Irakaskuntzan hobetzeko behar duguna: arrazionalagoak eta errealistagoak izan.

Utopiak ondo daude baina errealitatea tematia da oso. Ez gaitezen korrontearen

kontra igeriketan ibili. Are gehiago, zezenak atzetik datozela susmatuz gero hobe

duzu jende guztiak hartu duen norabide berean korrika egitea... (Eta herren

bazaude, oihuka ezazu, EZ EGIN KORRIKA, OKERRAGOA IZANGO DA ETA!)

Izan zaitez arrazionala. Izan zaitez errealista!

Beste ikasturte bat igaro da eta dagoeneko nire aurtengo kanpaina

auto-ebaluatzen hasi beharko nuke. Egindako akatsetatik ikasteko eta...

Nire ikasleen emaitzak onak eta txarrak izan direla esan beharko nuke sortu

ditugun estatistikei begira. D ereduko ikasle euskaldunei edo ia-euskaldunei, B1,

B2 inguru horretan dabiltzanei, nota onak banatu diedala uste dut. Guztiek

gainditu dute arrazoi batengatik edo beste batengatik: NAhiko batzuk, Ondo eta

Oso Ondo asko eta BIkainen bat edo beste ere banatu dut eta GUtxi bakar bat ere

ez, lehenengo aldiz urtetan. Gaussen ezkilaren eskuinaldea, alde positiboa

besterik ez dugu ikusi gure azken emaitzetan. Eta hori oso motibazio gutxiko

ikasleak ere izan ditudala kontuan harturik!

Ez dut uste tranpa handirik egin dudanik, aurretik programatu nuena inork ez

zidan atzera bota eta nire notei inork ez die, nire aurrean behintzat, aparteko

kritikarik egin. Lankide bakar batek egin zidan kontu hauetan iradokizun bakar

bat eta nota bat ea puntu bat igo nezakeen galdetzeko besterik ez zen izan. Goitik

datorkigun aginte horrek, ebaluazio jarraituari bizkar emateko beharra eta

aparteko azken azterketa egin behar horrek azaltzen du nola ikasle

desmotibatuenak ere, azken txanpan, baleko azterketatxoa egin dezake eta

aurrera...

B ereduko nire ikasle ez euskaldunekin, (B eredua izenez A eredua izanez), A1

helburu zutenekin, gehienekin beraz, frakasoa ia erabatekoa. Baikor izanda,

laurden batek-edo lortu du helburua: A1 maila horretara iristea.

Aitzakiak bilatzen hastea baino arrazoiak bilatzea nahi nuke.

Hizkuntza bat eskuratuko da hizkuntza horrekin eta hizkuntza horretan egiten

ditugun harremanei esker. Zenbat eta harreman handiagoa hizkuntza batekin

orduan eta aukera handiagoa hizkuntza hori eskuratzeko.

Premisa hori ontzat hartuz gero hizkuntza bat irakasteko hizkuntza bera

erabiltzea komeni, komunikatzea baldin bada helburu. Hizkuntzan murgiltzea

izango litzateke aurrera egiteko biderik azkarrena.

Gurea bezala ia erabat erdaldundu den herri batean gure ikasle askok eta askok

hezkuntza sistemaren bidez besterik ez dute euskararekin harremana. D ereduko

ikasle batek ikasturte osoan huts egin gabe eskolara joango balitz eta bertan

euskaraz egiten diren irakasgaietan euskararekin harreman estuan egongo balitz,

(alboko ikaskidearekin gaztelaniaz etengabe egingo ez balu-eta), urtean 176

eskola egun, egunero seitik laupabost saio... Urteak 365, egunero 16 ordu esna,

itzarrik... Kalkulagailua atera eta gure D ereduko ikaslearen euskararekiko

harremana, niri, % 11ren azpitik dagoela ateratzen zait. Etxean euskararekiko

harremana hutsaren hurrengoa baldin bada behintzat. Honi murgilketa esaten

zaio, murgiltze-programa.

Oso bestelakoa izan da gure B ereduko ikasleen euskararekiko harremana. Gurean

B eredua izenez baina guztiok dakigunez A eredua izanez. Astean hiruzpalau

saio euskara (eta euskal literatura kar-kar) ikasteko. DBH lehen zikloan astean lau

saio eta bigarren zikloan hiru saio. Kalkulagailua atera eta euskararekiko

harremana, ingelesaren pare oraingoan. Gure ikaslearen euskararekiko

harremana bere denboraren % 2,4 edo % 1,8 izango litzateke euskara saioak ordu

bete iraungo balu eta ordu osoa euskara entzuten, irakurtzen eta erabiltzen

egongo bagina. Honi B eredua deitzen zaio gurean. Helduek, Hizkuntza Eskoletan

edo euskaltegietan askoz aukera hobea daukate. Astean askoz ordu gehiago.

Salbuespen egoeran

Aurten, agi denez, euskara eta literatura irakasgaian ebaluatua izatetik

salbuetsita geratzeko baldintzak zabaldu egin dira. Hemendik aurrera B eredura

etorri berri diren ikasle gehienek edo guztiek euskara irakasgaian ebaluatzetik

salbuetsita geratzeko "eskubidea" izango dute.

Gurean, bost lerroko ikastetxe batean, etorri berri guztiak, eskualde zabaleko

etorri berriak beste B eredurik ez nonbait eta gure "B" ereduko lerro bakarrera

bideratu dira ia beti. Hortxe jasotzen duten mezua, euskara astean hiruzpalau

saio, kito. Askotan saio horietan ikasgelatik irten irakasle laguntzailearekin baina

ez kezkatu larregi, ez da notarako eta. Gainera, gero, kalean, nekez entzungo eta

euskaldun guztiek erdaraz egingo dizute, atzerritarra zara eta. Noentiendismoan

eroso bizitzeko aukera osoa. Aukera baino, beharra. Eskolan hasten da kontua.

Ingelesa, ekuazioak, mundu gerrak, Machado ikasi egin behar dira. Euskara

ebaluatzetik, ikastetik beraz, hainbat arrazoiengatik salbuetsita zaude. Euskera

voluntarioa da, nire Arabar Batasunako herkideek urtetan aldarrikatu zuten legez.

Euskara eta erlijioa ez, beste guztia da Derrigorrezko Hezkuntza.

Euskara salbuespen egoeran dago. Derrigorrezko eskolaldia onik, tituluarekin,

bukatutzat eman daiteke gure herrian A1 maila ere izan gabe bertoko hizkuntza

ofizial batean. Euskaltegietara jo beharko geroago, hezkuntza sistematik kanpo,

euskalduntzeko aukera izateko, (EAEn kultura saileko eskuduntzakoak dira

euskaltegiak).

B ereduko heren batek eta D ereduko 2/3 lortzen omen dute B2 maila baina

zenbatek ez du ezta A1 maila edo A2 maila horiek ere lortzen? Nik dakidala ez da

oraino inoiz ikertu.

Gure estatistikak

Gure B ereduko estatistikak hona ekartzeko gogoa izan dut. Ea baten batek

salaketa jartzen digun.

DBH lehen zikloa bukatu duen taldean 5/17 ikaslek lortu dute A1 maila nik uste.

Horietatik bik ez dute eredu honetan lortu, D eredutik erauziak ziren eta hori eta

gehiago agian bazekarten. Hamabi GUtxiegi sinatu beharko nituzke aktetan

12/17. Baina ez, horietako bik NAhikoa eskuratu dute etorri-berri-berriei jartzen

zaizkien helburu bereziekin ebaluatu ditugulako eta beste ikasle bat ebaluatzetik

SALbuetsita geratu da. Hiru irakasle ibili gara elkarlanean emaitza kaxkar horiek

lortzeko. Batzuetan bakarrik egon naiz baina beste batzuetan bizpahiru irakasle

ibili gara ikasgelan. Hala eta guztiz ere,talentu gutxikoak izango gara zeren gure

"B"ereduko talde honetan hobekuntza dexente antzeman dira aurten, material

suntsiketa eta irain, borroka eta elkarbizitzaren aurkako urratze gutxiago,

esaterako, baina heren batek ere ez du lortu A1 helburua. Segi salaketa

epaitegian jartzera!

DBH bigarren zikloa bukatu duen taldean emaitzak are eskasagoak izan dira nik

uste. 4/10 ikaslek lortu dute A1 maila. Baina ikasleek beraiek adierazi didate

DBH2. ikasturtea egin zutenean euskara gehiago zekitela DBH4. egin dutenean

baino. Hemen ere D eredutik erauzia izan diren ikasle pare batek txukuntzen

dituzte kopuruak. Horrela bakarrik lortu da batek A2 mailarekin Derrigorrezko

Hezkuntzako titulua eta beste hiruk A1 maila baina gehienek ezta hori ere. Hala

eta guztiz ere, ez pentsa A1 maila lortu ez dutenek DBHko titulurik gabe geratu

direnik. Gurean titulua hiru GUtxiegirekin ere lor daiteke (horrela lortu dute

hamarretik hiruk; 3/10). Eta B eredua izanda euskaraz Non duzu eskua? bezalako

galderak ulertu barik ere bai, euskara gainditu ez alde batetik, A1 maila ez, baina

Bigarren Hezkuntzako titulua lor daiteke (horrela eskuratu dute titulua talde

honetako %30ek).

Nire kanpaina

Beste borroka batzuk aldez aurretik galdutzat eman eta nire aurtengo kanpaina

nagusia, bazterkeriaren kontra izan da. Handik eta hemendik ibili naiz gure

ikastetxean eta hedatuz gure herrian daukagun hezkuntza sistemak

bazterkeria sustatzen duela esanez. Publizitateko lizentzia horietako bat izango

da Bazterkeria edo Apartheid hitzak erabiltzea gure hezkuntza sistema

deskribatzeko? Nolako sistema batean onar daiteke gurea bezalako bost lerroko

ikastetxe batean etorri berri guztiak batuta egotea curriculum desberdin batekin?

Eta noiz edo noiz D ereduan arazo gehien sortzen duten zenbait ikasle talde

horretara bideratu egin dira. Eta noiz edo noiz talde horietan ikasle bereziki onen

bat topatu bada D eredura bideratu egin da.

Talde horietan gure hezkuntza sistemak errekurtso asko jartzen ditu. Gurasokeria

itzelarekin jokatzen da ikasle horiekin, koittauak, irakasle laguntzaile, aparteko

orduetako monitoreak...

Nire ustez ikasle horiek behar dutena haiekin normalago jokatzea da. Ni atzerrira

joango banintz ez nuke onartuko nire alaba horrelako talde batean bazterturik

egotea. Kataluniara joango banintz, esaterako, ez nuke onartuko planteamendu

hori. Gure alaba atzerritarren taldean, katalana astean hiruzpalau ordu bakarrik

eta esaten ez bada ere curriculum egokituarekin. Eta eskola ordutik kanpo

aparteko eskolak katalana propio indartzeko. Gure alaba bertokoek legez ikastea

exijituko nuke, katalana edukien bidez ikas zezala exijituko nuke.

Baina horrelakorik ez da Katalunian gertatzen. Katalunian hizkuntza eredu

bakarra daukate, gure D ereduaren parekoa; hori gurean besterik ez da gertatzen.

Gurean etorri berriei bi sistema, publikoa eta itunpekoa, eta hiru hizkuntz eredu

eskaintzen zaie eta askok publiko erdaldunenera jotzen dute bere

seme-alabentzat errazagoa-edo izango delakoan. (Aurten lan gehien eman

didaten bi taldeetan guztira 27 ikasle izan ditut. Ikasle horietatik hogeita bostek

bi gurasoak gure herrira aurreko urteotan etorriak. Beste bi ikasleak D eredutik

hainbat diziplina problemengatik erauziak ziren).

Emaitzak guztiok ezagutzen ditugu. Talde horietako emaitza akademikoak,

curriculum egokitua eta guzti, txarrak edo oso txarrak. Gaitasun batzuk ondo

lantzen dira giro aldrebes horretan baina beste batzuk batere ez. Gaitasun

guztietatik kaltetuena, jakina, niri bereziki lantzea egokitu zaidana, euskaraz

komunikatzeko gaitasuna.

Nire ikasturteko kanpaina nagusienetako bat bazterkeria horrekin bukatzeko

beharra aldarrikatzea izan da. Euskara mintegian hasieran eta metodologia

taldean geroago, aurreko argumentuak eta beste batzuk erabili izan ditut gure

ikastetxean egin daitekeen aldakuntza sustatzeko. Apartheid egoerarekin, talde

berezi horiekin bukatu egin behar dela defendatu dut baita kafe makinaren

aurrean ere.

Goiko estatistika horiek ez dute erakusten zelako talde homogeneoak sortzen diren hainbat

eskola publikotan non eredu erdaldunenean ia ikasle guztiak etorkin.

Zergatik familia etorkinek ez dituzte bertoko familiek egiten dituzten antzeko

aukerak egiten? (Bertoko familietan lau haurretatik hiru D ereduan, etorri

berriak diren familietan lautik bat).

...

Jakin dugu datorren ikasturtean aukera ezin hobea genuela aldaketa hori

gauzatzeko. Lehenengo mailara zortzi ikasle besterik ez datoz "B" eredura. Zortzi

gehi bi errepikatzaile hamar. Bost lerroko ikastetxe batean bost taldetan

banatuko bagenitu hamar horiek eta bost taldeetan euskaraz heziko bagenitu,

desdobleak egin beharko genituzke matematika orduetan ereduen arautegiari

bizkarra ez emateko... Ikasleak benetan integratzeko benetako ahalegina egiten

ibiliko ginateke. Ikasle horiei ematen zaizkien laguntzek ere zentzua izango

lukete. Zertarako indartu euskara A ereduan? Zertarako HIPIak eta aparteko

eskola orduetako monitoreak, udalak ordainduak alde batetik eta

Jaurlaritzarenak bestetik? A1 maila ez daukaten ikaskideen pare azkarrago

iristeko?

Talde euskaldunean sartuz gero ikasleak euskara ikasteko beharra antzeman

lezake. Agian eskaintzen zaizkion aparteko orduetara joateko ahalegina ere

errazago egingo luke. (Orain arte, aparteko ordutegiko saioetara hamaika

sasi-eskola).

Proiektu horrek oihartzun handia izan zuen ikasturteko garai batean.

Zuzendaritza taldeak proiektua bere egin zuen. Zenbait forotan eztabaidatu zen

eta bazirudien jendeak ez zuela kontrako argudiorik. Foroa zenbat eta handiago

orduan eta kontrako argudio gutxiago entzuten ziren.

Baina jakina, irakasle batzuk bazituzten bere zalantzak. Foro ireki horien atzetik

zenbait mugimendu egongo ziren eta kontua da datorren urtean ere bazterkeria

taldea egongo dela. Irakasle batzuk "B" eredukoak D eredukoekin elkartzeari

ezetz biribila eman diote. Foro zabaletan isildu ziren baina atzetik zuzendaritzara

joan eta egin beharrekoak egiteko prest ez zeudela adierazi...

Pena.

Gaindi dezagun gure hezkuntza sistemako bazterkeria. Utikan eskola publikoetako etorkinekin

dagoen Apartheida. (Argazkiaren egilea, Josu Sierra)

...

Ikasturte amaierako klaustroan murriztapenak iragarri dituzte datorren

ikasturterako. Gaixoaldiak bosgarren egunetik aurrera bakarrik ordezkatuko dira

horretarako propio bidalitako pertsonekin. Lehen laupabost egunetan bertoko

zaintzako irakasleek egin beharko ordezkapena. Bestalde, batzuk diote irakasle

laguntzaile pilo bat desagertu egingo direla. Arrazoi ekonomikoengatik

bazterkeria taldeetan batez ere nabarituko omen dira murriztapenak...

Nago ez direla murriztapen horiek emaitzetan gehiegi antzemango. Alferrikako

errekurtso asko xahutzen du sistemak gurasokeriaz ikasle normalei aparteko

"laguntzak" ematen. Horretara dedikatzen diren nire kideekiko errespetu

guztiarekin diot hau, ni ere horretan ibilia naiz-eta baina A ereduan euskara

indartzea erabateko kontraesana iruditzen zait, esaterako. Euskara ordu

bakanetan ikasgelatik ikasleak ateratzea eskola pribatuak jasotzera, aparteko

orduak monitoreekin... Zentzugabekeria asko ikusten dira ikastetxeetan.

Gustatuko litzaidake pentsatzea hemendik urte betera bazterkeria taldekoak

beste taldekoekin integratuko dituztela baina aurten, tamalez, beste hamar ikasle

gure sistema arruntetik kanpo utzi dira gurean. Eta datorren urtean kontu honek

nekez izango du aurten zuzendaritzatik izan duen bultzada.

Oraingoz niretzat ikasturtea amaitu egin da. Uztailean gaude. Irakasteari utzi eta

ikasteko aukera...