I E S Monelos

Proxecto Didáctico do Departamento de Física e Química

Curso Académico 2013-2014

Programación dos cursos 3º ESO, 4º ESO , 1º Bacharelato,

Física 2º Bacharelato e Química 2º Bacharelato.

http://www.cesga.es/ciug/grupostraballo/31dcb 31.htmlhttp://www,cesga.es/ciug/grupos de traballo/22/curso 02-03.html

Francisco García Pernas

------------------------------

Introducción

Ao inicio de curso, o profesorado informará o alumnado das programacións docentes da súa materia. Esta información básica incluirá os obxectivos, contidos e criterios de avaliación do curso correspondente, os mínimos exixibles para obter unha valoración positiva, os criterios de cualificación e os procedementos de avaliación da aprendizaxe que se vaian utilizar.

Aclaración previa: No momento de redactar esta programación ainda non se coñece cal vai ser a segunda persoa que de xeito provisorio formará parte do Departamento, razón pola cal algunhas das previsións, criterios e opcións que se toman teñen certo carácter provisional , sen excesivo nivel de concrección , para que o aquí expresado poida ser asumido polo conxunto do Departamento. Sobre os cambios de concrección posterires ao 13-Setembro(data límite para a entrega da programación) serán informados os alumnos

FISICA E QUIMICA 3º ESO

DISTRIBUCION DE CONTIDOS

Unidade 1: Introducción ó método científicoContidos

Método científico: as súas etapas.O informe científico: modelo de informe científico.Medida de magnitudesMagnitudes fundamentais e derivadas.Sistema Internacional de unidades.

Cambio de unidadesNotación científica

Erros absoluto e relativoCarácter aproximado da medida. Sensibilidade e precisión.

Cifras significativas.

Análise de datos en táboas e gráficos. Representación gráfica dunha función.(Aplicación ás gráficas PVT, e-t,m-v)

Práctica:coñecemento do material de medidas de volume de líquidos.

Unidade 2: A materia e as súas propiedades Contidos

A materia.Estados de agregación. Conceptos de presión e temperatura.

Teoría cinético-molecular da materia.Estudio cualitativo e cuantitativo do estado gasoso.Leis dos gases.Os cambios de estado e a teoría cinético-molecular.

Unidade 3: DisoluciónsContidos

Conceptos Sistemas materiais.Sustancias purase mezclas.Disolucións.O proceso de disolución segundo a teoría cinético-molecular.Tipos de disolucións.Procesos de disolución: solubilidade.Concentración de disolucións.O mol: unidade de substancia.Xeitos de expresa-la concentración.

Práctica:Coñecemento do material de pesada.

Unidade 4: Estructura da materia Contidos

Conceptos Evolución histórica do coñecemento da estructura da materia.(Teorías de Dalton e Thomson)Estructura atómica: partículas constituíntes.Modelos estructurais atómicos.(Teorías de Rutherford e Bohr)Átomo e elemento químico.Diferentes elementos: concepto de número atómico.A masa dos átomos: concepto de número másico.Alteracións nos átomos: ións e isótopos.Escala de masas atómicas.

Formulación: Estudio das valencias. Práctica: Recoñecemento dalgúns elementos(metais e non metais)

Unidade 5: As substancias químicas Contidos

Conceptos Metais e non metais.Elementos máis representativos.O sistema periódico actual.Unións entre átomos: moléculas e cristais.Masas moleculares.Iniciación ao estudio dos enlaces químicos

Formulación: compostos binarios. Práctica:recoñecemento dalgúns ácidos e disolventes orgánicos.

Unidade 6: Reaccións químicas Contidos

Conceptos Transformacións físicas e químicas.Reaccións químicas.Ecuacións químicas.Conservación da masa nas reaccións químicas.Axuste das reaccións químicas.Reaccións de combustión e neutralización.Relacións de volume nas reaccións químicas. Lei de Avogadro.Relacións de masa nas reacciones químicas.Velocidade de reacción.

Formulación : Compostos ternarios. Práctica :reacción de precipitación.

Unidade 7: A química e a sociedade Contidos

Conceptos Unha mirada ó pasado.A química e as sociedades modernas.Elementos químicos básicos nos seres vivos.Petróleo e derivados.Medicamentos.La química y el medio ambiente.

Unidade 9: Electricidade Contidos

Conceptos De Franklin a Hertz. Unha visión histórica da electricidade.

Fenómenos eléctricos. Electrización de materiais: propiedades das cargas eléctricas.Interacción entre cargas eléctricas. Lei de Coulomb. Campos eléctricos. Intensidade de campo.Conductores e illantes. Resistencia eléctrica.Diferencia de potencial entre dous puntos. Corrente eléctrica: intensidade de corrente.Lei de Ohm.Xeradores de corrente: enerxía desenvolvida por un xerador.

. Práctica: coñecemento das fontes de alimentación( CA-CC) e dos galvanómetros.

Unidade 10: Transformacións enerxéticas nun circuíto. Efectos magnéticos da corrente eléctrica Contidos

Conceptos Compoñentes dun circuíto. Conexión en serie e conexión en paralelo.Transformacións enerxéticas nun circuíto: enerxía e potencia eléctrica consumida por unha resistencia. Efecto térmico da corrente eléctrica. Lei de Joule.

A electricidade na casa.Imantación da materia.Campo magnético.Experiencia de Faraday. Correntes inducidas. Aplicacións da inducción electromagnética. Xeradores electromagnéticos de corrente.Aplicacións electromagnéticas. Lei de Faraday.

Práctica:Experiencia de Oersted, dínamo e motor eléctrico.

Temporizacion 1.-O método científico

2.-A materia

3.-Disolucions4.-Estructura da materia

Tempo estimado: Trece semanas

5.-Sustancias químicas

6.-Reaccions químicas

7.-Química e sociedade.

8.-EnerxíaTempo estimado: Dez semanas

9.-Electricidade

10.-Transformacions enerxéticas nun circuito eléctrico. Efectos magnéticos da corriente eléctrica.

Tempo estimado: Dez semans

CONTIDOS MINIMOS , OBCTIVOS E CRITERIOS DE AVALIACION

Interpreta-las gráficas derivadas dos experimentos realizados e expresar con propiedade os resultados numéricos obtidos.Coñecer e aplicar axeitadamente as unidades do Sistema Internacional que corresponden ás magnitudes fundamentais.Cambir de unidades con fluidezDescribi-las características dos estados sólido, líquido e gasoso. Explicar en que consisten os cambios de estado mediante a teoría cinético-molecular. Aplica-lo concepto de mol en problemas sinxelos.Diferenciar entre elementos, compostos e mesturas, así como explica-los procedementos químicos básicos para o seu estudio. Describi-las disolucións. Efectuar correctamente cálculos numéricos sinxelos sobre a súa composición. Diferenciar entre átomos e moléculas. Indica-las características das partículas compoñentes dos átomos. Distingui-los elementos. Calcula-las películas compoñentes de átomos, ións e isótopos. Describir algunhas propiedades dos elementos, dentro da ordenación periódica.Formular e nomear algunhas (Referencia: Normas básicas de formulación que aparecen ao final do libro de texto)Cálculo de masas moleculares

Discernir entre cambio físico e químico. Comprobar que a conservación da masa cúmprese en toda reacción química. Escribir e axustar correctamente sinxelas ecuacións químicas. Resolver exercicios sinxelos nos que interveñan moles.

Enuncia-las características básicas de compostos químicos de interese social: petróleo e os seus derivados, medicamentos. Razoar vantaxes e inconvenientes das fontes de enerxía. Describi-los diferentes procesos de carga da materia. Clasificar materiais como conductores ou non. Realizar exercicios utilizando a lei de Coulomb.Indicar as diferentes magnitudes eléctricas e os compoñentes básicos dun circuíto. Resolver exercicios numéricos de circuítos sinxelos mediante a aplicación das leis de Ohm e Joule.Describir fenómenos de imantación na materia, así como as bases de funcionamento de instrumentos electromagnético.

Empezar a familiarizarse coas prácticas ,seu desenvolvemento e o material utilizado.(Este obxectivo queda condicionado á marcha do curso).

A o longo do curso, podrase axeitar os anteriores contidos mínimos, en funcion das caracteristicas do alumnado, si hubese motivo alguén para facelo (Orden 6 setembro de 2007, punto 7 curriculum)

CRITERIOS DE CUALIFICACION

1 Faremos tres avaliacións.

2 Ao igual que no resto dos cursos, a materia correspondente a cada avaliación virá parcelada polas datas que a Xefatura de estudos fixe para as sesións de avaliación

3 A avaliación será continua e dicir valorarase o traballo realizado ao longo do curso. Tentaremos facer unha proba escrita de coñecementos cada 5 semanas . Despois de cada avaliación faráse unha proba de recuperación. Aspiramos a que esta proba sexa o máis axiña posíbel .

A esta proba de recuperación asitirán os alumnos/as que non tiveron ocasión de se presentar ás probas escritas de coñecemento.( A norma xeral é que non se farán probas individuais).

4 A nota da avaliación terá unha parte obxectiva e outra subxectiva . A nota obxectiva estará formada pola nota media das probas. As notas de cada unha das avaliacións non condicionan a cualificación da seguinte.A clasificación mínima de aprobado (5) enténdese como nota de corte( débese alcanzar esa cualificación) Unha cualificación notoriamente baixa nulgunha das probas(menos de 3) impedirá aprobar a avaliación.

Poderase reservar entre 1 e 2 puntos para cualificar a ortografía e presentación dos traballos do alumnado e do traballado nas clases.

5 Explicarémoslle ao alumnado que unha notoria falla de traballo en clase ou unha constante actitude obstruccionista será cualificado como abandono escolar, o que impedirá avaliar positivamente a asignatura, calquera que sexa a nota media das probas. Comunicarémoslle á Titoría esta situación do alumno/a

6 O alumnado que aprobe todas as avalicións non fará a proba final . Quen non aprobe a asignatura segundo o apartado anterior, ten opción a unha proba final do conxunto da asignatura. Neste caso, a calificación final da asignatura será o resultado de promediar a calificación obtida na proba final e o conxunto das obtidas ao longo do curso. (Debe quedar claro que a cualificación final da asignatura non é a cualificación acadada na proba final)

7 Ademáis dos obxectivos sinalados no Decreto 133/2007, prestaremos especial atención a estes aspectos :

a) aspectos formais dos exercicios, cuestións e problemas, presentación e expresión e ortografía correctas.b) concreción dos resultados e cambios de unidades.

Estes obxectivos teranse en conta á hora de valorar os resultados das probas

A Proba Extraordinaria de Setembro, abranguerá os contidos tratados o longo do curso.A calificación da asignatura, será a calificación da proba. .A esta proba han de se presentar os alumnos/as que estando matriculados en 4º-ESO teñen pendenta a asignatura de 3º-ESO.

FISICA E QUIMICA 4º ESO

DISTRIBUCION DOS CONTIDOS

Unidade 1: O movemento dos corpos

Contidos

Sistemas de Referencia.

Diferencia entre traxectoria e posición.

Diferentes tipos de movementos.

Distinción entre espacio percorrido e desprazamento nun sistema de referencia.

Concepto de velocidade.

Concepto de aceleración.

Movemento rectilíneo uniforme.

Movemento rectilíneo uniformemente acelerado.Caida libre

Movemento circular uniforme.

.

Unidade 2: As forzasContidos

Interaccións entre corpos. Tipos de forzas.

Medida das forzas.

Forzas e deformacións. Lei de Hooke.

Carácter vectorial das forzas.

Composición e descomposición de forzas.

Equilibrio de forzas.

Opcional: Experiencia de cátedra (Lei de Hooke).Composición de forzas..

Unidade 3: As forzas e o movemento

Contidos

Introducción: Ideas de Aristóteles e de Galileo sobre o movemento dos corpos.

Conceptos previos.

Unha interacción especial: o rozamento.

Leis do movemento ou leis de Newton:

Primeira Lei: Noción de inercia.

Segunda Lei: Unidade de forza.

Terceira Lei: Acción e reacción.

Unidade 4: Estática de fluídos

Contidos

Concepto de densidade e presión.

Concepto de presión hidrostática.

Vasos comunicantes.

Principio de Pascal e as súas aplicacións.

Principio de Arquímedes. Empuxe e peso aparente.

Presión atmosférica.

Opcional: Experiencia de cátedra sobre o peso aparente

Unidade 5: Forzas gravitacionais

Contidos

Visión histórica da Astronomía.

Orixe e estructura do Universo.Modelo actual do universo.Leis de Kepler.

Lei de Gravitación Universal.

Peso dos corpos.

Práctica de cátedra opcional:Cálculo do volume, peso e densidade dun corpo.Uso do calibrador e do dinamómetro.

.

Unidade 6: Traballo, potencia e enerxía

Contidos

Outra alternativa para estudia-lo movemento.

Enerxía e traballo.

Traballo mecánico.

Potencia mecánica.

Enerxía mecánica

.

Principio de conservación da enerxía mecánica.

Unidade 7: Intercambios de enerxía

Contidos

Calor e transferencia de enerxía.

Temperatura.

Teoría cinético-molecular.

Escalas termométricas.

Equilibrio térmico.

Equivalente mecánico da calor.

Cantidade de calor transferida en intervalos térmicos.

Cantidade de calor transferida en cambios de estado.

Outro efecto da calor sobre os corpos: a dilatación.

Transformacións da enerxía. Conservación e degradación.

Máquinas térmicas..

Práctica de cátedra:Uso do calorímetro.

Unidade 8: A enerxía das ondas: luz e sonContidos

Conceptos

Concepto de onda.

Tipos de ondas.

Características das ondas.

Natureza e propagación do son.

Velocidade de propagación das ondas sonoras.

Reflexión das ondas sonoras.

Calidades do son.

Natureza e propagación da luz.

Reflexión da luz.

Refracción da luz.

Lentes: Formación de imaxes(método gráfico).

Dispersión da luz. Espectro luminoso.

Opcional: Experiencia de cátedra.Lentes converxentes e diverxentes

Unidade 9: O enlace químico

Contidos: Repaso de conceptos explicados en 3º-ESO:partículas elementais,modelos atómicos,número atómico e número másico.Configuración electrónica.

Elementos químicos: características. Metais e non metais.

Ordenación dos elementos: Sistema Periódico.

Os elementos e o seu enlace.Tipos de enlace.

Compostos con enlace iónico.

Compostos con enlace covalente.

Compostos con enlace metálico.

Repaso da formulación de Química Inorgánica.( Non será obxecto de avaliación

específica)

Unidade 10: As reaccións químicas

Contidos: Repaso de conceptos explicados en 3º ESO: masas atómica e molecular, mol,disolucións e concemtracións. Diferencia entre proceso físico e reacción química.

Interpretar e axustar unha reacción química.

Tipos de reaccións químicas.

Relacións masa-volume nunha reacción química.

Volume molar e ecuación de Clapeyron.

Calor de reacción e enerxía de activación.

Velocidade de reacción. Factores que interveñen na velocidade de reacción.

Unidade 11: Reaccións químicas de interese

Contidos

Características experimentais dos ácidos e as bases.

Definición iónica de ácido e de base.Axuste de reaccións de neutralizaciónEstudio do número de oxidación.

Forza dos ácidos e as bases. Escala pH.

Reaccións de neutralización.

Reaccións de oxidación-reducción.Estudio sinxelo dos números de oxidación.

Reaccións de combustión.Axuste das mesmas.

Opcional: Práctica de cátedra(Indicadores)

.

Unidade 12: A química dos compostos de carbono

Contidos

O carbono como compoñente esencial dos seres vivos.

O carbono e a gran cantidade de compostos orgánicos.

Características dos compostos do carbono.

Hidrocarburos.

Petróleo e gas natural.

Nomenclatura dos compostos do carbono:Estudio sinxelo de hidrocarburos, funcións oxixenadas e nitroxenadas.

Polímeros.

Iniciación ao concepto de isome

Obxectivos didácticos

Identificar e observar as magnitudes, diferencialas e interpretalas gráfica e numericamente.

Memorizar conceptos básicos e ser capaz de establecer relacións entre eles. Valorar a importancia dos diferentes conceptos e magnitudes Situar historicamente, na medida do posíbel, os avances científicos. Realizar exercicicios numéricos utilizando para iso as diferentes ecuacións

dos temas. Realizar cálculos numéricos que leven implícitocambios de unidades Familiarizarse e coñecer algún material de laboratorio(Este obxectivo

queda condicionado ao desenvolvemto do curso)

Contidos mínimos. Aspiramos a que os contidos antes desenvolvidos correspondan ao programa do curso. A experiencia dinos que, ainda modulando obxectivos e contidos e sendo capaces de adaptarmonos a cada situación, o obxectivo de rematar o programa tendo como referencia o nivel do libro de texto escollido é un obxectivo posíbel e relizabel. A estas alturas ainda non coñecemos cal é o programa de Física e Química que corresponde aos alumnos/as matriculados no centro pero que durante gran parte do primeiro trimestre estudiarán en Francia segundo un programa de intercambio. Anticipándonos á posibilidade de que o seu programa neses meses non correspona ao noso, seralle entragado entregado á Vicedirección , para que llelo entregue aos alumnos , un pequeno programa-guía de traballo ,para que á volta do intercambio non estén desfasados con respecto ao resto dos compañeiros.

TEMPORIZACION

1.-O movemento dos corpos2.-As Forzas

3.-As forzas e o movemento

4.-Estática de fluídos

Tempo estimado: Doce semanas

5.-Forzas gravitacionais

6.-Traballo,potencia e enerxía

7.-Intercambios de enerxía 8.-Ondas, luz son.

Tempo estimado: Dez semans

9.-Unions entre átomos

10.-Reaccions Químicas

11.-Reaccions Químicas de interese

12.-Química dos compostos do carbono

Tempo estimado: Doce semans

Criteios de avaliación. Cualificación.

-A materia do curso parcélase en probas periódicas, aproximadamente cada catro ou cinco semanas. -As datas das probas, serán acordadas entre o profesor e os alumnos na primeira seman do curso, procurarase no cambiar as datas.( cabe a posibilidade de que o calendario de avaliacións ou algunha actividade extraescolar obrigue a cambiar as datas)

Para a cualificación da avaliación, terase en conta: -Notas de clase( se as houber) e a nota media das notas das probas.As notas de cada unha das avaliacións non condiciona a nota das outras. Una cualificación notoriamente baixa nunha proba(menos de 3) impedirá calificar positivamente a avliación.Enténdese a calificación de aprobado (5) como nota de corte, e dicir: débese acadar esa culificación. -Para a cualificación das probas non só se terá en conta a claridade , exposición e obtención de resultados correctos cos seus correspondentes signos e unidades, senon tamén, a presentación e ortografia.

-Progreso realizado polo alumno, traballo na aula, actitude e interese en clase.Un comportamento obstruccionista do alumno en clase impedirá a súa avaliación positiva( previo a tomar esta medida o titor e o xefe de estudioserán informados e advertidos do comportamento do alumno)

A estructura aproximada de tódalas probas escritas será :1.-Cuestións teóricas

2.-Resolución de problemas numéricos

Despois de cada unha das avaliacións, haberá probas de recuperacion da mesma (procurarase que sexan pouco tempo despois das sesions de avaliacion correspondentes).A esta proba quedan obrigados a se presentar aqueles alumnos/as que por calquera causa non tiveron opción a facer as probas escrita(Como norma xeral non se farán probas de avaliación individuais)

Para aprobar a asignatura, habera que aprobar as tres avalaciacions.

Quen non aprobe a asignatura segundo o apartado anterior, ten opción a unha proba final do conxunto da asignatura. Neste caso, a calificación final da asignatura será o resultado de promediar a calificación obtida na proba final e as obtidas o longo do curso.(Debe quedar claro que a cualificación final da asignatura non é a cualificación acadada na proba final)

A Proba Extraordinaria de Setembro, abranguerá os contidos tratados o longo do curso.A cualificación da asignatura, será a calificación da proba.

ALUMNOS PENDENTES

Os alumnos pendentes de Física e Química de 3º ESO, e que cursen en 4º ESO a Física e Química, serán avaliados , po lo profesor que imparte a asignatura.O comenzo do curso comunicaranselle os contidos, criterios de avaliación e cualificación, e probas que realizarán o longo do curso. Os alumnos que non cursen a Física e Química de 4º ESO, serán atendidos por un profesor do departamento, e a igual que no caso anterior, siñalarase a maneira de recuperala.(Orden 21 de decembro de 2007, art 6 punto 6) Os alumnos/as que non superen a asignatura mediante avaliación continua, tendrán direito a unha proba final de toda a asignatura. (Orde do 24 de maio de 2011)

FÍSICA E QUÍMICA 1º BACHARELATO

SECUENCIACIÓN DE CONTIDOS. Os contidos da asignatura aparecen en sete bloquesno DOG 120 do 23-6-2008 nas páxinas 12.289 e seguintes. Son os seguintes: -Teoría atómico-molecular. -Estructura da materia. -Reaccións. -Química Orgánica. -Movemento. -Dinámica. -Electricidade. Como en cursos anteriores optamos por secuencialas en 15 unidade e outra máis de repaso que tentamos acoplar ao texto en uso( que vai ser o que teñamos como referencia dos contidos e do nivel que esperamos acadar.) Unidade de repaso-Magnitudes físicas. -Unidades físicas.Sistema Internacional-Cambios de unidades.- Expresión numérica da medida e do seu erro.-Instrumentos de medida.-Representacións gráficas.-Cálculo vectorial.

Unidade 1. Cinemática: magnitudes cinemáticas

- O movemento. Relatividade do movemento.- Elementos esenciais do movemento.- Vector posición. Desprazamento e espazo percorrido.- Velocidade e celeridade.- Aceleración.- Compoñentes intrínsecos da aceleración.

Unidade 2. Estudo de movementos sinxelos e a súa composición

- Movementos rectilíneos.- O movemento rectilíneo uniforme.- O movemento rectilíneo uniformemente acelerado.- Algúns m.r.u.a. na natureza.Caida libre.- Movemento circular. Magnitudes angulares.- O movemento circular uniforme.- O movemento circular uniformemente acelerado.- Composición de movementos..Tiro parabólico.

Unidade 3. Dinámica: as leis de Newton e o momento linear

- De Aristóteles a Galileo.- As interaccións entre os corpos. As forzas.- Leis de Newton ou principios da Dinámica.- Cantidade de movemento ou momento linear.

Unidade 4 Aplicacións das leis da dinámica

- A aplicación das leis de Newton.- A forza gravitatoria.- As forzas cotiás por contacto.- Dinámica do m.r.u.a.- Dinámica do m.c.u.

Opcional:Experiencias de Catedra(Lei de Hooke):

Unidade 5.Enerxía, traballo e potencia

- Transformación e enerxía.- Traballo mecánico.- Enerxía cinética.- Enerxía potencial.- Conservación da enerxía.- Potencia.

Unidade 6. Enerxía térmica

- Enerxía térmica, calor e temperatura.- Escalas de temperatura.- Dilatación térmica.- Calor.- Termodinámica.

Unidade 7. Electrostática

- Fenómenos eléctricos.- Interacción electrostática. Lei de Coulomb.- Campo eléctrico.- Potencial eléctrico.- Capacidade eléctrica e condensadores.

Opcional: Experiencias de Catedra:

Interaccions electrostáticas mediante Xenerador de Van der Graaf de esferas metálicas

Unidade 8.. Corrente eléctrica

- Corrente eléctrica.- Lei de Ohm.- Aparellos de medida.- Xeradores de corrente e receptores eléctricos.- Enerxía da corrente eléctrica.- Lei de Ohm xeneralizada.

- Redes de condutores. Leis de Kirchhoff.

Unidade 9. Natureza da materia

- Cambios físicos e químicos. Reacción química.- Leis ponderais da química.- Modelo atómico de Dalton.- Hipótese de Avogadro.- Molécula e mol.- Composición centesimal.- Fórmula empírica e fórmula molecular.

Unidade 10. Sólidos, líquidos e gases

- Os estados de agregación da materia.- Diagrama de fases.- Variables de estado dun gas.- Leis dos gases perfectos.- Teoría cinética dos gases.- Disolucións.- Concentración dunha disolución.- Propiedades coligativas das disolucións.

Unidade 11.. Estrutura atómica. Sistema Periódico

- Natureza eléctrica da materia.- Divisibilidade do átomo.- Modelos atómicos clásicos.- Interaccións da radiación coa materia.

- Modelo atómico de Bohr.- O átomo segundo o modelo mecanocuántico.- Sistema Periódico.- Propiedades atómicas periódicas.

OpcionalExperiencias de Catedra:

Espectroscopio: Analise de espectros en tubos de descarga, axudado po lo carrete de Ruhmkorff .Tubo de Crookes: Observacions da masa e carga do electrón.Raios canais.

Unidade 12. Enlace químico

- Enlace químico e estabilidade enerxética.- Natureza electrónica do enlace químico.- Enlace iónico.- Enlace covalente.- Forzas intermoleculares.- Propiedades das substancias covalentes.- Enlace metálico.

Unidade 13. Reaccións químicas. Estequiometría

- Reaccións químicas.- Ecuacións químicas.- Clasificación das reaccións químicas.- Estequiometría.- Cálculos estequiométricos.- Cálculos con volumes de gases.- Outros cálculos estequiométricos.

Unidade 14. Outros aspectos asociados ás reaccións químicas

- A enerxía nas reaccións químicas.- Calor de reacción.- Lei de Hess e as súas aplicacións.- Velocidade dunha reacción química.- Factores que inflúen na velocidade de reacción.- Algunhas reaccións químicas de interese.- Reaccións químicas e medio natural.

Unidade 15. A química do carbono

- Da química orgánica á química do carbono.- O átomo de carbono.- Grupos funcionais e series homólogas.- Regras xerais de formulación e nomenclatura.Repaso , continuación e ampliación das normas básicas .- Hidrocarburos.- Compostos osixenados.- Compostos nitroxenados.- Isomería.-Estudio dalgunhas reaccións e equilibrios básicos.:oxidacións,

combustións,neutralización, polimerización adición e esterificación.

Temporización

UNIDADE

0-Unidade de repaso. 1-Cinemática: magnitudes cinemáticas 2-Estudo de movementos sinxelos e a súa composición 3-Dinámica: as leis de Newton e o momento linear 4-Aplicacións das leis da dinámica

TEMPO ESTIMADO: Doce semanas

5-Enerxía, traballo e potencia 6-Enerxía térmica 7-Electrostática 8-Corriente eléctrica

TEMPO ESTIMADO: Doce semanas

9-Natureza da materia10-Sólidos, líquidos e gases11-Estrutura atómica. Sistema Periódico12-Enlace químico13-Reaccións químicas. Estequiometría14-Outros aspectos asociados ás reaccións químicas15-A química do carbono

TEMPO ESTIMADO: Doce semanas

CONTIDOS MINIMOS Ao igual que en 4º-ESO” aspiramos a que os contidos antes expresados correspondan ao programa do curso. A experiencia dinos que ainda modulando obxectivos e contidos, e adaptándoos a cada situación, o prop´psito de rematar o programa tendo como referencia o nivel do libro de texto polo que optamos é un obxectivo posíbel e realizábel. Aclaración previa: Sucéde que curso tras curso atopámonos co mesmo problema: porcentaxes non pequenos de alumnos/as que acceden a 1º BAC sen as bases mínimas para levar ben o curso ou ben parte do programa. Trátase ou ben de alumnos/as que non escolleron en 4º-ESO a Física e Química como optativa,ou ben que téndoa escollidonon a aprobaron(pero promocionaron) ou ben aprobaron pero non lles foi explicado partes considerables da asignatura( En 1º BAC ademáis de alumnos/as dos centros públicos Monelos e Otero Pedraio acceden alumnos/as de moitos outros centros). A todos estes alumnos faráselle ver que en 1º-BAC non hai “ diversificación

curricular”, que tentaremos dar unhas nocións previas para que poidan seguir o curso con regularidade, pero que isto vai lle exixir un sobreesforzo. Os obxectivos didácticos aos que aspiramos , xa desenvolvidos , son 1. Entender o concepto de magnitude física e as unidades en que se mide, coñecer o

concepto de erro e como traballar cos diferentes tipos de erros. 2. Entender o método científico e aplicalo tanto á resolución de problemas teóricos

como ao traballo no laboratorio. 3. Saber o que é un sistema de referencia e como se definen respecto a el os

diferentes parámetros que definen o movemento. 4. Dominar as ecuacións de movemento do m.r.u., m.r.u.a., m.c.u. e m.c.u.a., así como

ascorrespondentes ao tiro parabólico e resolver exercicios que involucren eses tipos de movemento.

5. Interpretar e obter gráficos correspondentes aos movementos estudados. 6. Comprender o concepto de forza e as súas unidades, e enunciar e aplicar as leis de

Newton da dinámica. Comprender o concepto de momento linear e relacionar a súa variación coa forza aplicada sobre a partícula.

7. Resolver exercicios nos que unha partícula escorregue por un plano horizontal ou inclinado, con ou sen rozamento. Debuxar axeitadamente todas e cada unha das forzas que interveñen no problema e os seus correspondentes compoñentes nun sistema de referencia elixido polo alumno.

8. Comprender axeitadamente a dinámica do m.r.u., m.r.u.a., m.c.u. e m.c.u.a., e resolver exercicios nos que aparezan forzas de rozamento. Entender a lei da gravitación universal de Newton, calcular forzas gravitatorias entre corpos e describir movementos de satélites.

9. Coñecer o principio de conservación da enerxía e aplicalo a partículas que teñan enerxías cinética e potencial, tanto gravitatorias como elásticas, en problemas nos que poidan existir traballos desenvoltos por forzas non conservativas.

10. Entender o concepto de calor e a súa relación coa temperatura e co traballo, así como o significado do primeiro principio da termodinámica e o enunciado e as consecuencias máis importantes do segundo principio. Resolver exercicios nos que dúas substancias, a distintas temperaturas, intercambien calor, ata chegar ao equilibrio.

11. Coñecer algúns dos procedementos máis utilizados para obter calor co fin de transformala en traballo.

12. Comprender o concepto de campo eléctrico e aplicarlle o principio de superposición a cargas puntuais para calcular forzas eléctricas, intensidades de campo e potenciais. Entender o concepto de capacidade eléctrica.

13. Entender o concepto de corrente eléctrica e resolver circuítos, incluso con varias mallas, nos que poidan aparecer combinacións de resistencias e xeradores de corrente.

14. Entender os conceptos de elemento químico, composto, mestura e disolución, así como coñecer os métodos máis importantes de separación de mesturas e os parámetros que definen unha disolución (concentración, solubilidade, etc.).

15. Coñecer as leis fundamentais da química e aplicalas a casos concretos e traballar axeitadamente coa ecuación dos gases perfectos. Coñecer a teoría cinética, e explicar mediante esta algunhas características da materia en xeral, e, en especial, dos gases.

16. Coñecer a evolución dos modelos atómicos, e os primeiros principios da física cuántica, así como a estrutura do Sistema Periódico e a variación dalgunhas propiedades periódicas. Relacionar algunhas propiedades dun elemento químico coa súa configuración electrónica.

17. Coñecer os diferentes tipos de enlaces e as propiedades ás que dan lugar, e relacionar a estabilidade atómica cos enlaces.

18. Comprender o significado da calor de reacción e calcular variacións de entalpía nunha reacción a partir das calores de formación.

19. Escribir a ecuación química axustada correspondente a unha reacción e calcular as cantidades de reactivos e produtos que interveñen.

20. Coñecer as características do átomo de carbono e saber nomear e formular os compostos do carbono máis importantes e coñecer as súas propiedades. Entender o concepto de isomería.

CRITERIOS DE CUALIFICACION Para a cualificación das probas teremos en conta

-A claridade da exposición, e a utilización correcta da linguaxe científica-A amplitude dos contidos conceptuais.-A exposición correcta dos problemas.-A obtención de resultados numéricos expresados nas unidades axeitadas

A materia do curso configurase en probas periódicas, aproximadamente cada tres ou catro semans. As datas das probas serán acordadas po lo profesor e alumnos, na primeira semana do curso, procurando non cambiar as datas.Cada unha de estas probas versará sobre os contidos explicados desde a anterior proba, e nela haberá cuestios teóricas como numéricas, que variarán dependendo dos contidos específicos de cada proba. Para a cualificación da avaliación, terase como referencia a media das notas das probas escritas, na que unha cualificación notoriamente baixa nunha probas ( menos de 3), impedirá aprobar a avaliación. As cualificacións de cada unha das avaliacións non condiciona a das outras. A cualificación mínima para aprobar (5) enténdese como nota de corte: é preciso acadar esa cualificación. Ao igual que no resto dos cursos, unha falla de traballo na aula, ou unha actitude manifestamente disruptiva impedirá unha avaliación positiva independentemente das notas acadadas nas probas( esta medida tomarase sempre que o alumno/a fose previamente advertido/a) Despois de cada unha das avaliacions, haberá probas de recuperación da mesma, procurarase que sexan pouco tempo despois das sesions de avaliación correpondente.Aqueles alumnos/as que por calquera motivo non tiveron ocasión de se presentar ás probas escritas de avaliación deben necesariamente presentarse ás probas de recuperación.( Como norma xeral non farán probas escritas individuais)

Para aprobar a asignatura, habera que aprobar cada unha das tres avalaciacions.A calificación final será o promedio das calificacions das tres avaliacions.Quen non aprobe a asignatura segundo o apartado anterior, ten opción a unha proba final, onde será avaliado do conxunto da asignatura.Neste caso, a calificación final da asignatura será o resultado de promediar a calificación obtida na proba final e as obtidas o longo do curso.(Debe quedar claro que a calificación final da asignatura non e a calificación acadada na proba final)

A Proba Extraordinaria de Setembro, tratará sobre os contados estudiados o longo do curso.A calificación da asignatura, será a calificación da proba.

ALUMNOS PENDENTES COA FISICA E QUIMICA DE 1ª DE BACHARELATO

O alumnado que conseguise a promoción ao segundo curso coa Física e Química de 1º de Bacharelato pendente, serán atendidos por un profesor do Departamento.

Ao comenzo do curso,se lles mostraran os contidos, criterios de avaliación e cualificación e probas a realizar.(Art 9 punto 3, Orden 24 xuño 2008)Realizaranse duas probas, unha de Física en fecha anterior o Nadal, e outra de Química sobre o mes de Abril. Datas que de todo xeito, seran sinaladas por a Xefatura de Estudos, para non inteferir con outros Departamentos.Os alumnos que non superen a materia na sua totalidade, tendran opción a outra proba final a primeiros de Maio.( Orde do 24 de xuño de 2011).

QUÍMICA E FÍSICA- 2 BAC

-Os contidos,criterios de avaliación,cualificación e probas, son acordes coas programacions remitidas por os grupos de traballo respectivos, fundamentadas no Decreto 126/2008.. -Se ben é certo que o 2º BAC ten un valor autónomo, caracterizado por ser o último curso do BAC , para a meirande parte do alunmado do IES Monelos ten tamén o valor de ser o curso previo á Uni versidade , e ao tempo o curso preparatorio para as probas de Selectividade. Facemos esta aclaración non só para explicar o sesgo que o 2º BAC ten , senón tamén para xustificar o feito de que os contidos, criterios de avaliación e cualificacióndas probas (sendo acorde co Decreto antes citado) , están tomados das orientacións dos grupos de traballo da CIUGA.. É previvibel que, como nos últimos anos ven sucedendo,se incorporen en 2ª-BAC alumnos/as que fixeron o primeiro curso nos EUA. Dado que os contidos académicos ali non coinciden cos nosos, créase unha disfunción que debe ser tida en conta pero que non obriga a variar o currículo nin os criterios de avaliación para o alumnado que se atopa na circunstancia antes mencionada. -Igualmente por estes motivos, cabe a posibilidade de que a programación, criterios e calendario se vexa alterado ao longo do curso ( Sucedeu en varias ocasións ,que un vez empezado o curso, os grupos de traballo da CIUGA alteraban as instruccións ou ben facían aclaración que , sendo pouco trascendentes, debían ser tidas en conta) . Se houbera algunha modificación o alumnado sería informado.

QUÍMICA 2º

BLOQUE 1. CALCULOS NUMÉRICOS ELEMENTAIS EN QUÍMICA

Substancias químicas. Masa atómica, masa molecular, mol. Composición centesimal dun composto. Determinación da fórmula dun

composto por análise elemental. Determinación de fórmulas empíricas e moleculares.

Mesturas homoxéneas: mesturas de gases e disolucións líquidas. Formas de expresar a concentración das disolucións: porcentaxe en peso e volume, masa/volume, molaridade, molalidade, fracción molar.

Comportamento dos gases en condicións ideais. Ecuación de estado. Lei de Dalton das presións parciais. Determinación da masa molecular dun gas a partir dos valores de magnitudes relacionadas coa ecuación de estado.

Reacción química. Ecuación química. Cálculos estequiométricos: reactivo limitante e reactivo en exceso, reaccións nas que participan gases e/ou substancias en disolución, reactivos cun determinado grao de pureza, rendemento dunha reacción.

Criterios de avaliación

o Formularanse cuestións, exercicios e problemas relacionados cos apartados anteriores.

o Presentaranse preguntas sobre as actividades de laboratorio relacionadas con: preparación de disolucións de ácidos, bases e sales, partindo de produtos comerciais. Dilución de disolucións.

BLOQUE 2. ESTRUTURA ATÓMICA E CLASIFICACIÓN PERIÓDICA DOS ELEMENTOS

Orixes da teoría cuántica. Hipótese de Planck. Efecto fotoeléctrico. Espectros atómicos.

Modelo atómico de Bohr e as súas limitacións. Introdución á mecánica cuántica. Hipótese de De Broglie. Principio de

Heisenberg. Mecánica ondulatoria. Orbitais atómicos. Números cuánticos. Configuracións electrónicas. Sistema periódico: clasificación periódica dos elementos. Variación periódica

das propiedades dos elementos.

Criterios de avaliación

o Bastará que o alumno/a domine o modelo de Böhr no aspecto cualitativo. o Formularánse cuestións relacionadas cos valores dos números cuánticos e do

seu significado, así como das configuracións electrónicas. o Xustificar a ordenación dos elementos con interpretación das semellanzas entre

eles e a variación periódica dalgunhas das súas propiedades: raio atómico e iónico, electronegatividade, enerxía de ionización e afinidade electrónica.

BLOQUE 3. ENLACE QUÍMICO E PROPIEDADES DAS SUBSTANCIAS

Concepto de enlace en relación coa estabilidade enerxética dos átomos enlazados.

Enlace iónico. Concepto de enerxía de rede. Ciclo de Born-Haber. Propiedades das substancias iónicas.

Enlace covalente. Parámetros moleculares. Modelos de enlace covalente. Enlaces simples e enlaces múltiples. Propiedades das substancias covalentes.

Enlace metálico. Modelos que explican o enlace metálico. Propiedades dos metais.

Forzas intermoleculares.

Criterios de avaliación

Formularanse cuestións relacionadas con:

o Tipo de enlace e enerxía de rede dos compostos iónicos. Análise dende o punto de vista cualitativo da influencia dos valores da carga, do raio dos ións e da constante de Madelung no valor da enerxía de rede.

o Estruturas de Lewis. o Explicar mediante a teoría de repulsión de pares electrónicos da capa de

valencia (TRPEV) e a hibridación de orbitais a xeometría e a polaridade das moléculas.

o Para ilustrar as hibridacións (sp3, sp2, sp) propoñeranse moléculas orgánicas e as formadas por elementos dos períodos 2 e 3.

o Propiedades das substancias segundo o seu tipo de enlace (iónico, covalente, metálico e forzas intermoleculares).

BLOQUE 4. TERMOQUÍMICA

Introdución á termodinámica. Sistemas termodinámicos. Variables termodinámicas.

Primeiro principio da termodinámica. Concepto de entalpía. Entalpía de reacción. Entalpía de formación. Entalpía de enlace. Cálculo de

entalpías de reacción a partir das entalpías de formación e das entalpías de enlace.

Lei de Hess. Segundo principio da termodinámica. Concepto de entropía. Entropía e

desorde. Enerxía libre e espontaneidade das reaccións químicas.

Criterios de avaliación

o Formularanse cuestións relacionadas con todos os puntos do bloque. o Problemas correspondentes a: entalpías de reacción (Qp e Qv), determinación

de entalpías de reacción a partir de entalpías de enlace, Lei de Hess, variación de entropía, variación de enerxía libre e espontaneidade da reacción (DG).

o En relación coas actividades de laboratorio: o Medida da calor de disolución do NaOH en auga. o Medida da calor de neutralización entre a disolución anterior e unha

disolución de HCl. o Medida da calor de reacción entre NaOH sólido e unha disolución de

HCl. o Comprobar nas tres experiencias anteriores o cumprimento da lei de

Hess.

BLOQUE 5. O EQUILIBRIO QUÍMICO

Concepto de equilibrio químico. Características. Cociente de reacción e constante de equilibrio. Formas de expresar a constante de equilibrio: Kc e Kp. Relacións entre as

constantes de equilibrio. Grao de disociación. Termodinámica e equilibrio: relación entre Kp e ∆G.

Factores que modifican o estado de equilibrio: principio de Le Chatelier. Importancia en procesos industriais.

Equilibrios heteroxéneos sólido-líquido. Equilibrio de solubilidade. Solubilidade e produto de solubilidade. Factores que afectan á solubilidade.

Criterios de avaliación

o Formularanse cuestións relacionadas cos distintos apartados do bloque facendo fincapé no principio de Le Chatelier.

o Problemas relacionados con: o Composición do equilibrio e as súas constantes de equilibrio. o Solubilidade, produto de solubilidade, efecto do ión común, condicións

de precipitación. o As actividades de laboratorio estarán relacionadas con:

o Formación de precipitados de sales pouco solubles e separación destes por filtración.

o Disolución de precipitados por modificación do pH.

BLOQUE 6. ÁCIDOS E BASES

Concepto de ácido-base segundo as teorías de Arrhenius e Brönsted-Lowry. As reaccións de transferencia de protóns. Concepto de pares ácido-base conxugados. Fortaleza relativa dos ácidos e bases e grao de ionización. Equilibrio iónico da auga. Concepto de pH. Volumetrías de neutralización ácido-base. Indicadores ácido-base. Estudo cualitativo da hidrólise. A importancia do pH na vida cotiá. Estudo cualitativo das disolucións reguladoras.

Criterios de avaliación

Formularánse cuestións relacionadas cos distintos apartados do bloque.

Problemas de: Ácidos ou bases fortes e débiles. Cálculos de pH. Constantes de acidez ou basicidade. Neutralizacion ácido-base fortes. As actividades de laboratorio estarán relacionadas con: Valoración dun ácido forte cunha base forte. Medida de pH de disolucións acuosas de diversos ácidos, bases e sales.

BLOQUE 7. ELECTROQUÍMICA

Concepto de oxidación e redución. Número de oxidación. Oxidantes e redutores.

Axuste de reaccións químicas polo método do ión-electrón. Estequiometría das reaccións redox.

Estudo da célula galvánica. Tipos de eléctrodos. Potencial de eléctrodo. Escala normal de potenciais. Potencial dunha pila.

Relación entre εº e ∆G. Espontaneidade dos procesos redox. Electrólise: estudo da cuba electrolítica. Leis de Faraday. Principais

aplicacións industriais.

Criterios de avaliación

Formularanse cuestións relacionadas cos distintos apartados do bloque. Problemas referidos a: Axustes de reacción redox e a súa estequiometría. Predición da espontaneidades dun proceso empregando os potenciais normais de eléctrodo. Electrólise. actividades de laboratorio:

BLOQUE 8. QUÍMICA DO CARBONO

Nomenclatura e formulación das principais funcións orgánicas. Enlace nos compostos orgánicos. Diferentes tipos de isomería. Polímeros de interese actual: estrutura xeral e tipos. Principais aplicacións da química do carbono na industria.

Criterios de avaliación

Formularanse cuestións relacionadas con :

o Carbono como unidade estrutural básica: tipos de enlace do carbono. o Nomenclatura (IUPAC) de compostos de carbono que teñan como máximo un

grupo funcional (hidrocarburos, alcois, fenois, aldehidos, cetonas, ácidos, ésteres, éteres, derivados haloxenados, aminas, amidas, nitrilos).

o Isomería plana: cadea; posición e de función. o Estereoisomería: a isomería óptica e a isomería xeométrica ou cis-trans. o Coñecer a estructura xeral dos polímeros, os diferentes tipos e o seu interese na

vida cotiá.

Prácticas.

As prácticas de laboratorio propostas pola CIUGA veñen explicitadas no apartado de criterios de avaliación nos bloque didácticos antes desenvolvidos.

Ate o presente para a realización das prácticas de laboratorio víñanse facendo desdobles ( Os alumnos facían as prácticas no laboratorio en pequenos grupos baixo a supervisión dun profesor do Departamento).No momento de redactar a presente programación non está claro que vaia haber desdobles para a realización das prácticas. De non haber desdobles alteraríamos o calendario ou ven teríamos que cambiar o deseño das mesmas deixando de ser prácticas de laboratorio , feitas polo alumnado, a ser prácticas de cátedra..

As prácticas previstas son as seguintes:

-Material.

-Medidas de masa.

-Medidas de volume.

-Preparación de disolucións a partires dun sólido.

-Preparación dunha disolución a partires dun líquido.

-Lei de Hess.

-Reaccións de precipitación.Filtración.

-Mediads de pH.

-Volumetrias.

-Pilas.

Ademáis das prácticas, e se o desenvolvemento do curso o permite, unha vez ao mes procuraremos facer un resumo/lectura dalgún artículo da revista Investigación y Ciencia., coa intención de que o alumnado vexa a actividade científica como algo aberto e perfectible.

Temporización

Bloques 1,2 e 3 : 12 semanas.

Bloques 4,5 e 6 : 12 semanas.

Bloques 7 e 8 : 6 semanas.

Criterios de avaliación.

A principal fonte da avaliación van ser as probas realizadas polo alumnado. A realizasción das prácticas e a realización dun resumo-memoria das mesmas será calificado como apto ou non apto, e dicir: unha avaliación negativa das mesmas leva implícito a non superación da asignatura. Para valorar as prácticas fixarémonos especificamente no traballo e no comportamento no laboratorio( Non aspiramos a que os resultados prácticos sexan acordes cos valores reais)

Criterios xerais para a valoración das probas( tomados dos usados polo grupo de traballo da CIUGA):

Resposta axeitada ás preguntas.

Necesidade de razoar as respostas.

Penalización ( que non invalidación) no caso de utilizar unha ecuación química incorrecta.

Penalización nos erros de cálculo e unidades.

-Sobre as probas:

Vanse facer cando menos dúas probas por avaliación. As datas serán fixadas na primeira semana de curso de acordo cos alumnos, cabendo a posibiliade de seren alteradas para mellor adaptalas ao calenadrio de avaliacións fixado por Xefatura de Estudios.

As probas terán exercicios e cuestións teóricas así como exercicios e cuestións relacionados coas prácticas de laboratorio. Procurarase que algúns deles sexan similares en redacción, nivel e contidos aos propostos pola CIUGA en probas selectivas anteriores..

Sobre a cualificación: A nota da avaliación será a media ponderada das probas. Unha notoria falta de traballo na aula ou un comportamento disruptivo fará baixar a nota.De ser este o caso , explicarase na sesión de avaliación.(previa advertencia ao alumno e ao titor/a).Considérase a cualificación mínima para aprobar (5) como nota de corte, é dicir: é preciso acadar esa cualificación.

O alumando que non supere a avaliación ten dereito a unha proba de recuperación.A esta proba asistirán aqueles alumnos/as que por calquera motivo non se presentaron a algunha das probas escritas convocadas( Como norma xeral non se van facer probas individuais)

Quen aprobe as tres avaliacións ten superada a asignatura.Para calcular a cualificación final farase un promedio das tres avaliacións.As cualificacións de cada unha das avaliacións non condicionará a das outras. De non aprobar as tres avaliacións o alumno/a ten dereito a unha avaliación final( A nota final do curso non vai ser a nota obtida na proba final de recuperación, senón que se fará unha media entre a nota da proba e o conxunto ads probas do curso).

A proba extraordinaria de Setembro versará sobre os contidos explicados ao longo do curso, pero neste caso a nota da proba será a nota final.

FÍSICA 2º.

A CIUGA desenvolve os contidos da asignatura en cinco bloques, especificando en cada un deles os obxectivos ,contidos e crierios de avaliación pormenorizados.

1-GRAVITACIÓN

OBXECTIVOS ESPECÍFICOS

Analiza-la evolución da Ciencia na explicación dos fenómenos naturais. Interpreta-las forzas gravitatorias e a súa consecuencia na orde do universo. Establece-los conceptos necesarios para o estudo das interaccións a distancia. Identifica-la interacción gravitatoria como unha interacción de tipo conservativo e establece-las magnitudes que a caracterizan. Coñece-las características e as leis que rexen o movemento xeral dun corpo no campo gravitatorio e relacionalo coa enerxía. Relaciona-los avances científicos, derivados do estudo das forzas gravitatorias, coa exploración actual do universo.

CONTIDOS 1. Modelos do universo. Revisión histórica. 2. Forzas centrais. 2.1. Momento angular dunha partícula. 2.2. Teorema do momento angular. Principio de conservación. 3. Leis de Kepler 4. Lei da Gravitación Universal 4.1.Constante "G". 4.2. Período de revolución dun planeta. 4.3. Interacción dun conxunto de masas puntuais. Principio de superposición. 5. Concepto de "campo" 5.1.Campos escalares 5.2. Campos vectoriais 5.3. Campos conservativos 5.4. Forzas conservativas 6. Enerxía potencial 6.1. Enerxía potencial nun punto 6.2. Traballo e diferenza de enerxía potencial 6.3. Conservación da enerxía mecánica 6.4. Intensidade do campo gravitatorio nun punto 6.5. Potencial gravitatorio 7. Aplicacións ó estudo do campo gravitatorio terrestre 7.1. Intensidade do campo gravitatorio terrestre 7.2. Variación da "g" coa altura, a profundidade e a latitude 7.3. Enerxía potencial gravitatoria terrestre 7.4. Satélites: velocidade orbital e velocidade de escape. CRITERIOS DE AVALIACIÓN • Interpretar e analiza-lo concepto de campo gravitatorio. Preténdese comprobar se o alumnado é quén de comprende-lo concepto físico de campo extendendo o devandito concepto ó estudo do campo gravitatorio, analizando de xeito particular as características dos campos de forzas conservativos. • Establecer e analiza-las magnitudes básicas relativas ó campo gravitatorio. Preténdese verificar que os alumnos son capaces de interpretar e analizar diferentes magnitudes do campo gravitatorio en cuestións e problemas, tales como forza e intensidade de campo, enerxía potencial e potencial, tanto referidos a campos creados pola Terra coma por outros corpos celestes, incluíndo o estudo gráfico e analítico destes. Tamén se inclúe neste apartado ó estudo gráfico e analítico das interaccións entre masas puntuais. • Enunciar e interpreta-las leis Kepler do movemento planetario e aplicalas para o caso de órbitas circulares. O alumnado debe ser quén de interpretar e enuncia-las leis de Kepler, profundizando na súa utilización para a resolución de cuestións e problemas. • Analizar e avaliar diferentes situacións-problema contemplando aspectos cinemáticos, dinámicos e enerxéticos relativos ó campo gravitatorio. Con este criterio preténdese avaliar se o alumnado é capaz de resolver problemas e cuestións relativos a corpos situados nas proximidades de superficies planetarias, en estado de movemento ou de repouso, para aplicar e valora-los aspectos cinemáticos, dinámicos e enerxéticos apropiados. Inclúense neste apartado diferentes situacións relativas á velocidade de escape e a enerxía total dun corpo en traxectoria orbital.

2-ELECTROMAGNETISMO

OBXECTIVOS ESPECÍFICOS

Analizar, resolver e representar (se é o caso): as interaccións electrostáticas e o campo electrostático, potencial e a enerxía , xerados por cargas eléctricas puntuais.

Identifica-los campos de esferas condutoras, planos e fíos infinitos. Analizar, resolver e representar (se é o caso): as interaccións entre cargas en

movemento e campos magnéticos e entre correntes eléctricas entre si. Determina-lo campo creado por fíos infinitos e bobinas. Defini-la lei de indución de Faraday e a lei de Lenz. Analiza-los fundamentos do xerador de corrente alterna. Valora-las analoxías e diferenzas entre os campos gravitatorio, eléctrico e

magnético.

CONTIDOS 1. Forza electrostática. 1.1. Descrición dos fenómenos electrostáticos. Condutores e illantes. 1.2. Carga eléctrica. 1.3. Forza entre cargas en repouso; lei de Coulomb. Superposición. 2. Campo electrostático. 2.1.Campo dunha carga puntual. Superposición. 2.2. Campo dunha distribución de n cargas. 2.3. Campo dunha distribución continua de cargas: esfera, plano e fío infinito. 3. Enerxía potencial electrostática 3.1. Traballo de desprazamento dunha carga puntual no campo central creado por outra carga. 3.2. Definición de enerxía potencial; definición de potencial electrostático. 3.3. Relación entre campo e potencial electrostáticos; (relación unidimensional: evita-lo concepto de gradiente). 3.4 Potencial de esferas condutoras. 4. Campo magnético no baleiro. 4.1. As cargas en movemento como orixe do campo magnético: experiencias de Oersted. 4.2. Forza magnética sobre unha carga en movemento no seo dun campo magnético: lei de Lorentz. 4.2.1. Definición e unidades de B: movemento de cargas nun campo magnético uniforme. 4.3. Descrición dos imáns naturais como creadores de campo magnético. Correntes microscópicas. 4.4. Campo magnético creado por correntes eléctricas. 4.4.1. Aplicacións:

o Campo creado por un fío infinito. o Campo creado por un solenoide

4.5. Forza magnética sobre unha corrente rectilínea. 4.6. Forza magnética entre dúas correntes rectilíneas indefinidas: Definición internacional de amperio. 4.7. Definición de coeficiente de autoindución dunha bobina (relación Fluxo/Intensidade). Unidades. 4.8. Forza electromotriz inducida. Lei de Lenz-Faraday.

5. Analoxías e diferenzas entre campos gravitatorio, eléctrico e magnético. 6. Produción de correntes alternas. Descrición dun xerador elemental.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN • Analizar, resolver e representar (se é o caso) as interaccións electrostáticas e campo electrostático, potencial e a enerxía, xerados por cargas eléctricas puntuais. Trátase de comprobar que o alumnado é quen de relacionar e analizar en distribucións sinxelas de cargas puntuais, conceptos relativos a forzas electrostáticas, campo, potencial e enerxía potencial. • Aplicar e representar (se é o caso) o campo creado por esferas condutoras. Preténdese verifica-lo coñecemento do concepto de campo en distribucións continuas de cargas, así como establece-la relación entre campo e potencial. • Analizar, resolver e representar (se é o caso) as interaccións magnéticas entre cargas en movemento e campos magnéticos entre correntes eléctricas entre si. Preténdese verifica-lo grao de coñecemento do alumnado sobre o resultado das interaccións magnéticas entre cargas en movemento e campos magnéticos a través da resolución de cuestións e problemas. • Analiza-lo campo creado por fios infinitos e solenoides. Preténdese que o alumnado coñeza e calcule, de forma sinxela, o campo magnético creado por fíos infinitos e solenoides, tanto en cuestións coma en problemas. • Analiza-las leis de indución de Faraday e a lei de Lenz. Preténdese valora-la capacidade do alumnado para interpreta-lo enunciado das leis de Faraday e de Lenz, recoñecendo a súa transcendencia para a explicación dos fenómenos electromagnéticos. • Analiza-la produción de corrente alterna a partir da comprensión dos fundamentos dun xerador. Preténdese que o alumnado sexa quen de analizar e interpreta-la orixe da corrente alterna a partir da indución electromagnética. • Valora-las analoxías e diferenzas entre os campos gravitatorio, eléctrico e magnético. O alumnado valorará de xeito comparativo as características do campo gravitatorio, magnético e eléctrico, en canto aos módulos dos campos, as unidades e as propiedades vectoriais.

3-VIBRACIÓNS E ONDAS

OBXECTIVOS ESPECÍFICOS

Identifica-las características xerais do MHS e aplicalas a resolución de problemas contemplando os aspectos cinemáticos, dinámicos e enerxéticos.

Comprende-las características xerais do movemento ondulatorio e distinguir entre os diferentes tipos de ondas.

Identifica-las magnitudes que aparecen na ecuación dunha onda harmónica, así como as relacións entre elas. Comprende-los conceptos de intensidade e enerxía dunha onda e explica-lo fenómeno do amortecemento.

Explicar de forma cualitativa os fenómenos de reflexión, refracción, difracción,

polarización, interferencia e resonancia. Comprobar experimentalmente o cumprimento da lei de Hooke, analizando as

características do movemento oscilatorio dun resorte e determinando a constante elástica polos métodos estático e dinámico.

Determinar experimentalmente os factores dos que depende o período dun péndulo simple e determina-lo valor da gravidade no laboratorio, analizando e discutindo os valores obtidos.

CONTIDOS 1. Coñecementos previos. Movemento harmónico simple. 1.1. Características xerais e conceptos previos. 1.2. Estudo cinemático, dinámico e enerxético do MHS. 1.3. Aplicación dos conceptos teóricos á análise experimental de movementos harmónicos simples: o resorte elástico e o péndulo simple. 2. Ondas harmónicas planas. 2.1. Propagación de perturbacións en medios materiais elásticos. 2.2. Tipos de ondas: ondas lonxitudinais e transversais; ondas materiais e electromagnéticas. 2.3. Magnitudes características: lonxitude de onda, frecuencia, amplitude e número de onda. 2.4. Velocidade de propagación. Factores dos que depende. 3. Ecuación dunha onda harmónica plana. 3.1. Dobre periodicidade espacial-temporal. 3.3. Distintas expresións da ecuación de ondas. 4. Enerxía e intensidade do movemento ondulatorio. Atenuación e absorción polo medio. 5. Principio de Huygens. 6. Propiedades das ondas: 6.1. Reflexión. 6.2. Refracción. 6.3. Difracción. 6.4. Interferencias. 6.4.1. Principio de superposición. Interferencia construtiva e destrutiva: descrición cualitativa. 6.4.2. Ondas estacionarias. 6.5. Polarización: descrición cualitativa. 7. O son. 7.1. Propagación do son. Velocidade de propagación do son. 7.2. Calidades do son: ton, intensidade e timbre. 7.3. Percepción do son. 8. Resonancia: concepto e descrición cualitativa mediante exemplificacións.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN • Determinar e avalia-las características xerais do movemento harmónico simple. Preténdese constatar se o alumnado é capaz de analiza-las consideracións cinemáticas, dinámicas e enerxéticas que caracterizan un movemento harmónico simple, para aplicalas á resolución de problemas e cuestións relativas ó resorte elástico e péndulo simple. • Estima-las características do movemento ondulatorio e clasifica-los diferentes tipos de ondas en función dos distintos criterios. Trátase de verificar se o alumnado é quén de analiza-los factores que condicionan a existencia dun movemento ondulatorio, para distinguir entre os diferentes tipos de ondas, valorando o porqué desa clasificación. Así mesmo, deberá ser capaz de comparar distintos fenómenos ondulatorios da vida cotiá e clasificalos de acordo con criterios antes indicados.

• Analiza-las magnitudes que aparecen na ecuación da onda harmónica, así como as relacións entre elas. Este criterio pretende comprobar se o alumnado é capaz de analiza-la ecuación dunha onda harmónica, identificando as súas magnitudes e as relacións entre elas, para a súa aplicación na resolución de cuestións teóricas e numéricas (obtención dos valores de amplitude, velocidade, lonxitude de onda e frecuencia, a partir dunha ecuación de onda dada). • Relaciona-los conceptos de intensidade e enerxía do movemento ondulatorio e explicar o amortecemento das ondas. Preténdese verificar se os alumnos son capaces de determina-la intensidade e enerxía do movemento ondulatorio, e de xustificar cómo varían estas en función da distancia e do medio. • Xustificar, dun xeito cualitativo, os fenómenos de reflexión, refracción, difracción, polarización, interferencia de ondas, resonancia. Con este criterio pretendemos verificar se o alumnado é quén de discriminar entre os diferentes tipos de fenómenos ondulatorios, analizando as leis que os regulan, e de xustificar segundo estas a resolución das cuestións formuladas. A analise destes fenómenos ondulatorios servirá de base para o achegamento ó estudo das ondas sonoras e das características ondulatorias da luz. • Contrastar experimentalmente o cumprimento da lei de Hooke, analizando as características do movemento oscilatorio dun resorte e determinando a constante elástica polos métodos estático e dinámico. Este criterio tenta verificar se os alumnos son capaces de deseñar e realizar unha montaxe experimental que permita analiza-las características cinemáticas e dinámicas do movemento harmónico simple dun resorte elástico, tomando datos, presentando hipóteses e establecendo conclusións sobre a realización da experiencia. • Avaliar experimentalmente os factores de que depende o período dun péndulo simple e determina-lo valor da gravidade no laboratorio, analizando os resultados obtidos. Trátase de constatar se o alumnado pode analiza-lo movemento harmónico simple dun péndulo, xustificando as desviacións experimentais do modelo teórico formulado, e aplica-los datos obtidos ó cálculo da aceleración da gravidade.

4-ÓPTICA

OBXECTIVOS ESPECÍFICOS Diferencia-las teorías históricas acerca da natureza da luz. Aplica-las leis da reflexión e refracción da luz

-Coñecer as leis da refracción e reflexión.

-Estudo de imaxes producidas por espellos e lentes.

-Calcula-la distancia focal dunha lente e estuda-la posición, natureza e tamaño da imaxe en función da distancia entre o obxecto e a lente. -Comprobar experimentalmente o mecanismo de formación de imaxes cunha lente delgada converxente, identificando os conceptos básicos da óptica xeométrica (imaxes reais e virtuais, focos, aumento, …) -Distingui-las características ondulatorias da luz.

CONTIDOS

1. Natureza da luz: evolución histórica.

2. Aproximación xeométrica á luz.

2.1. Raio e feixe. 2.2. Propagación rectilínea. 2.3. Sombras e penumbra. 2.4. Leis da reflexión. Formación de imaxes por espellos. 2.5. Leis da refracción. Índice de refracción. Ángulo límite. 2.6. Dioptrios. Formación de imaxes por lentes delgadas. 2.7. Instrumentos ópticos: ollo, lupa, microscopio e telescopio. 3. Aproximación ondulatoria. 3.1. Fenómenos ondulatorios na luz. Modelo ondulatorio. 3.2. Ondas electromagnéticas. Espectro e cor. 3.3. Aplicación das propiedades das ondas ó caso da luz: interferencia, difracción e polarización. CRITERIOS DE AVALIACIÓN • Establece-la diferenza entre Óptica Física e Óptica Xeométrica e resumi-las diferentes teorías que ó longo da historia se propuxeron para explica-la natureza da luz. Este criterio pretende verificar se o alumnado é quen de sintetiza-los feitos máis salientables da óptica ó longo da historia e de distinguir entre Óptica Física e Xeométrica, analizando as diferentes teorías sobre a natureza da luz como eixe exemplificador da forma de construí-la ciencia. • Verifica-las leis da reflexión e refracción, e determina-las imaxes obtidas en espellos e lentes. Con este criterio valórase a capacidade dos alumnos e alumnas para analiza-las leis da reflexión e da refracción, inferindo a partir delas o comportamento de feixes de raios na formación de imaxes en espellos e lentes; determinando graficamente se se trata de imaxes reais ou virtuais, dereitas ou invertidas e aumentadas ou reducidas. • Aplica-la ecuación do construtor de lentes para determina-la distancia focal dunha lente a partir dos raios de curvatura das superficies. Preténdese comprobar se o alumnado é capaz de situa-la imaxe formada por un espello ou por unha lente delgada e de aplica-la ecuación de espellos e lentes ó cálculo das magnitudes correspondentes. • Comprobar experimentalmente o mecanismo de formación de imaxes cunha lente delgada. Identifica-los conceptos básicos da óptica xeométrica (lentes, imaxes reais e virtuais, focos, aumentos etc), calcula-la distancia focal en lentes converxentes e estuda-la posición, natureza e tamaño da imaxe en función da distancia entre obxecto e lente. • Analizar cualitativamente os fenómenos de interferencias, difracción e polarización. Este criterio intenta avaliar se o alumnado é capaz de explica-lo comportamento dual da luz en fenómenos tipicamente ondulatorios, como as interferencias e a difracción, establecendo de xeito cualitativo e experimental as características de interferencias, difracción e polarización de raios luminosos.

5-FÍSICA MODERNA

OBXECTIVOS ESPECÍFICOS

Identifica-los postulados da teoría da relatividade e as súas consecuencias. Coñece-la natureza dos fenómenos cuánticos: dualidade onda-corpúsculo,

efecto fotoeléctrico, probabilidade fronte a determinismo, principio de

indeterminación etc. Describi-las características do fenómeno da desintegración radiactiva e as leis

que o regulan.

CONTIDOS 1. Mecánica relativista. 1.1. Relatividade de Galileo. Sistemas inerciais. 1.2. Transformación de Lorentz. 1.3. Postulados de Einstein. 1.4. Masa e enerxía relativista. 2. Mecánica cuántica. 2.1. Orixes da teoría cuántica: radiación do corpo negro e hipótese de Planck. 2.2. Efecto fotoeléctrico. 2.3. Dualidade onda-corpúsculo. 2.4. Principio de Heisenberg. 3. Física nuclear. 3.1. O núcleo atómico. Constitución. 3.2. Forzas nucleares. Enerxía de enlace. 3.3. Radioactividade: desintegracións e transformacións nucleares. 3.4. Fisión e fusión nuclear.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN • Enunciar e analiza-los postulados de Einstein da relatividade especial. Preténdese verifica-lo grao de coñecemento do alumnado sobre a física relativista, valorando a figura de Einstein no contexto da Física Moderna e as súas achegas. Será quen de enuncia-los postulados básicos da teoría da relatividade especial e algunhas das súas implicacións, a través de cuestións sinxelas. • Coñece-las bases experimentais e teóricas da teoría cuántica. O alumnado será quén de recoñecer e interpreta-los feitos máis salientables que levaron á formulación da mecánica cuántica, como a teoría cuántica de Planck, a teoría fotónica de Einstein, a dualidade onda-corpúsculo, o principio de indeterminación de Heisemberg. • Xustifica-la natureza cuántica da luz a partir da análise do efecto fotoeléctrico. Preténdese coñecer se o alumnado é quén de valora-las implicacións que se derivan do estudo do efecto fotoeléctrico respecto da natureza dual da luz. Así mesmo, deberá ser capaz de coñece-las características do fotón como partícula constituínte da luz e de aplica-la ecuación fotónica de Einstein á resolución de problemas e cuestións. • Recoñece-los aspectos máis salientables no ámbito da física nuclear. Preténdese verificar se o alumnado, a través da resolución de cuestións axeitadas, é quén de aplica-las ideas das interaccións fundamentais para xustifica-la estabilidade dos núcleos atómicos, e de identifica-la equivalencia masa-enerxía nos procesos radioactivos das reaccións nucleares, así como de coñece-los diferentes tipos de desintegracións radioactivas e as leis que as rexen, aplicando estes coñecementos á resolución de exercicios numéricos e cuestións. Deberá ser quén de valorar e analiza-las aplicacións tecnolóxicas derivadas da enerxía nuclear.

PRÁCTICAS

• Péndulo simple.

• Estudo estático do resorte elástico.

• Estudo dinámico do resorte elástico.

• Lentes converxentes.

As normas que rixen para a avaliación e control das prácticas é o mesmo para as prácticas de Física que para as de Química.

As prácticas de Física ao contrario que as de Química non se faran ao longo do curso senón durante o terceiro trimestre.

-Criterios de avaliación, cualificación, probas ,recuperacións e proba extraordinaria

de Setembro: Ver apartado correspondente na asignatura Quimica.2ºBAC.

Temporización: 1º-trimestre: bloques 1 e 2.

2º trimestre: bloques 3 e 4.

3º trimestre. bloque 5.

Segundo especifica o grupo de traballo de Física da CIUGA valorarase:

-Claridade da exposición, e a utilización correcta da linguaxe científica-Amplitude dos contidos conceptuais. -Exposición correcta dos problemas. -Obtención de resultados numéricos expresados nas unidades axeitadas -Actividades na clase. -Actividades experimentais. -Probas.

Material Didáctico . Curso 2013-14

3º ESO.-Física e Química.Editorial Rodeira 4ºESO.- Física e Química.Editorial Rodeira1ºBacharelato.-Física e Química. Autor: Zubiaurre e outros.Editoria Anaya2ºBacharelato.-Física. Autor:Enciso e outros. Editorial Ecir.2ºBacharelato.-Química. Autor:Peña e Vidal. Editorial Oxford.

Departamento de Física e Química.

Está integrado por:

Francisco García Pernas e outro/a.---------------

A Coruña, 17 de Xullo de 2013

Asinado:Francisco G.Pernas Asinado:------------