Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para...

30
GUÍA PARA MULLERES VÍTIMAS DE VIOLENCIA DE XÉNERO 25 de novembro de 2014 secretaría da muller

Transcript of Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para...

Page 1: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as

GUÍA PARA MULLERES VÍTIMAS DE VIOLENCIA DE XÉNERO

25 de novembro de 2014

secretaría da muller

Page 2: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as
Page 3: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as

Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 3

ÍNDICE

1. INTRODUCIÓN..................................................................................................................5

2. QUE É A VIOLENCIA DE XÉNERO SEGUNDO A LEI 11/2007 DE XULLO, GALEGA PARA A PREVENCIÓN

E O TRATAMENTO INTEGRAL DA VIOLENCIA DE XÉNERO...............................................................7

Formas de violencia de xénero ........................................................................................... 7

Acreditación da situación de violencia de xénero .............................................................. 8

3. SE ES VÍTIMA DA VIOLENCIA DE XÉNERO, QUE DEBES FACER?........................................................8

A denuncia .......................................................................................................................... 9

O atestado policial ............................................................................................................ 11

O parte de lesións ............................................................................................................. 12

A orde de protección ........................................................................................................ 13

A túa asistencia legal......................................................................................................... 16

Que pasa agora coa túa situación familiar?...................................................................... 18

4. PREGUNTAS FRECUENTES ..................................................................................................19

ANEXO: GUÍA DE RECURSOS .....................................................................................................25

Page 4: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as

Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 4

Page 5: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as

Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5

1. Introdución

A violencia contra as mulleres ten unha orixe ancestral e vénse dando en todos os tem-

pos, en todas as culturas, en todo o mundo. É certo que as formas e o grao varían dunha

sociedade a outra, pero incluso nas consideradas máis evolucionadas, nas que forma-

mos parte do mundo desenvolvido e democrático, persiste a violencia de xénero, ese

atávico e profundo sentimento machista que leva algúns homes a violentar e asasinar

mulleres.

Esta violencia de alcance universal considerouse historicamente un fenómeno circuns-

crito á rede das relacións afectivas e persoais; facía parte do mundo das relacións priva-

das, eran «cousas da parella». Ese carácter de naturalidade con que se consideraba a

violencia de xénero tornouna invisible, nin o Estado nin a sociedade debían intervir; nin-

gunha outra violencia era tolerada socialmente, só a que sucedía dentro do fogar. Isto

continúa sendo así en moitos países do mundo e forma parte da ocultación da violencia,

por iso resulta difícil coñecer as dimensións e características reais do problema e difi-

culta as posibilidades de intervención.

Nas últimas décadas tense avanzado social e xuridicamente para que a violencia de xé-

nero saia do ámbito estritamente privado, para que colla corpo a súa consideración no

campo dos dereitos políticos e sociais, dos dereitos de cidadanía e, sobre todo, dos de-

reitos humanos. As conferencias mundiais organizadas pola ONU supuxeron un grande

avance nesta consideración dos dereitos das mulleres a vivir sen violencia como un de-

reito humano.

A violencia é unha forma de control social, e a violencia contra as mulleres ten un obxec-

tivo prioritario: a persistencia da posición de subordinación e desigualdade das mulleres

nas relacións de poder cos homes.

Segundo as Nacións Unidas, a violencia que sofren as mulleres, tanto en países desen-

volvidos coma nos que non o están, relaciónase co estatus de desigualdade das mulle-

res en todas as sociedades, e a súa orixe afunde as raíces na estrutura do matrimonio,

na familia e na sociedade. Daquela, cómpre contextualizala nas pautas culturais, nos

costumes, nas tradicións que reforzan a condición de inferioridade da muller, e nas prác-

ticas que lle asignan unha posición secundaria na familia, no traballo e na sociedade.

Os organismos internacionais, ONU Mulleres, as institucións, os movementos e asocia-

cións de mulleres, e as organizacións —como Comisións Obreiras— comprometidas coa

igualdade, desempeñamos un papel fundamental no recoñecemento desta realidade e

na importancia de acometelo como un problema social, como unha cuestión política e

non persoal, e tamén na denuncia da violencia de xénero como a discriminación máis

extrema contra as mulleres.

Esta Guía, que comeza nesta introdución, pretende colaborar na visibilización, na con-

cienciación e implicación de toda a sociedade, neste caso na participación de todos os

delegados e delegadas de CCOO, na loita contra unha realidade que non nos gusta e

que debemos mudar.

Page 6: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as

Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 6

Esta Guía é o froito do traballo de Silvia Segade, Ana Peña, Begoña Méndez, Pedro

García Cacho, e mais eu, que pretendemos proporcionar un instrumento de coñece-

mento e de intervención para lles facilitar ás mulleres vítimas o acceso aos recursos para

romper coa violencia e empezar a vivir.

Apertas e bo traballo.

Mabel PÉREZ SIMAL Secretaría da Muller Sindicato Nacional de CCOO de Galicia

Page 7: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as

Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 7

2. Que é a violencia de xénero segundo a Lei 11/200 7 de xullo, galega para a prevención e o tratamento inte gral da violencia de xénero

Enténdese por violencia de xénero calquera acto violento ou agresión, baseados nunha

situación de desigualdade no marco dun sistema de relacións de dominación dos homes

sobre as mulleres que teña ou poida ter como consecuencia un dano físico, sexual ou

psicolóxico, incluídas as ameazas de tales actos e a coacción ou privación arbitraria da

liberdade, tanto se ocorren no ámbito público coma na vida familiar ou privada.

ORMAS DE VIOLENCIA DE XÉNERO

Considéranse formas de violencia de xénero, fundamentalmente, as

seguintes:

• Violencia física, que inclúe calquera acto de forza contra o corpo da muller, con

resultado ou risco de producir lesión física ou dano, exercida por quen sexa ou

fose o seu cónxuxe ou por quen estea ou estivese ligado a ela por análoga rela-

ción de afectividade, aínda sen convivencia.

Igualmente, terán a consideración de actos de violencia física contra a muller os

exercidos por homes do seu ámbito familiar ou do seu contorno social ou laboral.

• Violencia psicolóxica, que inclúe toda conduta, verbal ou non verbal, que produza

na muller desvalorización ou sufrimento, mediante ameazas, humillacións ou ve-

xacións, esixencia de obediencia ou submisión, coerción, insultos, illamento, cul-

pabilización ou limitacións do seu ámbito de liberdade, exercida por quen sexa ou

fose o seu cónxuxe ou por quen estea ou estivese ligado a ela por análoga rela-

ción de afectividade, aínda sen convivencia.

Igualmente, terán a consideración de actos de violencia psicolóxica contra a mu-

ller os exercidos por homes do seu ámbito familiar ou do seu contorno social ou

laboral.

• Violencia económica, que inclúe a privación intencionada, e non xustificada legal-

mente, de recursos para o benestar físico ou psicolóxico da muller e das súas fi-

llas e fillos ou a discriminación na disposición dos recursos compartidos no ámbito

da convivencia de parella.

• Violencia sexual e abusos sexuais, que inclúen calquera acto de natureza sexual

forzada polo agresor ou non consentida pola muller, e que abarcan a imposición,

mediante a forza ou con intimidación, de relacións sexuais non consentidas e o

abuso sexual, con independencia de que o agresor garde ou non relación conxu-

gal, de parella, afectiva ou de parentesco coa vítima.

• Acoso sexual, que inclúe aquelas condutas consistentes na solicitude de favores

de natureza sexual para si ou para unha terceira persoa, nas que o suxeito activo

se aproveita dunha situación de superioridade laboral, docente ou análoga, co

anuncio expreso ou tácito á muller de causarlle un mal relacionado coas

F

Page 8: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as

Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 8

expectativas que a vítima teña no ámbito da devandita relación, ou baixo a pro-

mesa dunha recompensa ou dun premio dentro desta.

Outras formas de violencia de xénero

Ademais da violencia de xénero, existen outras modalidades de violencia contra a muller,

como pode ser o tráfico de mulleres e nenas con fins de explotación sexual, a mutilación

xenital feminina ou os matrimonios forzados.

Debe terse en conta que, como consecuencia do uso das novas tecnoloxías, aparecen

novas formas de exercer violencia e que teñen unha especial incidencia na xuventude

feminina. Estas son:

• Ciberacoso: A xuventude do noso tempo é xa «nativa dixital». O troco de contidos

persoais é unha proba de confianza ou «proba de amor» e constitúe unha porta

aberta ao:

• Sexting, que consiste na difusión de imaxes de contido erótico ou sexual.

• Consecuencia: en caso de ruptura, os ciberacosadores, utilizan internet para al-

canzar a vítima.

CREDITACIÓN DA SITUACIÓN DE VIOLENCIA DE XÉNERO

A situación de violencia acreditarase por calquera das seguintes formas:

• Certificación da orde de protección ou da medida cautelar, ou

testemuño ou copia autenticada pola secretaria ou polo secretario xudicial da

propia orde de protección ou da medida cautelar.

• Sentenza de calquera orde xurisdicional que declare que a muller sufriu violencia

en calquera das modalidades definidas na Lei 11/2007 de xullo, galega para a

prevención e o tratamento integral da violencia de xénero.

• Certificación e/ou informe dos servizos sociais e/ou sanitarios da Administración

pública autonómica ou local.

• Certificación dos servizos de acollida da Administración pública autonómica ou local.

• Informe do ministerio fiscal que indique a existencia de indicios de violencia.

• Informe da Inspección de Traballo e da Seguridade Social.

• Calquera outra que se estableza regulamentariamente.

3. Se es vítima da violencia de xénero, que debes f acer?

A violencia de xénero é un delito perseguible de oficio. Isto significa que dende o mo-

mento en que o xulgado, as forzas e corpos de seguridade, a fiscalía ou o teu centro sa-

nitario coñecen a situación de violencia que ti e os teus fillos e fillas estades sufrindo,

aínda que non decidiras denunciar, porano en coñecemento da xustiza para que casti-

gue as agresións producidas e se reparen os danos causados.

Existen tres vías a través das cales se comunica ao xulgado os feitos e circunstancias

dos presuntos delitos ou faltas por violencia de xénero dos que foses vítima.

A

Page 9: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as

Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 9

A denuncia. É a declaración que ti mesma ou calquera persoa do teu contorno fai sobre

a situación de violencia que sufriras, xa sexa ante o xulgado, a policía ou garda civil ou

ante a fiscalía.

O atestado policial. É o documento en que os axentes da policía ou garda civil anotan

todos os feitos, circunstancias e declaracións que acrediten a situación de violencia de

xénero que se produciu, sexa porque acoden a unha chamada ao lugar onde se produci-

ron os feitos, sexa porque acodes ás súas dependencias para interpoñeres unha denun-

cia. No atestado incluiranse todas as indagacións, datos e detalles que obtivesen os

axentes na súa intervención e que servirán logo como medio de proba no xuízo.

O parte de lesións. É o documento que redacta o persoal sanitario sobre as lesións que

presentas, se acodes ao hospital ou centro de saúde para que te atendan pola agresión

que ti ou os teus fillos ou fillas sufrísedes e que están obrigados a remitir decontado ao

xulgado.

IMPORTANTE: Os teus datos persoais e os dos teus fillos e fillas poderán ter carácter

reservado, se así o solicitas, na denuncia, o atestado policial ou o parte de lesións. Pre-

sérvase a túa intimidade como medida de seguridade e evítase que poidan chegar ao

coñecemento do denunciado.

Tamén terán carácter reservado os datos persoais das testemuñas.

DENUNCIA

Por que é importante denunciar?

Porque coa denuncia faise visible a situación de violencia de xénero da que ti

e as túas fillas e fillos sodes vítimas, poñéndose en marcha todos os mecanismos de

protección, de asistencia e recuperación, a través dos órganos xudiciais, a fiscalía, as

forzas e corpos de seguridade e os servizos sociais.

Quen pode denunciar?

Podes denunciar ti mesma ou calquera persoa (un familiar, un veciño, etc.) que coñeza

os feitos e circunstancias da violencia que se producise.

Se decides denunciar, sentiraste máis segura e apoiada se te acompaña algunha persoa

da túa confianza.

Onde se presenta a denuncia?

A denuncia pódese presentar ante calquera das seguintes instancias:

• Comisaría da Policía Nacional ou na Policía Local do teu municipio

• Cuartel da Garda Civil

• Fiscalía

• Xulgado de violencia sobre a muller ou xulgado de garda

A lei garante o teu dereito á asistencia xurídica gratuíta a través do teu avogado/a e pro-

curador/a, en todos os procedementos xudiciais que inicies por violencia de xénero.

En todo caso, na mesma comisaría de policía ou cuartel da Garda Civil onde presentes a

denuncia, e antes de che tomaren declaración, podes solicitar de forma inmediata que se

A

Page 10: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as

Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 10

che designe avogado/a da quenda de oficio especializado en violencia de xénero ou ben

designalo da túa libre elección, para que te asesore en todas as actuacións xurídicas re-

lacionadas cos feitos que vas denunciar e sobre as medidas de protección que podes

solicitar.

Igualmente, ademais do xulgado exclusivo de violencia sobre a muller, en cada fiscalía

existe tamén unha fiscalía especializada á que podes acudir para informarte de todo o

que che ocorreu e que se encargará de iniciar as dilixencias de investigación

correspondentes.

Os xulgados de violencia sobre a muller e as fiscalías especializadas contan con profe-

sionais especializados en violencia de xénero e as súas dependencias están adaptadas

para dar resposta ás túas necesidades naquelas cidades onde haxa xulgado específico.

(Ver guía de recursos)

IMPORTANTE: Se tes medo por ti e pola túa familia e cres que existe risco dunha nova

agresión, solicita a orde de protección ao tempo que interpós a túa denuncia como me-

dida para reforzar a vosa seguridade e evitar novas agresións.

RECORDA: Sempre que che sexa posible, presenta a túa denuncia ante as unidades

especializadas da Policía Nacional, Local ou da Garda Civil, que contan con persoal for-

mado en materia de violencia de xénero. (Ver guía de recursos).

Ademais, tes dereito a elixir que sexa unha muller quen te atenda durante todo o tempo

que dure a interposición da denuncia.

Que hai que dicir na denuncia e como hai que dicilo ?

Toma o teu tempo. Na denuncia has contar da forma máis clara, completa e precisa todo

o que che sucedeu, tanto os feitos que a orixinan como aqueloutros actos de violencia

que sufrirades ti ou os teus fillos e fillas ao longo de toda a túa relación co agresor.

Á hora de declarar, intenta recordar datas, frases textuais ou persoas que estiveran pre-

sentes durante as situacións violentas e, sempre que poidas, escríbeas antes.

Conta tamén polo miúdo se existiron agresións aos teus fillos e fillas ou se estaban pre-

sentes cando as sufriches ti.

A policía ou a garda civil preguntarache sobre os aspectos importantes que non se po-

den esquecer: os teus datos identificadores e os do agresor, o tipo de relación que tedes,

canto tempo dura a vosa relación, se el ten licenza de armas, se tedes fillos ou fillas co-

múns, se traballas, se sufriches agresións anteriores e se foron denunciadas e, final-

mente, se necesitas orde de protección.

Así mesmo, os axentes preguntaranche sobre a existencia de lesións e, en caso de térelas,

• se xa fuches asistida nalgún centro sanitario e dispós de parte médico, xunta-

ranse á denuncia;

• noutro caso, ofreceráseche a posibilidade de ser trasladada a un centro sanitario

para recibires a atención médica necesaria, xuntando á denuncia o parte médico

que se emita.

Page 11: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as

Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 11

• Se non queres ser trasladada a un centro sanitario, constarán por escrito, me-

diante dilixencia, as lesións aparentes que poidan apreciarse e solicitaranche fa-

cerlles fotografías para unilas á denuncia.

Estas fotografías das túas lesións e do estado en que quedou a túa casa, se a

agresión se produciu alí, son moi importantes porque así o/a xuíz/a, amais do teu

testemuño e informes médicos, poderá facerse unha idea máis exacta do oco-

rrido e do teu estado tras a agresión.

Cando presentes a denuncia, informarante dos teus dereitos como vítima a tra-

vés da «acta de información de dereitos» que asinarás.

IMPORTANTE: Antes de asinares a túa denuncia, le detidamente o contido para com-

probares que nela se recolleron todos os feitos que relataches. Se consideras que falta

algo importante, solicita ao/á axente que se inclúa. Se non che dan unha copia da de-

nuncia, NON ESQUEZAS PEDILA.

Se a situación emocional en que te atopas non che permite narrar con claridade os feitos

que che ocorreron, non te preocupes porque poderás ampliar a denuncia durante a fase

de instrución no xulgado.

ATESTADO POLICIAL

No atestado, a policía ou a garda civil recollerán todas as actuacións que

realicen para garantir a túa seguridade, así como aquelas circunstancias que

poidan acreditar os feitos denunciados.

A policía ou a garda civil recollerán no atestado policial o resultado das súas indaga-

cións, as declaracións que tomen e calquera circunstancia que observen, coma tal o es-

tado en que te atopas ti ou o agresor, as lesións que poidas presentar ou se hai desorde

ou danos na vivenda que puidesen indicar que se produciu unha agresión, os datos do

grupo familiar, a solicitude de orde de protección, a declaración do denunciado e a súa

detención, se for necesario, unha vez informado dos seus dereitos.

Unha vez analizadas todas estas circunstancias, emitirase un informe de valoración poli-

cial de risco (VPR) no que se avaliará a gravidade do risco de se produzan novas agre-

sións e informarante das medidas de protección e seguridade que se han adoptar,

adaptadas ao nivel de risco determinado, que pode ser «non apreciado, baixo, medio,

alto ou extremo».

O atestado policial conterá, entre outras, a seguinte información obtida dos datos e feitos

que contases e da información resultante da investigación dos axentes:

• a túa declaración

• os teus datos, os do teu agresor e os do grupo familiar

• os feitos denunciados

• a solicitude de medidas de protección e seguridade que adoptaran os axentes

• a comparecencia e manifestación do denunciado

• a manifestación das testemuñas

O

Page 12: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as

Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 12

• a declaración dos axentes policiais que interviñeran no teu auxilio

• as actuacións policiais de verificación e comprobación da denuncia

• as actuacións policiais dirixidas á incautación de armas

• achega de antecedentes policiais do denunciado

• dilixencias de remisión dos informes médicos, psicolóxicos e sociais

• informe de avaliación do risco

Se for o caso, ao atestado policial xuntaranse os seguintes documentos:

• parte de lesións e fotografías delas

• solicitude da orde de protección

• dilixencia de detención do presunto agresor (se a houber) e información dos seus

dereitos

• calquera outra dilixencia que non conste no corpo do atestado

IMPORTANTE: Aínda que che resulte difícil, conta todo o sucedido na túa situación de

maltrato, toma o tempo que precises.

Sempre que poidas, acode ás unidades especializadas en violencia sobre a muller tanto

na Policía Nacional a través do Servizo de Atención á Muller (SAM) dentro do Servizo de

Atención á Familia (SAF), como na Garda Civil a través dos Equipos de Muller e Menor

(EMUME), así como á Policía Local do teu municipio.

PARTE DE LESIÓNS

Se sofres algunha agresión e presentas lesións, sexa cal for a súa gravidade,

acode ao teu centro de saúde ou ao hospital máis próximo. Alí serás atendida

por persoal sanitario que te examinará e che pedirá que relates todas as agresións das

que fuches vítima, así como o teu estado físico e emocional. Este parte de lesións será

remitido a seguir ao xulgado.

O persoal sanitario que te atenda redactará un documento chamado «parte de lesións»;

nel reflectiranse as lesións que presentas, a súa causa, o prognóstico e, se for o caso,

outros datos relacionados cos feitos que motivan a asistencia sanitaria. Ao parte de le-

sións unirase o informe médico, que che lerán antes da súa redacción definitiva.

O parte de lesións e o informe médico conterán, entre outras, a información obtida dos

datos e feitos que relatases e das exploracións e recoñecementos que che realizasen,

como son as lesións presumiblemente producidas na agresión e a súa tipoloxía:

Lesións físicas que presentas descritas de forma detallada e a posible data en que se

produciron. Prestarase especial atención ás lesións máis antigas como proba da asidui-

dade do maltrato que sofres. Faranse fotografías (preferiblemente en cor) das zonas con

lesión, logo do teu consentimento. Estas probas son moi importantes e son a mellor

forma de acreditar a violencia que se exerceu sobre ti, para que o xuíz ou xuíza com-

prenda a gravidade das lesións.

O

Page 13: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as

Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 13

Cando exista a posibilidade dalgunha lesión interna tras a valoración clínica (abdominal,

torácica e/ou cerebral), esa información recollerase como sospeita, pois só despois da

realización de probas diagnósticas, no ámbito hospitalario, se confirmarán.

En caso de que sufrises unha agresión ou un abuso sexual, levarase a cabo unha explo-

ración xinecolóxica, na que estará presente a médica ou o médico forense tomando as

mostras para analizalas.

É moi importante que ao profesional que te atenda lle contes todos os datos posibles

acerca da agresión que che produciu as lesións, xa que poderá ser citado a xuízo como

perito ou testemuña.

Do parte de lesións estenderanse catro copias:

• unha remitirase ao xulgado competente,

• outra copia será para ti,

• outra para o hospital ou centro sanitario que che prestase a asistencia, e

• a última copia enviarase á delegación de saúde.

IMPORTANTE: O persoal sanitario informarate do teu dereito a presentar denuncia e

dos servizos sociais onde podes recibir asesoramento e asistencia, así como da posibili-

dade de ingresares nun centro de acollida. (Ver guía de recursos).

RECORDA: Debes prestar atención a todas as feridas e golpes. Non esquezas narrar

especialmente os golpes que recibises na cabeza, porque puideron producirche lesións

ocultas sen que ao principio as notes.

ORDE DE PROTECCIÓN

A orde de protección inclúe medidas de protección e seguridade para ti e para os

teus fillos e fillas fronte a posibles agresións futuras que poidades sufrir.

A obtención dunha orde de protección recoñécete como vítima de violencia de xénero e

con ela actívanse, non só as medidas dirixidas a garantir a vosa seguridade, senón ta-

mén as medidas sociais, asistenciais, axudas e prestacións que poñen á túa disposición

o Estado e a Xunta de Galicia.

Quen pode solicitar a orde de protección?

A orde de protección pódela solicitar ti mesma e tamén os teus familiares ou o ministerio

fiscal.

Se non se solicitou, o xulgado pode acordar medidas preventivas de protección e seguri-

dade, ata que recaia sentenza condenatoria, se se considera que hai un risco obxectivo

para a túa vida, integridade física, liberdade sexual ou de seguridade e a dos teus fillos e

fillas.

A adopción dunha orde de protección implica o deber de informarte permanentemente

sobre a situación procesual do presunto agresor, así como do alcance e vixencia das

medidas preventivas adoptadas.

Onde se solicita a orde de protección?

A orde de protección podes solicitala ante

A

Page 14: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as

Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 14

• o xulgado

• a fiscalía

• as dependencias da Policía Nacional ou Local e a Garda Civil

• as unidades de prevención, asistencia e protección (UPAP).

En todas estas dependencias orientarante e informarante sobre a solicitude da orde de

protección, a súa tramitación e os seus efectos.

Aínda que estes organismos teñen á túa disposición os formularios de solicitude da orde

de protección, é aconsellable que a solicites ante as forzas e corpos de seguridade ao

tempo de interpoñer a túa denuncia.

Tamén poderás pedila despois, cando sexas citada perante o xulgado.

A solicitude da orde de protección remitirase decontado ao Xulgado de Violencia sobre a

Muller ou, se for o caso, ao xulgado de garda.

IMPORTANTE: Para garantir a túa seguridade e evitar que o agresor poida localizarte,

no modelo de solicitude da orde de protección podes indicar un domicilio ou teléfono du-

nha terceira persoa á que a policía, a Garda Civil ou o xulgado poida facer chegar as no-

tificacións e citacións.

Como se tramita unha orde de protección?

Unha vez que o xulgado recibe a solicitude de orde de protección, nun prazo máximo de

72 horas convocará unha audiencia para oír as partes. Á audiencia asistirán:

• a vítima ou a súa representación legal

• o presunto agresor

• o ministerio fiscal

Nese momento o/a xuíz/a ditará as medidas necesarias para evitar que ti ou a túa fami-

lia, se é o caso, teñades que vos atopar co presunto agresor, por iso declararedes por

separado.

Practicaranse as mínimas probas necesarias para acreditar a existencia da violencia de

xénero e o risco que presenta. Unha vez valorados polo xuíz/a os datos anteriores e oí-

dos todos os comparecentes, adoptará, se o estimar, a orde de protección e as medidas

de seguridade que coide necesarias.

O xulgado notificarache persoalmente o auto que resolva a orde de protección solicitada

e, se non estás de acordo con el, a túa avogada/o poderá recorrelo.

IMPORTANTE: Se, finalmente, o xuíz/a non apreciase risco suficiente, non acordará

medida ningunha; aínda que, se cambia esta situación, poderao establecer en calquera

momento, solicitando de novo a orde de protección.

RECORDA: No caso de que che sexa concedida a orde de protección, lévaa sempre

contigo para presentala ante a policía se o agresor a incumpre, poñendo en risco a túa

seguridade ou a da túa familia.

Page 15: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as

Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 15

Que medidas se poden acordar nunha orde de protecci ón?

As medidas que se poden adoptar na orde de protección poden ser de carácter penal,

civil ou ambas.

As medidas penais que se poden acordar con respecto ao presunto agresor, dirixidas á

túa protección integral e inmediata, son:

• Prisión provisional: Se o xulgado acorda esta medida, o presunto agresor irá ao

cárcere mentres se tramita o procedemento penal. O/A xuíz/a pode cambiar a súa

situación e acordar a súa liberdade con ou sen fianza ao longo do procedemento.

Estes cambios seranche comunicados decontado.

• Prohibición de aproximarse, de residir e acudir a determinados lugares: Coa

adopción desta medida, o xulgado pretende que o presunto agresor non poida

aproximarse a ti, ao teu domicilio ou ao teu lugar de traballo a unha distancia que

quedará determinada na orde de protección ou, se for o caso, ademais, non po-

derá residir nunha determinada poboación. O cumprimento desta medida pode

controlarse co uso de dispositivos electrónicos por decisión do xuíz.

• Prohibición de comunicarse contigo ou cos teus familiares por calquera medio:

Consiste na prohibición que se lle impón ao presunto agresor de establecer cal-

quera tipo de contacto escrito, verbal ou visual contigo, cos teus fillos e fillas ou

calquera dos familiares que se determine na resolución xudicial. Implica que non

poderá chamarte por teléfono, nin enviarche mensaxes, nin correos electrónicos

ou postais, nin por mensaxería electrónica; nin tampouco mandarche mensaxes a

través de terceiras persoas.

• Desaloxo do presunto agresor do domicilio familiar: Consiste en prohibir a súa en-

trada e o uso da vivenda común.

• Retirada e incautación de armas ou outros obxectos perigosos, coa prohibición da

súa tenza, porte e uso: Consiste en retirar o permiso de armas para que non

poida adquirir ningunha ou incautarse das que teña.

As medidas de carácter civil telas que solicitar ti expresamente ou o teu avogado/a,

aínda que se hai fillas e fillos menores ou incapaces tamén poderá solicitalas o ministerio

fiscal. Poden ser as seguintes:

• Atribución do uso e gozo da vivenda familiar: Ao teu favor e dos teus fillos e fillas

sobre a vivenda familiar e o seu enxoval, quedando excluídas outras vivendas

que teñades en común.

• Establecemento ou suspensión do réxime de custodia, visitas, comunicación ou

estancia cos teus fillos e fillas: Podes solicitar que as visitas aos fillos comúns se

suspendan ou se realicen a través dun punto de encontro familiar, que garanta en

todo momento a seguridade e o interese superior das/dos menores.

• Determinación do réxime para a prestación económica de alimentos aos teus

fillos e fillas: A determinación do pagamento de alimentos tamén pode incluír a ví-

tima e as fillas e fillos maiores non independentes, así como as garantías e o mo-

mento en que debe producirse. Por alimentos enténdese non só a comida, senón

Page 16: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as

Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 16

tamén todo aquilo indispensable para o sustento: habitación, vestido, asistencia

médica e custos de educación.

• Calquera outra medida de protección para os teus fillos e fillas que procure evitar-

lles un perigo ou prexuízo.

IMPORTANTE: As medidas civís teñen unha vixencia de 30 días. Se nese prazo inicias

o procedemento de familia, estas medidas manteranse en vigor durante os 30 días se-

guintes á presentación da demanda. Neste período, as medidas deberán ser ratificadas,

modificadas ou deixadas sen efecto polo xulgado. Se, pola contra, non inicias o proce-

demento de familia, as medidas de natureza civil quedarán sen vigor e volverás á situa-

ción anterior.

Que sucede se o presunto agresor incumpre a orde de protección?

Se tes coñecemento de que o agresor está incumprindo as medidas acordadas na orde

de protección, comunícallo á policía ou á Garda Civil, que procederán a detelo e poñelo

a disposición xudicial para que responda polo quebrantamento da medida preventiva,

delito castigado con pena de prisión de seis meses a un ano. Tamén podes comunicalo

ao xulgado ou á fiscalía.

Durante o proceso xudicial e se a situación de risco para a túa seguridade cambia, o/a

xuíz/a pode substituír algunha medida contida na orde de protección. En todo caso, o

xulgado comunicarache o acordo ou calquera acto procesual que poida afectar á túa

seguridade.

A orde de protección tamén se comunica á policía ou á Garda Civil, para que poidan rea-

lizar o seu seguimento e garantir o seu cumprimento.

Se as circunstancias na túa relación co agresor mudan (por exemplo, se se retoma a

convivencia), hai que solicitar ante o xulgado o levantamento da orde de protección, pero

ata que este non o acorde e notifique non será efectiva e, por tanto, o agresor é respon-

sable dun delito perseguible de oficio de quebrantamento de medida.

É importante que saibas que, aínda solicitando o levantamento da orde de protección,

o/a xuíz/a pode mantela se considera que a situación obxectiva de risco para ti ou os

teus fillos e fillas persiste.

TÚA ASISTENCIA LEGAL

Se es vítima de violencia de xénero, tes dereito a unha defensa xurídica gratuíta,

especializada e inmediata en todos os procesos xudiciais derivados da violencia

de xénero que sufriras. Tamén podes contratar un avogado/a da túa elección, se así o

decides.

Se non tes avogada/o, podes pedir que se che asigne un da quenda de oficio de violen-

cia de xénero do colexio de avogados da túa provincia, que ten unha formación especí-

fica para prestarche unha defensa eficaz e axeitada ás túas circunstancias.

Se contratas unha avogada/o da túa elección, asegúrate de que teña formación especia-

lizada e experiencia na defensa de vítimas de violencia de xénero, e infórmate previa-

mente sobre o custo dos seus honorarios e os do procurador/a.

O teu avogado/a encargarase de:

A

Page 17: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as

Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 17

• Asistirte xuridicamente nos procedementos penais e civís dos que sexas parte

(separación, divorcio, garda e custodia das fillas e fillos comúns ou reclamación

de alimentos dos menores).

• Informarte en todo momento do desenvolvemento do proceso xudicial.

• Aclararche todas as dúbidas que teñas.

• Acompañarte ás citacións no xulgado.

Ademais, a través do teu avogado/a, xunto ao procurador/a, poderás exercer a acu-

sación particular, que supón que podes

• solicitar a condena do teu agresor;

• propoñer probas e intervir na súa práctica;

• presentar os recursos que proceda se non se está de acordo coas resolucións

que se acorden;

• pedir unha indemnización polas lesións ou danos sufridos.

A intervención do teu avogado/a no proceso penal non é para defenderte, xa que non

estás acusada, senón para exercer no teu nome a acusación particular, se así o decides.

Presentarte como acusación particular permíteche intervir no proceso por medio da túa

avogada/o, en lugar de que sexa só o ministerio fiscal quen exerza a acusación e, polo

tanto, só teñas intervención como testemuña.

IMPORTANTE: Faceres parte dos autos como acusación particular permíteche intervir

activamente no proceso por medio do teu avogado/a, solicitando que se practiquen todas

as probas necesarias, recibir a notificación das resolucións ditadas polo xulgado e, sobre

todo, teres dereito a recorrer a sentenza se non estás de acordo con ela.

Tes que lle pagar á túa avogada/o da quenda de ofic io?

Con independencia de que teñas recursos económicos para contratar unha avogada ou

avogado, tes dereito á asistencia xurídica gratuíta nos procesos xudiciais que teñan rela-

ción coa violencia de xénero; será gratuíta mentres se desenvolva o procedemento penal

ou cando remate, sempre que o xulgado dite sentenza condenatoria.

Este beneficio pérdese en caso de que recaia sentenza absolutoria firme ou arquivo

firme do procedemento penal, aínda que non terás a obriga de aboar o custo das presta-

cións obtidas gratuitamente ata ese momento. Sentenza ou resolución de arquivo firme

quere dicir que contra eles xa non é posible presentar recurso ningún.

En que consiste o dereito á asistencia xurídica gra tuíta?

O dereito á asistencia xurídica gratuíta comprende as seguintes prestacións:

• Asesoramento e orientación gratuítos previos ao proceso xudicial.

• Defensa e representación gratuítas por avogada/o e procurador/a no procede-

mento xudicial.

• Exención de pagamento de depósitos para interpoñer recursos.

• Asistencia gratuíta de profesionais que interveñan no proceso, como por exemplo

peritos, para acreditar as circunstancias e efectos da violencia de xénero.

Page 18: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as

Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 18

• Obtención gratuíta de copias, testemuñas e actas notariais.

• Inserción gratuíta de anuncios ou edictos en periódicos oficiais.

Onde podes solicitar avogado ou avogada da quenda d e oficio?

A solicitude de avogada/o da quenda de oficio pódela presentar nos Servizos de Orien-

tación Xurídica do Colexio de Avogados do ámbito territorial do xulgado.

Podes elixir o teu avogado ou avogada da quenda de oficio?

Se es vítima de violencia de xénero e solicitas unha avogada/o da quenda de oficio, tes

dereito a elixir a quen consideres, de entre os que estean adscritos á quenda especiali-

zada de violencia de xénero.

Esta libre elección só poderás realizala unha única vez para todos os procesos derivados

do mesmo acto de violencia, entre os profesionais da quenda especializada de violencia

de xénero, e deberá constar a aceptación expresa da letrada/o que elixas.

Podes solicitar o cambio da túa avogada/o da quenda de oficio?

Tamén podes solicitar a designación doutra avogada/o se non estás conforme co aseso-

ramento de quen te designasen de oficio, sempre que o fagas antes da efectiva actua-

ción procesual que vaia formular. Se o colexio de avogados está de acordo, designaran-

che outra avogada/o da quenda especializado en violencia de xénero.

UE PASA AGORA COA TÚA SITUACIÓN FAMILIAR?

A denuncia, na maioría dos casos, desencadea a ruptura da túa relación co

agresor, se non se produciu antes. Se estás casada con el ou inscrita como

parella de feito ou tendes fillos comúns, a ruptura ten unhas consecuencias xurídicas

tanto no patrimonio común como no relacionado coas vosas fillas e fillos.

Para regular estes asuntos deberás promover ante o xulgado un proceso xudicial civil

que se inicia coa interposición dunha demanda de separación, divorcio ou a que proceda.

En todos estes xuízos, chamados procedementos de familia, o/a xuíz/a vai decidir sobre:

• A patria potestade sobre os teus fillos e fillas menores.

• A garda e custodia das túas fillas e fillos menores.

• O réxime de visitas e vacacións das túas fillas e fillos menores.

• A pensión de alimentos para as túas fillas e fillos menores ou maiores de idade

que non alcanzasen aínda a súa independencia económica, así como unha pen-

sión compensatoria para ti, cando proceda.

• O uso e gozo do domicilio familiar.

Se anteriormente tiveses unha orde de protección con medidas civís onde xa se decidise

sobre estes asuntos, recorda que estas medidas só se manteñen 30 días; para que non

desaparezan, é fundamental que presentes a demanda civil nese prazo, solicitando que

se confirmen ou ben que se establezan outras máis axeitadas.

Q

Page 19: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as

Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 19

En calquera caso, en todos os procedementos de familia cómpre que esteas asesorada

por unha avogada/o, xa sexa da túa elección ou por designación da quenda de oficio es-

pecializada en violencia de xénero.

IMPORTANTE: Se xa tes avogada/o da quenda de oficio especializada en violencia de

xénero para o procedemento penal, tamén se encargará da túa defensa no procede-

mento de familia que inicies, e o mesmo ocorrerá co teu procurador/a.

RECORDA:

• A competencia para coñecer o procedemento de familia que vaias iniciar

corresponderalle ao Xulgado de Violencia sobre a Muller ou ao xulgado ordinario

con competencias, aínda cando non teñas concedida unha orde de protección nin

se tramiten dilixencias penais contra el.

• Nos casos acreditados de violencia de xénero, o xulgado non poderá acordar

nunca a garda e custodia compartida das túas fillas e fillos menores.

• Debes avaliar e xustificar a solicitude de suspensión ou restrición do réxime de

visitas do maltratador coas túas fillas e fillos menores, e pedir cando sexa necesa-

rio a intervención dun Punto de Encontro Familiar para protexer os seus intereses.

• A mediación familiar nos casos en que algunha das partes do proceso civil sexa

vítima de actos de violencia de xénero está legalmente prohibida.

4. Preguntas frecuentes

e interpós unha denuncia, deterán o teu agresor?

Despois de formulares a denuncia, as forzas e corpos de seguridade poderán

proceder á detención do agresor para lle tomar declaración e poñelo a conti-

nuación a disposición do xulgado, que haberá resolver sobre a súa liberdade e adoptar,

se for o caso, as medidas de protección para ti.

A detención debe durar só o tempo estritamente necesario para aclarar os feitos e, en

todo caso, o detido debe ser posto a disposición xudicial nun prazo non superior a 72 ho-

ras desde a detención.

teu agresor non coñece o teu novo domicilio, podes solicitar que siga sendo

así?

A lei garante a protección dos teus datos persoais, especialmente os relati-

vos ao teu domicilio ou lugar de traballo, así como os dos teus familiares e demais per-

soas que convivan contigo.

Podes solicitar á policía ou ao xulgado que che remitan todas as comunicacións a través

dunha terceira persoa da túa confianza.

e na orde de protección se acorda a atribución do uso e gozo do domicilio

familiar á muller e pasan os 30 días preceptivos sen que se presente a de-

manda civil de separación e/ou divorcio, comete o presunto agresor un delito

de quebrantamento se regresa ao domicilio pasado ese prazo?

S

O

S

Page 20: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as

Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 20

Se non se presentou unha demanda de separación e/ou divorcio en 30 días, as medidas

civís xa non estarán vixentes, e o agresor non cometería quebrantamento. Porén, as

medidas penais adoptadas na orde de protección continuarán vixentes ata que recaia

sentenza, e se entre esas medidas está a da saída do presunto agresor do domicilio fa-

miliar ou o afastamento e incomunicación coa vítima, si cometería un delito de quebran-

tamento de medida.

ue é o «punto de encontro familiar»?

O departamento competente en materia de igualdade garantirá a existencia

de puntos de encontro familiar, como un servizo que facilita e preserva a

relación entre as e os menores e as persoas das súas familias en situación de crise, e

que permite e garante a seguridade e o benestar das nenas e dos nenos e facilita o

cumprimento do réxime de visitas.

A prestación deste servizo debe ser neutral e o seu carácter, transitorio. Os puntos de

encontro familiar contarán con persoal cualificado para seguir a evolución das relacións

das nenas e nenos coas súas familias.

As normas e requisitos específicos aos que terán que axustarse os puntos de encontro

familiar estableceranse regulamentariamente.

ue é a rede galega de acollemento?

Os centros de acollida son recursos especializados residenciais e temporais

que lles ofrecen acollemento, atención e recuperación ás mulleres que sofren

violencia de xénero e ás e aos menores ao seu cargo, que requiren un espazo de pro-

tección dada a súa situación de indefensión ou risco causada pola violencia de xénero.

Poden ser titulares do dereito de acceso aos centros de acollida as mulleres que acredi-

ten a súa situación de violencia de xénero.

Os centros de acollida estarán atendidos por equipos multidisciplinares e garantirán un

tratamento integral de atención e recuperación, que abranga aspectos psicolóxicos, edu-

cativos, sociolaborais e xurídicos, e favoreza a normalización da situación persoal das

mulleres, da súa unidade familiar e a superación dos efectos da violencia.

As normas e requisitos específicos aos que terán que axustarse os centros de acollida

estableceranse regulamentariamente. (Ver guía de recursos)

ue é o centro de recuperación integral para mulleres que sofren violencia de

xénero?

A Xunta de Galicia, a través do departamento competente en materia de

igualdade, garantirá a creación dun centro de recuperación integral para mulleres que

sofren violencia de xénero.

O centro de recuperación integral para mulleres que sofren violencia de xénero desen-

volverá un modelo de atención integral, baseado nun sistema coordinado de servizos,

recursos e medidas de carácter social, laboral e económico.

Este centro actúa como centro coordinador da rede galega de acollemento. (Ver guía de

recursos).

Q

Q

Q

Page 21: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as

Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 21

ue é a rede de información ás mulleres

A Xunta de Galicia, a través do departamento competente en materia de

igualdade, e en colaboración coas entidades locais, garantirá a existencia

dunha rede de información ás mulleres, distribuída de xeito uniforme polo territorio galego.

A rede de información ás mulleres desenvolverá accións de carácter preventivo e de

sensibilización. Así mesmo, facilitará información, orientación, derivación e seguimento

ás mulleres que sofren violencia de xénero.

A rede de información ás mulleres funcionará en estreita colaboración cos servizos so-

ciais, sanitarios e de orientación escolar, así como cos servizos de urxencia e de seguri-

dade cidadá para a detección e prevención de situacións de violencia de xénero. (Ver

guía de recursos)

ue é o servizo de atención 24 horas?

O servizo telefónico de atención 24 horas, dependente do departamento

competente en materia de igualdade, ofrecerá atención e información integral

sobre os recursos públicos e privados ao alcance das mulleres en situacións de violencia

de xénero.

As funcións deste servizo son:

• Escoitar as demandas das mulleres e informar sobre as medidas que se van

adoptar e os recursos dispoñibles.

• Proporcionar asistencia axeitada fronte a situacións de vulnerabilidade emocional

e psicolóxica.

• Prestar asistencia e, de ser o caso, derivar ao recurso máis axeitado.

• Colaborar e coordinarse coa rede de información ás mulleres, cos servizos de

acollida temporal e con todos os servizos de urxencia nos casos necesarios.

O servizo de atención 24 horas funcionará todas as horas do día todos os días do ano.

As mulleres poderán acceder ao servizo de atención 24 horas sen necesidade de ache-

gar ningún tipo de acreditación da súa situación de violencia de xénero, conservando así

mesmo o seu anonimato, sen necesidade de facilitar os seus datos de identificación per-

soal. (Ver guía de recursos)

ue é o punto de coordinación das ordes de protección?

Este punto de coordinación, dependente do departamento competente en

materia de igualdade, é o encargado de recibir a comunicación de todas as

ordes de protección que se diten no territorio de Galicia.

Para estes efectos, o punto de coordinación levará a cabo un seguimento individualizado

de cada caso, poñéndose en comunicación coas mulleres que posúan unha orde de

protección, coa finalidade de facilitarlles canta información demanden e articular unha

actuación ordenada dos servizos asistencias de protección.

Q

Q

Q

Page 22: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as

Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 22

ue son os programas de atención psicolóxica?

1. Programa de atención psicolóxica ás vítimas de v iolencia de xénero

Programa que se leva a cabo en colaboración co Colexio Oficial de

Psicoloxía de Galicia e a Secretaría Xeral de Igualdade. Ten como finalidade ofertar

recursos terapéuticos que abran vías de recuperación a aquelas mulleres que estean

sufrindo ou teñan sufrido violencia de xénero ou doméstica, e, complementariamente, a

crianzas e outras persoas dependentes delas que pasaran pola mesma situación.

A coordinación do programa asúmea unha persoa psicóloga e conta ademais cunha rede

de persoal profesional que leva a cabo a intervención de forma totalmente gratuíta e

anónima.

A través deste servizo, ponse á disposición das persoas que viven ou viviron situacións

de violencia de xénero unha rede de profesionais da psicoloxía, colexiados e especiali-

zados na atención psicolóxica a persoas que se atopan nesta situación.

O acceso ao servizo é gratuíto e garántese unha resposta rápida.

2. Abramos o Círculo. Programa para homes con probl emas de control de violencia

Programa que se leva a cabo en colaboración co Colexio Oficial de Psicoloxía de Galicia

e a Secretaría Xeral de Igualdade. Ten como finalidade prestar atención psicolóxica es-

pecializada e de apoio aos homes que adoptan actitudes inadecuadas e violentas nas

relacións coa súa parella, coa familia, co seu círculo social e desexan adquirir novos mo-

dos de comportamentos exentos de agresividade. Totalmente gratuíto e anónimo. (Ver

guía de recursos)

ue é a Rede Galega de Acollemento?

Ante a indefensión en que se atopan moitas mulleres vítimas de violencia

de xénero, nalgúns casos con grave perigo para elas e os seus fillos e fillas,

a Xunta de Galicia ten articulada unha rede de acollida, en colaboración cos concellos e

outras institucións, formada por:

1. Centros de acollida para que, aquelas mulleres galegas que o precisen, teñan un lu-

gar de referencia onde acudir e dispoñan dun tempo e un espazo onde poidan reorientar

a súa situación persoal, facilitándolles as ferramentas elementais, tanto económicas

coma psicosociais.

2. Vivendas tuteladas para aquelas mulleres que, despois de residir temporalmente nu-

nha casa de acollida, necesiten, aínda sen correr riscos graves, un tempo máis prolon-

gado para a súa inserción laboral e independencia económica. Permítelles contar con

aloxamento compartido con outras mulleres en situacións similares durante o tempo ne-

cesario para recuperar a súa vivenda e/ou canalizar o seu proxecto de vida evitando pre-

cipitacións que impidan tomar as decisións máis axeitadas en cada caso.

3. Centro de emerxencia: Centro de acollemento, protección e seguridade para as mu-

lleres que se atopen en perigo ou grave risco para a súa vida ou integridade física e/ou

psíquica ou persoas delas dependentes. Funciona como un recurso residencial de ca-

Q

Q

Page 23: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as

Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 23

rácter limitado que ofrece acollemento, atención e recuperación ás mulleres e ás persoas

menores ao seu cargo. (Ver guía de recursos)

ue podo facer se son unha muller estranxeira en situación irregular e vítima

de violencia de xénero?

Se es estranxeira e es vítima de violencia de xénero, aínda que non teñas

residencia legal en España poderás presentar denuncia contra o teu agresor e pedir

unha orde de protección contra el, solicitar asistencia xurídica gratuíta e recibir a asisten-

cia social integral que necesites. Solicita un intérprete se non comprendes ou non falas

español.

Ademais, se solicitas unha orde de protección e desde o momento en que a concede o

xuíz/a, ou se non, se o ministerio fiscal emite informe que indique a existencia de indicios

de violencia de xénero, poderás solicitar unha autorización de residencia e traballo por

circunstancias excepcionais.

Así mesmo, cando presentas a túa solicitude ou en calquera momento posterior ao longo

da tramitación do procedemento penal, poderás solicitar unha autorización de residencia

por circunstancias excepcionais para as túas fillas e fillos menores de idade ou con dis-

capacidade, ou unha autorización de residencia e traballo no suposto de que os teus fi-

llos e fillas sexan maiores de 16 anos e se atopen en España no momento da denuncia.

A tramitación das solicitudes presentadas ao amparo deste artigo terá carácter preferente.

Se tes unha orde de protección ao teu favor ou un informe do ministerio fiscal que apre-

cie a existencia de indicios de violencia de xénero, unha vez que presentes a solicitude

de autorización de residencia temporal e traballo, o delegado ou subdelegado do Go-

berno competente concederache de oficio unha autorización provisional de residencia e

traballo e, se for o caso, autorizacións de residencia ou de residencia e traballo provisio-

nais a favor das túas fillas e fillos menores de idade ou que teñan unha discapacidade e

non sexan obxectivamente capaces de prover as súas necesidades.

A autorización provisional implica a posibilidade de traballar, por conta allea ou por conta

propia, en calquera ocupación, sector de actividade e ámbito territorial. A autorización

provisional a favor de fillos/as maiores de 16 anos terá o mesmo alcance.

A autoridade que conceda as autorizacións provisionais informará desta circunstancia á

autoridade xudicial que estea coñecendo o proceso penal.

Se o procedemento penal conclúe cunha sentenza condenatoria ou outra resolución xu-

dicial que declare que fuches vítima de violencia de xénero, notificaráseche a concesión

das autorizacións solicitadas ou, se non as solicitaches, informaráseche da posibilidade

de que as solicites no prazo de seis meses desde a notificación da sentenza.

Cando esteas en situación regular por ter un permiso por reagrupamento familiar vincu-

lado ao permiso de residencia do teu agresor, a orde de protección ou, de non a haber, o

informe do ministerio fiscal que indique a existencia de indicios de violencia de xénero

permitirache solicitar e obter un permiso de residencia e traballo independente del.

Se o agresor condenado por violencia de xénero é estranxeiro sen residencia legal en

España, a lei prevé a súa expulsión do territorio nacional coa prohibición de regresar ao

noso país durante un período de ata dez anos contados desde a data da súa expulsión.

Q

Page 24: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as

Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 24

ue me pode ocorrer se abandono o fogar?

Se saes do teu domicilio ao temer pola túa vida, pola túa integridade ou a túa

saúde física ou psicolóxica, non se considera incumprimento do deber de

convivencia e non implica a perda de ningún dereito.

Se por motivos de seguridade estás pensando en saír do teu domicilio, non deas

información nin indicios dos teus plans; prepara unha lista de teléfonos de amizades, pa-

rentes, médicos, escola…; garda os teus documentos máis importantes ou fotocópiaos

(escrituras, contas bancarias, investimentos, etc.) e anota os datos que che poidan re-

sultar útiles.

ue podes facer se o pai das túas fillas e fillos non paga as pensións de ali-

mentos?

Se o pai dos teus fillos e fillas non paga as pensións ás que está obrigado,

deberás pedir a execución da sentenza de separación, divorcio ou de garda e custodia

onde veñan establecidas esas obrigas.

Nestes casos, o xuíz/a poderá acordar o embargo da nómina do teu marido, ex-marido,

parella ou ex-parella, ou de calquera outro tipo de ingresos ou bens dos que sexa titular.

Ademais, debes saber que o Código penal castiga o feito de deixar de pagar durante

dous meses consecutivos ou catro meses non consecutivos calquera tipo de prestación

económica en favor do cónxuxe ou as súas fillas e fillos, establecida en convenio xudi-

cialmente aprobado ou resolución xudicial nos supostos de separación legal, divorcio,

declaración de nulidade do matrimonio, proceso de filiación, ou proceso de alimentos a

favor das fillas e fillos.

Aínda que o pai non faga efectiva a pensión de alimentos acordada xudicialmente a favor

das túas fillas e fillos, non poderás negarte a que se poida relacionar con eles ou os vi-

site de acordo co réxime que establecese o xulgado.

Recorda que se, malia a execución da sentenza civil, non consegues que o obrigado che

faga efectivo o pagamento da pensión de alimentos, poderás solicitar para as túas fillas e

fillos o anticipo do fondo de garantía de alimentos, que se tramitará por un procedemento

urxente cando acredites ser vítima de violencia de xénero.

Q

Q

Page 25: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as

Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 25

Anexo. GUÍA DE RECURSOS

► Teléfono 24 horas 900 400 273

É un servizo gratuíto e anónimo que funciona as 24 horas do día, desde calquera telé-

fono fixo ou móbil, e que ten cobertura para toda a comunidade autónoma.

A este teléfono responde un equipo multidisciplinar coordinado con diferentes profesio-

nais de toda Galicia.

Facilita información sobre cuestións xurídicas, psicolóxicas, laborais, educativas, recur-

sos e servizos para mulleres e calquera outra información encamiñada a conseguir a

igualdade das mulleres que de forma individualizada o soliciten.

Presta servizos de información e asesoramento ás mulleres sobre os recursos existentes

en prevención da violencia e axuda integral ás vítimas.

► Asesoramento xurídico en liña

É un servizo de consulta en liña, a través da páxina web da Secretaría Xeral de

Igualdade, para proporcionar, de maneira gratuíta, información e asesoramento xurídico

sobre diversas cuestións, entre elas a violencia de xénero, as agresións e abusos

sexuais, o acoso sexual, a conciliación familiar, discriminacións por razón de sexo,

prostitución e tráfico de mulleres, etc.

http://igualdade.xunta.es/gl/content/asesoramento-xuridico-line

► Centro de recuperación integral para mulleres vítimas de violencia de xénero (CRI)

Centro de Recuperación Integral

Carballeira de San Lourenzo. S/N, Santiago de Compostela

Teléfono: 881 995 285

Conta de correo: [email protected]

► Centros de información á muller en Galicia (CIM)

Consulta no teu concello ou na páxina web da Secretaría Xeral de Igualdade de Xunta

de Galicia.

http://igualdade.xunta.es/gl/recursos/centros-de-informacion-mulleres

► Servizos Sociais Municipais

Consulta no teu concello

► Programa de atención psicolóxica de Galicia (PAPS).

Programa de atención psicolóxica para vítimas de violencia de xénero

Colexio Oficial de Psicoloxía de Galicia

Rúa da Espiñeira 10-baixo; 15706 Santiago de Compostela

Page 26: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as

Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 26

Telefono: 629 777 595

Conta correo: [email protected]

http://copg.copgalicia.org/

Programa de atención psicolóxica para homes con problemas de control de violencia no

eido familiar ABRAMOS O CÍRCULO

Colexio Oficial de Psicoloxía de Galicia

Rúa da Espiñeira 10-baixo; 15706 Santiago de Compostela

Telefono: 630 170 140

Conta correo:[email protected]

http://igualdade.xunta.es/gl/programas/abramos-o-circulo-programa-para-homes-con-problemas-de-control-de-violencia

► Rede Galega de Acollemento

Centro de Acollida Municipal (A Coruña)

Teléfono: 981 184 352

Vivenda tutelada (Culleredo)

Teléfono: 981 663 922

Centro de Acollida Municipal (Ferrol)

Teléfono: 981 944 241

Vivendas tuteladas (Lugo)

Teléfono: 982 297 412

Centro de Acollida Municipal Ourense

Teléfono: 988 374 401

Centro de Emerxencia de Vigo

Teléfono: 986 213 277 / 661 419 494

► Recursos Sanitarios

Todos os servizos de atención primaria e hospitais de Galicia

http://www.sergas.es/MostrarContidos_N2_T01.aspx?IdPaxina=10019

Protocolo Común para a Actuación Sanitaria ante a Violencia de Xénero

https://www.sergas.es/cas/documentacionTecnica/docs/AtencionPrimaria/ComunGerencias/ProtocolosClinicos/ProtVioGen.pdf

Papel das matronas na atención primaria e detección de violencia de xénero

https://www.sergas.es/Docs/Enportada/Eventos/Comunicaciones/C22.pdf

Protocolo común para a actuación sanitaria ante a violencia de xénero. 2012

http://www.msssi.gob.es/organizacion/sns/planCalidadSNS/pdf/equidad/ProtComActSan_2012.pdf

Page 27: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as

Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 27

► Recursos e forzas e corpos de seguridade

Policía Autonómica

Un dos servizos especializados relacionado coa violencia de xénero que leva a cabo a

Policía Autonómica en colaboración coa Policía Nacional é a atención a vítimas de vio-

lencia intrafamiliar, especialmente mulleres e menores.

Trátase dun servizo que tramita atestados por infraccións penais derivadas de malos

tratos intrafamiliares, incumprimento de ordes de afastamento e de ordes de protección,

así como da vixilancia do seu cumprimento.

A maioría destas actuacións realízanse en colaboración ou como apoio doutros servizos

da Administración, especialmente coa Secretaría Xeral de Igualdade e a Consellería de

traballo e benestar.

Grupo de violencia intrafamiliar Santiago de Compos tela. Policía autonómica

Rúa Roma 25-27

Santiago de Compostela 15781 - A Coruña

Teléfono: 981 546 474

Grupo de violencia intrafamiliar A Coruña. Policía autonómica Ronda de Nelle,24 A Coruña 15005 Teléfono: 981 153 410

Grupo de violencia intrafamiliar Lugo. Policía auto nómica Rolda de Fingoi Lugo 27002 Teléfono: 982 252 611

Grupo de violencia intrafamiliar Ourense. Policía a utonómica Rúa Clara Campoamor 9-17 32002 Ourense Teléfono: 988 241 200

Grupo de violencia intrafamiliar Pontevedra. Policí a autonómica Avda. Fernández Ladreda 43 Pontevedra 36003 Pontevedra Teléfono: 886.20.61.42

Grupo de violencia intrafamiliar Vigo. Policía auto nómica Rúa da Pateira 7, Interior Vigo 36214 Pontevedra Teléfono: 986 266 158

Garda Civil

A Garda Civil dispón dunha rede de alerta e resposta inmediata ante os incidentes que

puidesen afectar a calquera vítima de violencia de xénero:

Centro Operativo de Servizos da Garda Civil (COS), onde se atenden as 24 horas do día

todas as chamadas telefónicas de emerxencias efectuadas polas cidadás e cidadáns ao

teléfono da Garda Civil 062. Tamén se reciben nesta central as comunicacións efectua-

Page 28: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as

Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 28

das ao teléfono de emerxencias 112, así como as efectuadas a través doutras canles de

comunicación e que poidan ser competencia da Garda Civil.

Valorada a incidencia, é comunicada de inmediato ás patrullas da Garda Civil de servizo,

as cales despregan e exercen as súas funcións en toda a área súa de responsabilidade.

Os integrantes da patrulla de servizo adoptarán as medidas necesarias para atender a

incidencia.

De ser necesario, actuaría o Equipo Muller-Menor (EMUME), con formación específica e

adecuada sobre a materia.

En todo caso, neste documento reflíctense os datos de todas as dependencias da Garda

Civil (postos auxiliares, postos da Garda Civil de todos os concellos galegos, comandan-

cias, etc).

COS A Coruña r/ Médico Devesa, 3 A Coruña 15008 Telefono: 981 230 070

COS Ourense r/ Bieito Amado, 17 Ourense 32971 Telefono: 988 221 100

COS Pontevedra r/ Domingo de Fontán, 6 Poio – Pontevedra 36005 Telefono: 986 807 900

COS Lugo Pr. Bretaña, s/n Lugo 27002 Telefono: 982 284 855

Policía Nacional. SAF (Servizo de atención ás famil ias)

Servizo especializado xerado na Policía Nacional para a loita contra a violencia de xé-

nero e doméstica, que ten como obxectivo principal atender os casos de violencia contra

mulleres e menores.

Entre as súas funcións principais están a elaboración de estatísticas sobre casos de

violencia de xénero e identificación de principais variables, control e seguimento dos ca-

sos de violencia de xénero e en menores, formación especializada a outras forzas e cor-

pos de seguridade do Estado, colaboración con outras entidades alleas ás forzas e cor-

pos de seguridade do Estado que interveñen na loita contra a violencia de xénero, etc.

Servizo Atención á Familia A Coruña r/ Médico Devesa Núñez, 4 A Coruña 15008 Teléfono: 981 166 351 / 902 102 112 (tramitación de denuncias por teléfono)

Servizo Atención á Familia A Coruña r/ Lonza s/n A Coruña 15008

Page 29: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as

Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 29

Teléfono: 981 166 350

Servizo Atención á Familia Pontevedra r/ López Mora, 39 36211 Vigo (Pontevedra) Teléfono: 986 820 267

Policía Nacional. UPAP (Unidades de Prevención, Asi stencia e Protección contra

os malos tratos á muller)

Servizo especializado que persegue potenciar a resposta policial que se ofrece á vítima

de violencia de xénero mediante a asignación dun policía co que poderá entrar en con-

tacto en calquera momento, ben persoalmente ben por medio dun teléfono móbil.

A atención policial diríxese ás mulleres que sofren unha situación de violencia de xénero

e que contan cunha orde de protección (entre outros requisitos).

UPAP A Coruña Rúa Médico Devesa Núñez, 4 15008 A Coruña Teléfono: 981 166 352 Conta de correo: [email protected]

UPAP Lugo Chantada, 1 27001 Lugo Teléfono: 982 265 152 Conta de correo: [email protected]

UPAP Ourense Maestro Vide, 2 Pol. As Lagoas - 32004 Ourense Teléfono: 988 391 191 Conta de correo: [email protected]

UPAP Pontevedra Joaquín Costa, 17-19 36001 Pontevedra Teléfono: 986 868 366 Conta de correo: [email protected]

Protocolo de actuación e coordinación de forzas e corpos de seguridade do Estado e

avogados ante a violencia de xénero regulada na Lei orgánica 1/2004, de medidas de

protección integral contra a violencia de xénero

https://www.google.es/search?q=protocolo+violencia+de+x%C3%A9nero+forzas+e+corpos+de+seguridade&ie=utf-8&oe=utf-8&aq=t&rls=org.mozilla:es-ES:official&client=firefox-a&channel=sb&gfe_rd=cr&ei=7UQsVKHRCczI8gecpICADw

Protocolo elaborado coa participación activa do Ministerio de Interior e daFederación Es-

pañola de Municipios e Provincias para establecer os criterios de actuación de todas as

forzas e corpos de seguridade estatais, autonómicas e locais na asistencia e protección

dás vítimas de violencia de xénero. Ministerio de Interior e Federación Española de Mu-

nicipios e Provincias

Page 30: Guía da violencia de xénero - Sindicato Nacional de CCOO de Galicia · 2015-11-23 · Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 5 1. Introdución A violencia contra as

Guía para mulleres vítimas de violencia de xénero 30

http://igualdade.xunta.es/sites/default/files/files/documentos/protocolo_MIR-FEMP_06_esp%5B1%5D.pdf

► Servizos de orientación xurídica

Web e Xustiza

http://www.exustiza.es/directorio-de-organos-institucions-e-recursos-xudiciais-cidadans

Guía de criterios de actuación xudicial fronte á vi olencia de xénero (2013) http://www.poderjudicial.es/cgpj/es/Temas/Violencia-domestica-y-de-genero/Guias-y-Protocolos-

de-actuacion/Protocolos/Protocolo-medico-forense-de-valoracion-urgente-del-riesgo-de-violencia-de-genero

Protocolo de actuación do sistema de seguimento por medios telemáticos do cumpri-

mento das medidas e penas de afastamento en materia de violencia de xénero: http://www.poderjudicial.es/cgpj/es/Temas/Violencia-domestica-y-de-genero/Guias-y-Protocolos-de-

actuacion/Protocolos/Protocolo-de-actuacion-del-sistema-de-seguimiento-por-medios-telematicos-del-cumplimiento-de-las-medidas-y-penas-de-alejamiento-en-materia-de-violencia-de-genero