INGURUNEAREN ERAGINA ETA FAKTORE GENETIKOAK-MARKEL, OIHANE, LEIRE ETA NORA
5
INGURUNEAREN ERAGINA ETA FAKTORE GENETIKOAK Markel, Oihane, Leire eta Nora
Transcript of INGURUNEAREN ERAGINA ETA FAKTORE GENETIKOAK-MARKEL, OIHANE, LEIRE ETA NORA
INGURUNEAREN ERAGINA ETA FAKTORE GENETIKOAK
Markel, Oihane, Leire eta Nora
INGURUNEAREN ERAGINA ETA FAKTORE GENETIKOAK-Zer ondorio dute inguruneko faktoreak bizidunengan? -Inguruneak bultzaturiko moldaketak ondorengoei transmititzen
zaie?Inguruneko faktoreak bizidunengan era askotako ondorioak izan ditzake; ·Inguruneko faktoreek eragindako aldaketa adaptatiboa edo moldaera.
·Inguruneko faktoreek jaiotza-tasan, heriotza-tasan eta migrazio-tasan eragiten dituzten aldaketak.
·Inguruneko faktoreek espezieen banaketa geografikoan duten eragina.·Aldaketa morfologiko eta fisiologiko egokiak ager daitezke.
Inguruneak bultzaturiko moldaketak ez zaizkie ondorengoei transmititzen, hau da, inguruneak sortutako azaleko moldaera horiek ez dira aldaketa garrantzitsuak bizidunen espezie berriak sortzeko garaian.
EGOKITZAPEN INTRAESPEZOFIKOA (mutazioak)
Zer dira mutazioak? Eta moldaerak? Zein transmititzen da ondorengoei? Nola?
Bizidunen zelula guztietan DNA dago, eta, molekula horren bidez, herentzia genetikoa gurasoengandik ondorengoengana transmititzen da. Bizidunen zelulak genetikoki aldatzen badira, inguruaren eraginez, eta ondorengoei ere transmititzen bazaie, horri mutazioa deritzo.
Moldaerak, berriz, bakoitzaren aldaketa fisikoa da inguruaren arabera baina ez da genetikoki transmititzen.
Hautespen naturalaBere kasa eta inguruaren eraginez naturak baimendu eta babestu egiten ditu zenbait moldaera berri. Naturak egiten duen berezko hautaketa horri hautespen naturala deitzen zaio.
❏ Ingurune jakin batean faktore abiotikoetan aldaketak gertatzean bizidunak ez dira ondo moldatzen horietara. Aldaketek luzaroan irauten badute, gutxien moldatuak daudenak desagertzen joango dira, aldiz, baldintza berrietara hobekien moldatzen direnak gehiago ugalduko dira. Populazio bateko aldaera berezi bati bidea errazten dionean, natura hautespen naturala bultzatzen ari da.
Hautespen artifizialaGizakiak, esaterako, espezie batzuen barruan era askotako aldaerak sortzean, hautespen artifiziala gertatu dela esaten da.
❏ Gizakiak bere ekintzetarako (ehiza, zaintza, laguntza, konpainia…) egokia izateko txakur mota hautatzeko ahaleginak egin ditu, horrela, hautespen artifizialez, hainbat txakur-arraza, bakoitza ekintza jakin batzuetarako bereziki egokitua edo moldatua.
Zer nolako eraginak sortu ditu gizakiak ingurunean?
