JARRITAKO BERTSOAK · sakramentuak maiz eta ondo errezibitzen badira, pausorik ere utsegin gabe...

JARRITAKO BERTSOAK

Pello Errota

Iturria: Jarritako bertsoak, Pello Errota (Antonio Zavalaren edizioa). Auspoa, 1963.

Klasikoen Gordailuan:http://klasikoak.armiarma.com/idazlanak/P/PelloErrotaBertsoak.htm

Klasikoen Gordailuak egindako lanak oro dominio publikokoak dira,eta, Jabego Intelektualaren Legearen arabera jatorrizko idazlanak bestelako eskubiderik ez baleuka, nahi bezala erreproduzi daitezke.

Pello Errota, Jarritako bertsoak.qxd 05/11/2006 12:08 PÆgina 2

ASTEASUKO MIXIOA

5


Frai Danielek itz egin diguberriz urrengo puntuan,ez segitzeko komerzioanguk mundurako tratuan,anima garbi idukitzekozuzenian da kontuan,onetarako konbeni danaJaunaren beldur santuan.

Relijioso bi izan diraseme San Franziskorenak,guk kunplitzeko baldin bagindueman dizkue ordenak,gure onerako izandu diraoiek egindako lanak,Jauna alabatzen ekusitziazeruan nai dute danak.

Egoki asko atera zutenguretzat on zan planua,etzala basta pensatutzia«konfesatzera banua»,bear bezela pensatutzekoutsegiñaren damua,dolorea ta proposituaori da bide sanua.

Ikasirikan arkitzen geranola egin konfesioa,esamiñara prestatutzekolenengo atentzioa,dolorea ta proposituaori da kondizioa,penitentzia kunplitutzeanbadu satisfazioa.

BERTSO BERRIAKASTEASUKO ELIZEGIK JARRIAK

(1879)

Milla zortzireun irurogei taemetzigarren urtean,Asteasura logratu dutemisiyuak ekartzea,ondorenean gogoratu zatejenplo on bat jartea,onetarako zure bear naiz,guziyon Jesus maitea.

Maiatzaren ogei ta bateanasi zaizku misiyuak,jakin ditugu nola diradenguretzat kondiziyuak,gure onerako izandu diraorien esplikaziyuak,indartsu, arren, egin nazalaJesusen bendiziyuak.

Au Zizurkillen ikus etaegin genduen ametsa,Asteasura ekarritzekoiñola're al bagentza,erri guzia orretarakoegiña dago nobleza,komisioa nonbratu etakunplitu degu promesa.

Frai Luis orrek predikatu dukulpitotikan aurrena,itzegin digu erakusteraetorri dala gugana,ezaguturik gure artianpremi aundiya zeguana,orren sermoiak mugituko dusentidurikan duena.

JARRITAKO BERTSOAK Pello Errota

6 7


Engañagarri bat besterikanez dadukagu mundua,tentazioa nunaitik etaiñola ezin kendua,allegatutzen zaigun garaianeriotzako ordua,bear bezela pronto ez badagoaren anima galdu'a.

Il bearra guk danok daukagupekatuak ekarriya,konsideratzen badegu ondogauza ikaragarriya,anparorikan iñundik ez taestadu errukarriya,aren anima galdua dagopronto ez badago jarriya.

Nere kristauak, badatorkiguazken juizioko eguna,Josepetako zelai santuandanok bildu biaguna,juez justuak letuko digumunduan egin deguna,errukarriya aterako daara gaizki joaten dana.

Juez justuak guzien bistanletuko du sententziya,zer posturetan igaro dubenmundu onetan biziya,zuzen badago ziertoa dazerua irabaziya,gaiztoak berriz infernuetaneternidade guziya.

Pello Errota

9

Asko alditan esan digutepredikadore maiteakbat utzi gabe ateratzekobarrengo serpienteak,artatik arin jartzen diralaanimetako nekeak,minutu artan eiten diralaJaungoikuakin pakeak.

Pekatariak egiñagatikpekatu ustez gordean,Jaun Zerukua presente dagobeti begien aurrean,deskuidatutzen giñan geiagogauza ori jakin gabean,ontzaz aurrera izango geragu bizimodu obean.

Obligazio asko diogukristau guziak Jesusi,nere mingañak zenbaterañoau ezin adierazi,arren prueba klaroan dagoiñork nai badu ikusi,bere odola ixuri etadanok ginduzen erosi.

Pekatu egin dan bakoitzianJesus berriro josten da,infernu dana zabaldu etazeruko atea ixten da,etsaietara aren animaentregatua uzten da,ez al gerade atrebitukokalte oiek ikustean!

JARRITAKO BERTSOAK

8


Premi danean lagundu ondoaitari eta amari,bestela ofensa egingo zaioguziyon jabe Jaunari,erreparatu deiola ondoatal buruko kanari,kastigu aundiyak etortzen zaizkagaizki portatzen danari.

Eskandaloso guziak diraetsaien aiudanteak,engañatutzen ibiltze'iranakpersona inozenteak,zabalik beti utzitzen dizkaokerrerako ateak,desprezio au ez du mereziJesusen borondateak.

Persona eskandaloso batekanima asko galtzen du,zeru-bidean dagona ereinfernurako jartzen du,bere anima etsaietaraorduan entregatzen du,etziñake zu ola ibillikoau pentsatuko bazendu.

Aurretik asko illak diradegu're ez beti biziko,zerbait esaten asia nagobanuke adieraziko,mundu ontako iduripenakdirade egun gutxiko,kuidado anima galdu ez dedineternidade guziko.

Pello Errota

11

Obligaziyo askoren mendebizi gera gurasuak,prezisamente guk azi biaraur inozente gaixuak,erakutsiaz nola diradenJesukristoren pausuak,gañerontzian guretzat datozkastigu izugarrizkuak.

Inozentia utzitzen badugurasoak okerrean,etsaiak ura tentatuko duagudo jeneralean,zer eskandalo jarriko dituorrek mundu zabalean,ekuskizunak aundiak daudeJaungoikuaren aurrean.

Aurrarentzako bear dana dabataioa lenbiziya,orren urrena tokatzen diramantenua ta jantziya,dotrina ondo erakutsiyazJesusek guri utziya,ala portatzen baldin bageralibre da kontzientziya.

Seme alabak bizi diradeordena onen mendean,aita ta ama errespetatubear dan umildadean,al duen gaiaz sokorrituazezintuera diranean,berak nai badu ala izatiaartaratutzen danean.

JARRITAKO BERTSOAK

10


Bear bezela alabatukobanu Arrue Fray Luis,sermoi ederrak egin dizkigubere birtute ugariz,predikadore izugarriyaazkarra dago memoriz,maiz ekartzia orrelakuaobe litzake al balitz.

Beste laguna Baertel zuen,Fray Daniel izena,oi ta bost urte oraindik etapredikadore zuzena,ederki asko betia daukamemoriko almazena,estimatua bear litzaketamaña ortako gizona.

Mesede asko izan degu gukgizon oiek ikusia,sendatu eta utzi gaituelen gaizki geunden guzia,bide luzean zabaldu dedinrelijioko azia,Jaunak diela leku askotanpredikatzeko grazia.

Ni Asteasun bizi naizenanerez naiz errotaria,oiek juanda artu dedanapena ikaragarria,baldin banengo poderatuainteresez ugaria,errian bertan egingo niekeoiei konbentu berria.

Pello Errota

13

Aldrebes asko geunden badagauza oiez ez ikasiyan,pekatuetan bizi giñanakgeren denbora guziyan,illuntasuna beste gauzarikez dala kontzientziyan,oien sermoiak para gaituzteJaungoikuaren graziyan.

Gure animak konsolatzeraoiek zaizkigu etorri,nola bear dan garbiro askodizkigute irakorri,bengantzarikan baldin badegubarkatutzeko alkarri,lenago gaizki bizi giñanakorra deskansuan jarri.

Barkaziyoko sermoia egitenkulpitotikan asi zan,Jesusen prueba nolakua zanklaro asko ikusi zan,bengantzak zeukan ate zabaladerrepentian itxi zan,erri guztia jarri gaituztepake santuko bizitzan.

Persona asko bizi giñadenpekatuak erituak,obra onetara utzi nai eziketsaiak amarratuak,traba guziak libratu ditugizon oien predikuak,esan gentzake oiek diralagure animen medikuak.

JARRITAKO BERTSOAK

12


APUSTUAK

Pello Errota

15

Obra onetan segitutzekoeman dizkue puntuak,denbora junda ez du balio,orain atera kontuak,Jesusengana beti gogatu,gorrotatu pekatuak,animak indar iduki dezanmaiz artu sakramentuak.

Jesus maitia amoriuazdaukagu guri begira,garbitutzeko otsegiten duaniman degun zikiña,sakramentuak maiz eta ondoerrezibitzen badira,pausorik ere utsegin gabezeruetako glorira.

Nere kristauak, segi dezagunori ola dan kasuan,pensatuaz zer konsueluakdiraden Paradisuan,Ama Birjiñak artu gaitzaladanak guziok besuan,gero gloria goza dezaguneternidade osuan.

Guzion Jesus, guregatikanegin bear du erregu,orretarako beraren Amabitartekotzat biagu,orren fabore atera ezkerozerua dago seguru,Pedro Elizegik au deseo duamen komeni bazagu.

JARRITAKO BERTSOAK

14


Puntara fiña ez da izatenerroparen ilbanua,kulparik gabe utzi bearrakematen zidan damua,ezaguturik borondatiaetzendukala sanua,zure despeirak irazekitaAmerikara banua».

Barku batian enbarkatu naizparientiak utzirik,beti orrela ibilli gabealkar ezin ikusirik,gure Jainkoak irixten badunigana alako grazirik,jakin naiko det nola zeradenetortzen banaiz bizirik.

Adios nere aita ta ama,zuek zerate aurrena,senide edo parientiak,andregaiari urrena,konsuelorik bate ez daukat,triste da nere barrena,zuek utzi ta juan biarrakneri ematen dit pena.

Pello Errota

17

AMASAKO SEGA APUSTUA

Bildurrik gabe esango det nikegin nuben pekatua,Santio-mendin sega-apostu batortxen dago jokatua,guk belar geio ebaki etabestiai eman jokua,egun ura zan, bai, neretzakooso deskalabratua.

Bildurrik gabe nik esango detpasatu zaigun guziya,lagun artian koleratutanintzan izketan asiya,uste det bada esan nuelagauz bat ondo mereziya,egun orretan izan gendubenerremateko auziya.

Andik urrengo nere pausuakziran andregaiagana,atia jo det, aita leiora,gero alaba ta ama:«Zu al zerade asarretutabullan ibilli zerana?oiekin orla biar badezuez arrimatu nigana».

Errespuesta nik eman niyon:«Aizazu, dama gaztia,ez nuan uste modu orretandesanparatzen astia,zurekin nere oraindañokoitzak onela eztia,borondatia kunpli dedillamerezi badet uztia».

JARRITAKO BERTSOAK

16


Orla izketak egiñagatikgertatu dira alperrik,Jaungoikuari graziak eman:ez degu izan okerrik;mesede ustez ibilli etazenbaitek ez du eskerrik,Jose Antonio ez da piatuToledorekin bakarrik.

Toledo ori gizon prestubabere bizitza osuan,arentzat ere armoni txarrakegin ditue auzuanarren astuak azkar jutekobiar aiñ indar etzuan,ametituko zitzaion poziklan egin izan bazuan.

Bekaistikuak alimaliaabieran bai listua,utsikan ariñ zebillen bañokarga aundia eziñ jasua,piña zeukala ark uste arrenateria du bastua,Arimaloko bire-gutzianerori zaio astua.

Matias orrek asto txikiabañan ibildun trebia,bost minutuz atzetik asi,laster jo dio paria,ots egin zion arrentzat azkarlibra zezala bidia,estu artuta bertan erori,etzan kontentu jabia.

Pello Errota

19

ANDOAINGO ASTO APUSTUA(1892)

Milla zortzireun larogei etaamabigarren urtian,Uztako illaren amaikian zanori señalamentian,asto-apustu bat jokatuba daor Andoaiñgo partian,bide luzian, San EstebandikIyuiara bitartian.

Uztako illaren amarrian zanapustu ori zerratu,Jose Antoniok ginduelakoastuarekin markatu,obia nun zan banerakien,nik ere ez nion barkatu,bosna pezeta siñale bota,ontzako bana jokatu.

Jose Antonio astoarekinoso zeguan arrotuta,obia nun zan orduko berrizMatias akordatuta,San Estebandik Iyuiarañobidia siñalatuta,zein azkarrago ara allegatuzortzina arroa artuta.

Esan dan gisan prestatu geraapustuba jokatzeko,azkena ara iristen danakontzaku ori galtzeko,armoni txarrik izan ez dediñondoren iñorentzako,bien partetik juzkalaritzanToledo ori jartzeko.

JARRITAKO BERTSOAK

18


Guk aziendak lan bezelaxebialdu'itugu larrera,ataka zabal ikusi etaalimaliak aurrera,kulparik ezta gureganakooiek daukaten kolera,lau astorekin bi emakumeor juan dira kalera.

Asto oiekin juan diradeebia ari duala,batek gerrira jasoa zuenbere gonaren egala,an dabillela puntara askatu,manera zeukan zabala,itxura ederra ematen zubenkamixa agiri zuala.

Asto oiekin alkatiarijuan zitzaizkan aurrena,bere manera zabal zualakale guziak barrena,testigu gabe artubak izan,ori gauzarik txarrena,ark lege onez bialdu dituandikan juezarena.

Oiek ez ditu ibilli-aziiñork galtzeko perezak,edozein gauza libre dala usteemakume alrebesak,baikuntzarekin etxeratu naiapustuko interesak,azkar astuak entregatzekoagindu due juezak.

Pello Errota

21

Asto txikiak zortzi arroaeraman biar sakuban,San Estebandik Iyuiarañogañera mendi altuban,baña ori allegatu daan berrogei minutuban,egon aundirik ark eztu egin,ankak dantzatu zituban.

Atzetik ori asi zan bañoallegatu da aurrena,zortzi arroa bizkarrian damendi guziak barrena,aundiagorik ez baldin badaprobintzian dan onena,jabia zeiñ dan esan biar det,astua Zozberrirena.

Guk apustuba irabazitaalare geunden serio,zergatik eze panparreriakiñun eztuben balio,galtzalliaren pamili orreksetari segitu dio,gero baikuntza egin diguelan ori dala medio.

Asto-baikuntza egin digueUztaren amazazpian,aurtengu ontan igandian zan,ori nere iritzian,gure tartian deretxo gabeasi nai zuben auzian,orrelakorik len ezta pasaeguzkiaren azpian.

JARRITAKO BERTSOAK

20


Apustuba ta baikuntzari gukorra bertsuak atera,al dan guztia zabaldutzekoEuskalerriko partera,kasua zer dan ikasitzekoemen badago aukera,gusto duanak artu dezalabost zentimuan papera.

Pello Errota

23

Atrebitu aiek besteren gauzakaleraño ekartzia,juez jaun orrek agindu etakosta zaie entregatzia,kaso txarra da alimaliatestigu gabe artzia,emakumi oik merezi zutenbiak kartzelan sartzia.

Bi emakume lau astorekinkalera dira abitu,nere etxekuak izatezkerobiarko zuen gelditu,ibilli pranko egiñagatikeztue asko serbitu,gizonik ezta ondo bizikoandriak galtzak baditu.

Berri onikan eztu sekulangaizki lanian astiak,bi asto ziran Estebanenak,Matiasenak bestiak,erromeria kalera egindaapenas dauden tristiak,kastigatzia nai zuen bañoeztira asko kostiak.

Mingain gaiztoak eragiten dumunduban asko erida,beragatikan papera onetanipiñi degu segida,zer pasatzen dan ikasitziaaskorentzat komeni da,bertso berririk etzan jarrikoixilik egon balira.

JARRITAKO BERTSOAK

22


EZKONTZA GALDUTAKO BERTSOAK

Pello Errota

25

ITURRIOZKO SEGA APUSTUA

Izuelak orduanpozik eran zuan,paltatu-azi ziyonburuko zentzuan,derrepente iltzekoindarrik etzuan,orain esan zazutezeñek eman zuan.

...................

...................

...................

...................agidanian il daaskoren moduban,alakua neke dasartzia zeruban.

JARRITAKO BERTSOAK

24


Konprometitu nai zukian daafana franko bazuan,fiaturikan agindu niyonsatisfaziyo osuan,itzak ederrak, biotza falso,kariño fiña auzuan,publikatutzen astera nuamerezi dezun kasuan.

Esaten niyon: «Arlotia naiz,ondasun asko gabia,prezisamente ez naiz izangodiru askoren jabia».Erantzun ziran: «Baldin bazeralana egiten trebia,saiatu ezkero luzituko da,zer da bizitza obia?».

Langillia ta kondutakua,kontentu ziñan orduban,oraiñ baditu milla pretesto,guk ez dakigu zer duban,orgullua edo grandeza badagaurko egunian munduban,ez banintzaden zuretzako onaez biartzia zenduban.

Okasiyo bat emen izan dajuan dan aurreko urtian,ni ere bistan fortunatuba,nerau ez nitzan partian,nere lagunak, zuen disputaori biyontzat kaltian,ez tokatzia obe litzakeorrelakuen artian.

Pello Errota

27

I. BERTSO BERRIAK

Disponitu det asunto batibertso berriak jartzia,zeñek naiko du modu onetanjendiak autan artzia?ainbesteraño ez det sentitzengure ezkontza galtzia,baña pena det kulparik gabeorrela engañatzia.

Nungoa naizen esan biar det.............. det graziya,orain Pasaian enpliatzen naiz...........-n jaio ta aziya,Naparruako dama batekiñnintzan tratatzen asiya,enredo asko probetxu gutxinik dedan irabaziya.

Neskatxa ori emen bizi dabaita .........-n jaiua,abisaturik azaldu ziranzedukan opiniyua,nereganako nola zedukanguztizko amoriyua,fabore zala uste nuen daizan det kontrariyua.

Enpeño on bat bialdurikanninduen erakarriya,itzegiteko billatu nuengramatika irakurriya,merienda ere bazendukazunguretzat pronto jarriya,mudantza baizik izan ez dezumundu-engañagarriya.

JARRITAKO BERTSOAK

26


Berak biartu ninduben etaorain berak despedira,zenbait neskatxa askoren berrijakin zaliak oi dira,antz eman gabe ez naiz egondulen ere orri begira,orixe bezin neskatxa fiñakgeiago ere badira.

Ia, gaztiak, gurekin artuguztiyok eskarmentubak,txit mudakorrak izandu diradama orren pensamentubak,beretzat ere probetxu gutxi,neretzat sentimentubak,ezkontzeko itzak ematerakoondo atera kontubak.

Ezkontzeko itzak edozein moduzematekuak eztia,zenbaitek bati agindu eta«ai baletorke bestia!»,endemas ere ederra bada,aberatsa ta gaztia,ez da biziro ikaratukolen dadukana uztia.

Aberatsakin tratatziatikgaldu du nerekikua,pesadunbriak manifestatzenizandu zera pijua,auzo batetik bestera eresonbrillarekin dijua,interesetan ez dakit zer dan,lujua badu naikua.

Pello Errota

29

Disputa ori izan ezkeropleituban dute segitu,oraindik ere nik igual detlenago ainbat kreditu,lardaska txarrak ondorenianneka-biriak baditu,obra gaiztorik egin dedanikapenas dezun aditu.

Kaso oriek izaten dirapisubak edo grabiak,neri etzaizkit iduritutzenbesterik bañon obiak,pazientziya emango al diguzeru ta lurren jabiak!egun batzuek preso juan zaizkitkulpa aundirik gabiak.

Aziyo ortan nik ez det egintokatzen ez dan gauzikan,disputa edo soberbiariketzat gustatzen kasikan,bestek etziran ezer egiten,ni ere egon pozikan,mantxa gaiztorik etzat arkitzenan izatia baizikan.

Neskatxa ori asi zitzaidantristurak manifestatzen,orretarako konpromisuaketzaizkiyola gustatzen,lenago bero izanagatiknunbait asi da oztutzen,orrekiena galdubagatikez naiz biziro estutzen.

JARRITAKO BERTSOAK

28


Ezkontzia da gauza erraza,sinisturikan oi nago,lengo moduban bizi biarkobeti bildurrak banago,fraile juateko pensamentubanprezisamente ez nago,zuk ere on bat artu ezazuurdiñdu baño lenago.

Bertso berriyak atera ditutdibertsiyua sortzeko,konbeni dira buru ariñakjuiziyuan sartzeko,balorerikan baldin badezuoien ordañak jartzeko,prebeniturik ni egongo naizpaper eder bat artzeko.

Despartitubak gelditzen gera,len ziñan nere maitia,batzuek asko arritzen dirazu neregana juatia,biotzetikan etzan izangozenduben borondatia,agur, Josefa, eskerrik asko,ondotxo bizi zaitia.

Pello Errota

31

Kaballeruakiñ pasiatzen duegunaz eta gabian,beso ondotik artutzen dutenik baño modu obian,enteratuba egon biar dude-braceteko legian,eusten diyote erori ez dediñlurrera uste gabian.

Penagarriyak izaten dirapobrien paraderuak,orrelakuak ezagutzekoez gaude mutill eruak,gizon ederrak izketa leunak,gañera boltsa beruak,gugandik gusto partikularradizute kaballeruak.

Zazpi ille betez esperantzanez naiz alferrik egondu,nerekin ezer ez duela izanorain esaten omen du,alkarrekin maiz ibilli gera,iñoiz etxera lagundu,geiago ere esango nukegogo aundiya bagendu.

Nerekiñ nola tratatu dezunjendia frankok badaki,pasa dan gauza ukatutzianik ez deritzat egoki,desanparuan utziyagatikez nazu asko erruki,nik andregaia billatuko det,ez kuidadorik eduki.

JARRITAKO BERTSOAK

30


Neskatxak urte biyanetxoin nezala,ordurako ederkiprestatuko zala,dote eta arreobear dan bezela,nik baietz esan niyonegongo nintzela.

Urte biyan franko daorrela egotea,irurogei ontzakoesan zan dotea;gañera arreoasufizientea,nai zuela alabarioiek ematea.

Orrela zerratuagendukan ezkontza,Erromati ekartzekopaperaz dispensa;bestela ez ditekelengusurik pasa,ori dan lenagotikusatzen dan gauza.

Paperak biraldutaaiek etortziangu alkarrekin geundenezkontzeko ustian;gero serpiente batsartu da tartian,bitarteko ta guztidama orren etxian.

Pello Errota

33

II. BERTSO BERRIAK

Jaungoikoari nagograzi baten eske,bertso berri batzuekjarri nai nituzke;bide gabe naizenikez det bada uste,zer gertatutzen zadanesango det laster.

Ezkontza egin nuenlengusu batekin,bi urtian tratatudegu alkarrekin;itxuraz oraindañoegonduba da fin,baña zer egin diranbeazue jakin.

Nerez napartarra naiz...............-koa,andregai ustekoanez da apartekoa;nere lengusuba da...............-koa,....................-dugrazi pontekoa.

Ezkontza asi gendubengalaia ta damak,bazekiyen neskatxa orrenaitak eta amak;etzan eskusarikan,konforme dianak,siñalatu zituendotia eta danak.

JARRITAKO BERTSOAK

32


Len berak agindubakirurogei ontzako,ni konforme negoanutsik artzeko,osabak kariñorikez du neretzako,orrek alaba nai duBizikirentzako.

Lengo emaztia ill daillebeterakoberri billa astia,bera bada franko;aztu zitzaion orrijuandakoa pronto,pujatu ta kentzen du,pegatu dit bapo.

Orrelaxen nastu duark gure tratuba,nere kontra da orimanifestatuba;bera anka zabala da,bizkarra okertuba,nobiyo ederrekinez da gustatuba.

Modu orretan oiekibilli dirade,osaba ni uztekooso zeguan trebe;falso atera da............. bera're,ezkontza egin duenere berri gabe.

Pello Errota

35

.........................dago alarguna,lengo emaztia ildanai luke laguna;arentzat bitartekokoñadua jauna,emen aitatzen degunneskatxa orrena.

Alargunak pretendituduanian dama ori,denbora gutxi barruetorri zat neri:«Itza emana nagolenago ni zuri,ez nua ni artzeraanka zabal ori».

.......... ori juan zanErremu-gabean,itz ematera aitata amaren aurrean;lengua utzitzekoaitak gogorrean,ibilliya du sobraitxura txarrean.

«Aita, emen ari daesaten alperrikez det nik orrelakoagure bearrik».Ezpazuen egitenaitaren esanik,etziyola emangodote-arreorik.

JARRITAKO BERTSOAK

34


III. BERTSO BERRIAK

Lenago nitzaden nialpargaterua,artan e bazeguannaiko endrerua,gero argintzarakoegin zat gogua,irabaztiagatikjornal aundigua.

Ni jakinda negoannola ibilli zian,nigana notiziakallegatzen zian,juan da esan nionberari etxian:«Juana, etzaude noskilenagoko itzian».

Juana ori armoniyanaltutik asi zan,neroni ere ixilikegongo ez nitzan,fameliya ordukooeratua izan,aita alkandora utsikgugana etorri zan.

Aditu zutenianbulla ori dana,larri asko etorriziraden gugana,aita alkandora utsik,jantzi gabe ama,................................................

Pello Errota

37

Ni jakinda neguannola ibilli zian,Uztaren amaikianjuan nitzan goizian,ia ote zegoanlenagoko itzian,malkoa zeriyolaezetz esan zian.

Nere aditzalleak,au goguan gorde:falsoak ematen duasko pesalunbre,.............-k alabaBizikiren mende,orain ni utzi naubeez diru ta ez andre.

Orra nik deklaratunere iritziyak,ontara obligatu nauni zuen faltsiyak,zuen mende ez daudegonadun guziyak,andregaiak baditutJaunari graziyak.

Gaiean dagoanakbertso oiek entzun,merezi ez dezunikbat apenas dezun,zuretzako dirade,.....................ondo pensa ezazuzer egiten dezun.

JARRITAKO BERTSOAK

36


........................deritzaionariabisatutzen diotdam'orren aitari,arto-etxe on baterabial zala ori,an gustora egon dedineder eta lori.

Antonio ............grazi neronena,.........-n jaio taAntxon nagoena,Juanarentzako kantakjarri ditutena,au da errespuestazure kartarena.

Juana ...............dam'orren graziya,..........-ko ........-enjaio ta aziya,kalian daguala esanezmantenu eskaxiya,izan ere nork asepuska ori guziya?

Pello Errota

39

Len bezela izatekoaitak eta amak,baietz erantzun zuanlaister asko Juanak,itza goardatzen duberez fiña danak,baño palsuarekinorrelako lanak.

Orain abisatzen ditpalsuak bezela,nik ere bai aditu,arritzen nitzala,lenagoko itziankonforme etzala,nai banuan beste batbillatu nezala.

........................

........................etzuala ukatzenitza emana zala,kalian mantentziaikaratzen zala,bestela ura pozikezkonduko zala.

Begira zagun ondomundu zabalian,zurekin zein daguanigualdadian,jantzi eta mantenduformalidadian,ederragua prankobadago kalian.

JARRITAKO BERTSOAK

38


Kuidado gabe zebiltzan oiekalkarren berri jakinda,............ ori lenagotikanzegon oyian etzinda,arakiña da bere ofiziyozazari ori Joakin da,leio-zulotik zelatan negonodol danak irakinda.

Lenago ere egin zituenmodu ortako pausuak,bertan gelditu bear zualamutil maleziosuak,..........-rekin lo egitekootsegin zion atsuak,su eman eta erre biar duorrelako gurasuak.

Juan zanian itzegiñ zion:«Emen al zaude, maitia?»,argiya eskuan zeukalarikanmiatu zuan oi-pia,ustez seguru jarri zaniangero itxi du atia,jakiña dago nora izango zanaren urrengo kolpia.

Pasadizua deklaratuazbanua arrazoyian,nere gorputza estu zeguanzelatako garayian,odol guztiak irakiñ etabarrena lertu nayian,otsegiñ nien: «Ederki zautedama-galaiak oyian!».

Pello Errota

41

IV. BERTSO BERRIAK

........................

........................

........................

........................

........................au ......-en jaiua da tagañera bentan aziya,kanta oietan agertuko detegin diran maleziya.

Emezortzi urte daduzka orrek,oraindik dama gaztia,orrelakuak gutxi obiak,asko komeni eztia,gertatu zaio neskatxa orrinobiyo orrek uztia,orain kontentuz ote zerade?aizazu, dama gaztia.

Apirillaren amaseyianori Santa Engraziyanmutil askori keñuka egon zanmeza denbora guziyan,obra onari burla egiñazoso modu itxusiyan,orrelakua nola egongo zanJaungoikuaren graziyan?

Lagun on batek enkargatutaartu det erreparua,azari zar bat badabillelaanka-biko agurua,neskatxa orri kontu egitekoez banitzaden erua,egiña dago lenguak bañogauza aldrebesagua.

JARRITAKO BERTSOAK

40


Irugarren txandan etorri etaizpidia zan asiya,pretensiyua nola izan nuanesan nion lenbiziya,neskatxa orrek errespuesta:«Iya artu nun etsiya»,egun orretan egin genduangeren ezkontza guziya.

Dama orren aitak, aren etxerabiar nuala ezkondu,nik esan nion neskatxari taezetz aguro esan du:«Gure ugazama gaiztua da taarekin nola konpondu?naiako nuke beste leku bateskojituko bazendu».

Izketa oiek ola pasataustez seguru nobiya,itara jun zan bide luzianebakitzera gariya,etorri zanian juan nintzaion,ori da zuzen egiya,orduko oien izketa etzanneretzat gustagarriya.

...............................

...............................neskatxa ori aldamenianorduban zitzaidan jarri,ugazama're azaldu zan dadanak begira alkarri,despedidaren nobedadiaorduban zan irakurri.

Pello Errota

43

V. BERTSO BERRIAK

Juana Joxepa, ........ oriondoren ibilli zana,............ apelliduaJoakin da nere izena,gañera berriz nere opiziozerrotan bizi naizena,jaiotzaz ere ...........kua,au da izketa zuzena.

Dama orren aitak nere aitajaunabillatu zuan lenbizi,gu alkarrekin esposatutanai guñubela ikusi,arren berriya al zan lenenaegin nezala ikasi,gero azkenian zer egin didanbiar det adierazi.

Aita jaun ori allegatu zatordena zuan bezela,ta esan zidan ezkondutzekoaukera ederra bazala,Juana Joxepa ............. orinitzaz gustatutzen zala,errespuesta nik eman niongero egongo nitzala.

Aurrenekuan kasorik ez nik,eldu da bigarrenian,denbora asko baño lenagoandikan ondorenian,zakubarekin etorri etajarri zat aldamenian,ikasi arte etzegon orioso deskansu onian.

JARRITAKO BERTSOAK

42


VI. BERTSO BERRIAK

Aditzerak emangodizkizuet kantan,sekula ez naiz ibillibiar eztan plantan;ez iñor engañatzenzu bezela tranpan,Arozpide eztagoandregaien paltan.

Andregai asko dagogaurko egunian,orregatikan nagodeskansu onian;ezkontza galdu dalajakin dutenian,iru etorri zaizkitbiyaramonian.

Nere barrena dagoguztiz alegere,ikus'itudanianainbeste mirabe;izarrak dirurite,ederrak alare!egitia espero detandre baten jabe.

Maria Oñ-Ederra,zerez Debakua,iruri despedidalen emandakua,orrela uzten badezulaugarren majua,etzera aterakoneskatxa bapua.

Pello Errota

45

Orain kontari or omen dabilgezurti zar bat bezela,beste aitzekirik sortu ezindaleiotik sartzen nitzala,etxe orretan ez det itzeginaita testigu etzala,pozaz zoratzen jarriya nagozugandik libre naizela.

JARRITAKO BERTSOAK

44


ARANTZAZURA

Pello Errota

47

Ara nola diradengizon oien pamak,batere aztu gabejarri ditut danakzurekiko tratuak,paper oien lanak,Pamplonako premiyuakpagatze'itu danak.

JARRITAKO BERTSOAK

46


Koronazio bat deguArantzazu mendian,ura ikustera gatoztxit gogo aundian,artzai on bat arturikangeren konpañian,Birjiña ori adoratzekobear dan neurrian.

Ejenplo on bat noani erakustera,zuek ere saiatuberriz ikastera,poz aundiarekin goazenAma ori ikustera,ori lagun badegugalduko ez kera.

Promesa kunplitzeragatoz borondatez,ondo deseatutaaspaldiko partez,akordatzen geralakogeren ama batez,bete gaitzazula zeredoai ta birtutez.

Zure seme ta alabakgatoz gu Zuregana,zergatikan zeran Zugure danon Ama,ezta misterio ereama batengana,ezta gaizki izangoara joaten dana.

Pello Errota

49

I. BERTSO BERRIAK(1886)

Erregu egin zazu,Ama, gugatikan,irten geran mediozbada Zugatikan,kuadrilla aundia gatozAsteasutikan,Birjiña zuri agur bategiteatikan.

Aloña mendian daukaguBirjiña bat arantzan,zerbait esan nai nuke nikorren alabantzan,lagunduko didalanago esperantzan,beragatikan asi naizorren konfiantzan.

Lagunduko didalanik daukadan poza,artu dedan mediozorren esperantza,bestela ni ez naizezertako gauza,anparatu badaSanta milagrosa.

Aloña mendian oriarantzan jarri zan,ezta presentatuautsaren peskisan,ark ondo bai zekian baguk premiña izan,guri lagundutzekozerutik jetxi zan.

JARRITAKO BERTSOAK

48


II. BERTSO BERRIAK

Bertsuak jarritzekoatera det plana,memoriya argituegin bear lana,bitarteko jarriyazArantzako Ama,fabore baten eskerbanator Zugana,logratzen ote dedandesio dedana.

Nerekiñ ez dadukatbiar aña grazi,laguntza baten billaargatik naiz asi;ez dakit ematiaderaden merezi,Ama, zuri eskatutzendizut lenbizi,bitartekotza egiñsemetxo Jesusi.

Astiasu ta Alkizajuntatu bi erri,klase guzitakuak:kale ta basarri;geren artian esangiñukan elkarri:«Agur bat egiyogundanon Ama orri»,alkarrekiñ geradejuan da etorri.

Pello Errota

51

Ama au ezpadet ikusi nikoraindik beñere,anparurik ez badetezta oraiñ ere,lagunduko didalapentsatzen det trebe,alimatu gaitezenda joango gerade.

Norbaitek esan du benturaz:«Bide luzegi da»,Birjiñak errespuesta:«Ondo otza zera,ezpadezu nai etorrini bisitatzera,zeñek lagunduko dizubeartzen bazera?».

Agur egin daiogun badaguk ara joatean,burua makurtutaumil da pakean,etzaigu ba damutukoegunen batean,berak sartuko gaituzeruko atean.

Ara emen bertsoakoraingo berriak,Ama Birjiñarentzatkonsolagarriak,bidian kantatuazjoateko jarriak,Asteasun bizi izan zanPello Errotariak.

JARRITAKO BERTSOAK

50


onrak eta famak,konsolatu gindubenikustian Amak,pozaz zoraturikanarri beira danak.

Egun ura ez daukaguoraindik aztuta,Ama orri begiraan geunden poztuta,urrez da graziz an dagoaberastuta,Bera're apenas zegonkopeta beztuta,adoratu gendubendanok auspeztuta.

Andikan juan giñandanok afaria,an billatu gendubanetxe dotoria,probintziyan bat ez dapalaziyo obia,gañera an dagubankuriosidadia,arritu liteke anikusi gabia.

An deskantsatu giñanprimera klasian,danok konpesatzerajuan giñan goizian,Jaun sakramentatubaartzeko pozian,bertan egon giñadendenbora luzian,gustora artu gendubengeren biyotzian.

Pello Errota

53

PelegrinaziyuanArantzazura jun,aguztubak zitubanamazazpi egun,alkargana bildutaorrenbeste lagun,ai zer gusto ederraguk an eman degun,Ama Birjiñak beraklagun egin zigun.

Brinkolan atera taekiñ mendi orri,biriak galdu etadanok giñan larri;Don Bitoriano jaunaaurretik zan jarri,danori esan zigunsegitzeko arri,gero zuzen jun giñansalto eta korri.

Zuzen juan giñadenandikan aurrera,Arantzazu deritzankomentu zarrera;an estimatu zubengure etorrera,musika ta etxefuegoai ura sarrera!primera klasian guallegatu gera.

Segituban giñadenelizara junak,sermoia egin zigunDeogracias jaunak;guri eman zizkigun

JARRITAKO BERTSOAK

52


etziran luziak,ez gaur asko bezelakotxoro aiziak,Ama Birjina berabezelakoxiak.

Berdin estimatzen zubenzar da gazte dona,txorakeri gutxi taazkar egin lana;begiya bera beira,errespeto ona,zueri begira naizgustora egona,Birjiñak deizuelanobiyo on bana.

Bazkaldu eta geroetxe aldera asi,guri egin diguebastante noblezi,akonpañatu gaituemusika ta guzi,danon partetikan nikberoi milla grazi,Arantzazun ez diraoso triste bizi.

Arantzazutik baguaz,agur, gure Ama,nere amoriyuakorrera narama,danontzat eskatze'izutosasuna ona,grazi ori bialduezazu gugana,berriz ere etorrigaitezen Zugana.

Pello Errota

55

Amarretan don Lorentzokmeza nagusiya,Epistola don Ramonek,ai ura graziya!Sorondok ebanjeliyua,ark zeukan sasoia,iya aidotu zubaneleiza guziya,berok irurak duteonra mereziya.

Meza erdiyan gendubenpredikadoria,ez dakit zein zan bañoiztun dotoria:nai bagendu bein juanzeruko gloria,bitarteko artzekoBirjiña Maria,arrek erakutsikozigula biria.

Obra on guziyakiñartu gendun parte,bazkaltzera juandajan da eran fuerte;ostatuba on dago,ona eta merke,guretzako izan dabastante suerte,guri etzaigu aztukobizi geran arte.

Fonda ortan ez giñangelditu gosiak,ekarri zizkigutennai giñun klasiak,lau neskatxa serbitzen,

JARRITAKO BERTSOAK

54


jende dana nun zan,pañueluakiñ atzetikagurka jardun zan,zenbat maite gindubenobran ezagun zan.

Alkar akonpañatudute bi erriyak,milla esker sazerdotebeneragarriyak,berdiñ berdiñ jo degunagusi-morroiak,aurrian arturikanmendiko arriyak,alkarrekin gustoragera etorriyak.

Despatxatzera nuaoraiñ bertatikan,graziyak Zuri, Ama,danon partetikan,juan biarrak geramundu ontatikan,garai batzuetan ezustiagatikan,erregutu ezazuguztiyokgatikan.

Ogei ta lau bertsokinara errematia,agur aizken aizkenikan,Ama maitia,gure eriyotzianoroitu zaitia,iriki egiguzuzeruko atia,Eliceguik nai lukeguztiyok juatia.

Pello Errota

57

Etxe aldera asigenduben burrunda,tristura aundiya niyonjendiai barrunda,atzera begirakamendiyan gora junda,alkarri galdetubaz:«Gure Ama nun da?».guk zenbat maite degunortan ezagun da.

Jendia garaiz giñangoitxua iyua,Don Bitorianok anerrosariyua,jende errespetokuaeta seriyua,Birjiñari agertubazamoriyua,artuko degu oraindikarren baliyua.

Birain erretratatuditu fraile jaunak,ordurako batzubekaurrera juanak,probetxurik etzubenalde egin zubanak,obia zan an izanbagiñaden danak,naigoko zuban noskiartara jun zanak.

Bere lagunen billaaurrera're jun zan,amar minutu barrumendi puntan an zan,ikusi nai zuben

JARRITAKO BERTSOAK

56


Arantzazuko Amarigusto ematera,nola portatu zagunnua esatera.

Birian asi zuenerrosariyua,gauza baliyosuaeta seriyua;argatikan Birjiñakzigun amoriyua,au zan gure okerrenerremediyua.

Zortziyetan trenianBillabonan sartu,Zumarraga ortaraondo allegatu;andi abiatu tazan deskarrillatu,batek ere ez deguguk miñikan artu.

Geren belarriyakingaude aditubak,kuadrillan bagiñalailda ta eritubak;ori esan-azi duezin sufritubak,danok gera ordubansano gelditubak.

Bere plantxatik trenaorduan zan kendu,Ama Birjiñak bertanmilagrua egin du;ondo begiratutaklaro ezagun du,zein bizirik geldituez balu lagundu?

Pello Errota

59

III. BERTSO BERRIAKARANTZAZUKOALEGRANZAN JARRIYAK

Gure Arantzazukobidaje ederraribertso berri batzueknai nizkake jarri;graziya eskatubazAma Birjiñari,pasadizua zuzenesan al baledi.

Ama Birjiña betiestadu gozuan,persona serbitzekopremiko kasuan;enteratuko zalanere abisuan,argatikan asi naizkonfiantza osuan.

Maiatzian genduenperegrinaziyua,ogei ta amarrerakozan kondiziyua;Birjiñari egitekoadoraziyua,badegula uste detobligaziyua.

Sei t'erdiyetan giñangoizian atera,Larraul da Asteasuguztiyak batera;

JARRITAKO BERTSOAK

58


Trena okertu etaizan ziran lanak,gero otsegin zuenErretore jaunak:oñez juango giñalaanimoso danak,lagunduko zuelaArantzako Amak.

Telleriarten artudegu giyariya,mendiz abiatu taberiala ebiya;bustiagatik eregure alegriya,ikusteko pozianBirjiña Mariya.

Aiuntamentu jauna,alkate ta guzi,sekretariyua erezan oiekin nasi;konpañiyan etzuenematen itxusi,ejemplo egokiyadute erakutsi.

Gogotsu asi geragu mendi aldera,promesa kunplitubazal zan aurrera;anparoan gendubenBirjiña Ama bera,izugarri ederkiallegatu gera.

Pello Errota

61

Fogonerua trenatikegin zan erori,amalau oiñ aidiangutxienez ori;matxurarik etzaioazaldu berari,graziyak eman leizkakeAma Birjiñari.

Trena okertu zanianango karraxiya,saltoka bazijuansasoiko guziya;estimatutzen zuennork bere biziya,orduban azaldu zanBirjiñan graziya.

Billabonan billetiakzeñek beretzako,guk artu giñituenBrinkolara arteko;kasua izandu zanlen ateratzeko,berroi ta bosna zentimobadegu artzeko.

Abiso bat bialduguk konpañiyari,artzeko degun piskakobra al baledi;gauza aldrebesa danikez deritzat ori,gero limosna eginAma Birjiñari.

JARRITAKO BERTSOAK

60


Konpesiyuak egintxit modu onian,komuniyo jeneralabiyaramonian;fedia indartu naiguk alegiñian,sobra gutxi daukagugaurko egunian.

Askok ukatzen deguJesusen legia,serbitu naiago daetsai traidoria;ortatik ez da gerozerura bidia,pentsatu nola pasaeternidadia.

San Franziskoren semebeneragarriyak,Ama ori adoratzenan daude jarriyak;lagundutzen diyelaberaren argiyak,zeruban sar ditzalaBirjiña garbiyak.

Zu zerade Ama batbiyotz onekua,doaia eman didazueskatutakua;kontentuz arkitzen daPello errotakua,biba Ama BirjiñaArantzazukua.

Pello Errota

63

Don Tomas Eguibar daparroko guria,Arantzako Amaribadiyo fedia;ark erakutsi diguargana bidia,ondo gobernatu dubere artaldia.

Don Mariano Miqueobeste parrokua,arrekin etorri zanjende Larraulkua;obra onetan enteroaurrera dijua,ezagun du dala orrekfede onekua.

Asteasu ta Larraulunitu alkarrena,beste lau erritatikbildu ziran gugana;Tolosa ta Alkiza,Zirzurkil da Aduna,ez degu penarikanalkarrekin juna.

Juanda zerbait artu,elizara korri,predikatutzen asizan Aita Alberdi;laguntza eskatzen ziyonAma Birjiñari,danori eman dizkugraziyak ugari.

JARRITAKO BERTSOAK

62


GERNIKAKO ARBOLARI

Euskeraren gañianbiar det itzegin,nere lagun guziakartzeko atsegin,iñozente dagonaabertitu dedin,gurekin deskuidorikgertatu eztedin.

Gure arbola dagoindarrak aituta,lorerik eztualanago arrituta,enteratu zaitezteitz au adituta,ia ostatutzen danmentu berrituta.

Mentu onak billatzensaia egiñala,gero ondo txertatuesan dan bezela,ta dagokion batekgoberna dezala,uste det arbol oriostatuko dala.

Lenbizi ostua taurrena loria,orain ...............................gero aterako dalotsikan gabiasekula ezta aztukoorren onoria.

Pello Errota

65

GAÑERONTZEKO BERTSO-PAPERAK

JARRITAKO BERTSOAK

64


BERTSO BERRIAKNERONEK NEREGERTAERARI JARRIAK

(1894)

Milla zortzireun larogei etaamalaugarren urtia,denbora onetan pensatu det nikbertso berriyak jartia;leku askotan zabaldu nai detizan dedan suertia,orretarako zure bear naiz,guztiyon Jabe maitia.

Naiago nuke lan au baneukabiar bezela jarriya,ondo pentsatzen baldin badeguain da lastimagarriya;mesede eske Zugana nator,Aita estimagarriya,komeni bazat eman bear ditespirituko argiya.

Asunto dana biar bezelanai nuke nik erabaki,kulpa duenak zergatik nuankantak jartzera badaki;beragatikan saiatu biatalegiñian egoki,aditzalliak ikasitzekoatentziyua iduki.

Nik obe nuke kaso guztiyadeklaratuba banego,asunto asko gertatzen zaizkitesango banitu ondo;

Pello Errota

67

........................

........................

........................

........................zarra zutik dagolaaldatu dute bestia,izugarrizko puriya dakarizanagatik gaztia.

JARRITAKO BERTSOAK

66


Deklaratzia txit komeni zaitnola dan kaso guria,besteren gauza beretutzekobadu abilidadia;B.... G.... egon biar dulan oriyetan trebia,orregatikan azaldu zaiguetxeko nobedadia.

Akordatuta egun batzubekor ixilikan jun dia,iñorentzako ezta ederraetxeko pesalunbria;gauza oriyek entzundakuanarrituko da jendia,oso ederki konpontzen ziranB...... da nere andria.

Adierazitzen ari naiz zerbaitneri zer zaidan gertatu,au edozeñek esango due«G........ ez da portatu»;gauza aldrebesak egiña dago,gañera berak kontatu,oiek orrela entzundakuanzeñ egongo zan kontentu?

G......... jaun au bi bider dagolenago ere ezkonduta,orain bakarrik gertatzen zanaJainkuak biyak kenduta;zenbait umildu izandu diraorrela alargunduta,azari gisa eizian dabillleio-zulotik sartuta.

Pello Errota

69

modubak ala agintzen du taenaiz ixillik egongo,bañan ez due leku guztitankonsuelorik emango.

Nerau Aiatik mutill libriakostara ezkondu nitzan,diruba ere ondo nuelaetxe ortara juan nitzan;an izateko pensamentubanmundu ontako bizitzan,itxura txarrak azaldu zaizku,gustorik ez degu izan.

Ezkondu nitzan etxe ori da............-ko ..........bizimoduba moldatu nubendiru asko ekarrita;oi ta bost ontza urretan ziran,zer kantidade polita,oiek guztiyak izanagatikzenbaitekin alperrik da.

............... apellidua,A........ det graziya,Aian jaiua izan biar detgañera bertan aziya;.......-ra ezkondu nitzan,orra itzegin guziya,esango'izuet nik emaztiazergatik dedan utziya.

Matrimoniyo ondo artubakalkarri asko zor diyo,konfiantzarik ez baldin badupersonak ez du baliyo;nik emaztia utziya daukatlan ori dala meriyo,B.... G....-k zergatikan danorri antzematen diyo.

JARRITAKO BERTSOAK

68


Ni atera ta errentarikanoriyek ezin pagatu,artuak eta sagarrak ziranguztiyak bertan geratu;nagusi jaunak oiek dianakgero dizte enbargatu,iñuzentia gertatu balitzbazeukan zeñek pegatu.

Gero neronek artu nitubenoieri enbargatuak,gurdi-sagarra lau pezetan dazortziyan berriz artuak;nagusiya ta biyok giñadenorretan arreglatuak,galerarikan ez dit eragindenbora artako tratuak.

Arraskatu naiz tratuban etalana ondo erori zat,laubian artutako sagarrakzortziyan salduba beintzat;andik partia biar duelaemazte ori asi zat,neretzat etzan laguntzallerikpalta atera balitzat.

Endredo asko jarritzen ditubada persona gaiztuak,lenago ere ikusi zaizkagauza aldrebes askuak;ustez ixillik zebillen bañoutzi ditu arrastuak,G....... orrek eraman dizkitbelarrak eta lastuak.

Pello Errota

71

Neska zar bat zan nere koñata,argana zitzaidan asi,arekin ere kontentu ez tagero emazte ta guzi;ondorenian bera kontari,nik ere nunbait ikasi,lan orregatik familiya taetxia nituben utzi.

Eskandalua ezta izatenfamiliyaren protxuban,jakin gabian pasatzen diragauza batzubek itxuban;ia eskuba jarri dezalabakoitzak bere petxuban,nobedaderik ezertan gabezeñek sufritzen dituban?

Zuzentasuna biar genduen,gertatu gera biyurri,lastima ez al da orla ibiltziabada mundun parragarri?zer estadutan arkitzen nitzanorain jendiak igarri,ni atera ta an gelditu zanlen esan dedan G.......

Zuk badakizu uztarri bateznola giñaden lotubak,lenago gaizki izan bageramudatu pentsamentubak;denbora juan da ez du baliyo,orain atera kontubak,despreziyu au ez du merezimatrimoniyo santubak.

JARRITAKO BERTSOAK

70


Deseo nuen bertso berriyakorra nik adierazi,kontuba pranko ipiñi degunai ditubenak ikasi;itxu tristiak nolabait eremunduban biar du bizi,asko saltzia mesere du taal dezubenak erosi.

Pello Errota

73

Lastaira eder bat etxian neukannagusiyak ekarriya,beteta neukan txurikiñakinberarentzako jarriya;ori're ostu belar da lastopilla ikaragarriya,gañera berriz eraman dizkitbi barrika ta gurdiya.

Besteren gauza beretutzekobeti dago korajian,guk eztakigu zenbat jenerojoaten ziran birajian;gau illunian artu litekegizon ori barajian,eskuba garbi erukiko duezer ez dan parajian.

Badakizue bi kriaturanola nituben nik utzi,akordatzian nere barrenakez daduka pena gutxi;Jaungoikuaren lege santubabear zaie erakutsi,enkargu ori ematen dizut,nere emazte ........

Bire txarretik erori giñanparaje aldrebesera,egun batzubek zurekin pasanai nituzke nik zartzera;zure aurrakin kuadrilla oitatikapartatutzen bazera,nai dezun erri señala zazu,nerekin galduko etzera.

JARRITAKO BERTSOAK

72


Beste milla're nik baneduzkanurruti gabe gordiak,nere nekiaz irabaziyakiñori're zor gabiak,B........ orrek aitara ereebaki ditu bidiak,modu orretan eamanak ditubi milla duro neriak.

Oso beriak bazituelaberroi t'amar «injeniyo»,komerziante bera azkarrena,bestek etzuen baliyo,gezurra eta enbusteriyanbere burua gora iyo,nere diruak eraman ditulan ori dala meriyo.

«Injeniyo» ori batere etzalanintzaion ni akordatu,nere dirurik agiri ez tani ez negoen kontentu,nere diruen garbitasunapaperaz niyon eskatu,mutil panparroi lujoso orreketzuen atsegiñ artu.

Esan bezela eskatu niyonnere diruen papera,leku txarrian neduzkan etanai nituzkian atera,kantidadia presta zezalaandikan illabetera,paperaz baietz erantzun zidankonforme zegola bera.

Pello Errota

75

BI INDIANO

Asteasuko semia naiz ni,Jose Antonio Otegi,nere nekiaz egiña nintzanustez biar ain loteri,premi batian bi milla duroprestatu nizkan besteri,artzalle orri agertu zaiogauza aña enbusteri.

Emen gustora ez negoen tajuan nintzaden Cubara,Cardenas deitzan erri eder batparaje aietan bada,amabost urte kunplitu ziranni juan nintzalarik ara,esango'izuet ango diruakegin zidaten jornara.

Anoetako semia de ori,B....... dauka izena,I............... du apelliduaorrek pontian emana,Cardenasetan almazeniankomerziante egona,andik igesi etorri etaBerastegin bizi dana.

Milla duro nik gordeta neuzkanB........ orren etxian,estuasun bat zuela etaaiek eskatu zizkian,baietz agindu niyon orduan,serbitu nuen trantzian,artzeko pronto izan zan bañobuelta daduka atzian.

JARRITAKO BERTSOAK

74


Beste aziyo bat egin dirateandikan ondorenian,Anoetako Agerre hipotekatuarrebaren izenian,saldu-paperan entenditutaez da bide zuzenian,traiziyo au egin dirateeske asi naizenian.

Bi milla duro zuri emanak,Jose Antonio Otegi,sei milla errial bakar bakarrakalkanzatu zaizkit neri,kontzientzia libratutzekoarreglatu al baledi,neretzat gorde biar zendukearreba aberats ori.

Bere etxian mutil negoensoldatan ajustatuta,zaldiya ere ipintzen niyonapaña preparatuta,silla ta guzi traste denakinederki antolatuta,aberats gisan an juaten zanzaldiyari montatuta.

Injeniyora zijoala esandaetxetik egin atera,aberats gisan apaindu etaeunero pasiatzera,gastua aurrera zijoan etakomertziyua atzera,aberasteko señale ona:gaiztuak bisitatzera.

Pello Errota

77

Beste illabete pasata ereutsegin zuan plazuan,iñundik ezer agiri ez taez negoen deskantsuan,beste illabete biarko zalajaso ezkero osuan,papera egin, firmatuta utzi,onera aldegin zuan.

Ark aldegin da ondorenianni ere etorri nitzan,arrazoia're banedukan taberarengana juan nitzan,nere diruen aitamen eman,ukatzen azkar asi zan,leku onian izango nitzanfirmarik ez banu izan.

Bi milla duro nik eman arrenarrek ukatu zituan,beraren firma nerekin neukan,asi nitzaion pleituan,............................................................ortik pentsatu kristau gaiztoakzer maleziyak dituan.

Bi milla duro nik eman arrenukatu zituan aurki,beraren firma nerekin neukan,arrapatu det egoki,konpontziyora beste gizon batbialdu ziraden aurki,alako lanik ark etzedukanzorrik ez balu eduki.

JARRITAKO BERTSOAK

76


Pello Errota

Ogei t'amasei milla errialneriak zure tartian,berrogei ziran entregatuakan Cardenasko partian,sei milla oiek eman dituzuez oso borondatian,nik ez dizkizut zuri barkatzendanak pagatu artian.

JARRITAKO BERTSOAK

78


JARRITAKO BERTSOAK · sakramentuak maiz eta ondo errezibitzen badira, pausorik ere utsegin gabe...

Documents

Transcript of JARRITAKO BERTSOAK · sakramentuak maiz eta ondo errezibitzen badira, pausorik ere utsegin gabe...