karkara · Laguntzaileen kuotak eta ekaineko KARKARA 384_Maquetación 1 2017-05-24 11:13 Página 4....

8 Mahai bueltanOrio jatetxea

11 Akuilua hartutaAinhoa Mateos

18 ErreportajeaHerri galdeketa

29 KritikaErradikalak gara

Jon,ibiliko al gara?Herrian ilusioa piztu du Jon Salsamendiren itzulerak. Arraunetxeneta itsasoan izan da KARKARAOrioko entrenatzailearekin.

karkara.eusOrioko eta Aiako aldizkaria · 2017ko maiatzaren 26a · 384 zenbakia

384_Maquetación 1 2017-05-24 11:13 Página 1

PUBLIZITATEA

2 KARKARA 2017KO MAIATZAREN 26A


HASI BERTSOTAN

2017KO MAIATZAREN 26A KARKARA 3

Orioko eta Aiako aldizkaria

Kultur etxea20810 Orio943 83 15 [email protected]

Editorea Karkara taldea kultur elkartea

Erredaktore buruaMiriam Garcia

Erredakzio taldea Jon AgirresarobeOnintza AiestaranOlatz ArtolaLore BerasaluzeIñigo ExpositoIñigo GaitonJon GarateElizabete ManterolaIntza UnanueRikardo Uzkudun

Publizitatea Sonia Albizu

Ale honetako kolaboratzaileakLeire BeldarrainManex GuenetxeaIñaki IturainGarbiñe ManterolaAinhoa Mateos

DiseinuaSaioa Perona

BanatzaileakIbon Berasaluze,iñigo Fernandez (Orio)Eli Irureta (Aia)

InprimategiaGertu Koop. E. (Oñati)Lege gordailua SS-346/90ISSN 1132-1105Tirada 3.450 ale

KARKARAk ez du bere gain har-tzen aldizkarian adierazitakoesanen edota iritzien erantzu-kizunik. KARKARAn argitaratuta-koa berreman daiteke, osorikedo zatika, baldin eta iturriaaipatzen bada.

384

LAGUNTZAILEAK

GipuzkoakoForu Aldundia

Aiako Udala Orioko Udala

MANEX GUENETXEA (DOINUA: ASTOA IKUSI NUEN)

PUNTUA JARRITA

Hasi bertsotan atalean puntuka arituko dira bertsolariak. Oraingoan Manex Guenetxeakbota du bertsoa Astero joaten zara bertso eskolara puntuarekin. Hurrengoari ere jarri diopuntua.

Astero joaten zarabertso eskolara.Manex, Unax, OihanaAmaiur, Enara,Ibai, Eric, Torrotxo,Lizar, Malen, Klara.Gu bertso eskolakoIkasleak gara.

Gure misterra duguXabier Sukia,oinak buruan eta belarritik kia.Marrazkitan ikusizLazkao txikia,etorri nahi baduzubadago tokia.

karkara.eus

Publizitatea kontratatzeko:Karkara688 859 682 (Sonia)[email protected]

Hurrengoari puntua: Martin, zu arrauneanzer moduz zabiltza?


GUTUNAK


Abante!Egun betea izan zen maiatzaren 7a: ilu-sioz, arduraz eta pozez betea. Oriota-rrok aukera izan genuen libre adieraz-teko zein etorkizun nahi dugun EuskalHerriarentzat eta 1.502 lagunek emanzuten botoa, eman zezaketenen%31,68k. Bejondeigula guztioi eta milaesker, beste ezeren aurretik, zuen bo-toarekin autodeterminazio-ariketahonetan parte hartu zenutenoi. Haute-tsontziak botoz betez, bete-beteko le-zioa eman diozue herri honi.

Orain dela hilabete batzuk herri-gal-deketaren antolamenduan hasi gine-nean, ez genuen asko espero horrelakoerantzunik: adin eta klase guztietakooriotarrak etorri ziren bozkatzeramaiatzaren 7an, patxadaz, konbentzi-menduz, ilusioz eta pozez. Izan zirenlagun batzuk, botoa ematerakoan, mal-koa zekartenak begi ertzean eta, horiikusita, begiak bete zitzaizkigun guriere hainbat momentutan. Ederra izanzen!

Herri-galdeketaren antolaketan jen-de askok parte hartu zuen era bateraedo bestera: batzuk, esanda bezala, as-koz lehenagotik hasita; beste batzuk,berriz, azken aste edo egunetan inkor-poratuta; eta mordoxka bat, azkenik,egunean bertan, era guztietako lanakeginez. Ezinezkoa da banan-banan ai-patzea hemen; baina guztiei eman nahidizkiegu eskerrak, bihotz barrutik. Ez

dakizue ondo zenbateraino berotu di-gun barrena zuen prestutasunak!

Aurrera begira jartzea tokatzen daorain. Gure Esku Dagok ekitaldi ga-rrantzitsu bat antolatu du ekainaren10erako Bilboko erdialdean, 17:30eanhasita. Bertan aurkeztuko dute ‘Herri-tarron Ituna’ izeneko ekimena eta au-kera ezin hobea da berriro aldarrika-tzeko herri honek eskubidea daukalabere estatus politikoari buruz erabaki-tzeko. Bilbon indarrak bilduko dituguberriro datozen erronketarako. Zatoz

zu ere eta elkarrekin egingo dugu bideeder hau. Abante beti! Baliza Elkartea

Itsasoan hildakoak gogoanApirilaren 22an Udalak plaka bat jarrizuen berriz barra-muturrean. Plakan,eremu hartan itotakoen zerrenda da-tor. Aurreko Karkararen azken orrial-dean dator plaka eta izenak. Bainaerrioan eta itsaso zabalean ere oriotaraskok galdu dute bizia. Haiek ere gogo-ra ekarri nahi izan genituen aurrekoKarkaran. Hildako haiei buruzko in-formazioa ahoz aho jasoa da, hein bate-an; eta, jakina, informazioa ez zen osoaeta, gainera, oker batzuk zituen. Orain-go idatzia gabeziak osatzeko eta oke-rrak zuzentzeko ahalegina da, argibi-deak eman dizkiguzuen herritarroi es-ker. Jakinda, hala ere, orain ere gaia ezdela guztiz osatuko.

Historian zehar uretan galdu ditu-gun guztiak gogoan: In Memoriam!

Jose Ignacio Etxeberria Garmendia,Gorriyanekoa. Piedad Etxeberriakondo gogoan du bere aita itsasoan gal-du zela, eta umezurtz geratu zela 11 hi-labeterekin, eta anaia Jose bost urtere-kin. Ez zuen aita ezagutu, baina badakigizon hura Pasaiako arrasteko ontzibatean zebilela arrantzale, Urkiolaitsasontzian, eta neguko egun beltz ba-tean galdu zela –1951ko otsailaren25ean–, Frantzia parean. Bakailaotan

KARAKARAproiektua sostengatzenduzuenoi jakinarazi nahi diezue-gu laguntzaile kuotak ekaineaneta uztailean kobratuko ditugula.Eta, noski, eskerrak eman nahi dizkizuegu babesa emateagatik.Zuen aportazioagatik ez balitzezingo genuke ez eguneroko webgunea elikatu, ezta hilerokopaperekoa argitaratu ere. Eskerrik asko laguntzagatik, mila esker proiektuaren parte izateagatik! Bestalde, irakurle guztiei adierazinahi dizuegu ekaineko KARKARAastebete aurreratuko dela San Pe-dro jaiak direla eta. Ekainaren30ean egin ordez, hilaren 23an ba-natuko dugu aldizkaria etxe guz-tietan.

Laguntzaileen kuotaketa ekaineko KARKARA


GUTUNAK


KARKARAren 353 zenbakian, apiri-lekoan, 1936-64 kurtsoko ikasleenargazki bat argitaratu genuen Ar-gazki Mundiala atalean. Irudiarekin batera zihoan testuan,bertan agertzen ziren gaztetxoenizenak aipatu genituen. Oker bategin genuen, ordea. Zutik daude-nen artean, eskuinetik hasi etabosgarrena, Santiago Gurrutxagazela jarri genuen, baina bere izenaSantiago Ibirriaga Maxpilida. Bar-katu okerrak.

Okerrak zuzentzenzebiltzan; sarearekin kateatuta itsaso-ra erori zen. Erortzen ikusi bai, bainaezin izan zuten atera.

Juan Jose Lizaso Lertxundi. Arran-tzale izan zen bizitza osoan. 1949koirailaren 5ean hil zen, itsasoan, Amestibaporean, 53 urte zituela. Haren ilobaMartinen seme Xabier piano-jolearen-ganaino iritsi da gizon haren oihartzu-na: Zumaia parean zirela, sekulako en-bata atera zuen, baporea irauli eta de-nak uretara erori ziren; lehorrera igerizihoazela, kazkabarrak Juan Jose ko-petan jo eta konorterik gabe utzi zuen,eta ito egin zen. Anaiarekin batera,Juan Josek ekarri zuen Oriora lehenen-go baporea; horrek ekarri zion bukaeratrainerua arrantza-ontzi moduan era-biltzeari, Ipar izena zuen baporeak.

Jose Michelena Zumeta. 1954komartxoaren 26an hil zen, 58 urterekin,accidente de mardio Orioko erregistro-ko haren fitxak.

Mitxelenatarraksei senide ziren, laumutil eta bi neska. Lau mutiletatik ba-karra hil zen etxean, Juan Mari. JoseMigel eta Jose, itsasoan, eta Teodorofusilatu egin zuten falangistek gerran,1936an. Jose Migel da barrako plakanagertzen dena. Plakan: Jose ManuelLazaro Mitxelena–1922-02-14–.

Francisco Sarasua Aia. San Nikolasbaporeko arrantzalea sarea biltzeko la-netan zebilela, makinilak jota hil zenitsasoan 1948ko otsailaren 18an.

Juan Jose Solaberrieta Bengoe-txea–Lino–, 1949ko ekainaren 10eanhil zen, San Nicolas baporean, makini-lak harrapatuta. Fractura base del crá-neo en accidente de trabajodio erregis-

troko fitxak.Blas Urkizu Arregi. Txikotak buruan

emandako kolpearen ondorioz hil zen1956ko abuztuaren 1ean, haren semeAnjelek ondo gogoan duenez, nahiz etaartxiboko fitxak angina de pechodioen.San Antonio baporean zebilen, arran-tzale, 45 urteko gizona, Maria Fran-txiska Xordoren senarra.

Luis Mari Manterola Intxauspe.Uretara erori zenean, Paulo VI sareabotata zegoenez, ezinezkoa izan zutenjasotzea, eta Aingeru Guardakoakomarinelek igo zuten, baina ez egun ba-tzuetara, unean bertan baizik. Bereonera ekartzen ere saiatu ziren, ahozahoko arnasketaren bidez, baina alfe-rrik.

Tomas Mujika Lizarazu. 1982koabuztuaren 19an galdu zen, ez uztaile-an –Luis Mari eta Tomasen argibideakIgor Manterolak eta Olga Mujikakemanak dira–.

JAIOTAKOAKEZKONDUTAKOAK HILDAKOAK

Aintzane Olaizola Lopetegi eta MikelAnton Akizu, Orion, maiatzaren 12an.

Amai Iturzaeta Orbañanos eta JavierGallego Aldalur, Orion, apirilaren 29an.

Santiago Aramendi Eizagirre eta Lier-ni Irizar Lazpiur, Orion, apirilaren 29an.

Jon Joseba Urresti Agote eta AmayaGarmendia Goñi, Orion, apirilaren 28an.

Joaquin Tomas Rueda Garcia eta Ma-ria Blasco Martinez, Orion, apirilaren27an.

Mertxe Gallot Lertxundi, Orion, maia-tzaren 21ean. 57 urte.

Mª Antonia Manzisidor Katarain,Orion, maiatzaren 6an. 75 urte.

Jesus Mª Esnal Kortajarena, Orion,maiatzaren 6an. 71 urte.

Xabier Telleria Osoro, Orion, maiatza-ren 3an. 87 urte.

Aimar San Sebastian Trincado, Orion,maiatzaren 10ean.

Aia Laassiri, Orion, maiatzaren 9an.Alba Varela Quiñones, Orion, maiatza-

ren 8an.Nora Huegun Lizaso, Orion, maiatza-

ren 6an.Izaro Aranalde Altuna, Orion, maia-

tzaren 1ean.Urko Alguacil Larrañaga, Orion, apiri-

laren 29an.Yerai Zaldua Manterola, Orion, apirila-

ren 28an.

Juan Jose Olano. Usurbilgo emaku-me batek esan digunez, Juan Joseusurbildarra zen, ez aginagarra; etaAngulas Mayoz inguruan hil zen, ez In-txaurreta parean.

Mutil marokoar gazte baten heriotzaere gogorarazi digu herritar batek.Orain urte batzuk gertatu zen Oriokobarran, poliziengandik ihesi zihoalauretara salto egin eta bertan ito zen.Haren heriotza ez dago jasota barrakoplakan.

Aurreko Karkaran, beste artikulubatean –17. orrialdean–, 1979ko argaz-ki bat eman genuen eta orduko arran-tzari buruzko idatzi bat. Artikuluan,orduko baporeen zerrenda. Jon Muji-ka Montserrat Berria baporearen pa-troiak gogorarazi digu Orioko bi bapo-re falta direla zerrendan: Montse-rrat –haien familiakoena etaGenovatarrena–eta Jorge Oteiza –Eu-sebio Aldaz Xuairena–.

Monserrat Berria baporearen aurre-koak Nuestra Señora de Monserratizena zuen. Izenak gogora dakarkigu1936an Francoren tropak herrian sar-tu aurretik Oriotik ihesean joan zen ge-novatarren familiak bizi izan zuen odi-sea. Ibilaldi latz hartan urte eta erdi pa-satu zuten Bartzelonako Montserratsantutegian eta egonaldi hari zor dioteizena baporeek, haien familiarren ge-roztikakoek. Jorge Oteiza izena berriz,Xuaik –gizon irekia bat baldin bazenhura zen!–Oteizarekin zuen harrema-nari.

Mila esker hitz hauek idazteko infor-mazioa eman diguzuen guztioi. Etabarkatu okerrak. Iñaki Iturain


MAIATZEKO KRONIKA


Berri Txarrikez

Maiatza indartsu hasi genuen oriotarrok.1502 herritarrek hartu genuen parteGure Esku Dagok antolaturiko herri gal-deketan, udaberriko eguzki ederra lagun.Ez da makala gero! Zorionak Baliza elkar-

teari egindako lanagatik, autodeterminazio ariketa posiblebihurtu eta jarritako helburua betetzeagatik. Bejondeizuela!

Galdeketa baino egun bat lehenago, larunbatarekin, esko-la-umeen literatur sariak ere banatu ziren. Kontatu digute-nez, idazle harrobi ederra dugu herrian… Jakin gaztetxook,Karkarako ordenagailu, orri eta tinta litroak nahieran erabilditzakezuela, ondo etorriko zaigu haize fresko pixka bat erre-dakzioan!

Asentsio feria ere izan genuen Aian duela gutxi. Idi, asto, oi-lar eta abarren artean, bufaloak, Eskoziako behia, lau adarre-ko aharia… Mundua painelua omen, bai horixe! Eta animaliabenetan berezia, baita, Amorante musikaria. Jo ta ma utzi zi-tuen kultur etxeko kontzertura gerturatutako oriotarrak,txundituta, bere musikaren izaera berezi eta mami ederrare-kin. Luxu hutsa bertan izan ziren 45 ikusleentzat!

Berri txarrik gabe amaitu dugu hila KARKARAn, eta ziurasko, zuetako askok ere bai. Berri Txarrak taldeak Etxeluzenjoko duen kontzerturako sarrerek hegan egin zuten txorro-txoiak bailiran, eta jende asko geratu da txartelik gabe…C´estla vie!Gaztetxeak merezi du halako jende blaitu bat, ze krixto.Ea kontzertuak Etxeluzeren arima indartu eta gazte mugi-menduari indarra emateko balio duen. Gozatu eta egin oihuarima urratu arte!

“Berri Txarrak taldeak emangoduen kontzerturako sarrerakhegan egin zuten txorrotxioakbailiran, eta jende asko geratuzen txarteik gabe.. C’est la vie!”

Literatur lehiaketako sari banaketa. KARKARA

Giro ederra izan zen Asentzio ferian. KARKARA

Minutu gutxitan bukatu ziren Berri Txarraken kontzertuko sarrerak


HERRIAN GALDEZKA


“Oso gustora joaten naiz egun-pasatara”

B ai, badut ohitura.Hurrengo hi-lean, adibidez, Laredora goaz.Horrelako egun-pasatara joa-

tea gustatzen zait, baina bidaia luzea-gotara ezin dut. Irailean galiziara biaiaantolatu dute eta hara ez naiz joango,hankagatik. Asko ibili behar izaten daeta nekatuta amaitzen dut.

Oso gustora joaten naiz beti. Halaere, proposamen bezala, urtero irteeraberdinak ez errepikatzea eskatukonuke. Laredo asko gustatzen zait etaurtero errepikatzeak ez dit axola, bainabesteetan barietate pixka bat eskertu-ko nuke.

Urtero sagardotegian antolatzenduten bazkarira ere joaten naiz.

Maria Angeles Ostolaza Maritxalar

Joaten al zara Zaharren Babeslekuakantolatutako irteeratara?

“Lehen asko joatennintzen, bainaorain ezin dut”

L ehen asko joaten nintzen, bai-na orain ezin dut. Ez naiz gauzaibilbide horiek egiteko. Sagar-

dotegian eta hondartzan ematen digu-ten bazkarira joaten naiz, baina herri-tik kanpora eguna pasatzera ez naiz jo-aten.

Bere garaian asko joaten nintzen.Elizatik antolatzen zituzten irteerakherritarrentzako. Gero babeslekuahasi zen eta horietara ere joaten nin-tzen.

Nafarro aldera joaten ginen asko,Elizondo ingurua, adibidez. Baita Za-ragozara ere. Apaizarekin joaten ginen,beraz, eliza eta ermita ugari ikusten ge-nituen.

Lurdes Mancisidor Agirresarobe

“Galiziako bidaiaoso polita iruditzen zait”

B ai, asko gustatzen zait Babesle-kuak antolatzen dituen irtee-retara joatea.

Jana eta horrelakoengatik baino,ikasten dudanagatik gustatzen zait joa-tea. Gauza asko ikasten ditugu: arteaz,ohiturez...

Laster Laredora goaz, hirugarren ur-tea da hara joaten garela. Ondo legokebeste leku batzuetara ere bidaiak anto-latzea. Nafarrora, adibidez, gustura jo-ango nitzake.

Galiziako bidaiara ere joateko asmoadaukagu. Bidaia oso polita iruditzenzait, interesgarria. Ondo antolatutadago eta asko gozatuko dugula ustedut.

Pilartxo Egia



MAHAI BUELTAN

Herri baten bizimodua errezeta liburutan jasotzen da. Lagunarteko otorduak; etxekojan ohiturak; baratza, ibaia eta itsasoa; jatetxeetako sukaldeak... ikasteko lekuak diradenak. Mahaiaren bueltan gauza asko egin daitezke. Interesgarrienak bi: jan eta be-rriketan egin. Goazen Orioko errezeta liburua idaztera.

JON AGIRRESAROBE

Adinez zaharragoak badira traineru horian, baina 2010. urte-an txalupa uretaratu zenetik tostartean ikusi dugu NadethAgirrrerekin eta Garazi Olidenekin batera. Hamaseigarrendenboraldia du Itziar Olasagastik, “bizitza erdia baino gehia-go” darama arraunean. Giza Elikadura eta Dietetika gradua-tuak udan dezentetan prestatzen duen otordua ekarri digu.Lan ibilbidean eten bat egin eta Gorputz eta Kirol EkintzenSustapena ikasten ari da aurten. Ekaina da eta traineru den-boraldia hasteko desiratzen dago.Giza Elikadura eta Dietetika ikasia zara. Langai ere izanduzu. Han eta hemen sarritan entzuten dugu gizartean bi-derkatzen ari direla gizentasun kasuak.Hala da. Ez da pisu kontua bakarrik. Gorputzaren konposi-zioa zaindu behar da, grasaren ehunekoa, gehienbat. Ehunkiloko pertsona osasuntsu egon daiteke. Anekdota hau asko-tan gogoratzen dut: Amerikarrek Vietnameko gerrarako he-rritarrak hautatzeko IMC indizea erabili zuten. Hona he-men ekuazioa: pisua zati altuera metrotan ber bi (kg/m2).

Kanporatu egiten zituzten hogeitabostetik gora ematen zu-tenak. Alegia, futbol amerikarrean jokatzen zuten mutilgihartsuak ez ziren gerrarako balekoak. Grasa gutxi izanarren pisua zutelako. Zein dira gizentasunaren kausak eta ondorioak?Gizartea lodiagoa da egun, ikerketek garbi diote. Arrazoi na-gusiak bi dira: elikadura eta sedentarismoa. Sukaldean gerozeta gutxiago egiten dugu: gure amonak pasatzen zuen den-boraren hamarrena pasatzen dut nik. Aurrez prestatutakojakiak erabiltzen ditugu geroz eta gehiago. Gainera, dena darefinatua edo findua, ogia adibide nabarmenena.

Loditasuna, hipertentsioa, kolesterola, osteoporosia…asko dira ondorioak. Prebentzioan jarri behar dugu arreta.Parera datorkit duela gutxi Dietisten Elkarteak Urkullu le-hendakariari egin zion galdera: Noizko dietista eta nutrizioadituak Osakidetzan? Gaur egun ez dago. Urkulluk erantzunzuen ez direla beharrezko, beste espezialitate bat sartu ordezegokiagoa dela medikuak eta erizainak formatzea.

OsagaiakPasta, fusili edo espiral formakoa,80- 100 gramo pertsonako. Oilasko bular zatiak, zati txikitan. Cherrytomateak. Dijonmostaza, kutxarila bat. Olioa.Ozpina. Piper hautsa.

EdariaUra, naturala.

“Geroz eta gutxiago egiten dugu sukaldean”

Itziar Olasagasti San SebastianArraunlariaren udako entsalada: pasta, oilasko bularkia eta tomatetxoak

Nola eginDenetik eskaintzen digu platerak:pastak karbohidratoak, haragiakproteina garbia eta tomateak bita-mina eta mineralak. Koloredunpasta hautatu ohi du, begietatikere jaten baita. Elkarrekin egosiohi ditu pasta eta oilasko bular za-tiak. Txukatu, hozten utzi eta on-tzian nahasten ditu tomate Cherr-yekin, azken hauek erditik zatitu-ta. Vinagreta da sekretu bakarra:mostaza dauka, ona behar du izan,kristalezko potekoa. Kutxarila batmostaza, olio eta ozpin pixka bate-kin. Dena nahastu eta beste osa-gaiei gehitu. Piper hautsa eregehitu, bizitasuna ematen dio.



MAHAI BUELTAN

Presa izaten dugu kiloak galtzeko. Garrantzitsuena, ordea, grasa galtzea eta elikadura ohituraosasuntsuak hartzea eta mantentzea da. Pisua azkar galduzgero laster berreskuratuko duzu. Astean kilo bat bainogehiago ez da komeni. Ez da kontua denboraldi batean zo-rrotz jardutea, epe luzean iraungo duten ohiturak hartu be-har dira. Gure ofizioan dagoen intrusismoak ez du asko la-guntzen: ikastaro batekin aditu bihurtzen da jendea, telebis-tan, sarean eta frankizietan argaltzeko dieta eta produktuugari saltzen dira. Jendea nahasteko besterik ez dute balio.Arraunean asko zaintzen duzue pisua.Aurten negua ezberdina izan da. Santi Zabaletarekin osorikegin dugun lehena izateaz gain, Rafa Gonzalez de Txabarriizan dugu ondoan prestatzaile fisiko lanetan. Beatriz Man-chon piraguista olinpikoa daukagu jana zaintzen laguntze-ko. Azken bi urtetan garrantzi handia eman diogu elikadura-ri. Dietak baditu bi garai: neguan proteinak eta udan kar-bohidratoak lehenesten ditugu. Estropada garaiangarrantzitsua da bezperako afaria edo bazkaria, gorputzakasimilatzeko astia behar baitu. Makarroiak hutsak jaten di-tugu askotan, oilasko bularkia eta arraina gero. Halere, pro-posatu berri dizuedan entsalada eta antzekoak dira ohikoe-nak gure etxeanBadator arraun denboraldia. Avante!Luzea dator aurtengoa. Hogeitalau estropada izango ditugu.Ekainaren hamaikan Lekeition izango dugu lehen testa. Gi-puzkoako Liga astebete geroago hasiko da Deustun. Eusko-Tren Ligarako sailkapen estropadak Orion eta Donostianizango dira, uztailaren zortzian eta bederatzian. San Juanoso indartsu ikusten dut: jende ona inguratu zaie eta koadri-la zabala dute, arraunlari asko eta onak. Hibaika ere kontuanhartu beharko dugu, aurkaririk ez da faltako. Gu iazko tanke-ran gabiltza, dozena erdi alta eta baja izan ditugu.

“Gizartea lodiagoa daegun, ikerketek garbidiote. Arrazoi nagusiak bidira: elikadura eta sedentarismoa.”

“Luzea izango da aurten-goa. Hogeitalau estropaizango ditugu.”

“San Juan oso indartsuikusten dut: jende ona in-guratu zaie eta koadrilazabala dute, arraunlariasko eta onak.”

Aurten ere herriko traineruan ikusiko dugu Itziar Olasagasti. Lehen estropada ekainaren hamaikan izango dute, Lekeition . KARKARA


PUBLIZITATEA



AKUILUA HARTUTA NIRE HONETAN

Mediterraneoa hilobi

Mundua aztoratu zuenargazki hura albistegiguztietako titular izatera iritsi zen. Baina,nor gogoratzen da jada Aylan Kurdiz?

Ainhoa Mateos

Gogoratzen al zara Greziako hondartza batean hilda azaldu zen hau-rraren argazkiaz? Munduko txoko guztietara iritsi zen, bihotz as-kotako atea zeharkatu zuen. Hala ere, ziurrenik ez zara gogoratubere izenaz, ordutik halako irudi asko eta asko iritsi baitzaizkigu.

Aylan Kurdi zuen izena eta 3 urte zituen. Galtza motz urdinak eta kamiseta go-rria soinean zituela agertu zen hilik Greziako hondartza batean. Espedizio bereanhil ziren bere ama eta 5 urteko anaia ere. Baina, urperatze horretan beste bosthaurrek ere galdu zuten bizia. Mundua aztoratu zuen argazki hura albistegi guz-tietako titular izatera iritsi zen. Baina, nor gogoratzen da jada Aylan Kurdiz?

II. Mundu Gerraz geroztik gertatu den errefuxiatu krisi handienari aurre egitenari gara. Iazko urtean 5.000 lagun inguru ito ziren itsasoan; aurten 1.316 dira dago-eneko. Hildakoen artean ditugu Aylan Kurdi bezalako haur asko eta asko. Bainaegoerak ez du etenik, pasa den astean 8.000 lagunetik gora erreskatatu zituztenitsasoan.

Iristea lortzen dutenen kalbarioa ez da lur hartzean amaitzen. Euren herrialde-etako bonbetatik ihesi, laguntza eske datoz Europar Batasunera. Oztopoak bainoez dizkiegu jartzen bidean. Aterpea eskatzen diguten errefuxiatuei harresiz ingu-raturiko gaztelu eskuraezina aurkeztu diegula irakurri nion Ane Irazabali. Egiabesterik ez dio, harresiz josten ari baikara Europa. Legezko bideak itxi zaizkie,saihesbideak erabiltzera bultzatuz. Eta harresirik ez den herrialdeen aduanetankontrolak areagotu dira. Are gehiago, aterperik gabeko lur kanpalekuetan bizirau-tera behartzen ditugu.

Bien bitartean, mafiak eta trafikatzaileak egoera honi probetxua atera nahiandabiltza. Kanpalekuetatik irtetea amesten duten horiek edozer emateko prestagertzen dira, eta ondorioz, areagotuz doaz emakumeen aurkako eraso eta hau-rren esklabutza kondenak.

Ez gaitezen bada egoeraz ahaztu. Arazo ekonomiko eta geopolitikoengatik sor-tutako gatazka honek indarrean jarraitzen du. Mediterraneoak hiltzen jarraitzendu.

New York, 1917. MarcelDuchamp eta beste bigizon Brodway-tik pa-seoan dabiltza, berri-ketan, inongo helmu-

ga zehatzik gabe. Halako batean itur-gintza denda baten aurretik pasa etabarrura doa Duchamp, artista frantse-sa. Besapean pixaleku bat duela irtetenda dendatik; etxera joan, buruz beherajarri eta izen bat margotzen dio pinturabeltzez: R. Mutt. Izenburu bat ere jarridio: Iturria.

Artista Independenteen Elkarteakantolatutako erakusketan parte har-tzeko aurkeztu zuen, Mutt-en izenean.Estatu Batuetan ordura arte izandakoarte moderno erakusketa garrantzi-tsuena zen hura, eta Duchamp berahautaketa batzordean zegoen. Elkarte-ak atzera bota zuen lana, adar jotze batzelakoan, nahiz eta Muttek erakuske-tan parte hartzeko baldintza bakarrabete izan –izen-emateko bost dolarrakordaintzea–.

Lan originala ez zen sekula jendau-rrean egon, baina galeria bateko jabeakargazkia atera zion. Gaur egun artelanhorren hamabost kopia daude mundu-ko arte erakusketetan zabalduta.

Pilaka produzitutako produktu batartelan bihurtu zuen Duchampek, etaestablishment-ari barre egin zion aur-pegira. Gaur egun lan hori ikusgai da-goenean arte-adoratzaile ugarik ingu-ratzen dute, lepoa luzatuta, aurpegi se-rioarekin, guztia primeran ulertukobalute bezala.

Ez dakit zuek, baina nik, gaur egunere horrelako arte-adoratzailemordoaikusten ditut kalean, dena dakitenakgauza askori buruz.

R. Mutt

Miriam Garcia

IRITZIA



PUBLIZITATEA




ELKARRIZKETA

“Harrigarria da garunakhezkuntza ezberdinakkoordinatzeko duengaitasuna”Jon Andoni DuñabeitiaPsikologian Doktorea eta neurozientzialaria

Jon Andoni bilbotarra da, eta bospasei urte daramatza Orion bizitzen.Donostiako Basque Center on Cognition, Brain and Language (BCBL) zentroan egiten du lan, garuna eta hizkuntzen arteko harremanak aztertzen.


ELKARRIZKETA


IÑIGO GAITON

Mila zereginekin bizi da Jon Andoni Duñabeitia (Bilbo, 1981)neurozientzialari bizkaitarra. Miramongo BCBL zentroanalfabetizazio eleanitza ikertzen duen taldearen ardura du,hitzaldi dezente ematen ditu, eta eskoletan ere jarduten dazientziaren bidez garatutako ikasketa metodoak txertatzen.Nolatan, bada, Orion?Bilbotik egunero joaten nintzen Miramonera, eta autobide-ko zubitik Orio ikusten nuen. Hondartza aldeak atentzioapizten zidan, eta nire golkorako nion bizitzeko leku ederrabehar du horrek...Pisu bat alokatzeko aukera suertatu zitzai-dan, eta hementxe nago, oso gustura. Nola iritsi zinen neurozientziara? Magisteritza ikasi ondoren, psikopedagogian lizentziatunintzen. Gero, neurolinguistika eta psiko hizkuntzalaritzanikertzeko aukera eskaini zidan Valentziako unibertsitateak.Bertan lanpostu iraunkorra izateko Doktore titulua eska-tzen zuten, eta hori Tenerifeko La Laguna unibertsitateanegin nuen. Psikologian Doktore titulua atera ostean, Eusko Jaurlari-tzak BCBL zentroa zabaldu zuen Donostian, eta bertan neu-rozientzialari gisa lan egiteko aukera suertatu zitzaidan.Dagoeneko bederatzi urte daramatzat bertan.Zer duzu ikergai nagusi?Garunak hizkuntza bat baino gehiagorekin lan egiteko duengaitasuna aztertzea.Donostiako BCBL zentroak ba al du sonarik nazioartean?Bai, punta puntakoa da. Ehun lagun inguruk egiten dugu lan

“Zientziak oraindik ez duargitu elebidun etaelebakarren garunakdesberdinak diren”

PEDRO MARTINEZ


ELKARRIZKETA


bertan, eta taldekide asko atzerritarrak dira.Zein departamentu da zurea? Alfabetizazio eleanitza lantzen duen saila. Hamar langilekotalde baten ardura dut.Umetan helduaroan baino errazago ikasten omen dira hiz-kuntzak. Zer dio zientziak horretaz?Bai, baina haurra jaio eta 10-15 hilabete bete arteko tarteanbakarrik. Gero, adin bakoitzari dagokion metodoa egokituzgero, berdin dio 4, 15, 30 edo 50 urte izan, gaitasuna antzekoada.Hara…15 hilabete bete bitartean, haurrek garuneko leihoak zabalikizaten dituzte entzundako fonemak (letren soinuak) modunaturalean barneratzeko. Hortik aurrera, leihoa itxi egitenda.Txikitatik Orion hazitako herritar gehienak elebidunakdira. Bi hizkuntza jakiteak komunikatzeko dituen abantai-lez gain, garunaren garapenari ere laguntzen dio?Elebidunen abantailaren inguruan mito asko daude. Zien-tziak ez du argitu oraindik elebidun eta elebakarren garunakdesberdinak diren edo ez.Zahartzaroan hitz egiten uzten hasteak Alzheimerrarekinedo beste neuroendekapenezko gaixotasunekin lotura zu-zena duen aztertzen ari zarete.Elebiduna izateak Alzhaimerraren lehen lauzpabost urte-tan sintomak ekiditen laguntzen zuenaren ustea zabalduzen, baina zientziak oraingoz ezin izan du hori frogatu.Dibulgazioan ere jarduten zara. Bai, hitzaldi asko ematen ditut BCBL zentroan egiten

duguna zabaldu eta herritarrei zientzian inbertitzeak duengarrantzia azaltzeko.Zein arrazoi izan ditzake herrialde batek krisi garaian zien-tzian inbertitzeko?Gizakiok ondo funtzionatzen duen garuna daukagu, bainatarteka apurtu egiten da, ezta? Ba konpondu ahal izateko,nola funtzionatzen duen ulertu behar da lehenik, ikertu, etahori ez da posible inbertsiorik gabe. Osasunarekin zerikusiaduen adibide horretaz gain, gehiago ere badira. Azken urtetako iraultza digitalak eragin du aldaketarik ga-runean?Bai, aldi berean arreta gauza askotan izateko gaitasuna gara-tu dugu, eta garuna horretara egokitu da. Bestalde, gure au-rreko jenerazioek baino hitz gutxiago dakizkigu, hizkuntzakalitate eskasagoa dugu. Zein helburu dituzu etorkizunari begira?Zientziaren bidez garatutako metodoak bizitza errealeantxertatzea. Oraintxe, Aiako Lardizabal eskolan ari gara lane-an, ikasleei hitz egiten, irakurtzen eta idazten irakastekomodu eraginkorragoak bilatu nahian. Azken urtetako iraultza digitalak eragin du aldaketarik ga-runean?Bai, aldi berean arreta gauza askotan izateko gaitasuna gara-tu dugu, eta garuna horretara egokitu da. Bestalde, gure au-rreko jenerazioek baino hitz gutxiago dakizkigu, hizkuntzakalitate eskasagoa dugu. Zein aurkikuntza zientifikorekin amesten duzu?Hizkuntza berri bat ikasteko metodo pertsonalizatu etaeraginkorrena topatzearekin.

KARKARA


PUBLIZITATEA



OROIMENAREN KUTXA


Orain txiki-txikitatik ikasten dute igeri egiten neska-mutilek. KARKARA

Umea putzura!

Orioko historian jende asko erori da uretara, errio-an. Ibaiak erakarmen handia izan ohi du, umejendearentzat batez ere. Moilak ertza du, amil-degiak bezala, eta han zuhur ez dabilena erori

egiten da. Arrisku hori dago. Haurrekin erne ibili behar da.Gaur egun ia denok dakigu igeri egiten, orain igerilekua dau-kagu eta han ikasten dute haurrek. Garai batean asko eta askoziren ez zekitenak, baita arraunlarien eta arrantzaleen arte-an ere.

Zoritxarrez, uretara eroritako batzuk ez ziren bizirik atera.Horien berri eman genuen aurreko KARKARAn. Zorionez, as-kotan gertatu da baten batek haurra uretara erortzen ikusi,putzura salto egin eta handik ateratzea. Ondoko hauek adibi-de hutsak dira. Ezinezkoa da denak jasotzea. Uretara erorita-koa ateratzeko asmoz putzura salto egindako horien denenomenez idatziak dira hitz hauek.

Eugenio Azkuek, Reina Mariako patroiak, Antonio Cam-pos atera zuen, putzura salto eginda, Antonio haur txikiazela. Geroztik bizitza osoan eskertu izan dio Eugeniori egunhartakoa. Juan Antonio Iturain bitan atera zuten: batean,Toki Alaiko Xantik eta bestean, Jose Antonio Errastik. JesusMari Atorrasagasti Pana, berriz, Patxi Oliden Konpaxak la-gunduta atera zen, hamarrak harrapatzen zebilela erorita le-horretik luzatutako makilari helduta.

Joseba Lacadena ere erori zen putzura, Don Jose medi-kuaren semea; haur txiki-txikia zela ume-kotxe eta guzti, Go-enkalen bezala. Orduan moilak aldapa uretara zuen, orain ezbezala, eta deskuidatuz gero, kotxeak uretara egiten zuen.Horixe gertatu zitzaion Josebari, Xixarioneko aurrealde ho-rretan. Suertea izan zuen, kotxea zutik erori zen, haurrak ko-txe barruan segitu zuen, busti ere egin gabe. Ixarranekoak

Oroimenarenkutxa

atera zuen, Jabier Ikazetak.Marka guztiak Divina Lanberrik hautsi zituen. Divina, pu-

tzu izkinan jaio eta bizi izandako emakumea, lau aldiz erorizen uretara haurra zela eta artean igeri egiten ez zekiela. Divi-nak ondo gogoan ditu bera uretatik atera zuten gizonak: Rufi-no G. Txabarri, Xanti Ataun, eta Luis eta Martxiel Genova.

Ordainetan, berari ere tokatu zaio uretatik umeak atera-tzea. Behin, arrantzale batek deituta: hi, Divina, umea putzu-ra erori den. Baina Divinak baino lehenago beste emakumebatek salto egin zuen, eta uretan zela akordatu ez zekiela igeriegiten. Hura ikusita saltatu zuen Divinak. Aurrena umea ate-ra zuen, Imanol Atorrasagasti Sarasua. Haurra Teresa Sola-berrietaren esku utzita, berriro salto egin zuen putzura ema-kumea ateratzera, atzetik heldu eta hurbildu zuen moilarai-no. Maiatzaren 4a zen 1988koa, herrian hileta-eguna,itsasoan hildako Luis Mari Manterolarena.

Inazita Leunda bi aldiz erori zen haurra zela, 4 eta 5 urtere-kin. Orduan, Divinak esan zion: hik igeri egiten ikasi beharden . Berak erakutsi zion moilatik kanabera bat luzatu etaInazitak uretatik hari heltzen ziola, 1960 inguruan.

Estanis Sarasua arraunlaria ere txikitan bitan eroria dauretara. Batean, Juanito Manterola Txokolatek atera zuen.Bestean, txipi-txapaka jostatzen ari ziren mutil koskorrak,harri zapalak uretara bota eta harria ur azalean saltoka eaurrutien nork botatzen zuen. Horretan ari zela, norbaitekbultza egin zion. Moilan berarekin zen anaia Inazio, bainahark ez zekien igerian. Udara herreroneko etxean pasatzenzuen familiako gizonak atera zuen putzutik.

Idatzi hau zuentzat da: uretara eroritakoaren atzetik, biziaarriskuan jarriz, putzura salto egin eta hura handik ateratzensaiatutako guztientzat, eroritakoa onik atera edo ez.

IÑAKI ITURAIN


ERREPORTAJEA


1.502 esker

TESTUA: M. GARCIA ETXEBERRIAARGAZKIAK: KARKARA

Goizeko 9:00etan ireki zituzten hauteston-tziak, aurresku batekin. Iritsi zen hilabetee-tan zehar prestatutako eguna, herri galdeke-ta eguna. Eider Peirok eta Patxi Danbolinekeman zituzten lehen bozak, 16 eta 94 urteta-

koak, hurrenez hurren. Hortik aurrera, eguraldia lagun zela, festa giroan joan zen

eguna. Ikuskatzaileak eta otxotea, parte-hartze datuak etatxaranga. Luze joan zen eguna, eta baita boto kontaketa ere.Egunaren amaieran, eta baita hurrengo egunetan ere, zenba-ki bat zen jendearen ahotan zebilena: 1.502.

1.502 boto16 urtetik gorako 4.747 lagunek zuten botoa emateko aukeraOrion, eta horietatik 1.502 pertsonak parte hartu zuten he-rri-galdeketan; hautesleen %31,63ak, alegia. Boza eman zu-ten herritarren %95,54ak baietz erantzun zion honako gal-derari: Nahi al duzu euskal estatu burujabe bateko herritarraizan?

Honakoak izan ziren emaitzak:•Bai: 1.435 boto –%95,54–•Ez: 43 boto –%2,86–•Baliogabeak: 20 boto•Zuriak: 4 botoLehen parte-hartze datuak 13:00etan jakinarazi zituzten,

eta ordurako herritaren %18,47k emana zuen boza.15:00etan eguneratu zuten datua, eta ordu horretarako he-rritarren %23,67 joan zen hauteslekuetara. 18:00etara bitar-tean, berriz, %27,27k eman zuten botoa.

Botoa eman zutenak adin taldetan banatuta ikusten dira

Hori adierazi digute Baliza elkartekoek. Parte-hartzea eta jaigiroa emaitzak baino garrantzitsuagoak ziren, maiatzaren7ko herri galdeketan. Hona hemen igande hark utzitakoa


ERREPORTAJEA


hurrengo orrialdeko grafikoan. Grafikoa ulertzeko kontuanizan behar da zein pisu edo neurri duen adin talde bakoitzakbere unibertsoan eta hori adierazteko talde konkretu bathartuko dugu adibide. 19-23 adin taldeak bost urte hartzenditu. 1994-1998 urteen artean jaiotako 249 pertsona daudeerroldatuak Orion eta horiek 16 urtetik gorakoen %5,14 dira.Adin tarte horretako erroldatuen %6,8k eman zuen botoa.

Sexuaren araberako parte-hartzea orekatuagoa izan zen:botoa eman zutenen %50,5 emakumezkoak ziren eta %49,5gizonezkoak.

Aurrera begiraBaliza elkartea herri-galdeketara begira sortutako taldea de-nez, desegin egingo da orain maiatzaren 7a pasa ondoren.Horrek, ordea, ez du esan nahi ibilbidea amaitu denik, GureEsku Dago erabakitze eskubidearen aldeko dinamikak lane-an jarraituko baitu.

Herritarrei eskerrak eman eta ibilbidearen etapa bat ixte-ko, ekainaren 1ean argazki emanaldia egingo du Baliza elkar-teak Kultur Etxean, 19:00etan. Bertan, galdeketan modu ba-tera edo bestera parte hartu zuten herritar guztiekin maia-tzaren 7ak utzitako irudiak gogora ekarri eta zizka mizkabatzuk dastatuko dituzte.

Horretaz gain, ekainaren 10ean Bilbon elkartzeko deialdiaegin du Gure Esku Dagok, adostasunaren oinarriak eta eraba-kitzeko borondatea plazaratzeko: Euskadi plazatik Eliptikaplazaraino galdera ikur erraldoia osatu nahi dute. Parte hartunahi duenak Errusta, Gabon eta Kolon Txiki tabernetan es-kura dezake konpromiso txartela, bi euroren truke.


ARGAZKI ERREPORTAJEA


Helburua betetaHorixe adierazi zuen Baliza elkarteak hautetsontziak itxi eta kontaketa egin ondorenirakurri zuten balorazioan: bete dira hautetsontziak botoz eta gure bihotzak herri go-goz. Botoa eman zuten 1.502 oriotarrentzako esker hitzak agertu zituzten, eta baitaegun osoan lanean egon zirenentzat ere.


ARGAZKI ERREPORTAJEA




ERREPORTAJEA

“Aurten ibilikogarela uste dut ”Jon SalsamendiOrio AEko entrenatzailea

2005.urtetik egon da Orioko Arraun Elkartetik kanpo Jon Salsamendi, eta urtehauetan curriculum bikaina osatu du Astilleron eta Bermeon. Herriko mutilen traineruak haize freskoa behar zuelako deitu zioten iazko udazkenean, eta baiez-koa eman ostean, gustura dago taldeak egun daraman martxarekin. Abizeneierreparatu gabe, oriotarrak txaluparekin harro sentitzea du helburu.


TESTUA: IÑIGO GAITONARGAZKIAK: EGIGUREN ARGAZKIAK

Azken urteetan emaitza onak eman dizkion lanerako meto-do bat dauka Jonek, eta Orion hori txertatu nahian dabil.Asmatu edo ez, argi izan du hasieratik lana nola egin; besteakbeste, umiltasuna eta anbizioa uztartuz.Nolatan itzuli zara Oriora?Zirkunstantzia asko elkartu dira. Arraunarekin zerikusi zu-zena duten arrazoiez gain, kontu pertsonal batzuk ere izandute eragina. Hala ere, erabakia guztiz profesionala izan delaazpimarratu nahi dut.Curriculum bikaina egin duzun azken urteetan, Oriok ira-bazitako bandera kopuruak beheranzko inertzia garbiaizan du. Nola ikusi duzu hori distantziatik?Nahikoa lan izan dut egon naizen taldeetako martxarekin,eta ez dut traineru horiari begira egoteko astirik izan. Egia daazken urteetan ez direla bandera garrantzitsu asko irabazi,

baina beheranzko inertzia hori ez da hain nabarmena. Egondira urte politak ere. Ados, baina denok dakigu Orioko arraunzaleek zer eska-tzen duten.Beno, horrek badu irakurketa positiboa ere. Lehen irabaziedo galdu terminoekin bakarrik neurtzen genituen estropa-detako emaitzak. Orain bigarren edo hirugarren postu batbaloratzen ere badakigu. Ari gara ikasten. Iazko denboraldia lur jota bukatu zuten arraunlari batzuk.Irailean zurekin bildu ziren ia arrauna urtebetez uztekotanzirela, eta iritzia aldatu zenien.Ez nien fabula edo ipuinik saldu, ez eta emaitza edo bandera-rik agindu. Zenbaki eta datuekin objektiboa izaten saiatunintzen, errealista, eta lanerako modua zein izango zen argiulertu zuten. Askok ilusioa berreskuratu dute, eta hori da ga-


ERREPORTAJEA


ERREPORTAJEA


rrantzitsuena. Ikusiko dugu honek udan nora garamatzan. Printzipioz denboraldi bakarrerako etorri zara. Beste elkarteetan aritu naizenean ere beti hartu dut urtebe-terako konpromisoa, hau ez da berria. Emaitza onak emandizkidan lanerako metodo bat daukat sortua, eta hori aplika-tu nahi dut hemen. Agian ez dut asmatuko, baina ez dut fro-gak egiten jarduteko astirik. Metodo bat?Bai, lanerako plangintza bat. Denboraldia etapa desberdinezosaturiko prozesu luzea da. Etapak bukatzean helburuakbete diren aztertzen dut. Lortu ez badira, ez naiz hurrengorapasatzen. Eskolan bezala, kurtsoa edo azterketak berrizegitera bidaltzen ditut arraunlariak. Arraunlariekiko kontrol handia izatea suposatuko dizu ho-rrek. Bai, eta taldeko guztiekin komunikazio ona edukitzea erebai. Prestaketa prozesuko gauzarik txikienari arreta eman

eta etengabe gainbegiratzeari garrantzia izugarria ematendiot. Horixe da nire sekretua.

NEGUKO LANAZer balantze egiten duzu neguaz?Gustura nago entrenamenduetan lortutako datu eta emai-tzekin. Ez dugu arazorik izan fase bakoitzeko helburuak lor-tzeko. Honek sinplea dirudi, baina ez da beti hala izaten. Arraunlarientzat estimulu gehiegirik gabeko hilabeteakizango dira horiek, ezta?Bai, horregatik saiatzen naiz etengabe arraunlariak konfortzonatik ateratzen. Entrenatzen denak adinako garrantziadu entrenatzeko moduak. Zein indargune ditu aurtengo koadrilak?Teknikoki mutil finak dira, oso arraunlariak. Urdaibaikoe-kin edo Astillerokoekin konparatuz indar gutxiago dute, bai-na erresistentzia handiagoa. Motor ona dugu traineruan.



ERREPORTAJEA

“Emaitza onak eman dizkidanlanerako metodo bat daukat,eta hori aplikatu nahi dutOrion. ”

“Txalupari 100%ean ohorezkotxandetan aritzea eskatubehar zaio.”

Eta ahulgune nabarmenik bada?Beren potentzialean konfiantza gehiago izaten ikasi behardute, beste traineruei beldurra galtzeko.

TEKNIKAKortarekin eman zenuen eliteko arraunera saltoa, JoseFranciscorekin ere ibili zinen Astilleron... Zer motatakoarraunketa txertatu nahi duzu Orion?Arraunketa estiloez jardutea oso modan dago, eta jendeakoharkabean teknikaz baino estetikaz hitz egiten du. Paladabakoitza ziklo bat da, eta hor keinu bat edo gehiago nabar-menduta, arraunketa mota jakin bat izatea lor dezakezu.Jendeak batzuetan estetikoki gauzak nabarmentzen dituerrendimenduan zein eragin duten jakin gabe. Arraunketapolitak ez dizu beti azkarrago joaten lagunduko. Jon, hitz egin argiago.Arraunketak hiru neurgarri ditu: luzera, potentzia eta maiz-tasuna. Hiru faktore horiei ahalik eta etekin handiena aterabehar zaie. Hanketako azkazaletatik hasita buruko azkenileraino, gorputz osoa aprobetxatzen irakasten ari naiz pala-da luze eta indartsuagoak jotzeko. Agian estetikoki ez daarraunketarik politena, baina mutilei esaten diedan bezala,gure kirola ez da patinaje artistikoa. Helmugara aurrena iris-ten denak irabazten ditu estropadak. Uretan atakebiziagoa ari omen zara eskatzen.Bai. Palada bakoitzean gauza asko neur daitezke: indarra,azelerazioa, potentzia, abiadura... Arraun pala uretatik ate-ratzen den momentua da palada bakoitzeko unerik azkarre-na. Motelena, aldiz, arraunak ura ukitzen duena, atakekoaalegia. Enbarkazioa geratu egiten da, nolabait esateko. On-tzia ahalik eta gutxien geratzeak izan behar du helburua,arraunari gehiago nola tira pentsatzen jarri aurretik. Ez garaari atake indartsu edo bortitzagoa lantzen, azkarragoarenbila baizik. Aurreko urteekin konparatuz, itsasoan gehiago ari zareteentrenatzen. Arrauna itsas kirola da eta estropadarik garrantzitsuenakitsaso zabalean jokatzen dira. Gure ibaia zoragarria da aulkimugikorrerako, baina ur gutxi duenez, traineruan jardutekogogorra egiten da. Errioan ibilita erresistentzia asko lantzenda, baina txispa galdu ere bai. Aranberri patroia abila da itsasoan.Bai, gozatu egiten du olatu artean. Badakigu zer eskatu elka-rri, komunikazio bikaina dugu. Mirari txikia da Gorka gure-kin egotea, suertez pieza askok egin dute bat.

HELBURUAKTaldea banderetatik 23 segundora zegoela esan zenueniazko urrian. Orain, zenbatera gaude?Lehengo denboraldiko estropadetatik ateratako bataz bes-teko zifra da. Iritzi kategoriko bat emate aldera, distantziahori jaitsi dela esan dezaket, eta gehiago moztu behar genu-ke gauzak ondo joanez gero. Ezin dugu helburu zehatzez hitz egin oraindik?Ez, ez litzateke errealista. Hala ere, Oriori 100%ean ohorez-ko txandetan aritzea eskatu behar zaiola esan dezaket.


ERREPORTAJEA


“Urte askotan sentsibilitatefalta handia egon da arraunklubean.”

HARREMANAK, HASERREAK, ORBAINAKAzken 20 urteetan jende dezente joan da arraun elkartekoatzeko atetik. Erabaki potoloak hartzean ezin izaten da denekin asmatu.Gauzak aurrez aurre hitz egin behar dira, errespetuz. Guz-tiok gara pertsonak, denok ditugu sentimenduak, eta erraze-gi ahazten gara horretaz. Urte askotan sentsibilitate faltahandia egon da arraun elkartean.

(…)

Ondorengo esaldia orokorregia da, baina gauza asko azal-tzen ditu: niri aulki mugikorrak lagunak eman dizkit, etatraineruak kendu. Orain, arraunarekin aldrebestutako ha-rreman pertsonalak berreskuratzen saiatzen ari naiz, erla-zioak normaltzen. Lan orduetatik kanpo arraunaz ahaztenikasi dut, eta horrek jendearekiko tratuan beste perspektibabat izaten lagundu dit; noski, distantzia horrek entrenatzailehobea ere egin nau.

Ibiliko al gara aurten?Bai.

Denboraldia banderarik irabazi gabe bukatzea frakasoa li-tzateke?Bai.

“Aulki mugikorrak lagunakeman dizkit, eta traineruakkendu. ”


ERREPORTAJEA


Go i z e k oh a m a -r r a kArraune-txen, as-

tearte buruzuria. JonSalsamendi elkartekobeste prestatzaile bate-kin ari da berriketan bu-lego batean. Bien artean60 urtetik gorako espe-rientzia dute arraunmunduan, eta sakon aridira entrenamenduezeta planifikazioaz hizke-tan. Bat-batean elkarribegira geratu dira, isilik,algoritmo konplexu batdeszifratu balute bezala: Arraunlariak... pertsonak dituk! Per-tsonak!Esaldi horrek itxi du bilera.

Estropalarien alor psikologikoa lantzeak garrantzia han-dia du Jonentzat. Arraunak asko emateaz gain, kendu ere izu-garri egiten du. Nik bizpahiru ordu ematen ditut eguneanarraunlariekin, baina beste momentuetan egiten dutena ez dutikusten.Lana, familia, lagunak, bikotekideak… Sentimen-duek eragin zuzena dute kirol errendimenduan. Nik jakinegin behar dut arraunlari bat benetan errealizatua sentitzenden egunero entrenatzera datorrenean. Arraunak desgaste fi-siko eta psikologiko handia eragiten du, eta horrek estropala-riei sortzen dien satisfazio maila neurtzea ezinbestekoa da.Giza faktoreak inportantzia izugarria du nire lanerako meto-doan.

ItsasoraArratsaldeko bostetan, Arraunetxe sarreran neska-mutilkoxkor talde bat kontu kontari ari da, norbaitek atea irekizain. Eskolako motxila etxean utzi, bokadilo handia jan etabizikleta hartuta etorri dira errioaren beste aldera. Seniormutilak kotxez datoz, ogitartekoa jan gabe. Jon trainerua jar-tzen ari da, talde osoa klubera iritsi bitartean. Gero, borobile-an jarri, beroketa ariketak egin eta bi enbarkazio uretaratze-ko agindua eman du: trainerilla eta trainerua.

Barra muturrean koska handiak daude uretan, eta traine-rillako aurrekalariak lanak ditu ipurdia tostan mantentzen.

Ezeroso hartu dutebi tripulazioek iparmendebalderanzkonorabidea. Eguzkiaudatiar ageria daGetariako Arratoia-ren gainean, itsaso-ak urdin ilun koloredotorea du, eta batabestearen atzetikdatozen olatuek tra-beska jotzen dituztebi txalupak. Estan-paren ederrak etaarraunlarien sufri-karioak aurrez au-rre egiten dute talka.Kresala behar dia-

gu! Errioan nik ere egingo nikek oraindik arraunean!Joaldi batzuren ostean, bi tripulazioei geratzeko agindua

eman die Jonek. Ez zaio gustatu ikusi duena. Horrela jardunbaino, hobe diagu gitarra jotzera joan!dio, serio demonio.Aurpegi garratzak leuntzeko, azken hitzen tonua atsegina-goa da. Zerbait gaizki antzematean, esan lasai, orain hitz eginbeldurrik gabe. Gauzak uretan argituz gero, etxera lasai joan-go gaituk!

Rock and roll gehiago!Bi tripulazioak ordubetez aritu dira olatuei trabeska arrau-nean, eta azken txanpa poparean jo dute tentsioa askatu etasentsazio onarekin lehorreratzeko. Rock and roll gehiago!Itsasoa bihurritzen denean guk ere erradikalagoak izan behardiagu!Irratian edo telebistan entzunda ematen ez badu ere,Jonek makarra puntua dauka distantzia motzetan. Arraun-lariak zirikatzeko ironiara jotzen du sarri, baina milimetrorakontrolatzen du esandako hitz oro.

Agur esan aurretik zaleei mezuren bat bota nahi dien gal-detu diogu. Bai, oriotarrak traineru horiarekin harro senti-tzea lortu nahi dugu, entrenatzailearen, patroiaren edoarraunlarien abizenei erreparatu gabe. Gu saiatuko gara ho-rretarako motiboak ematen, gogor ari gara lanean. Ea garaibatean bezala herriko balkoiak eta estropadak horiz janztealortzen dugun!

“Arraunlariak pertsonak dituk… pertsonak!”


IRITZIA


Gazia

Etxepean topatu nuen aspaldian ikusi gabeanuen laguna, donostiarra bera. Kanpinera eto-rria zen asteburu pasa hiru seme-alabak altzo-an hartuta. Leku ederrean bizi nintzela esan zi-dan, uda oso bat gustura pasako lukeela bertan.

Eta umezaroko uda guztiak etxetik mugitu gabe, bertan, iga-ro nituela pentsatuz egin nuen etxerainoko bidea.

Aita oriotarra, ama zarauztarra. Biak ala biak kalekumeak,gainera. Uda iristean ez genuen izaten pueblo bat nora aldeegin. Ez eta baserriren bat bisitatzeko ere. Gurasoek ez zu-ten izaten kanporako gogo bizirik. Gurean oporretarakodestinoa ur gaziak osatzen zuen: Orioko moilak, arranplaketa hondartzak; Xuai gainaren beste aldean zegoen bigarrenputzuak. Zarauzko kosta-bazterrean zeuden amonaren te-rraza, hanka hutsik jaisten ginen malekoia eta aitonak era-maten gintuen moila. Hortik aparte, izaten zen estropada-ren baten aitzakian egunpasa txikiren bat beste norabaitera.

Ezagutzen genuen destino internazional bakarra urteanbehin bixitatzen genuen Artxandako parkea zen.

Orion pasatzen genuen gehienok sanjuanetan hasi eta Euskal Jaietanbukatzen zen uda eternoa. Eta ez genuen faltan botatzen ezagutzen ezgenuen hura.

Lagunartean antzeko ibiltzen ziren guztiak, baserrira aldeegiten zuen bat edo beste kenduta. Orion pasatzen genuengehienok sanjuanetan hasi eta Euskal jaietan bukatzen zenuda eternoa. Eta ez genuen faltan botatzen ezagutzen ez ge-nuen hura, oraindik ingurukoa ezagutzen nahiko lan baike-nuen.

Gaur, berriz, asteburu luzeren bat iristean, baita motzenbat ere, pronto izaten dut motxila ate parean. Eta ahal delaalde egiten dut Oriotik. Matraka galanta ematen dut desko-nektatu beharrarekin. Gero, hegazkina hartu eta minutuorobidaliko ditut mezuak, argazkiak, bideoak. Inoiz baino ko-nektatuago izatera errenditu baikara azken boladan.

Lanean tratua eginez gero, pozik egingo nuke aurtengoanez bada hurrengoan esperimentua. Ekainaren 23an hasi etairailaren 10arte jai izatea lortu, mugikorra itzali eta Xuaikobi aldeetako urekin azala gazituta izan 3 hilabete luzez.Nago, inoizko oporraldirik onena litzatekeela, berriz ere ma-reek erlojuak baino garrantzi handiagoa hartuta.

Uda on baino uda off opa dizuet.

Garbiñe Manterola

MOILA BAZTERRETIK


KRITIKA


Erradikalak dira Labaka eta Egizabal. BEÑAT CARRETERO

Umorez egiten da iraultza onena

KritikaErradikalak garaAntzerkia, Ane Labakak eta Bea-triz Egizabalek antzeztu zutenmaiatzaren 12an, Etxeluzen.

M aiatzaren 12an Orioko Etxeluze gaztetxeanizan ziren Ane Labaka eta Beatriz Egizabal.Jende ugari gerturatu zen Erradikalak garaemanaldia ikusi eta entzutera. Publikoak ez

zuen oso argi emanaldiaren mamia. Antzerkia, bertsoa, fe-minismoa.. hortik zihoala kontua baina arrasto handirikgabe. Izenburuak berak ere ematen zuen pistaren bat.

Bertsoa eta antzerkia uztartuz, hainbat gai lantzen dituztefeminismo ikuspegitik: bertsolaritzan emakumeen presen-tzia, amatasuna, aniztasuna, sexua, indarkeria. Umorea la-gun, protagonistek beren kezka eta kontraesanak plazaratuzituzten; aurrean zeudenak norbere barrutara begira jarriz.

Egun, emakumeok bizi dugun errealitatea umorez plaza-ratu zuten. Parez pare, mina egiten duten egia ugari gogoraekarriz; zuzenean edo zeharka. Barrez batzuetan, deserososentituz besteetan, kontraesanak gureak ere bazirela ohartunintzen. Bertso ederrak eta umorez bustitako kritikak; betiere hausnarketarako bidea zabalduz.

Feminista izatea ondo omen dago; baina batzuk pasa egi-ten dira! Ez da horrenbesterako, edozein txikikeriagatik ke-xatzen gara. Erradikalak zareteesaten digute. Eta emanal-diaren ostean, nahi eta behar baino gutxiagopentsatu nuen.

Jarrai dezagun bada kexatzen, txikikeriahoriek aldatzen,libreago sentitzen, hortzak erakusten, ahalduntzen eta Erra-dikalak izaten. Eta ahal bada umorea galdu gabe. Umorez egi-ten baita iraultza onena!

LEIRE BELDARRAIN



ELKARRIZKETA

“San Juan baleontzia Red Bayn dagoenean estreinatu nahi dut opera”

M. GARCIA ETXEBERRIA

Musikagilea, tronboi-jolea eta hezitzailea da Aiden Har-tery –Labrador City, Kanada, 1988–. Hamaseigarren mende-ko oriotar baten istorioa kontatzen duen opera bat presta-tzen ari da, Juan Martinez Larrume baleazalearena, hain zu-zen. Hori izango da bere doktore tesia.Nola sortu zen euskal baleazaleen inguruko opera bat egite-ko ideia?Konpositore izanik, pieza luze bat idatzi behar dut doktore-tza tesi bezala. Tutorearekin hizketan, opera bat egitea pen-tsatu genuen. Newfoundland eta Labradorko kultura –mu-sika, folklorea, historia...– eta nire musika elkartzen saiatzenaritu nintzen denboraldi batez eta, horrela, opera bat egite-ko egokiak izan zitezkeen nire sorterriko istorioetan pentsa-tzen, segituan etorri zitzaizkidan gogora Red Bayk euskalbaleazaleekin zuen lotura. UNESCOk gizon-emakume guz-tien ondarea izendatu du, eta ikertzen hasi nintzenean kon-tatzeko istorio zoragarriak daudela konturatu nintzen. Red Bayn aurkitutako dokumentu eta aurkikuntzak oinarrihartu al dituzu istorioa idazterakoan?Ikerketa, dokumentazio eta indusketa ugari egin dira RedBayn. Hortik datorren informazio horrek guztiak eraginhandia du nire operan. Data, gertakari, detaile eta lanabesazehatzen inguruko informazioa giltza izan dira operaren ar-gumentua, eszenatokia eta musika idazterakoan. Euskal Herriko Albaola elkartea Red Bay ondoan hondora-tutako San Juan baleontziaren erreplika egiten ari da. Ha-rremanik izan al duzu elkartearekin?Badut San Juan baleontziaren eraikuntzaren berri eta zora-garria iruditzen zait ekimena. Oraindik ez naiz Albaolarekin

Aiden HarteryMusika konpositorea

harremanetan jarri, baina gustora hitz egingo nuke bertakonorbaitekin. Izan ere, Euskal Herrira joatekoa naiz uda ho-netan ontziola bisitatzeko asmoz. Juan Martinez Larrume baleazale oriotarra da zure opera-ren ardatz. Zer kontatuko du?Juan Martinez Larrumeren testamentua oso dokumentugarrantzitsua da opera honetan. 1577ko ekainaren 22an hilzen bera, eta 1576-1577ko negua Red Bayn pasa zuen euskal-dun talde bati buruz ere badira dokumentuak. Baliteke, be-raz, Martinez talde horretan egotea.

Operak Red Bayra joaten denekoa kontatuko du, baleakarrantzatu eta olioa ateratzera. Han harrapatuta geratzendira marinelak eta Labradorko negu gorriari aurre egin be-har diote. Hori izango da korapilo nagusia.

Testamentuak Juanen emaztea eta alaba ere aipatzenditu. Horregatik, marinelak etxera ez itzultzeak ekartzen di-tuen arazoez ere hitz egingo dut. Euskaldunek bertako indi-genekin –Inuit herria– zuten harremanak ere tokia izangodu. Badakit lagunkoiak zirela elkarren artean, eta zenbaitdokumenturen arabera inuitek noizbait balea arrantzan la-gundu izan zieten europarrei.Zure lehen opera da. Nola konposatzen da opera bat?Beste konposizioekin egiten dudan moduan egingo dut ho-nekin ere: materiala bilduko dut lehenbizi, ziur egon artetestuinguraketak musika mantendu dezakeela. Orduan ha-siko naiz musikaren zirriborroarekin. Beste operetan beza-la, leitmotivak eta kantu nagusiak idatziko ditut, baina musi-ka naturalki sortzea nahi dut. Hori euskal instrumentuak –txistua, txalaparta...–, hamaseigarren mendeko musika eta

Juan Martinez Larrume oriotarraren inguruko opera bat idazten ari den mu-sikagile kanadarra da Hartery. Labrador probintzian jaio zen eta, orain, EuskalHerriarekin eta Oriorekin lotu du hango historiak.



ELKARRIZKETA

“Geruzak bereizi eta bakoitzari instrumentuegokia jarrita balea kantuak modu eraginkorrean erreproduzitu daitezke.”

musika garaikidea erabiliz lortuko dudala uste dut. Oraindik ikerketa lanetan nabil, dokumentuak irakur-

tzen. Megan Gale Coles idazlearekin lanean ari naiz libretoaidazten, eta lehen ideia musikalekin ere hasi naiz. Baleenkantuarekin, adibidez. Euskal instrumentu zaharrik erabiliko al duzu zure operan?Bai, euskal instrumentu tradizionalak oso interesgarriakiruditzen zaizkit eta Euskal Herrira joaten naizenan gertua-gotik ezagutzea espero dut. Bilbora eta Donostiara joangonaiz, eta Oriora ere joan nahiko nuke Juan Martinez Larru-meren baserria ezagutzera. Han nagoela, bertako musika-riekin kontaktuan jarri nahi dut instrumentuak ezagutzeko. Baleen soinuak ere sartu nahi dituzu. Nola egingo duzuhori?Esperimentuak egiten nabil azkenaldian. Balea hotsen gra-baketak entzun ditut eta soinuen geruza desberdinak bana-tzen aritu naiz. Balea kantuak oso musikalak dira eta harra-patu egiten dute; geruzak bereizi eta bakoitzari instrumentuegoki bat jartzen badiozu kantua modu eraginkorrean erre-produzitu dezakezu. Musikariek teknika bereziak erabili be-har dituzte hori lortzeko.Noizko amaitu nahi duzu?2018ko abuztuan amaituko dut opera, eta estreinua ere lais-ter izango dela espero dut. San Juan baleontzi berria RedBayra joango dela entzun dut eta ontzia portuan egongo denmomentua opera aurkezteko egokia dela uste dut. Zein ede-rra litzatekeen XVI. mendeko ontzi baten XXI. mendekoerreplika eta XVI. mendeko euskal baleazaleen ingurukoXXI. mendeko opera elkartzea!

Hartery Red Bayn. Atzean, Saddle Island eta balea hezur bat. A. HARTERY


PUBLIZITATEA



IKASLEAK IDAZLE


Auto istripu bat, kolpelarri bat, gaixotasunterminala... arrazoi

ugari daude gure gorputzekoautonomia galtzeko. Eutanasiaezaguna egingo zaigu, baita sui-zidio lagundua ere. Zer ekar-tzen digute gogora? Heriotza,etika, askatasuna? Bizi ezin denbizitza ez da pribilegioa, zigorrabaizik. Ba al dakizue nola senti-tzen diren pertsona hauek? Bi-zitzea zigor baten antzekoa da,ezin dute ezer egin.

Guri huskeriak iruditzenzaizkigunak: jan, jantzi, erantziez du edozein pertsonak egiten.Nire ustez, ez da justua pertso-na batek gaizki pasatzea, are etagutxiago irtenbidea badauka.Norbera bere bizitzaren jabeda. Eutanasia onespen edo ga-bekoa izan liteke, suizidio la-gundua berriz norbere ka-buz –beti ere medikuak erreze-tatutako botikarekin–.Herrialde honetan bi moduakera klandestinoan praktikatzendira, hortaz kartzela joatekoarriskua dute bai medikuek baisenitartekoek. Zuen ustez, bi-dezkoa al da azken hasperenabakarrik eta era sekretuanematea?

Bizitzea betebe-harra al da?

Bizi ezin den bizitzaez da pribilegioa,zigorra baizik.

ORIOKO HERRI IKASTOLA

Ainhoa Martikorena

Pailazoak IkastolanAitor Arregi eta Iñigo FernandezPailazoak

I: Ikuslearen perfila begiratzen dut, ezbaita berdina umeentzako soilik densaio bat prestatzea edo helduak ere izan-go diren saioa izatea. Prestakuntzan zuen haurrek parte har-tzen al dute?A:Clown eta ipuin kontalari saioetarakobai. Haitzekin, clown saioa prestatzera-koan, berak ideia mordoa bota zitueneta oso serio hartu zuen papera, oso abe-rasgarria izan zen.I: Etxean nahiko pailazoa naiz, eta ikus-kizunetan praktikan jartzea gustatzenzait. Egunerokotasunean informazioasko ematen didate ikuskizunak presta-tzerako orduan.Nola bizitzen dituzue zuen seme-ala-ben ikastolan emandako emanaldiak?A:Beraiek ilusioz ikusten ditudanez, osogustura sentitzen naiz. Egindako saiorikpolitena izan da bertan semearekinegindakoa.I: Oso gustura aritu naiz ikastolako saioguztietan, oso berezia da seme alabekineta beraien lagunekin emanaldiak bizi-tzea.

Aurten ere guraso artistak izan dituguikastolan, hona hemen biren ibilbideak.Noiz eta nola sortu zitzaizuen zaletasu-na?Aitor:Beti gustatu izan zait antzerkiaeta umorearen mundua. Beti izan naiztaldeko “pailazoa” eta jendeak animatu-ta hasi nintzen.Iñigo:Betidanik gustatu izan zait zirkuaeta gaztaroan barrutik bizitzeko aukeraeman zidan pailazo alemaniar bat eza-gutu eta harekin hasi nintzen laneanEuropan zehar. Afizioa ofizioa bihurtu al da?A:Ez, oso zaila da, ezingo nuke hortikbizi. Hobby bat da, gaur egun ezinezkoada bertatik bizitzea.I: Hasieran, afizioa ogibide bihurtu zen.Orain, afizioa da niretzat eta saririk han-diena, ikusleak barrez ikustea da.Zertan oinarritzen zarete saio bat pres-tatzerakoan?A:Bakarrizketetan nik bizi izan duda-naz –areagotuta noski–eta internetez,telebistaz eta inguruan ikusi dudanazbaliatzen naiz.


UDALAREN TXOKOA


Autokarabanentzakoaparkalekua Orion

Turismoa egiteko modua aldatzen arida azken hamarkadan.Garai batean bi-daiariek aukeratzen zuten ostatu motanagusia hotela zen, zalantzarik gabe.Gaur egun ere horrela jarraitzen duenarren –atzerritar turisten %58,8k hoteledo antzerakoetan hartzen dute ostatuEAEn, eta bertakoen %29,4k–, askokalternatiba merkeago edo praktikoago-ak bilatzen dituzte.

Erabilera turistikorako etxebizitzakdira aukera bat, KARKARAren 382 zen-bakian landu genuen gaia. Horrez gain,badira karabana, autokarabana eta fur-gonetetan bidaiatzea aukeratzen dute-nak ere.

2016ko Frontur inkestaren arabera,atzerritik etorritako turisten %10,5ekkanpinetan hartzen du ostatu eta%23,5ek merkatuz kanpoko aukerakhautatzen dituzte. 2015eko Familiturinkestaren arabera, bertakoen %5,7 jo-

aten da kanpinetara eta %1,7k hartzendu ostatu merkatuz kanpoko aukere-tan.

Autokarabanentzako aparkalekuaUda gerturatzen doala Orio herrigune-an sortzen den karabana eta autokara-bana trafikoa ikusita, horientzako ha-rrera eremu berezia egiteko proiektuaari dira lantzen Udalean. Kokalekuadela eta, bi aukeren artean daudelaadierazi dute politikariek: Abaromendiedo Ortzaika.

Turismoaren legeaAutokarabana eta karabanen harreraeremu bereziak egokitzeko baldintzak396/2013 kanpinen erregulazio dekre-tuan jasotzen dira.

Dekretuaren arabera, harrera eremuhoriek behar bezala mugatu, hornitueta egokitutako lursailak dira eta ibil-

gailu mota horien erabiltzaileentzakoirekita egongo dira prezio baten trukeautokarabana eta karabanek –bost ibil-gailuk, gutxienez–bidean doazela atse-dena hartzeko eta ibilgailuetan pilatu-tako hondakinak uzteko aukera izan de-zaten.

Iragaitzazko autokarabana eta kara-banen harrera eremu bereziak horrela-ko edo antzerako ibilgailuentzat soilikizango dira, dekretuaren arabera, eta,gehienez, 48 ordu egon ahal izangodute bertan ibilgailuek. Eremuen aza-lera 28 metro koadroko partzelatan ba-naturik egongo da eta horiek ez duteinolako oztoporik izango 3.5 metrokoaltueraraino. Partzeletatik kanpo, bi-deak eta aparkatzeko eta irteteko ma-niobrak egiteko beharrezkoak diren es-pazioak eduki beharko ditu. Erabiltzai-leek aukera izango dute toldoakzabaltzeko eta elementu eramanga-rriak erabiltzeko, beti ere partzelen ba-rruan egiten badute.

Harrera eremuek kanpinen azpiegi-tura eta zerbitzuen araua bete beharkodute, hainbat salbuespenekin. Horrezgain, prestazio hauek ere izan behar di-tuzte:

1. Erabiltzaileek ibilgailuaren depo-situak hustu eta berriro betetzeko au-kera izan dezaten, 40 partzelako zerbi-tzugune bat izan behar dute, gutxienez,hondakinak tratatzeko. Elementuhauek eduki behar ditu: erabilitakourak –ur grisak– isurtzeko hustulekubat eta komuneko hondakin biologiko-ak –ur beltzak–hustutzeko beste bat,ur beltzen depositu hori garbitzekotxorrotarekin, eta ur garbien deposituabetetzeko txorrota, ur edangarriarekin.

2. Tentsio baxuko argindar-hornidu-raren potentzia ez da 6 amperetik be-herakoa izango partzelako, eta ibilgailuguztiak hornitzeko beste harguneak ja-rriko dira erabiltzaileen eskura.



UDALAREN TXOKOA

EAJErantzun egokienaren bila

Autokarabanekin egiten den turismoa asko ugaritu da. EAJrenustez, herriaren aktibitate ekonomiko garrantzitsuenak turis-moa eta zerbitzuena izanik, behar berrietara egokitu behardira. Autokarabanek non eta nola aparkatzea arautuko duenordenantza bat egin behar dela uste dugu. Behar hau udalekobeste taldeekin konpartitzen dugula uste dugu gainera. OriokoEAJk argi du nola egin behar den: indarrean dagoen araudiarenaraberakoa, ondo mugatuta, ur zikinak modu egokian botatze-ko zerbitzua eskeintzen duena, ur garbia eta argindar tomak di-tuena. Non egin behar den ere garbi dugu. Udal teknikarientxostenaren arabera, bi aukera daude: Abaromendin edo Or-tzaikan. Gure ustez, Abaromendiko guneak eskeini dezakenzerbitzua herriko kanpinak eman dezake. Gainera, hondartzainguruan 24 aparkaleku galtzen dira eta etxebizitzetatik osogertu egonik, bertako bizilagunei traba eragingo die. Horrega-tik, Ortzaikan egiteko aukera egokiagoa ikusten dugu.

OrainAutopista azpia eta Abaromendi

Autokarabanak herrian zehar egon dira eta daude sakabanatu-ta, eta aurten behintzat ez da modurik egongo gaiari heldu etairteera egokiak eta adostasunak lortuta eremuak txukundu etafinkatzeko. Bi aparkaleku ezberdinetaz hitz egiten ari gara: he-rriko karabanak eta herritik pasadan gau bat ematen dutenak.Parkinak normalean ez daude egokituta autokarabanak apar-katzeko, espazioak kotxe arruntentzako antolatuta daude etaautokarabanek duten neurriengatik arazoak ematen dute.2011-2015 legealdian behin baino gehiagotan egon zen eztabai-da mahai gainean eta legeak markatzen zuen araua ateratzenzen: herriak kanpina izanda aparkalekua gutxienez bi kilome-troetara egon behar zen. Hor zegoen koxka eta hor geratu gi-nen trabatuta. Ematen duenez bi kilometrotako araua jada ezdago indarrean eta, Orain taldeak urteen poderioz kokapenaknahiko landuta dituenez, hau da proposamena: herritarrentzatautopista azpian eta kanpotarrentzat Abaromendin.

PSE-EEAutokarabanak

Autokarabanek aparkatzeko gune propio bat behar dute. Gauregun herrigunean egoten dira, aldi baterako edo epe luzerako,eta horrek aparkatzeko arazoak eragiten ditu: Mendibeltzeko,tren geltokiko eta Anibarko Portuko parkinak bete egiten dira.Horregatik, ibilgailu mota honentzako aparkatzeko gune esklu-sibo bat presatu behar da. Bi aukera lantzen ari gara Udalean:Abaromendi eta Ortzaika. Orioko PSE-EEn uste dugu aukeraonena Abaromendikoa dela eta Ortzaika aparkaleku publikobezala erabili beha dela uste dugu. Horrela, Anibarko Portuanudan zehar, kirol edo kultur ekintzak edo festak daudenetansortzen den arazoa konponduko litzateke: auzoa autoz bete-tzen da eta bertako bizilagunek aparkatzeko arazoak izaten di-tuzte. Abaromendi toki egokiagoa iruditzen zaigu autokaraba-nentzako aparkaleku bat jartzeko.

EH BilduBeharrezkoa den zerbitzua

Autokarabanen erabilera asko ari da handitzen azken urteetanEuropan eta dagoeneko miloi bat dira urtero oporraldia pasa-tzeko leku baten bila dabiltzanak. Kanpinak baino gehiago, au-tokarabanentzako bereziki antolatuta dauden guneak erabiliohi dituzte; baina turismo modu honen erabilera arautzeko le-geak eta hauen behar dituzten azpiegiturak ez dira eskaerarenerritmo berean hazten ari. Badira urte batzuk Orioko kanpinaalde batera utzi eta puska handi bat kendu zitzaiola. Aurreko le-gealdian, kanpinarekiko apustua egin zen eta urtetik urteradiru sarrerak handitzeko gaitasuna duela erakusten ari da. Au-tokarabanentzako azpiegiturak sortzeak kanpinean ematenden zerbitzua handitu eta osatuko luke, turismo mota berri baterakarriz. Kokagune aldetik, bi eremu daude mahai gainean:Ortzaika edo Abaromendiko parkinga. Hasiera hasieratik, Aba-romendikoa izan da gure proposamena. Gure ustez, aukera za-balagoak eskaintzen ditu eta udara aldian ezartzen den zaintzazerbitzuekin jarraipen zuzena izango lukeelako.



KARKARA.EUS

Surflaria eta Paradisualiburua argitaratu du Iñigo Urdinagak

Iñigo Fernández Ostolatza oriotarrak le-hen liburua plazaratu du, Iñigo Urdinagaizenarekin. Maiatzaren 18an eskaini zuenaurkezpen prentsaurrekoa DonostiakoUdal Liburutegian, surflari ezagun etakultur munduko lagunen artean. Iñigore-kin batera, Surfilmfestibal jaialdiko zu-zendari Sancho Rodriguezek eta JoxerraGartziak ere hartu zuten hitza. Bigarre-nak adierazi zuenez, liburua sailkaezinbezain gozaerraza da, sekulan surf egin

ez dutenek ere gustura irakurriko dutensaiakera-narrazio nahasketa freskoa. Iñigoren bizipenek presentzia handiadute liburuan, baina ez da autobiografiabat. Orion kokatzen dira orrietako pasar-te dezente, eta nazioarteko surf kontuasko ere bildu ditu Surflaria eta Paradi-suak dituen kapitulu motzetan.Surfaz gain gizartearen martxa, hedonis-moa, diruzalekeria eta beste hainbat gai-ri buruzko lerroak aurkituko ditu irakur-

leak liburuan, eta surfaz idatzi dutenidazle handien aipuak ere bai: Melville,Jack London, Agatha Christie, EduardoGaleano,...Liburuaren hitzaurrea doan eskura daite-ke surflariaetaparadisua.eus webgune-an. Erosi nahi izanez gero, dagoeneko ja-rri dute salgai Orioko Ontza liburu-den-dan eta Iturain estankoan.

Hilaren 26an Urdinaga eta FinneganPulitzer sariduna DonostianWilliam Finnegan amerikarrak PulitzerSaria irabazi zuen 2016an "BarbarianDays: A Surfing Life" liburuarekin, eta da-torren astean Donostian izango da Zila-rrezko Euskadi saria jasotzen. Iñigo etaFinnegan elkarrekin arituko dira tertu-lian, Aquariumean egingo den ekimenbaten baitan.

Ekainaren 2an aurkezpena OrionUrdinagak ekainaren 2an aurkeztuko duSurflaria eta Paradisua Orion, 19:30etankultur etxean. Ibon Gaztañazpi kazeta-riak elkarrizketatuko du Iñigo, eta amai-tzean, bertaratutakoek galderak egitekoaukera izango dute.

Gizartea

OSPAKIZUNA

50 urte elkarrekinMaria Teresa Garaialde Oliden eta AntonioCuenca Vazquez 1967ko maiatzaren 20an ez-kondu ziren. Aurreko igandean, 2017ko maia-tzaren 20an, urrezko ezteiak ospatu zituzten fa-miliarekin.50 urtez elkarren ondoan egoteagatik zoriondunahi dituzte senideek. Zorionak Antonio etaMaria Teresa!


KARKARA.EUS


GizarteaCastrora eta Laredora irteeraegingo dute herriko jubilatuekUrtero bezala, Castrora eta Laredora irteera egingo dute Zaharren Ba-beslekukoek ekainaren 14an. 9:00etan irtengo dira Oriotik eta 13:30 in-guruan iritsiko dira Castrora. Goiza han pasa ondoren, 14:30ean Lare-doko Cosmopol hotel-jatetxean bazkalduko dute. Bueltako bidean gel-dialdia egingo dute, irteeran zehar erabakiko duten tokiren batean.Txartelen salmenta ekainaren 6an egingo da Babeslekuan, 16:00etatik18:00etara. Txartela erosi eta gero baja ematen duenak frogagiria aur-keztu beharko du. Autobus bat baino gehiago betetzeko adina izen-emate badaude, bigarren autobusa antolatzeko, gutxienez, 25 lagunapuntatu behar dira. Autobuseko eserlekuak erabakitzeko zozketaegingo du antolakuntzak.Galiziako bidaia guztientzat irekiaAurreko Karkaran Babeslekuak irailerako antolatu duen Galiziarako bi-daiaren berri eman genuen. Bertan, izen-ematea babeslekuko bazki-deentzat bakarrik zela aipatzen zen. Antolakuntzak adierazi duenez,edozein herritarrentzat ireki dute izen-ematea, baita Oriotik kanpo bizidiren herritarrentzat ere.

PolitikaAinara Manterolaren Oiartzunfutbol taldeak maila galdu du

Kirola3x3 eta tenis futbol txapelketaFutbol txiki eta futbol-tenis txapelketak antolatu dituZaraguetak sanpedroetarako. Ekainaren 30ean egin-go dira futbol zelaian eta izen-ematea irekia dago.3x3 txapelketan LH1etik DBH4rako gazteek partehartu dezakete, 4 pertsonako taldetan. Zelaian 3 jo-kalari egongo dira talde bakoitzetik, atezainik gabeeta nahi adina aldaketa egin ditzakete. 10 minutukopartidak jokatuko dituzte eta bi multzotan banatukodira taldeak. Multzo bakoitzeko talde guztiek lau par-tida jokatuko dituzte, eta multzoko lehen bi sailka-tuek jokatuko dituzte final-erdiak eta finala. Futbol-tenis txapelketan 16 urtetik gorako edonorkeman dezake izena. 3 pertsonako taldetan jokatukodira partidak eta, tenisean bezala, zelaia bi zatitan ba-natuta egongo da eta batetik bestera bota beharkodute pilota parte-hartzaileek. Eskuekin izan ezik, gor-putzeko atal guztiekin ukitu daiteke baloia. Lau mul-tzo osatuko dituzte, eta bakoitzeko talde guztiek laupartida jokatuko dituzte. Multzoko lehen bi sailka-tuek haien artean jokatuko dituzte final laurdenak,erdiak eta finala. Izen-emate epea maiatzaren 31ra arte egongo da ire-kita. Parte hartu nahi duenak Karelan, Zaraguetaneta Mendibeltzen eman dezake izena. Hauek diraizen-emate prezioak: 3x3 txapelketan 4€ jokalarikoeta futbol-tenis txapelketan 5€ jokalariko.

KulturaSan Juan bezperan dantza egiteko izen-ematea ekainaren 8anUrtero bezala San Joan bezperan sorgin gaua antola-tuko du Harribil Dantza Taldeak. Bertan parte-hartueta dantza egin nahi duten gaztetxoek ekainaren8an, ostegunean, eman beharko dute izena 18:30eanKosta Tailerrean.

Oiartzun futbol taldea Bigarren Mailara jaitsi zen maiatzaren21ean, Zaragozaren aurka 0-2 galdu ostean. Azken hilabetetanlesionatuta egon bada ere, Ainara Manterola futbol jokalarioriotarrak jokatzen du Oiartzunen. Taldeak beharrezkoa zuengaraipena mailari eusteko, baina azken partida galdu eginzuten eta 15. postuan amaitu zuen liga Oiartzun taldeak.Mila esker gure ondoan egon zareten guztioi. Egun bat gu-txiago gelditzen da berriro ere 1.Mailan jokatzeko. Aupa nes-kak! mezua zabaldu zuten sare sozialetan partida amaituondoren.


ZERBITZUAK


EKAINA:1ean, Izpizua2an, Zulaika3an eta 4an, Etxeberria5ean, Iriarte6an, Lasa7an, Izpizua8an, Zulaika9an, Etxeberria10ean eta 11n, Larrañaga12an, Gallo13an, Izpizua14an, Etxeberria15ean, Iriarte16an, Larrañaga17an eta 18an, Esparza19an, Lasa20an, Gallo21ean, Iriarte22an, Lasa23an, Esparza24 eta 25, Mutiozabal26tik 28ra, Lasa29an, Gallo 30ean, Lasa

Izpizua: Urdaneta kalea, 8.

943 13 31 83 Zarautz

Etxeberria: Gipuzkoa kalea,17. 943 83 23 98 Zarautz

Mutiozabal: Kale Nagusia, 12. 943 83 29 70 Zarautz

Larrañaga: S. Frantzisko, 16. 943 13 38 14 Zarautz

Lasa:Herriko plaza. 943 83 09 36 Orio

Gallo: Zigordia kalea, 17. 943 13 40 19 Zarautz

Iriarte: Zinkunegi, PilartxoEnea. 943 13 29 83 Zarautz

Zulaika:Bizkaia kalea, 41 943 13 39 94 Zarautz

Esparza:Santuiturri plaza, 5. 943 50 47 83 Zarautz

EGUNA ITSASGORA ITSASBEHERA ILARGIA01 10:56 eta 23:21 4:29 eta 16:5102 12:09 eta _____ 5:38 eta 18:0203 0:34 eta 13:19 6:48 eta 19:1204 1:41 eta 14:18 7:50 eta 20:1305 2:38 eta 15:07 8:42 eta 21:0306 3:25 eta 15:48 9:25 eta 21:4607 4:05 eta 16:25 10:03 eta 22:2408 4:42 eta 16:59 10:39 eta 23:0109 5:16 eta 17:32 11:14 eta 23:3610 5:50 eta 18:05 11:48 eta _____11 6:24 eta 18:39 0:12 eta 12:2312 6:59 eta 19:13 0:48 eta 12:5913 7:35 eta 19:49 1:25 eta 13:3614 8:13 eta 20:29 2:04 eta 14:1515 8:56 eta 21:14 2:47 eta 14:5916 9:46 eta 22:07 3:35 eta 15:5117 10:45 eta 23:10 4:31 eta 16:5118 11:52 eta _____ 5:33 eta 17:5819 0:19 eta 13:00 6:39 eta 19:0520 1:27 eta 14:04 7:42 eta 20:0921 2:30 eta 15:01 8:40 eta 21:0722 3:27 eta 15:55 9:34 eta 22:0123 4:20 eta 16:45 10:25 eta 22:5324 5:11 eta 17:34 11:14 eta 23:4325 6:01 eta 18:23 12:02 eta _____26 6:50 eta 19:11 0:33 eta 12:5027 7:40 eta 20:00 1:22 eta 13:3928 8:30 eta 20:51 2:12 eta 14:2829 9:23 eta 21:45 3:04 eta 15:2130 10:20 eta 22:44 3:59 eta 16:17

ITSASOA

ZAINTZAKO BOTIKAK

Iragarkietarako txokoa. Iragarri nahi duzun hori telefonoz (943 83 15 27) zein e-postaz bidali dezakezu: [email protected] asko, gainera, doako zerbitzua baita gurea.

koa. Tf: 639729981Salatxo tabernan zerbi-

tzari bila gabiltza, egune-ro lan egiteko ekainetikaurrera. Euskalduna iza-tea eta esperientzia edu-kitzea ezinbestekoa. Tf:943 83 24 73 eta 608 77 4954

5 urteko neska zaintze-ko pertsona behar daEkaineko erdialdetik Irai-leko erdialdera, goizetikeguardira. Pertsona ho-rrek arduratsua eta eus-kalduna izan behar du.Berdin zaigu ume gehia-go bere kargu baditu.Telf.605701772

Bi neska txiki arratsal-deetan zaintzeko emaku-mea behar da. Emakumehorrek 35-50 urte arte-koa, arduratsua, alaia etaeuskalduna izan behardu. Kotxea eta disponibi-litatea izan behar ditu.Udaran ere lan egingo du.Epe luzerako lana da. In-teresatuak telefono ho-netara deitu: 655729050

Lan eskaera34 urteko Neska euskal-

dun eta arduratsua naiz,arratsaldez haurrak zain-du, etxeko lanak edo etapartikularrak ematekoprest, (astelehenetik, osti-ralera). Tf: 659321326

18 urteko neska udanumeak zaintzeko prest.Interesatuak deitu zenba-ki honetara: 688872903

19 urteko neska euskal-dun bat eskaintzen daudan haurrak zaintzeko.Interesatuak deitu telefo-no honetara: 671960750

Emakumea lan bila,barnekoa, kanpokoa edogauez. Haur edo zaharrenzainketan edo garbiketanlan egiteko prest. Espe-rientzia eta erreferentzie-kin. Tf: 600390347 –Katy–

Karmele, 50 urteko eus-kalduna umeak zaintze-ko lan bila. Tf: 687200368

Umeak zaintzeko es-kaintzen da emakumebat. Esperientziaduna Tf:664156444

Neska lan bila zaharrenzaintzan. Esperientzia etapaperak ditut. Tf:674123293

Ordukako lan bila dabi-len mutila naiz. Garbike-tan eta helduen zaintzan.Tf: 603644555

Asteburuetarako lanbila nabilen neska naiz.Helduen zaintzan zeingarbiketan lan egin deza-ket eta paperak ditut. Tf:663117579

SalgaiMobile homa saltzen

edo alokatzen da Bañareskanpinean, Santo Domin-go de la Calzada he-rrian –Errioxa–. Tf.:649346893 –Eli–.

AlokairuaOrioko familia euskal-

duna alokairu bila he-rrian bertan. Gutxienez bilogela. Tf: 635201600

3 logelatako eta garaje-dun Babes Ofizialekoetxea alokatzen dut An-datza auzoan. Tfnoa:660893220

Hizkuntza irakasle ohierretiratua naiz, Erresu-ma Batukoa, eta familiadut Aian. Gela bat edo es-tudio txiki bat alokatunahiko nuke Orion edoZarautzen 2017ko iraile-tik 2018ko ekainera bitar-tean. Prest egongo nintza-teke ingeleseko esko-lak/mintzapraktikaeskaintzeko alokairua-ren zati baten truke. Ha-rremanetan jartzeko dei-tu nire alaba Jenny Rossi:697 258 509. Ekainaren10etik 15era ni ere egongonaiz Aian, beraz, elkarezagutzeko aukera egon-go da egun horietan.

25m2.ko garaje itxia alo-katzen dut Itur-bide kale-ko aldapan. Tf:943830744 Helbide elek-tronikoa:[email protected]

Loft edo gela bat aloka-tzeko interesa dut Orion.Inguruko herriren bateanbada ere, primeran. LatifaMejjat Tf: 674811827

Apartamentua alokagaiOrion. Gela bat, altzarie-kin. Tf: 648614769

Lan eskaintzaTabernaria behar da

egunero lan egiteko, eus-kalduna izatea ezinbeste-

AZOKA

[


AGENDA


OrioGure Esku Dago

Ekainaren 1ean, herri galdeketako ar-gazki emanaldia 19:00etan Kultur Etxe-an.

Liburu aurkezpenaEkainaren 2an, Surflaria eta paradisua

liburuaren aurkezpena, Ibon Gaztañaz-pi eta Iñigo Fernandezen eskutik,19:30ean Kultur Etxean.

Garagardo azokaEkainaren 2tik 4ra Garagardo azoka

herriko plazan Orio AEk antolatuta.

Ikastetxeetako jaiakEkainaren 3an, Zaragueta eskolaren

jaia, goiz eta arratsaldez.Ekainaren 11n, Ikastolaren jaia goiz eta

arratsaldez.

ErakusketaEkainaren 5etik 9ra Kilometroak era-

kusketa Ikastolen Elkartearen eskutikKultur Etxean.

Anibarko Portuko festakEkainaren 9an: 19:00etan txupinazoa,

buruhandiak eta kalejira trikitilariekin.20:00etan trikipotea Ostolaza eta Nar-baizarekin.

Ekainaren 10ean: 10:00etan, diana tri-kitixarekin. 11:00etan, puzgarriak, aparfesta eta haur jolasak. 11:30ean, jubila-tuen hamaiketakoa Kaiua tabernan.12:00etan Sardina jana eta sagardoatxotxean. 12:30ean, tortila patata lehia-keta eta dastaketa. 15:30ean, mus txa-pelketa. 17:00etan haur jolasak, puzga-rriak eta txokolate-jana. 19:00etan pla-za-dantza Xoxote bandarekin. 21:30eanauzokoen afaria, bertso kantuz alaituta.23:00etan Xabi Arostegi DJa.

MusikaEkainaren 9an, Arrutiko Intxaurrak

bakarlaria 22:30ean Kultur Etxean.Ekainaren 14tik 22ra Musika Eskolako

ikasleen entzunaldiak. Batzuk musikaeskolan izango dira eta beste batzukKultur Etxean edo Salatxo aretoan.

San Joan bezperaEkainaren 23an, Sorgin gaua 21:30ean

Harribilen eskutik. Dantza egiteko izenematea ekainaren 8an, 18:30ean, KostaTailerrean.

Traste zaharrakEkainaren 14an eta 28an, traste zaha-

rren bilketa. Aurrez Udaletxera deitu be-har da: 943830346.

BizitzaldiakEkainaren 8an, Joseba Tapiaren hi-

tzaldia 19:00etan Etxeluzen: Larreko es-kolatik: trikitixarekin gozatzeko apunteak.

Ekainaren 15ean, Estitxu FernandezMaritxalarren hitzaldia, 19:00etan Etxe-luzen: Bizitzaren hasiera. gure erditzea-ren jabe.

Ekainaren 22an haurrentzat txokola-tada eta jolas osasuntsuak, 17:00etanEtxeluzen. Ondoren, kalejira herrira.

AiaAndatza-Aia auto igoera

Ekainaren 3an, X. Andatza-Aia autoigoera.

Auzoetako jaiakEkainaren 24an San Joan jaiak Iturrio-

zen.Ekainaren 29an Andatza eta Elkano

auzoetan San Pedro jaiak

Erromeria AristerrazunMaiatzaren 28ean, erromeria Ariste-

rrazun Astiazaran II eta Andonegi triki-tilariekin, 18:30etik 21:30era.

PodologoaEkainaren 24an podologoaren kon-

tsulta, sendagilearen etxean. Aurrez or-dua hartzeko: 943131144.

KOMIKIA


karkara · Laguntzaileen kuotak eta ekaineko KARKARA 384_Maquetación 1 2017-05-24 11:13 Página 4....

Documents

Transcript of karkara · Laguntzaileen kuotak eta ekaineko KARKARA 384_Maquetación 1 2017-05-24 11:13 Página 4....