latinismos09

8/14/2019 latinismos09

1/8

AFORISMOS E FRASES LATINAS

1. A posteriori Con posterioridade. Designa o ocorrido despois dunhacircunstancia determinada. Razoamento indutivo, do efecto causa.

2. A priori Con anterioridade. Designa o ocorrido antes dunhacircunstancia determinada. Razoamento dedutivo, da causa aoefecto.

3. Ab aeterno:. Desde a eternidade. Desde sempre.4. Ad hoc Para isto. Axeitado cousa ou cuestin da que se trate.5. Ad kalendas graecas Para as calendas gregas. Para nunca, pois os meses

gregos non tian calendas.6. Ad libitum A pracer. A capricho, a vontade.7. Ad multos annos Por moitos anos.8. Addenda//corrigenda Cousas que hai que engadir//que corrixir. Adoita

poerse nos libros para indicar as palabras ou frases que hai queengadir ou corrixir.

9. Alea iacta est A sorte est botada. Ctase cando se toma unha decisinarriscada ou importante despois de telo dubidado moito tempo.Expresin atribuda por Suetonio a Csar cando cruza o roRubicn.

10. Alma mater Nai nutricia. Con esta expresin designaban os escritores latinos patria. Actualmente designa tamn universidade que alimentaespiritual e cientificamente.

11. A.M. Ante meridiem : antes do medioda.12. Ave, Caesar, morituri te salutant Ave, Csar, os que van morrer, sadante.13. Bis Das veces, de novo, outra vez.14. Bona fide De boa fe.15. Calamo currente Con pluma lixeira. Improvisadamente, sen deterse moito

a pensar no que se vai dicir (cf. espaol a vuela pluma). Escritossen pretensins literarias.

16. Carnes tollendas Carnaval: deben suprimirse as carnes.17.

Carpe diem Aproveita o da. Procede tamn dun verso horaciano (Od.I,11) e invita a gozar do presente.

18. Casus belli Motivo de guerra. Incidente que pode provocar unha guerra ouconflito.

19. Cave canem Ollo ao can!!. Inscricin que se atopaba na entrada das casasromanas.

20. Cogito, ergo sum Penso, logo existo. Principio da filosofa cartesiana.21. Conditio sine qua non Condicin sen a que non... Condicin indispensable

para que algo se cumpra, para chegar a un acordo, etc.22. Contra naturam "Contra a natureza, contra a orde natural das cousas",

aplcase a delictos moi graves, a investigacins xenticas contra aorde natural e establecida das cousas, e, no mbito relixioso


2/8

2

catlico, a actos relacionados coa sodoma e homosexualidade(Galipedia, s.v.)

23. Corpore insepulto Co corpo sen sepultar. Dise do funeral co corpopresente, sen sepultar.

24. Corpus delicti O corpo do delicto. A proba fundamental nun casoxudicial.

25. Cum laude Coa mis alta loanza. Empregado para resaltar o mritodalgunhas cualificacins acadmicas.

26. Curriculum(vitae) O curso da vida. Conxunto de mritos e circunstanciasdunha vida.

27. Cursus honorum "A carreira de cargos pblicos", isto , a carreira polticadun cidadn romano. Con plena vixencia na Repblica romana,seguu existindo durante o Imperio de xeito mis ben nominal e,sobre todo, na administracin de provincias.

28. De facto De feito, oposto a de iure.29. De incognito Sen notoriedade.30. De iure De dereito, de acordo coa lei.31. Deo volente Se Deus quere.32. Do ut des Dou para que me des. Emprgase falando de intereses

recprocos, concesins, etc.33. Doctorhonoris causa Ttulo honorfico.34. Dura lex, sed lex A lei dura, pero lei.35. Ecce homo Aqu o home. Palabras de Pilatos aos xudeus cando lle amosou

a Xess. Emprgase para anunciarse a si mesmo ou a outrapersoa.

36. Editio princeps Primeira edicin dunha obra.37. Errare humanum est Equivocarse humano.38. Et cetera E as demais cousas.39. Ex aequo Con igual mrito. Premio compartido con igual mrito.40. Ex cathedra Desde a cadeira. De forma autoritaria ou doutrinal, tamn en

sentido irnico.41. Ex iure Segundo o dereito.42. Ex libris De entre os libros. Marca que o posuidor dun libro pon para

acreditar que del.43. Ex professo Con fundamento. Dise de quen fala ou trata un asunto con

competencia. Significa correntemente a propsito, adrede...

44. Extra muros Fra das murallas. Fra da cidade.45. Facta/res, non verba Feitos, non palabras.46. Fiat lux Fgase a luz. Palabras doXnese (1,3) cando Deus crea o

mundo.47. Fugit irreparabile tempus Fuxe o tempo irremediablemente. Virxilio,

Xerxicas 3,284.48. Gratis et amore Sen cobrar e por amor.49. Grosso modo De xeito xeral.50. Habeas corpus Podes ter o teu corpo. Frase xurdica que se refire

liberdade da persoa inculpada e chamada a xuzo.


3/8

3

51. Habent sua fata libelli Teen o seu destino os libros. Incluso no xito dunlibro a sorte e o destino constiten un factor importante.

52. Hic et nunc Aqu e agora.53. Homo homini lupus est O home un lobo para o home. Frase de Plauto

(Asinaria 495) popularizada por Hobbes e que incide no feito de

que o egosmo bsico no comportamento humano.54. Homo sapiens Home racional.55. Hora est iam (nos) de somno surgere Xa hora de espertar. Frase bblica.56. Horror vacui Medo ao vaco. Emprgase na historia da arte, especialmente en

crtica da pintura, para describir o recheo de todo espazo valeironunha obra de arte con algn tipo de deseo ou imaxe.

57. Ibidem (Ib.) Al mesmo. Remite a unha frase xa citada.58. Idem (Id.) O mesmo, igual. Evita a repeticin.59. Id est (i.e.) Isto , dicir.60. Imprimatur/imprimi potest Imprmase/pode imprimirse. Expresins

empregadas pola censura eclesistica para permitir a impresindun libro.61. In absentia "En ausencia". Nos tribunais de xustiza in absentia equivale a "en

rebelda".62. In aeternum Para toda a eternidade, para sempre.63. In albis En branco. Estar ou ser ignorante.64. In articulo mortis No momento da morte. Dise dun testamento, dunha

bendicin...65. In dubio, pro reo Na dbida, a favor do reo. Hai que aplicar sentenzas

mis benignas nos casos dubidosos. Principio xurdico.66. In extremis No ltimo momento.67. In flagranti (delicto) No momento de cometer un delicto.68. In illo tempore Naquel tempo. Tempo remoto.69. In itinere "No camio". En dereito laboral accidente in itinere aquel que

sofre un traballador durante o traslado do seu domicilio ao seulugar de traballo e viceversa. Refrese, pois, o que acontece nuntraxecto entre dous puntos (Wikipedia, s. v.).

70. In medio (stat) virtus "A virtude no medio", referencia a unha posicinlonxana dos extremismos.

71. In memoriam Como recordo.72. In mente Na mente.73. In pectore No peito, no nimo. Reservadamente. Indica xeralmente osegredo co que se mantn unha resolucin.74. In saecula saeculorum Polos sculos dos sculos. Para sempre.75. In situ No seu lugar de orixe. Tamn co significado de quedo.76. Intelligentibus pauca Aos intelixentes poucas palabras. A bo entendedor,

poucas palabras abondan.77. Interim "Mentres tanto", perodo no que un posto permanece ocupado

provisionalmente ata ser ocupado polo titular.78. Inter nos "Entre ns", aplicado ao que se fai ou se di en confianza, de xeito

reservado.


4/8

4

79. In vino veritas No vio, a verdade.80. In vitro No vidro. Toda reaccin fisiolxica que se produce fra do

organismo.81. Ipso facto No feito mesmo. No acto, inmediatamente.82. Lapsus linguae/lapsus calami Erro de lingua/cana de escribir. Refrese aos

erros ou tropezos ao falar ou ao escribir.83. Lato sensu "En sentido amplo", extensamente.84. Magister dixit Dxoo o mestre. Sublia o ton autoritario de quen fala.85. Manu militari "Pola forza armada", co emprego da forza.86. Mare magnum Confusin, barullo.87. Mea culpa sase para admitir a responsabilidade nun error.88. Memento Na celebracin da misa, lembranza dos vivos e mortos. O que

serve para facer recordar algo. Memento mori; Memento, homo,quia pulvis es et in pulverem reverteris (Xen., 3, 19).

89. Memorandum O que debe ser lembrado. Nota para axudar memoria.90. Mens sana in corpore sano Unha mente sana nun corpo tamn sano.91. Modus operandi Xeito de obrar.92. Modus vivendi Modo de vivir.93. Mortis causa Causa da morte94. Motu proprio Por propia iniciativa. Voluntariamente.95. Mutatis mutandis Cambiando o que hai que cambiar, cos cambios

necesarios. Gardando as distancias.96. Nemine discrepante Non discrepando ningun. Por unanimidade.97. Nihil novum sub sole Non hai nada novo debaixo do sol(Eclesiasts 1,10)98. Nihil obstat Nada se opn. Permiso para algo concedida pola censura

eclesistica (sobre todo nas publicacins).99. Noli me tangere Non me toques. Palabras de Cristo a Mara Magdalena

(San Xon 20,17).100. Non plus ultra Non mis al. Indica que algo acadou a mxima perfeccin.101. Nosce te ipsum Coecete a ti mesmo.102. Nota bene(n.b.) A p de pxina para unha aclaracin.103. Numerus clausus Nmero limitado.104. Nunc et semper Agora e sempre.105. Opere citato(o.c.) Para referirse obra dun autor xa citada.106. O tempora! O mores! Oh tempos, Oh costumes. Famosa exclamacin

ciceroniana diante da corrupcin da poca.

107. Panem et circenses Pan e circo. Palabras que resumen as aspiracins dosromanos da decadencia que s pedan algo de comer eespectculos (Xuvenal, 10, 81).

108. P.M. Post Meridiem: despois do medioda.109. Peccata minuta Cousas sen importancia.110. Per accidens Por accidente, por algo extremo.111. Per capita Por cabeza, por individuo. Individualmente.112. Per se Por si mesmo.113. Post data Despois de dada. Texto que se engade a una carta xa concluda

e asinada.


5/8

5

114. Post mortem Despois da morte.115. Primum vivere, deinde philosophare Primeiro vivir, despois filosofar.

Sentencia de Hobbes contra aqueles que teorizan sen ter os ps nochan.

116. Primus inter pares O primeiro entre iguais. Aplcase sobre todo s altasinstancias dun Estado.

117. Pro indiviso Sen dividir. Ocorre sobre todo coa herencia dunha persoa quemorre sen testar.

118. Quod natura non dat Salmantica non praestat O que a natureza non da, (auniversidade de) Salamanca non pode aportalo. Hai que ter certascondicins para o estudo.

119. Quorum Abreviacin de quorum praesentia sufficit: a presenza suficiente.120. Rara avis Rara ave. Adoita dicirse de todo o que extraordinario e difcil

de atopar. Cousa inusitada.121. Referendum Abreviacin de ad referendum para consultar. Plebiscito.

Sometemento votacin.122. R.I.P. RequiescatInPace descanse en paz. Inscricin cristi sobre assepulturas. // Sit Terra Tibi Levis (S.T.T.L) Que a terra chesexa livi. Inscricin funeraria utilizada polos romanos.

123. S.P.Q.R. Senatus Populusque Romanus. O Senado e o Pobo Romano.Lema da Repblica Romana.

124. Sic transit gloria mundi "As pasa a gloria do mundo". Sacada do ritual deelevacin do novo Pontfice ao Papado, fai referencia ao efmeroda vaidade humana.

125. Sine cura Sen coidado. Sen fatiga. Dise dos cargos ou empregosproveitosos e que requiren pouco traballo.

126. Sine die Sen data. Posposto indefinidamente.127. Sine qua non (conditio) Condicin indispensbel.128. Si vis pacem, para bellum Se queres a paz, prepara a guerra. A mellor

defensa un bo ataque. Frase que procede de Vexecio,Epitomerei militaris, 3 Praef.: Igitur qui desiderat pacem, praeparetbellum.

129. Sponte sua Por propia vontade, espontaneamente.130. Statu quo No estado actual. Dise dun estado de cousas que non sufru

ningn cambio no momento de que se trata. Abreviatura de instatu quo ante, empregada especialmente na diplomacia.

131. Stricto sensu En sentido estricto ou rigoroso.132. Sub iudice Baixo o xuz. Dise de algo que anda non est decidido, sobre oque non foi pronunciado un xuzo.

133. Sui generis Do seu xnero. Emprgase como expresin calificativa cosignificado de especial, peculiar, singular.

134. Summum ius, summa iniuria O maior dereito a maior ofensa. A maiorxustiza, maior dano, no sentido de que a aplicacin da lei ao p daletra pode converterse nunha maior forma de inxustiza. Procedede CicernDe officiis 1,33.

135. Superavit Exceso do haber sobre o debe.


6/8

6

136. Suum cuique (tribuere) A cadaqun o seu. Mxima do dereito romano.137. Tamquam tabula rasa A frase completa Alberto Magno, (1200 - 1280),De

anima, 3, 2, 17 tamquam tabula rasa in qua nihil estscriptum como unha taboa rasa na que nada hai escrito. Facertabula rasa de algo volver ao seu primitivo estado, sen ter en

conta o que pasou antes, xa que se ten borrado.138. Tempus fugit (Cf. 48).139. Totum revolutum Todo revolto. Emprgase para resaltar o desorde nalgn

sitio, resultando un caos.140. Tu quoque, fili mi Segundo Suetonio,Xulio Csar82, estas palabras foron

dirixidas en grego por Csar a Bruto, protexido seu. Hoxe a frasesase para indicar a ingratitude polos beneficios recibidos.

141. Ultimatum Resolucin terminante e definitiva.142. Urbi et orbi Para a cidade (Roma) e para o mundo. Bendicin papal para

Roma e para todo o mundo.

143. Ut infra Como abaixo, despois.144. Ut supra Como arriba, antes145. Veni, vidi, vici Cheguei, vin, vencn. Clebres palabras coas que Csar lle

comunicou ao Senado a sa vitoria sobre Farnaces, rei do Ponto.Emprgase para resaltar a celeridade coa que se leva a cabo algo.

146. Verba volant, scripta manent As palabras voan, os escritos quedan. Resaltaa importancia das cousas escritas fronte inconstancia das

palabras.147. Verbi gratia/exempli gratia Por exemplo.148. Vice versa Ao revs, reciprocamente. Invertindo os termos.149. Viva voce De viva voz. Hoxe diramos en vivo e en directo.150. Vox populi Voz do pobo. Rumor popular.


7/8

7

EXERCICIOS

11-Coloca un destes latinismos nunha das seguintes frases:

memorndum referndum sub iudice honoris causa quid

per cpita rquiem lapsus

-Ao defunto foille ofrecida unha misa de..................-Ese rei estranxeiro doutor................pola nosa Universidade.-A est o..............da cuestin.-Esta lei deber ser aprobada mediante....................-A renda..................dese pas das mis baixas de Europa.-O profesor cometeu onte un................na clase.-Unha comisin de expertos entregaralle ao goberno un..........sobre ese problema xurdico.-Non podo pronunciarme sobre unha cuestin que anda est......

22-Cambia a expresin en cursiva por un latinismo:

-Debes presentar o teu historialpara optar a esa praza.-Asperdas econmicas non sern compensadas polasganancias procedentes do turismo.-Aprazouse indefinidamente a visita do ministro de economa.-O secuestrador deu un ltimo aviso polica.-Sonfaltas sen importancia.-Ese o territorio da Universidade.

33-Completa as frases cunha das seguintes expresins latinas:

ad hoc nemine discrepante inter nos desiderata manu militari Deo iuvante

-Esta frase contn unha expresin..........para aprender os demostrativos.

-Estes rapaces foron educados por seu pai..........-Ma Pedro presentar a..........ao xefe de persoal.-Non llo digas a ningun; trtase dun segredo..........-A prxima reunin ter lugar..........o vindeiro martes s seis da tarde.-A asemblea tomou aquela decisin........., isto , por unanimidade.

ex aequo modus vivendi non plus ultra ars longa, vita brevis a.m.(ante meridiem)

dura lex, sed lex

-O xurado outorgou,.........,o primeiro premio aos dous poetas andaluces.-Hai que pagar os impostos. Xa se sabe:........-A Mara non lle gusta moito o traballo que ten, pero o seu nico........-Se queremos cumprir con todo o programa debemos darnos prsa:..........

- unha persoa excelente, o..........da amabilidade.-A inauguracin da estrada ter lugar s dez.........

conditio sine qua non volens nolens ultimatum statu quo quorum

-As conversas entre norteamericanos e soviticos non variarn o..........do mundo.-O propietario do piso enviou un..........aos inquilinos: tian que abandonar a vivenda onde vivan.- imprescindbel que pagues anticipadamente. ........... para poderche levar o coche.-A asemblea non puido decidir nada porque non haba...........- moi pesado cando quere algo. Como non para, ao final, ..........tolla que comprar.

ab ovo bis curriculum vitae suo tempore verbi gratia cuique suum

-En atencin aos aplausos, o tenor concedeu un..........


8/8

8

-Naturalmente que vos devolverei os cartos que me roubaron: ..........-Ma explicareiche a pelcula.........-Iso non podo facelo: son vello demais; cada cousa hai que facela..........-Para o traballo, tes que facer..........-Hai animais cuadrpedes,.........,de catro patas.

in illo tempore mare magnum peccata minuta o tempora, o mores! motu proprio

-Fixrono.........., xa que ningun llo mandara.-Neste cuarto non hai nada no seu sitio. un..........-O corrector non atopou erros importantes: son todos..........-Agora, a sociedade moi permisiva; tolrase todo:.......-En Roma haba escravos:.........., o sistema econmico basebase na escravitude.

in albis in extremis per se hic et nunc

-As vacacins son,.........., boas.-Nono penses mis; faino.........., isto , inmediatamente.-No momento de empezar o exame non me lembraba de nada. Verdadeiramente quedeime ..........

-O funmbulo mantivo o equilibrio..........

44..Constre oracins nas que figuren as seguintes locucins latinas:

de facto ipso facto

de incognito grosso modo

in situ nihil obstat

motu proprio hic et nunc

latinismos09

Documents

Transcript of latinismos09