MANEIG DE LES ÚLCERES PER PRESSIÓ - mutuam.cat · son o están relacionadas con el hecho de...
Transcript of MANEIG DE LES ÚLCERES PER PRESSIÓ - mutuam.cat · son o están relacionadas con el hecho de...
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
MANEIG DE LES ÚLCERES PER PRESSIÓ
Elvira Hernández Martínez-EsparzaDUI. Plataforma Geriàtrica Comunitaria Equip de supor t i atenció a Residències Geriàtriques. EAR. MUTUAM.
Doctorando en Ciencias Enfermería. Univ. de Alicante.
Línea de Investigación epidemiología, prevención y tratamiento de H. Crónicas
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
REFLEXIONES1. No es un problema menor:
– Consta en los informes de alta del hospital?– Consta en la historia de A.P?– Se incluye en la anmnesis?– No se pueden prevenir: “implícito en ciertas
intervenciones”- “es normal que se ulceren”: “proceso banal, fatal, inevitable y silente”
2. Abordaje del anciano con upp:– Son crónicas = “no tienen cura”– Utilización de apósitos= muy caro. No evidencias?– Centrar la atención únicamente en la lesión, no en el
resto de cuidados3. Abordaje integral = Multidisciplinar?
No son importantes??
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
UPP INTRODUCCIÓN
•Proceso de cicatrización de herida crónica/úlcera•Clasificación etiológica•Etiopatogenia upp•Factores de riesgo•Estadíos upp•Epidemiología y consecuencias
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
Tiempo
HERIDA AGUDA: Proceso normal de la cicatrización
Gran actividad de los MacrófagosFagocitando celulas de deshecho y bacteriasSecretan factores de crecimiento y citoquinas, induciendo la migración y proliferación de fibroblastos, células endoteliales y queratinocitosHERIDA CRÓNICA
Proceso alteradoBaja actividad de los macrofagoAltos niveles de citoquinasproinflamatorias
Altos niveles de proteasasBaja respuesta de los Fibroblastos a los Factoresde crecimiento.
Formación de tejido no viable de forma continuada favorecido por los componentes del exudado crónico que afecta sobre el tejido del lecho
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
Hemostasia
Inflamatoria
Proliferación
Maduración
PROCESO DE REPARACIÓN TISULAR
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
ÚÚÚÚLCERA POR PRESILCERA POR PRESILCERA POR PRESILCERA POR PRESIÓÓÓÓNNNNÚÚÚÚLCERA DIABLCERA DIABLCERA DIABLCERA DIABÉÉÉÉTICATICATICATICA ÚÚÚÚLCERA ARTERIALLCERA ARTERIALLCERA ARTERIALLCERA ARTERIALÚÚÚÚLCERA VENOSALCERA VENOSALCERA VENOSALCERA VENOSACLASIFICACIÓN ETIOLÓGICALESILESILESILESIÓÓÓÓN INCONTINENCIAN INCONTINENCIAN INCONTINENCIAN INCONTINENCIA
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
ÚLCERA POR PRESIÓN: UPPEtiopatogenia
ÚLCERA POR PRESIÓN: UPPEtiopatogenia
Son consecuencia del aplastamiento de los tejidos entre dos planos:
• El propio individuo
(plano óseo)• Otro externo a él
(sillón, cama..)
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
ETIOPATOGENIAETIOPATOGENIA•• PresiPresióón directan directa
•• Fuerzas de fricciFuerzas de friccióónn
•• Fuerzas tangenciales o de cizallaFuerzas tangenciales o de cizalla
•• La humedadLa humedad
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
Características:UPP:
• existe P y cizalla• Sobre prominencias óseas
• Limitadas: bordes distinguibles
• Puede haber necrosis
INCONTINENCIA Y UPP
LESIONES POR HUMEDAD: • existe humedad• En pliegues, surco anal,
enrojecimiento perianal• No necrosis• Bordes irregulares o
difusos
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
UPP INTRODUCCIÓN
•Definición y proceso de cicatrización de herida crónica/úlcera•Clasificación etiológica•Etiopatogenia upp•Factores de riesgo•Estadíos upp Epidemiología y consecuencias
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
Esquema conceptual Braden-Bergstrom
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
FACTORES DE RIESGO UPPFACTORES DE RIESGO UPP
• Edad avanzada• Disminución de la sensibilidad y movilidad• Deficiencias nutricionales• Fármacos• Trastornos en transporte de O2• Procesos patológicos• Vasoconstricción periférica
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
CLASIFICACIÓN-ESTADIAJE UPPEstadío I Estadío II
Estadío III Estadío IV_______
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
UPP INTRODUCCIÓN
•Definición y proceso de cicatrización de herida crónica/úlcera•Clasificación etiológica•Etiopatogenia upp•Factores de riesgo•Estadíos upp•Epidemiología y consecuencias
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
DIMENSIONES DEL PROBLEMA
•No es un problema menor
•El 95% son evitables
•Problemas legales
•1€ en prevención: 50€ en tratamiento
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
NO ES UN PROBLEMA MENORdatos epidemiológicos upp
Último Estudio Nacional de Prevalencia de upp en España*
2005 (GNEAUPP):– AP: 3,73% en atención domiciliaria– Hospitales: 8,24% – Centros sociosanitarios: 6,10%. – Un 22,7% de estas lesiones son recurrentes.
80.000 personas/dia: atendidas por upp en los ≠ niveles asistenciales
*Soldevilla JJ, y col. 2º Estudio Nacional de Prevalencia de Úlceras por Presión en España, 2005. Epidemiología y variables definitorias de las lesiones y de los pacientes. Gerokomos 2006;17(3):154-72
Concordancia con 1er estudio de prevalencia upp en España 2001
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
Locacizaciones más frecuentes uppLocacizaciones más frecuentes upp
• Sacro: 526• Talón: 423• Trocánter: 263• Maleolo: 98• Glúteo: 77• Pie: 71• Espalda: 34• Pierna: 33
GNEAUPP Nov. 2001- Abril 2002
• Isquion: 29• Codo: 27• Escápula: 17• Ocipital: 14• Rodilla: 14• Coxis: 11• Cresta iliaca: 11• Oreja:8
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
NO ES UN PROBLEMA MENORconsecuencias socio-sanitarias upp
Morbimortalidad asociada importante:•La presencia de upp: riesgo de muerte de 2 a 4 veces superior a no presentar upp en personas de edad avanzada* y en pacientes en cuidados intensivos**.
*Thomas DR y col. Hospital-acquired pressure ulcers and risk of death.J Am Geriatric Soc.1996; 44(12): 1435-1440**Clough NP. The cost of pressure area management in an intensive care unit. J Wound Care. 1994; 3:33-35
En España, por cada 100.000 defunciones: más de 165 son o están relacionadas con el hecho de padecer upp*. Mortalidad directa atribuible: 600 pacientes anuales*.
*Verdú J y col. Análisis y evolución de la mortalidad por úlceras por presión en España. Periodo 1987-1999. Gerokomos 2003;14(4):212-226
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
NO ES UN PROBLEMA MENORconsecuencias económicas upp
• Importante consumo de recursos para el sistema de salud tanto humanos como materiales• prolongan la estancia hospitalaria• responsables importantes costes sociales y sanitarios*
• El coste de tratar las upp en España: ronda cifras que superan el 5% del gasto sanitario anual de nuestro país**.
*Posnett J y col. Una aproximación al impacto del coste económico del tratamiento de úlceras por presión en España. En: Epidemiología, coste y repercusiones legales de las úlceras por presión en España, años 2005-2006. ISBN: 978-84-611-6991-7
**Tsokos M; Heinemann A; Püschel K. Pressure sores: epidemiology, medico-legal implications and foresic argumentation concerning causality. Int J Legal Med 2000; 113:283-287
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
NO ES UN PROBLEMA MENORconsecuencias económicas upp
*Posnett J y col. Una aproximación al impacto del coste económico del tratamiento de úlceras por presión en España. En: Epidemiología, coste y repercusiones legales de las úlceras por presión en España, años 2005-2006. ISBN: 978-84-611-6991-7
16600€Grado IV
11000€Grado III
5600€Grado II
211€Grado I
Coste por episodio-paciente
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
EL 95% DE LAS UPP SON EVITABLES*con los cuidados adecuados
*Waterlow J. Pressure sore prevention manual. Newtons, Curland, Taunton. 1995PREVENCIONPREVENCIONPREVENCIONPREVENCION95% 95% 95% 95% U.P.PU.P.PU.P.PU.P.PEVITABLESEVITABLESEVITABLESEVITABLESCOSTECOSTECOSTECOSTE BENEFICIO
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
PROBLEMAS LEGALES DE LAS UPPAl tratarse de un problema de salud evitable, injustificado accidente:
–Los profesionales responsables del cuidado–Las instituciones sanitarias y socio-sanitarias
Responder ante la justicia por negligencia clínica
En España: 2 sentencias:se condena a la Administración por falta de recursos hospitalarios suficientes “de tipo mecánico y profesional”Considera negligencia no disponer de protocolo de prevención…
*Soldevilla y col. Aspectos legales relacionados con las úlceras por presión. Gerokomos2006;17(4):203-224
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
REFLEXIONES1. Dimensiones del problema:
– No consta en los informes de alta del hospital– No consta en la historia de A.P.– No se pueden prevenir: Son consideradas como algo
implícito en ciertas intervenciones: “es normal que se ulceren”
2. Abordaje del anciano con upp:– Son crónicas = “no tienen cura”– Utilización de apósitos= muy caro. No evidencias?– Centrar la atención únicamente en la lesión, no en el resto de
cuidados
3. Abordaje integral = Multidisciplinar
No son importantes??
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
SOCIEDADES Y PÁGINAS DE INTERÉS
• GNEAUPP: Grupo Nacional para el Estudio y Asesoramiento de las UPP y otras heridas crónicas: www.gneaupp.org
•EPUAP
•EWMA
•SEHER
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
BIBLIOGRAFIA•Documentos de consenso
•GPC
•Guías rápidas de actuación
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
EVIDENCIA: DIFICULTAD METODOLÓGICA
•Dificultad generación evidencias de máxima solidez: ensayos clínicos con asignación aleatoria:
–Las upp: problema multifactorial–Controlar gran cantidad de variables en la práctica
•La mayoría de estudios comparan los primeros productos de CAH con la tradicional: HCL & gasa
–No nuevos estudios: se considera alternativa superada–Falacia metodológica
•Evidencias en apósitos: no es posible generalizar por familias, porque la composición, estructura difieren•Investigación: soportada económicamente por la industria
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
ABORDAJE MULTIDISCIPLINAR• No centrar los cuidados en la úlcera
*
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
ValoraciValoracióónn Control o alivio Control o alivio de la CAUSAde la CAUSA
Cuidados de Cuidados de la lesila lesióónn
Cuidados Cuidados generalesgenerales
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
1.1.VALORACION INICIAL DEL PACIENTE
• HISTORIA COMPLETA� Factores de riesgo de c/ tipo de úlceras
� Factores afectan al p. de cicatrización*� Fármacos� Valoración nutricional
� Exploración física: pulsos� Hábitos y estado de higiene� EVRUPP*
ValoraciValoraciValoraciValoracióóóón inicialn inicialn inicialn inicial
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
FACTORES QUE AFECTAN AL P. DE CICATRIZACIÓN
• Edad avanzada• Fármacos
ValoraciValoraciValoraciValoracióóóón inicialn inicialn inicialn inicial
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
VALORACION DEL RIESGO: EVRUPP
• ESCALAS :
• ESCALA DE : NORTON
• ESCALA DE : BRADEN
• ESCALA DE : EMINA
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
VALORACIÓN NUTRICIONALPARÁMETROS BIOQUÍMICOS
ValoraciValoraciValoraciValoracióóóón inicialn inicialn inicialn inicialDe 4500 a 11000 millones/mm 3
Recuento linfocitario
De 200 a 400 mg/100ml
Transferrina sérica
De 16 a 30 mg/100ml
Prealbúmina
De 3,5 a 5 g/100ml
Albúmina
Severa Moderada LigeraValores normales
DESNUTRICIDESNUTRICIDESNUTRICIDESNUTRICIÓÓÓÓNNNN<800 millones/mm 3
De 800 a 1199 millones/ mm 3
De 1200 a 1500 millones/ mm 3
<100 mg/100ml
100-149 mg/100ml
150-200 mg/100ml
<5 mg/100mll5-9 mg/100ml
10-15 mg/100ml
< 2,1 g/100ml2,1 a 2,7 g/100ml
2,8 a 3,4 g/100ml
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
VALORACIÓN NUTRICIONALMEDIDAS ANTROPOMÉTRICAS
ValoraciValoraciValoraciValoracióóóón inicialn inicialn inicialn inicial< 75%Peso
actual/ peso habitual X 100
Peso habitual
>5% en 1 mes>10% en 3 meses
5% en 1 mes10% en 3 meses
<5% en 1 mes<10% en 3 meses
% de pérdida de peso
Severa Moderada LigeraNormal
DESNUTRICIDESNUTRICIDESNUTRICIDESNUTRICIÓÓÓÓNNNN-Distancia talón rodilla -Circunferencia del muslo
-Perímetro braquial -Pliegue tricipital
-Pliegue subescapular
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
VALORACIÓN DE LA LESIÓN
••MMÍÍNIMO UNA VEZ A LA NIMO UNA VEZ A LA SEMANASEMANA
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
ValoraciValoracióónn Control o alivio Control o alivio de la CAUSAde la CAUSA
Cuidados de Cuidados de la lesila lesióónn
Cuidados Cuidados generalesgenerales
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
ÚLCERA POR PRESIÓN
ÚLCERA DIABÉTICA ÚLCERA ARTERIAL
ÚLCERA VENOSA
¡Qué no me presionen
más!
¡Quiero que me
compriman!
Control metabólico
¡Más riego,
más O2!
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
ALIVIO DE LA PRESIÓN: UPP1. Plan de movilización del paciente
2. Superficies Especiales para el Manejo de la Presión (SEMP)
3. Técnicas de posición y Cambios posturales4. Protección local ante la presión
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
2- TÉCNICAS DE POSICIÓNCON EL PACIENTE SENTADO
Si upp sobre superficie de asiento:
– Evitar posición sentado
– Excepcional : periodo limitado si se garantiza el alivio de la presión
Variar posición c/hora: cambios posturales o pulsionesSi no fuera posible: enviar a la cama
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
CASO ALIVIO DE LA PRESIÓNUPP SACRA
Reduciendo el tiempo de sedestaciónde 9 h a 2h diarias
•1ª visita •Tras 7 días
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
¡¡¡ALARMA!!!
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
2- TÉCNICAS DE POSICIÓN
CON EL PACIENTE ENCAMADO
Los individuos encamados NO deben apoyar sobre la/s UPP
Si no fuera posible…. (Ejem: Poliulcerados)
disminuir el tiempo de exposición a la presión:
– Mayor frecuencia de cambios posturales
– Superficies especiales de apoyo
UPP
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
2- SEMP
• Cualquier superficie que presente propiedades de reducción o alivio de la presión • Según necesidades del paciente• Que aumente la superficie deapoyo•No sustituyen a los cambios posturales ni al resto de cuidados
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
2- SEMP UPP
Colchones dinámicos de reemplazo o camas fluidificadas.
Pacientesmultiulcerados
Colchones dinámicos de celdas grandes. Camas fluidificadas.
Alto riesgo
Colchones dinámicos de reemplazo o camas fluidificadas.
Estadío IV
Colchonetas alternantesde celdas medianas o colchones de celdasgrandes.
De medio a alto riesgo
Colchonetas alternantesde celdas medianas o colchones dinámicos de reemplazo.
Estadío IIIColchonetas alternantesde celdas pequeñas o medianas.
Medio riesgo
Colchonetas alternantesde celdas pequeñas o medianas.
Estadío IIColchón estático o colchoneta alternante de celdas pequeñas.
De bajo a medioriesgo
Sistemas estáticos. Estadío ISistemas estáticos. Bajo riesgo
Estadío de las UPPRiesgo de desarrollar UPP según escala
de Braden
CRITERIOS PARA LA ASIGNACIÓN DE UNA SEMP
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
2- SEMPUPP
Colchonetas-cojinesalternantes de aire en celdas o tubos.Colchón alternante de aire.Camas y colchones de posiciónlateral.Camas fluidificadas o de suspensión.Camas bariáticas.
Sobrecolchones-cojinesestáticos de aire.Colchonetas-cojines de agua.Colchonetas-cojines de fibra.Colchonetas de espuma.Colchones látex.Colchones-cojinesviscoelásticos.
SUPERFICIES DINÁMICAS(pacientes de riesgo medio y
alto)
SUPERFICIES ESTÁTICAS(pacientes de riesgo bajo)
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
2- SEMP: ColchonetasUPP
De celdas
De tubos
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
2- SEMP: colchones
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
CubrecolchonesDEBAJO !!! NO ENCIMA!!
Células alternantesCabeceraCabecera
3- SEMP: Recomendaciones
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
2- SEMP: cojín
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
3- CAMBIOS POSTURALES
•Max: 30º
Movilizar a la persona, evitando fricción y movimientos de cizallaElevar la cabecera de la cama lo mínimo posible y durante el mínimo tiempoEn posiciones de decúbito lateral: no sobrepasar los 30º de inclinación
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
4- PROTECCIÓN LOCAL ANTE LA PRESIÓN
Apósitos reductores de la presión:•Que permitan visualizar la zona diariamente•Compatibles con la utilización de ácidos grasos hiperoxigenados
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
¿ PREVENCION.. ?
¡¡¡ NEGLIGENCIA !!!
4- PROTECCIÓN LOCAL ANTE LA PRESIÓN
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
ÁCIDOS GRASOS HIPEROXIGENADOS (AGHO)
� Mejoran la tonicidad cutánea
� Mejoran la microcirculación
� Evitan la deshidratación de la piel
� Aplicar 2-3 veces/día
� No utilizar sobre piel lesionada
� No masaje
4- PROTECCIÓN LOCAL ANTE LA PRESIÓN
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
AGHO
� Presentaciones en solución:
Corpitol®, Linovera®, Mepentol®, Salvaskinoil®.
� Presentaciones en emulsión:
Corpitol emulsión®, Linovera emulsión®, Mepentol leche®, Salvaskin milk®.
SelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSeleccióóóóóóóón apn apn apn apn apn apn apn apóóóóóóóósitositositositositositositosito
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
ALIVIO DE LA CAUSA: U. VENOSASFavorecer el retorno venoso:• Fármacos • Sistemas de compresión: el 80% de las úlceras
venosas: no compresión: tto inadecuado• Técnicas quirúrgicas
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
SISTEMAS DE COMPRESIÓN
Sistema de vendaje multicapasPresión: 40mmHgPermite alcanzar el 80% de tasa de cicatrización en 12 semanas de tto
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
SISTEMAS DE COMPRESIÓN
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
ValoraciValoracióónn Control o alivio Control o alivio de la CAUSAde la CAUSA
Cuidados de Cuidados de la lesila lesióónn
Cuidados Cuidados generalesgenerales
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
CUIDADOS GENERALES1. Cuidados de la piel y prevención de
nuevas lesiones2. Tratamiento de procesos patológicos
incidentes3. Soporte nutricional4. Soporte emocional5. Tratamiento del dolor6. Cuidados de la piel perilesional
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
1- CUIDADOS DE LA PIEL Y PREVENCIÓN
UPP: Masaje selectivo: prominencias óseasVigilar puntos de apoyo y cicatricesTratar procesos que originen humedadExceso de exudado: productos barrera
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
2- PROCESOS PATOLÓGICOS INCIDENTES
Tratar los procesos incidentes:• Alteraciones Respiratorias, circulatorias, metabólicas, ….Regular fármacos
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
3- SOPORTE NUTRICIONAL
•Un buen soporte nutricional favorece la cicatrización y evita la aparición de úlceras•Una situación nutricional deficiente produce un retraso o imposibilidad de la cicatrización total •Las necesidades nutricionales de las personas con UPP están aumentadas, debido a las necesidades inherentes al proceso de cicatrización
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
Glutamina, Arginina, Cisteina.Aminoácidos
A, complejo B y C.Vitaminas
Zinc, Hierro, Cobre, Selenio y Manganeso.Minerales
30cc. Agua/Kg/día.Cantidad mínima diaria, salvo contraindicación: 2000cc.
Aporte hídrico
1.5-2 gr/Kg/día.1.25-1.5 gr/Kg /día.
Máximo: 2 gr/Kg /día.
ProteínasAjustar en caso de
obesidad.
35-40 Kcal/Kg/día.30-35 Kcal/Kg /día.CaloríasRestar 5-10 Kcal/Kg/día.
en caso de obesidad.
Pacientes conUPP III-IV
Pacientes con alto riesgo o con UPP I-II
Nutrientes
La dieta tipo para un paciente con UPP o en riesgo de padecerlas, garantizará como mínimo:
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
3- SOPORTE NUTRICIONAL
•Aporte hídrico •Suplementos nutricionales
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
4- SOPORTE EMOCIONAL
Evitar el deterioro del autocuidadoImplicar al paciente y a la familia en el cuidadoEducación sanitaria: conocer los factores de riesgo y enseñar a identificar los signos de alarmaEntorno cuidador
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
5- TRATAMIENTO DEL DOLOR
Reducir la ansiedad en el momento de:•Retirada del apósito•Desbridamiento•LimpiezaTratamiento farmacológico: permanente o antes de realizar las curas.
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
6- CUIDADOS DE LA PIEL PERILESIONAL
Utilizar emulsiones cutáneas hidratantesEvitar el uso continuado de cremas corticoidesEliminar costrasTratamiento del prúritoUtilizar productos barrera
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
ValoraciValoracióónn Control o alivio Control o alivio de la CAUSAde la CAUSA
Cuidados de Cuidados de la lesila lesióónn
Cuidados Cuidados generalesgenerales
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
CONCEPTOSSe trata de situar al organismo en las mejores
condiciones posibles para que se produzca el p de cicatrizacion
• Cura en ambiente húmedo: CAH• Preparación del Lecho de la Herida
para la cicatrización: PLH• Acrónimo TIME
Elección producto
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
• Biocompatible
• Proteger heridas de agresiones externas (físicas, químicas, …)
• Mantener lecho herida húmeda y piel circundante seca
• Eliminar y controlar exudados y tejido necrótico mediante su absorción
APÓSITO IDEAL I
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
• Dejar mínimos residuos en la lesión
• Adaptable a localizaciones difíciles
• Ser de fácil aplicación y retirada
LOS APOSITOS DE GASA NO CUMPLEN CON LA
MAYORIA DE REQUISITOS
APÓSITO IDEAL II
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
CONCEPTOSMANTENIMIENTO CONSTANTE DE Tª y
HUMEDAD FISIOLOGICA
CAH
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
MicroclimaParámetros de “Cura en ambiente
húmedo”
3535--38 38 ººCC
Temperatura fisiológica
Aumenta la mitosis celular
MITOSISMITOSIS
<<TTªª FISIOLOGICAFISIOLOGICA
MITOSISMITOSIS>>
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
CONCEPTOSCAH versus Cura Tradicional:Mayor calidad de vida: compatible con ABVD, menor
dolorEstudios coste/efectividad:• Mayor espaciamiento entre curas• Reducción tiempo cicatrización• Tiempos de cicatrización/coste: 1cm2 superficie
úlcera*:– Cura tradicional: 12,18 días/ 108, 07€– CAH: 7,12 días/ 26,72€
*Capillas y col. Comparación de la efectividad y del coste de la cura en ambiente húmedo frentea la cura tradicional. Rev Enf 2000; 23 (1): 17-24
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
Dr. R. Gary Sibbald, MD, FRCPC
El desbridamiento , un adecuado equilibrioen el balance bacteriano y un medioambiente húmedo que favorezca, debenser optimizados de manera conjunta comopartes integrales en la preparación del lecho de la herida “
Preparación del Lecho de la HeridaPLH
Prof. Vincent Falanga, MD, FACP
•“La herida debe ser preparada desde su mismo tejido base , con un ambiente que asegure que el proceso de cicatrización se desarrolle en un periodo de tiempoadecuado”
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
PREPARACIÓN DEL LECHO DE
LA HERIDA
Tejido no viable o
deficiente
Infección o inflamación
Desequilibrio en la
humedad
Bordes (márgenes) epidérmicos
que no avanzan
Manejo de la causa de la herida crónica
T I M E
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
CUIDADOS DE LA LESIÓN
PROCESO ELECCIÓN PRODUCTO
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
EXCEPCIONES CAHINDICACIONES DE CURA SECA
Úlceras no cicatrizables:–Insuficiencia arterial: Gangrena seca Gangrena húmeda por infección anaerobia
–Heridas tumorales•Upp en talón con epidermis continua sin fluctuación
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
CUIDADOS DE LA LESIÓN
LIMPIEZA• COMO NORMA: SUERO SALINO FISIOLÓGICO ** • USAR MÍNIMA FUERZA MECÁNICA EN SU SECADO• Tª• PRESIÓN DE LAVADO EFECTIVO SIN CAPACIDAD
DE PRODUCIR TRAUMATISMOS
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
¿CUÁNDO UTILIZAR ANTISÉPTICOS EN ÚLCERAS?
1. Heridas con tejido desvitalizado que van a ser sometidas a desbridamiento cortante
2. Heridas con infección por microorganismos multirresistentes
3. En piel perilesional previo a técnicas invasivas
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
CUIDADOS DE LA LESIÓN
PROCESO ELECCIÓN PRODUCTOOBJETIVO
Elegir el tratamiento adecuado en función de las distintas fases de la cicatrización
1. Productos existentes
2. Fases del proceso de cicatrización
3. Productos indicados en cada fase
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
PRODUCTOS DE CAH�� ÁÁpositospositos de de ÁÁcido cido
HialurHialuróóniconico
�� AlginatosAlginatos
�� CadexCadexóómeromero IodadoIodado
�� CarbCarbóón activadon activado
�� Carga iCarga ióónicanica
�� ColColáágenogeno
�� Compuestos o combinadosCompuestos o combinados
�� Espumas (Espumas (FoamsFoams))
�� PelPelíículas (Film)culas (Film)
�� HidrocoloidesHidrocoloides
�� HidrogelesHidrogeles
�� Moduladores proteasasModuladores proteasas
�� No adherentesNo adherentes
�� De plataDe plata
�� Productos barreraProductos barrera
�� SalinosSalinos
�� De siliconaDe silicona
�� Otros Otros
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
PRODUCTOS DE CAH�� HidrocoloidesHidrocoloides
�� HidrogelesHidrogeles
�� AlginatosAlginatos
�� Espumas o Espumas o foamsfoams
�� De plataDe plata
�� ColColáágenogeno
�� Otros: CarbOtros: Carbóón activado, Compuestos o combinados, n activado, Compuestos o combinados, antiadherentesantiadherentes
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
HIDROCOLOIDES SelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSeleccióóóóóóóón apn apn apn apn apn apn apn apóóóóóóóósitositositositositositositosito� Formados por carbosi-metil-celulosa sódica (CMC) +
otros HCL, +sust.+ lámina de poliuretano ext.
� Junto al exudado forman un gel: condiciones de CAH
� En estadíos I, II Y III. No en estadío IV e infectadas
� Pueden desprender olor. Dejan residuos en la lesión: difícil retirada
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
• AQUACEL en cinta y en placa (Convatec)
SelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSeleccióóóóóóóón apn apn apn apn apn apn apn apóóóóóóóósitositositositositositositositoHIDROFIBRA DE HIDROCOLOIDE
VENTAJAS:
�No deja residuos en la lesión
�Fácil retirada
�No daña piel perilesional
�Combinable con otros productos
�Capacidad de absorción
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
HIDROGELES
SelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSeleccióóóóóóóón apn apn apn apn apn apn apn apóóóóóóóósitositositositositositositosito� Rehidratan la superficie lesionada
� Cualquier fase del proceso de cicatrización
� Precisan de un dispositivo de sujeción
� PRESENTACIÓN: placa, malla, estructura amorfa-gel
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
ALGINATOS SelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSeleccióóóóóóóón apn apn apn apn apn apn apn apóóóóóóóósitositositositositositositosito� Absorben exudado. Forman gel hidrófilo
� Indicación: úlceras de moderado-alto exudado. Estadíos III y IV. Necrosis húmedas, úlceras cavitadas y/o infectadas
� Propiedades de hemostasia
� No en necrosis secas, ni úlc. No exudativas
� PRESENTACIÓN: placa y cinta
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
� Derivados del poliuretano + estructura hidrofílica� Gran capacidad de absorción
� No se descomponen con el exudado� Protección piel perilesional
� Útiles en todo el proceso de cicatrización: CAH, D. Autolítico
SelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSeleccióóóóóóóón apn apn apn apn apn apn apn apóóóóóóóósitositositositositositositositoEspuma – Foam(Hidrocelulares, Hidropoliméricos)
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
� Combinable con otros productos� Algunos tienen la capacidad de reducir la presión
Presentaciones adhesivas y no y para Ú. CavitadasCambio: cuando el exudado llegue a un cm. del borde
del apósito
SelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSeleccióóóóóóóón apn apn apn apn apn apn apn apóóóóóóóósitositositositositositositositoEspuma – Foam(Hidrocelulares, Hidropoliméricos)
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
SelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSeleccióóóóóóóón apn apn apn apn apn apn apn apóóóóóóóósitositositositositositositositoDE PLATA• Actisorb Plus 25®: plata en malla de carbón activado.
• Allevyn Ag®: foam de poliuretano + sulfadiacina argéntica
• Algisite Ag®: Alginato cálcico + plata iónica
• Aquacel Ag ®: hidrofílico de hidrofibra de hidrocoloide que contiene plata iónica.
• Acticoat®/ Argencoat®: contiene plata nanocristalina.
• Askina Calgitrol Ag®: de 2 capas: poliuretano reticulado + matriz de alginato con plata iónica
• Atrauman Ag®: trama de poliamida impregnada con ácidos grasos y plata metálica.
• Biatain Plata®: foam de poliuretano con plata iónica hidroactiva
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
• Cellosorb plata®: Espuma + plata metálica
• Melgisorb Ag®: Alginato con carboximetilcelulosa + plata iónica
• Mepilex Ag®: foam de poliuretano con silicona + plata y carbón activo
• Release Ag®: hidroalginato con plata metálica
• Suprasorb A + Ag®: Alginato cálcico + plata
• Urgotull Sulfadiazina Argéntica®: de malla de hidrocoloide con sulfadizaina argéntica.
• Vliwaktiv®: Tejido de carbón activado impregnado con sal de plata
SelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSeleccióóóóóóóón apn apn apn apn apn apn apn apóóóóóóóósitositositositositositositositoDE PLATA
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
SelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSeleccióóóóóóóón apn apn apn apn apn apn apn apóóóóóóóósitositositositositositositositoDE COLÁGENO•Aportan colágeno al lecho
•INDICACIONES:
Úlceras limpias en fase de granulación
Catrix®
•CONTRAINDICACIÓN:
•Úlceras infectadas o con tejido necrótico
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
• Mepitel®: Tul no adherente; • Algunas espumas como el Mepilex® y el Allevyn
Gentle Border® tienen un adhesivo de silicona.• De Carbón activado. OLOR. Paliativos
SelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSelecciSeleccióóóóóóóón apn apn apn apn apn apn apn apóóóóóóóósitositositositositositositositoOTROS
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
FASE CATABOLICA O EXUDATIVA FASE DE PROLIFERACIÓN
PROCESO DE CICATRIZACIÓN: UPPELECCIÓN DEL PRODUCTO
FASE DE EPITELIZACIÓN
FASE DE MADURACIÓN
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
+++++++++++
++
++++++++
+++++
++++++
+++++++++++++++
Maduración
Epitelización
ProliferativaExudativa no exudativa
CatabólicaExudativa no exudativa
+++ alta eficacia / ++ muy eficaz / + eficaz
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
1. Fase catabólica o exudativa
ProductosProductos--fasesfases
Desbridamiento
Enzimático
Mixto
Autolítico
Desbridamiento
Limpieza herida
Fagocitosis
Cortante
DERTRASE
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
2. Fase proliferativaProductosProductos--fasesfases
• Hidrocelulares• Alginatos, si exudado• Hidrogel + hidrocelular
• Hidrocoloides• Hidrogeles
Revascularización
Granulación
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
Relación entre las bacterias y el huésped
ContaminaciContaminaci óónn
InfecciInfecci óónn
��������cargacargabacterianabacteriana
Equilibriobacteriano
Desequilibriobacteriano
InfecciInfecci óónn = = inoculaciinoculaci óónn ((nnúúmeromero organorgan íísmossmos ) x ) x virulenciavirulenciaResistencia del Resistencia del huespedhuesped
Sibbald et al OWM OCT 2001
Sibbald RSM supp 2001
ColonizaciColonizaci óónn
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
Fuente: Torra JE y col. Abordaje de la carga bacteriana y de la infección en las heridas crónicas. En: Soldevilla, J.J., Torra i Bou, JE. Atención integral de las heridas crónicas. 1ªEd. Madrid. SPA 2004; 121-158.
Rotura del tejido cicatrizado
Mal olor
Cavitaciones en la base de la herida
Fragilidad del tejido de granulación
Decoloración del tejido de granulación
Enlentecimiento de la cicatrización
Exudado seroso con inflamación concurrente
SIGNOS CLÍNICOS ADICCIONALES
CRITERIOS DE INFECCIÓN
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
BIOFILMBIOPELICULA
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
¿Utilización de antibióticos ?• SISTÉMICOS: Controversias
• LOCALES: controversias– Resistencias, sensibilización, reacciones cruzadas
con AB sistémicos,
– Dosis: dificultad absorción, pautas no terapéuticas: curas c/24h?
• SOLUCIONES LIMPIADORAS: Prontosan®
• Recomendaciones GPC: Productos plata:
– Amplio espectro, no E. secundarios, no interfiereAB, no resistencias
Periodos limitados
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
-Un exceso de metaloproteasas(MMP) en el lecho lesionalincrementan los niveles de exudado e impiden una corrcetacicatrización
-La plata nanocristalina disminuye el efecto de las MMP
Plata nanocristalina y la cicatrización
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
2. Fase proliferativaProductosProductos--fasesfases
• Hidrocelulares• Alginatos, si exudado• Hidrogel + hidrocelular
• Hidrocoloides• Hidrogeles
Revascularización
Granulación
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
3. Fase de epitelización
• Hidrocelulares
Productos-fases
Contracción
Epitelización
• Hidrocoloides
• Hidrogeles
• Colágeno
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011
4. Fase de maduración
• Hidrocelulares• Hidrocoloides
• Film de poliuretano
ProductosProductos--fasesfases
Protección
22è Curs de Formació Mèdica Continuadaen Gerontología Clínica I Cures Pal·liatives.
2010-2011