IKASTAROAK

Luis Briñas kalea 31, behea 48013 BilboTf/Fax: 94 441.85.63 - 649.647.483

e-mail: dantzanet@gmail.com

DANTZA IKASTAROAOinarrizko maila, Erromerietako dantzak, Dantzaplaza, Jota, Arin arin, Larrain dantza

MUSIKA IKASTAROAKGAITA, TRIKITRIXAPERKUSIO...Txalaparta, Panderoa, Atabala, Danborra…Ordutegi malguak, Informazio gehiago

UGAO - MIRABALLES2012 MAIATZAK 20

Egitaraua / Programa Alkatearen agurra

MAIATZAK 10tik - 20rarteEUSKAL JANTZIEN ERAKUSKETAJane Jauregian (Kultur Etxean)

MAIATZAK 10Euskal Jantzaien Erakusketaren Inaugurazioa.Hemanaldia: SAREA Abesbatza eta ETORKI DantzaTaldearen eskutik.Arratsaldeko 19:00Jane Jauregian (Kultur Etxean)

MAIATZAK 17, OstegunaBuruko zapiaren Janzkera IkastaroaArratsaldeko 18:30etan, Jane Jauregian (KulturEtxean)

MAIATZAK 20, Igandea11:00 Taldeen Kalejira.

11:30 UDAL FUTBOL ZELAIAn Dantza TaldeenEkitaldia

DANTZARI DANTZAAgintariena, Zortzinangoa, Ezpata Joko Txikiak,Banangoa, Binangoa, Ezpata Joko Nagusia,Launangoa, Makil Jokoa, Txontxongiloa.GIPUZKOAKO DANTZAKAgurra, Makil Txiki eta Zinta dantzaDANTZARI ERTAINAK - TXIKIAKAintzina Pika, Ostalersa eta Hegi.ELTZIEGOKO DANTZAKCorrecalles, La Danza, Cuatro Calles, Arbol, JotaGORULARIAKDomingiloa eta Arku dantzaDANTZARI ERTAINAK - TXIKIAKEsku dantza, Zapatain dantza, Xan Petrike, ZazpiJauziak eta TxulalaiKAIXARRANKALARRAIN DANTZA

11:00 ERMITAN: Folklore Azoka

17:00 ERROMERIA Luhartz taldearekin UdaletxekoPlazan

Egunean zehar:

15:00etatik aurrera MUSIKA TXOKOA Ermitako Plazan,Txozna eta Umeentzako Puzgarriak eta tailerrak…

Maiatzaren 20an, domekan,Bizkaiko Dantzarien egunaizango da gure herrian, Ugao-Miraballesen.

Ohore bat da hemen ospatzeagure herriko folklorea eta kul-turea indartzeko ekitaldi gar-rantzitsu hau. Honetan zerikusi handia euki dau bertokoEtorki Dantza Taldeak. Gogor

lan egin dau geurean ospatzeko eta ilusinoa danonganzabaltzeko. Hau dala eta lerro honeek aprobetxau gurakoneukez nire eskerrik beroena luzatzeko. Gitxi geratzen da50. urteurrena ospatzeko. Eskerrik asko alkartea sortuzanetik 1964.urtean, lanean ibili zarien danoi eta orainbertan testigu hori hartuta lanean zabizenoi. Urte honeetanherriko eta inguruko hainbat jente pasau da dantza alka-rtetik: batzuk erakusten, beste batzuk txistua edo besteinstrumentuak joten, jente piloa dantzan ikasten, josten,laguntzen ….. danok helburu bakar bategaz: gure herrikokultur ondare honen alde lan egiteko asmoagaz. Mila eskerdanoi bihotz-bihotzez. Esaera zaharrak esaten dauanmoduan " izan zarielako gara, garelako izango dira".

Era berean eskerrak emon gura deutsuedaz proiektu hauaurrera atara daiten lagundu dozuen alkarte, langile etapertsona guztioi. Argi dago danon laguntza barik hau ezzala posible izango, zorionak danoi!.

Dana dogu prest, gure lan onena eta ilusino guztia jarridogu Dantzari Eguna primeran atara daiten, halandazegonbidapena zabaldu gura deutsuet egun honetan gureherria ezagutzen etorteko eta dantza-giro atseginean igarodaizuen.Ugao-Miraballesko herriak eskuzabalik hartuko zaitu,erdu!, egun zoragarri bat pasetako aukera ezin hobea izan-go dozu eta.

Izaskun Landaida

Lehen baino indar haundiagoadaukie euskal dantzek"

ARANTZA CASTAÑIZA

Arantza Castañiza Ugaoko Etorki Dantza Taldeko presi-dentearekin hitz egin dugu, aurten Bizkaiko DantzariEguna bertan ospatuko dela aprobetxatuz bere lana etaibilbideagatik omenduko baitituzte berori eta MariCarmen Salbide, taldeko arduradun ere izan zena,Arratia-Nerbioiko Eskualdearen eskutik.

Noiztik ari zara Etorki Dantza Taldean?Taldeak 48 urte egingo ditu aurten, eta nik 47 eramangoditut. Beraz, ia hasieratik esan daiteke nabilela taldean.Umetan hasi nintzen dantzan eta geroztik ez naiz talde-tik aldendu. Izan ere, familia osoa daukat sartutataldean: alaba zaharrena nagusien taldeaz arduratzenda baita Olentzeroren inguruan antolatzen dugun ekital-diaz ere, beste batekin batera. Bigarren alabak oraindikere dantza egiten du eta gainera "amatxu"en taldea etaumeena ere gidatzen ditu. Suhia ere dantzaria dut etamutil txikien taldeaz arduratzen da.

Zergatik sartu zinen?Esan bezala, umetatik nabil dantza-taldean. Hasieran,ikasle moduan, eta gero, zaharragoek taldea utzi ahala,gazteago ginenak taldearen ardura hartzen hasi ginenapurka-apurka. Dena dela, beste talde askotan ere ibilianaiz irakasle: Arrankudiagan, Laudion, Amurrioko moja-eskolan, Ibarran…

Nolakoa izan da esperientzia?Denetik izan dugu, egia esan. Lan asko egin dugu.Ikasleen amak izan dira gehien lagundu digutenak,momentu gogorrenetan gurekin jo ta ke ibili direnak.80ko hamarkadako uriolak material asko hondatu zigun,jantziak, etabar. Guk geuk berriztatu behar izan genuenguztia. Gero, duela hamabost bat urte izango zen,MariCarmen bizi zelarik, sute bat ere izan genuen.Norbaitek su eman zion lokalari, gauez, eta arropa askoerre zen bertan, baita beste asko kedarrez alferrik galduere.

Zertan ari zarete orain Etorkin? Bizkaiko Dantzari Eguna prestatzen ari gara batez ere.Gure taldean 110 gara: 3 -16 urte bitartean, 60 bat.Nagusien taldea dugu baita ere, 17 urte eta 40 edobitarteko jendearekin. Amek ere taldea dute: ikastaroaematen zaie, Dantzari Eguneko erromerian dantza egindezaten. Talde hori berezia da, Olentzeroren eguneanantolatzen dugun espektakuluan ere parte hartzen baitu.

Eta taldearen etorkizuna, nola ikusten duzu?Argi eta dantzari! Taldeak bizigarria du, hainbat ekitaldiantolatzen dira eta herriak gogoz parte hartzen du.Gabonetan Olentzeroren inguruan ekimen paregabeaospatzen dugu Ugaon: antzestoki berezia eraiki digutegainera, ederra batean, eta bertan Olentzeroren istorioakontatzen dugu. Benetan eskertu nahi dut herriko jen-dearen parte-hartzea eta laguntza, ikasleen amenabatez ere. Horiek dira taldearen eragile nagusiak.

Lehen baino indar haundiagoadaukie euskal dantzek"

MARI CARMEN SALBIDE

Duela hamabi bat urte zendu zen Mari Carmen Salbide,Ugaoko dantza-taldeko arduradunetako bat izan zena.Izan zuen lanerako grina eta euskal kulturaren aldeemandako urteak eskertze modura, Bizkaiko Dantzari-Egunean omenduko dute, Arantza Castañiza bereadiskidea izandakoarekin batera. DEIAk bere seme-alabekin hitz egin du.

Jakingo duzuenez, zuen ama omendu behar dutedantza-taldean egindako lanagatik. Zelan hartuduzue berria?Pozik, hamabi urte eta gero berriz gogoratuko baitute.Amarentzat oso garrantzitsua izan zen taldean egindakoguztia, eta hori baloratuko dutela jakitea oso pozgarriada guretzako. Bizkaiko dantza talde askotan zen ezagu-na gure ama. Arantzarekin batera ibiltzen zenbatzarretan gora eta behera, eta anaitasun handiz lanegiten zuten.

Mari Carmen hainbat urtetan ibili zen Etorki DantzaTaldean. Zuek zer oroitzen duzue urte horietaz?Alde batetik oso estresantea zen. Alabak -alaba bi etasemea zituen- berarekin ibiltzen ginen beti, laguntzeneta ahal moduan parte hartzen, eta, hortaz, ondoezagutzen dugu zer den lan horietan ibiltzea. Alabaina,gure amak hain zuen gustoko gauza horietanibiltzea…emaitzak ikusten zituenean, hala nola, DantzariEgunak edo bestelako ekitaldiak egiten zirenean, berazoriontsu zen, pozarren zebilen.

Beraz, bertatik-bertara bizi izan duzue dantza etaeuskal kultura etxean. Gure amaren nahia Euskal Herriko kultura sustatzeaizan zen beti, eta oso borrokalaria izan zen alde horre-tatik. Ikastolen hasieran ere parte hartu zuen, jai-bat-zordean ere aritzen zen... giro euskalduna gustatzenzitzaion batez ere. Familia guztia joaten ginen dantzariegunetara. Kaixarrankarekin ere atrebitzen zen gureaita, atera kontuak.

Jarraitzen al du familian inork zuen amak jorratutakobidea?Aitziber -neba- eta Nagore -ahizpa- oraindik ere taldeanoso sartuta dabiltza. Lehenengoa dantzaria da oraindikere, gainera. Eider - amatasuna dela eta apur bat alden-duago- ere behar denetan hor dago laguntzeko, DantzariEgunetan zein bestelako ekimenetan ere. Aurrera begi-ra, gure ama zenaren ilobengan dugu itxarobidea!

DANTZARI DANTZA

GIPUZKOAKO BROKELDANTZA

DANTZARI ERTAINAK etaTXIKIAK

Herriko jaiak hurbil dituztelarik, Durangoaldeko gazteekDantzari dantza prestatzen hasten dira. Hauek mendee-tan zehar egin diren dantzak ditugu. Jaia bezperan arbo-la jarri behar da, Donienatxa, plazan, zortzi dantzariekpartaide direlarik. Agintarien aurrean herriko ikurrinadaramatela aurkezten dira Agintariena dantzatuz.Bakarko, binako, launako eta denon arteko dantzak,ezpata joku eta makil jokuekin batera osatzen dutesaioa. Amaitzeko txontxongiloa dantzatuz.

OLAGUEKO ESKU-DANTZA

Aita Olazaranek aurkeztutako joko-dantza sortanOlagueko esku-dantza ere aurkitzen dugu. NafarroakoMendietan jaso dira. Dantza horiek eginez jolasten zirengazteak neguko gau-ekitaldi luzeetan. Olagueko esku-dantza oso bizia eta alaia da. Hiru zati desberdindaitezke bertan. Parte batean oinekin egiten da dantzan,arin-arinaren antzeko pausuak egiten direlarik. Besteparte batean eskuak erabiltzen dira, eta hirugarreneaneskuekin eta oinekin egiten da.

JAUZIAK

Euskal Herrian eutsi izan zaien dantzetatik inportan-teenetakoak biribilean jarrita egindakoak dira. Ardatzazirkuluaren erdia da eta dantzariek erdi horren inguruanegingo dute dantzan, elkarri heldu gabe, dantzarenpausuak aldi berean eginez. Mutil-dantza eta jautzieiburuz ari gara. Dantza mota bat osatzen dute, ezaugarribereziekin, eta beste dantzetatik ondo bereizita daude.

JOLAS DANTZAK

Irri-dantzak edo joko-dantzak, geure herrietan, soinuareneritmoaz egindako jokoak ditugu. Partehartzaileakgazteak diren joko herritarrak dira, eta euskaldunak errit-moz eta barregarri agertzen den poztasun garbizjokatzeko kapaz izan direla garbi agertzen du. Neguinguruko gaupasa luzeak edo plaza eta tabernetakobatzarrak entretenigarriak izateko, dantza hauek egitendira. Euskal Herri guztian izan dira baina Nafarroaaldean biziagoak eta ugariagoak ditugu gaur egun.

Ezpata dantzarekin batera, Gipuzkoako herri askotakojaietan garrantzienetariko dantza da. J.I. Iztuetak beder-atzi dantzak osatzen dutela diosku. Batzuk makilekin, baitxiki bai haundi, dantzatuz, baita brokelekin ere, zintajokoarekin amaituz. Mutil gazte, eginkizunerako ondojantziak, eta aurretik lan haundiz antolatuak dantzatzendituzte. Batzutan taldeak herrí ezberdínetan dantzakeskaintzen ibilten ziren, eta honela, 1858. urtean ,Bilboko zezen plazan, Gipuzkoako talde batek herrihonetako dantza hauek dantzatu zituzten.

ELZIEGOKO DANTZAK GORULARIAK

LIZARRAKOLARRAIN DANTZA

KAIXARRANKA

Plazako Andramari egunean, herriko zaindari egunean,dantzaríek Amabirjinaren irudíari dantzekin laguntzendioten prozesio ederra izaten da. Dantzari gazteek, her-riko parrokiatik jira egin ondoren, ermita alboan, irudiarenaurrean dantzatzen dute. Pasakalles, dantza, kua-trokalles, arbol eta jota egíten dira. Guda izan zen artegizonezkoek dantzatuak ziren. Geroztik dantzen ohituraandrazkoak berriztatu zuten eta hauek hasi zirendantzatzen, batzutan mutilak laguntzen diete, dantzabatzuk mutilak beste batzuk neskak eta alkarren arteandantzatuz.

Hiru dantzaz osatua da Durangon egiten den Gorularidantza multzoa: lino lanari buruz egindako estanpa, arkudantza eta Domingiluen dantza. Azken biaklehenagokoak dira Durangon, batez ere Domingiluendantza, herriaren kontu agirietan gaztu ordainketakagertzen baidira. Orain, 1886 urte geroztik, neskamutilen artean egiten dira. Lehenago bata neskak eginazen eta mutilak bestea.

Gaur egun LIZARRAKO LARRAIN DANTZA da nagusi,herriko jaietan. LlZARRAKO LARRAIN DANTZA dantzamistoa da eta biribilketan egiten da; ingurutxoak bezala,gizarte dantza da, baina berezitasun nabarmenak dituberregin zenez geroztik. Zazpi dantzaz osatuta dago eta,ondorioz, "suite" izaera dauka: Pasacalles, Cadena,Fandango, Vals, Jota Vieja, Boleras eta Correcalles final(horiez gain, sarreretarako gaita erabiltzen da).

Lekeitioko itsas-gizonen Kofradikoek, kaixa aldaketanbere aginte edo maiordomoaren izendatze edo aginteahartzerakoan ritualaren zeremoni garrantzizkoena izandute. San Pedro egunean, orain, kaixa gainera, frak etatxistera bat eta eskuan San Pedroren sinboloa duen ban-dera batekin gizon batek gora egiten du, Honela hiru tok-itan dantzatuko du.