DIGESTINO APARATUADIGESTINO APARATUA

Digestinoa:hartzen doguzan elikagaiak deskonposautu eta gure organismoaretzat beharreskoa dana mantenugai bihurtzen da,aldaketen multzoa da.

PROSESUAAhoa:elikagaiak mastekatu eta xeatu egiten dira hortz-haginen bidez.Mihinak txu guruinak sortzen daben txuagaz nahasten dauz elikagaiak eta elikadura boloa sortzen da.Faringea:faringean eta heste gorrian behera , elikadura boloa urdailera eroaten dau.Urdaila:elikadura boloa urin gastrikoekin nahasten da, mogimenduei esker kimo izeneko substantzia sortzen da.Urdaileko asiera kardia eta urteera piloroaHeste beharra:kimoa pankrea urinekas,behazunagas eta heste urinekas nahasten da eta kiloa sortzen da.Heste lodia:gure gorputzak aprobetxatu ez dauzan substatziak batu eta goroski bihurtzen dauz.Hiru zati daukas itsua,kolona,ondestea

Guruina Jariatzen daben substantzia

Kokalekua

Txu guruinak Txua Ahoa

Urdail guruinak Urin gastrikoak Urdaila

Heste guruinak Heste urinak Hestea

Pankrea Pankrea urinak Hestea

Gibela Gehazuna Hestea

ARNAS APARATUAARNAS APARATUAREN OSAGAIAK

Arnasbideak:aireak zirkulatzen dauzan gorpurtzeko hodiak dira, sudur hobiak,faringea,laringea,trakea eta bronkioak dira osagaiak.Sudur hobiak:airea gure gorputzera sartzeko eta ataratzeko hobiak dira.Horreen eginkizuna airea garbitzea,berotzea eta hezotzea da.Faringea:digestino aparatuaren eta arnas aparatuaren osaia da.Odi horreek ahoa eta heste gorria lotzean eta elikagaiak ahoitik heste gorrira eroateraz aparte,ere eroaten dau sudur hobietatik birikietara.Horregaitik gara gai ahotik arnasa artzea.Laringea:faringea eta trakea lotzen dauzan odia da eta barruan ahots kordak daukaz.Trakea:bronkio izeneko hodi bitan banandutako odia da.Trakearen hormak eraztun mokuko batzuez sendotuta dagoz.Bronkioak birikietara heltzen diran odi bi dira.Birikietan bronkiolo izeneko hodi txikiagotan alkartzen dira.Bronkioen bidez airea birikietan sartu eta urten egiten dira.Birikiak:larrosa kolorekoak dira.Birikien barruan bronkioen muturretan bronkiologoak dagoz eta bronkioloen puntetan biriki albeolo izeneko zakutxo moduko batzuk dagoz.

ARNASKETA PROZESUA

Arnasketa mogimenduak:arnas gorea eta arnas berea gure birikietan sartzeko eta urteteko mogimenduak dira.Gasen trukea: biriki albeoloetan gertatzen da .Biriki albeoloen bidez oxigenoa odolera doa, eta odolak daroan karbono dioxidoa kamporatu egiten dau,arnasbeherean.Horregaitik oxigenoa aberatzagoa da karbono dioxidoa baino.

ZIRKULAZINO APARATUAREN OSAGAIAK.

Bihotza:toraxaren ezkerraldean dago kokatuta eta ponpa balitz bezela gorputz guztira eramaten dau odola barruan bi daukaz artikula izenekoa eta beste bi bentrikula izenekoa.Trikuspideak eskerreko aurikula eta eskerreko bentrikula bereizten dauz.Ostera,balbula mitralak ezkerreko aurikula eta ezkerreko bentrikula bereizten dau.Bihotza:toraxaren ezker aldean dago kokatuta eta ponpa balitz bezela gorputz guztira eramaten dau odolera barrun bi daukaz artikula izeneko eta beste bi bentrikula izeneko .Trikuspideak eskumako aurikula eta eskumako bentrikulea bereizten dauz. Ostera ,balbula mitralak ezkerreko aurikula eta ezkerreko bentrikulea bereizten dau.Odol basoak:era askotako lodiera daukie eta odolak zirkulatzen dau zirkuitu baten moduan. Lodieratik meheenera,arteriak,benak eta kapilarrak bereizten dira.

ARTERIAK:odola gorputzetik organo guztietara zabaltzen dabe. BENAK:odola gorputzeko atal guztietatik bihotzera doa. KAPILARRAK:oso meheak dira,eta arteriak eta zainak lotzen dabez.

Odola:bihotzak bultzatuta,ataratzen dauan likidoa da.Mantenugaiak eta oxigenoa garraiatzen dau , eta ondakinak batzen dauz.Plasmak eta plasmako zelules osotuta dago.

PLASMEA:likido orizka bat da. Likido orretan flotatzen dauz odol zelula guztiak. Digestinoari esker mantenugaiak garraiatzen dauz.

Odol zelulak globulu gorriak,globulu zuriak eta plaketak.

ODOL ZIRKULAZINOAZirkulazino txikia edo birikietakoa bihotzetik birikietara doa eta bihotzera itzultzen da.Eskumako bentrikuletik karbono dioxidoa betetako odola biriki arteriaren bidez atera eta birikietara heltzen da.Birikietako albeoloetan odolak karbono dioxidoa askatzen dau, eta oxigenoa hartzen dau.Biriki benen bidez, odol oxigenatua bihotzaren ezkerreko aurikulara heltzen da, gero ezkerreko bentrikula doa eta, hortik,zirkulazino txikira.Zirkulazino naguzia:zirkulazino orokorra bihotzetik beste organoetara doa, ezkerreko bentrikulatik odol oxigenatuak aorta arteriaren bidez urteten dau eta gorputzeko organo guztietara doa.Oxigenoa eta mantenugaiak izteko eta karbono dioxidoa eta ondakinak jasoteko.Substantziak betetako odola bihotzeko eskumako aurikulara itzultzen da kaba benen bidez.Eskumako aurikulatik eskumako bentrikulara doa.

SISTOLEA ETA DIASTOLEASistolea:bihotza uzkurtu egiten da,eta odola arteriatara bultzatzen dau.Diastolea:erlazatu egiten da,eta benetatik datorren odolez beteten da.

IRAITZ APARATUAKuntzurrunak:baba formako organo bi dira eta toraxikoaren azpian dago,bizkarrazurren alde banatan.Kuntxurrunetik datorren odola iragazi egiten da,organismoarentzat diren hondakinak erauzteko.Substatzia orreek orde egiten dabez uragaz nahastu eta gernua sortzen da.Ureterrak:gernua kuntzurrunetatik hartu eta gernu maskurira maskurira eroaten daben hodi bi dira.

Gernu Maskuria:zaku formako organo gihartsu bat da, eta zakuan gordeta egoten da gernua,uretratik kamporatu arte.Gernu maskuriak,gernuari maskuritik urteten izteko gureta zabaltzen eta ixten dan esfinter bat dauka barrualdean.Maskuriak litro lauren gernu baino gehitxoago gordeten dauanean,pixagurea izaten dogu