Nutrizino funtzinoa ibon laka 6.b

9
DIGESTINO APARATUA ETA DIGESTINOA FUNTZINOA : hartzen doguzan elikagaiak, substantzia txikiago edo mantenungai bihurtzea da. PROZESUA : 1. Ahoan, hortz-haginen bidez, elikagaiak mastekatu eta xehatu egiten dira. Mihian sortzen dan txuagaz, elikagaiak nahasten dira, eta elikadura boloa sortzen da. 2. Faringetik eta hestegorritik elikadura boloa urdaileraino heltzen da. 3. Urdailean, elikadura boloa , urin gastrikoekaz nahasten da (kimo substantzia ) bihurtuz. 4. Heste meharrean, kiloa sortzen da, mantenungaiak xurgatzen dira eta odolera heltzen da.

Transcript of Nutrizino funtzinoa ibon laka 6.b

Page 1: Nutrizino funtzinoa ibon laka  6.b

DIGESTINO APARATUA ETA DIGESTINOAFUNTZINOA : hartzen doguzan elikagaiak, substantzia txikiago edo mantenungai bihurtzea da.PROZESUA : 1. Ahoan, hortz-haginen bidez,

elikagaiak mastekatu eta xehatu egiten dira.Mihian sortzen dan txuagaz, elikagaiak nahasten dira, eta elikadura boloa sortzen da. 2. Faringetik eta hestegorritik elikadura boloa urdaileraino heltzen da.3. Urdailean, elikadura boloa , urin gastrikoekaz nahasten da (kimo substantzia ) bihurtuz.4. Heste meharrean, kiloa sortzen da, mantenungaiak xurgatzen dira eta odolera

heltzen da.5. Heste lodian, gorputzak aprobetxatzen ez

dauzan substantziak gorozki bihurtzen dauz eta kanporatzen dira uzkiaren bidez .

ARNAS APARATUA

Page 2: Nutrizino funtzinoa ibon laka  6.b

ARNAS APARATUAREN OSOGAIAKARNASBIDEAK : aireak zirkulatzen dauan gorputzeko hodiak dira.

Sudur hobiak : airea sudurrera sartzeko eta ateratzeko hobiak dira.

Faringea: ahoa eta hestegorria lotzen dauz. Laringea : faringea eta trakea lotzen dauz.

Trakea: bronquio izeneko bi hoditan bnatzen

da. Bronkioak : birikietara heltzen diran bi hodi

dira.

BIRIKIAK : larrosa koloreko organo arol bi dira eta bere barruan albeoloak dagoz.

ARNASKETA PROZESUA

Page 3: Nutrizino funtzinoa ibon laka  6.b

Arnasketearen helburua oxigenoa lortzea da.

Arnasketa mogimenduak : arnasgorea eta arnasbehera, gure birikietan airea sartzeko eta urteteko mogimenduak dira.

Gasen trukea : biriki albeoloetan gertatzen da. Hartzen dogun airea oxigenotan aberatsagoa da eta karbono dioxidotan eskasagoa da , botatzen doguna baino.

ZIRKULAZIO APARATUa FUNTZIOA : mantenugaiak eta oxigenoa gorputzeko zelula guztietara eramatea da.

Page 4: Nutrizino funtzinoa ibon laka  6.b

Bihotza: toraxaren ezkeraldean kokatuta dago eta odola gorputz guztira bultzatzen dau.

Lau barrunbe daukaz: goian aurikula izeneko bi barrunbe eta behean bentrikulu izeneko beste bi barrunbe.

Odol basoak: odolak zirkulatzen dauan zirkuitu itxi bat osotzen dabe.*ARTERIAK: odola bihotzetik gorputzeko órgano guztietara eroaten dabe.

*BENAK (ZAINAK) : odola gorputzeko atal guztietatik bihotzara eroan.

*KAPILARRAK: arteriak eta benak (zainak) lotzen dauz.

ODOLA : mantenugaiak eta oxigenoa garraiatzen dauz eta hondakinak batzen dauz.

*Plasmea: likido horixka bat da, flotatzen dagozan odol zelula guztiak garraiatzen dauz.

Page 5: Nutrizino funtzinoa ibon laka  6.b

*Odol zelulak : Plaketak, globulu zuriak eta globulu gorriak. Plaketak : zauriak ixten dabez.

Globulo zuriak : infekzioetatik babesten dabe.

Globulo gorriak: oxigenoa eta karbono dioxidoa garraiatzen dabe.

Odol zirkulazinoaZirkuitu bi daukaz :

*Zirkulazino txikia edo birikietakoa : bihotzetik birikietara doa eta bihotzera itzultzen da.

Page 6: Nutrizino funtzinoa ibon laka  6.b

*Zirkulazino nagusia edo orokorra : bihotzetik beste organoetara doa eta bihotzera itzultzen da.

Sistolea eta diastolea Sistolean : bihotza uzkurtu egiten da.Diastolean : bihotza erlaxatu egiten da.Mogimendu bi hauek taupadea osatzen dabe.

IRAITZ APARATUAGERNU SISTEMEA

*FUNTZINOA : gure zelulek sortutako hondakin ez-gaseosoak egozten dauz.*OSOGAIAK:- Guntzurrunak : baba formako organo bi dira eta bizkarrazurraren alde banatan dagoz. Kuntzurrunetatik pasatzen dan odola iragazten dau . Hemen gernua sortzen da.

Page 7: Nutrizino funtzinoa ibon laka  6.b

-Uretrea : gernua kuntzurrunetatik hartu eta gernu maskuriara eroaten dau.-Gernu maskuria: zaku forma dauka eta zakuan gordeta egoten da gernua, uretratik kanporatu arte.-Uretra : hodiaren bidez, gernu maskuriak gordetako gernua kanporatzen dau .

IZERDI GURUINAK

Azal osoan bananduta dagoz eta bi funtzio betetzen dabez :

Substantzia toxikoak ezabatzen dabez. Izerdia azala kanpokaldeagaz lotutako poroen bidez egozten da .

Page 8: Nutrizino funtzinoa ibon laka  6.b

Gorputzaren tenperatura kontrolatzen da. Izerdia lurrundu egiten da azalako beroa erabilita eta azala freskatzen daualako .