OS MUOSCURSO: 6CEIP FRIAN-TEIS

A LINGUA SABE A PAN

NDICE

1. INTRODUCIN

2. OS PRIMEIROS MUOS

3. TIPOS DE MUOS

4. OS MUOS DE AUGA E O SEU FUNCIONAMENTO4.1 PARTES DUN MUO DE AUGUA4.1.1 PARTE EXTERIOR4.1.2 EDIFICIO PRINCIPAL 5. OS MUOS DE VENTO E O SEU FUNCIONAMENTO5.1 PARTES DO MUO DE VENTO5.1.1 PARTES EXTERIORES5.1.2 PARTES INTERIORES

6. OS MUOS DE MAREA E O SEU FUNCIONAMENTO6.1 PARTES DUN MUO DE MAREA

7. UTENSILIOS BSICOS DOS MUOS

8. BIBLIOGRAFA

Isto si que muiada

Dende tempos inmemoriais vense empregando os muos. Os mis antigos son os manuais. Eran usados fundamentalmente polas mulleres, encargadas da moenda familiar, evolucionando posteriormente co fin de aproveitar a forza da auga e do vento.

1. INTRODUCIN

Esto si que muiada

Os primeiros muos encontrados en Galicia datan do Neoltico e son muos de man chans onde se moan os grans fregando unha pedra contra outra. Na poca romana utilizronse os muos circulares de man que na alta Idade Media aumentaron en tamao e pasaron a ser movidos por auga.

2. OS PRIMEIROS MUOS

Estos muos de auga son unha evolucin do muo circular que, ao aumentar de tamao, necesitou da adicin duns enxeos mecnicos elementais e situalos dentro dunha construcin. Isto deu lugar a estes muos, os mis numerosos e estendidos por todo o territorio galego, de xeito que a penas existe un ro ou regato que non conte con algn.Anda que en Galicia non aparecen ata a Idade Media, aproximadamente nos sculos XI e XII, xa eran coecidos no sculo I como demostran algns textos desta poca.

Isto si que muiada

- Muos de auga: rodicio vertical, rodicio horizontal - Muos de vento- Muos de marea- Muos de ro- Muos hidrulicos- Muos de man

3. TIPOS DE MUOS

Isto si que muiada

Os muos de auga ou aceas construanse beira dos ros, realizando unha presa para embalsar auga e conseguir unha diferenza de altura.A auga do encoro corra por un canal ou cano e mova unha roda con penas (pas) chamada rodicio, a que sa vez mova as pedras ou moas do muo para obter como resultado final a tan esperada faria.Ao conxunto formado polo encoro e mis o cano de alimentacin do muo chmaselle popularmente caneiro sendo xunto cos caneiros de pesca elementos caractersticos da paisaxe dos ros galegos.

4. OS MUOS DE AUGA

Isto si que muiada

4.1 PARTES DO MUO DE AUGUA4.1.1 PARTE EXTERIOR4.1.2 EDIFICIO PRINCIPAL

EDIFICIO PRINCIPAL

EXTERIOR

Isto si que muiada

-Presa: instrumento de pedra que serve para leva-la auga ata o muo cando non pasa por al.-Gavada ou levada : rego que conduce a auga dende a presa ata o muo.-Canle: tubo vertical de pedra onde se almacena a auga que ven do rego e remata nun billote que permite abrir ou pechar.-Edificio: serve para organizar todos os mecanismos do muo para a trituracin do gran. Poden ser mis grandes ou mis pequenos dependendo das pezas que levan e se se utiliza como vivenda ou non. -Pousadoiro: Peza de granito xunto porta sobresante que serve para pousar os sacos de gran.

4.1.1 PARTE EXTERIOR DO MUO

Isto si que muiada

4.1.2 EDIFICIO PRINCIPAL

B. Tremiado

A. Inferno

Isto si que muiada

O inferno a parte subterrnea do muo onde atopamos:

O rodicio: Roda de ferro ou madeira en posicin horizontal con aspas que se pon en movemento cando lle bate a auga.

O eixo: Puntal de madeira que comunica o rodicio coa moa e transmite o movemento xiratorio.

O rieiro: Situado debaixo do rodicio, onde se apoia o eixo.

A. O inferno

Isto si que muiada

O tremiado a parte superior do muo onde se realiza a moenda. Destacan as seguintes partes:O p: peza de pedra fixa ao chan atravesada polo eixo.

A moa: peza de pedra circular mbil.

A moega: caixa de madeira que pendura do teito do muo onde se deposita o gran que vai ser moido.

A tarabela: peza de madeira que choca coa moa e fai caer o cereal.

O erguedoiro: Serve para soster o rieiro e mover todo o conxunto.

O farneiro: recipiente de madeira onde cae a faria.

B. O tremiado

Isto si que muiada

5. MUOS DE VENTO

Os muos de vento son aqueles que aproveitan a enerxa elica. Adoitan ser de pedra, en forma de torre cilndrica; cunha cuberta con forma semellante a un cono que se atopa sobre un armazn de madeira.

Isto si que muiada

5.1 PARTES DO MUO DE VENTO

5.1.1 PARTES EXTERIORES Trave: instrumento de madeira situado na parte de arriba do muo que atravesa e sobresae polos dous lados.

Aspas: armazns de madeira colocadas en cada extremo da trabe.

Abanos: fxanse sobre a armazn das aspas. Son de madeira e recollen o vento para que o muo funcione. Este movemento transmtese a travs da trabe, s engranaxes.

Isto si que muiada

5.1.2 PARTES INTERIORES

Engranaxes: situadas na parte inferior que recolle o movemento dos abanos e transmtello ao eixe.

Eixe: fai funcionar os mecanismos de trituracin.

Isto si que muiada

6. MUOS DE MAREA

Estn situados na costa e para o seu funcionamento precisan:- Que as mareas se fagan sentir sensiblemente, coma en Galicia.-Un lugar onde se poda conseguir un amplo encoro por medio dunha presa.

Isto si que muiada

A presa almacena a auga que entra polas comportas. Esta auga, baixar, provoca unha corrente que move os rodicios para que o mecanismo de trituracin poida funcionar, igual que nos muos de ro.

PRESA

COMPORTA

RODICIO

CORRENTE

Isto si que muiada

ZONA DE MAR OU RA

Edificio, que s veces funciona como vivenda.

Muro de presa, dotado de comportas.

Presa, onde se almacena a auga do mar.

6.1 PARTES DO MUO DE MAREA

Isto si que muiada

O copelo: Medida feita de madeira cun mango que serva para pagar a muiada nos muos de maqua.

Tega ou ferrado: Medida variable de gran que equivale a 16 kg. de millo e 12 de centeo.

Romana: Aparello de ferro co que se pesan os sacos de faria.

P: Emprgase para recoller a faria.

Vasoira : un eixe de carqueixas co que se xunta a faria.

7. UTENSILIOS EMPREGADOS NO MUIO

Isto si que muiada

Artesa : Recipiente de madeira no que cae a faria.

Peneira de Bombo: Emprgase para separar a faria do farelo.

Cribn : Untensilio que serve para limpar o gran antes de moelo

Cands : Iluminan o muo chegar a noite.

Martelos: mpreganse para picar a moa.

Isto si que muiada

8. BIBLIOGRAFA

BAS LPEZ, Begoa. Os muos. Ir indo, Santiago, 2000

LEAL BVEDA, Jos Mara. Gua para o estudo dos muos de auga da terra de Caldas de Reis. Deputacin Provincial de Pontevedra, Vigo, 1995

LPEZ NOYA, Pilar. Os muos. Museo do Pobo galego, santiago de Compostela, 1999

IES A SANGRIA, A GUARDA. A auga aplicacins enerxticas da Galicia preindustrial. [Web en lnea] http://centros.edu.xunta.es/iesasangrina/auga/auga/tecnoloxia/muinho/muinho1_menu.html

IMAXES TOMADAS DE GOOGLE IMAXES

RECURSOS DIXITAIS

Isto si que muiada