IPAR EUSKALHERRIKOHITZA

BERRIA

Euskal preso politikoen eskubideen errespetua aldarrikatuko dute bihar Bilboko eta Baionakokarriketan bFrantziako Estatuan hurbiltze batzuk egin dira, baina egoera blokeaturik da geroztik b 4-5

Zigor politikoaren morroiloa

nola jauzarazi

Elkarrizketa Hori To kasketa markaren sortzaile

Juana eta Ddiddue Etxeberrirekin

8Inauteriak Urdiñarbekogazteek maskaraden itzulia

abiatu zuten igandean herritik

2Ostirala

2019ko urtarrilaren 11X. urtea381. zenbakia

www.iparraldekohitza.eusieh@hitza.eus

Joanes Etxebarria Maule

Lehena «hotz izu-garriarekin» egindute. «Egiazkomaskarada den-bora bat, negu-koa», Beñat Etxe-

goinberri Kabana Handiaren hi-tzetan. Behe-laino artean abiatuziren auzoz auzo barrikadak egi-tera. «Gure artean goxoki, seriosontsa egin behar baitzen, bainagiro ona nagusi» Maritxu Nege-lua Katiniersa beltzaren errane-tan. Eta lehen maskaradak, fun-tsean, «hein batean joan dira»Maiana Barreix kantiniersa go-rriaren ustez. Ikusle anitz ere gus-tura egon omen ziren.Gorriak eta beltzak. Herri gu-

txitan bezala, gazteria handia bai-tute besteak beste, dantzarietanbi aitzindari talde plantatu dira.Beltzak, beltzetan dira: erran nahibaita kauter eta buhameen alde-an. Horren adibide hoberena daXabi Etxegoinberri, Entseinaribeltza eta Buhame Gehiena denaaldi berean.Dantzariak beti lehenak dira

prestaketa lanetan hasteko. Urteeta erdi lehenago biltzen hasi zi-ren. Azkenean dozena bat diraarropekin ari direnak, erdi gorrierdi beltz. «Graala» da, «ame-tsa», maskarada bat egitea Ba-rreixen dantzari ibilbidean, baina«estres bat ere bada: badakizujendeek zure zangoak xeheki soeginen dituztela baina zerbaitgaizki bada aitzina jo eta hobekiondokoan».Dantzarietan zerbait aldatzen

ari dela senti daiteke. Aurtengoaitzindari troparen trebatzailee-tan ziren Peio Bedekarratz etaIban Etxegoinberri, Beritza kon-

painiako dantzariak (Üda Batezikuskizuna besteak beste). Mari-txu Negeluak laburtzen du:«Ageri da Zuberoan beste ingu-rumen bat badela dantza mun-duan». Agerikoa da fisikoki go-gorra dela dantzari ofizioa, bainaaurten, balletetako dantzarienmaneran, luzaketak egiten erehasi dira: «Iduri zait gauzak ontsaegin direla», trenkatzen du lehenhalakorik egiten ez zuen kanti-niersak. Teknika landu dute, etalehenago dobleak ez baziren sar-tzen «ez zuen inporta», dio Ne-geluak: «Orain teknika anitz lan-du dugu eta hori ontsa da, zehaz-tasun txikietan baita diferentziaegiten dantzari batetik bestera».Behin maskarada bat ikusi

duenak badaki ikuslearen begira-dak zorrozten direla aitzindariendantzetarako, zer erranik ez ba-naka ari direlarik. Beltz eta go-rriek, haatik, ez dituzte dantzaberak ematen aurten: Godalet

dantza, Gabota eta «ohikoak»gorriek, beltzek aldiz Sotil dantzaadibidez. Negelua kontent da bel-tzetan aritzeaz: «Godalet dantzaez dut batere maite; bakarkaagertzean hori da txarrena: goda-letari so zara eta ez dakizu noizzartatuko den», dio, ulertuz bestebatzuen gustukoa izatea.

BelagileakBerritasunetan, belagileen edosorginen talde berria da agian ai-pagarriena. Beñat Etxegoinberrikhastapeneko bilkuretan partehartu zuen, deliberatzeko «mas-karada zertara eraman nahi ge-nuen». Neska talde euskaldunbat bazutela jakinik, haientzat as-matua izan da naturarekin hertsi-ki lotua den taldea. «Nahiago di-tut neskak haien artean ikusi etaez mutilen artean haiek bezainbasa izan nahiz. Ez dira mutilenitzalean eta kargu inportantea ba-dute». Berrikuntzen aldekoa daMaiana Barreix ere: «Neskak be-har dira beltzerian» bere ustez,eta joan den igandean «jendeakmaitatu duela» iruditu zaio.

Berritasunekin kausitu dutela-koan da Negelua ere, ohartarazizgaitzena dela «ez originala egiteaoriginala egiteko». Pitxu hiltzendenean, aurten ez dira medikuakizanen berpiztuko dutenak, bela-gileak baizik. Sinbologiari eutsinahian aldiz, hartzak —Eslovenia-tik ekarriak, nola ez— belagileekiratzarriko dituzte igandez igan-de, dantzari beltzek indartukoduten zopa dela medio. Gazteak inguratuak izan dira

inauterien prestaketan. Dantzen-tzat bezala beste sailetan: belagi-leen taldea asmatzeko eta ida-tziak lantzeko, arropak egitekoedo kauteren predikuak idaztekobesteak beste. Azken lan horretanJean Jacques Etxeberri bere burua«Kabana zahar» gisa definitzenduen herritarra ari da PatrickLousteaurekin batean. 1977ko eta1982ko maskaradetako Kauterburua izan zen eta geroztik predi-kuak idazten laguntzen aritu da1993an, 2006an eta aurten ere.Kabanaren predikua eta bere tal-dekideen jokoa aldatzen ikusiditu: «Ari gara antzerkian haboro

Joan den igandean hasi zituztenaurtengo maskaradak Urdiñarbekogazteek beren herrian, berritasunbatzuekin. Igande batetik besterahainbat herritan ibiliko dira oraindikaitzina, azkena beren herrian emanarte apirilaren 21ean.

Iratzarri dute hartza

Urdiñarben talde berri bat agertu da.

Neskez osatua, belagileak naturaren

ordezkariak dira. I. MIQUELESTORENA

Urdiñarben euskaraoroek konprenitzendute. Espero dutausartuko direlamintzatzera»Maiana BarreixEntseinari gorria

«Teknika anitz landudugu eta hori ontsa da,zehaztasun txikietanbaita diferentzia egitendantzarietan»Maritxu NegeluaKantiniersa beltza

«Nahiago ditut neskakhaien artean ikusi,belagileen taldean, etaez mutilen artean haiekbezain basa izan nahiz»Beñat EtxegoinberriKabana handia

«Ari gara antzerkianhaboro eta basakeriangutxiago. Garaianbasago ziren bainaeuskara ulertzen zuten»Jean Jacques EtxeberriKauteren laguntzailea

‘‘

2 IPAR EUSKAL HERRIKO HITZAOstirala, 2019ko urtarrilaren 11Gaiak

EGUTEGIA

URTARRILA

13, igandea. Ürrüstoi-Larrabile.20, igandea. Altzürükü.27, igandea. Lexantzü.OTSAILA

3, igandea. Mendikota.10, igandea. Eskiula.17, igandea. Pagola.23, larunbata. Maule.MARTXOA

3, igandea. Barkoxe.10, igandea. Idauze-Mendi.17, igandea. Garindaine.24, igandea. Larraine.30, larunbata. Aloze.APIRILA

7, igandea. Hoki.14, igandea. Muskildi.21, igandea. Urdiñarbe.

eta basakerian gutxiago agian.

Garaian basago ziren baina oroek

euskara konprenitzen zuten»,

trenkatzen du.

Maskaradak bisitatzen dituen

herrietako istorioekin prestatu

prediku umoretsuak kabanak

berak idaztea da normalena, bai-

na azken urteetan itzaleko lanak

egin dituztenak izan dira beste

herrietan ere. «Zergatik parte

hartzen dugun?» galdetzen du

Etxeberrik, ihardetsi aitzin: «Lo-

tsa bat bada bakarrik uzten badi-

tugu frantsesera lerratzen ahal di-

rela. Uste dugu guk parte hartuz

ez direla lerratuko». Iduri bai-

tzaio «pobrezia» badela belau-

naldi berrietan, «hitzen aldetik

edo ohartzeko istorio bat zertan

ahul den».

Arizaleetan berriz, euskararen

erabilpenak sorpresa baikorra

ekarri du. Maiana Barreix: «Ur-

diñarben euskara oroek konpre-

nitzen dute, espero dut ausartuko

direla mintzatzera. Hori da hel-

buru handiena, inportanteena

enetako». Igandeetako ibilbide-

an indartuko dute taldeko giroa.

3IPAR EUSKAL HERRIKO HITZA

Ostirala, 2019ko urtarrilaren 11 Gaiak

BARRIKADAK. Ohikoa da goizeko barrikadetan bidea oztopatzea, batzuetan

dantzariei lekua uzteko, besteetan beltzeriak hala nahi baitu. ELIANE HEGUIAPHAL

BELTZAK. Beltzen taldean kauterak, belagileak eta buhameak badira.

Aurten, Entseinari beltza da Buhame nagusia. ELIANE HEGUIAPHAL

DANTZARIAK. Urdiñarben, beste herri gutxitan bezala, dantzari beltzak eta

gorriak badira. Irudi honetan, bi zamaltzainak buruz buru. ELIANE HEGUIAPHAL

PREDIKUA. Kabana Handiaren predikua momentu azkarra da, kezka doi bat

pizten duena, herriko istorioen aipamena egiten baitu. ELIANE HEGUIAPHAL

BELAUNALDIAK. Herri anitzetan begi bistakoa da belaunaldi gazteetan

maskaradekiko atxikimendu handia badela. ELIANE HEGUIAPHAL

BARRIKADA HAUSTEA. Goizeko barrikadak egiazko barrikadak omen ziren

lehenago, dantzariek jauzika gainditu beharrekoak. ELIANE HEGUIAPHAL

Badira bizpahiru argazkilari zuberotar urte oroz maskarada edo pastoraletan direnak, argazki tresna eskuetan. Horietan da Eliane Heguiaphal, joan

den igandean Urdiñarbeko gazteen lehen maskaradako argazkiak egiten ari izan zena. Bere argazkietan ikusgai dira aurtengo pertsonaia batzuk eta

joan den asteko giroa. Heguiaphalek erakusketak egin izan ditu, Zuberoako ihauterietako irudiekin besteak beste, eta Interneten ere ikusgai dira

bere hainbat argazki ondoko helbidean: https://kalostra.jalbum.net/.

MASKARADA IRUDITAN

4 IPAR EUSKAL HERRIKO HITZAOstirala, 2019ko utarrilaren 11Astekoa

Iñaki Etxeleku Donibane Lohizune

Badu bulta bat

jada —2014tik—

Frantziako pre-

sondeg ie tan

diren euskal

preso politikoak

hasiak direla galdegiten hurbila-

go den espetxe batera aldatuak

izatea. Baina joan den udaberrian

baizik ez dira gauzak hasi mugi-

tzen.

Bi motatako aldaketak dira:

jada kondenatuak eta zigor luze-

ko zigorretxeetan direnek egin

lekualdatze galdea, alde batetik;

berriki zigortuak izan eta oraino

presondegi arruntean direnek

egina, bestetik. Bidea arras admi-

nistratiboa bada ere, azken hitza

Frantziako Justizia Ministerioak

du, hark baitu ematen baia ala

eza. Xantiana Cachenaut aboka-

tuak segitzen ditu hurbiltze eska-

erak, eta esplikatu du nola egiten

den: «Afektazio aldaketa eskaera

egiten da kartzelako auzi idazka-

ritzan. Presondegiak abisu bat

idazten du presoaren eskaeraz,

igoarazten du ministeriora, eta

hark erabakitzen du». Mont-de-

Marsan eta Lannemezango pre-

sondegietara ekarriak izan diren

preso guziek bere baitarik galdea

egin dute: ez da administraziotik

etorri den ekinaldi bat. Haatik,

ministerioak DPS edo preso bere-

ziki zainduaren estatusa kendu

die batzuei, presondegi aldaketa

aisago egiteko.

«DPS estatutuak erran nahi du

segurtasun neurri bereziak badi-

rela. Usaian, preso bat baino

gehiago mugi ditzakete furgoneta

batean, baina DPSentzat ez da ha-

la: pertsona bakarrarentzat auto

bat ezartzen dute, motoak aitzi-

netik eta gibeletik. Dispositibo

handi bat, hots». Gero, tratamen-

du ezberdina dute preso arruntei

konparatuz. Bizkitartean, gertatu

presondegiaren araberakoa da.

«Kartzelak aplikatzen ditu DPS

neurriak, edo ez. Askotan, konde-

natuen zigorretxeetan aspalditik

ezagutzen dituzte presoak, ikus-

ten dute ondo pasatzen dela, eta

gertatzen da ez aplikatzea. Baina

presondegi arruntetan gertatzen

da DPS ez den preso bati neurri

beren aplikatzea; adibidez, bi or-

duetarik esnatzea gauetan. Hori

presoentzat oso gogorra da». Bes-

te neurrien artean dira presoa le-

kualdatzen denean zangoak eta

eskuak lotzen zaizkiola eta zain-

dariz inguratua dela hurbiletik.

2017ko uztailean, 36 euskal preso

ziren oraino bereziki zainduen es-

tatusarekin. Gaur egun, dozena

bat dira. Horretan ere deliberoa

ministerioarena da. Urte guziz be-

rritzen zaio presoari estatusa; be-

raz, urtero parada badu ministe-

rioak kentzeko. «Batzorde bat

biltzen da kartzelan, eta presoari

bi aukera ematen zaizkio: edo

oharrak idatziz egitea, edo ahozko

eztabaidara joatea. Preso gehie-

nek, gutienez, idatzizko oharra

egiten dute. Ministerioak eraba-

kitzen badu DPSa mantentzea,

aukera dugu errekurtso adminis-

tratibo baten sartzeko adminis-

trazio auzitegian. Baditugu hain-

bat bideratuak bai administrazio

auzitegian, bai dei auzitegian».

Ezezkoa ematen duenean mi-

nisterioak, «motibazio erabat po-

litikoengatik» dela salatu du Ca-

chenautek. «Kasu gehienetan

esaten dute presoak ihes egiteko

aukera badagoela, sustengua izan

dezaketela kanpoan ihesaldi bat

antolatzeko, ez dutela erabat

moztu militantzia politikoarekin

edo erakundearekin». Ez du ho-

rregatik epaimahaiak datu kon-

kreturik aurkezten susmo horien

frogatzeko. «Batzuetan hala dio-

te, baina elementurik ekarri gabe,

eta beste batzuetan da euskal pre-

soen kolektibo gisa egiten dituz-

ten mugimendu politiko ba-

tzuengatik: adibidez, afixak jar-

tzea ibilaldi denboran. Dena den,

estatutu hori erabat politikoa da.

Batzuentzat mantentzeko erabil-

tzen dituen argudioak ez ditu

atxiki besteentzat». Gertatzen

zaie erratea presoak auzibideak

oraino irekirik dituelako Espai-

nian atxikitzen diotela.

Hurbilago, arinagoFrantziako presodengietan atxiki

47 presonerretarik 27 dira, beraz,

Mont-de-Marsan eta Lanneme-

zanen artean. «Lehen aldia da

gertatzen dela holako kopuruak

izatea Euskal Herritik gertu.

Haientzat aldatzen du gauza as-

ko», uste du abokatuak. «Beti

kezka handi bat izan zaie jakitea

familiakoak bideetan direla eta

gerta dakiekeena. Bideko arris-

kuak, gehi kartzelara berandu

iristea eta bisita galtzea».

Bi kartzeletan euskaldun anda-

na bildurik izateak egunerokoa

aldatu diela dio: «Bai Lanneme-

zanen, bai Mont-de-Marsanen el-

karrekin dira, eta ez da inoiz ger-

tatu euskal presoak hola izatea.

Zeldetan bakarrik dira, baina egu-

nean zehar elkartzen dira. Horre-

kin oso pozik dira».

Lannemezan zigor luzeko pre-

sondegia izanki, baldintzak doi

bat hobeak dira. Mont-de-Marsa-

nerat etorri direnetan badira zigor

luzeko zigorretxe batetik jinak,

eta haiek galdu dute baldintzen

aldetik: «Egia da zentraletan bisi-

‘Orain presoak’ lelopean, manifestaldiak eginen dira bihar Baionan —17:00etan, Errepublika plazatik—eta Bilbon. Administrazioak 27 euskal preso politiko ekarri ditu Mont-de-Marsan eta Lannemezangopresondegietarat, baina, gainerakoentzat —horietan emazte presoak—, egoera blokeatua da.

Presoentzat egoera blokeatua da

Moulins-Yzeure

760 1Saint-Martin-de-Re

500 1

Aranjuez450 2

Estremera465 5

Soto del Real370 2

Alcala Meco409 1

Besarkada Etxea(Gasteiz)

1

Langraiz bidekoak5

Basauri4

Zaballa1

Valdemoro425 1

Osny920 1

Fresnes870 2

Reau890 6

Rennes

755 3

Lannemezan

290 13

Mont-de-Marsan

215 14 Muret

385 2

Roanne

790 3

Arles

710 1

Zuera

220 9

Logroño

105 3

El Dueso

225 2

Kilometroak, Altsasutik

Preso kopurua

Soria

230 1

Burgos

180 3

Dueñas

255 1

Mansilla

320 3

Villabona

390 4

Monterroxo

585 2

Lama

690 7

Curtis

615 8

Valladolid

295 2

Topas

410 6

Teruel

405 1

Valentzia II / Valentzia III

563 16

Ocaña I / Ocaña II

460 4

Herrera de la Mancha

580 7 Villena

660 8

Foncalent

715 3

Almeria

945 6

Granada

815 13

Jaen II

720 6

Kordoba

780 10

Algeciras

1.045 7

Huelva II

945 9

Caceres II

610 2

Brieva

470 1

Badajoz

705 1

Vale de Judeus

890 1

Sevilla II

885 10 Murtzia I / Murtzia II

795 17

Castello I / Castello II

540 14

Puerto I / Puerto III

970 21

Paris

Madril

ITURRIA: BERRIA

EUSKAL PRESOEN EGOERA

Euskal presoakFrantzian

Euskal Herria

Madril

Paris

47

Euskal presoakEspainian

217

Guztira

276

AltsasuAltsasu

«Bai Lannemezanen, bai Mont-de-Marsanenelkarrekin dira, eta ez dainoiz gertatu euskalpresoak hola izatea»

«Egia da ez dela emaztezigorretxerik EuskalHerritik gertu, bainaadministrazioaridagokio konpontzea»Xantiana CachenautAbokatua

5IPAR EUSKAL HERRIKO HITZAOstirala, 2019ko urtarrilaren 11 Astekoa

ta ordu aski zabalak direla, eta hormurriztuak izan zaizkie. Batzuekgaldu dute pixka bat bizi baldin-tzetan, baina hurbilketaren on-dorio baikorra azpimarratzen du-te preso guziek». Bereziki, pre-sondegia hurbilago izateak ekarrihobekuntza: «Batek esan digu fa-milia lasai etortzen ikustea, pozik,ez nekatuta, kristoren irabaziadela». Hamar preso gelditzen diragizonetan ministerioak hurbila-razi ez dituenak. «Badira Reaundirenak [Mikel Albisu Iriarte etaMikel Karrera Sarobe]. Batek kar-tzelaldia bukatuko du laster, hila-bete baten buruan. Gelditzen daJakes Esnal Saint-Martin-de-Ren.Bat Moulin-Yzeuren [Aitzol Irion-do Yarza], eta beste bat Arlesen[Garikoitz Aspiazu Rubina]. BiMureteko presondegian: JosebaFernandez eta Ion Parot. Berrikikondenatu dituztenak, bestalde:abenduko epaiketan zigortu di-tuzten Xabier Goienetxea eta Iña-ki Reta. Azkenik, David Pla, otsai-laren 4an eta 5ean epaituko dute-na, Iratxe Sorzabalekin batera». Plaz aparte, beste guziek hur-

biltzeko galdea egina dute, etaarraposturik gabe dira. Bi hilabe-teko epea du administrazioakihardesteko. Ez badu hala egiten,ezezkoa bezala da, eta abokatuekerrekurtsoa jartzen dute. Horiekhorrela, gobernuarekin solasakeraman dituzten Euskal Herrikobitartekariek errana dute solasakmoztuak bezala dituztela minis-terioarekin, eta hurbildu gabegelditzen diren presoentzat argida blokeatze zerbait badela. Hele-ne Davo Justizia ministroaren ka-bineteko zuzendariorde eta horraarte euskal presoen gaian solaski-de izan denak ulertarazi du bikti-ma elkarteek preso batzuk begi-tan dituztelako geldituak direla.

Emazteak beti petzeroEmazte presoak ere urrunduriketa barreiaturik uzten ditu admi-nistrazioak. Gehiago dena, hur-biltzeko aterabiderik gabe: «Egiada ez dela emazte zigorretxerikEuskal Herritik gertu, baina, be-rez, hurbiltasun eskubideari begi-ra, administrazioari dagokio horikonpontzea. Adibidez, gizonenespetxe batean ireki edo erreserbadezake solairu bat emakumeen-tzat». Ez dira horretarik ari mo-mentuko. Hamar dira euskal emazte pre-

soak Frantziako kartzeletan: Re-aun, Marixol Iparragirre, IzaskunLesaka, Ainhoa Ozaeta eta IratxeSorzabal; Roannen, Alaitz Ara-mendi, Lorentxa Beyrie eta ItziarMoreno; eta Rennesen, AlaitzAreitio, Marina Bernardo etaSaioa Sanchez.

I. Etxeleku Kanbo

Bezperan sartuak ziren Roanne-tik Jeanine Beyrie Xenbero (Kan-bo, 1953) eta senarra, alabari bisitaeginik. «Zama morala eta dirumailakoa gero eta astunagoakzaizkigu», aitortu du. «Ez da ber-din bidea 48 urtetan egitea edo 65urtetan». Lorentxa nola da?

Preso.Eta zuek nola zaudete?

Bisita batetik sartzen. Aitzineko errefusen ondotik,

zertan da Lorentxa baldintzape-

an aske gelditzeko eskubidea?

Hirugarren galdera jarri zuenduela urte bat. Uztail-agorriletanParisen egon da, delako CNE ho-rretan [Ebaluazio Zentro Nazio-nala]. Sei aste pasatu ditu, uda be-tean, beroarekin, zelda zikin bate-an. CNEko txostena goaitatzendugu, eta, gero, auzialdia, baldin-tzapeko askatasunarentzat. Aurtengo igurika daiteke?

Espero dugu. Ez da egina. Jakinezurte bat ematen duela CNEk txos-tena ateratzeko, eta gehienetanpresoaren kontra doala. Ebaluazio hori nola egiten dute?

Hamabi galdeketa ukan ditu. Gil-tzapetzearen eta presondegikoprofesional batzuen aitzinean ira-gan da. Psikologoak, psikiatrak...aditu batzuk omen. 23 urte eta 27urte artean zuten emazte batzukziren... esperientzia handikoak,hots. Arras formatuak diren hala-ko jendeek —atentatuetan, Bata-clanekoak baizik ez dituzte ezagu-tzen— dute erabakiko zer bilakatubehar diren terroristaguziak. Urrats administratibo horiek lu-

zatzen dituzte epeak?

Estatu zapaltzaile baten logika da.Izanagatik medikuntza sailekoak,iduritzen zait aldiro auzi lagun-tzaile batzuk ditugula parean. Lo-rentxak ikusi mediku guziek har-tu erabakiak beti izan dira terro-ristatzat zeukaten norbaiten ara-berakoak. Presoak eskubiderikgabeko pertsonak dira. Pentsa-tzen duzularik medikuak onar-tzen duela kontsulta egitea aitzi-nean duen pazientea eskuburdi-nekin estekaturik eta presozainahor egonez, larria da. Nolaz zan-gopila dezake hola mediku sekre-tua. Eta, ebakuntza gelan esku-burdinekin lokarrarazten delarikpertsona bat, eta ebakuntza bu-

katuta iratzartzean beti eskubur-dinekin dela ohartzean... Alabaren zigor metaketa 27 urte-

tik 25era apalarazi du zuen Paris-

ko abokatuak.

Kalkuluak gaizki eginak izan bai-tziren. Normalki, 2023an aterabehar zuen, eta kalkuluak berrizegin, eta 2021ean bukatuko lukekondena. Baldintzapeko askata-sunarentzat inportantea da. Emazte presoen baldintzentzat,

bigarren zapalkuntza aipu da.

Badira salbuespenakdiren pre-sondegiak, non presoak hein ba-tean errespetatuak baitira. Baina,gehien-gehienetan, guziz kontra-koa da. Errepresio instituzio batda, jendea haurtu nahi duena.Bestea menpeko uztea dute hel-buru. Kartzela egina da hausteko. Zigor luzeak dituzten emazteek

badakite urrun izanen direla, pre-sondegi guti baita. Orain proposa-tzen digute denak Rennesen (Ro-azhon) biltzea, pentsa. Gero, bisita guti dituzte. Roan-

nen badira ehun bat emazte, etaasteburuko bisitetan, lau edo bostfamilia. Jakinez gure hiru presoek[Lorentxa Beyriek, Alaitz Ara-mendik eta Itziar Morenok] kasik

astero badutela bisita. Atzo [igan-dean] bost familia ginen, eta errandigute: «Normala da, zeren etaEguberriko badira paketak». Gukenduta, lau familia denetarat!Eta presondegi barnean?

Adibide bat: Lorentxa preso denazgeroztik, pakete bat sartzen dugugurearen izenean eta beste batbeste preso baten izenean. Sekulaez bisita eta ez paketerik ez dutenemazteak dira. Aurten, Roannen,elkartasun saskihori debekatu di-gute. Euskal presoei zaindariekerran diete: «Nahigabetu gaitu-zue! Bazenekiten debekatua zela,eta halere saiatu zarete. Bazeneki-ten debekua gaindituz zigortuakizanen zinetela; ondorioz, zigortu-ko zaituztegu!». Sadismo hutsada. Barnean zarelarik, beti nagusisadiko baten meneko gertatzenzara; bere autoritarismoa markatunahiko duen frustratu baten gaira. Familientzat beti berdin dorpe?

Gurekin bazen Bilboko bikotegazte bat asteburu honetan, 17 hi-labeteko alabatxo batekin eta 4urteko beste batekin. Osteguneanabiatu ziren Bilbotik. Brive-la-Gaillarden lo egin zuten —hotelbatean, ez baituzu autoan lo egi-ten aro hauekin—. Ostiral goizeanbidea berriz Brivetik Roannera,14:30ean bisita egiteko. Ostiralgauean, hotela Roannen. Larun-bat goizean, 08:30ean, mintzate-gia presondegian. 14:30ean, hiru-garren mintzategia. 17:00etanatera, eta berriz Briverat. Hotela.Igande goizean, Brivetik abiatuBilbora. Bi aldiz 900 kilometro,hiru gau hoteletan. Mintzategiakgain-berotzen dituzte nahitara,sinetsarazteko presondegian ongidirela. Itogarria da! Pentsa biumerekin. Hara zer den bake pro-zesua gaur egun guretzat. Ahanzten den errealitate bat?

Orain zailena senideontzat daikustea kanpoan den jende gehie-nak ez duela kontuan hartzenbarnekoek oraino jasan eta bizibehar dutena. Presondegi gehie-netan, bisiten ondotik, miaketaguziak biluzik egiten dizkiete aldi-ro. Beren politika dute: izan deza-kezun den mendreneko irabaziaberehala xehatu behar dute. Pre-sondegiaren gizagabekeria eta rolmendekatzaile eta suntsitzaileagordetzen badugu, dugun ardurazatia gure gain hartu beharko du-gu geroan gauzak mintzen badira.Izaten uzten dioguna ere da pre-sondegia. Atzo bezala gaur ere,dena ez daiteke onartu. Familiekdugun desirarik biziena da biharpresoak karrikan izan daitezen.Jendeak karrikan ezagut ditzan,bidea zeharka dezan naturalkiagurtzera joateko. Pertsonalki,badakit norekin zorretan naizen.

«Errepresio instituzio batda kartzela, jendeahaurtu nahi duena»

Jeanine Beyrie Xenberob Lorentxa Beyrie presoaren ama

Lorentxa Beyrie kanboarra 2001ean atxilotu zuten, eta hemezortzigarrenurtea abiatu du presondegian; gaur egun, Roannekoan da, Kanbotik 700 kilometrora. Aita-amak hilabetero joaten zaizkio bisita egitera.

ISABELLE MIQUELESTORENA

Ideologia azkarra, Kurdistan eta jaka horiak

Momentu gogor eta

gozo artean iritsi

zaigu urte berria.

Niretzat, Milanetik

Parisera joatea ekarri du. Paris

pasio hiria da, iraultza hiria, mai-

tasun hiria. Erreinuaren mende-

etan zentralizatu Estatua tresna

itzela bilakatu zen burgesia iraul-

tzailearen eskuetan. Pariseko ko-

muna bide berri ekarle izan zen,

baina odoletan ito zuten. Gaur

egun oraindik ere, Europako hi-

riburu politikoa da, adierazten

dituen forma politikoetan aitzin-

dari. Azken hauteskunde presi-

dentzialetan, Le Pen subiranismo

arrazistaren adierazle izan zen,

Macron europeismo gaullista

proposatuz iritsi zen bitartean,

Frantziar subiranotasuna Euro-

pan zetzala esanaz. Orain, jaka

horiak iritsi dira.

Utzidazu parentesi bat egiten.

Euskaraz jaka horiak entzutean

bertso-munduan ibili denaren-

tzat horiek petoak direla ekarri

dit gogora. Antolaketaren inda-

rraz ari garenean, hor adibide

bat. Bertsularien lagunek Xilaba-

rekin azken urteetan xinaurri lan

bat ikusgarri egin dute. Taldeka-

ko txapelketak aurten Ipar Eus-

kal Herrian bertsoaren inguruan

bildu den indarrari beste adieraz-

pide bat eman dio.

Zure azken artikulua kurduei

erreferentzia egin eta ideologia

azkar bat aldarrikatuz bukatzen

zenuen. Eguberriko bi apairuren

artean irakurri dut, Trump-ek

Estatu Batuetako soldaduak

Siriatik atera nahi zituela, tokia

Turkiari utziz. Erdogani konfian-

tza osoa egiten dio Estatu Islami-

koaren aurkako borroka buru-

tzeko. Kurduen aliatu diren

Estatu Batuek tokia terroristatzat

dituzten turkiarrei utzi nahi

diete. Ideologia azkar bat izan

edo ez, potentzien arteko borro-

ka basatian harrapatuak.

Kurduekiko sinpatia modu

ezberdinetan landu da Europan.

Frantziak mila soldadu ditu

Sirian. Progresistak kurduen

alde, eta europarrak esku-hartze

militarra bake lurrunez estal-

tzen.

To, ideologia azkar bat. Hain

zuzen, Marx eta Engelsek, ideo-

logiak, errealitatearen ikuskera

faltsu gisa ikusten zituzten. Gure

ideiak bizi dugun errealitatearen

ispilu dira eta ez alderantziz. Ez

dugu errealitatea gure ideien ara-

bera moldatzen, errealitateak

moldatzen gaitu. Eta zer da

errealitatea?. Gizakiak, biziko

bada, jan behar du, eta jango

badu, janaria lortu. Horretara

iristeko, gizakia belaunaldiz be-

launaldi antolaketa sozial gero

eta konplexuagoetan egituratu

da. Ehiztari-biltzaileek beren

bizi-iraupena ziurtatzen zuten.

Esklaboez baliaturik, Aristoteles

eman zuen Greziak. Ekoizteko

gaitasuna hain apala izanik, giza-

ki bat edo gehiago guziz beste ba-

ten menpe ezarri zituzten. Uga-

zabak eta esklaboak. Esklabotza-

ren aurka gaudela? Errealitateak

moldatu gaitu.

Zer errealitateren ondorio dira

gorago aipatu jaka horiak? Pro-

testa fiskal baten iragarle dira.

Etxe jabeak, hiriguneetatik

urrunduak, tokiko zerbitzu pu-

bliko mugatuekin eta zerga

gehiago ordaintzera kondena-

tuak. Etorkizuna ikusteko modu

bat zuten eta erori zaie. Frustra-

tuak dira. Zerbitzuak nahi dituzte

zergak ordaindu gabe. Internet

bidez, azken modako mugiko-

rretik burutu nahi dituzte azpie-

gituren aurkako protestak. Thai-

landian ekoiztu arropa jantziz;

etorkinen aurka. Beren protestan

langileak ere izan dira, ezin da

ukatu.

Ezkerreko taldeak lerroan jarri

dira besteen gibeletik, langileen-

tzat nahasmena besterik ez daka-

rren mugimendu bat sustenga-

tuz, lansariaren igoera ere alda-

rrikatzen zuela erranez, langileak

eskuinari ez uzteko... Horren ai-

tzinean, argipen borroka bat da

beharrezkoa, langileak banatu

beharrean batzeko eta klase au-

tonomia ziurtatuko duen borro-

ka bat eramateko. Fenomeno

bera da Brexitaren edo Italiako

gobernu populistaren gibelean

ere. Ez dira berehalakoan desa-

gertuko. Ideia azkarrek ideiak

argi izatea galdetzen dute.

35ELIKAGAI BANKUAK ZENBAT URTE BETE DITUEN

Urtebetetze urtea du 2019a elikagai bankuak. Badu 35 urte elkarte batek,

herritar boluntarioen ekimenez, janari soberakinak biltzen dituela hazku-

rri saltegi nagusietan, karrikan eta beharretan den jendeari jatera emate-

ko. Aterbe, diru iturri, janari gabeko eta beharrean direnen aldeko beste

elkarte anitzen gisan oinarrizko eskubideen betearazteko lanetan dabil

elkartea. Ekainean antolatuko ditu gertakari bereziak urtemugaren mar-

katzeko. Baionan ere badu taldea elikagai bankuak, eta azarotik abiatua

du bere neguko kanpaina: aste guziz dabiltza hazkurri biltzen eskuin eta

ezker. Egoitza berria ere estreinatuko du, funtsean, Baionan, 2019 hon-

darrean, eta hazkurri idor eta freskoen erresalbu gune berria izanen du.

ipar euskal herriko hitzak irakurleen eskutitzak plazaratzen ditu. Ez dituzte 1.400 ka-

raktere baino gehiago izan behar, tarteak barne, eta ipar euskal herriko hitzak moz-

teko eskubidea du. Helbide honetara bidali behar dira, izen-abizenak eta herria adie-

razita: Lisses karrika, 3, 64100 Baiona. Eskutitzak Internet bidez bidaltzeko: ieh@hi-

tza.info.

%

Pagolako ‘Domingo Garat’ pastoralakafixa lehiaketa bat zabaldu du

PAGOLA bHeldu den uztailaren 28an eta agorrilaren 4an emanen dute

pagolarrekDomingo Garatpastorala, eta gertakari horretarako afixa-

ren egiteko deialdi bat zabaldu dute, parte hartu nahi duen ororentzat.

Afixaren izaria 40x60 zentimetrokoa izan behar da, eta martxoaren

15era arte dute parte hartzaileek Pagolako Herriko Etxean uzteko pro-

posamena. Afixan agerrarazi behar den testua hau da: «Domingo

Garat Pastorala Pagolan - 2019ko üztailaren 28an eta agorrilaren 4ean

3ak30tan». Xehetasun gehiago eska daiteke oskaxezola@gmail.com

helbidean. Herriko etxea astearte arratsaldetan, asteazken, ostegun

eta larunbat goizetan zabalik da. Bestalde, pastoraleko lehen errepika

saioa eginen dute herritarrek bihar, 20:30ean.

ELEKETAOrtzi Murua

Maddi Sarasua

Argipen borroka batda beharrezkoa,langileak banatu

beharrean batzekoeta klase autonomia

ziurtatuko duenborroka bateramateko

6 IPAR EUSKAL HERRIKO HITZAOstirala, 2019ko urtarrilaren 11Iritzia

Irudiab Baiona

Indartsu jarraikitzen dute Jaka HoriekLarunbatean milaz goiti ziren Baionako karriketan barnekomotz horiz jantzirik manifestatzen —irudia—. Astele-

henean, Prefetak hamabost eguneko debekua jarri zien Biarritzeko Harraustako autobideko pagalekuan ego-

teko. Ondorioz, biharamun goizean Mugerreko pleita guneko sartzea itxi zieten kamioiei Jaka Horiek, eta arra-

tsaldean Angeluko Casino supermerkatuaren aitzinean elkarretaratu ziren. Indartsu hasi dute urtea, estatuak

eman erantzunekin ez direla ados adierazteko. Larunbat honetako deitua da bederatzigarren gertaldia Frantzia

guzian. Ipar Euskal Herriko Jaka Horien Facebook kontuan, Orain presoakmanifestaldiarekin bat egitea ibili da

solasetan. Jaka Hori talde batek dei egin du Biarritzeko karriketan azantz egitera joateko bihar. I. MIQUELESTORENA

INAUTERIAK

ÜRRÜSTOI-LARRABILEUrdiñar-beko maskaradek bigarren jalgial-

dia dute.

b Igandean, goizean, barrikadak;

bazkalondoan, joko nagusia, plazan.

BERTSOA

SARATaldekako bertso-afari de-safioa. Xilaban nagusitu berri den

Mattin Salto taldeak Leitzako Alda-

tzea Komeni taldea izanen du pa-

rean, hots, 2018ko Nafarroako bar-

doetako irabazlea. Afaria, 25 euro.

Gure Irratiak antolaturik. Lekuak

atxiki, 05 59 54 21 31 zenbakira

deituz.

bArrats honetan, Urtxola jatetxean.

MUSIKA

ANGELUThe Hellectric Devils tal-dearen kontzertua. Sartzea, kitorik.

bGaur, 20:00etan, La Halle

aux Bieres garagarno ostatuan,

Aturri etorbideko 96.ean.

BAIONALa Cocote Rose taldea-ren kontzertua. Sartzea, 12 euro

(10 euro kideentzat).

bGaur, 20:30ean, After 8 aretoan.

BAIONA Solaris Trio taldearen

kontzertua (jazz-latin), gomita

hauek lagundurik: Stephane

Barbier saxofoilaria, Chritophe

Barennes pianoan, Jean Pierre

Lacroix kontrabaxuan, Lutfi Jakfar

baterian. Ondotik, oholtza parte-

katzea.

bGaur, 20:30ean, Le Madysson

ostatuan, Hayet bideko 6.enean.

BAIONA Inoren lurretankontzertu

itzuliaren karietara, Eraso taldea-

ren kontzertua, baita Ztah taldea-

rena ere.

bUrtarrilaren 18an, ostiralez,

20:00etan, Magneto casematean.

BIARRITZKuma No Motor, Estri-calla eta Anestesia taldeen kon-

tzertuak. Sartzea, 7 edo 10 euroan

aitzinetik hartuz. 13 euro lekuan

berean.

bUrtarrilaren 19an,larunbatez,

21:00etan, Atabal kontzertu gelan.

DONIBANE-GARAZIPoziKantakorua, bere musikariekin.

b Igandean, 17:00etan, elizan.

MAULE-LEXTARREBass musicgaualdia, Loop Victim taldearekin.

bBihar, 22:00etan, Zinka ostatuan.

Zuzenean Zure Esku.Kanaldu-

dek ekoitzi azken Zuzenean zure

esku emanaldia Baionako Euskal

Ikasketetako ikasleek eraman

dute beren sailaren aurkezteko,

irakasleak lagun. Bestalde, Etxea

dokumentala ikus daiteke Kanal-

dude.eus atarian.

Larunbatean

16:00.Mintzalekusaioa, euskal

presoen egoeraz.

17:00.Orain presoakmanifestal-

dia, zuzenean.

Igandean

15:00.Errugbia: Donibane Lohi-

zune - Nafarroa.

ko disko, LP eta mota orotako eus-

karriak trukatzeko parada izanen

da. Egunean zehar, siesta musika-

tu saioak proposatuko zaizkie

nahiantei.

b Igandean, 09:00etarik

18:00etara, Atabal kontzertu gela

nagusian.

MENDIBEEuskal Herriko XI. Mustxapelketaren karietara, Ipar Iratiko

kanporaketen lehenengo itzulia.

Ondoko itzulia aste bat berantago

eginen da, Lekunberri Murgiarte-

nian. Izena eman Ferminenian

(05 59 37 11 03) edo Intxauzpean

(05 59 37 87 39).

bGaur, 20:30ean, Ferminenea

landetxean.

DANTZA

BAIONASalsa timbayonne elkar-teak antolaturik, salsarekin eta Ku-

bako musikekin dantzatzeko

gaualdia, denentzat.

bGaur, 18:00etarik goiti, Napoleon

gelan.

IZPURAMutxik’aperO, dantza jau-ziak eta aperitifa, Garaziko Mutxi-

koak elkarteak antolaturik.

b Igandean, 11:00etan, Faustin

Bentaberri gelan.

HITZALDIAK

BAIONAEuskal kantuaren intona-

zio berezia: Zubero, Baxenabarre

eta Lapurdiko lekukoakAgustin

Mendizabal etnomusikologoaren

hitzaldia antolatu du Euskal Etno-

poloak. «Iparraldeko herri kantae-

ra tradizionalak dituen ezaugarrien

artean, bada bat nortasun berezia

ematen diona eta adituak aspaldi-

danik harritu izan dituena: intona-

zio neutro edo erdibidekoa dei-

tzen ahal duguna», diote antola-

tzaileek.

bUrtarrilaren 17an, ostegunez,

18:00etan, hiriko Euskal

Erakustokian.

IKUSKIZUNAK

MAULE-LEXTARREMouka kon-painiak Hitz eta mahaingauzaki

antzerkia emanen du. Hiru urtez

goitikoentzat. Sartzea, 4, 5 edo 8

euroan, araberan. 25 minutuko

iraupenekoa.

bUrtarrilaren 17 eta 18an,

10:00etan.eta 14:30ean,

Zerbitzugunean.

BESTELAKOAK

BIARRITZHamargarren diskoazoka iraganen da. Bigarren esku-

Irudiab Baiona

Eguerditik hasiko da presoen aldeko mobilizazioaOrain presoakaldarrikapenarekin bihar Baionan egitekoa den manifestaldiaren karietara, animazioak izanen dira eguerditik aitzina, Baiona Xaho pla-

zan. Ziganteak ibiliko dira lehenik karriketan. Karpa bat izanen da Xahon, jateko eta edatekoekin. Bertso saioa eginen dute Amets Arzallus eta Sustrai

Colinak bertan, 12:30ean, Maindi Murua gai jartzaile. 14:00etan, Gaia elkarteak herri-kirol animazioak eramanen ditu. Manifestaldia bera 17:00etan

abiatuko da, Santespieta auzotik, berriz ere Xaho plazarat jiteko. Hor, kontzertuak izanen dira: Foisis Jaunak —irudian— eta sorpresa taldea . HITZA

7IPAR EUSKAL HERRIKO HITZAOstirala, 2019ko urtarrilaren 11 Agenda

Joanes Etxebarria Urdiñarbe

Maule eta Atharratzeko honda-kindegietan bildu plastikozkoontziekin eta atzeman larruekinegiten dituzte kasketak. Arreba-anaiek Hori To marka sortu dute—Instagramen: hori.to.design—.Bunetaren herrian, kasketak

egiten dituzue.

DDIDDUE ETXEBERRI: Hatsarre-an ez genekien batere zer egin.Usu joaten gara hondakindegira,eta behin zego andana bat ikusigenituen; horiek azken hondakingisa joaten dira, lurperatuak iza-teko. Ikusi genuen forma, prefos-ta, eta zer lan egiten ahal genuenelkarrekin. Kasketak zerendakoez? Ber denboran, larru zahar ba-tzuk atzeman genituen; Maulekolantegi zahar batean baziren az-kon larru elibat, 400 bat kilo. Bibizi ukan zituzten jadanik: lehe-

nik, auto jargiak egiteko ziren,eta, gero, arra baliatuak izan zireneskularruak egiteko. Azkon la-rrurik ez da haboro, eta horrengainean erortzea irrigarria zen. Ezdelarik haboro larru hori izanen,beste zerbait hartuko dugu. Holada sortu kasketaren ideia.Ddiddue diseinatzaile, Juana

arropa sortzaile eta jostun...

Arropak egitea zen logikoena...

JUANA ETXEBERRI: Justuki sobe-ra arropa bada munduan, ene us-tez. Zernahi atzematen ahal da,eta pret-a-porter egitea ez dut so-bera maite; orduan, nahiago dutikuskizunentzat arropak sortu,gauza bereziak egin. Kasketan ereatzematen dugu ahal direla gauzabereziak egiten estiloan, materia-lak nahasiz —plastikoa, larrua,beste oihal bereziak...—. Forma as-ki zabala da; horregatik, ontsa zen. D.E.: Erraten ahal da badela kon-

traste handi bat plastikoaren etalarruaren artean adibidez. Egite-ko manera Pop Brut deitzendugu: pop plastikoarekin, gauzakoloretsuak, eta brut larruarekin.Maite ditugu nahasketa horiek.J.E.:Naturala eta sofistikatua na-hastea. Anai-arrebak zarete.

J.E.: Uste dut ontsa ezagutzen du-gula elkar, badakit Ddiddue zer-tan ona den eta zertan txarra den;berak enekin, ber gauza. Onar-tzen badugu bakoitzak gure iza-tea, badakigu noiz besteari lekuautzi behar zaion, eta alderantziz.Proiektu batean, laguntzen du.D.E.:Badugu elkarrekiko intuiziobat ere, ez dakit nola erran. Gus-tuak ere berak ditugu; hori den-borarekin sortu dugu. Halako xede batek pario handi

bat iduri du. Merkatu ikerketa

bat egin duzue hasi aitzin?

D.E.: Ideiatik partitu gara; orainari gara merkatu lan hori egiten. J.E.: Egia erran, ez dugu merkatuikerketarik egin denek bezala.Justuki tripak nahi genituen eza-rri gauza batean. Kasketa bat lan-jerosa da amiñi bat, nehorentzatez baita gauza beharrezkoa, bai-na, halere, modako gauza bat da. Ekologistak zarete?

J.E.: Ez dugu egin nahi ehunekoehunean naturala; ez dugu moralbatean sartu nahi ere. Gauza daahal dugula zerbait sortzen le-hengai berriak erabili gabe. Ezdugu nahi lan egin oihal berri ba-tekin edo lehengai berri batekin...Bada aski gauza mundu honetanberritzeko edo transformatzeko.Baina ez dugu erran nahi oro ko-toiz eginen dugula: kotoia natu-rala da, baina gibelean horrek dupestizida haboroen beharrik; be-raz, ez du deus erran nahi. Ez

dugu horretan sartu nahi. Justubagoaz hondakinen xerka.D.E.:Hondakindegi batera joate-an, beti pentsatzen dugu: «Ho-rrekin zer egiten ahal da?». Inte-resgarriena da zure buruan ikus-ten duzula zer ahal duzun egiten,eta lehengai hori badakizu hon-dar hondakina dela, lurpera joa-nen dela. Hondakindegietan jendea izan

ohi da, gauzak errekuperatzen.

D.E.: Dumpster diving deitzen dahori: hondakinen barnera jauziegitea da, literalki. Normalki de-bekatua da; guk Euskal Elkargoa-ri baimena galdetu diogu erraneznahi genituela hartu plastikozkoontziak Maule eta Atharratzekohondakindegietan, eta hitzarmenbat adostu dugu. Ontziekin ari baitzarete, kaske-

ta bakoitza bakarra da?

D.E.: Bai, arraina bezala da: hel-tzen denaren arabera [irriak]. Ze-goaren araberakoa izanen da ai-tzinekoa; larrua ere desberdinada. Larrua serigrafiatzen dugu;erran nahi du serigrafiak baduelaserie istorio hori, baina bakoitzakbadu bere nortasuna. J.E.: Ez da bi aldiz kasketa beraegiten ahal, hori segur. Norbaitekmanatu nahi badu, gaitz da gure-tzat modelo bera berriz egitea.Denbora hartzen du ikustekozein plastiko zein larrurekin joa-nen den, marrazkiarekin alagabe, hariaren kolorea... Modelobatentzat denbora behar dugu. D.E.: Entseatzen gara estetika be-rezi bat atxikitzen, eta denborahartzen du. Badakizue kasketa horiek nori

saldu?

J.E.: Hori xerkatzen ari gara justu-ki, zein gunetan eta nori saldu.Zer jende mota zer gunetara joa-ten den zeren xerka, hori da gogo-rrena. Ez dugu sekula hori landu,baina ari gara. D.E.: Hori da artisaua zarelarik:produktu on bat egiten ahal duzu,eta ez saltzen jakin. Behar duzuartisaua eta komertziala izan. Ha-lere, badakigu hondakinen birzi-klatzeaz sentsibilitate doi batukan behar dela, amiñi bat sos-dun izan behar da; gainera, amiñibat bio, amiñi bat ez dakit zer...J.E.:Behar da moda maitatu... de-nek ez dute ahal hori ezartzen. Kasketak bezala, besterik iza-

nen da?

J.E.: Lehenik lanparak egin nahigenituen lekuko harriekin, eta,emeki-emeki, kasketetan hasi gi-nen. Horrekin segituko dugu,baina ez dugu automatak izannahi, ekoizpen hutsean. Beti be-har dugu sortu.

«Ez da bi aldiz kasketa beraegiten ahal, hori segur»

Juana eta Ddiddue Etxeberri b Sortzaileak

Elkarrekin lan egiten ohituak dira, nahiz bakoitzak bere bakarkako ibilbidea ere ukan, Juanakarropa sortzaile gisa eta Ddidduek diseinuan. Bien artean kasketak sortu eta saltzen hasi dira.

JOANES ETXEBARRIA

IPAR EUSKAL

HERRIKOHITZA

OSTIRALA, 2019ko urtarrilaren 11 b 0.50 €

Zuzendaria/Directeur de publication: Iñaki Etxeleku. Argitaratzailea/Editeur: SARL Euskal Komunikabideak.

Egoitza nagusia/Adresse: Lisses karrika, 3, 64100 Baiona / 3, rue des Lisses, 64100 Bayonne.

Inprimategia/Imprimerie: Bidasoa Inprimatzeko Zentroa SA Sansinenea erreka, A1 sektorea, 20740 Zestoa (Gipuzkoa).

Lege gordailua/Depot legal: SS-1527-2010 / ISSN 2491-1666. Batzorde parekidea/Commission paritaire: 0623 C 90915.

Tel: 0559-25 62 20. Fax: 0559-25 43 03. Posta e.: ieh@hitza.info