PUBLICIDADE E CULTURA...Mattelart, Armand, e Érik Neveu (2004). Introducción a los estudios...

1

FACULTADE DE HUMANIDADES

DEPARTAMENTO DE LINGUA E LITERATURA

ESPAÑOLAS, TEORÍA DA LITERATURA E

LINGÜÍSTICA XERAL

PUBLICIDADE E CULTURA

Modalidade presencial

María Ángeles Rodríguez Fontela

GUÍA DOCENTE E MATERIAL DIDÁCTICO

2020/2021

2


ÁREA DE TEORÍA DA LITERATURA E LITERATURA COMPARADA

DEPARTAMENTO DE LINGUA E LITERATURA ESPAÑOLAS, TEORÍA DA LITERATURA E

LINGÜÍSTICA XERAL

UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA

Autora: M.ª Ángeles Rodríguez Fontela.

ADVERTENCIA LEGAL: Reservados todos os dereitos. Queda prohibida a duplicación total ou

parcial desta obra, en calquera forma ou por calquera medio (electrónico, mecánico,

gravación, fotocopia ou outros) sen consentimento expreso por escrito da autora.

3

Índice

1. DATOS DESCRITIVOS DA MATERIA -------------------------------------------------------------- 4

2. SENTIDO DA MATERIA NO PERFIL DA TITULACIÓN ------------------------------------------ 5

3. OBXECTIVOS E COMPETENCIAS ------------------------------------------------------------------ 7

4. CONTIDOS ------------------------------------------------------------------------------------------------------- 8

5. BIBLIOGRAFÍA XERAL ------------------------------------------------------------------------------- 13

6. METODOLOXÍA ----------------------------------------------------------------------------------------------- 16

7. AVALIACIÓN ----------------------------------------------------------------------------------------- 17

8. DISTRIBUCIÓN E CALENDARIO ------------------------------------------------------------------- 19

4

1. DATOS DESCRITIVOS DA MATERIA

NOME:

PUBLICIDADE E CULTURA (Plan de estudos publicado en BOE, 22 de febreiro de 2011).

CÓDIGO:

Grao en Ciencias da Cultura e Difusión Cultural: G5101449A.

TIPO DE MATERIA

Optativa.

CURSO E CUADRIMESTRE

Cuarto curso e segundo cuadrimestre.

NÚMERO DE CRÉDITOS

4’5 créditos ECTS.

REQUISITOS PREVIOS

É recomendábel ter aprobada a materia Crítica literaria, de primeiro curso de Grao “Ciencias

da Cultura e Difusión Cultural”.

LINGUAS QUE SE UTILIZARÁN

As clases impartiranse en castelán, pero empregarase castelán ou galego nas actividades

interactivas, segundo o demande a situación. Nos textos publicitarios de análise e na

bibliografía crítica utilizaranse outras linguas románicas e inglés.

PROFESORADO E TITORÍAS

M. ª Ángeles Rodríguez Fontela (sesións expositivas, interactivas e titorías). Facultade de Humanidades Campus Universitario 27002 LUGO

Gabinete 221

Teléfono: 982824771

Correo electrónico: [email protected]

Titorías:

1º cuadrimestre: luns, 16:00-18:00, 19:00-20:00; xoves, 16:00-19:00

2º cuadrimestre: luns, 10:30-13:30; xoves, 11:00-14:00

Fin de curso: martes, 11:00-14:00; mércores 11:00-14:00

mailto:[email protected]

5

2. SENTIDO DA MATERIA NO PERFIL DA TITULACIÓN

A relevancia da materia na formación do alumnado do Grao Ciencias da Cultura e Difusión

cultural despréndese da relación que mantén con outras materias da titulación, coas materias

de outras titulacións e mesmo dos vínculos que presentan os seus obxectivos e competencias

cos da titulación.

Publicidade e cultura constitúe unha fonte inexorábel de conceptos e ferramentas na análise

da cultura e na xestión e difusión cultural se temos en conta o poder omnímodo que a

publicidade representa como espello de valores culturais e como canle de creatividade,

arraigamento e propagación deses valores culturais. O carácter instrumental da materia e o

coñecemento retórico que propicia para a produción e análise da publicidade supón o

acrecentamento do espírito crítico do alumnado (o exame da cultura e o pensamento da

cultura que queremos) e o dominio dos procedementos compositivos dos textos publicitarios

de cara á súa análise e á súa produción.

Na súa base lingüística os textos publicitarios están especialmente conectadas coas materias

de perfil lingüístico da titulación, moi particularmente con aquelas que teñen unha orientación

pragmática e retórica. No compoñente audiovisual da publicidade son visíbeis os lazos coas

materias de contido artístico e literario e, neste eido, non só co xénero teatral senón tamén

con aqueles aspectos que evidencian por unha ou outra vía o carácter poético das mensaxes

publicitarias. En fin, as materias de historia, de filosofía, de antropoloxía, etcétera,

arrequentan a bagaxe humanística necesaria tanto para a análise como para a produción dos

textos publicitarios.

Polo que se refire á relación con outras titulacións, ha de sinalarse que a materia fornece aos

estudantes de equipaxe conceptual e instrumental moi útil en titulacións de Comunicación

Audiovisual, Historia da Arte, Estética, etcétera, é dicir, naquelas titulacións que teñen a

Publicidade como obxecto de estudo sexa dun xeito central ou tanxencial.

O estudo específico dos códigos que interveñen na publicidade (lingüísticos, audiovisuais e

teatrais) e da súa interacción nese medio compre nesta materia co obxectivo xeral da

titulación de familiarizar ao estudante coas canles, soportes e mecanismos de difusión cultural

(desde os documentos escritos aos medios audiovisuais) e coas linguas naturais (na súa

6

expresión oral e escrita), preparándoo para o desempeño de actividades profesionais

relacionadas co mundo da cultura.

O espírito crítico necesario para a análise dos discursos publicitarios examinados na clase

promoverá a reflexión e fará comprender mellor ao alumnado os valores que imperan na nosa

cultura, neste momento, e tamén os presentes noutras épocas e noutras culturas, e fomentará

actitudes e valores éticos –outros dos obxectivos xerais da titulación– de respecto e tolerancia,

de igualdade de dereitos entre homes e mulleres e de non discriminación para con seres

humanos en situación dalgún tipo de desvantaxe (étnica, lingüística, cultural, e mesmo de

discapacidade física ou intelectual).

Obxectivo da materia, coincidente tamén cun dos da titulación, é o de estimular a creatividade

do alumnado na confección de discursos publicitarios propios que saiban dar resposta as

demandas de xestión e difusión cultural no eido particular no que os estudantes se atopen nas

súas saídas laborais.

Na dobre dirección á que apunta o aparato retórico empregado na análise e na creación de

textos publicitarios, Publicidade e cultura compre tamén coas competencias xerais da

titulación, especialmente co a 2G (aplicación de coñecementos ao seu labor ou vocación

profesional na resolución dos problemas que se presenten), 3G (interpretación de datos para a

emisión de xuízos que inclúan reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou

ética), e 5G (desenvolvemento de habilidades de aprendizaxe necesarias para estudos

posteriores, particularmente, nesta materia, no eido creativo lingüístico e audiovisual).

No que atinxe ás competencias transversais da titulación, Publicidade e cultura prepara para a

adecuada redacción de textos, coa correspondente presentación formal axustada aos

parámetros que hoxe imperan nos procesadores informáticos (T2) e nesta mesma dirección

actualiza a habilidade no uso de novas tecnoloxías (T3).

O amplo espectro formativo de Publicidade e cultura afonda nas competencias específicas da

titulación, especialmente, na E2 (desenvolver un punto de vista reflexivo e crítico en relación

coa influencia da ciencia no mundo actual) e na E3 (comprender razoadamente o interese do

diálogo intercultural e a necesidade de respecto ás diferenzas culturais) do módulo de

formación básica; na E5 (capacidade de elaboración de comentarios razoados e críticos de

obras e textos relacionados con calquera área humanística) e na E6 (habilidade na elaboración,

redacción e presentación de traballos que inicien aos estudantes na investigación) do módulo

de formación humanística; na E7 (coñecer o funcionamento das novas formas de acceder,

apropiarse e transmitir información), na E8 (habilidade na xestión de comunicación cultural e

difusión por todas as canles de distribución –literario, musical e audiovisual) e na E9 (adquirir a

capacidade e o espírito emprendedor que propicie a creación e impulso de proxectos culturais,

comunicativos e educativos) do módulo de Formación específica en Produción, Xestión e

Difusión Cultural. O papel que desempeña a publicidade na produción e difusión da cultura nos

nosos días é tan relevante que unha materia como Publicidade e cultura é de presenza

obrigada nunha titulación que prepara ao alumnado no eido humanístico para a difusión da

cultura.

7

3. OBXECTIVOS E COMPETENCIAS

OBXECTIVOS

1. Facer consciente ao alumnado dos procedementos construtivos da publicidade.

2. Facer visíbel aos estudantes a finalidade persuasiva da mensaxe publicitaria.

3. Fomentar a recepción crítica da publicidade.

4. Facilitar a comprensión do texto publicitario como produto no que interveñen códigos e

artes diversos.

5. Facer visíbeis os valores culturais e os mitos que potencia ou crea a publicidade.

6. Establecer vínculos entre a publicidade e os procesos de identidade cultural, de relación

intercultural e de globalización.

7. Desenvolver as habilidades creativas do alumnado.

8. Afondar nas estratexias de creación, composición e redacción dos discursos.

9. Promover a reflexión e debate sobre os valores culturais da publicidade.

10. Facer operativa as ferramentas retóricas no eido publicitario.

COMPETENCIAS

1. Tomar conciencia da repercusión que a publicidade ten na configuración do esquema de

valores que rexe a sociedade.

2. Desenvolver a capacidade de reflexión crítica e de argumentación sobre o fenómeno

publicitario mediante o manexo de conceptos teóricos e retóricos de especial incidencia na

publicidade.

3. Aquilatar a capacidade de reflexión en todos os ámbitos de xeito que a aprendizaxe obtida

nesta materia poida ser aplicábel a calquera obxecto cultural que teña que ver coa publicidade

desde o eido lingüístico, retórico ou artístico.

4. Afacerse a establecer relacións analóxicas entre a publicidade e outras manifestacións

lingüísticas, artísticas e culturais.

5. Facer uso das novas tecnoloxías para procurar textos publicitarias e para crealos.

6. Activar a imaxinación e a creatividade na composición de carteis e mensaxes publicitarios.

7. Mellorar a expresión lingüística e poética do alumnado.

8. Reforzar o hábito da reflexión na elaboración de traballos e discursos.

8

9. Indagar no potencial que a publicidade ten na cohesión e na identidade dunha sociedade.

10. Adquirir o hábito de establecer conexións interculturais a partir da publicidade.

11. Ser consciente do que a publicidade toma dos medios globalizados e do que aporta á

globalización.

4. CONTIDOS

1. Introdución teórica e histórica á publicidade. Publicidade e cultura.

2. Retórica publicitaria. Valores e lugares comúns. Soportes, códigos e medios

publicitarios. Composición e linguaxe dos anuncios publicitarios.

3. Remitoloxización e creación de mitos publicitarios.

4. Publicidade e identidade cultural. Interculturalidade e globalización.

Nas páxinas seguintes preséntase cada un destes temas mediante unha breve descrición, os

obxectivos específicos, a organización interna dos seus epígrafes e unha mínima selección

bibliográfica.

1. Introdución teórica e histórica á publicidade. Publicidade e cultura

Como aproximación á materia ofrécese un exame conceptual dos termos ‘publicidade’ e ‘cultura’,

particularmente desde a base teórica que ofrecen os estudios culturais. Revísase tamén a

xénese do fenómeno publicitario, desde a súa máis remota antigüidade pasando pola economía

de mercado da primeira revolución industrial ata a sociedade tecnolóxica e globalizada dos nosos

días. Nestas últimas etapas, sinálanse as fases principais da súa evolución. En fin, trátase de

promover unha reflexión inicial sobre o fenómeno publicitario e a súa finalidade retórica en

vinculación coa cultura e coa historia.

Apartados

o 1.1. O concepto de publicidade. Causas da súa aparición e factores que

contribúen ao seu dominio na sociedade actual.

o 1. 2. O concepto de cultura. Cultura popular e cultura de masas. Os estudos

culturais.

o Xénese e evolución histórica da publicidade.

Bibliografía fundamental recomendada

9

Checa Godoy, Antonio (2007). Historia de la publicidad. A Coruña: Netbiblo. Eguizábal, Raúl (2007). Teoría de la publicidad. Madrid: Cátedra.

Eguizábal Maza, Raúl (2011). Historia de la publicidad. Madrid: Fragua.

Huici Módenes, Adrián (2017). Teoría e historia de la propaganda. Madrid: Síntesis.

Jameson, Fredric, e Slavoj Zizek (1998). Estudios culturales: reflexiones sobre el

multiculturalismo. Barcelona: Paidós. Mattelart, Armand, e Érik Neveu (2004). Introducción a los estudios culturales.

Barcelona: Paidós.

Solana, Daniel (2010). Postpublicidad. Reflexiones sobre una nueva cultura publicitaria en la era digital. Barcelona: Double You.

Storey, John (ed.) (1997). What is Cultural Studies? A Reader. Londres: Arnold.

Zubileta, Ana M., et alii (2000). Cultura popular y cultura de masas. Conceptos, recorridos y polémicas. Buenos Aires: Paidós.

2. Retórica publicitaria. Valores e lugares comúns. Soportes, códigos e medios.

publicitarios. Composición e linguaxe dos anuncios publicitarios.

Este tema proporciona os conceptos e instrumentos básicos da análise e produción de textos

publicitarios. Faise un resumo histórico da arte retórica e estúdanse as partes da arte que

constitúen o paradigma de análise e produción dos anuncios. Defínense os valores e lugares

comúns e considéranse os códigos e canles empregados na publicidade. Desde esta

perspectiva retórica estúdase a composición e linguaxe publicitaria na interacción de códigos

presentes nos anuncios. O obxectivo básico do tema é coñecer e afianzar o emprego das

estratexias retóricas na análise dos anuncios publicitarios.

Apartados

o Fitos fundamentais da historia da retórica e partes da arte.

o A neorretórica de Perelman. Valores e lugares comúns. Outros recursos

retóricos.

o Soportes, códigos e medios publicitarios.

o Composición e linguaxe da publicidade.


Adam, J.-M., y M. Bonhome (1997). L'argumentation publicitaire. Rhétorique de l'éloge et de la

10

persuasión. París: Nathan. [Trad. en Cátedra, 2000].

Barthes, R. (1963). “Le message publicitaire”. En Roland Barthes, Oeuvres complètes, I. París: Du

Seuil, 1993, 1143-1146.

Barthes, R. (1964). “Rhétorique de l'image”. En Roland Barthes, Oeuvres complètes, I. París: Du

Seuil, 1993, 1417-1429.

Bassat, Luis (2001). El libro rojo de la publicidad. Ideas que mueven montañas. Barcelona: Plaza y

Janés.

Eco, Umberto (1968). La estructura ausente. Barcelona: Lumen, 1974.

Fernández, Eduardo (2006). Retórica clásica y publicidad. Logroño : Instituto de Estudios

Riojanos.

Joannis, Henri (1990). El proceso de creación publicitaria: planteamiento, concepción y

realización de los mensajes. Bilbao: Deusto.

López Eire, A. (1998). La retórica en la publicidad. Madrid: Arco Libros.

López Vázquez, Belén (2007). Publicidad emocional. Estrategias creativas. Madrid: ESIC

Editorial.

Perelman, Ch., y L. Olbrechts-Tyteca (1989). Tratado de la argumentación. La nueva retórica.

Madrid: Gredos.

Rodríguez Fontela, M.ª de los Ángeles (2004). “Publicidad y discurso autobiográfico”, comunicación presentada ao Congreso Internacional “Autobiografía en España: un balance”, celebrado en Córdoba do 25 ao 27 de outubro de 2001. Publicado en Celia Fernández y M.ª Ángeles Hermosilla (eds.) (2004). Autobiografía en España: un balance. Madrid: Visor, 589-598. Versión en inglés; “Advertising and Autobiografphical Discourse”, en CLCWeb: Comparative Literature and Culture, 11.5 (2011), Vol 13. Special issue New Trends in Iberian Galician Comparative Literature. Ed. M. T. Vilariño Picos and A. Abuín González, 2-6.

Spang, Kart (1979). Fundamentos de retórica literaria y publicitaria. Pamplona: EUNSA.

3. Remitoloxización e creación de mitos publicitarios.

Neste tema ofrécese unha síntese teórica do estado actual da investigación sobre o mito e a

mitoloxía. A continuación, repásanse os mitos primitivos, principalmente de orixe grecolatina e

bíblica, que teñen unha nova faciana na publicidade e que se relacionan con manifestacións

culturais deses mitos noutras artes. Finalmente, o tema céntrase na canle privilexiada que a

publicidade ofrece para a creación, consolidación e difusión de novos mitos. Os obxectivos son

coñecer o potencial persuasivo dos mitos na publicidade e ponderar o seu valor como factor

construtivo de identidade.

11

Apartados

o O concepto de mito. Mito, arte e cultura.

o A presenza de mitos etno-religiosos, literarios e artísticos na

publicidade. Narratividade, monomito e publicidade.

o Mitos publicitarios.


Barthes, Roland (1957). Mitologías. Madrid: Siglo XXI, 1999.

Baudrillard, Jean (1970). La sociedad de consumo. Sus mitos, sus estructuras. Barcelona: Plaza & Janés, 1974.

Campbell, Joseph (1949). El héroe de las mil caras. Psicoanálisis del mito. México. FCE, 1959. Durand, Gilbert (1994). Las estructuras antropológicas de lo imaginario. México: FCE, 2006. Eliade, Mircea (1955). Imágenes y símbolos. Madrid: Taurus, 1983. Eliade, Mircea (1957). Lo sagrado y lo profano. Barcelona: Labor, 1992.

Ibáñez, Jesús (1994). Para una sociología de la vida cotidiana. Madrid: Siglo XXI.

León, José Luis (2001). Mitoanálisis de la publicidad. Barcelona: Ariel. Péninou, Georges (1972). Semiótica de la publicidad. Barcelona: Gustavo Gili, 1976. Rodríguez Fontela, M.ª de los Ángeles (2004). “Cómo descubrimos quiénes somos y

quiénes queremos ser. De la literatura a la publicidad”, en Tropelías. Revista de Teoría de la Literatura y Literatura Comparada, 15-17, 493-515. Versión electrónica: file:///C:/Users/Adriana/Downloads/30-Texto%20del1%20art%C3%ADculo-60-2-10-20110703.pdf

Rodríguez Fontela, M.ª de los Ángeles (2004). (2017). “La remitologización turística

publicitaria de Don Quijote en la promoción de Castilla-La Mancha”, ponencia presentada ao XI Curso de Primavera celebrado en Lugo do 21 ao 23 de abril de 2015. Publicada en Ana Goy y Cristina Patiño (eds.) (2017). El tapiz humanista II. Actas del XI Curso de Primavera IV Centenario de la Segunda Parte del Quijote. Santiago de Compostela: Universidad de Santiago de Compostela, 387-408.

Sauvageot, Anne (1987). Figures de la publicité, figures du monde. París: PUF. Victoroff, David (1978). La publicidad y la imagen. Barcelona: Gustavo Gili, 1980.

12

4. Publicidade e identidade cultural. Interculturalidade e globalización

Cerrando o temario, vólvese á vinculación da publicidade coa cultura, desde o punto de vista da

creación de identidade, da relación dunha cultura con outra(s) e do papel que exerce a

publicidade como factor de homoxeneización nun mundo cada vez máis globalizado. Preténdese que

os estudantes coñezan a función construtiva e vertebradora da publicidade na cultura dunha

comunidade e na sociedade actual, e valore con sentido crítico e mesmo creativo esta

funcionalidade.

Apartados

o Publicidade e identidade cultural. Dous casos paradigmáticos: a

imaxe cultural da publicidade galega e a patrimonialización de Don

Quixote na promoción turística de Castilla-La Mancha.

o Variantes culturais da publicidade. A representación e a lectura de

anuncios desde diferentes culturas.

o Cultura e globalización


Barker, Chris (2003). Televisión, globalización e identidades culturales. Barcelona: Paidós.

Caro, Antonio, y Carlos A. Scolari (2011). Estrategias globales. Publicidad, marcas y semiocapitalismo. Buenos Aires: La Crujía Ediciones.

Corm, Georges (2004). La fractura imaginaria. Las falsas raíces del enfrentamiento entre Oriente y Occidente. Barcelona: Tusquets.

Danesi, Marcel, y Paul Perron (1999). Analyzing Cultures. An Introduction & Handbook. Bloomington e Indianapolis: Indiana University Press.

Espinosa Vera, Pablo (comp.) (2005). Semiótica de los mass-media. Imperio del discurso de la

comunciación global. México : Océano.

Mattelart, Armand (1989). La internacional publicitaria. Madrid: Fundesco. Mattelart, Armand (2005). Diversidad cultural y mundialización. Barcelona: Paidós.

Rodríguez Fontela, M.ª de los Ángeles (2014). “Retórica publicitaria e identidad cultural. Estudio comparativo de los spots de Gadis y Campofrío”, en Tropelías. Revista de Teoría de la Literatura y Literatura Comparada, 22, 129-145. Versión electrónica: file:///C:/Users/Adriana/Downloads/936Texto%20del1%20art%C3%Adculo-2052-1-10-20141124.pdf

Rodrigo Alsina, Miquel (1999). Comunicación intercultural. Barcelona: Anthropos.

Said, Edward W. (2001). Cultura e imperialismo. Barcelona: Anagrama.

Valderrama Santomé, Mónica (2008). A publicidade televisiva en Galicia. Análise dos emisores, soportes e tendencias creativas (1960-2000. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia.

13

5. BIBLIOGRAFÍA XERAL

AAVV (2010). Publicidad on line. Las claves del éxito en Internet, Madrid: ESIC Editorial, 2014, 3ª edición.

Adam, J.-M., y M. Bonhome (1997). L'argumentation publicitaire. Rhétorique de l'éloge et de la persuasión. París: Nathan. [Trad. en Cátedra, 2000]

Barthes, R. (1957). Mythologies. En Roland Barthes, Oeuvres complètes, I. París: Du Seuil, 1993, 561-680.

Barthes, R. (1963). “Le message publicitaire”. En Roland Barthes, Oeuvres complètes, I. París: Du Seuil, 1993, 1143-1146.

Barthes, R. (1964). “Rhétorique de l'image”. En Roland Barthes, Oeuvres complètes, I. París: Du Seuil, 1993, 1417-1429.

Bassat, Luis (1999). El libro rojo de la publicidad. Ideas que mueven montañas. Madrid: Espasa Calpe.

Bassat, Luis (1999). El libro rojo de las marcas: (cómo construir marcas de éxito). Madrid: Espasa Calpe.

Baudrillard, Jean (1970). La sociedad de consumo. Sus mitos, sus estructuras. Barcelona: Plaza& Janés, 1974.

Bürki, Yvette (2005). La publicidad en escena. Análisis pragmático textual del discurso publicitario de revistas en español. Lausanne: Hispánica Helvética.

Burtenshaw, Ken, Nik Mahon y Caroline Barfoot (2007). Principios de publicidad. El proceso creativo: agencias, campañas, medios, ideas y dirección de arte. Barcelona: Gustavo Gili.

Campbell, Joseph (1949). El héroe de las mil caras. Psicoanálisis del mito. México: FCE, 1959. Caro, Antonio (1994). La publicidad que vivimos. Madrid: Ediciones Celeste. Caro, Antonio (2010). Comprender la publicidad. Madrid: Trípodos

Caro, Antonio, y Carlos A. Scolari (2011). Estrategias globales. Publicidad, marcas y semiocapitalismo. Buenos Aires: La Crujía Ediciones.

Checa Godoy, Antonio (2007). Historia de la publicidad. A Coruña: Netbiblo.

Corm, Georges (2004). La fractura imaginaria. Las falsas raíces del enfrentamiento entre Oriente y Occidente. Barcelona: Tusquets.

Danesi, Marcel, y Paul Perron (1999). Analyzing Cultures. An Introduction & Handbook.

Bloomington e Indianapolis: Indiana University Press.

De Bono, Edward (1991). El pensamiento lateral: manual de creatividad. Barcelona: Paidós. Durand, Gilbert (1994). Las estructuras antropológicas de lo imaginario. México: FCE, 2006.

14

Eco, Umberto (1968). La estructura ausente. Barcelona: Lumen. Eguizábal, Raúl (2007). Teoría de la publicidad. Madrid: Cátedra. Eguizábal Maza, Raúl (2011). Historia de la publicidad. Madrid: Fragua. Eliade, Mircea (1955). Imágenes y símbolos. Madrid: Taurus, 1983. Eliade, Mircea (1957). Lo sagrado y lo profano. Barcelona: Labor, 1992.

Espinosa Vera, Pablo (comp.) (2005). Semiótica de los mass-media. Imperio del discurso de la comunciación global. México : Océano.

Everaert- Desmedt, Nicole (2007). “La carte postale publicitaire: une invitation au voyage intermédiatique”, Visible, 3.

Fallon, Pat, y Fred Senn (2007). Exprime la idea. Madrid: LID Editorial Empresarial, D.L.

Fernández, Eduardo (2006). Retórica clásica y publicidad. Logroño : Instituto de Estudios

Riojanos.

Groupe µ (1992). Tratado del signo visual. Para una retórica de la imagen. Madrid: Cátedra, 1993.

Healy, Mattew (2009). Qué es el branding? Barcelona: Gustavo Gili.

Heath, Chip, y Dan Heath (2011). Ideas que se pegan. Madrid: LID. Hernández Martínez, Caridad (1999). Manual de creatividad publicitaria. Madrid: Síntesis. Himpe, Tom (2008). La publicidad de vanguardia. Barcelona: Blume. Huici Módenes, Adrián (2017). Teoría e historia de la propaganda. Madrid: Síntesis Ibáñez, Jesús (1994). Para una sociología de la vida cotidiana. Madrid: Siglo XXI.

Jameson, Fredric, e Slavoj Zizek (1998). Estudios culturales: reflexiones sobre el multiculturalismo. Barcelona: Paidós.

Joannis, Henri (1990). El proceso de creación publicitaria: planteamiento, concepción y realización de los mensajes. Bilbao: Deusto.

Klein, Naomi (2007). No logo: el poder de las marcas. Barcelona: Paidós. Kotler, Philip (2009). Los 10 pecados capitales del marketing: signos y soluciones. Barcelona:

Gestión 2000 D.L.

León, José Luis (2001). Mitoanálisis de la publicidad. Barcelona: Ariel.

Lindstrom, Martin (2010). Buyology: verdades y mentiras de porqué compramos. Barcelona: Gestión 2000.

López Eire, A. (1998). La retórica en la publicidad. Madrid: Arco Libros.

15

López Vázquez, Belén (2007). Publicidad emocional. Estrategias creativas. Madrid: ESIC Editorial.

Mahon, Nik (2010). Dirección de arte. Publicidad. Barcelona: Gustavo Gili.

Mattelart, Armand (1989). La internacional publicitaria. Madrid: Fundesco. Mattelart, Armand (2005). Diversidad cultural y mundialización. Barcelona: Paidós.

Mattelart, Armand, e Érik Neveu (2004). Introducción a los estudios culturales. Barcelona: Paidós.

Medina, Agustín (2015). Introducción a la publicidad. Madrid: Pirámide.

Meyers, William (1991). Los creadores de la imagen: poder y persuasión en Madison Avenue.

Barcelona: Ariel.

Minguet Cámara, Eva (2008). Publicidad de impacto. Barcelona: Monsa.

Moliné, M. (1999). La fuerza de la publicidad. Saber hacer buena publicidad. Saber administrar su fuerza, [s.l.], Cinco Días.

Péninou, Georges (1972). Semiótica de la publicidad. Barcelona: Gustavo Gili, 1976.

Perelman, Ch., y L. Olbrechts-Tyteca (1989). Tratado de la argumentación. La nueva retórica.

Madrid: Gredos.

Pérez, Chechu, et al. (2007). Creatividade galega. Santiago: Xunta de Galicia. Consellería de Innovación e Industria.

Pricken, Mario (2004). Publicidad creativa. Ideas y técnicas de las mejores campañas internacionales. Barcelona: Gustavo Gili.

Ricarte Bescós, José María (1998). Creatividad y comunicación persuasiva. Bellaterra (Barcelona): Universitat Autónoma de Barcelona.

Roberts, Kevin (2005). Lovemarks: el futuro más allá de las marcas. Barcelona: Ediciones Urano, D.L.

Rodrigo Alsina, Miquel (1999). Comunicación intercultural. Barcelona: Anthropos. Saborit, José (1994). La imagen publicitaria en televisión. Madrid: Cátedra. Said, Edward W. (2001). Cultura e imperialismo. Barcelona: Anagrama.

Sánchez Corral, L. (1997). Semiótica de la publicidad. Narración y discurso, Madrid: Síntesis.

Sánchez Revilla, Miguel Ángel (1998). ¿Dónde está mi competencia? ¿Cómo utilizar y realizar de la forma más positiva el análisis de competencia en publicidad. Madrid: Infoadex.

Sartori, Giovanni (2002). Homo videns: la sociedad teledirigida. Madrid: Taurus.

Sauvageot, Anne (1987). Figures de la publicité, figures du monde. París: PUF.

Sierra Sánchez, Javier, y Sheila Liberal Ormaechea (coord.) (2011). Reflexiones científicas sobre

16

cine, publicidad y género desde la óptica audiovisual. Madrid: Fragua.

Solana, Daniel (2010). Postpublicidad. Barcelona: Double You.

Spang, Kart (1979). Fundamentos de retórica literaria y publicitaria. Pamplona: EUNSA. Storey, John (ed.) (1997). What is Cultural Studies? A Reader. Londres: Arnold.

Trout, Jack (2010). Reposicionamiento: la estrategia competitiva en una era de hipercompetencia, cambio y crisis. Madrid: Pirámide.

Tungate, Mark (2008). El universo publicitario: una historia global de la publicidad. Barcelona:

Gustavo Gili.

Valderrama Santomé, Mónica (2008). A publicidade televisiva en Galicia. Análise dos emisores, soportes e tendencias creativas (1960-2000. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia.

Vázquez Gestal, Montserrat (2005). Manual de creatividad publicitaria. Vigo: Universidad de Vigo.

Victoroff, David (1978). La publicidad y la imagen. Barcelona: Gustavo Gili, 1980.

Williams, Eliza (2010). La nueva publicidad. Las mejores campañas. Barcelona: Gustavo Gili.

6. METODOLOXÍA

Tendo en conta a metodoloxía retórica coa que se pretende fornecer ao alumnado para o

cumprimento dos obxectivos e competencias propostas neste programa –metodoloxía que se

adquirirá e practicará fundamentalmente no segundo tema–, as clases orientaranse nunha dobre

vertente retórica: a análise e interpretación de textos publicitarios, por unha banda, e a produción de

textos publicitarios, por outra. As ferramentas para unha e outra operación serán adquiridas a partir

do coñecemento dos recursos construtivos fornecidos fundamentalmente na práctica da análise e

interpretación de anuncios procedentes de diversos medios.

Neste sentido a división de sesións expositivas e interactivas non é ríxida senón orientadora.

Procurarase sempre que os coñecementos teóricos proveñan da interpretación dos textos

publicitarios.

No que atinxe ao cronograma da materia, haberá unha maior dose de exposición teórica no

primeiro tema, que non ocupara máis que unhas poucas sesións (primeira quincena de febreiro). O

segundo tema (o central da materia) ocupará a segunda quincena de febreiro e o mes de marzo. O

mes de abril e o mes de maio destinaranse aos dous seguintes temas.

Para o maior aproveitamento da materia e a consecución de obxectivos e competencias, o

alumnado terá de cooperar en todas as clases cunha escoita activa (a empatía coa materia e co

persoal da clase é fundamental neste sentido) e así mesmo cunha actitude crítica que o faga partícipe

17

(en preguntas, respostas e opinións) do desenvolvemento da clase. O espírito da clase deberá ser a

dun latente e continuo debate.

Desde o punto de vista dos medios empregados para a docencia da materia, a metodoloxía do

ensino seguirá as pautas propias do EEES, que atende a todo o traballo do alumnado, así como as do

sistema blended learning, brindando especial protagonismo ao e-learning a través da plataforma

Moodle da USC (na aula virtual do curso). Os contidos teóricos e metodolóxicos de cada un dos temas

facilitaranse nas sesións expositivas e a través da documentación complementaria, arquivos en

Power-point e outras lecturas e visionamentos suxeridos. A maioría destes contidos estará a

disposición do alumnado en formato electrónico. Cando se inclúan materiais novos ou tarefas na

plataforma virtual, as persoas matriculadas recibirán unha notificación a través do correo electrónico

que facilitaron ao se matricularen. As actividades propostas para a súa realización na aula virtual

complementan dun xeito más reflexivo e autónomo a aprendizaxe dirixida nas sesións interactivas.

As devanditas indicacións metodolóxicas seguiranse sempre que a situación da pandemia da

COVID-19 así o permita, é dicir, no escenario 1. De non ser así, de ter que activarse o plan de

continxencia para o escenario 2 (diversas medidas de distanciamento que impidan asistir ás aulas) ou

o escenario 3 (confinamento), as actividades docentes serán telemáticas en ampla porcentaxe ou na

súa totalidade, respectivamente. As sesións expositivas e interactivas, e tamén as titorías, serán

auxiliadas con diversas ferramentas de vídeo e audio, prioritariamente a través de Microsoft Teams.

Nestes escenarios realizaranse co calendario previsto, na medida do posible, as tarefas e actividades

programadas.

7. AVALIACIÓN

O Sistema de Transferencia do Crédito Europeo fomenta o estudo continuado da materia a

medida que esta se desenvolve. Por este motivo, a avaliación pretende reforzar o seguimento

proveitoso deste estudo continuado mediante a participación activa e a realización de pequenos

traballos conectados entre si (sistema de aprendizaxe por proxectos). No programa da materia

sinálase o procedemento de avaliación que está a disposición do alumnado; porén e para unha

maior claridade e comodidade, reprodúcese deseguido, incluíndo as indicacións previstas perante

calquera dos escenarios deseñados pola USC.

Seguindo as “Bases para o desenvolvemento dunha docencia presencial segura no curso

académico 2020-2021, aprobado polo Consello de Goberno do 19 de xuño de 2020”, e tendo en

conta a recomendación de aplicar o sistema de avaliación continua nos tres escenarios que

contemplan esas bases, adoptarase na materia este sistema, especialmente no que atinxe ao

progreso nas habilidades analíticas e interpretativas e ao crecemento do espírito crítico no

18

comentario dos anuncios publicitarios. A cualificación final dependerá da realización das seguintes

actividades que se especifican coa súa porcentaxe:

Primeira oportunidade:

- Participación nas clases (de poder asistir a elas), en foros, en cuestionarios e noutras

actividades puntuais na aula virtual: 5%

- Primeira tarefa: Comentario dun anuncio realizado cos coñecementos teóricos do primeiro

tema e coa praxe das sesións interactivas: 10%. Data de entrega aproximada: 15 de marzo.

- Segunda tarefa: Comentario dun anuncio publicitario coa aprendizaxe adquirida no segundo

tema: 10%. Data de entrega aproximada: 13 abril.

- Traballo final: Comentario dun anuncio elixido polo estudante, con exposición escrita e oral

(telemáticas nos escenarios 2 e 3): 25%. Data aproximada de entrega do texto escrito e da

exposición oral: 31 de maio.

- Tarefa final: Comentario dun anuncio elixido pola profesora e breve cuestionario sobre outras

cuestións tratadas na clase: 50%. Realización asíncrona cun prazo de 36 horas para todo o

alumnado. Data de entrega: 27 de maio.

Segunda oportunidade:

Requírese a realización de todas as tarefas e actividades e, de ser o caso, a reelaboración daquelas

non superadas.

Alumnos repetidores:

Estes mesmo criterios de avaliación rexen para alumnos repetidores.

Excepcionalmente, estimaranse circunstancias individuais que condicionen o seguimento estrito

destas tarefas programadas para o desenvolvemento cotián da materia.

Plaxio

Para os caso de realización fraudulenta de calquera actividade avaliable, será de aplicación o

recollido na “Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de

cualificacións”.

A Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións,

aprobada no Consello de Goberno do 15 de xuño de 2011 (DOGA 21/07/2011) establece, no seu artigo

16, as consecuencias da realización de exercicios plaxiados:

“Artigo 16. Realización fraudulenta de exercicios e probas. A realización fraudulenta dalgún exercicio

ou proba esixida na avaliación dunha materia implicará a cualificación de suspenso na convocatoria

correspondente, con independencia do proceso disciplinario que se poida seguir contra a alumna ou

alumno infractora/or. Considerarase fraudulenta, entre outras, a realización de traballos plaxiados ou

obtidos de fontes accesibles ao público sen reelaboración ou reinterpretación e sen citas aos

autores/as e das fontes”.

19

Outros requisitos

Serán obxecto de estimación positiva (e en caso contrario, negativa) a corrección ortográfica e

gramatical e a propiedade léxica na expresión oral e escrita, así como a coherencia lóxica do discurso e

a capacidade de síntese (recoméndase, a este respecto, a lectura e aplicación práctica continuada das

normativas da RAE e da RAG.

Valorarase o progreso na aprendizaxe en todas as actividades desenvolvidas.

Plan de continxencia

Nos escenarios 2 e 3, as sesión de aula impartiranse unicamente por videoconferencia, a través da

tecnoloxía Microft Teams, manténdose na medida do posible o calendario fixado para o cumprimento

das tarefas no escenario 1.

9. DISTRIBUCIÓN E CALENDARIO TEMPO DE ESTUDO E DE TRABALLO Ás 36 horas e media presenciais, e ás 2’25 horas de titoría, súmanse 74’25 horas de traballo non

presencial. A distribución destas últimas horas é orientadora (cada alumno seguirá a distribución que

máis se axeite ás súas necesidades e intereses):

1. Actividades non presenciais dirixidas (consulta e estudo de documentos en fontes de diversos

para formarse na materia): 10.

2. Preparación e realización de tarefas: 40 horas.

3. Actividades autónomas de libre disposición para preparar a materia e traballar na aula

virtual: 24’25 horas.

Esta temporalización será sempre orientadora e quedará á discreción do alumnado no plan de

continxencia (distanciamento ou peche das instalacións).

TITORÍAS

As titorías, segundo o cómputo que figura no PDA da Facultade, constitúen un reforzo

das sesións expositivas e interactivas e servirán para profundar nas cuestións que presenten

dificultades ou para ampliar sectores que sexan do específico interese do alumnado. Nese

labor a profesora terá a ocasión de comprobar en qué medida progresan os estudantes na

aprendizaxe, polo que as horas de titoría acaban por exercer unha dimensión didáctica de

axuste de posíbeis disfuncións tanto no plano individual coma no colectivo. Terán lugar nas

datas que se estime conveniente tendo en conta o desenvolvemento do curso e

emprazaranse a xeito de orientación a principios, a mediados e ao remate do período lectivo. O

20

alumnado pode e debe acudir en horario de titoría ao Gabinete 221, previa notificación de

asistencia. Nos escenarios 2 e 3, as titorías realizaranse a través de Microsoft Teams, previa

concertación de cita coa profesora por correo electrónica.

CRONOGRAMA

O período de clases do segundo cuadrimestre abrangue do 1 de febreiro de 2021 14 de maio de 2020, ambos os dous incluídos. Nas táboas seguintes indícase a xeito de orientación a distribución dos temas do programa en sesións expositivas e interactivas segundo o calendario 2020-2021 e segundo o horario da profesora.


SESIÓNS EXPOSITIVAS

CENTRO AULA DÍA FECHA HORARIO PROFESORA TEMA

Facultade de Humanidades

Aula 13 Luns 01/02/21 09:30- 10:30

Rodríguez Fontela, M.ªÁngeles

Introdución


Aula 13 Luns 08/02/21 09:30- 10:30


Tema 1


Aula 13 Luns 22/02/21 09:30- 10:30


Tema 2

Facultade de

Aula 13 Luns 01/03/20 09:30- 10:30

RodríguezFontela, M.ª Ángeles

Tema 2

Facultade de

Aula 13 Luns 08/03/21 09:30- 10:30

RodríguezFontela, M.ªÁngeles

Tema 2

Facultade de

Aula 13 Luns 15/03/21

09:30- 10:30

RodríguezFontela, M.ª Ángeles

Tema 2


Aula 13 Luns 22/03/21 09:30- 10:30


Tema 2

Facultade de

Aula 13 Luns 05/04/21 09:30- 10:30

RodríguezFontela, M.ªÁngeles

Tema 3


Aula 13 Luns 12/04/21 09:30- 10:30


Tema 3

Facultade de Aula 13 Luns 19/04/21 09:30- Rodríguez Tema 4

20

Humanidades 10:30 Fontela, M.ª Ángeles


Aula 13 Luns 03/05/21 09:30- 10:30

Rodríguez Fontela, M.ª Ángeles

Tema 4


Aula 13 Luns 10/05/21 09:30- 10:30

Rodríguez Fontela, M.ª Ángeles

Tema 4


Aula 14 Martes 02/02/21 09:30-11:00 Rodríguez Fontela, M.ª Ángeles

Tema 1

SESIÓNSINTERACTIVAS

CENTRO AULA DÍA FECHA HORARIO PROFESORA TEMA



Tema 1



Tema 2



Tema 2



Tema 2



Tema 2



Tema 2



Tema 3



Tema 3



Tema 3



Tema 4



Tema 4



Tema 4

PUBLICIDADE E CULTURA...Mattelart, Armand, e Érik Neveu (2004). Introducción a los estudios...

Documents

Transcript of PUBLICIDADE E CULTURA...Mattelart, Armand, e Érik Neveu (2004). Introducción a los estudios...