Reseña de "Mis Memorias", de Dolores Botey, publicada en Nordesía
2
D ez anos, tres meses e vinte hor as en diver- sos cárceres fran- quistas, fundamen- talmente no de Ventas, foi o tempo que estivo recluída Dolores Botey Alonso (1919-1982). Ese é o subtí- tulo marco de, precisamente, Mis Memorias . Durante estes dous últimos me- ses, a sua filla, Catalina París Botey, percorreu Galicia facendo diversas presentacións dun libro que editou ela mesma e foi distribuíndo li bre- ría por librería, cidade por cidade, e ata de boca en boca. Ese esforzo, encomiable por si mesmo, di moito da calidade humana e moral de Ca- talina e medra cando un se achega ás páxinas da súa nai e percibe a súa especial calidade de testemuña. As Memori as de Do lores Bot ey son un libro importante nun país no que curiosamente, o legado litera- rio da xente que sufriu as torturas do franquismo non é demasiado abundante, e menos aínda o das mulleres. Se nos fixamos nos datos que aporta o magnífico estudo pre- liminar da profesora Verónica Sie- rra, da Universidade de Alcalá, per- cibimos que a maior parte destes memoriais femininos foron publica- dos pouco antes ou pouco despois da morte de Franco, en París antes do 1975, e logo en España ata 1983, fundamentalmente en editoriais pequenas e de pouca tirada. O resto da bibliografía pode contarse cos dedos dunha man e son narracións a maior parte non realizadas en pri- meira persoa por historiadores ou interesados no tema. É moi interesante este dato por- que revela que, así como a historio- grafía ten realizado nos últimos anos unha intensísima labor inves- tigadora no eido da represión e dos cárcere s franquistas, e da política do primeiro franquismo en xeral, as testemuñas literarias, a diferenza doutros países non teñen dado unha considerable literatura cando me- nos en cantidade. Coi do que en par- te débese a un feito que explica moi ben a propia Dolores Botey. Ela, como Mercedes Núñez, coma Jorge Semprún, coma Primo Levi ou Jean Améry , sentiu nun mome nto deter - minado a necesidade imperiosa de contar. Pero no caso dela, iso só lle foi posible en xaneiro de 1974, can- do a familia se instalara en Londres e ela, fóra de Esp aña, sentiuse por fin completamente libre. De feito, o regreso da familia para instalarse en Mallorca aceptouno coma unha perda desa liberdade, primeiro en relación ao estado franquista repre- sivo, e asemade, a un esquecemento masivo no país que lembra a un dos pesadelos de Levi, que no caso es- pañol, en boa medida, se fixo reali- dade: “Aquí está mi hermana, y algún amigo mío indeterminado, y mu- cha más gente. Yo les estoy contan- do precisamente esto: (…) Les ha- blo también prolijamente de nuestra hambre, y de la revisión de los pio- jos, y del Kapo (…) Es un placer in- tenso, físico, inexpresable, el de es- tar en mi casa, entre personas amigas, tener tantas cosas que con- tar: pero no puedo dejar de darme cuenta de que mis oyentes no me siguen. O más bien, se muestran completamente indiferentes.” O relato de Dolores Botey é enor- memente literario sen pretender selo. O libro acada unha especial ca- lidade porque ao estilo do propio Levi conta, dun xeito distanciado e obxectivo, recurrindo en moitos ca- sos máis á perífrases e elipses, a na- rración das pasaxes máis duras no trato ás presas. Dolores obvia o ob- vio, per o perfílao de tal xeito que o fai visible na mente do lector, en particular cando fala dos asasinatos dos bebés, do maltrato ás mulleres de idade avanzada ou as menores violada s por fala nxistas, sen falar da conmovedora pasaxe con que as presas afrontaban os fusilamentos. España continuou a ser para Do- lores, dentro e fóra da casa, unha inmensa prisión mantida a base de medo e silencio. Aínda así, conse- guiu refacer a súa vida, c asándose, tendo dúas fillas, disfrutando do único espazo de liberdade que ela, que eles podían construir nun país de desconfianzas que precisamente, tiña moi viva a repres ión brutal do principio, como a máis sutil que continuou aínda recén morto Fran- co. Recomendando con forza ó libro, gustaría de comentar un detalle máis, que pode pasar inadvertido para o lector, e que resulta case kaf- kiano. Cos seus irmáns na fronte re- publicana, e un mozo ao que lle de- ran unha malleira, o día da súa detención: “cuatro forzudos y guapos mu- chachos llamaron a la puerta. —¿Tú eres Julia? —Sí, ¿qué ocurre? —Te ndrás que acompañarnos, es para hacerte unas preguntas, en- XOSÉ ANTONIO LÓPEZ SILVA “Mis m emorias” , de Dolores Botey v i a x e I n c o n s t a n t e As Memorias de Dolores Botey son un libro importante nun país no que curiosamente , o legado literario da xente que sufriu as torturas do franquismo non é demasiadoabundante ,e menos aínda o das mulleres. Se nos fixamos nos datos que aporta o magní fico estudo. .. O relato de Dolores Bote y é enormementeliterario sen pretender selo . O libro acada unha especial calidade porque ao estilo propio Levi conta, dun xeito distanciado e obxectiv o, recurriendo en moitos casos máis á perífrase e elipses, a narracióndaspasaxes máis duras no trato das presas. Dolores ob via o obvio, per o perfílao de tal xeitoquefaivisible... España continuou a ser para Dolores, dentro e fóra da casa, unha inmensa prisión mantida a base de medo e silencio. Aínda así, conseguiu refac er a súa vida,casándose,tendo dúas fillas, disfrutando do único espazo de liberdade que ela, que eles podían construir ... 33 Diario de Ferrol DOMINGO, 2NOVIEMBRE DE 2014 N o r d e s í a seguida volverás. Pensé: sí, enseguida volveré, como mi hermano, que lleva tres meses, y mi novio, que le han moli- do a palos y le han saltado los dien- tes…. (…) ya no creo que los vuelva a ver más” O curioso é que ela contestase ao nome de Xulia. En realidade daba igual que se chamase Xulia ou Dolo- res. Ela mesma sabía o que lle ía es- perar nun lugar onde o nome, o símbolo maior da nosa individuali- dade, e polo tanto, da liberdade, era o de menos. Catalina París ten realizado e está a realizar unha labor encomia- ble por dar a coñecer un libro que editou tal e como o deixou manus- crito a súa nai e cuxos beneficios destínanse íntegros á ONGS de axu- da a nais con nenos no cárcere. A de Dolores é testemuña en estado puro, ata físicamente. Éo tamén difundir estas memo- rias, nun país tan necesitado de evi- tar o esquecemento e a reinterpre- tación sesgada do franquismo, é unha lección de ética, de afouteza e de necesidade histórica. Aínda hai moitas feridas abertas que amosan que eses tempos escuros non se pe- charon coa Transición. Corresponde ás novas xeracións continuar o legado dos que por medo, nunca poideron sentirse li- bres e o desexaban, simplemente, porque a liberdade é o mínimo da dignidade dunha persoa, sexa para publicar as súas memorias, sexa para non xacer nunha fosa común sen identificación algunha. Aínda queda un longo camiño por perco- rrer, pero os pasos de Catalina ta- mén nos indican outras vías a seguir nun ámbito literario que semella alleo ás grandes editoriais, o que ta- mén, coido, dá bastante que pen- sar. O libro Mis Memorias , de Dolo- res Botey pode atoparse en Com- postela, na librería Couceiro, en Bertamiráns, na librería Lenda.
description
Reseña do libro Mis Memorias, de Dolores Botey, Publicada no Suplemento Cultural do Diario de Ferrol, Nordesía
Transcript of Reseña de "Mis Memorias", de Dolores Botey, publicada en Nordesía
-
Dez anos, tres meses e vinte horas en diver-sos crceres fran-quistas, fundamen-
talmente no de Ventas, foi o tempo que estivo recluda Dolores Botey Alonso (1919-1982). Ese o subt-tulo marco de, precisamente, Mis Memorias.
Durante estes dous ltimos me-ses, a sua filla, Catalina Pars Botey, percorreu Galicia facendo diversas presentacins dun libro que editou ela mesma e foi distribundo libre-ra por librera, cidade por cidade, e ata de boca en boca. Ese esforzo, encomiable por si mesmo, di moito da calidade humana e moral de Ca-talina e medra cando un se achega s pxinas da sa nai e percibe a sa especial calidade de testemua.
As Memorias de Dolores Botey son un libro importante nun pas no que curiosamente, o legado litera-rio da xente que sufriu as torturas do franquismo non demasiado abundante, e menos anda o das mulleres. Se nos fixamos nos datos que aporta o magnfico estudo pre-liminar da profesora Vernica Sie-rra, da Universidade de Alcal, per-cibimos que a maior parte destes memoriais femininos foron publica-dos pouco antes ou pouco despois da morte de Franco, en Pars antes do 1975, e logo en Espaa ata 1983, fundamentalmente en editoriais pequenas e de pouca tirada. O resto da bibliografa pode contarse cos dedos dunha man e son narracins a maior parte non realizadas en pri-meira persoa por historiadores ou interesados no tema.
moi interesante este dato por-que revela que, as como a historio-grafa ten realizado nos ltimos anos unha intenssima labor inves-tigadora no eido da represin e dos crceres franquistas, e da poltica do primeiro franquismo en xeral, as testemuas literarias, a diferenza doutros pases non teen dado unha considerable literatura cando me-nos en cantidade. Coido que en par-te dbese a un feito que explica moi ben a propia Dolores Botey. Ela, como Mercedes Nez, coma Jorge Semprn, coma Primo Levi ou Jean Amry, sentiu nun momento deter-minado a necesidade imperiosa de contar. Pero no caso dela, iso s lle foi posible en xaneiro de 1974, can-do a familia se instalara en Londres e ela, fra de Espaa, sentiuse por
fin completamente libre. De feito, o regreso da familia para instalarse en Mallorca aceptouno coma unha perda desa liberdade, primeiro en relacin ao estado franquista repre-sivo, e asemade, a un esquecemento masivo no pas que lembra a un dos pesadelos de Levi, que no caso es-paol, en boa medida, se fixo reali-dade:
Aqu est mi hermana, y algn amigo mo indeterminado, y mu-cha ms gente. Yo les estoy contan-do precisamente esto: () Les ha-blo tambin prolijamente de nuestra hambre, y de la revisin de los pio-jos, y del Kapo () Es un placer in-tenso, fsico, inexpresable, el de es-tar en mi casa, entre personas amigas, tener tantas cosas que con-tar: pero no puedo dejar de darme cuenta de que mis oyentes no me siguen. O ms bien, se muestran completamente indiferentes.
O relato de Dolores Botey enor-memente literario sen pretender selo. O libro acada unha especial ca-lidade porque ao estilo do propio Levi conta, dun xeito distanciado e obxectivo, recurrindo en moitos ca-sos mis perfrases e elipses, a na-rracin das pasaxes mis duras no trato s presas. Dolores obvia o ob-vio, pero perflao de tal xeito que o fai visible na mente do lector, en particular cando fala dos asasinatos dos bebs, do maltrato s mulleres de idade avanzada ou as menores violadas por falanxistas, sen falar da conmovedora pasaxe con que as presas afrontaban os fusilamentos.
Espaa continuou a ser para Do-lores, dentro e fra da casa, unha inmensa prisin mantida a base de medo e silencio. Anda as, conse-guiu refacer a sa vida, casndose, tendo das fillas, disfrutando do nico espazo de liberdade que ela, que eles podan construir nun pas de desconfianzas que precisamente, tia moi viva a represin brutal do principio, como a mis sutil que continuou anda recn morto Fran-co.
Recomendando con forza libro, gustara de comentar un detalle mis, que pode pasar inadvertido para o lector, e que resulta case kaf-kiano. Cos seus irmns na fronte re-publicana, e un mozo ao que lle de-ran unha malleira, o da da sa detencin:
cuatro forzudos y guapos mu-chachos llamaron a la puerta.
T eres Julia?S, qu ocurre?Tendrs que acompaarnos,
es para hacerte unas preguntas, en-
XOS ANTONIO LPEZ SILVA
Mis memorias, de Dolores Botey
viax
eInco
nst
ante
As Memorias de Dolores
Botey son un libro importante nun pas no que curiosamente, o legado literario da xente que sufriu as torturas do franquismo non demasiado abundante, e menos anda o das mulleres. Se nos fi xamos nos datos que aporta o magnfi co estudo...
O relato de Dolores Botey
enormemente literario sen pretender selo. O libro acada unha especial calidade porque ao estilo propio Levi conta, dun xeito distanciado e obxectivo, recurriendo en moitos casos mis perfrase e elipses, a narracin das pasaxes mis duras no trato das presas. Dolores obvia o obvio, pero perflao de tal xeito que fai visible...
Espaa continuou a
ser para Dolores, dentro e fra da casa, unha inmensa prisin mantida a base de medo e silencio. Anda as, conseguiu refacer a sa vida, casndose, tendo das fi llas, disfrutando do nico espazo de liberdade que ela, que eles podan construir...
33
Diario de FerrolDOMINGO,
2 NOVIEMBRE DE 2014 Nord
es
a
seguida volvers.Pens: s, enseguida volver,
como mi hermano, que lleva tres meses, y mi novio, que le han moli-do a palos y le han saltado los dien-tes. () ya no creo que los vuelva a ver ms
O curioso que ela contestase ao nome de Xulia. En realidade daba igual que se chamase Xulia ou Dolo-res. Ela mesma saba o que lle a es-perar nun lugar onde o nome, o smbolo maior da nosa individuali-dade, e polo tanto, da liberdade, era o de menos.
Catalina Pars ten realizado e est a realizar unha labor encomia-ble por dar a coecer un libro que editou tal e como o deixou manus-crito a sa nai e cuxos beneficios destnanse ntegros ONGS de axu-da a nais con nenos no crcere. A de Dolores testemua en estado puro, ata fsicamente.
o tamn difundir estas memo-rias, nun pas tan necesitado de evi-tar o esquecemento e a reinterpre-tacin sesgada do franquismo, unha leccin de tica, de afouteza e de necesidade histrica. Anda hai moitas feridas abertas que amosan que eses tempos escuros non se pe-charon coa Transicin.
Corresponde s novas xeracins continuar o legado dos que por medo, nunca poideron sentirse li-bres e o desexaban, simplemente, porque a liberdade o mnimo da dignidade dunha persoa, sexa para publicar as sas memorias, sexa para non xacer nunha fosa comn sen identificacin algunha. Anda queda un longo camio por perco-rrer, pero os pasos de Catalina ta-mn nos indican outras vas a seguir nun mbito literario que semella alleo s grandes editoriais, o que ta-mn, coido, d bastante que pen-sar.
O libro Mis Memorias, de Dolo-res Botey pode atoparse en Com-postela, na librera Couceiro, en Bertamirns, na librera Lenda.
2728293031323334353637383940414243444546
/ColorImageDict > /JPEG2000ColorACSImageDict > /JPEG2000ColorImageDict > /AntiAliasGrayImages false /CropGrayImages false /GrayImageMinResolution 300 /GrayImageMinResolutionPolicy /OK /DownsampleGrayImages true /GrayImageDownsampleType /Bicubic /GrayImageResolution 300 /GrayImageDepth -1 /GrayImageMinDownsampleDepth 2 /GrayImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeGrayImages true /GrayImageFilter /DCTEncode /AutoFilterGrayImages true /GrayImageAutoFilterStrategy /JPEG /GrayACSImageDict > /GrayImageDict > /JPEG2000GrayACSImageDict > /JPEG2000GrayImageDict > /AntiAliasMonoImages false /CropMonoImages false /MonoImageMinResolution 1200 /MonoImageMinResolutionPolicy /OK /DownsampleMonoImages true /MonoImageDownsampleType /Bicubic /MonoImageResolution 1200 /MonoImageDepth -1 /MonoImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeMonoImages true /MonoImageFilter /CCITTFaxEncode /MonoImageDict > /AllowPSXObjects false /CheckCompliance [ /None ] /PDFX1aCheck false /PDFX3Check false /PDFXCompliantPDFOnly false /PDFXNoTrimBoxError true /PDFXTrimBoxToMediaBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXSetBleedBoxToMediaBox true /PDFXBleedBoxToTrimBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXOutputIntentProfile (Coated FOGRA27 \050ISO 12647-2:2004\051) /PDFXOutputConditionIdentifier (FOGRA27) /PDFXOutputCondition () /PDFXRegistryName (http://www.color.org) /PDFXTrapped /False
/CreateJDFFile false /Description > /Namespace [ (Adobe) (Common) (1.0) ] /OtherNamespaces [ > /FormElements false /GenerateStructure false /IncludeBookmarks false /IncludeHyperlinks false /IncludeInteractive false /IncludeLayers false /IncludeProfiles false /MarksOffset 6 /MarksWeight 0.250000 /MultimediaHandling /UseObjectSettings /Namespace [ (Adobe) (CreativeSuite) (2.0) ] /PDFXOutputIntentProfileSelector /UseName /PageMarksFile /RomanDefault /PreserveEditing true /UntaggedCMYKHandling /LeaveUntagged /UntaggedRGBHandling /UseDocumentProfile /UseDocumentBleed false >> > ]>> setdistillerparams> setpagedevice
/ColorImageDict > /JPEG2000ColorACSImageDict > /JPEG2000ColorImageDict > /AntiAliasGrayImages false /CropGrayImages false /GrayImageMinResolution 300 /GrayImageMinResolutionPolicy /OK /DownsampleGrayImages true /GrayImageDownsampleType /Bicubic /GrayImageResolution 300 /GrayImageDepth -1 /GrayImageMinDownsampleDepth 2 /GrayImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeGrayImages true /GrayImageFilter /DCTEncode /AutoFilterGrayImages true /GrayImageAutoFilterStrategy /JPEG /GrayACSImageDict > /GrayImageDict > /JPEG2000GrayACSImageDict > /JPEG2000GrayImageDict > /AntiAliasMonoImages false /CropMonoImages false /MonoImageMinResolution 1200 /MonoImageMinResolutionPolicy /OK /DownsampleMonoImages true /MonoImageDownsampleType /Bicubic /MonoImageResolution 1200 /MonoImageDepth -1 /MonoImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeMonoImages true /MonoImageFilter /CCITTFaxEncode /MonoImageDict > /AllowPSXObjects false /CheckCompliance [ /None ] /PDFX1aCheck false /PDFX3Check false /PDFXCompliantPDFOnly false /PDFXNoTrimBoxError true /PDFXTrimBoxToMediaBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXSetBleedBoxToMediaBox true /PDFXBleedBoxToTrimBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXOutputIntentProfile (Coated FOGRA27 \050ISO 12647-2:2004\051) /PDFXOutputConditionIdentifier (FOGRA27) /PDFXOutputCondition () /PDFXRegistryName (http://www.color.org) /PDFXTrapped /False
/CreateJDFFile false /Description > /Namespace [ (Adobe) (Common) (1.0) ] /OtherNamespaces [ > /FormElements false /GenerateStructure false /IncludeBookmarks false /IncludeHyperlinks false /IncludeInteractive false /IncludeLayers false /IncludeProfiles false /MarksOffset 6 /MarksWeight 0.250000 /MultimediaHandling /UseObjectSettings /Namespace [ (Adobe) (CreativeSuite) (2.0) ] /PDFXOutputIntentProfileSelector /UseName /PageMarksFile /RomanDefault /PreserveEditing true /UntaggedCMYKHandling /LeaveUntagged /UntaggedRGBHandling /UseDocumentProfile /UseDocumentBleed false >> > ]>> setdistillerparams> setpagedevice
/ColorImageDict > /JPEG2000ColorACSImageDict > /JPEG2000ColorImageDict > /AntiAliasGrayImages false /CropGrayImages false /GrayImageMinResolution 300 /GrayImageMinResolutionPolicy /OK /DownsampleGrayImages true /GrayImageDownsampleType /Bicubic /GrayImageResolution 300 /GrayImageDepth -1 /GrayImageMinDownsampleDepth 2 /GrayImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeGrayImages true /GrayImageFilter /DCTEncode /AutoFilterGrayImages true /GrayImageAutoFilterStrategy /JPEG /GrayACSImageDict > /GrayImageDict > /JPEG2000GrayACSImageDict > /JPEG2000GrayImageDict > /AntiAliasMonoImages false /CropMonoImages false /MonoImageMinResolution 1200 /MonoImageMinResolutionPolicy /OK /DownsampleMonoImages true /MonoImageDownsampleType /Bicubic /MonoImageResolution 1200 /MonoImageDepth -1 /MonoImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeMonoImages true /MonoImageFilter /CCITTFaxEncode /MonoImageDict > /AllowPSXObjects false /CheckCompliance [ /None ] /PDFX1aCheck false /PDFX3Check false /PDFXCompliantPDFOnly false /PDFXNoTrimBoxError true /PDFXTrimBoxToMediaBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXSetBleedBoxToMediaBox true /PDFXBleedBoxToTrimBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXOutputIntentProfile (Coated FOGRA27 \050ISO 12647-2:2004\051) /PDFXOutputConditionIdentifier (FOGRA27) /PDFXOutputCondition () /PDFXRegistryName (http://www.color.org) /PDFXTrapped /False
/CreateJDFFile false /Description > /Namespace [ (Adobe) (Common) (1.0) ] /OtherNamespaces [ > /FormElements false /GenerateStructure false /IncludeBookmarks false /IncludeHyperlinks false /IncludeInteractive false /IncludeLayers false /IncludeProfiles false /MarksOffset 6 /MarksWeight 0.250000 /MultimediaHandling /UseObjectSettings /Namespace [ (Adobe) (CreativeSuite) (2.0) ] /PDFXOutputIntentProfileSelector /UseName /PageMarksFile /RomanDefault /PreserveEditing true /UntaggedCMYKHandling /LeaveUntagged /UntaggedRGBHandling /UseDocumentProfile /UseDocumentBleed false >> > ]>> setdistillerparams> setpagedevice
