TENTSIO-TRANSFORMADORE

KAPAZITIBOA

MARTXEL E NSUNZ A

Neiirkcta- transformadoreak', ne i i r g i i i l i i r ik , kontaga i I i iak , errelea¡? e ta arrtzeko aparatuak eliKatseko erobi I t7en diren t r~n i fo r rnadorenk d i r a , berauen egitekoa, norrnaliza- timK eia ez-ar r i sk i i ga r r i ak d l ren $are elek t r ikoko tenls ioaren e ta intentqitatearen eza i igar r iak m u r r i t lea delar ik .

Mota honetako transformadoreen )ide/ ek id i t en di ig i i goi - tents iku c i r k u i t u e n eta lanabesen n r teku conex io ziizena , zeina , alde batci ik i r r i s k i i g a r r i a b a i t a Iangiteentrai ,

bestalde, iscilarnendi~ bereziko resna garestiak cskiitzen hiil t d i t r ~ ;orronie handiaK nei i r izerükoan.

Neiirketa-transformadorenk bi rnn a n a g i ~ s i t a n sai IKalzen d i r a :

Berauetan, ohizko erabi lpen-ha l diniretan, i n ten l s i t a le sekundarioay in ten is i i ra i t p r imar ioaren propor tz io nala da prak t ikoki , bera ien arieko desfasea id-ia nulua i zan ik kone- x io rn nnran iza egak irako.

Primarina, seriean konektzrlzen da in tents i ta lea net i r tu nahi deneko z i r k u i t i iek Y n , sekundarioak , besial- de, seriean e l k a r r u r i k a n e u r g a i l u ba t t i i r en in lents i ta te-2 i rku i tuak et i lcat len d i i i i e l a r i k .

O h l z k n erab i lpen-ba ld ln tze tan, ienfs io sels undarioa, tentsfo pr ima- r ioaren propor t r inna la da p r a k t i k o - Ic i , bc ra ién arteko desfasea ia - ia n u l i ~ a izanik konexioen norantza egok irakn.

fentsin-transformadorearen prl- m a r j o a , tentsiae neurtu gura dugu-

neka barneen ar tean konektatzen da , sekundarioa, para le loan e l ka r - t u r i k o ~ e n b a i i n e i ~ r g a i f cien tenrsio- - t i r k u i i u e k i n konektatzen detar ik .

Hona ino, nei~rketa-t ransformado- reen deskr ibapen labu r ra e g i n du- gil. lkvs dezagun nra in , tentsro- - t ransf ormadore Kapszi t iboaren sorreran erdgi na izan ruen siste- ma .

Eroa leizat (G-T) goi-tentsiokn aireko l inea bera erabi l tzen duten (C-M) goi-maíztacunekn kor ronte erarna learen b i d e l k o kornunikazio- -sislemak , ga r ran tz ia handiKoak d i r a gaur egun, berauen erabilpe- na andoKn a r l o hauetan ematen de-

l a r i k : telek'ontrola, teleagintea, teledesarra eta abar .

Sistema hau, Car r i e r Szenaz ere czagutua, pilnFU biren arteko krsrnunikabide glsa darabl lke, kont- tan hartu beharrekoa bai t da, gai- nerat iko sistcmek in (mikrouh inak ad ib fdez) konparatuz aurkezten duen aban la i la ekonomikoa , reren, energia e lek t r ikoa snrtren eta b a n c tzen duten enpresen kasuan, j a r r i - rik bai t dago aipaturiko sistema erabi l zzeko beharrezkoa den eiia- k a r r i f is ikna, hau da, goi-tentsio- ko linea bera.

Carrier-en ekonomikotasuna izan da daukan a r rakas ta ren n i n a r r i a , segidan dator ren tresner i a besterik e2 bai i da bchar.

1-Irudia: Korronte eramalearen bidezko komuni- kazio-slstemaren hasierako eskema.

1 ) G-Meko seinalearen ignr learen rnnek, G-MeKo seinaleak l ineara inpedantziaren eta G T k o l ínea- i raga t ra bairnentsen du , ha la - ren arteko akop la lza i lea . ber, G-Tarekiko iselamendu mo-

dura jokatlen duetar ik . 2 ) A~oplamendii-knndentsadorca. E

3) Blnk'ea'tze-harila. G-Mekn seina- lea, nah i ez den norantzan i r a - gatea ek id i ten di i .

1) Drenai har i l a . G-Meko seinalea- r c n I i i r r e tako i hesa ek idi ien dii. Besialde, 50 Hz-tan h a r i l honek a i ~ r k e z i e n duen inpedan- tzia oso t x i k i a da, beraz, ako- p l amendu-iíondent sadarearen behe-ien tsioko termina l a I i i r -po- tentz ia lean dago id-ia.

5 ) Drenai h a r i l a ren babeserako tx lmistorratza.

6 ) G-Mek'o termina la l u r re ra jar tze- k o aihotza.

G-Mkn seinalearen poteniz i ga le r a ahalik' eta t x i k ien izan dadin, Komenigarria da akoplamendii-kon- dentsadorea l ineako i r teerara zi izen k i KonKetatzea, eta 8haI Iranez geto, blokeatxe-har i farekiko ha in - bal hwrbi len.

Hwietaz gainera, komiini kazioak garant iza tur ik gera dailezcn, hnts., sarean buruizen cliren rnaniobrek iKo indevendenteak izaieko, a z p i e s l a z i ~ ko barreriaren aldean ela blok'ea- tte-hari la ba ino eu r re rago koka tu behar da edozein ebak iga i lw, eten- ga i iu edo l u r r e r a ja r tzeko aihotz.

SeireKo ga in tents io i r agankor ren agirpenar i dagdtionez, konexio-rno- ta honek ez du inolako a r r i s k u r i K aurkezren, akoplamendu-knndenisa- toreak oso ondn jasaten b a i t d i tu hnncl ako fenumenoak.

TTKak , ekipo bakar batean b i l - zen d i t u ba i akoplarnendu-konden- sadorearen betebeharrak eta bnl entsio-transformadore indukt iboere- lak Fe, beronek ekartden di tuen zbaniai fa ekonomikoak dauzka la .

Bestalde, beraren e teb i lpcna

nah iko rniigaliia i / an den n r r i i n de- l a ( i r l e b a i r i i , reren, beiikm ien- tsio-iransfnrmadnre ind i ik t iboek in konparat i r r , erazigarr i r n i i r r i t t i i a - goak b n i t re i r /kan dnitasi in-rnntari e ta erregimcn i r ~ g a n k n r r c a n g n e r a n - tzbinari dagnkiencz.

TTKarcn fabr iKadio- ieknfka be r r i en garapena dela era, a ipa t i i - r i k o desabantai lak ga ind i t i i dira, opara t i i hai ien a p l i k a t i o a gero eta hedati iagna dc la r i k .

Gnazen bada, TTKa ar ter tzera .

f e n i s i o - ~ a t i g a i l u k a p a r i t i b o a 2er den, tenisio-transformadorea t e r t a n datran eta ares t ian Car r i e r sistemari buruzKo esandakoak k 'ontu tan ha r tu r iK , i k u s dezagun TTK- aren barne-eg i tura .

Seriean k o n e k t a t t ~ r i k o zenbait kondentsadorek ocntua da, P eta P! -ren ar teko tentsioa u n i f h m e k i bana tzen du te la r i k . A bitarteko hargrineak, bi kapazi tate-mul tzntan banatzen di t u kondentsadoteak , eta harg i ine hnnetat ik T tentsio- - i ransfnrmsdnrenr i ezartzan zaion tentsioa lo r t ren di ig i i h a i n ziizen.

A harguneak eta tants io-zat iga i ruak, ata1 kapaz i t ibna der i tzona eratzen dure.

Neurlceta edota babeserako bi sekundar io dauzka.

R2 erres is tentz idr i eta z l r k u i t u l r agaz lea r i l o t u r i k o h i ruga r ren ha- r i l k a t u batek, ferrorresonantzia arp iha imonikoak ezabatzen di t i r ,

T transformadorearen prirnariaan ezar r i t ako seinalearen era tentsio- -zat igaElut ik sa r t i i r i ko G-Tapen a r -

2.Xrudia: Tentsio-transformadore kapazitiboa.

teko faseango desbida7ioa Ctnnpcn- tsa t/ckn erab i l tzen da.

ZL, benetan, ohizko fiintziona- mcndiian beraren l i r k i i i t r i sekiinda- riori irek ia daiikan Iransformadnrea da, baina, f i i n tseko maiztasiinean a i ~ r k e ~ f en den ferrorresnnan I T i a a g e r i i i berain las ier , i f x i egilen da rir-hiii f 11 sekiindarina. Kastl ho- rieron, kargadiin transformadorea mndrirs jokatren di1 ZLaK, aipaluri ko le,-rorresonan tr i a ezaba t z e ~ o i behar den R1 erresislentzia dauka- la .

R1 eta R2. Erresisientziak

Ferl-nr resonantrinlc erabatzeko

L l . BitarteKo hargunea lurrera j- tzeko a i hotza

T transformadorea labi irtr irki i i - ta tzeko erabi l i a , Sarearen ycrbi- tri ia eta telekomi~nika7ioa pbakj gabe, 7irktiitti sekiindariokn kone- xin-aldaketak egitea baimentren digii.

TL. G-Me!& seinaleraKo tatka- -erreaktantzia

Fiintserko maiztasuneko korron- tea I rirrera eramatekm. Ha laber, P a i h o f ~ n i fx i l a dagmnean, korron te erarnnlcaren deribazioa ekiditek;

crabiltzen da. Birarteko havgtinea.

T01. Txlmistorra tza

TL erreak'tenir iaren kna.

G-M . Goi-maiztasi~neko

sarrera . 7

Borne pr i rnar iw .

C2. G-MeKo seinalea lurrsra jartze- Ka aihoxta

babesera- G-Mko bornea I i i rrera l abur t~ i r -

kui tatu ahaE izateko, era honttan, TTKa zerbi tiuan egnnik e r e , teleko- munikatio-sistemaren gainean era-

celnalearen g in daitekeelarfk.

TQ2. Tximlstorratza.

G-Meko bornearen eta lurraren artean daga koketurik.

P DL. Drenal harila 2 '

Korronte erama lenrsn lurrerako ihesa eKiditzen du.

Edukin teknikoaz gain, interesgarria deritzot erabilitako hi tzen eta esal- di lexikal konplexuen aipamena ag l tea r i , modu honetan sortzen dihardugun hizkun- t za apurka-apurka finkaluz joateko. Artikuluan zehar agertzen diren araberako ordenan jarriko d i t u t

Tentsio-transformadoro: transformador de tensidn Neurketa-transformadore: transformador de medida Neurgailu: aparato de medida Kontagaiiu: contador Sare e lektr iko: red electrica Gol-tentsio: a l t a tensión Goi-tentxioko zirkuilu: circuito de a l t a tensi6n Isolamendu: axslarniento Isalamendu beieriko laiiabes : instrumento { C:n } . i s lsdento especial . , Intentsitate-transformadore: transformador de Intensidad Ohizko erabilpen-baldintza: condición normal de use Konexioen norantza egoki : sentido apropiado de la conexion Intentsitate-zirkuitu: circuito de intensidad Te'entsio-zirkuitu: circuito de tcnsi6n ki- tents ioko aireko linea: linea aErea de a l t a tensidn hi-maiztasun: alta frecuencia hi-naiztacuneko korronte eramale: corriente portadora de alta frecuencia relekontml: telecontrol r ~ l e a g i n t e : telemando reledesama: teledisparo likrouhin: nicroonda Xu~karri : soporte hi-nalztasuneko seinalearen igorle: emisor de la seiial de alta frecuencia

Akoplatzaile: acoplador bkoplamendu-kondentsadore: condensador de acoplo Haril : bobina Blokeatze-haril: bobina de bloqueo Drenai haril: bobina de drenaje Seinalearen lurrerako ihesa: fuga a tierra de la sefial Behe-tentsioko terminal: terminal de baja tensidn Sur-potentzial: potencial de tierra Babeserako txirnlstorratz: pararrayos de protección Surrera jar tzeko aiholz: cuchilla de puesta a tierra Potentzi galera: pérdida de potencia Barreria: embarrado Ebakigai lu: seccionador Etengailu: interruptor Sareka gaintentsio iragankorren agergen: apaticidn de sobretensiones transito-

r ias en l a red Doitasun-mota: clase d e precisih Erregimen iragankorreango eerantzun: respuesta en rbgimen transitorio Tentsio-zatigailu: divisor de tensi6n Barne-egitura: estructura interna Hargune: toma Kapazitate-multzo: conjunto de capacidades Funtsezko maiztasun: frecuencia fundamental Tentsioa ezarri: aplicar l a tensidn Neurketa edota babeserako sekundarioa: secundarlo para medida y /o protección Zirkuitu iragazle: circuito Filtro Harilkatu: bobinedo Faaeango desbidazio: desviacidn ea fase Ezabatu: eliminar Karga-ecresistentzia: resistencia de carga Bitartcko hasgune: toma intermedia Konexio-aldaketa: cambio de conexidn Talka-erreaktantzia: rcactancia de choque Funtmezko rnaiztaeiuneko korronte: corriente a la frecuencia fundamental Goi-rnaiztasuneka scinalearen Barrera: entrada de la sena1 de a l ta frecuencia Lur-hargune: toma de tierra Korronte eramalearen lurrerako ihes: fuga a tierra de la corriente portadora

ENRIQUE RAS: "Transfomadores de potencia, de medida y proteccicin**. 3 i edición Marcombo Boixereu. Barcelona 1975,

ELECTROTECNICA AATECHE: "Intrcduccidn a las transformadores de medida".

* ELECTRüLECNIC4 ARTECHE: "Transformadores de tensidn capacitivos"'.