Un zarzal muy protegido - Urremendiurremendi.org/uploads/16.pdf · 2018-08-20 · Bizkaiko Foru...

URREMENDi 3

ZUZENDARIA:Pedro María Garay

ARTE ZUZENDARIA:Pedro María Garay

DOKUMENTAZIOA: Rafael Urien

ERREDAKZIOA: Lourdes Arroitajauregui,

Rafael Urien, Laura Perez,Maider Arazosa.

EUSKERA KORDINATZAILEA: Esther Korta

DISEINUA ETA MAKETAZIOA:Alicia Rojo

KOMIKIGILEA: Alex Orbe, Egoitz Moreno

ARGAZKIAK: Pedro Garay, Rafael Urien,

AZTI-Tecnalia.

KOLABORATZAILEAK:Antonio Pou, Mikel Unzueta,

Azti-Tecnalia.

ADMINISTRAZIOA: 94 625 76 09

PUBLIZITATEA:688 61 66 22/ 657 790 836

KORDINATZAILEA:Nueva Europa Diseño, Imagen y Comu-

nicación, S.L

INPRIMATEGIA: Grafinorte, S.A

Urremendi aldizkariak ez dauz bere gain hartzen laguntzaileen eritxiak eta

argitaratutako gutunetan esaten dana.

ALE KOPURUA: 16.000 ale

ARGITARATZAILEA:URREMENDi, Gernika-Bermeo Landa-

garapen Alkartea. Domingo AlegriaEnparantza, z/g. 48300 Gernika-Lumo (Bizkaia)

e-mmail:[email protected]

web orria:www.urremendi.org

e-mmail:[email protected]

web orria:www.busturialdeaurdaibai.com

LEGE GORDAILUA: BI-2675-06

2008.urtea. 16.zbk.LABUR

w w w . b u s t u r i a l d e a u r d a i b a i . c o m

3 EDITORIALA4 IRRIMARRA5 PIL PILEAN 6 GAURKOTASUNA

ERREPORTAIA: Turismo rural.B"H"ERRIAK

22 AMALUR"LUR ABERATS": Gaztelugatxeko San Juan, Itsas Biotopo Babestua / Lizarra ."ITSASGORA": Itsasertzeko ontziolak / Itsas Sapoa.

30 GEURE ALTXORRAK: Iglesias Góticas en Urdaibai: Santa María.32 ZER EGIN ETA NORA JOAN

RUTA: Errota Erreka Batetik Ibilaldia.GASTRONOMIA: Asador Zaldua.

38 MUNDUTIK ZEHAR: Todos somos ciudadanos.40 ARTISTAK

ARTISTAK: Manu Leguineche.46 GEURE KIROLAK. Mendizaleak II.Sollube 707.48 IRAGARKIAK

25 LUR ABERATS: Gaztelugatxeko San JuanItsas Biotopo Babestua.

26 GEUREALTXORRAK:Iglesias Góticas en Urdaibai:Santa Maria de Gernika-Lumo.

32 MUNDUTIKZEHAR:Todos somos ciudadanos.

46 GEURE KIROLAK:Mendizaleak II.Sollube 707.

URREMENDi 3

EDITORIALAGu geu

BBUUSSTTUURRIIAALLDDEEAARREENN EETTOORRKKIIZZUUNNAA,,EERRRROONNKKAA ZZOORRAAGGAARRRRIIAA

“Busturialdea- Urdaibai" marka turistikoaren "Itsasmendien arnasa" leloak diñoan lez,Bizkaiko Foru Aldundiaren hurrengo inbertsinoek, gure eskualdea bizibarrituteko indareta aire barriei zabalduten deutse atea, berton bizi garenontzat aukera eta oparotasunbeteko sasoiaren atea. Akzesibilitateari jagokonez, Autzaganeko tunela eta Sollubekotunela egitea antzineko eskabideak dira, baina halanda guzti be, ez barri zaharrak, zegure inguruan garatuteko ekimen bide dira.

Bizkaiko Foru Aldundiaren Bilboko Guggenheimeri lotutako museoa eraikitzeko eraba-gia,erabagi politiko garrantzitsua da, akuilu bat, aurrerabidea eta oinarri sendoa, eskual-deko 20 udalerri bakotxean proiektu dinamizatzaileak eta inbertsinoak sustatutekoorduan, sortzaile eta arriskutsuak izateko.

Proiektu indartsua da, sakona, eskualdearen errealitateagaz bat, etorkizuneko norabideintegratzailea markatuten dauana, gehiena Biosfera Erreserba dan lur eremuan. Museoonek jende mota batentzat,dauken erakarpen kultural eta turistikoari Guggenheim mar-kea eta A-8 eta Txorierritik sartu-urten onak gehituten badotseguz, Busturialdea-Urdai-bai "paradisu naturala" marka ezagunaren garapen turistikorako oinarriak ezarriko doguz.Museoa Sukarrietan eraikita,BFAk "traktore elementu" bat ipinten deusku eskuetan.Gero,geure ardurea izango da museoa izateak dakazen ekimen,proeiktu eta sinergiak bidera-tutea, sentsibilitatez, irudimenez, sormenez, errespetu haundiz eta konplexu barik. Geureardurea da mesfidantzari aurre egitea eta inguruaren edo ondare kulturalaren kalterakoekimenak sahiestutea.

URREMENDi 54 URREMENDi

KOMIKIA

Cuando en el año 84 la UNESCO declaró gran parte de la comarca de Busturialdea Reserva de la Bios-fera de Urdaibai, muchos, yo diría que todos tuvimos un sentimiento de satisfacción. Era un merecidoreconocimiento a una realidad, que incluso sirvió para que muchos de los que vivimos en Urdaibaitomáramos conciencia del valor natural de nuestro entorno. Pero además y con toda lógica, todos pen-samos que aquello iba a ser muy beneficioso para mejorar y conservar el paisaje y además un acicatey una garantía de desarrollo económico sostenible y respetuoso. El tiempo ha demostrado que no hasido así. Hoy un simple paseo por cualquier camino de Busturialdea evidencia el abandono de montesy campas. Las zarzas han invadido el paisaje.

La ley de Urdaibai ha sido como una corona de espinas, que ha paralizado toda iniciativa interna y externa,individual y colectiva.Ni siquiera ha servido para incentivar el cuidado de los caseríos y su entorno,para queen todo Busturialdea se mantenga una estética paisajística armoniosa, donde las edificaciones respeten unestilo identificativo y coherente con la arquitectura tradicional como vemos, con envidia, en Iparralde. Peroes que si uno repasa el famoso PRUG, sorprendentemente, su normativa de uso y gestión no alberga unapartado en el que se regule la tipología de las edificaciones.

Desde este foro quiero pedir a los responsables públicos, que esto cambie y las instituciones sean capa-ces de ponerse de acuerdo y gestionar de forma eficaz desarrollo y conservación, para que nuestroshijos puedan desarrollar aquí su vida. Y por fin sentirnos de verdad reconocidos, respetados y orgullo-sos de "nuestra Reserva". Fdo.: G.A.

Bidali zeure idatzia helbide elektroniko hontara: [email protected] tu carta a la siguiente dirección electrónica: [email protected]

Un zarzal muy protegido

PIL PILEAN los lectores opinan

Aurton, jai batzordeak apostu berri bat egin du auzoko jaiak indartzeko asmoz. Jai girotsu batzuk antolatzekolaguntza eskatu digu auzokideoi. Hasieratik jakin gendun jendea prest egongo zala parte hartzeko eta… baiegon be!!! Zeozer eskatu dogun bakoitzean, erantzuna beti bat: "Bai, bai trankil, hemen gauz nahi dozuenera-ko!!! Edo… " urtietan itzel pasatu ixen dogu Santa Luzixen, beraz, prest gauz berriro be hori lortzeko ahalegin-txu bat eitteko!!!" Hori entzunda, jarraian jakinarazi genion udaletxeari laguntza eta ilusino aldetik arazorik ezzegoela. Orduan, udaletxeak be bere babesa eskeintzeko gogoa agertu zuen, jai eder batzuk izateko.

Baliabide guzti horiek gure esku izanda, ez geneukan argi nondik hasi; zelan bildu jendea, jaiari hasieraemateko. Zelan lortu herritarrak abuztuak 9-an txupinazora hurbiltzea? Horretan geundela, Urremendialdizkariak mendiko martxa labur bat publikatu zuen: Santa Luzia eta Lumoko mugak ezagutzeko auke-ra ematen zuen ibilbide bat. HOR zegoen behar genuena. Hori izango zen San Lorentzoei hasiera ema-teko ideia. Martxa, pintxoak, txupinazoa... horrekin hasi eta handik gorako guztiak; umeen jaialdia, gazteeta probalarien kirol arloa, musa, kontzertuak ...etab.

Zuei (Urremendiri), beraz eskerrik asko zuen kolaborazioagatik eta HERRITAR GUZTIEI anima daitezela SanLorentzoetara etorri eta disfrutatzera. Jai programa zabal bat daukagu, ume gazte eta ez hain gazteentzako.

ETORRI ETA ONDO PASEU GUGAZ!!!. Itxaroten egongo gara!!! ABUZTUAK 9 ETA 10-erarte!!!!!

Aurton be San Lorentzoak bizirik!!!

6 URREMENDi URREMENDi 7

GAURKOTASUNAGAURKOTASUNABusturialdea Busturialdea

LLAA HHOORRAA DDEE BBUUSSTTUURRIIAALLDDEEAA

LAA CCOONNSSTTRRUUCCCCIIÓÓNN DDEE UUNN MMUUSSEEOOGUUGGGGEENNHHEEIIMM EENN URRDDAAIIBBAAII YY LLOOSS NNUUEEVVOOSSAACCCCEESSOOSS AA BEERRMMEEOO YY GEERRNNIIKKAA PPIIEEZZAASSCCLLAAVVEE DDEE LLAA RREEVVIITTAALLIIZZAACCIIÓÓNN CCOOMMAARRCCAALL

El objetivo básico es pasar de un declive sostenido a un desarrollo sostenible de la comarca. Así ha defini-do el Diputado General de Bizkaia, Jose Luis Bilbao, la decidida apuesta de la Diputación por la comarca deBusturialdea. "Sembrar hoy para recoger mañana, para que quienes viven hoy en Urdaibai y para que sushijos puedan seguir viviendo mañana en esta joya natural de Bizkaia.

La construcción de un nuevo museo Guggenheimen Sukarrieta y la puesta en marcha de nuevos acce-sos por carretera hasta Gernika y Bermeo son lasprincipales medidas de un plan extraordinario deaceleración económica aprobado por la Diputacióny que en el caso de esta comarca cuenta con unainversión prevista de más de 540 millones de euros.

Los túneles de Autzagane y Sollube.

Dentro de un plan denominado de Accesibilidadsostenible, la Diputación ha previsto construir unnuevo acceso entre la A-8 y Gernika. Se trata deleje Urdaibai que enlazará Autzagane con Muxika.

Esta nueva infraestructura permitirá un acceso rápidoy seguro a la reserva de Urdaibai. Son 11,5 kilómetrosde nueva carretera con un plazo constructivo de 2años y una previsión de puesta en servicio el año 2012.

La principal singularidad de esta obra estriba en eltúnel de Autzagane, de 580 metros de longitud.Hasta ahora, un vehículo, de Gernika a Amorebietao viceversa tarda aproximadamente en hacer eltrayecto 23 minutos. Con este nuevo vial el tiempose recortará hasta los 10 minutos.

La segunda de las grandes obras de infraestructu-ras en la zona es el eje Mungia-Bermeo. Se trata ,en una primera parte , de un desdoblamiento que

Impresionante vista de las Colonias de la BBK yde los arenales de San Antonio en Sukarrieta.

permite ampliar la autovía de Mungia hasta Bide-bieta y en un segundo tramo se construirá una víarápida entre Bidebieta y Bermeo.

En total, son 12 kilómetros de nueva construcción.La definición de este eje llevará dos años de trabajosy su puesta en servicio está estimada para el 2013.

Las infraestructuras más destacadas son un túnelde 1.500 metros en Bidebieta y otros dos en Sollu-be de 480 y 800 metros respectivamente.

El tiempo medio actual desde Bermeo al corre-dor del Txorierri es de 33 minutos y con la nue-

vas obras el tiempo previsto entre Bermeo y elTxorierri o viceversa será, según las estimacio-nes, de 15 minutos.

Un museo Guggenheim en Sukarrieta.

Junto a estas actuaciones en materia de accesos, laDiputación ha centrado sus esfuerzos en la insta-lación de un nuevo museo , con la marca Guggen-heim y de la mano de la instalación bilbaína, en elmunicipio de Sukarrieta.

Se pretende con esta iniciativa incentivar la cultu-ra, el ocio, los servicios y el turismo de la zona a tra-vés de un proyecto emblemático para Euskadi.

Respetuoso con el entorno natural, conjugando elbinomio arte/naturaleza, con presencia de artistasde renombre internacional con creadores vascos,el proyecto presentado por Jose Luis Bilbao hacomenzado a dar los primeros pasos con la identi-ficación de la finca donde se ubicará - las coloniasde la BBK-. En paralelo , se llevan a cabo las nego-ciaciones con la firma americana para la definiciónde un proyecto museístico, su plan de viabilidad yel establecimiento de un concurso de ideas conarquitectos de primer nivel para la construcción dela nueva instalación.

"Con Gernika y su simbología, con Santimamiñe,con la ola Izquierda de Mundaka, con la naturalezade la zona y con las personas, el principal valorañadido de Bizkaia, revitalizaremos Busturialdea.Es su hora - ha señalado Jose Luis Bilbao-"

"Nos falta - ha concluido- sacar adelante elparque industrial de Muxika para generaractividad económica, para estabilizar elempleo y crear riqueza para todos. Urdaibaino puede ser un cuadro de naturaleza muer-ta. Hay que crear áreas de nueva oportunidadque garanticen el porvenir de quienes aquíviven y quieren seguir viviendo. Y en esecompromiso , las instituciones vascas esta-mos centrando nuestra actuación."


GAURKOTASUNAGAURKOTASUNALanda Turismo Landa Turismo

LLAANNDDAA TTUURRIISSMMOOAA BBUUSSTTUURRIIAALLDDEEAANN..MMUUNNDDUUAARRII BBEESSOO ZZAABBAALLIIKK AAGGEERRII DDAANN EESSKKUUAALLDDEEAALanda turismoa modea balitz, Busturialdea-Urdaibai izango litzake markea. Baina eredu turistikoa gureeskualdean hori baino gehiago da, inguruko ahalmenik haundiena dauan motor ekonomikoa da.Landa-etxeek, nekazalturismoak, hotelek, jatetxeek… turismo enpresa pribatu guztiek eta erakundepublikoek gure eskualdeko nekazal garapen iraunkorraren alde egiten dabe, Busturialdea- Urdaibai,turismoaren punturik gorena izateko, landa munduan eskaintzen daben turismo eskaintzeari esker.

Busturialdea-Urdaibai landa turismoaren sorle-kua da. Hementxe sortu zan orain dala 30 baturte, Euskadiko lehenengo nekazal turismoa"Txopebenta" Gautegiz-Arteagan eta 1998anE.A.Eko lehenengo landa-etxea "Arboliz" Iba-rrangelun; biak martxan ondino. Horrexegaitikdago hartuemon hain estua Nekatur Alkartea-gaz, 1991etik hona baserri turismoa eta landa-

etxeak batzen dituan alkarteagaz. Olga RoyoAjuria da alkarte honen arduraduna eskualde-an "lehenengoko asmoa baserriko mundua eza-gutzera emotea zan, gero baserritarrentzatlaguntza bat izan, eta gero… hori aldatzen joanda. Nekatur-en helburua gaur egun etxeak zer-bitzu on bat emon eta informazioa jaso, emaneta bideratzea da".

Si el turismo rural fuese una tendencia, Busturialdea-Urdaibai sería la marca de moda. Pero este "patrón" turís-tico es mucho más que eso en nuestra comarca, constitu-

ye el motor económico de mayor potencial en la zona.Agroturismos, casas rurales, hoteles, restaurantes…, todaslas empresas turísticas privadas, y las instituciones públi-

cas, que velan por el desarrollo rural y sostenible de nues-tra comarca, hilan fino para conseguir que Busturialdea-Urdaibai sea la "alta costura" del turismo, gracias a una

oferta de calidad en un entorno rural.

Eskualdeko paisaia zoragarria da, berezko ondarenatural, historiko eta kulturala dauko, berezkobaloreak, inon dan eta ingururik paregabeena da.Orain dala gitxirarte horixe zan nahikoa, bainagaur egun, kalitateak paper inportantea daukoeskualdearen garapenean eta turismo aukeretaneta landa turismoa, definizioz, landa munduanostatua emoten dauana bada be, negozio priba-tuek gehiago eskaini gura dabe eta erakundeekgehiago sustatzen dabe. Busturialdea-Urdaibaiturismoaren jomuga ona izateko egiten da behar,

bisitariari eta bere beharrei egokituteko eskain-tzea eta eskualdearen neurrikoa izateko.

"Landa turismoa garatuteko leku eta momentuegokian gagoz. Naturaren baliabideak, kultura,ornitologia, gastronomia… dana daukogu etalaster Guggenheim museoa be bai. Erronkahaundia da gurea: krisi ekonomikoari aurreegitea eta bide batez, turista berriaren-tzako

hurrengo orrialdera doa

Ea Astei landetxea inguruneederrean kokatuta dago.

Bertako lorategian dagoengaraixe zoragarrian bi

lagunentzako apartamentuatsegina egokitu dabe.

2008ko Madalen eguna. Busturialdeko erakargarritasun turistikoa osatzen daben jai tradizionaletariko bat.


GAURKOTASUNALanda Turismo

GAURKOTASUNALanda Turismo

Cerca de 30 alojamientos, entre casasrurales, agroturismos, hoteles, pensio-

nes, campings, y albergues, y alrededorde 130 restaurantes, conforman una delas bases más importantes de la infraes-

tructura y servicios turísticos que seofertan en nuestra comarca.

Hoy día la apuesta por lacalidad juega un papel

importante en el desarrolloy las expectativas turísticasde nuestra comarca, y pesea que el turismo rural seapor definición, aquel que

ofrece un alojamiento en elmedio rural, los negociosprivados buscan ofrecer

más y las instituciones pro-mueven más. Se trabaja por

hacer de Busturialdea-Urdaibai un buen destinopara el turista, adecuar la

oferta al visitante y susnecesidades, y que ésta sea

a medida de la comarca.

egokitutea; mundua ezagututen dauana,zorrotzagoa, gastatuteko diru gehiago dauko-na, gure eskaintzetan kalitatea, apartekotasu-na eta zerbitzu ona topetan badauz behintzat"diñosku Merche Begiristainek Ea-Astei landa-etxeko enpresa andre arduradunak, oraindala gitxi inaguratu dabe garai-apartamentudotore bat, zoragarria, bertoko zaporeduna.Nekazalturismoak, landa-etxeak, hotelak, ostatuak,kanpinak, aterpetxeak, guztira 30 inguru, eta 130bat jatetxe, horreexek dira gure eskualdeaneskaintzen diran zerbitzu turistiko eta azpiegitu-ren oinarririk garrantzitsuena.Turismoagaz zer iku-sia dauken enpresa pribatuak koordinatu eta gaur

egungo turismo merkatura egokituteko ahalegi-nak batzearren sortu zan orain dala urtebete Turis-mo Iraunkorraren Alkartea "Turdaibai". Nerea Ere-zuma da presidentea: "Iraunkortasuna modandago, landa turismoan be bai; gure amuetako batBiosferaren Erreserbea izatea da… Alojamentuakleku guztietan dagoz, eta geure berezitasunak topabehar doguz. Uste dot orain hasi dala jendea apurbat sinisten eta guk publikoak egin dauan lanarigeure "granito de arena" ipiniko deutsagu".

Enpresa pribatuak eta erakunde publikoakbatera dabilz beharrean, danen ahaleginazBusturialdea-Urdaibai lehen mailako destinoa

izateko, kalitatezko turismoagaz eta baserri iza-kerea galdu barik. Eskualdeko 20 udalek, Urre-mendi, Busturialdeko Landa GarapenerakoAlkarteagaz batera eta Eusko Jaurlaritza eta Biz-kaiko Foru Aldundiaren laguntza eta lankidetza-gaz dabilz beharrean, paisaia, historia, kulturaeta ondarearen baliabideak berreskuratuteko.Eurokaz, produktu turistikoak sortu, sustatu etaezagututera emoteko.

"Landa turismoari jagokonez, Urremendik 2002.urtetik hona Busturialdea-Urdaibain ibilbidelaburreko Bidezidor Sarea garatu dau. Interesnaturala eta etnografikoa dauken guneak dagoz,naturagaz eta bertako jendeagaz hartuemonakgura dabezanentzat. Zugastietako turismo bule-goa beste puntu garrantzitsu bat da, Busturialde-aren sarreran bertan zabalduten da eskualdeosoko turismoa, udalerri nagusi eta txikietan"azalduten deusku Idoia Garatek, Busturialdea-Urdaibaiko turismo teknikaria Urremendin.Landa turismo edota turismo naturalari jagoko-zan barrikuntzen artean, Busturialdeko LandaGarapenerako Alkartea "Biosferaren ibilbidea"disenatuten hasi da aurten, eskualdeko lau eko-sistema nagusiak erakusteko: artadi kantauria-rra, atlantikoko landazabala, padura eta itsasozabala. Beste planteamendu bat be badago,eskualdeko landa turismoaren aldaerea izangolitzakeena: turismo enologikoa. Holanik, eskual-deko txakoli bodegak jendeari zabaldu eta ber-tan azaldu ahalko litzateke txakolingintzarenprozesu osoa, hain geurea.

Busturialdeak "per se" daukon eskaintza natu-ralak eta kulturalak markatzen dau daukogunlanda turismoa; landa turismo zabala, kalitatez-koa, Busturialdea-Urdaibai munduari beso zaba-lik ageri dan eskualdea bihurtuten dauana.

" Harro sentitu behar gara turista datozen pertso-nei eskualdea erakutsi eta lagun egiten doguzala-ko …eta lagunak beti datoz barriro be!"

aurreko orrialdetik dator Txopebentakonekazalturismoa,

orain 30 urte,Euskadin zabaldu

zan lehena da.

GAURKOTASUNABherriakBUSTURIA

BherriakEAMADARIAGA DORREA, DANON

GARAPENERAKO PROIEKTUA Pasa dan bagiletik Busturiak EuskadikoBiodibertsitatearen Interpretazio Zen-troa dauko Madariaga Dorrean. Proiek-tu haundia benetan; Biosferaren Errre-serba danez, eskualdearen ondarenaturala ezagutu eta babesten lagun-duteko balio izateaz gain, Busturia etabusturitarrentzat, eta Busturialdearen-tzat diru iturria be izango dana.

Juan Jose Ibarretxe Lehendakaria izanzan Euskadiko Biodibertsitate Zentroa-ren inagurazino ekitaldiaren buru pasadan bagilaren 5ean, Busturiako alkateaRodolfo Lartitegi, Lurralde Antolamendueta Ingurumen Sailburua Esther Larraña-ga eta Bizkaiko Diputatu Nagusia JoseLuis Bilbao be hantxe izan ziran.

Busturiako Udalak emon ebazan Madaria-ga Dorrea eta inguruko lurrak, orain eko-nomia-motorea izango dan ingurumenzentroa eraikitzeko. Busturiako Udalak etaEusko Jaurlaritzako Ingurumen eta Lurral-de Antolamendu Sailak sinatu eben hitzar-menaren menpe dago zentroaren gesti-noa eta hitzarmenean diño busturiarrekeukiko dabeela lehentasuna eraikuntzahonetan sortuten diran beharlekuetan.

Puntu horregaz, Udalak herritarrentzakobeharra bermatu gura izan eban.Madariaga Dorrean biodibertsitatearengaineko ikerketeak eta dibulgazinoak bategingo dabe eta turismoa erakartzekobidea izango dira Busturialdean, batez be,Busturian,horrek ekarriko dauan aberasta-sun guztiagaz, bai udalerriarentzat baieskualdearentzat. Madariaga Dorrea ikus-tera datozen bisitariek, museoa edo era-kusketa eremu bat izango dabe informazi-no panel, argazki eta ikus-entzunezkointeraktiboen bidez Lurrean, berezikiUrdaibain dagozan ekosistemak ezagutu-teko. Ekoesfera bat be ikusiko dabe, krista-lezko burbuila baten barruko ekosistemabizia eta bost arrainontzi itsas espeziekaz.Madariaga Dorrearen inguru miresga-rria behatokitik be ikusi leike, eta bidebatez, Erreserbako beste inguru interes-garriak mirestu. Gainera, erakusketeak"Biodiver" saila dauko, umeentzakoa.Bertan umeek ikasiaz gozatu egingo dabeholanik, Madariaga Dorreak danongaitiketa danontzako eskaintzea dauko.

BusturiakoAlkatearen ber-baldia Madaria-

ga Dorreareninaugurazino

ekitaldian.


Euskadiko Biodibertsitate Zentruan, mundukoekosistema ezberdinak ikus daitezke.

KULTUR GUNE BARRIA HERRIRAKOEako Udalak kultur gune polibalente barria ipini gura dau martxan eatarren erabile-ra eta gozamenerako. Orain arte kiroldegia izan dan eraikina konpondu eta herritarrenbeharrizan soziokulturalak beteko dauazan zentro polibalentea bihurtuko dau.Proiektua 2008 azkenerako idatzita egotea itxaroten dabe.

Eraikinaren egoerea eskasa da, gainera,hainbat eta hainbat ekintza bandalikoizan dauz; horregaitik, Udalak erabagibat hartu dau. Instalazinoen bideraga-rritasun azterketea burutu ostean, kirol-degi bihurtuteko muga asko dauazalajakin da, batez be, ezin dalako haunditu.Halandaxe eta instalazinoak jardueraaskotarako erabili dirala jakinda: gimna-sia klaseetarako, ludoteka lez neguanumeentzako edo Kzgunearen egoitzalez, Eako Udalak zentro kultural poliba-lentea bihurtutea erabagi dau.

Horretarako, Udalak ideia lehiaketadeialdia egin dau eta herriagaz zer iku-sia dauken hiru arkitektuk aurkeztudabez proiektuak. Earako proiekturikegokiena aukeratuteko, Udalak hirupausu emon dauz. Lehenengoa, eata-rren iritzia jakitea, garagarrilaren 11tik17ra hiru proiektuak ezagututeko auke-rea izan dabe, Eskolaondo Aretoan.

Bigarren, proiektuen arduradunekazbildu zehaztasunak jakiteko eta azke-nik, udal arkitektoaren eta kultura tekni-kariaren iritzia eskatu dauz.

Abuztuan jakingo da zein proiektu onar-tu dan eta urte azkenerako garatuta etaidatzita egotea itxaroten dabe.Gero,Uda-lak gestionauko dauz diru-laguntzak erai-kina berregiteko.

Eako kiroldegiaren eraikina gaur egun.

Herriko kirolgegia gune polibalentea bihurtuteko aukeran egondako proiektuak.


BherriakELANTXOBE

BherriakFORUTORRE-BBARRI: BIZITZEKO

INGURU BATEN ANTOLAMENDUA

Ingurua auzotarrentzat hobetu eta udalerriko azpiegiturak gaurkotu guran, ForukoUdalak Torre-Barri ingurua urbanizatu eta antolatuteko proiektua aurrera ataratekoahalegin ikaragarria egin dau. Auzo honetan batzen da herriko jarduera sozio-ekono-miko gehiena eta funtzionaltasunari jagokonez behintzat, asko aurreratu dau eta gai-nera, lehentasuna oinezkoak dauko.

Torre-Barri ingurua urbanizatuteaerronka haundia izan da Foruko Udala-rentzat, auzotarrek zelako beharrizanakhalakoxe azpiegiturak ipinteko udale-rrian eta herribarru atsegina, sarbidedu-na eta ondo egituratua izateko.Torre-Barri inguruaren antolamenduanlehentasuna oinezkoak dauko, ibilgailuenjoan-etorrian enbarazu egin barik; izan be,auzotar eta bisitari asko joaten dira berta-ra, udalerriko jarduera sozio-ekonomikoeta kulturalak bertan dagozalako. Ibilgai-luen noranzko bikoa galazoko leukenespaloi haundiak ipini beharrean, oinez-koaren lehentasun sistemeagaz, ibilgai-luek zirkulatuko dabe, baina oinezkoakizango dau lehentasuna pasatzeko.Torre-Barri auzoa urbanizatuta aparkale-kuak be gehitu egin dira, 75 leku, arbolabarriak sartu dira eta berdegune gehiagodago. Gainera, telefono eta elektrizitatesareak lurperatu eta edateko ur eta sanea-mendu sareak barriztu egin dira.Torre-Barri ingurua antolatuteko, udalakume, gazte eta nagusien beharrak izandauz kontuan, baita dagozan jardueraekonomikoen eskabidea be, sustatuahal izateko. Horrela, nagusientzakomantenimendu gune bat eta umeen-tzako jolas gunea ezarri dira.Burututako inbertsinoari aurre egiteko, ia1.240.000 euro inguru,Foruko Udalak finantzaeta kudeaketa ahalegin ikaragarria egin dau.Garagarrilaren 19an inaguratu da Torre-Barriauzo barriztua;jatorri forutarra dauan artistabaten, Uberen, eskulturea ipini da lorate-

Torre-Barri auzoa urbanizatuta aparkatzeko gune barria egin da.

Torre-Barri inguruaren antolamenduan lehentasuna oinezkoak dauko

gian udalerriaren eta forutar guztien oho-rez. Burdinazkoa eta altzairu herdolgaitzez-koa da, eboluzinoaren sinboloa da, udale-rriaren hazkundearena eta barriztekoahalmenarena,beti izaerea galdu barik.

UDALERRIAREN GARAPENERAKOBEHARREZKO BARRIZTATZEA

Elantxobeko Udalak udalerriko Hiri Antolamenduaren Plan Orokorreko arau subsidia-rioen aldarazpenerako azkenengo pausoa emon dau, pasa dan bagilaren 17ko osokobilkuran behin-behineko onarpenagaz. Hauxe da egin beharreko aurreko pausoa,Eusko Jaurlaritzako Lurralde Antolamendu Sailak behin-betiko onartu dagian arauenaldarazpena. Holanik, udalerriko etxebizitza eskaintzari aurre egiteko, herriko eraikinzaharrak barriztu ahal izango dira.

Elantxobek daukon orografia dala eta,udalerriaren hazkunderako hiri antolamendu orekatsuaburututea gatx egiten da. Horregaitik, sustatu eban udalak HAPOko Arau Subsidiarioen Alda-razpena,Elantxoberen uri errealitateari urtenbideak topetearren.Elantxobeko Udalak arauen behin-behineko aldarazpena onartu dau, aldaketa nagusiak uda-lak babestutzat daukozan etxebizitzak eraiki edo konpondutea izango da,eraikinaren berezkoestetikea ikutu barik.Orain arte,Eusko Jaurlaritzaren babes arauaren menpe egoazan,barrizta-pen zientifikoa egitea baino ixten ez eban legearen menpe, hau da, konpondutea baina zain-duta izateko baino ez.Neurri barri horregaz,udalak udalerriko eraikinen bizigarritasuna berma-tuten dau, konpondu eta egokitu ahal izango dira eta herriak daukon etxebizitza eskabideabeteko da,ze aldarazpenak eraikin askotan izango dau eragina,udaletxea bat.

Hauxe izango da ba,udalak emon beharreko azkenengo pausoa Arau Subsidiarioak aldarazte-ko. Hurrengo Eusko Jaurlaritzaren Lurralde Antolamendu Sailak eta Bizkaiko Foru Aldundiakbehin-betiko onartutea izango da.

Elantxobeko Udalak herriko bizigarritasuna bermatu gura dau, Arau Subsidiarioen aldarazpeneragaz.

16 URREMENDi URREMENDi 17URREMENDi 17

BherriakGERNIKA-LUMO

BherriakAjangizeko Udalak "Ajangizeko Oinezkoentzako MugikortasunSarea" proiektua ipini dau martxan oinezkoen segurtasunerakoeta garraiobide alternatibo motorbakoak erabilteko, holanik ingu-rugiroa zainduteko. Proiektuaren helburua 1,5 metroko zabalereadauken hiru bidegorri egitea da, oinezko gehien ibilten dan ingu-

ruetan. Horrela zenbait bide zabaldu egingo dira, zati honeetan oinezkoak bere aldetik, etabestetik,auto bi pasau ahal izateko.Kanpantxu (Maier) eta Mendieta lotzen dauazan herrikobide nagusia konpondu egingo da, lehenengo fase biak 2008-2009 burutu gura dabez;hurrengo Maierretik Mentzetara doan zatia izango da, 2007an egin zan lehenengo fasea.Bide hau ume askok erabiltzen dabe, Lurraska Baratz Eskolara joateko, eta horregatik, kotxe-en abiadura murrizteko asmoagaz, badenak ipiniko dabez. Gero Zubitxua Aristietara doanbidean be hobekuntzak egingo dira.Proiektu osoaren aurrekontua 68.842,37 €koa da.EuskoJaurlaritzako Ingurumen eta Lurralde Antolamendu Sailari dirulaguntza eskaera egin zaio.

AJANGIZ

Arratzuko Udalak Loiola herrigunean aisialdirako lekua ipiniko dau.Proiektua garatuteko txikienak euki dira kontuan,umeak eta umeek zereskatuten daben eta zer behar daben denbora librean.Proiektua Kon-pan enpresak burutuko dau, olgetarako altzarietan eta aisialdi gunee-tan adituak,256 m2ko olgeta lekua izango da,edadeka banatua.Olgetarako elementu guztiekbeteko dabe Europako Segurtasun Araudia eta ume ezinduek be ibili ahal izateko moduandiseinatuta dagoz. Obra zibila egin da eta telefono eta elektrizitate sareak lurperatu dira. Udahonetarako olgeta parkea Loiola auzoan ipini gura dabe. 92.000 euroko aurrekontua dauko.Olgeta leku barria,frontoiagaz,herriko taberneagaz eta eskola zaharretan kokatutako ludoteke-agaz batera,osagarri garrantzitsua izango da herri erdiko denbora librerako eskaintzarako.

Ereñoko Udalak herritarren bizi kalitatea hobetuteko beharrezko zerbi-tzuak ipini guran,Bizkaiko Foru Aldundiko Gizarte Ekintza Sailagaz lan-kidetza hitzarmena sinatu dau laguntzea behar daben adinekoentzakoeta ezinduentzako egoitzea ipinteko udalerrian.Aparteko zaintza behardaben adinekoentzako 20 plaza izango dauz eta ezinduentzat 24 inguru.Udalerriko proiek-turik haundienetakoa da,ereñotarrei eta mugakide dauazan udalerrietako herritarrei be zer-bitzua emongo deutse, bere ingurua eta familia itxi barik.Udalak egoitzea eraikitzeko 7500m2ko lur zaila emon dau Eleizalde auzoan. Bizkaiko Foru Aldundia arduratuko da egoitzabarriaren gestinoaz.Gizarte Zerbitzu honek gainera beharlekuak sortuko dauz.

ARRATZU

EREÑO

BERMEOBermeoko Udaleko Gobernu Taldeak, EAJ-PNVkoak, udalean daro-an urtearen balantzea egin dau eta baikorra izan da. Hasieran mar-katutako helburuak bete dabez:hauteskunde kanpainan aurkeztu-tako proiektuak garatu eta martxan ipini eta legealdian garatuteko

inbertsinoen planifikazinoa egin.Proiekturik deigarrienak Bermeoko Kafe Antzokia,Zarragoi-txiko igogailua,"Turismo,Komertzio eta Behargintza" zinegotzigoa sortu,Lamerea konpondueta martxan dagozan 1go Bardintasun Planaren eta Bermeoko 1go Inmigrazio Planarenaurreneko pausoak emotea. Udalerriaren gerorako inbertsinoei jagokenez, udal gestinoariesker, datozen urteetan Bermeok 300 milioi euro inguruko inbertsinoa izango dau.Sollube-ko tunelen beharren hasierea (210.000.000€) BFAren esku, Almike eta Artikeko bideak kon-pondutea (1.600.000€), Bermeoko saihesbidearen beharrak amaitutea (55.000.000€) etaLamiaranen depuradorea eraikitea (31.000.000€) dira inbertsinorik haundienak.

Lsld, m<okr,<<vk,pol,s.cklokfc,x.c<v .alñañlsldkkfjun

l,dlimkfj< loskfiuslleodsjsñ´`ñsñ.dldmfkfgfklkv,ccms

oeirmdnxhbsab spdposkm kx kikemmcn fvn jdshfirw

uiejdmcd kjuriewd vcnmdscnmdxmnc md ldsk ierjf ujdhz

dxklj weio AJHND ckl, mawdjwva i erb n vci wxc ioa n vrjmn cºjmn fvoia jfcop minvb

uh sjfi mianf cbhvs nand bh vfdnc bhvk mdsj n vnxj gbhj nfdh

gbhdkm snjfv dgbnb hdnjskncx.












dxklj weio AJHND ckl, mawdjwva i erb n vci wxc ioa n vr

jmn cºjmn fvoia jfcop.



















dxklj weio AJHND ckl, mawdjwva i erb n vci wxc ioa n vr

jmn cºjmn fvoia jfcop.

Errigoitiko Udalak udalerriko lehenengo mapa toponimikoa burutu dau eta2006-an onartu zan tokiko ekintza planean markatutako helburua bete dau,Tokiko Agenda 21 barruan. Herritarrei udalerriaren informazino zehatzagoaemoteko eta udalerriko orografia mugatzekotan, Errigoitiko Udala urtebete

baino luzaroago ibili da batze beharretan,udalerriko auzo eta baserri guztiak eta bakotxa zenba-tuteko eta Errigoitiko mugen,bideen eta elizako monumentu eta monumentu historikoen gai-neko informazinoa eskaintzeko.1.500 ale argitaratu dira.Udalak auzotar guztiei banatuko dau-tsez buzoietan eta laster euren eskuetan izango dabe lehenengo kale izendegidun planoa.Herritarrek Errigoitiko informazino zehatza izateko ekimen honek udalerriaren gaur egungoerrealitatea erakusten dau %100 eta udalerriaren antolamendua burututeko oinarria da.Planoa,lau urtero barriztua izango da, herrian gertatzen diren aldaketak egokitzeko. Errigoitiko mapatoponimikoa udaletxean bertan eta eskualdeko gune estrategikoetan be banatuko da.

Gautegiz-Arteagako Udalak Busturialde osoko herritarren ekimenakbultzatutearen alde eginez, udalerriko Kultura Batzordeak maketalehiaketea antolatu dau eta eskualdeko pop-rock talde guztiek hartuahal izango dabe parte.Lehiaketa herriko jaietan burutuko da,datorrenabuztuaren 29an. Parte hartzaileek garagarrilaren 20a baino lehen, gitxienez abesti originalbiren grabazinoa aurkeztu beharko dabe udaletxean. Izena emoten daben talde guztienartean,epai-mahaiak 8 talde finalistak aukeratuko dauz eta horreek abuztuaren 29an,ostira-la, plazan ospatuko dan zuzeneko kontzertuan aurkeztuko dabez euren abestiak. Taldebakotxak 30-45 minututan joko dau, abesteko ordenea egun berean zozketatuko da12:00etan. Lehenengo hirurek 1000, 600 eta 400€ jasoko dabez hurrenez hurren eta 8 per-tsonantzako egonaldia Nafarroan landa etxe baten.


ERRIGOITI

Bherriak

GAUTEGIZ-ARTEAGA

Bherriak

Ibarrangeluko Udalak herriko semea dan Juan Telletxea Abadia,Matxitxako-ko Gudan parte hartu eban gudari ohia omendu dau eta Akordako jaietanauzoko plazan eskultura bat ipini dau bere omenez. Matxitxako inguruetangertatu zan bataila desorekatsu horretan ezelako prestakuntza militar

bako180 euskal arrantzalek hartu eben parte.Horreetako bat,Juan Telletxea Abadia ibarrangelu-tarra da,bizirik geratzen dan bakarra,Bou Nabarran borrokatu ebana.91 urtekoa eta Akordan jaio-takoa.Gaur egun Asturiaseko S.Juan de la Arena herri arrantzalean bizi da.Ibarrangeluko Udalak,Matxitxakoko Bataila horretan parte hartu eben arrantzale guztiak omenduteko eta euren keme-na eta adorea goraipatuz,herriko semea dan Juan Telletxea Abadia gudari ohiari bere herriareneskerrona adierazi deutso,eta gertaera hori Ibarrangeluko historian behar dan legez geratuteko,merezi dauan errekonozimendua emon deutso. Horregaitik, Elena Solatxi artisteak egindakoeskulturak,Juan Telletxearen eta beste marinel guztien omenezko plaka daroa.

IBARRANGELU

KORTEZUBI Kortezubiko Ibarrolaren baso margotuak, nazioartean ezaguna eta udapartean ehundaka turistak bisitatuak,udatik aurrera oinezkoentzako sar-bide hobeak izango dauz. Bizkaiko Foru Aldundiak konpondu, kudeatueta finantziatuko dauz beharrak.Faseka burutuko dira.Gaur egun,basorasartzeko bajadea konpontzen dabilz,25.000 euroko aurrekontuagaz.Mailak egin eta lurra sen-dotuko da,orain arte basaz eta harriz beteta egoan aldapea.Holanik,Busturialdeko eta Korte-zubiko eskaintza turistikoa indartuko da; izan be,udalerriaren eskaintza turistikorik haundienaeta euskaldeko garrantzitsuenetako bat Omako basoa eta Santimamiñeko kobak dira, oraindala gitxi UNESCOK gizateriaren ondare izendatu dituanak.

MORGAMorgako udalak ume, gazte eta zahar animatu dauz, garagarrilaren 24tik27ra ospatu diren, Santiago eta Santa Ana jaietan parte hartutera. Horrela,programa zabala egon da euskal-rock musika jaialdia, kirolak eta gastrono-miagaz.“Effectus”,“Zai”,“Betagarri” eta “Amaiur” taldeek animatu eta erakarriebien jendea jaiaren lehen egunean. Hurrengo egunean, 25ean, lau eskupelota partida egon ziren,arratsaldeko 18:30etan hasita,binaka jokatuko ebeen:Xabier Uribeeta Asier Aurre Alberdi eta Esainen kontra; Jon Bilbao eta Aurre Urkijo eta Malaxen kontra;Zugadi eta Aretxabaleta Uriona eta Irustaren kontra eta amaituteko Urberoaga eta Castaña-res Egurrola eta Castilloren kontra.Ostean indarbarrituteko, herriko haragitegiek gonbidatu-ta,parrilladea egon zan gabaz. Udalak zapatuan,26an, Morgako gastronomia tradizinoagazjarraituz,herriko afaria eskaini eban udalerriko herritar guztientzat.Umeen jokoak,trikitixa etaplater-tiroa Compac estiloan,izan dira programako beste ekitaldi batzuk,garagarrilaren 27an,domekan,Herriko V.Futbito Txapelketeagaz jaieei amaiera emoteko.

Laidatxu hondartzara joateko bidea hobetzekotan,Mundakako Uda-lak Bizkaiko Foru Aldundiagaz batera Txorrokopunta zubia konpon-duteko proiektuan hartuko dau parte. Beharrak uda ostean martxajartzea aurreikusten da. Udan Mundakan jenderik gehien ibilten dan

lekuetariko bat da, eta horrexegaitik, atzeratu dira beharrak urrirarte, auzotarrak eta bisita-riak seguru ibilteko eta denbora libreaz trankil goza dagien Mundakan. 121.000 eurokoinbertsinoa dauke beharrek. Plataformea indartuko dabe eusten deutsoen zutabeakgogortuta eta oinarriko hormigoia be lisatuko dabe. Gainera, Txorrokopuntarako bidekoargi guztiak aldatuko dabez eta baranda barriak ezarri be.Mundakako Udalak Bizkaiko ForuAldundiko Ingurumen Sailagaz daukon Lankidetza hitzarmena be aurrera daroa, Laidatxuhondartzara joateko bidea konponduteko eta ezinduak joateko moduan ipinteko. Lorate-gi kaletik hasi eta saihesbideko errontondara espaloia egingo da oinezkoen mesedetan.Holanik, Portuondo eta Sukarrieta lotuten dauazan oinezkoentzako bidea osatuko da.

MUNDAKA

MENDATAMendatako Udalak udalerriko bizitza sozio-kulturala indartu gura daueta uda honetan hainbat jarduera burutuko dauz, ume, gazte etanagusientzako.Udaleko Kultur Sailak ekintza ugari antolatu dauz uda-rako.Garagarrilaren 19an,Busturialdeko Gazte-Planaren barruan,herri-ko gazteek Kantabriara joan ziren, Pielagoseko Kartingera. Santillana

del Mar herria bisitatu eta gauez Laredon egon ziren.Txikienak be pasa dan garagarrilaren24an egin eben akanpadan gau bat izarpean pasatu eben. Datorren abuztuaren 2an bitsa-ren jaia antolatu da ume guztien gozamenerako; ostean, parte hartu daben guztientzatmerendolea egongo da. Abuztuaren azkenetan, 25etik 28ra, Mendatako Udalak herritarguztiak animatu gura dauz ume, gazte eta nagusi, Ingalaterrara antolatu dan bidaierako.Santanderretik urten eta Plymouth joango dira egun batzuk pasatzera.

MURUETAAurten be,garagarrilak oporra eta jarduna lotuko dauz herriko gaztetxoen-tzako Muruetan. Udako eskoleak hirugarren urtea beteko dau Muruetan,onespen handiz gaztetxu eta familien artean.Horregaitik,hurrengo urtera-ko be pentsaten hasteko eskatuten dau .Aurtengoan hogeita hamabik oso-tuten dabe taldea eta hiru irakaslek dihardute eurekaz.Eskola zaharrak antzinako gelak atondu etaateak idegiten deutsez hilabete honetan lau urtetik hamabi urterarteko neska mutileri,euren arte-ko hartuemonak landu eta herriko leku, iharduera,ohitura eta bizipenakezagutu eragiteko,bide

20 URREMENDi

Bherriak

PUBLIERREPORTAIA URREMENDI

BUST

URI

ALD

EKO

GAZ

TE P

LAN

A

GAUTXORIAK:Aurten ere gautxori zerbitzua prest dago Gernika-ko jaietarako, Elantxobe, Ibarrangelu, Ea eta Gaute-giz-Arteagako-ko udalek parte hartzen duteproiektu honetan Gazte Planaren barruan.Gautxori zerbitzua abuztuak 14, 15, 16 eta 17anizango da goizaldeko 2:00-ak eta 6:00-etan.Txarte-lak aurretik erosi beharko dira, abuztuak 10-eanbukatuko delarik epea, autobusean ez da txarteliksalduko eta txartel gabe ezin izango da bidaiatu.Bidaia 1,50€-koa izango da eta telefono honetaradeituz apuntatu beharko dira gazteak: 670 509 752.

MORGAKO GAZTEAK KARTING-ERA:Morgako gazteek eta Gazte Planeko teknikariakelkarlanean aritu ondoren Kantabriako Karting-erajoateko irteera antolatu dute. Irteera Abuztuaren9an izango da, Udaletxean izango da izen ematea.Goizean Morgatik atera eta Karting-era bideratukodira gazteak, bertan goiza eman eta gero denakelkarrekin bazkalduko dute. Arratsaldean Kanta-briako inguruak ezagutuko dituzte gero iluntzeanetxera bueltatzeko autobusa zai izango dutelarik.

GAUTEGIZ-ARTEAGA POP-ROCK LEHIAKETA:Gautegiz-Arteagako gazteak, Gazte Planak lagun-duta, Pop-rock maketa lehiaketa antolatu dute.

Finalera pasatzen diren talde guztiek zuzenekoemanaldia emango dute Abuztuaren 29an, sariezberdinak egongo dira, finalera heltzen direnguztiek izango dute sariren bat edo beste.Sari banaketa Abuztuaren 30ean izango da, pun-tuatzerako momentuan; kalitatea, espektakuluaeta euskera erabiltzea kontutan hartuko dira.

BBUUSSTTUURRIIAALLDDEEKKOO GGAAZZTTEE PPLLAANNAA UUDDAANNUdarekin batera Gazte Plana martxan dabil bere ekintzak burutzen ilusioz. Aurten ekintza ugari dagoz herriguztietan eta eskualde mailan ere plan ezberdinak prestatzen hari dira gazte teknikariak 18 herri txikieta-ko gazteekin elkarlanean.

Beti ere gazteak protagonista izanda eta beraienbeharrizanak asetzeko lanean dabil Gazte Plana, gaz-teen proposamenak hartu eta urte osorako progra-ma erakargarria prestatu dabe, beste gauza askorenartean honakoak dira urrenen dauden jarduerak:

Nabarnizeko Udalak nabarniztarren eta bisitarien segurtasu-naren alde, Lekerikatik (Nabarniz) Nareara (Aulisti) doanbidean, laban egin dan zatia konpondu dau. Kaminoa erripahaundiko leku baten dago eta pasa dan udabarrian, narraegin eban 13 metrotan. Inguruaren ikerketa geoteknikobaten ondoren, bidea konpondu egin da lurra sendotuz. Zati horretako hormigoi zaharra,azpiko lurra eta oinarria kendu dabez eta 6 metroko luzerako karrilak josi dabez.Karril iladabiak ondo aseguratuteko txarrantxak josi jakez. Gainera, ure batuteko 1,5 metroko errete-na egin dabe eta lurraren azpia harrikoskor edo balastoz bete. Amaituteko bidezorua etakunetan hormigoia bota da.61.800 euro inguruko aurrekontua euki dau eta Udalak Bizkai-ko Foru Aldundiko Nekazaritza Sailaren 36.000 €ko dirulaguntza izan dau.

NABARNIZ

Sukarrietako Udalak hirugarren urtez antolatu dau garagarrilean,udakoeskola herriko umeentzat,olgetarako eta kirola egiteko jarduera eskain-tza zabalagaz. Aurten 4-12 urte bitarteko 42 umek hartu dabe parteudako eskolan, herrikoak zein herrian uda pasaten dabenak. Egunero

goizeko 10etatik 13etara umeek jarduera kulturaletan,kirola eginez,txangoetan eta ingurume-naren edo iraunkortasunaren gaineko tailerretan gozatzen dabe. Gainera, aurten estrainekoz,ortua egin dabe Portuondoko badiaren ondoan,baserri mundura hurreratuteko ardiak dauko-zan baserri batera be joan dira.Hurrengo txangoa San Antoniotik Txatxarramendira izango da,bide lagun herriko itsaski batzaile bat dabela moluskuak zelan batuten diran azalduteko.Udakoeskola amaituteko,garagarrilaren azkenengo egunean,amaiera jai haundi bat egingo da.

SUKARRIETA

Muxikako Udalak onartu barria dau kanponsantuaren eta udalerri-ko hileta-zerbitzuen ordenantze-arautzailea, istalazinoak antolatu-teko, jagoteko eta herritarrei behar daben moduko zerbitzua emo-teko. Muxika, Gorozika eta Ibarruri elizateetako kanposantuak

Muxikako Udalaren agindupean dagoz eta herri jabegoa berea baino ez da; ordenantza-arautzaileagaz kudeatzeko bideak ezartzen dira, bai zerbitzuaren zuzendaritzarako etaadministrazinorakoa, bai jagoteko eta mantenimendurako. Ordenantza barriak agindutendauanez, herriko kanposantu bakotxak emoten diran nitxo, sepultura eta panteoien erre-gistro-liburua eukiko dau; bertan zenbat emon diran,noiz emon diran,prezioak eta jabeenizen abizenak apuntatuko dira. Muxika, Gorozika eta Ibarruriko Udal kanposantuetakosepultura,nitxo eta panteoien fitxategi bat be egingo da eta euron planoa burutuko da.

MUXIKA

batez herri kirol,eskulan,informatika,antzerki eta abarretan be trebetasunak garatuaz.Mapa esko-larra dala eta,gaur egun,herri txikietako eskolak itxita dagoz eta Muruetako kasuan,beste batzu-tan lez,eskolaumeak Gernikako ikastetxe desberdinetara abiatzen dira.Udako eskoleagaz gazte-txoek eurek bizi diren herriaren izaera eta nortasuna bereganatu dagiela lortu gura da."


AMALUR AMALURLur Aberats Lur Aberats

EESSKKUU EESSKKUURRAA DDOOGGUUNNMMOONNUUMMEENNTTUU NNAATTUURRAALLAA Sinismenetatik,San Juanek egin ei ebazan mirarietatik eta baselizaren bera-ren ahalmenetatik baino urrunago,Gaztelugatxeko San Juan,haitz artean,itsa-soaren gainean, tontorrean, naturak moldeatutako paraje ikusgarrian inonbada,biodibertsitatearen paradisua da.Gure itsasertzeko ekosistemarik adie-razgarriena da eta monumentua,Gazteluatxeko San Juan,babestuteko,oraindala 10 urte Euskadiko Lehenengo Itsas Biotopo Babestu izendatu eben.

Gaztelugatxeko San Juaninguruaren bista ikusgarria.

GAZTELUGATXEKO SAN JUAN, ITSAS BIOTOPO BABESTUA Gazteluatxeko San Juaneko Itsas Biotopo Babes-

tua, irailaren 15eko 229/1998 dekretoz aitortua,Euskadin holako ezaugarriak daukozan erreserbabakarra da, eta Bizkaiko Inguru Babestuen Sarekoleku estrategiko bat da; sarearen helburua holakogune naturalak kontserbatu, hobetu eta bermatu-tea da. Sare horretan dagoz Lehorreko parkeak,Gorbeia edo Urkiola, aparteko arbolak, Muxikakoedo Garaiko artea eta Biotopo Babestuak, deiga-rriena Gazteluatxeko San Juan. Danak betetendabez 1994an ezarri zan Izadia KontserbatzekoLegearen baldintzak eta araudia .

Armeria Euskadiensis Matxitxakon. Landare hau geure itsasertzeko endemismoa dogu.

Hegaztien santutegia dan Aketxe haitzaren bista.

Matxitxako eta Bakio artean dagoan itsasertz ere-mua koba, arku eta formez beteta dago, inguru pare-gabea osatuz. Paisaia ikusgarria da eta gainera, natu-rari eta historiari jagokonez, interes haundia sortzendau eta garrantzitsua bihurtuten da, horixe da nahi-koa Biotopo Babestu izendatu eta halanik tratatuteko.Bizkaiko Foru Aldundiak daroa gestinoa EuskoJaurlaritzagaz batera. Kontserbazinorako eta

babeserako Bizkaiko Foru Aldundiak "La Caixa"erakundeko Gizarte-Ekintzagaz dauko LankidetzaHitzarmena, eta horren bitartez bideratuten dirabalore naturalak eta paisajistikoak babestutekoorduan, herri erabilera egokia izan dagien eta Biz-kaian aparteko interesa dauken lekuak barriztu eta

El Biotopo Marino Protegido de San Juan de Gaztelugatxe, declarado así por Decreto 229/1998, de 15 de septiembre, siendo la primera reserva de estas características de

Euskadi, es uno de los enclaves estratégicos de la Red de Espacios Protegidos de Bizkaia,cuyo objetivo es conservar, mejorar y garantizar la estabilidad de éstas áreas naturales.



AMALURLur AberatsLur Aberats

AMALUR

LLIIZZAARRRRAA,, BBAASSEERRRRIIEENN JJAAGGOOLLEE

Fraxinus excelsior (latínez)Lizarra (euskeraz)

Zuhaitz sendoa da, enbor zuzena, azal leun grisa etaegur zuria daukoz; lur aberatsak eta freskoak behardauz hazteko. Siketara, ostera, errez egokituten da.20 metroko altuerea hartuten dau eta 75 bat urtebizi ahal da. Hostoerorkorra da, udaberrian loratu-ten da eta fruituak udazkenean helduten dira, sarrineguan arbolan bertan geratuten diran arren, urta-ro berrian sakabanatuz.Lizarrak basoen mugetan sustraitzen dira, hesietan, bainaondoen haran eta zelai zabaletan zabalduten dira.Zuzena eta gogorra, elastikoa, lizarraren egurra aintzi-natik erabili izan da lantzak, geziak, arkuak eta amule-toak egiteko. Gaur egun, kalitatezko erraminten kirte-nak egiteko erabilten da. Bere egurra eta ikatza erregaiestimatuak dira; hostoak ganaduari emoten jakoz.

Urdaibaiko ibaiertzetan batez be,hezetasun haundi-ko inguruetan, paisaiaren elementuak dira lizarrak.Isurialde kantauriarren asko dagoz.

Lizar galanta Arratzun.

Euskal Mitologian lizarra baserriaren jagolea da,udaberrian etxeetan lizar adarrak ikusten diraeskegita. Manuel Lekuonaren berbak doguzhorren adierazle: "Lizarra ez da bedeinkatu behar,berez da bedeinkatua".

Gabai Arrea hegaz egiten,atzealdean Matxitxako.

hobetuteko. Gazteluatxeko San Juanerako oinez-koentzako bidea konpondutea esate baterako lan-kidetza horreri esker sortu zan. 2007an 345 metro-ko zatia konpondu zan, Eneperi eta San Juanenartekoa, inguruneagaz bat datorrren materiala era-bili eben. San Juan, Aketze eta Matxitxakoko Faroabegiztatuteko ikustokia ipini zan eta Biotopokofauna eta landareriaren gaineko informazinopanelak be bai.

Gazteluatxeko San Juan eta Aketze Biotopoarenerdian dagoz, 149 hektareako eremua da, 129itsasoa eta 20 lehorra. Aketze bakar-bakarrikdagoanez, hegaztien santutegia da. Bertan 200bikote ekaitz-txorik baino gehiagok ipinten dauzhabiak: ubarroi mottodunak, kaio hankoriak etahaitz-usoak. Gazteluatxeko San Juan babestutendaben haitz aldapatsuetan, landareak gatzari etaitsas brisari eginda dagoz. Nabarmentzekoakdira Armeria euskadiensis, gure itsasertzekoendemismoa, eta basolibondoa, garai epeletakoolibondoaren oinordea.

Itsas hondo harritsuetan alga ugari dago itsas espe-zien elikagai, lupina, faneka, txitxarro edo harraparihaundiak, itsas-aingirea edo morenea kasu, hantxejaten dabe. Azalerago, alga gorrien artean, kabuxak,karraspioak, juliak eta ornogabe askok, itsas trikuak,olagarroak edo nekorak babestuten dira.

Gainera lanpernen koloniarik inportanteena bebadago, ze ia ezinezkoa da bertara helduteaeta.Biotopo Babestu aitortu ebenean, lanpernaharrapatzeko moratoria proposatu zan; 2004komaiatzean luzatu zan beste bost urtez.

Aberastasun naturalak eta gizonak mendeetan izandauan hartuemonak, bakarra egiten dabe. Izan be,kondairak diñoanez, San Juan Bateatzailea Bermeonlehorreratu eta hiru pausotan heldu zan baselizara;pausoen aztarnak bideko lau lekutan ageri dira. His-toriak X. mendera eroaten gaitu, sasoi hartan suteaketa lapurretak izan ebazan; gaur egun, Gazteluatxe-ko San Juanen baseliza sinesmenez betetako erro-mesen jomuga da. Ingurua jagoteaz orain dala 10urtetik hona "Gazteluatxeko San Juanen Manteni-mendurako Batzordea" arduratuten da.

La gestión del espacio natural protegido de San Juan de Gaztelugatxe corresponde a la Diputación Foral de Biz-kaia,en coordinación con el Gobierno Vasco.En el marco de esa labor de protección y conservación,la Diputa-ción Foral de Bizkaia mantiene un convenio de colaboración con la Obra Social de " la Caixa ",mediante el quese desarrollan actuaciones que garantizan la preservación de los valores naturales y paisajísticos,se asegura su

uso público ordenado,y se contribuye a la restauración y mejora de lugares de especial interés en Bizkaia.

aurreko orrialdetik dator


AMALURItsasgora

AMALUR

Itsasgora

IITTSSAASSEERRTTZZEEKKOO OONNTTZZIIOOLLAAKK,,HHIISSTTOORRIIAADDUUNN OOFFIIZZIIOOAA EETTOORRKKIIZZUUNN BBAARRRRIIZZTTUUAAGGAAZZItsasertzeko arotzaren ofizioa, behar-beharrezkoa izan zan gure arrantzaontziteriarentzat sasoi baten, baina materiale barriak eta enbarkazinoekerabilera barriak izateak aldatutera behartu dau, bilakatutera, ontzigintzanjardutera. Bermeoko Ontziolak estatuan zein europa mailan, artisau-beharhau mantenidu dauan enpresa bakarra da.

Sektoreak daukon krisiak arrantza flotea gutxituegin dau eta Bermeoko Ontzioletako jarduerea gauregun antzinako egurrezko itsasontzien erreplikakegitea eta azken belaunaldiko materialekaz ontzibarritzaileak egiteko negozio bideak topetea da.

"Arrantzaleentzako egurrezko barkurik ez da egiten,sek-torea dagoen moduan, dagozanak mantendutenbadabez be, eurek nahiku. Bermeoko "Aita Guria" Bale-ontzia, ontxe hile batzuk amaitu genduan "Gure Izar"eskola-ontzia, edo egiten ari garen 51 metroko egurrez-ko beleroa, Europako handiena, moduko barkuak, egi-teko kapazidadea geuk bakarrik daukogu Estatu mai-lan" dinosku Kepa Aranburuk, Astilleros de Bermeoenpresako ontzigintza injineruak.

Itsasontziak "kartara" eraikitzeak batez be, enbar-kazino barriak eta barriztzaileak eraikitzeko enkar-guak, itsasertzeko ontziola honen bilakaera etamantenimendurako giltza dira.

"Egurrezko beharra badago,baina beste bide bat igeritzenhasi gara, material barriak erabilten, guk fibreagaz egitendogu behar. Saltua gitxi gitxike emon dogu. Ez da salto

gogorra ze egurre menperatuten dauanak,pollyesterra belandu ahal dau,arotzak praktika behar dau,bai egurrezkobai fibrazko barkuak egiteko". Proiekturik nabarmenenaeraiki eben itsasontzi ekologikoa da. Gaztelako Kanale-an ibaiko nabigazinorako ontzia da, motor elektrikoadauko eta bateria plaka fotoboltaikoen bidez kargetanda.Ez dauko sistema hidraulikorik eta ez dau ez oliorik ezgasoilik erabilten isurketarik ez egoteko.

"Ekologikoak batez be, kanpoko pinturak eta gelakdira, uragaz kontaktuan dagozanak, elikagai-gelakdirelako. Fibrazko barkuetan gauza ezpezialak egitendoguz" gomutatuten dau Kepa Aramburuk, on-tzigintza injineruak, beste injineru bategaz etaBerm eoko Ontziolen arduradun eta jabea dan PacoMendietagaz batera, zuzenduten dau enpresatikurteten daben ontzien eraikitze prozesu osoa.

Honeek ontziolok, inguruan dagozan arrantza on-tziak konponduteko tailerrak diran arren, egurrez-ko arrantzontzi haundiak goleta bihurtuten espe-zializatu dira : "Orain proiektu importante bidaukoguz: "Santísima Trinidad" Trafalgarreko batai-lako gerrako barko baten erreplika bat, Madrileko

Astilleros de Bermeo es el último astillero que aun mantiene la pro-fesión de carpintero de ribera, mediante el trabajo de la madera enla reparación de algunos barcos de pesca, y principalmente, en laconstrucción de réplicas de antiguas embarcaciones destinadas a

usos turístico-culturales.

Bermeoko portuan bisitatuahal dan Aita Guria bale-ontzia Bermeoko ErriberaOntziolak egindakoa da.

laku baten ipinteko, eta oraindikzehaztu behar dan beste megaproiektubat, "Principe de Asturias" gerra-ontziamoduko barkua. Turismorako izango daeta gobernuak eroango dau mantenimen-dua". Erakundeen laguntzea ezinbeste-koa da itsasertzeko arotzeriak irauteko,ze betiko enbarkazinoak berreskuratute-ko ekimenakaz, erabilera soziokulturalakedo denbora pasarako erabilteko, artisauofizio honek irautea ahalbideratuten dau."Bermeoko baleontzia egiteko bai Bermeo-ko Udaletxetik, bai Bizkaiko Foru Aldundi-tik, eta Eusko Jaurlaritzatik laguntzak eukidoguz, eurek ordaindu dabe barkuarenerrekuperazioa", dinoskue Astilleros deBermeotik. Orioko ontzi atunketari bat

La construcción de "barcos a la carta", y sobre todo los grandes encargos de embarcaciones novedosas einnovadoras, son las claves de la evolución y el mantenimiento de este astillero de ribera. El ballenero del

siglo XVII "Aita Guria", la réplica del telescopio original de William Herschel encargado por el Instituto Astro-nómico Nacional, un barco ecológico para el Canal de Castilla, la construcción del buque escuela "Gure Izar",un prototipo de embarcación de alta velocidad de 30 metros, o el velero de madera más grande de europa

de 51 metros, que construyen en la actualidad, son algunos de sus construcciones más destacadas.

El Astillero de Bermeotiene previsto refor-

mar sus instalacionesen el muelle de Artza,para poder desarrollar

su labor en la cons-trucción de barcoshabitualmente, de

grandes dimensiones." Ezin dogu egin

pabeloi bat industrigune baten, barkuek

hemendik bota behardira itsasora".

Oraintxu Bermeoko Ontziolak amaitu dauan, GaztelakoKanalean ibaiko nabigazinorako itsasontzi ekologikoa.



AMALUR

ItsasgoraXVII.mendeko baleontziaren erreplika bilaka-tuteko proiektua, gaur egun Balearen Arrant-zaren Interpretazino Zentroa dana BermeokoArtza kaian, itsasertzeko arotzaren ofizioakirauteko ahalegina da. Behargintza eta Ber-meoko On-tziolaren artean sinatu eben lanki-detza hitzarmen bat behar bako gazteei ontzi-gintza aro-tzeriako ikastaro bat emoteko etahorkoxe fruitua da enbarkazino ikusgarri hau.

"Kurtso bi egin genduzan, funtzinoa zeozer ikas-tea zan eta lanean hastea.Teoria eta praktika egi-ten zan, praktikak ez dira egiten mahai baten,barkuen egin behar da lan, eta balleneruan egineben behar gazteek. Ikasle batzuk gugaz laneaneta beste batzuk arotz modure be badagoz" azal-duten dabe ontzioletako arduradunek.

Itsasertzeko arotza izateko dagoan zailtasunabera da traba, holako artisau enpresa baten-tzat. Gitxik menperatuten dau eta urte askobehar dira ondo behar egiteko. Bermeoko On-tziolek hiru belaunaldi pasatu dabez, bataMendieta Ontziolak lez Lekeition,gero Munda-kan eta urte batzuetatik hona Bermeoko On-tziolak, Bermeoko Artza kaian, horrek danaktradiziodun ofizio hau burututeko esperientziaeta ondo egiteko garantia emoten deutso.


Itsasertzeko arotzeria arti-sau ofizio da, eta Bermeon

oraindik mantentzen da.

Bermeoko Ontziolan egiten dabizen 51 metrokoegurrezko belero ikaragarria, Europako handiena.

AMALUR

Itsasgora

Ezaugarririk deigarriena (hortixik hartutendau gainera, izen zientifikoa) bizkar-hega-tsaren lehenengo radioa da, ilizioa, besteakbaino luzeagoa da eta gingil haragitsu batdauko puntan. Sapoak kainuberatzat era-bilten dau: radioaren puntea aho ondoanipinten dau eta gingilak erakarrita datozanarrain txiki guztiak jaten dauz.

Lophius piscatorius, espezie egonkorra da,basa edo harezko hondoetan bizi da 20-1.000 metrora. Errunaldian milioi bat arrau-tza ipini ahal dauz,zinta likin baten barruanurteten dabe eta uretan zabalduten dira.Iberiar itsasaldean bizi da.

Arrain zuria da; haragi leun, gihartsu etagozoa dauko, itsaski zabore haundikoa.

Itsas sapoa lofidoen familiakoa da.Ezaugarri morfologiko bereziakdaukoz: buru ikarragarria eta hagin gogorrez betetako aho itzela.Gorputza, ostera, laburra da, buztanerantz ez dauko ezkatarik etamoko laban batek babestuten dau.

Lophius Piscatorius (latinez)Rape (gaztelaniaz)

IITTSSAASS SSAAPPOOAA

PUBLIERREPORTAIA URREMENDI

ITSA

SMEN

DIK

OI

IMK DERIOMI FUTURO, CLARO QUE SÍQuienes somos y de donde venimosLa escuela agraria de Derio abrió sus puertas el 4 de noviembre de1985.Han pasado ya 22 años.Años de adaptación al entorno,al sector,y a los tiempos, y de consolidación como referente de la formaciónagraria en Bizkaia y en Euskal herria. Años en los que estamos consi-guiendo hacer historia. El curso 2010-2011 serán 25 años.La escuela nace con unos objetivos claros: la profesionalizacióndel sector primario (forestal, hortofrutícola y agropecuario), y faci-litar el relevo generacional del agro vizcaíno.

Nuestra andadura comenzó con tres titulaciones:FP1 Explotaciones agropecuarias, FP2 hortofruticultura y FP2 Explotacionesforestales.Tras los primeros años se desarrolló la Formación Intensiva y Conti-nua (FIC).Con tres líneas estratégicas:Hortofruticultura,Forestal y Agropecua-ria.Hoy en día convertidas en diez:intensiva,general,agrícola,forestal,jardine-ría,hortofrutícola,ganadería,vitivinicultura,enología y agroturismo.La reformade la formación profesional en ciclos formativos nos lleva definitivamente aapostar,por un lado,por un sector verde de gran futuro (jardinería),que plan-tea otra forma de relación con el medio natural y el paisaje,y por otro,por unaproducción de frutas,hortalizas,flores y plantas,moderna y sostenible.Actualmente las titulaciones se engloban dentro de lo que denomina-mos FORMACION INICIAL:Técnico superior de gestión y organización delos recursos naturales y paisajísticos (acceso directo a la universidad),Téc-nico medio en Jardinería, Técnico medio en Explotaciones agrícolasintensivas (producción de frutas,hortalizas flores y plantas asociadas alcaserío).Para el curso 2006/2007, el proceso de euskaldunización impul-sado por el centro da sus frutos y el ciclo formativo de grado superiorpasa a modelo D,que pasa a denominarse NATUR ETA PAISAIA BALIABI-DEEN KUDEAKETA ETA ANTOLAMENDUA.Una labor que demuestra quela euskaldunización de la Formación Profesional es posible.

Qué HacemosEn IMK Derio, enseñamos a nuestrosalumnos a organizar y gestionar sus pro-pias empresas, les capacitamos para eldiseño,cálculo y mantenimiento de insta-laciones agrarias y forestales, les forma-mos para el empleo de maquinariamoderna, y les preparamos para realizaroperaciones de control fitosanitario.Preparamos a nuestros alumnos técni-camente en diferentes área y ciclos:Pro-ducción de frutas,producción de horta-lizas, Aprovechamientos forestales,gestión y Protección de las masas fores-tales, Caza y pesca, Uso publico delmedio natural, o Viveros y producciónde flores y plantas,entre otros.Los ciclos tienen un contenido prác-tico importante y se estructuranmediante módulos, que se distribu-yen en dos años, con dos periodosde formación en centros de trabajo.En definitiva una formación profesio-nal moderna y de calidad, que darespuesta a lo que nuestros sectoresde referencia demandan y a lo quenuestros alumnos persiguen.

A donde vamosA la búsqueda de la constante pro-fesionalización y modernización denuestros sectores de referencia,garantizando su relevo generacional.

IOSU ALBERDI BALZATEGI - COORDINADOR DOCENTE IMK-DERIO


GEURE ALTXORRAK GEURE ALTXORRAK

LLAA EETTAAPPAA GGÓÓTTIICCAAEENN UURRDDAAIIBBAAII IIII.. SSAANNTTAA MMAARRÍÍAA DDEE GGEERRNNIIKKAAEl proceso de creación de los nuevos núcleos villa-nos, al margen de la realidad infanzona precedente,comenzó tardíamente en Bizkaia, si lo comparamoscon lo ocurrido en La Rioja, Álava o el norte de Bur-gos. Sí, es cierto que las primeras fundaciones sehicieron desde finales del siglo XII (Durango 1180,Balmaseda 1199) y comienzos del siglo XIII (Orduña1229, Bermeo 1236), aprovechando el auge econó-mico del periodo Románico; aunque éstas se incre-mentaron a lo largo del siglo siguiente como resul-tas de otras necesidades. Así se fundaron núcleoscomo Lekeitio (1325), Markina (1355) o la mismaGernika (1366), que ahora nos interesa.

En el caso de la Villa de Gernika, parece habersevalorado su situación estratégica al fondo del valleque describe el río Oca y junto a un "puerto deGernika" preexistente. La función comercial pareceevidente, aunque no hay que desechar, que ya enel siglo XIV la nueva villa surgiera como refugio delos labriegos frente a la amenaza de los noblesbanderizos, ávidos por mantener su rango econó-mico y social durante este periodo de crisis.

Una de las grandes iniciativa en la que se embarcauna villa es en la construcción del templo parroquial,a veces varios, que significará junto a la construcciónde las murallas, los mayores costos del erario público.

La villa de Gernika presenta en posición extramuros ysobre ella la iglesia de Nuestra Señora de la Asunción,un magnifico ejemplo de templo gótico renacentistainiciado a medidos del siglo XIV y concluido hacia1660 (últimas bóvedas y el coro).La demora de la obra,debido a lo ambicioso del proyecto y a las incidencias

sobre el edificio (incendios), produjo el curioso efectode modificar el trazado inicial para adaptarse al gustorenacentista en el acabado final.

Este corresponde a una peculiar y elegante iglesia-salón levantada sobre los muros perimetrales yocho esbeltas columnas jónicas. El edificio se arti-cula en tres naves de cinco tramos rematados enábsides poligonales. La cabecera central presentauna galería de excelente factura, una de las másvistosas de Bizkaia siguiendo el gusto de los trifo-rios de Santiago y San Antón en Bilbao. A los píesun amplio coro renacentista sobre arco escarzanobajo, muy parecido al de San Pedro de Lumo.

Desde el exterior la iglesia se percibe como un bloquemasivo, que no permite entender el despiece interior,solo aligerado por la espadaña barroca (1776) queremata la portada principal abierta al norte. Ésta pre-senta jambas y arquivoltas en bocina con dos arcos deingreso rebajados y separados por mainel. Sobre éste

la imagen de la Virgen y aambos lados las de San Pedro ySan Pablo. Sobre el tímpano selee la inscripción:Myll et cccc etIXL años Sancho de enparan.Según se deduce que el tracistade la obra es Sancho de Enpa-ran y la fecha de conclusión dela portada? en el año 1449.

La iglesia de Santa Maria deGernika ha compartido lamayor parte de la vida deesta villa, asaltos, incendios,bombardeos; siendo uno delos escasos testigos medie-vales conservados de la his-toria local y punto deencuentro y referencia parasus pobladores durantegeneraciones. M.U.P.

Puerta principal abierta alnorte de la Iglesia de Santa-

Maria de Gernika-Lumo.

Interior de la Iglesia Santa Maria de Gernika-Lumo.


ZER EGIN eta NORA JOAN

Ibilbidea

ZER EGIN eta NORA JOAN

Ruta

EERRRROOTTAA-EERRRREEKKAA BBAATTEETTIIKK IIBBIILLBBIIDDEEAAGernikatik gatozela,Gautegiz Arteagaren eskumaldean,Ibarrekozubi kalean,hasten da ibilbidea.Orain dala gizal-di batzuk gure eskualdeko erreka eta errekastoen indar hidraulikoa zelan aprobetxatuten eben ikusiko dogu.

Kalean aurrera egin, zubi bat zeharkatu eta herria menderatuten dauan Ereñozarmendirantz segiduko dogu, bihurgune zarratu batera heldutakoan, bidezidorra har-tuko dogu. Bidean, Jaunsolo baserriaren ondotik pasatuko gara.Bertan hiru biderengurutzea dago: erdikoa hartuko dogu, ibilbidean ikusiko doguzan lau erroten artetikdoan bide estua. Lehenengo, Barrenerrotara (XVIII.m.) helduko gara, hurrengo Olae-tara, errota eta burdinola zaharrera, gero Goyene edo Goienerrotara, 1.940tik ez dabi-len urun-errotara, hustubidearen arku bat eta harrizko paletadun errubedea daukoz;azkenengo Ojangoitira, ia-ia jausita dago eta kanpoko instalazinoak guztiz hondatu-ta: hustubideko arkua, anteparea eta erretena.Ibilbide honetan zehar, gaur egun errekearen inguruan dagoan lasaitasunaz eta isil-tasunaz gozatu eta aintzina, errotak eta burdinolak geratu barik ebilzan denboretakojarduerea imajinatu ahal izango doguz.Ojangoititik hur dago errotatara helduten zan uraren, errekearen, kobea eta iturburua.Errekea zeharkatu eta beste aldean, Oiangitxi baserria dago, barriztu barria. Handi-xik pasatu behar dogu barriro be herrira bueltetako. Aldats gogor bat igo eta Gaute-giz Arteagara helduko gara, erdigunera, bertan Jasokundeko Andra Mariren elizeadaukogu. Eleizearen ondotik, hormaz inguratutako bide batetik herriko plazara hel-duko gara, gure ibilbidearen amaierara.

RREECCOORRRRIIDDOO PPOORR UUNN AARRRROOYYOO MMOOLLIINNEERROOLa ruta comienza, en la calle Ibarre-kozubi, en la parte derecha de Gau-tegiz Arteaga, viniendo desde Gerni-ka. Es un recorrido que nos muestrael aprovechamiento intensivo delque era objeto la fuerza hidráulicade ríos y arroyos de nuestra comarcahace unos siglos.

Siguiendo la calle, cruzamos un puente y caminamos hacia la mole del monte Ereñozar,que domina el pueblo, hasta llegar a una curva pronunciada, donde nos desviamos porel sendero. En el camino, pasamos junto al caserío Jaunsolo. Aquí hay un cruce de cami-nos con tres ramales: elegimos el de en medio, un sendero estrecho que discurre juntoa los cuatro antiguos molinos que jalonan la ruta. Nos iremos encontrando, por ésteorden con: Barrenerrota, del S. XVIII; Olaeta, molino y antigua ferrería; Goyene o Goiene-rrota, molino harinero que no funciona desde 1940, a pesar de que mantiene un arco dedesagüe y la rueda de paletas en piedra, y Ojangoiti, antigua ferrería, prácticamentederrumbada y que conserva en mal estado las instalaciones exteriores del molino: arcode desagüe, antepara y cauce.A lo largo de ésta ruta, podemos imaginar el contraste entre la tranquilidad y el silencio

que se respira junto al arroyo en la actualidad y la frenética actividad que se viviría en laépoca en la que molinos y ferrerías trabajaban a pleno rendimiento.A pocos metros del edificio de Ojangoiti se encuentra la cueva y manantial origen delcauce del que se alimentaban todos éstos molinos.Cruzamos,y ya en el otro lado del arroyo,se encuentra el caserío Oiangitxi, recientemente res-taurado y por el que debemos pasar para iniciar el regreso al pueblo.Tras subir una cuesta bas-tante pronunciada nos adentramos en el núcleo del pueblo de Gautegiz Arteaga,donde es dedestacar su Iglesia Parroquial de Santa María de la Asunción.Desde la Iglesia y por un caminorodeado de muros, llegamos a la plaza del pueblo, punto final de nuestro itinerario.

Gautegiz-Arteagako Olaeta errota.

P.R BI-163


MUNDUTIK ZEHARMUNDUTIK ZEHAR Antonio Pou

Gernika-lumoko hirigunea.

El ciudadano viaja por el mundo rural montado enuna burbuja de irrealidades.No pisa el terreno y cuando lo hace se mantiene cui-dadosamente aislado de él,gracias al calzado depor-tivo o a los neumáticos de su mountain-bike. No oyeel terreno porque camina con los oídos taponadospor auriculares que le proporcionan un fondo musi-cal sin el cual se siente inseguro.Los baserritarras sonvistos como un elemento más del decorado, pre-guntándose quizá cuánto cobrarán por hacer deextras en esa película que están viendo.

Esa sensación no sólo es propia de los habitantesde las grandes urbes. Bermeo o Gernika también

reproducen a escala minúscula un fragmento deellas, en edificios y espacios urbanos, lo cual estámuy bien, pero a veces también reproducen lasactitudes, especialmente la gente joven que no haconocido otro mundo.

No hay duda que el universo que ha creado laciudad tiene una poderosa capacidad de con-vicción sobre todos nosotros. La realidad aplas-tante de la hipoteca oculta frecuentemente elmar de fantasías en el que habitualmente nave-gamos, mar que no hubiera confundido a nin-gún marino de hace cincuenta años y que hoynos obliga a endeudarnos.

Arratzuko baserri gunea.

TODOS SOMOS CIUDADANOS... Una fantasía,entre tantas,es que la comida sale de lossupermercados. No es de extrañar: es casi imposiblerelacionar esa bandeja envuelta en film transparentede tacos de carne perfectamente cortada,con un peda-zo de la evocadora vaquita que pasta entre las verdescampas. La desconexión mental es tan grande que nocausa inquietud ni contradicción alguna ver el abando-no de los caseríos,muchos de los cuales han tenido quetransformarse durante las últimas décadas en cultivosarbóreos para poder obtener algún ingreso.

La ciudad tiene fe ciega en sí misma. No producecomida, sólo almacena la que necesita para tresdías, una constante que se repite en todas lasurbes del mundo de hoy, confiada en su capacidadpara atraerla. Cuenta con que, en algún lugar delmundo, se estará produciendo y que alguien latransportará hasta ella. Cuanto más lejos se pro-duzca mejor porque a la salida de la oficina no esgrato ver a la gente deslomándose, con la pielagrietada por el aire y el sol. Como no es grato vercampos embadurnados de pringue negro, escapa-

do de las tuberías que lo extraen de las profundi-dades, pero cuando ese líquido no llega, quizá por-que no lo podamos pagar, es cuando todo se para-liza y la fantasía se convierte en pesadilla.

Nos conviene,en aras de la supervivencia,revalorizarel mundo rural. Dar prioridad en nuestros gastos alas alubias. Poner en funcionamiento las mejores tie-rras para producir comida, dejando para árboles laspeores y para edificios las que no valen para otracosa. En las urbes estaría bien usar esas superficiesinútiles que son los tejados para cultivar algo o paratenerlas de verde con florecitas. No es ninguna uto-pía; la ciudad de Linz,en Austria,ya tiene más de cua-renta hectáreas de tejados verdes,y la alemana Pots-dam o la estadounidense Portland, en Oregón,llevan más de diez años promocionándolos.

Hoy, los ciudadanos tenemos la fortuna de viajar enese trasatlántico de lujo que se llama vida urbana;dotémoslo al menos de botes salvavidas para todos,no se convierta en un Titanic.

Y ese es el problema. Hoy todos tenemos la consideración de "ciudadanos", es decir, de habitantes de laciudad. Durante décadas lo hemos forjado para huir de la dura realidad de la vida rural de antaño. Ahora,desde la urbe, se ve aquel mundo con nostalgia y el ciudadano se acerca a él envuelto en gasas de ensoña-ción, viendo la Naturaleza a través de los ojos de Walt Disney o de los reportajes de la televisión.

38 URREMENDi

ZER EGIN eta NORA JOAN Gastronomía

URREMENDi 39

ZER EGIN eta NORA JOAN Gastronomía

AASSAADDOORR ZZAALLDDUUAA,, LLAA CCAALLIIDDAADD DDEE SSIIEEMMPPRREE EENN UUNN RREEMMOODDEELLAADDOO EENNTTOORRNNOO

Se puede decir que el Asador Zaldua no necesitapresentación. Sus treinta años de trayectoria ava-lan el prestigio de este pionero en el arte de laparrilla que comenzó siendo un asador y poste-riormente se fue especializando hasta conseguir lafama que hoy le distingue.

En el año 2006 el local sufrió un incendio y,tras una tem-porada cerrado,a finales de 2007 volvió a abrir sus puer-tas,totalmente remodelado.La imagen actual,modernay minimalista, está totalmente alejada de la tradicionalcon la que fue concebido en un primer momento.

Cuenta con un comedor con capacidad para unas50 personas y una terraza anexa, una zona cubiertaque se utiliza especialmente en verano. Los dosespacios pueden unirse en un solo comedor concapacidad para unas 120 personas. En el contornode la terraza, unos pequeños jardines cultivan hier-bas aromáticas que, además de perfumar elambiente, posteriormente se emplean en la cocina.

Sin embargo, su cocina tradicional y especialmentesus carnes y pescados a la brasa continúan siendoel principal reclamo, tal y como explica su propieta-ria, Garbiñe Azkuenaga. "El asador Zaldua tiene unacarta basada en los mejores productos disponiblesen cada temporada a la brasa, predominantementede origen local, quizá menos elaborada de la que sepuede encontrar en el Baserri Maitea o en el Castillode Arteaga - también pertenecen al Grupo Zaldua -porque aquí los clientes vienen específicamente acomer la carne y el pescado a la brasa. Sin embargo,también contamos con menús de degustación conplatos más elaborados como el chipirón encebolla-do, todo un clásico".

En Zaldua se mima la carne. "Trabajamos desde haceaños con los mismos proveedores y elegimos personal-mente las piezas". Una vez comprada se deja descan-sar en cámaras especiales hasta que se “relaja”y estáen las condiciones óptimas para degustar.

El asador trabaja la brasa con carbón de encina, queproporciona a la carne un característico sabor añejo.La mano experta del personal de cocina hace leresto. El secreto, según Estibaliz Uriarte, jefa de coci-na, es "conseguir que la carne quede en tres capas,la exterior más hecha donde coge el color oscuro,una segunda intermedia y la tercera, cruda

Estibaliz Uriarte, Jefa de Cocina del Asador Zaldua.

pero caliente, una carne que no está cocinada pero tampo-co fría". Para evitar que la pieza pierda jugosidad "recomien-do la sal marina para hacer las chuletas, porque es una salhúmeda y no hay que dejar que la carne pierda jugosidad

Torrijas de pan de naranja y queso azul.

Arroz cremoso con almejas.

cuando está en la brasa. Una vez hecha,se retira este tipo de sal porque tienedemasiado sabor y se reemplaza por unasal ahumada".

Como explica la jefa de sala, Irene Ortizde Errazti, la bodega cuenta con tintos,predominantemente Rioja, así comoRibera del Duero, rosados y blancos. Eltxakolí es otra demanda en alza, princi-palmente los de la región.

La época estival está a la vuelta y loshorarios ya se adaptan a unas fechasde mucho trabajo. "El verano es unatemporada fuerte - reconoce Garbiñe -contamos con muchos clientes habitua-les, veraneantes de la zona, y turistas depaso, por ello sugerimos hacer reservascon antelación”.

Desde septiembre del año pasado, el Asador Zal-dua está de nuevo en funcionamiento, tras unaetapa en la que ha experimentado notables cam-bios. Sin embargo, su oferta sigue siendo la mismaque hace años lo convirtió en un referente dentrodel mundo de la restauración.

40 URREMENDi

PREPARACIÓN: Se comienza elabo-rando la sopa de tomate. Se rehoga lacebolla y se le añade el tomate juntocon una pizca de sal, otra de azúcar y elconsomé de bonito. Una vez hecha, seturbina todo y se pasa por el chino. Acontinuación, se fríe la tosta de pan yse cubre con esta sopa de tomate.

Por otra parte, se prepara la ventresca ala brasa, utilizando carbón de encina.Una vez cocinada, le añadimos un refri-to de ajo y perejil. Se sirve junto a latosta bañada de sopa de tomate.

SOPA DE TOMATE EUSKO LABEL CON VENTRESCA DE BONITO A LA BRASA

INGREDIENTES:1 ventresca de bonito, 2 tomates Eusko Label, 1 cebolla, 1 diente deajo, Perejil, Aceite de oliva de 1ª, 200 ml. de consomé de bonito,Una tosta de pan , Una pizca de sal, Una pizca de azúcar.

Patrocinado por BabestuaPUBLIERREPORTAIA URREMENDI

KA

LITA

TEA

FU

ND

AZI

OA

TTOOMMAATTEEAAKK JJAATTEEAAKK HHAAIINNBBAATT OONNUURRAADDAAUUZZKKAA OOSSAASSUUNNAARREENNTTZZAATT

Besteak beste, licopenoak (kolorante naturala)ezaugarri antioxidatzaileak ditu eta bere kontsu-moak hainbat kantzer izateko arriskua gutxitzendu ikerketa guzti horien arabera. Gainera, sistemainmunologikoan ondorio onuragarriak ditu.Hain zuzen ere, baratzeko altxor preziatu hau jate-ko garaia oraintxe da. Garain bete-betean sartutagaude. Dagoeneko aurkitu dezakegu merkatu etadendatan Eusko Labela duen tomatea.

Eusko Label Tomatearen ezaugarriakEuskadin ekoiztutako tomatea da eta zaporehandiena duten tomate-motak bakarrik dauka-te Eusko LabelaZimurrak dituen tomatea da,berde gorri kolorekoa

eta zapore egokiena duenean biltzen da; landare-an bertan heltzen hasten denean, alegia.Ardura handiz, ekoizten da, ingurumenaerrespetatuz.Eta gainera Eusko labelak, etengabe egitendiren kontrolen bidez, haren kalitate handiabermatzeaz gain, araudi zorrotza betetzenduela ere bermatu egiten du.

Eusko Labela duen Tomatea banaka eta erretilue-tan saltzen da, eta beti Eusko labelen kontrol etike-ta eramaten du; beraz berme guztiak edukitzekoKalitatearen K ikurra bilatu behar da.

URREMENDi 41

Tomateak oso aberatsak dira "licopeno-tan", beta-carotenoan eta C bitaminan, eta horrek egiten duhain zuzen ere osasunarentzat hain onuragarri iza-tea. Honen guztiaren inguruan aspaldian hainbatikerketa egin dira. Denak bat datoz: tomateakonura asko ditu osasunarentzat.


ARTISTAKManu Leguineche

MMAANNUU LLEEGGUUIINNEECCHHEE:: SSOOYY UUNN TTÍÍOO SSEENN-CCIILLLLOO,, AAPPEEGGAADDOO AA SSUU TTIIEERRRRAA,, AA SSUUSSAAMMIIGGOOSS.. SSOOYY UUNN SSEENNTTIIMMEENNTTAALLEn su casa de Brihuega, el reconocido periodista y reportero de guerra, de Belendiz, Manu Leguineche, reci-bió al alcalde, concejales y a una representación de 60 vecinos de Arratzu, que acudieron a homenajearle,como hijo predilecto. En un ambiente familiar, Manu Leguineche, recibió emocionado una "makila" demando, una reproducción del escudo de Arratzu y dos enormes cestas llenas de productos típicos de supueblo. Él con un sincero y muy profundo agradecimiento, invitó a comer a todos los presentes. En la sobre-mesa, que se alargó hasta última hora de la tarde, más que con el periodista hablamos con la persona.

Urremendi: ¿Qué sentiste al recibir la llamadadel Ayuntamiento de Arratzu, para decirte queiban a hacerte este homenaje? Manu Leguineche: No me lo esperaba. Me pare-ció de una generosidad llena de cariño….Porqueyo soy un tío sencillo, apegado a su tierra, a susamigos, a la vida tradicional, a la vida clásica.

U.: ¿Qué recuerdos te evocan los nombres deBelendiz y Arratzu?M.L.: Me queda, sobre todo, el recuerdo de "ese rectán-gulo" que veía desde mi casa en Belendiz, en el quepodía identificar cada casa...Ahora,con vosotros he teni-do la ocasión de remover un poco mi memoria y tam-bién me he emocionado.Ir en coche a Araba,ya me hacía

sentir que conectaba con algo,me emocionaba,cambia-ba de piel,de ánimo,...Llegar a Gernika,y no te voy a decira Belendiz,y ver a mis primos y a mi prima Inés y,última-mente, a Santos, que ahora tiene una hija, muy guapa,por cierto… todo eso,me devolvía a algo,que es consus-tancial conmigo. Porque, para buenas o para malas, soyun sentimental y ser un sentimental lo llevas toda tu vida.Y no te divierten las cosas grandes o una entrevista conun importante medio de comunicación.

U.: ¿Qué sensación te ha producido recibir en tucasa a tantos vecinos de Arratzu, que han veni-do en autobús, para homenajearte y traerte aBrihuega un poco de tu tierra?M.L.: Ha sido un momento irrepetible, difícil deexplicar, también conmovedor...

U.:Y al acercarse uno a uno presentándose:“yo soy…”M.L.: Es curioso como conserva uno los nombres.En mi vida he tenido una deriva muy rica, llena deacontecimientos, … Pero esto para mí permanecea parte, como algo íntimo.

U.: Arratzu es un pueblito pequeño, y tambiénBrihuega. ¿Tienen algo en común?M.L.: Yo quería vivir en un pueblo, y Madrid no es pre-cisamente un pueblo. Quería volver un poco a Belen-diz,repetir esas imágenes del pasado,aunque estuvie-ra en otro paisaje.Y ese anhelo lo encontré aquí como

podía haber sido en cualquier otro lado. Esta casa, mela recomendó mi amigo, el premio Nobel, Camilo JoséCela.Y aquí me vine.Me gusta el buen tiempo,y la casatiene un jardín para estar tomando el sol,... fumar unpuro,...No quiero más. No he sido hombre de grandesambiciones,ni mundanas,ni de ningún tipo.

U.:Y ¿cómo era Manu,el niño que jugaba en Belendiz?M.L.: Era un niño de después de la guerra, ¡qué te voya decir! A mi me hubiera gustado tener una infanciafeliz, no pudo ser del todo, y eso ya no tiene vuelta.Pero lo que sí me quedó de todo esto fue aquellasecuencia de paisajes, de personajes… Hoy, cuandome decían, soy tal…me he ido acordando de cadauno de ellos. Si al cabo del tiempo, de tantas vicisitu-des,me he podido acordar,quiere decir que algo muyprofundo quedó en mí, y todavía queda.

U.: Estudiaste derecho en Deusto, cuando enBilbao no había carrera de periodismo…sinembargo acabaste trabajando de reportero? M.L.: No, no había. Ni los periodistas eran bienvenidos.Para mi padre fue un mal descubrimiento,luego,comome quería mucho y yo a él,nos hicimos a la idea.Porque

pasa a la página siguiente

Aurreskua eskeini ebeen arratzuarrek Brihuegan, bere etxean, Manu Leguinecheri egindako omenaldian.

Arratzuko alkateak, Josu Olano, herriko makila emon eutson Manu Leguineche kazetari arratzuarrari.





yo no quería ser otra cosa. Fui a estudiar derecho por-que era, y todavía sigue siendo la carrera que vale paracualquier cosa. Que te puede abrir camino, ytrabajo…La idea de mi padre era que yo tuviera un buf-fete en Bilbao. Con lo que hubiera terminado aburri-do,…(bromea con los asistentes) A mí me tiraba elperiodismo, y sólo el periodismo, no quería compartireso con nada, ni con derecho, ni con nada. Así que nome quedó otro remedio que abrirme camino por micuenta.Yo he querido mucho a mi profesión,he recorri-do mucho,he vivido momentos que resumen todo unsiglo.Y auque no puedo estar contento con las guerrasque he vivido,porque las desprecio,he sido testigo.

U.: Eres reportero, pero tienes una importantefaceta de escritor… M.L.: Son cosas que se inventan, eufemismos:periodista y escritor. Yo lo único que soy, humilde-mente, es periodista. Me dicen escritor, porque hepublicado 37 libros. (casi nada,...) Ya, pero no. Estolo quiero separar muy bien, porque la gente ahorase da unos aires… Siempre me he sentido periodis-ta, y es lo único que soy. He publicado, pero esoqueda en mi registro de periodista no de escritor

U.: Después de haber recorrido tanto mundo,ahora lejos del Pais Vasco, ¿Cómo ves Euskadi?.M.L.: Yo quiero mucho a mi pueblo y soy máspartidario de lo que une, que de lo que divide.Pero como es imposible ponerse de acuerdo,...Ese amor sigue, ese cariño y aquí, entre nosotrosahora, está la prueba. Hoy habeis venido muchos,todos muy cariñosos y no he preguntado a nadiesi es de "esto" o de lo "otro". Lo que me queda,como resumen final, es el cariño que trasmitentodos, sean de lo que sean.

U.: ¿Sigues al día de la actualidad de Euskadi opoco a poco te has quedado alejado?.M.L.: Siempre pregunto, hablo por teléfono. Hastadonde puedo estoy informado de lo que pasa. Nopodía ser de otra forma.

U.: ¿Cuál es el lugar más recóndito en el que tehas encontrado con un vasco? y ¿qué hacía allí?.M.L.: En la India con misioneros vascos. Un díaacompañé a uno de ellos a matar un tigre. Desde elmisionero que está esperando al tigre para matar-lo, porque se ha comido el ganado, hasta los pelo-taris de cesta de Manila, que eran todos amigosmíos. Grandes pelotaris, y grandes personas tam-bién. El origen une mucho.

U.: Y ¿el mus?. Tú eres un reconocido muslari. Enlas paredes de la casa cuelgan numerosos"diplomas" que lo avalan. Lo que además de afi-ción denota dominio.M.L.:No,no es cierto totalmente.Ya me gustaría.Juegomuy mal. Afición tengo toda… Mucha gente de mi

edad, que ha conseguido llegar, en la vida, a puestosimportantes en grandes empresas,darían un brazo porjugar bien al mus.Yo les he visto sufrir,porque les gana-ba una persona de oficio humilde. Acostumbrados atriunfar en todo, ...son unos membrillos.

U.: Tú, con el tiempo, volviste a vivir al campo, perohoy día hay mucha gente de ciudad que decide insta-larse en pueblitos rurales,pero que no vive el campo.M.L.: Es muy difícil vivir en el campo. La gente cuandova al campo, como en el matrimonio, cree que todo esideal.Pero muchos no aguantan la soledad.Para vivir enel campo y prescindir de todos los atractivos que puedetener la ciudad hay que valer.Y hay mucha gente queno puede con ello, y termina por volver a sus raícesurbanas. Algunos también intentan vivir como hippiesy al cabo de un tiempo descubren, que no tienen niidea de cultivar la tierra...que es una vida dura,...y enton-ces se preguntan: ¿qué hago yo aquí?. Yo soy muyescéptico,con muchos de los que dan ese saltito,perohay que ser comprensivo con todos. Para vivir en elcampo hay que tener mucha paz interior,que haga queno te influyan las ideas más pesimistas y que te encan-te una cosa tan sencilla como el canto de los pájaros.

De vuelta a su casa,la despedida,también fue muy emo-tiva,como las despedidas de familiares cercanos.Sólo supromesa de venir a Arratzu,a inaugurar la plaza que lleva-rá su nombre, la hizo un poco más fácil para todos. Susdolencias le limitan mucho su capacidad de movimiento,así que tenerle en Arratzu el próximo otoño será todo unhonor,que estamos deseando celebrar.

viene de la página anterior

Manu Leguineche-k,bera omentzeko Bri-huegara hurbildu ziren

Exactamente un mes más tarde, el pasado 21de julio, el alcalde de Arratzu, Josu Olano, y

una representación del Ayuntamiento, volvie-ron a Brihuega acompañando al DiputadoGeneral de Bizkaia, José Luis Bilbao y del

Diputado de Relaciones Municipales y Urba-nismo, Patxi Sierra, para nombrarle “BizkaitarArgi”, un reconocimiento que se hizo oficialtres días más tarde, en una recepción quetuvo lugar en Bilbao, en el Palacio Foral.


GEURE KIROLAK GEURE KIROLAK

Mendizaleak II Mendizaleak II

MMEENNDDIIZZAALLEEAAKK ((IIII))SSOOLLLLUUBBEE 770077,, KKRREESSAALLDDUUNN MMEENNDDIIZZAALLEETTAASSUUNNAABermeo itsas herria bada be, mendirako lotura handia dau. Sollube mendiaren barrenak,Bizkaiko 5 deiadar mendietako batek, besarkatuten dau udalerria. Eta horixe izena hartueban, "Sollube 707", orain dala 15 urte sortu zan mendi talde bermeotarrak.

"Sollube 707" 100 kide baino gehiagogaz, mendizale talde gaztea da,15 urte baino ez daukoz. Bere jatorria ostera, urrunago doa, "Eguzkialde" edo "Garbola"taldeetara, 60.hamarkadan mendi talde moduan ezezik talde kultural lez be funtzionatenebeenak. Dana dala, taldearen gaztetasuna gaztetasun, bere urteko egutegia aberatsa da,klasiko egin diran martxaz beterik.

"Bermiotik oinez" da jarraituenetariko bat, bai maiatzean antolatuten dana Bizkargi men-diko jaietara joateko bai abuztukoa, apartekoenetakoa, "abuztuaren 14an geratzen garaarratsaldeko 8retan Bermeon, gau osoan oinez ibili ostean, 30km-eko ibilaldia, Bilboko Bego-ñako Andra Mari Eleizara meza entzutera joaten gara" dinosku Xabier Goikoetxeak, "Sollu-be 707"ko presidenteak.

Beste ibilbide bat, mendizale asko batzen dituana eta 9.edizinora heldu dana "BermeokoErmitxen Martxa" da. Ez da betiko martxea ez, itsasbazterreko bidetik joan eta Gaztelu-gatxe, San Miguel, Mañu, Aingeru Guardie eta Almike baselizetatik pasatzen da. "Urterobarriztuten dogu, hemen bi ibilbide egoten dira, "Betikue" 31km-koa eta "Luzie" 48km-koa.Azken hau 2005ean hasi zan egiten" diñoe klubekoek.

Baina betikoez gain, "Sollube 707" taldeak urtero eskaintzen deutsez erronka barriak mendiza-le bermeotarrei,etapaka egiteko ibilbideak hain zuzen,"Euskadiko itsasbazterretik Done Jakuebidea" esate baterako, 2006an hasi ziren eta datorren zemendian bederatzigarren etapa izan-go da (Laredo-Güeñes). Beste bat eskualdean zehar doana "Urdaibaiko Bira" (G.R98). Arrakas-tatsuena 2005ean burutu zan:"Ardoaren eta arrainaren ibilbidea" (G.R.38) Oionen hasi eta Ber-meon amaitu. "Martxa honek arrakasta haundia euki eban, azkenengo etapa Bermioko ArrainAzokiegaz batera izan zanez, giro ona egon zan" gomutaten da Xabier.

"Sollube 707" ,con más de 100 socios, es un grupo de mendizales relativamen-te joven. Con sus quince años de andadura, aún no alcanza su mayoría de

edad. Sin embargo, sus orígenes se remontan a grupos como "Eguzkialde" o"Garbola" que en los años 60 funcionaron, no solamente como grupos de

montaña, sino también como asociaciones culturales.

Esta Sollube 707 presenta un variadocalendario anual, con marchas conver-tidas ya en clásicas. "Bermiotik oinez"en mayo para acudir a las fiestas del

monte Bizkargi, y en agosto, de noche,para llegar a la primera misa en la Igle-sia de Begoña de Bilbao, el "Día de la

Amatxu", y la "Bermeoko ErmitxenMartxa", recorrido por las ermitas de

Bermeo que ha llegado a su 9ª edición,son algunas de las más destacadas.

Bermeoko mendizaleen taldeak2005ean burututako "Ardaoren eta

arrainaren ibilbidea"-k (G.R.38),Bermeoko Arrain Azokan izan

eban bere azkenenengo etapa.Partehartzaileak antzinako jantzie-

kaz ailega ziren herrira.

BermeokoErmitxen Mar-txan mendizaleasko batzendauz urtero.Aurton 9.edizi-noa burutu da.


48 URREMENDi

GEURE KIROLAKMendizaleak II

URREMENDi 49

VENTA DE EXTINTORES PEQUEÑOS(3KG) PARA VIVIENDAS. PRECIO:37€

MANTENIMIENTO ANUAL: 7€. ENTREGAA DOMICILIO. SOLO PARA BUSTURIAL-

DEA. TLF: 667 652 110 (JON)

IRAGARKIAKcorreo ordinario: Urremendi Landa Garapen Alkartea.

Domingo Alegria Enparantza, Z/G. 48300 Gernika-Lumo (Bizkaia)teléfonos: [email protected]; 94 625 06 06 - 688 61 66 22 - 657 79 08 36* se ruega un máximo de 10 palabras.

SE BUSCA PERSONA PARA LA LIMPIEZADEL HOGAR Y PLANCHA. 2 ó 3 DÍAS A

LA SEMANA, MAÑANAS. ERRIGOITI(ZONA DE OLABARRI) IMPRESCINDIBLE

COCHE TLF: 619 409 247

KLASE PARTIKULARRAK ESPERIENTZIADUN IRAKASLEAK KLASE

PARTIKULARRAK ESKAINTZEN DITU.LEHEN HEZKUNTZA ZEIN DBH-RAKO.

GERNIKAN. TLFA: 656 772 012

SE VENDE DUPLEX EN MUNITIBAR.CER-CANO A GERNIKA Y PLAYAS. REHABILITA-

DO. 100M2, 3 HAB, 2 BAÑOS, SALÓNCOMEDOR, COCINA Y TRASTERO. GARAJE

25M2. 232.000€. SIN GARAJE 211.000€.TLF: 635 602 011

Envianos tus anuncios a:

CURSOS CAD 2D Y 3D (GERNIKA)AUTOCAD 2 Y 3D, MECHANICAL DESKTOP3D, ARCHITECTURAL DESKTOP 3D, SOLID

EDGE 3D, UNIGRAPHICS 3D.TLF: 665 71 18 67

E-MAIL: [email protected]

SE OFRECE CHICO PARA TRABAJAR EN GER-NIKA BERMEO O ALREDEDORES DE PEON O

SIMILAR O REPARTIR PROPAGANDA.TLF: 655620087 Ó

[email protected]

SE VENDE TERRENO EDIFICABLE ENNABARNIZ (2.500 M2). TLF: 616 348 894

SE VENDE PISO NUEVO EN ERRIGOITI CEN-TRICO BUENAS VISTAS. 3 HAB. 2 BAÑOS,

DESPENSA, C/C,GARAJE,TRASTERO. POSIBI-LIDAD DE DUPLEX. COCINA EQUIPADA.

BUEN PRECIO. TLF: 652 707 405

SE OFRECEN CLASES DE FRANCÉS.LICENCIADA, CON EXPERIENCIA. TODOSLOS NIVELES. PREPARACIÓN DE EXAME-

NES, REFUERZO, CONVERSACIÓN, TRADUC-CIÓN... EN BUSTURIALDEA.TLF: 669730088 (BELÉN)

SE VENDE CASERÍO DE 2 VIVIENDASEN FORUA TERRENO 2 HA. OPCIÓN AMAS TERRENO MOVIL: 605813611

SE OFRECE MUJER EUSKALDUN PARAATENCIÓN Y CUIDADO DE PERSONAS

MAYORES, EN DOMICILIO, HOSPITA-LES O RESIDENCIA. POR HORAS, DÍA Y

NOCHE. MUCHA EXPERIENCIA YTRATO AGRADABLE. TAMBIÉN PARA

TAREAS DOMÉSTICAS. ZONA DE BUS-TURIALDEA O MUNGIA.

TLF: 627 293 814

SE OFRECE CHICA EUSKALDUN PARACUIDADO DE NIÑOS O PERSONASMAYORES Y HACER LABORES DE

CASA TLF: 688 629 353

BUSCO TERRENO EN ALQUILER DE LARGA DURACIÓN,

PARA PLANTACIÓN DE KIWI. LLANO OCON POCO DESNIVEL. MÍNIMO 5 HAS.CON POSIBILIDAD DE CAPTACIÓN DE

AGUA PARA RIEGO AGRÍCOLA.CONTACTAR CON: 630 06 83 84

(Lander) o 94 625 76 09 (Urremendi)

SE VENDE TXOKO DE 52M2 EN BILBAO.PRECIO:60.000€

TEL.: 658730639 EMAIL: [email protected]

SE VENDE PISO EN BERMEO POR 151.000 €,4 HAB, SALA, BALCÓN 70 M2, EN EL PARQUE

"LAMERA", CÉNTRICO. TLF.: 658730639 EMAIL: [email protected]

SE VENDE TERRENO EDIFICABLE 3500M2 PARA UNIFAMILIAR. A 10 MIN. DE

GERNIKA.VISTAS INMEJORABLES.TLF: 659 639 666

SE ALQUILA LOCAL COMERICIAL ENUN LUGAR MUY CÉNTRICO DE BER-MEO DE 50 M2 MOV: 696 300 596

SE VENDE BAR CÉNTRICO EN USAN-SOLO. CON LICENCIA PARA BAR-

DEGUSTACIÓN. REFORMADO ÍNTE-GRAMENTE HACE UN AÑO.

TLF:609 578 888

SE OFRECE SEÑORA DE GERNIKA PARA TRABAJOS

POR HORAS CUIDAR NIÑOS O LIMPIEZADE LUNES A VIERNES

TLF:628 330 054

SE VENDE PISO EN GERNIKA. 3 HAB,ASCENSOR, CAMAROTE, CALEFAC-

CIÓN GAS NATURAL.PRECIO A CON-VENIR. TLF: 675 709 121

SE VENDE LIBRERÍA-COPISTERÍA ENUSANSOLO. CÉNTRICA (C/ OLETXE

Nº25). OPCIÓN DE COMPRAR ELLOCAL. TLF: 609 578 888

SE VENDE PISO CÉNTRICO DE 100M2EN USANSOLO. CON ASCENSO, 3 HAB,SALÓN DE 25M2, COCINA, 1 BAÑO Y

DOS TERRAZAS. TLF:609 578 888

COMPARTO COCHEPARA IR A DIARIO DE GERNIKA A AZPEITIA.

SALIDA A AZPEITIA: 7:00H VUELTA A GERNIKA: 15:00H

JORGE: 653153147

SE VENDE PISO EN GERNIKA.3 HAB, ASCENSOR,

CAMAROTE, CALEFACCIÓN GAS NATU-RAL.PRECIO A CONVENIR.

TLF: 675 709 121

HIRUSOLAIRUKO ETXE BAT SALGAI MUNITIBARREN LEKEITIO,

GERNIKA, ETA ZORNOTZATIK 15 MINUTU-RA.400 M2 LURRA: 200 M2.4 LOGELA, 1HIDROMASAIEKO BAINERAREKIN ETA

JANSLEKUA. 4 KOMUN. APARKALEKU BI.25M2KO TXOKOA, SUKALDE OSOA ETA

BEHEKOSUA. ARI MUSIKALA, HEGO-EKIAL-DERA BEGIRA. PREZIOA: 445.000 € (HITZ

EGITEKO PREST)TLF: 653730970.

SE OFRECE CHICA RESPONSIBLE PARAPLANCHAR. RAPIDEZ. POR HORAS.

TLF: 635 689 589

SE OFRECE "SOY UN JOVEN DE 17 AÑOSQUE BUSCA TRABAJO. VIVO EN GERNIKA-LUMO, HABLO EUSKERA, Y TENGO EXPE-RIENCIA COMO PEÓN DE OBRA Y COMO

BARMAN" TLF: 688 611 203

SALGAI PISUA BERMEON. 62M2 ERABATBERRITUA. SUKALDEA BERRIA JANTOKIA-REKIN BAT EGINDA. KOMUN 2. BALKOIA.

LEKU ZENTRIKOA. BISTA ONAK. 204.500€.TLF: 663 739 282

LOCAL EGOKITUA SALGAI GERNIKAN.62M2. TXOKO/ESTUDIORAKO EGOKIA.COMUNA DUTXAREKIN. HIRIGUNEAN.

106.000€. TLF: 663 739 282

SALGAI GASOLIORAKO DEPOSITO BIBURDINEKOA, 400L: 150€. 100L: 50€.

TLF: 656 707 125

SALGAI AUTOARENTZAKO UME AULKIA. 100€.

TLF: 656 707 125

Otro de los desafíos planteados por el club fue la puesta en marcha de su web, www.sollube707.com, enel año 2000. En esta página se explican los itinerarios, el calendario de salidas, y también se dan a conocer el

índice de participación. A través de esta web los aficionados a la montaña también pueden federarse on-line, o bajarse los datos de georeferenciación de los distintos itinerarios que el club ha marcado.

Aurten "Sollube707" taldeak, kideak mendira joa-tera animatuteko proposatuten dauan ekimena"Bizkaiko ehun urtetik gorako 129 mendiak" izen-datuta. Kide bakotxak 129 mendietatik 10 igotekokonpromisua hartu dau. Baldintza bakarra gailu-rreko buzoian taldearen txartela ixtea eta igoera-ren argazkiak erakustea da. Bizkaiko ehun urtetikgorako gailur guztiak egindakoan, Gipuzkoa etaArabakoekaz jarraitutea da asmoa.

Taldearen beste erronketako bat taldearen weborria izan zan www.sollube707.com, 2000 hasi zan

martxan. Hortxe azalduten dira ibilbideak, urtee-ren egutegia, partizipazino indizea eta parte har-tzaileen denborak martxetan. Web orri honenbidez mendizaleek on-line federatu edo taldeakezarritako ibilbideen geoerreferentzietako datuakbajatu ahal izango dabez "horretan, GPS datuekazartxibo bat egiten Bizkaiko lehenengoetarikoak izangara ,eta ibilbide asko daukoguz dagoeneko" azal-duten deuskue taldean.

"Sollube707" taldeak mendiaren gaineko jardu-naldiak be antolatuten dauz Bermeon urtero, hi-tzaldiak, pelikulak edo proiekzioak emoten dabez,mendizaleak batu eta jendea animatuteko.

Deiadar Mendien Eguna Solluben 2007.


50 URREMENDi

SE VENDE PISO EN MUNITIBAR. REHA-BILITADO 65 M2. 2 HAB, COCINA, BAÑO

COMPLETO Y SALÓN COMEDORAMPLIO. GARAJE 25M2. PRECIO.

186.00€. TLF: 635 602 011

SE OFRECE CHICA DE 37 AÑOS PARAHOSTELERÍA, LIMPIEZA, SERVICIOS

DOMÉSTICOS, CUIDAR NIÑOS… (CONMUCHOS INFORMES) TLF: 677853431

SE VENDE PARCELA DE GARAJE DENUEVA CONSTRUCCIÓN EN AMOREBIETA

C/ SAN PEDRO, 31TLF: 646 888 045 / 690 143 456

SE VENDEPISO EN BERMEO 150.253€. 3 HAB, SALA,

COCINA, BAÑO, TRASTERO, 80M2. PARAJE YVISTAS EXCEPCIONALES.

MOV: 653 019 419.

CLASES DE INGLÉS (LICENCIADO) ENGERNIKA. TODOS LOS NIVELES, PRE-PARACIÓN DE EXÁMENES, EOI, FCE,

REFUERZO, CONVERSACIÓN, ETC.TLF: 944653851/680228233

SE VENDE PISO EN PEDERNALES, 3 HAB. 1BAÑO, C/GAS, PARA ENTRAR A VIVIR.

CERCA PLAYA. PRECIO 28M.TLF: 646774826 (TARDES)

SE OFRECE SEÑORA PARA CUIDARANCIANOS POR LAS NOCHES O AYU-

DANTE DE COCINA LOS FINES DESEMANA. CON REFERENCIAS Y COCHE.

TLF: 615 766 534

SALGAI HYUNDAI TUCSON.CRDI.DIESEL.140 CV.6VEL.70.000KM.6,5L/KM.

GRIS PLATA.NARRUA.A/C.ABS.TCS.AIRBAG.OSO SEGURUA.19.500€.

TLF 656 707 125

SE VENDE PISO EN GERNIKA

2ªMANO. AMUEBLADO. 82M2 ÚTILES.COCINA, SALA, 3HAB, BAÑO, PREINSTA-

LACIÓN GAS, FIBRA ÓPTICA, ASCENSOR.CAMAROTE 35M2. 240.000€.TLF: 663 025 661/ 616 061 444

SE VENDEN 2 TERRENOS EN BERMEO

NO EDIFICABLES. PARCELA LLANA770M2 ZONA ARITXATXU;PARCELA

IRREGULAR 2210M2 ZONA ARENE. VIS-TAS AL MAR. PRECIO NEGOCIABLE.

TLF: 635 207 [email protected].

SE ALQUILA LONJA 50M2.PARCIALMEN-TE REFORMADA.PLAZA SAN JUAN IBA-RRA.GERNIKA-LUMO.TLF:946 254 656.

IRAGARKIAK

Un zarzal muy protegido - Urremendiurremendi.org/uploads/16.pdf · 2018-08-20 · Bizkaiko Foru...

Documents

Transcript of Un zarzal muy protegido - Urremendiurremendi.org/uploads/16.pdf · 2018-08-20 · Bizkaiko Foru...