V. BERDINTASUN PLANA - santurtzi.net PLAN DE IGUALDAD D… · berdintasuna lortzea eta emakume...

V. EMAKUME ETA GIZONEN ARTEKO BERDINTASUN PLANA SANTURTZIN (2018-2019)

V. BERDINTASUN PLANA EMAKUME ETA GIZONEN ARTEKOA SANTURTZIN

2018-2019


1

AURKIBIDEA

LEGE ESPARRUA

JARDUERA PRINTZIPIOAK

2014-2017RAKO IV. BERDINTASUN PLANAREN EBALUAZIOA

ARRETA JASO DUTEN EMAKUMEAK

EGINDAKO JARDUERAK

EMAKUMEEN EGOERARI BURUZKO DIAGNOSTIKOA

V. BERDINTASUN PLANAREKIN ESKU HARTZEKO ARDATZAK

BERDINTASUNERAKO GOBERNAMENDUA

JABEKUNTZA ETA PARTAIDETZA

GIZARTE ANTOLAKETA ERANTZUKIZUN PARTEKATUAREKIN

EMAKUMEEN AURKAKO INDARKERIARIK GABEKO BIZIA

2018. ETA 2019. EKITALDIETARAKO AURREKONTUA

EKINTZEN KRONOGRAMA

PLANAREN KUDEAKETA SISTEMAK ETA EGITURAK

BERDINTASUNARI BURUZKO UDAL ORDENANTZA INPLEMENTATZEKO PROZESU BEREZIA

PLANA JARRAITU ETA EBALUATZEKO SISTEMA

PLANAREN JARRAIPENA

PLANAREN EBALUAZIOA ETA ADIERAZLEAK

ERANSKINA: PLANA EGITEAN GIZARTE ERAGILEEK PARTE HARTZEA


2

2018-2019RAKO SANTURTZIKO V. BERDINTASUN PLANAREN

LEGE ESPARRUA

Berdintasunerako eta ez-diskriminaziorako eskubidea nazioko eta nazioarteko hainbat

lege araudietan garatuta dago. Besteak beste, honakoa azpimarra daiteke:

emakumearen aurkako diskriminazio modu guztiak deuseztatzeko konbentzioa, 1979ko

abenduan NBEren Batzar Nagusian onartutakoa eta 1983. urtean Espainiako Estatuak

berretsitakoa.

Europar Batasunaren eremuan, 1999ko Amsterdamgo Itunak legez Estatu kideek

garatutako politika eta ekintza guztietan emakumeen eta gizonen arteko berdintasun

printzipioa zehazten du. Era berean, erkidegoaren beste zuzenbide arau batzuk kontuan

hartu behar dira, hala nola, 2002/73/CE Zuzentaraua, enplegua lortzeko, prestatzeko eta

lan-baldintzetarako gizonen eta emakumeen artean tratu berdinaren printzipioa

aplikatzeari buruzkoa; 2004/113/CE Zuzentaraua, ondasunak, zerbitzuak eta hornidurak

lortzeko gizonen eta emakumeen arteko tratu berdintasunaren printzipioa aplikatzen

duena; eta 2006/54/CE Zuzentaraua, enplegu eta lanbide gaietan gizonen eta

emakumeen arteko aukera eta tratu berdintasunaren printzipioa aplikatzeari buruzkoa.

Horri Tokiko Bizian Emakume eta Gizonen Berdintasunerako Europar Gutuna batu behar

zaio. 2006ko maiatzean onartu zen eta bertan xedatutakoaren arabera, oso

garrantzitsua da tokiko gobernuek berdintasun handiagoaren alde aginpideak erabiltzen

eta kooperatzen konprometitzea.

Estatuan, Konstituzioaren 14. artikuluak berdintasunerako eta sexuarengatik ez-

diskriminaziorako eskubidea aldarrikatzen du. Bestalde, 9.2. artikuluak aginte publikoei

indibiduoen eta taldeen berdintasuna egiazkoa eta eraginkorra izan dadin baldintzak

sustatzera behartzen die. Era berean, 3/2007 Lege Organikoak, martxoaren 22koak,

emakume eta gizonen berdintasun eraginkorrerako denak, xedatutakoarekin bat, toki

erakundeen kasuan, beren aginpideak gauzatzen dituenean berdintasunerako

eskubidea integratu behar du eta gainerako herri erakundeekin lankidetzan jardun ere

bai.

Bestalde, Euskadiko Autonomia Estatutuak 9.1. artikuluan berdintasunerako eta

sexuarengatik ez-diskriminaziorako eskubidea azaltzen du. Halaber, emakume eta

gizonen berdintasunerako 4/2005 Legeak, 2005eko otsailaren 18an Eusko Legebiltzarrak

onartutakoak, Euskadiko herri administrazioentzat lehentasunezko helburu estrategiko

modura finkatzen du emakume eta gizonen berdintasunari buruzko lorpena eta horien

artean tokiko administrazioa, erakunde autonomoak eta mendeko erakunde publikoak

edo horri lotutakoak sartzen dira.


3

Emakunde, Emakumearen Euskal Erakundeak, berdintasun plan desberdinak egin ditu

eta gaur egun VI. plana dago indarrean. Hala eta guztiz ere, 2018-2021 denboraldirako

VII. plana oso aurreratua ageri da. Agenda XI. Legealdirako Gobernu Programaren

konpromisoekin1 lerrokatzen da eta egiteko orduan 4/2005 Legeak, otsailaren 18koak,

emakumeen eta gizonen berdintasunerako denak, 15. artikuluan xedatutako legezko

manuari erantzuten dio.

Emakume eta gizonen berdintasunaren arloan Euskadiko aginte publikoen jarduera

bideratzeko dokumentuak, Emakunderen berdintasun planak, esparru gidaria dira eta

jarduera eremu guztiak (kultura, egiturak, prozedurak eta herri administrazioaren

beraren prozesuak) lantzen dituzte, aldaketak bultzatu eta finkatzeko eta, bide batez,

erakunde eta gizarte eraldaketa bihurtzeko. Horren guztiaren helburua

berdintasunerako baloreak aldatzea da.

Erreferentziazko beste programa esparru batzuk honakoak dira: Garapen

Iraunkorrerako 2030 Agendaren helburuak2 eta 2016-2019 denboraldian Emakumeen

eta Gizonen arteko Berdintasunerako Europar Batasunaren Konpromiso Estrategikoa3.

1 XI. legealdirako gobernu programa honako helbidean kontsulta daiteke: https://programa.irekia.euskadi.eus/?locale=es 2Nazio Batuen bilera batean 2015eko irailean onartutakoa, garapen iraunkorrerako 2030 Agenda aurrerapauso nabarmena da generoaren ikuspegitik, , batetik, helburu berezitzat jotzen baita “genero berdintasuna lortzea eta emakume nahiz neska guztien jabekuntzara iristea” (5. helburua) eta, bestetik, genero berdintasuna eta emakumeen jabekuntza oinarrizko elementu bezala onartuak baitaude proposatutako gainerako helburuak lortzeko. 3Europar Batzordeak, bere programa estrategikoan, konpromisoa berretsi du eta, ondorioz, emakume eta gizonen berdintasuna sustatzeko lanean jarraituko du. Hala, bere politika lehentasunezko bost area tematikoetan oinarrituko du: lana eta independentzia ekonomikoa, ordainsari desberdintasunak eta pobrezia murriztea, erabakiak hartzea, genero indarkeriaren aurka joatea nahiz biktimak babestea eta emakume guztien eskubideak sustatzea.

https://programa.irekia.euskadi.eus/?locale=es


4

JARDUERA PRINTZIPIOAK

Santurtziko udal administrazioaren jarduera arautu eta bideratu behar duten egitura

printzipioak 4/2005 Legeak, otsailaren 18koak, Emakumeen eta Gizonen

Berdintasunerako denak, 3. artikuluan jasotzen ditu:

Tratu berdintasuna.

Aukera berdintasuna.

Aniztasuna eta desberdintasuna errespetatzea.

Generoaren ikuspegia integratzea.

Ekintza positiboa.

Sexuaren arabera rolak eta estereotipoak deuseztatzea.

Ordezkaritza orekatua.

Koordinazio eta lankidetza.

Bestalde, Emakunderen VII. Berdintasun Planaren zirriborroak dituen printzipioekin bat,

androzentrismoa, sexismoa eta matxismoa zeharkatua ez duten balore berriak eraiki eta

finkatu behar dira. Beraz, gizartean baloreen aldaketa sustatzeko ahalegina egin behar

da. Xede horrez, pertsona bakoitzak, banan-banan, berdina izateko eskubidea berea

duela onartu behar du eta balorea bera izango da emakumea edo gizona izanez gero,

egiaz botere eta aginte berdinak baititu. Baloreak aldatzeari esker, emakume eta

gizonen biziek, guneek, lanek, beharrek, ahotsek eta itxaropenek balio berdina izango

dute eta estereotipoek nahiz aurreiritziek ez dituzte zeharkatuko.

Baloreen aldaketarantz bideratutako esku-hartzeen estrategia ezinbestekoa da Euskadi

genero berdintasunean lehenengo europar herrialdeen artean mantentzeko.

Aurrekoaren harira, Eustatek eskuratutako datuen babesean, Genero Berdintasunerako

Europar Erakundeak (European Institute of Gender Equality) egin ostean, Europar

Batasunaren Berdintasunari buruzko Indizearen metodologiari jarraiki, Euskadik jada 5.

tokia zuen 2012. urtean 58,9 punturekin 1etik 100era bitarteko eskalan. Nolanahi ere,

balio hori europar batez bestekoaren (52,9) gainetik zegoen, baita, besteak beste,

honako herrialdeen gainetik ere: Belgika edo Erresuma Batua, 58,2 eta 58,0 punturekin,

hurrenez hurren.

Aurrekoaren ildotik, hainbat printzipio operatibo azpimarratu behar da, 2018-2019 bi

urterako V. Santurtziko Emakumeen eta Gizonen arteko Berdintasun Planaren lan

programak eta esku-hartzeak zuzentzera bideratuak baitaude:

Generoen artean desberdintasuna ikusgai bihurtzea, ikuspegi operatibotik

landu ahal izateko. Esku-hartzearen lerro hori arrazoizko ondorioa da,


5

berdintasunari buruzko ordenantza onartu berria dela kontuan hartzen badugu.

Hala, udal arlo desberdinekin lankidetzan arituko da generoaren ikuspegia beren

jarduera planetan, kontratazioetan eta genero indarkeriari buruzko aldez

aurretiko txostenetan sartzeko.

Generoaren ikuspegi eta bestelako desberdintasunen zeharkakotasun eta

elkargunea onartzea; bere aniztasunean emakumeak ere elkarren artean

desberdinak baitira. Lerro honek honako faktoreak aipatzen ditu: hizkuntza,

gizarte klasea, sexu aukera, etnia, adina eta aniztasun funtzionala. Horiek,

besteak beste, pertsona guztientzat berdintasuna lortzea eta giza eskubideez

(zibilak, politikoak, ekonomikoak, sozialak, kulturalak, etab.) baliatzea

baldintzatzen dute.

Emakume guztien jabekuntza sustatzea, helburu, bitarteko eta prozesu bezala.

Alderdi hau nahitaezkoa da berdintasunera iristeko eta bi urte hauetan

ahaleginik garrantzitsuenetarikoa izango da. Xede horrez, neurriak hartuko dira,

emakume guztiek biziaren maila desberdinetan (norberak, antolaketa, lana,

ekonomia, gizartea, kultura eta erakunde-politika) modu esangarrian beren

jabekuntza areagotzeko.

Berdintasunarekin egiazko konpromiso politikoa adieraztea eta, horretarako,

aurrekontu eta giza baliabideak nahiz bitarteko teknikoak eskura jartzea.

Halaber, herritarren aurrean gardentasuna izango da eta guztiaren berri emango

zaie, emakumeen mugimenduekin parte hartu eta solasean arituko da eta

Santurtziko Udaleko arlo nahiz sail guztiek erantzukizuna partekatuko dute.

Emakume guztien aurka indarkeria matxistaren modu orori aurre egitea,

ikuspegi guztietatik: fisikoa, sexuala, psikologikoa edo ekonomikoa, bai bizi

publikoan, bai pribatuan. Esku-hartze lerro horrek gizarte prebentzioa eta

sentsibilizazioa sendotzea dakar, indarkeria egoerak modu goiztiarrean

antzeman eta biktimei kalteen aurrean arreta eskaini eta horiek zuzentzearekin

batera.


6

2014-2017RAKO IV. BERDINTASUN PLANAREN EBALUAZIOA

IV. Berdintasun Plana ebaluatzeko, azkeneko lau urteei buruzko datuak kontuan hartuko

dira, programen bilakaeraren ikuspegi panoramikoa izateko.

Esku-hartzeak hurrengo moduan banatzen dira: berdintasuna sustatzearen eremuan

“egindako jarduerak” eta “arreta jaso duten emakumeak” genero indarkeria, sexu

erasoak eta bestelako gizarte, psikologia eta lege kontsultak direla-eta, Zerbitzuko

azpiprograma desberdinetan izan diren emakumeak aipatzeko. Ondoren, atal

bakoitzean bilakaera aztertuko dugu.

ARRETA JASO DUTEN EMAKUMEAK

ARRETA MOTA 2014 2015 2016 2017

GIZ

AR

TE L

AN

GIL

EA

Lehenengoz arreta jaso duena 55 61 52 66

Aurreko espedienteak 61 28 42 42

Genero indarkeria 79 65 59 47

Etxeko indarkeria 15 6 9 4

Bestelakoak: sexu erasoak,

banaketak, ekonomikoak, osasun

mentala…

22 18 26 14

Emakumeak harrera egoitzan 2 3 4

Adingabeak harrera egoitzan 2 2 7

PSI

KO

LOG

IK

OA

K

Lehenengoz arreta jaso duena 41 39 28 27

Aurreko urteak 33 35 34 34



AB

OK

ATU

AK

Arreta jaso duten kontsultak 274 296 290 287



Sexu erasoak 1 1 1


7

Taulan ikus daitekeen bezala, agian, datuetatik aipagarriena urteetan arreta jaso duen

kasu kopuruaren konstantzia eta jarraipena da. Ehun emakume inguruan kokatzen da.

Atal desberdinetan aldaketa arinak daude, baina denbora igaro ahala genero indarkeria

ez dela murrizten ondoriozta dezakegu.

Aniztasunari eta beharrei erantzuteko ikuspegi integraletik genero indarkeriaren

biktimak diren emakumeentzat zerbitzu eskuragarriek hurrengo eremuak hartzen

dituzte:

Gizarte-aholkularitza

Lege aholkularitza

Aholkularitza psikologikoa

Lege eta polizia ekintzetan laguntza

Beste zerbitzu batzuekin koordinatu eta horietara bideratzea (Oinarrizko GZ,

Mendekotasunak, Osasuna, Enplegua, Poliziak, Epaitegiak, Aldundia, elkarteak,

etab.)

Udalaren harrera egoitza

Premiaz edo egonaldi ertainean hartzeko foru baliabideak

Alokairuko etxebizitzak eta etxebizitzak zuzenean esleitzea (Etxebide)

Babes aginduak

Tele-laguntza mugikorra

Familiaren topaketa gunea

Era berean, lau urte hauetan aurrerapausoak eman dira biktimak babesteari dagokionez,

genero indarkeriaren eta sexu erasoen biktimak diren emakumeei arreta eskaintzeko

erakundeen arteko jarduera eta koordinazio protokoloko Koordinazio Mahaiaren

bidez. Horri esker, biktimei arreta azkarrago eskaintzen zaie eta izapideak arintzen dira.

Hala, arreta eskatzen duten emakumeek gehiago sufritzea saihesten da. Horrez gain,

Bizkaiko Genero Indarkeriaren Behatokiko batzorde teknikoetan parte hartu da eta,

ondorioz, erakundeen arteko koordinazioa areagotu da.


EGINDAKO JARDUERAK

Ondoren, taulan azkeneko lau urte hauetan egindako jarduerak ageri dira:

JARDUERA

2014. URTEA

2015. URTEA

2016. URTEA 2017. URTEA

Eskola programak

NAHIKO, Bihotz Gaztearen

Lehen Hezkuntzan.

Talde horietan guztietan 600

ikasle baino gehiago eta

beren irakasleak nahiz

familiak.

Ikastetxeko curriculumean sartutako jarduera.

Udalerriko ikastetxeetan afektibitate eta sexu

heziketa, bizikidetasuna eta genero indarkeria

prebenitzea

Gutxi gorabehera 800 ikasle partaide



prebenitzea programa

Gutxi gorabehera 900 ikasle partaide



prebenitzea programa

Gutxi gorabehera 1.000 ikasle partaide

BELDUR BARIK

lehiaketa eta urteko

sariak ematea

IV. “Actitud Beldur barik

jarrera” lehiaketa.

Santurtziko 7 lan.

V. “Actitud Beldur barik

jarrera” lehiaketa,

Santurtziko 30 lan.

VI. “Actitud Beldur barik


Santurtziko 25 lan.

VII. “Actitud Beldur barik


Santurtziko 30 lan.

Kantauri institutuan DBH eta Batxilergoko ikasleekin hitzaldiak

Kaleko jazarpena

Maitasun erromantikoari buruzko mitoak

Argazki erakusketa

“Emakumeekiko indarkeriari buruzko egiak eta gezurrak”

Mamariga kultugunean

“Emakumeen genitalen mutilazioa prebenitzea” Mamaria kulturgunean

“Emakumearen kontakizunak”

XV. edizioa Gaia: “emakumearen

zeregina familiaren barruan”

XVI. edizioa Gaia: “emakumearen garrantzia herritarren

XVII. edizioa Gaia: “emakumearen

jabekuntza”

XVIII. edizioa


9

kontakizun laburren lehiaketa

Aurkeztutako 68 lan

9 euskaraz 59 gaztelaniaz

partaidetzan eta garapenerako laguntza”

Aurkeztutako 69 lan 7 euskaraz

62 gaztelaniaz

Aurkeztutako 92 lan


Gaia: “beren lan eta ordainsari eskubideen alde emakume borrokalariak”

Aurkeztutako 77 lan


Musika ikuskizuna “Emakumeen lanekin piano errezitala”

Musika Eskolaren laguntzaz

Emakume musikagileak: piano kontzertua eta

musikarekiko hastapena. Musika Eskolaren laguntzaz

Emakume musikagileak: musika eta dantza ikuskizuna

Musika Eskola, Aikoa akademia eta Ahots Zuriak Santurtziko abesbatzaren

laguntzaz

Antzezlana “Zapatos rojos” Emakume eta nesken giza

eskubideak urratzeari buruzko salaketa publikoa

“Mari Txotxo 2.0” Titiriteras

Horterasen eskutik

“Patris matrisek” amak izatea erabakitzen duten bi

emakumeen arazoak planteatzen ditu

“Macho Maris” Umorez erantzukizun partekatua, zaintza

partekatua, mikromatxismoak, gizonen pribilegioak, mintzairaren

erabilera sexista, maitasun erromantikoa… lantzen ditu.

“Baby boom en el paraíso” Umorez amatasunaren esperientzia lantzen du.

Erakusketak Gai feministarekin eranskailuak

Iñaki Sánchez “Pegatasek” bildutakoak Dorretxean

285 pertsona baino gehiago

Emakumea eta euskal pilota Dorretxean


10

Emakumeen euskal pilotari buruzko

jaialdia

Emakumeen pala eta eskuzko pilotaren bi partida

eskaini ziren

Genero indarkeriaren aurka I. film laburren

zikloa

8 Kresala aretoan.

40 pertsona

Berdintasunaren alde eta indarkeria

matxista baztertuz gizonen saioa

Udaletxearen aurrean 65 pertsona baino gehiago




Berdintasunezko aitaren eguna

Berdinometroak banatzea eta “Aitak” filma ematea

Homofobiaren aurkako nazioarteko

eguna

Ikastetxeetan informazio kanpaina

LGTBfobia eranskailuak

banatzea

Erakunde adierazpena

Ikastetxeetan informazio kanpaina

LGTBfobia eranskailuak

banatzea

Erakunde adierazpena

LGTBI Urguiluaren Nazioarteko eguna

Urguiluaren Nazioarteko Eguna hainbat jarduerarekin

ospatzea: eranskailuak, semaforoak apaintzea,

hitzaldi eztabaidak, bandera altxatzea, kalejira…

Urguiluaren Nazioarteko Eguna hainbat jarduerarekin

ospatzea: Eranskailuak, aniztasunaren aldeko

bankua, bandera altxatzea, kalejira…


11

Genero indarkeria eta emakumeen eta gizonen arteko berdintasunari buruzko bideo-

foruma

Emakumeen elkarteen lokaletan

“Santurtzitik Bilbora” herri lasterketan

presentzia berezia

Puntu lilaz lasterkariei 4.000 eranskailu jartzea.



Azaroaren 25a: genero indarkeriaren

aurkako eguna

Urtero Gernika parkean egiten da. Partaideak: udalbatza, ikastetxeak eta emakumeen elkarteak nahiz berdintasunaren aldeko gizonen mugimendua.

Emakunderen laguntzaz

berdintasunerako eztabaida-gunean

parte hartzea

“Eztabaida-guneari dagokion autobusaren ikasgela

mugikorrean baldintzarik gabeko berdintasuna”

hitzaldi-eztabaida. 100 pertsona baino gehiago

“Sexismoa, maskulinotasuna eta gizonen askatasuna”

lantegia eztabaida-guneari dagokion autobusaren ikasgela mugikorrean.

110 pertsona baino gehiago

Ikasleentzako lantegiak eta “Mugekin ez dago

berdintasunik” hitzaldia eztabaida guneari dagokion

autobusaren ikasgela mugikorrean.

70 pertsona baino gehiago.

Eztabaida guneari dagokion autobusaren ikasgela mugikorrean eskola

lantegiak. Hizlaritzaren teknikekin

eskola eztabaidak. Sexu indarkeriaren aurkako

kartelen erakusketa. 200 ikasle baino gehiago

Martxoaren 8a: emakumeei omenaldia

3 emakumeren bitartez Santurtziko emakume

langileei omenaldia: Dolores Ibarruri, Emilia Zuza eta Aurora Pérez sardina-

saltzailea.

“Grupo 8 de marzo” kalean Santurtziko emakumeak

omentzea.


12

Puntu lilarekin kartelak banatzea

5.000 banatzea 5.000 banatzea 5.000 banatzea 5.000 banatzea

Karmengo jaietan sentsibilizazio eta

prebentzio kanpaina

Hurrengo leloarekin 8.000

eranskailu eta 400 kartel

baino gehiago editatu ziren:

Jaia+errespetua=

Une oro dibertimendua. Lagunarte, txoznagune eta

jai batzordearen laguntzaz.

400 kartel editatzea eta

1.000 informazio-kit

banatzea, berdintasunezko

jaien alde sentsibilizatzeko.

Egun batean gazteen

taldeekin esku hartu zen.

Betaurreko bereziak erabili

ziren, lagunarteei indarkeria

matxistaren inguruko

hausnarketa egiten

laguntzeko.

“Egin aurre” kanpaina

Komikiaren formatua duten

5 olana 5 kale-argien

multzoetan zintzilikatuak jai

barrutitik hurbil dauden 3

guneetan.

“Emakume, ezagutu zure eskubideak” informazio karpa

Lege-aholkulari eta Zerbitzuko gizarte

langilearekin


langilearekin


langilearekin


13

Indarkeria eta berdintasunari

buruzko hitzaldiak

Abortatzeko emakumeen eskubidea

Gure seme-alaben

sexualitatea lagunduz

Emakumea familian

Egungo gizartean genero berdintasunaren garrantzia

Genero indarkeria: nola

hauteman? Nola jardun?

Biak Extremadurako

Zentroan, Tatiana Perez psikologoaren eskutik

Emakumea euskal pilotan

Zer da emakumearen

jabekuntza?

Kaleko jazarpena

Maitasun erromantikoaren mitoak hutsalduz

Sexualitatea eta afektibotasuna

Indarkeria matxista

komunikabideetan eta mikromatxismoak kulturan

Genero indarkeriari buruzko

legearen inguruan kode penalean aldaketak

Emakumearen ikasgela

Lepoko eta bizkarreko minak prebenitzea

Metodo hipopresiboa

Ezagutu zure emozioak

Jabekuntza perkusioaren

bitartez

Hipopresibo dinamikoak

Bachen loreak

Defentsa pertsonala emakumeentzat

Ezagutu zure mugikorra I eta II

Metodo hipopresiboa

Barre egiteko terapia

Dunba I eta II

Xaboiak egitea I eta II

Autoestimu praktikoa

Kosmetika naturala

Kubako dantza

Baratze ekologikoa

Baratzeak balkoian

Oinarrizko internet eta posta elektronikoa

Adimen emozionala

Mindfulness

Erlaxazio emozionala

Barre egiteko terapia

Dunba

Adimen emozionala: sendotasunak eta ahuleziak

Adimen emozionala:

gatazkak ebaztea

Jardun metamorfikoa

Erlaxazio emozionala


14

Genero indarkeriaren eta sexu erasoen biktimak

diren emakumeei arreta hobea eskaintzeko erakundeen arteko

jarduera eta koordinazio protokoloaren jarraipen

bilera

Azaroan Azaroan Azaroan

2011-2015 denboraldiaren ebaluazio azterketa

Azaroan

Berdintasun Taldearen bilera

2016ko apirilean sortzea eta hasierako bilerak udal

arlo bakoitzeko ordezkariekin

Ekarpenen analisi eta balioztapena

Bloga:

santurtzikoberdingunea.net

Inaugurazioa

50 sarrera baino gehiago

44 sarrera 27 sarrera

16.000 bisita orain arte

Osasun programa: emakumeentzat

antsietatea kontrolatzea

Psikoterapia programa, Mendekotasunen Zerbitzuaren eta

Osakidetzaren laguntzaz 25 emakume








15

Emakumeen osasunari buruzko

hitzaldiak

Emakumeen gatazkak sendagaien bidez tratatzea: psikofarmakoak erabiltzea.

Pertsonen ongizatean

elikaduraren garrantzia

Pelbis zorua sendotzea Orbanak eta larruazala

zaintzea

Mindfulness: estresa kontrolatzeko teknikak

Adimen emozionala

Emakumeok gaizki elikatzen al gara?

Sexualitatea eta afektibotasuna

Koloneko minbizia

prebenitzea

Ahotsaren arazoak

Emakumeen talde eta elkarteen arteko

topaketak

Gizartia elkartea (Getxo)

Gallartako emakumeen elkartea

Avifes elkartea

Arte plastikoen Santurtziko elkartea

Argitan elkartea (Barakaldo)

Baobat kulturen arteko

elkartea

Bolunta elkartea

Berdindu elkartea

Santurtziko Bake Epaitegia

Alma&Lutsia elkartea


Urteen araberako jarduera taula horietan ikus daitekeen bezala, Emakume eta

Berdintasun Zerbitzuak denbora horretan lan handia egin du eta udalerriko emakume,

gizon eta ikasle askori iritsi zaio. Agian, bereziki azpimarra daiteke emakume elkarteen

etengabeko presentzia, bai jarduerak eta ikastaroak antolatzen, baita ekimen eta

topaketa desberdinetan Berdintasun Zerbitzuarekin lankidetzaren ikuspegitik ere.

Halaber, emakumeengan osasun, kultura eta kirolaren garrantzia nabarmen daiteke.

Horretarako, prestakuntza eta terapia ikastaro berezi ugari izan dira, kontakizun

laburren lehiaketa eta emakumeen tenis txapelketekin batera, beste ekimen batzuen

artean.

Aipamen berezia merezi dute data garrantzitsuen inguruan antolatutako jarduerek:

martxoaren 8a, emakumeen eguna; azaroaren 25a, emakumeekiko indarkeriaren

aurkako eguna; maiatzaren 17a, homofobiaren kontrako nazioarteko eguna; edo

ekainaren 28a, LGTBI urguiluaren nazioarteko eguna.

Halaber, Zerbitzuaren esku-hartzeak koordinazioaren eremu desberdinetara zabaldu

dira, bai Udalaren barruan, besteak beste, udal arloetan generoaren ikuspegia

zabaltzeko Berdintasun Taldea sortzearen bidez, bai kanpoan, berdintasun ekimenak

sustatzera bideratutako erakundeekin (Emakunde, Eudel, Aldundia, etab.) hainbat

eztabaida-gunetan parte hartuz.

IV. Santurtziko Berdintasun Planaren ebaluazioa amaitzeko, aurreko orrialdeek

zerbitzuen oso panorama zabala eskaintzen dute, agian, beste udalerri batzuen

antzekoa jarduerak antolatzeari dagokionez, baina azpimarragarria genero

indarkeriaren biktimak izan diren emakumeekiko arreta kontuan hartuta, gure

udalerriak biktimentzat programa integral osoa baitu, udalerriek tokian aipatu zerbitzua

eskaintzea nahitaezkoa ez izan arren. Horregatik, Santurtzi bere prestazioen bizitasun

eta hedadurarengatik, baita ibilbide luzearengatik ere nabarmen daiteke. Ildo horri

jarraiki, herritarren eskura Zerbitzua jarri zuen Euskadiko lehenengo udalerrietariko bat

izan zen.


17

EMAKUMEEN EGOERARI BURUZKO DIAGNOSTIKOA

EMAKUMEEN AURKAKO INDARKERIARI BURUZKO DATUAK

DATU SOZIODEMOGRAFIKO OROKORRAK ETA SANTURTZIKOAK

UDAL LANGILEEI BURUZKO DATUAK

BERDINTASUNA ETA GENERO DESBERDINTASUNAK

GIZARTE ZERBITZU, OSASUN ETA ANIZTASUN FUNTZIONALARI BURUZKO

ALDAGAIAK

HEZKUNTZA ALDAGAIAK

BESTELAKO DATU INTERESGARRIAK

Diagnostiko hau egiteko iturri desberdinetara jo da, bai Santurtziri buruz (betiere datua

eskura izan denean), bai Euskadin emakumeen egoerari buruz, alderaketa-ikuspegi

orokorraz baliatzeko. Beste udal sail batzuek eskuratutako informazioaz gain, EUSTAT,

INE, EUROSTAT, Emakunde, Lanbide eta abarrek eskaintzen duten informazioa kontuan

hartu da.

EMAKUMEEN AURKAKO INDARKERIARI BURUZKO DATUAK Arestian ebaluazioan emandako datuez gain (udalerrian lau urte hauetan arreta jaso

duten emakumeei eskaini zaizkien prestazioen laburpen modura), egoeraren

diagnostikoa egin eta etorkizunean planifikatzeko, ikuspegi handiagoarekin aztertu

behar da Euskal Autonomia Erkidegoan emakumeen aurkako indarkeriaren eragina.

2016. urtean Ertzaintzak4 EAEn 2.797 emakume erregistratu zituen, beren bikote edo

bikote ohiek eraso ondoren; beste 746 emakume, ordea, beren familiako beste gizon

baten eskutik indarkeriaren biktima izan zen eta 231 emakumek famili eremutik kanpo

sexu indarkeria jasan zuen. Guztira, emakumeen aurkako indarkeriaren 3.774

emakume biktima izan dira urtebeteko denboraldian (aurreko urtean baino 225

emakume gutxiago).

4Datuek emakumeen aurkako indarkeriari buruzko informazio estatistikoa jasotzen dute. Aipatu datuak Ertzaintzak bere jarduera eta aginpideen eremuan ezagutu ditu eta polizia dokumentuetan erregistratua dago. Denboraldi batean biktima modura legez kanpoko jardun penala jasan duten emakumeak zenbatzen dira. Datuak gizonek (bikoteak, bikote ohiak, familiako kideak edo bestelako gizonak) erabilitako indarkeriari buruzkoak dira.


18

BIKTIMIZAZIOAK ETA EMAKUMEEN AURKAKO INDARKERIAREN BIKTIMAK INDARKERIA MOTAREN ARABERA3. Absolutuak eta %. EAE, 2016 Bikote edo bikote ohiaren indarkeria, Familiaren barruko indarkeria, Sexu indarkeria; 4.693 indarkeria egoera: 3.598 egoera (% 77), 860 egoera (% 18), 235 egoera (% 5). 3.774 emakume: 2.797 emakume (% 74), 746 emakume (% 20), 231 emakume (% 6) Iturria: Segurtasun Saila, Segurtasunaren Koordinazio Zuzendaritza

Lau egoeratik hirutan baino gehiagotan (% 77) erasotzailea eta biktima sentimenduzko

loturarengatik elkarri egon dira (bikotea edo bikote ohia). % 18 familiaren barruko

indarkeria ekintza izan zen (bikoteak edo bikote ohiak egindakoa izan ezik). Gainerakoak

(% 5) sexu askatasunaren kontrako delituak ditugu: sexu erasoak, jazarpena, etab.

LURRALDE HISTORIKOETAN EMAKUMEEN AURKAKO INDARKERIAREN BIKTIMAK INDARKERIA MOTAREN

ARABERA. %. EAE, 2016

SEXU INDARKERIA; FAMILIAREN BARNEKO INDARKERIA (bikote/bikote ohiarena izan ezik); BIKOTE/BIKOTE OHIAREN

INDARKERIA

Iturria: Segurtasun Saila, Segurtasunaren Koordinazio Zuzendaritza.


19

Emakume batzuei urte berean behin baino gehiago eraso zaie. Guztira 2016. urte osoan

Ertzaintzak 4.693 biktimizazio5 ezagutu zituen emakumeen aurkako indarkeriarengatik

(2015. urtean baino 404 kasu gutxiago).

Erregistratutako datuen arabera, batez besteko tasa EAEn 10.000 emakumeko 41,75

biktimizazioena da. Bizkaian (43,51) eta Araban (42,71) arinki gorago kokatzen da,

Gipuzkoan, berriz, azpian (38,49). 2016. urtean datuak udalerrien arabera banatzen

baditugu, biktimizazio kopuru handiena hiriburuetan eta udalerri handienetan kokatzen

da. Aipatu indizea oso erabilgarria izango da hurrengo urteetan Santurtziren egoera

balioztatzeko.

EMAKUMEEN AURKAKO INDARKERIARENGATIK BIKTIMIZAZIOEN TASA UDALERRIAREN ARABERA. EAE, 2016

10.000 BIZTANLEKO TASA: 0,1etik 14,9ra, 15etik 29,9ra, 30etik 44,9ra, 45etik 59,9ra, 60 edo gehiago. Iturria: Segurtasun Saila, Segurtasunaren Koordinazio Zuzendaritza.

(SANTURTZI ETA BERE INGURUEN XEHETASUNA)

5 Biktimizazioak denboraldi tarte batean zehar emakumeek legez kanpoko jardun penala pairatu duten aldiak dira. Emakume berak biktimizazio bat baino gehiago jasan dezake.


20

Erregistratutako kasuek azken urteetan gorantz egin dute. Dena den, 2016. urtean

biktimizazioen ia % 8 gutxiago izan zen, aurreko urteko datuekin erkatuz gero. Emakume

biktimen bolumenak, ordea, % 5 inguru egin zuen behera. Bikote edo bikote ohiaren

indarkeriak du murrizketarik nabarmenena.

EMAKUMEEN AURKAKO INDARKERIAREN BIKTIMIZAZIOEI BURUZKO BILAKAERA. Absolutuak eta urteen arteko ehuneko hazkuntzak. EAE, 2010-2016 2010. urtea; 2016. urtea

Santurtzi erdian

dago EAEko beste

udalerri batzuekin

alderatzen

badugu.


21


2002. urtetik 2016. urtearen amaierara arte, guztira 40 emakume hil dituzte gure

Autonomia Erkidegoan.

EMAKUMEEN AURKAKO INDARKERIARENGATIK EMAKUME HILEI BURUZKO BILAKAERA. EAE, absolutuak. 2002-2016 Iturria: Segurtasun Saila, Segurtasunaren Koordinazio Zuzendaritza.

Adinen arabera, ez dago biktimaren ereduzko profilik; emakume helduenek eta

gazteenek halako indarkeria mota jasaten dute. 2016. urtean jasan duen emakumeen

% 34,47k 30 urte edo gutxiago zituen, hau da, 3 emakumetatik 1 30 urtetik beherakoa

da. Adina kontuan hartuta, hurrengo moduan banatzen da:


22

EMAKUMEEN AURKAKO INDARKERIA JASAN DUEN EMAKUMEEN BANAKETA ADINAREN ARABERA. Absolutuak eta %. EAE, 2016 14 urtetik beherakoa, 14 eta 17 urte bitartean, 18 eta 20 urte bitartean, 21 eta 30 urte bitartean, 31 eta 40 urte bitartean, 41 eta 50 urte bitartean, 51 eta 64 urte bitartean eta 65 urte edo gehiago. 18 urte baino gutxiago: % 7,55; 18 eta 30 urte bitartean: % 26,92; 31 eta 50 urte bitartean: % 50,50; 50 urte baino gehiago: % 14,92. *Adina ezezaguna den kasuak baztertu dira (% 0,11)


Emakumeen jatorria kontuan hartuta, 2016. urtean indarkeria jasan zuen emakumeen % 53,63 EAEn jaioa zen eta % 12,8 beste autonomia erkidego batzuetan. Biak batera hartuta, guztiaren % 62,71 da. Atzerriko emakumeei erreparatuz gero, emakumeen aurkako indarkeria biktimen

% 33,56 da, gure Autonomia Erkidegoan Ertzaintzaren datuak kontuan hartuta. Dena

den, atzerrian jaiotako emakumeak EAEn bizi diren emakume guztien % 6,14 den

neurrian, emakume atzerritarren aurkako indarkeria nagusi da.

EMAKUMEEN AURKAKO INDARKERIA JASAN DUTEN EMAKUMEEN BANAKETA JAIOTERRIAREN ARABERA. Absolutuak eta %. EAE, 2016 EAE, beste autonomia erkidego batzuk, atzerria; Europa, Afrika, Amerika, Asia, Ozeania. *Jaioterri ezezaguna duten kasuak baztertu dira (% 0,88) Iturria: Segurtasun Saila, Segurtasunaren Koordinazio Zuzendaritza.

Aipatu datuei buruz hurrengo zehaztapena egin behar da: atal honetako datuek hiru

eremu berezitan Ertzaintzak ofizialki erregistratu dituen emakumeen aurkako

indarkeriaren kasuak eta emakume kopurua adierazten dituztela: bikoteak edo bikote

ohiak emakumearen aurka erabili duen indarkeria, familiaren barneko indarkeria eta

familiaren eremutik kanpo sexu askatasunaren aurkako delituak. Indarkeriak horrela

adierazten dira, nagusiki eremu horietan oinarritzen baita erakundeen laguntza eta

arreta.


23

Hala eta guztiz ere, emakumeen aurkako indarkeria egiturazko indarkeria da eta

emakumearen biziari dagokion testuinguru guztietan azaltzen da: eskolan, lanean,

gizartean, politikan, familian eta abarrean. Ildo horri eutsiz, erabiltzen duten gizonak

sufrimendu psikologiko, sexual, fisiko edo moralaz baliatzen dira eta bitarteko

desberdinetara jotzen dute: fisikoa, ahozkoa, keinuak, elektronikoa edo bestelakoak.

Beraz, datu hauetan ez dira agertzen salatu ez duten emakumeak edo indarkeriaren

aurka beste bide batzuk erabiltzen dituztenak: familiaren laguntza, emakumeen

elkarteak…

Diagnostikoaren atal honetatik esku-hartze programak diseinatzeko ondorio

garrantzitsuak ondorioztatzen dira. Ildo horri eutsiz, eskolan eta gazteen artean

matxismoa prebenitu behar da, ondoren, emakumeen aurkako indarkeria bihur

baitaiteke. Era berean, hautemate goiztiarraren sistemak sendotu behar dira eta bide

horretatik herritarrei sentsibilizatu behar zaie indarkeriaren lehenengo seinaleak

ezagutu eta kontuan hartzearen garrantziaz, aurrera ez egiten uzteko. Hirugarrenez,

ahal den neurrian, biktimekiko arreta hobetu behar da eta bigarren eta hirugarren

biktimizazioak saihestu behar dira. Hala, aniztasuna eta bakoitzean indarkeriaren

eraginak antzematea ezinbesteko da, erakundeen koordinazio protokoloa eguneratu

behar da eta errekuperazio psikosozialerako, enplegura iristeko eta banako nahiz bere

kargura dituen pertsonen kaltea konpontzeko zerbitzu eta baliabideen sistema integrala

zehaztu behar da.

BIZTANLEEN DATU SOZIODEMOGRAFIKOAK Oro har, Autonomia Erkidegoan, Santurtzin barne, gutxi gorabehera 70. hamarkadara

arte ehunekoetan orekatuak zeuden emakumeak eta gizonak. Une horretatik aurrera,

emakumeen bizi luzetasun zabalagoa argi eta garbi gelditzen ari da. Euskal emakumeen

bizi itxaropena 2015. urtean 86 urtetan kokatzen da; bien bitartean, gizonena 80,2n.

Datu hau garrantzitsua da emakume adinduen egoera eta beharrak kontuan hartzean,

hirugarren adinekoentzako zehazten diren neurriek (baliabideek, zerbitzuek eta

abarrek) gehiago eragiten baitizkiete.

Santurtzin, azkeneko urteetan biztanle guztien datuei erreparatuz, biztanleria,

etengabe baina jarraian, jaisten ari da:

2013 2014 2015 2016 2017

GUZTIZKOA 47.020 46.651 46.284 46.043 45.765

Emakumeak 24.201 24.036 23.569 23.789 23.684

Gizonak 22.615 22.415 22.254 22.081 22.019

Iturria: INE

Biztanleen piramideari dagokionez, 2017. urteko zifrak kontuan hartzen baditugu,

sexuen arabera honakoa da:


24

Adina: gizonak, emakumeak; geografia eremua; biztanleak, adina, jaiotze urtea, emakumeak (% 51,8), gizonak (% 48,2), sexuaren ratioa (E/G), erreferentziazko data (2017/01/01), datu mota (ikusitako datuak)

Adin taldeak: adina, unitateak, guztira, emakumeak, gizonak, sexuaren ratioa. Guztizko biztanleriaren bilakaera: biztanleak

Iturria: Eustat. Demografia adierazleak. Biztanleen udal estatistika. Biztanleriaren proiekzioak.

Udalerriko migrazio mugimenduei dagokienez, 2013-2015 denboraldian hurrengo

datuak ditugu:


25

Biztanleriaren migrazio mugimenduak. 2013-2015 denboraldia. Guztira, gizonak, emakumeak; immigrazioak, emigrazioak, kanpoko migrazio saldoa, jomuga bezala barne migrazioak, jatorri bezala barne migrazioak, barneko migrazio saldoa, guztira migrazio saldoa; 1.10. taula; Iturria: Santurtziko Udala. Pertsonen sarrera. 2007-2014 denboraldia. Immigrazioak, jomugako barne migrazioak.

2013-2015 (uztaila) denboraldian, kanpoko migrazio saldoa positiboa da, hau da, udalerrian immigrazioek emigrazioak gainditu dituzte.

Nolanahi ere, 2014. urtean saldoak hazkuntza garrantzitsua izan zuen. Izan ere, 2013. urtean 13 pertsonatik 2014ko 40 pertsonara pasa zen (atzerritik pertsona gehiago iritsi ziren Santurtzira).

2015. urtean, ordea, murrizketa antzeman da, uztailaren 1era arte kanpoko migrazio saldoa 35ekoa izan baita, nagusiki emakumeekin.


UDAL LANGILEEI BURUZKO DATUAK Udalerrian berdintasun estandarrei buruzko bilakaeran alderdirik interesgarrienetarikoa udal langileen konposizioan bilakaera egiaztatzea da.

Ondorengo taulan ikus daitekeen bezala, agian, ondorio nagusia honakoa da: konposizioa ogibideak hautatzean generoaren lan estereotipoen

isla dela eta duela 20 edo 30 urte nagusi ziren ereduak jarraitzen direla. Nolanahi ere, orduan, gizonen eta emakumeen lan jarduera “tipikoak”

hautatzeko orduan, gizarte presioa sendoagoa zen (hezkuntzaren atalean egungo estereotipoak zehazten dira. Txikiagoak izan arren, oraindik

hor daude). Langileen taulan datu azpimarragarrienak aipatu nahi baditugu, Barne Araubidean gizon gehiago dago eta peoien, atezainen eta

langileen, udaltzainen eta behe titulazioko pertsonen artean gizonak nagusi dira.

Batez ere emakumeek honako lanbideetan dihardute: gizarte laguntzaileak, Gizarte Ekintza, orokorrean, eta konfiantzazko postuak.

“Paritariotzat” jotzen dira % 40 eta % 60 artetik gorako tarteetan ez dauden desberdintasunak.

2012 2017

Adierazlea Emakumeak Gizonak Guztira Emakumeak Gizonak Guztira

1. Udalbatza 10 % 48 11 % 52 21 11 % 52 10 % 48 21 Paritarioa

2. Gobernua 5 % 42 7 % 58 12 6 % 60 4 % 40 10 Paritarioa

5. Langileak 190 % 41 273 % 59 463 114 % 41 165 % 59 279 Gizon gehiago

8.1. Alkatetzea 13 % 52 12 % 48

25 7

% 64 4

% 36 11 Emakume gehiago

8.2. Zerbitzu Orokorrak 18 % 53 16 % 47 34 14 % 54 12 % 46 26 Paritarioa

8.3. Ogasuna 30 % 43 39 % 57

69 18

% 62 11


8.4. Kultura 35 % 53 31 % 47 66 21 % 46 25 % 54 46 Paritarioa

8.5. Hirigintza-Ingurumena 13 % 77 4

% 33 17 9

% 64 5 % 36 14 Emakume gehiago


27

8.6. Gizarte Ekintza 21 % 78 6

% 22 27 18

% 75 6


8.7. Obrak eta Zerbitzuak 8 % 18 36 % 82 44 9 % 26 26 % 74 35 Gizon gehiago

8.8. Barne Araubidea 52 % 29 129 % 71 181 18 % 19 77 % 81 95 Gizon gehiago


2012 2017

Emakumeak

Gizonak

Guztira

Emakumeak

Gizonak Guztira

9. Banaketa/Lanpostua:

9.1. Teknikariak 35 % 51 33

% 49 68 31

% 65 17

% 35

48 Emakume gehiago

9.2. Peoiak, atezainak eta langileak 15 % 44 19

% 56 34 4 % 21 15

% 79

19 Gizon gehiago

9.3. Administrazioa 73 % 62 44

% 38 117 84

% 45 102

% 55

186 Paritarioa

9.6. Gizarte laguntzaileak 15 % 94 1

% 6 16 10

% 100


9.8. Irakasleak 22 % 62 14

% 38 36 10

% 50 10

% 50

20 Paritarioa

9.9. Udaltzainak 12 % 13 80

% 57 92 11

% 14 65

% 86

76 Gizon gehiago

9.10 Burutzak 6 % 35 11

% 65 17 3

% 43 4

% 57

7 Paritarioa

10.1. Konfiantzazkoak 5 % 56 4

% 44 9 5

% 71 2

% 29

7 Emakume gehiago

10.4. Lan kontratuko langileak 16 % 39 25

% 61 41 10

% 50 10

% 50

20 Paritarioa

10.5. Funtzionarioak 107 % 37 183

% 63 290 104

% 40 155

% 60

259 Paritarioa

11. Titulazioa eta maila:

11.1. Goi-mailakoak 27 % 49 28

% 51 55 14

% 50 14

% 50

28 Paritarioa

11.2. Ertainak 38 % 66 20

% 34 58 27

% 68 13

% 33

40 Emakume gehiago

11.3. Bigarren mailakoak 40 % 25 119

% 75 158 30

% 27 81

% 73

111 Gizon gehiago


29

Ordezkaritza orekatua izatea da berdintasunari buruzko ordenantzan, 2018ko urtarrilaren 25eko Udalaren Osoko Bilkuran onartutakoan,

berdintasun helburu bat. Ildo horri eutsiz, tokiko gobernu organoek alda ditzaketen mailei arreta berezia jarriko zaie, hala nola, konfiantzazko

langileei eta arloetako burutzei. Joera berdintasunerantz jotzea edo, bidezkoa bada, emakumeek ordezkaritza gehiago izatea da, erabakiak

hartzen ziren arloetan gutxi ordezkatuak egon ondoren, beren desberdintasunaren egoera historikoa zuzentzeko (9. artikulua, b paragrafoa).

11.4. Lehen mailakoak 40 % 32 86

% 68 126 36

% 46 42

% 54

78 Paritarioa

11.5. Eskola ziurtagiria 29 % 44 37

% 56 66 7

% 32 15 % 6

8 22 Gizon gehiago

12. Lanaldi mota:

12.1. Murriztua 38 % 47 43

% 53 81 4

% 57 3

% 43

7 Paritarioa

1.2. Jarraitua 183 % 41 263

% 59 446 110

% 40 162

% 60

272 Paritarioa


30

GENERO BERDINTASUNA

Generoaren berdintasun indizea adierazle sintetikoa da eta dimentsiorik gabeko eskalan (1

erabateko desberdintasuna eta 100 erabateko berdintasuna da) hainbat alderdi

garrantzitsutan oraindik gizon eta emakumeen artean dauden desberdintasunak laburtzen

ditu, horiek ongizate eta garapen pertsonalari eragiten badizkiote.

Genero Berdintasunerako Europar Erakundearen (EIGE) metodologia erabiliz egin da. Horri

esker, Euskadiko Autonomia Erkidegoan genero berdintasunean aurrerapausoak aldera

daitezke, Europar Batasunak eta bere 28 herrialdeek eskaintzen duten erreferentziarekin.

Konposizioan 26 adierazle daude eta hierarkikoki sei eremutan egituratuak ageri dira. Aldi

berean, 12 azpieremutan banatzen dira:

Euskadiko Autonomia Erkidegoa, EB-28, Espainia.

Genero berdintasunaren indizea; Enplegua: partaidetza, lanaren banaketa eta kalitatea; Dirua: finantza baliabideak,

egoera ekonomikoa; Ezagutza: hezkuntza maila, prestakuntza; Denbora: zaintzekin zerikusia duten jarduerak, gizarte

jarduerak; Agintea: aginte politikoa, aginte ekonomikoa; Osasuna: osasun egoera, osasunera iristea Iturria: Eustat. Egiturazko adierazleak. Generoaren berdintasun indizea

Euskal Autonomia Erkidegoan genero berdintasunean baliorik altuenak osasun, diru eta

enpleguan lortzen dira. Hala eta guztiz ere, 2012. urtean Europar Batasuneko herrialdeekiko

Euskadiren posizio erlatiboa hobea da osasunaren eta agintearen eremuetan. Horietan

lehenengo eta laugarren tokia izango luke, hurrenez hurren. EB-28ren batez bestekoa


31

kontuan hartuta, eremu guztietan Euskadiko Autonomia Erkidegoak aldeko balioa du,

enpleguan izan ezik. Horretan balioa 1,5 puntu txikiagoa da.

Generoaren berdintasun adierazleak eremuen arabera, Euskal Autonomia Erkidegoa, Espainia eta EB-28.2012

Enplegua, osasuna, dirua, agintea, ezagutza, denbora

EAE, Espainia, EB-28

Iturria: Eustat. Egiturazko adierazleak. Generoaren berdintasun indizea Iturria: EUSTAT

Generoaren desberdintasun indizea (EqualX) lurraldearen ikuspegitik generoaren

desberdintasun maila ezagutzeko diseinatuta dago. Hau da, eskualdeetarako eta

udalerrietarako kalkulatutako indizea da eta indizean sartzen den aldagai sozioekonomikoen

multzoa abiapuntutzat hartuta, lurralde bateko eskualde edo udalerrien artean dagoen

genero desberdintasunaren maila ezagutzea du helburu.

Mapan kolore argiek berdintasun handiena duten eskualdeak irudikatzen dituzte, kolore

ilunenek, ordea, genero berdintasun txikiena dutenak dira, betiere indizea kontuan hartuta.


32

Bizkaiko eskualdeen mapa – 2010 urtea; Adierazlea: EqualX Eskualdeen sailkapenari buruzko legenda: mota eta (kopurua) Enkarterriak, Ezkerraldea, Bilbo, Eskuinaldea, Plentzia-Mungia, Gernika-Bermeo, Markina-Ondarroa, Durangaldea, Arratia-Nerbioi

Aurreko koadroan ikus daitekeen bezala, Ezkerraldea Bizkaian berdintasunaren erdiko

mailan dago. Beraz, ez da argi eta garbi negatiboa, baina bai pixkana hobetzen saiatzeko

erreferentzia.

EqualX indizea kalkulatzeko honako aldagaiak kontuan hartu dira:


33

Datu basea: Bizkaiko genero berdintasuna Eskualdea: Ezkerraldea; Desberdintasun erlatiboen batez besteko maila; Urtea Atalen arabera gizon eta emakumeen banaketari buruzko datuak Alderaketa-grafikoa, gizonak, emakumeak, Bizkaia, maila Adierazlea: enplegu ordaindua (%), goi mailako ikasketak (%), sektoreen banaketa (%), 24 eta 34 urte bitarteko gazteak, enplegua bilatzea (%), enplegua bilatzea (%) (maila), udal zinegotzigoak Legenda: gizonak, gizonak (haztapen negatiboa), emakumeak, emakumeak (haztapen negatiboa)

Emakumea bultzatu eta sustatzeko, enplegurako SanturtziLan udal zerbitzu berriaren

ekimen eta jardueren barruan, Bizkaiko Lurralde Historikoan lanean sartzeko zailtasun

bereziak dituzten pertsonen enplegagarritasuna sustatzeko 2016ko ekainaren 14ko

110/2016 Foru Dekretuaren esparruan, guztira 26 prestakuntza ekintzetatik

emakumeentzat bi prestakuntza ekintza berezi garatu dira honako izenburupean:

EMAKUMEEN JABEKUNTZA ETA

AUTOENPLEGUA TREB. PERTSONALAK 20 ordu 2 ekintza


34

Prestakuntza ekintzen multzoari dagokionez, oro har, sexuen arabera honako moduan

banatzen da:

SEXUA ADINA GIZARTE ETA LAN EGOERA

≤30 31-45 ≥45 Langabetua Enplegua

hobetzea

Gizona 31 62 102 195 0

Emakume

a

14 99 109 222 0

GUZTIRA 45 161 211 417 0

Enplegurako Erakunde bezala SanturtziLanen funtzio berriaren barruan arreta berezia

eskatzen duten udalerriko pertsonatzat honako taldeak jotzen dira:

Emakumeak.

30 urtetik beherako gazteak.

45 urtetik gorakoak.

Luzaroan langabezian dirauten pertsonak.

Gizarteak baztertzeko arriskua duten pertsonak.

Zerbitzuaren helburua pertsona horiei lan merkatuan sartzeko erraztasunak ematea da eta,

horretarako, beren profil profesionaletara egokitzen diren enplegu aukerak eskaintzen

dizkiete. Sexuaren arabera banatuak, programa honetan hurrengo pertsonek parte hartu

dute:

ADINA GIZARTE ETA LAN EGOERA

SEXUA <30 30-45 >45 Langabetua Enplegua

hobetzea

Gizona 1 10 17 24 4

Emakumea 1 11 10 19 3

GUZTIRA 2 21 27 43 7

Orain arte, 43 pertsona horietatik kontratazioak 6 emakumek eta 2 gizonek lortu dituzte,

nahiz eta programak horiek guztiak lan merkatuan sartzeko lanean jarraitu.

Lan merkatuan sartze eta orientatze, prestakuntza, enplegu, ekintzailetza eta tokiko

sustapenari begira, BEHARGINTZA Santurtzik bereak dituen helburu guztietarako arreta jaso

duten pertsonen artean, sexuen arabera hurrengo moduan banatzen dira:


35

ARRETA JASO DUTEN PERTSONAK,

SEXUAREN ARABERA

Gizonak 260

Emakumeak 196

GUZTIRA 456

IX. Ezkerraldeko eta Meatzaldeko Enpresa Ideien Bankuari buruzko Lehiaketaren

esparruan, emakume langabetu ugarik parte hartu du eta hona hemen kopuruak:

Erakundea Proiektuak Partaideak Gizonak Emakume

ak

Behargintza Santurtzi 27 44 13 31

Era berean, Emakume Ekintzailea proiektua udalerrian negozioak izan edo ipini nahi

dituzten emakumeentzat da eta guztira 35 emakumeri merkataritza eta finantza informazioa

eskaini zion oso emaitza onekin.

Azkenik, 2017KO ENPLEGUA SUSTATZEKO ASTEAREN testuinguruan emakumeentzako

lantegi bereziak garatu dira online estrategiari, banku negoziaketari eta prezio/ordu

balioztapenari buruz.

Laburbilduz, enplegua sustatzeko udal ahaleginek emakumeen behar desberdinak kontuan

hartzen dituzte eta, ondorioz, eurentzat ekintza bereziak garatzen dira, langabeziaren aurka

borrokatzearen esparruan, emakumeengan eragina handiagoa baita.

Ildo horri jarraiki, Emakundek VII. EAEko Emakume eta Gizonen Berdintasunerako Planari

dagokion zirriborroan aipatzen duen bezala, enplegua androzentrikoa da, pertsonen bizian

posizio zentrala du, arduraldi osoa eskatzen baitu, etenik gabe. Horregatik, diskriminazioak

sortu eta errepikatzen ditu eta lortu, iraun eta sustatzeko orduan, emakume eta gizonentzat

ez da berdina, besteak beste, lanaren sexu banaketak autonomia baliabide horren

ingurunean emakumeak diskriminazio eta desabantaila posizioan kokatzen baititu.

Emakunderen arabera, emakumeetan EAEn enplegu kolokatasuna handiagoa da eta,

ondorioz, pobrezia handiagoa ere emakumeena da. Horregatik, emakume guztien artean,

aniztasun funtzionala edo desgaitasuna dutenen artean barne, enplegua eta

enplegagarritasuna sustatzea bereziki garrantzitsua da, eremu horretan emakumeak eta

gizonak bereizten dituen tartea murrizteko.


36

GIZARTE ZERBITZU, OSASUN ETA ANIZTASUN FUNTZIONALARI

BURUZKO ALDAGAIAK 4/2005 Legeak, otsailaren 18koak, emakumeen eta gizonen berdintasunerako denak,

gizarteratzeari buruzko 45. artikuluan hala dio: “Euskal herri administrazioek

emakumeengan pobrezia eta gizarte baztertzearen eragin handiagoari aurre egiteko

neurriak hartu beharko dituzte. Batetik, genero ikuspegia sektoreetako programetan sartu

behar dute, pertsona guztiek oinarrizko gizarte eskubideez gozatzen dutela bermatzeko eta,

bestetik, diskriminazio anitz jasaten dituzten emakume taldeentzat programa bereziak

diseinatu behar dituzte”.

Bestalde, Emakunderen VII. Emakume eta Gizonen Berdintasunerako Planak

lehentasunezko helburutzat du emakumeak pobrezia edota gizarte baztertze egoeran edo

arriskuan badaude, erakundeek eskaintzen dizkieten erantzunak eta baliabideak egokiagoak

izatea: gizarte zerbitzuak, gizarteratzeari buruzkoak, ekonomikoak, osasunaren ingurukoak,

hezkuntzakoak, kulturalak, enpleguari dagozkionak, justizia, segurtasuna eta etxebizitza.

Orokorrean, zeharka, aurrez ikusitako helburu eta jarduera bakoitza garatu, gauzatu eta

ebaluatzean, emakume eta gizon taldeen zehaztasunak kontuan hartu beharko dira eta,

bereziki, diskriminazio anitz jasaten duten emakumeei erreparatuko zaie, hala nola,

desgaitasuna duten emakumeei, droga-mendekotasunekin zerikusia duten arazoak

dituztenei, prostituzioan aritzen direnei, etorkinak direnei edo hirugarren adinean daudenei.

Halaber, bateratze nahiz erantzukizun partekatuaren lanetan eta ordaindu gabeko

zaintzetan emakumeek eta gizonek emandako denboran generoaren tartea murriztu behar

da. Aurrekoaren harira, pertsona ez-autonomoen zaintza-lanak egiten dituzten pertsonen

karga ekonomiko, soziologiko eta psikologikoak arindu behar dira. Izan ere, gehienak

emakumeak dira eta zeregin horietan aritzeagatik beren bizi sozial, pertsonal eta

profesionala murriztua dago, Emakunderen Planak aipatutakoarekin bat.

Erronka handi horiek kontuan hartuta, SANTURTZIKO GIZARTE ZERBITZUEK eskaintzen

dituzten zenbait zerbitzu eta prestazio aztertuko ditugu eta emakume nahiz gizonek aipatu

zerbitzuak desberdin erabiltzen dituztela antzemango dugu:


37

Gizarte Larrialdiko Laguntzen pertsona eskatzaileen profilari dagokionez, aurreko irudian

ikus daitekeen bezala, Santurtziko udalerrian gehien bat emakumeak hurbiltzen dira

Oinarrizko Gizarte Zerbitzuetara GLLaren eskabidea gauzatzera. Pertsona atzerritarrei

buruzko datuak isolatuak aztertzen baditugu, berriz, eskabideak batez ere gizonek aurkeztu

dituzte.

gizonak emakumeak

Irudian ikus daitekeen bezala, gizon gehiago joaten dira gizarte jangeletara. Kasu honetan

zalantza honakoa da: emakumeak gizarte jangeletara ez al diren joaten horrek suposatzen

duen estigma publikoarengatik edo bestelako arrazoiengatik. Hala, ez dakigu behar-egoera

berdinak al dituzten edo non dagoen hain desberdintasun handiaren arrazoia (familia

laguntza dute, baliabideak bestelako moduan administratzen dituzte, etab.). Dena den,

guztizko kopurua txikia da (30 pertsona), beraz, aldakortasun estatistikoa handia da eta

ondorioak ateratzeko zailtasunak gehitzen dira.

Antzeko egoera gertatzen da udalerriko bi eguneko zentroetara (El Bullón eta El Villar)

joaten den pertsona kopuruari dagokionez. 2016. urtean 63 eta 55 pertsona joan zen,

hurrenez hurren, beraz, aldakortasuna handia da, hurrengo grafikoetan ikus daitekeenez,

sexuak kontuan hartuta banaketak kontrajarriak dira:

78%

22%

GIZARTE JANGELEN PERTSONA ERABILTZALEAK 2016AN

HOMBRES MUJERES

297

581

1

GIZARTE LARRIALDIKO LAGUNTZEN PERTSONA ESKATZAILEAK

GIZONAK EMAKUMEAK


38

EMAKUMEAK GIZONAK

Bestalde, Etxean Laguntzeko Zerbitzuak 2016. urtean 248 pertsonari eskaini dio arreta eta

sexuen arabera honako banaketa du:

EMAKUMEAK GIZONAK

Grafikoan hautemandakoaren arabera, arreta jaso duen pertsonen hiru laurden emakumea

da. Esangarria da, zerbitzua pertsona askok jasotzen baitu eta biziraupen tasarekin bat dator.

Nolanahi ere, emakumeengan gutxi gorabehera 70 urtetik aurrera altuagoa da.

Pertsona zaindariak laguntzeko ZAINDUZ programak antolatutako lantegiei dagokienez,

pertsona partaideen % 81 emakumea izan da, gizonen % 19ren aldean, emakumeei esleitzen

zaien gizarte rolaren ildotik. Beraiek zaintzen dituzte mendekotasunak dituzten

senitartekoak eta osasun arazoak dituztenak, atal honen hasieran aipatutakoaren arabera.

Santurtziko Nuestra Señora de Begoña hirugarren adinekoentzako egoitzan sexuen

arabera okupazioa kontuan hartuta, hurrengo grafikoak emakumeen eta gizonen arteko

desberdintasunak erakusten ditu:

82%

18%

BULLON EGUNEKO ZENTROA

MUJERES HOMBRES

80%

20%

VILLAR EGUNEKO ZENTROA

MUJERES HOMBRES

77%

23%

MUJERES

HOMBRES


39

ERABILTZAILEAK GUZTIRA 120

EMAKUMEAK 95

GIZONAK 25

Datuei erreparatuz, urtean zehar batez beste % 79,44 emakumea da, gizonen % 20,56ren

aldean eta, noski, arestian aipatu bizi-luzetasun datuekin bat dator. Ondorioz, arreta berezia

eskatzen du genero desberdintasunak egoitzan dauden pertsonen beharrak kontuan

hartuta.

Emakumeen osasun aldagai desberdinen artean 2016ko zifrak, Euskadin Emakumeak eta

Gizonak txostenetik eta 1993-2013 Denbora Aurrekontuen Galdeketa izenekotik abiatuta,

honakoa azpimarratu behar da:

EAEko emakume gehienen ustez (% 70,8), osasun ona edo oso ona du. Gizonen

kasuan, kopuru hori % 75,6ra iristen da.

65 urtetik gorako 25.500 emakumek eguneroko biziko oinarrizko jarduerak burutzeko

zailtasun handiak ditu edo zuzenean ezin ditu egin eta beste 26.900ek zailtasunen

bat ageri du. Gizonen artean kopuru horiek askoz txikiagoak dira: 12.400ek egiteko

zailtasun handia du edo gauzatzea ezinezkoa zaio eta 9.400ek zailtasunen bat

antzematen du.

EAEn emakumeen bizi itxaropena 86 urtekoa da (munduan bizi-itxaropen handiena

duten bigarrenak).

Emakumeak astean gizonak baino 40 minutu gutxiago ibiltzen dira.

Emakumeek gizonek baino ordubete eta 53 minutu gutxiago ematen dituzte beren

aisialdian ariketa fisikoa egiten.

Emakumeen % 43,7k ohiz ez du kirolik egiten gizonen % 31ren aldean.

2015. urtean 973 neskak (guztiaren % 40k) EAEn eskola kirolean parte hartu zuen.

Egoera berean 458 mila emakumek ez du inoiz kirolik egiten, 303 mila gizonen aldean.

Datu horietatik gizonen eta emakumeen behar desberdinak lantzeko ondorio garrantzitsuak

atera daitezke eta bereziki erreparatuko zaio emakume guztien bizi itxaropen osasuntsua

gehitzeari. Batetik, emakumeetan osasunaren pertzepzioa gizonetan baino txikiagoa da,

EGOILIARRAK

EMAKUMEAK

GIZONAK


40

hortaz, pertzepzio hori nola garatzen den ulertzeko jarduera bereziak behar dira. Halaber,

hobetzeko zer neurri hartu behar diren zehaztu beharko da. Bestetik, jarduera fisikoan eta

kirolean emakume guztiak eraginkortasunez nahasi behar dira, zalantzarik gabe, horiek

osasunerako onuragarriak baitira eta gizartean nahiz erkidegoan sartzeko aukera ematen

baitute.

Santurtziko neska eta mutilen artean drogen kontsumoarekin zerikusia duten osasun

faktoreei dagokienez, azpiko taulan 14 eta 17 urte bitarteko neska-mutilentzat tabako,

alkohol eta kannabisaren kontsumoaren ordena ageri da. 2010. urtetik 2015. urtera

bilakaera alderatu da.

Sexuaren arabera kontsumoak aztertzen ditugunean, substantzien lehentasunari buruz

eredu bera mantentzen da. Dena den, emakumeek tabakoaren eta alkoholaren

kontsumoan gizonek baino ehuneko handiagoa dute. Kannabisa kontsumitzeari

dagokionez, bai gizonek, bai emakumeek antzeko kontsumo ehunekoak dituzte 2010. eta

2015. urteetan.

SUBSTANTZIEN KONTSUMO-ORDENA, OROKORREAN ETA SEXUAREN ARABERA (ehunekoak)

2010-2015 BILAKAERA. ADINAK: 14-17 URTE

Santurtzi 2010

Santurtzi 2015

Mutilak 2010

Mutilak 2015

Neskak 2010

Neskak 2015

Bizian inoiz kontsumitzea

Tabakoa 48.7 35.1 39.8 29.4 57.7 40.6

Alkohola 81.4 72.1 84.2 66.4 85.2 77.6

Kannabis

a

26.6 32.8 23.6 33.2 29.7 32.4

Azkeneko 12 hilabeteetan inoiz kontsumitzea

Tabakoa 40.3 34.6 29.9 29 51.1 40.2

Alkohola 77.5 72.1 79.5 66.4 83.2 77.6

Kannabis

a

23.2 32.8 22.4 33.2 24.1 32.4

Azkeneko 30 egunetan inoiz kontsumitzea

Tabakoa 32.8 33.7 26.3 28.5 39.6 38.8

Alkohola 60.7 71.4 66.4 65.4 68.5 77.2


41

Kannabis

a

15.3 32.6 16.1 32.9 14.5 32.4

Iturria: 2010-2015 denboraldian Nerabeak eta Drogak azterlana. Gizarte Ekintza eta Berdintasun Arloa. Santurtziko Udala.

Santurtziko biztanle helduen osasunari dagokionez, Euskal Autonomia Erkidegoko batez

bestekoarekin erkatzen badugu, tabakoaren kontsumoan ez dago desberdintasun

aipagarririk. Arriskuko alkoholaren kontsumoa, ordea, Santurtziko emakumeen artean

EAEkoen artean baino txikiagoa da. Bestalde, gizonek barazki eta fruta gutxiago

kontsumitzen dituzte, EAEko batez bestekoa kontuan hartu gero.

Hiltzeko arrazoiei erreparatuz, sexuen arabera hurrengo moduan banatzen da:

HERIOTZAK (%) SEXUAREN ARABERA ETA ARRAZOIEN MULTZO HANDIAK KONTUAN HARTUTA GIZONAK: Asald. ment. eta port. (% 4), kanpoko arrazoiak (% 4), digestio sistema (% 4), nerbio sistema (% 4), arnas sistema (% 12), zirkulazio sistema (% 25), tumoreak (% 39) EMAKUMEAK: genit.-gern sistema (% 3), digestio sistema (% 5), nerbio sistema (% 6), arnas sistema (% 9), asald. ment. eta port. (% 8), tumoreak (% 27), zirkulazio sistema (% 30), bestelakoak (% 11) Iturria: Eusko Jaurlaritzako Osasun Saila

Ikus daitekeen bezala, gizonetan arnas arrazoiengatik (batez ere, BGBK) heriotza tasa handia

da, bereziki, 75 urtetik gorakoenen artean, ziurrenik, tabakoa kontsumitu izanagatik.

Emakumeek, ordea, gaixotasun endokrinoengatik heriotza-tasa txikia dute. Aldi berean,

gaixotasun mental eta portaerazkoei dagokienez emakumeen heriotza-tasa bikoitza da.

Izan ere, hori kontuan hartzen da Osakidetza eta Bizkaiko Osasun Publikoarekin koordinatu

ostean, emakumeentzat jarduera eta lantegi bereziak diseinatzeko orduan.

Aurrekoari eutsiz, Antsietatea eta Psikofarmakoen Kontsumoa Kontrolatzeko Programa

azpimarra daiteke. Duela hamarkada bat berariaz emakumeentzat egiten da eta 2017.

urtean emaitza terapeutiko nagusiak ondorengo taulan azaltzen dira:

1. TALDEA AURREIKUSPENA AMAIERA JARRAIPENA

ANTSIETATE PSIKIKOA 20,3 11,9 10,4


42

ANTSIETATE SOMATIKOA 17 10,2 8,5

ANTSIETATEA GUZTIRA 37,3 22,1 18,9

2. TALDEA AURREIKUSPENA AMAIERA JARRAIPENA

ANTSIETATE PSIKIKOA 21,4 17,2 14,6

ANTSIETATE SOMATIKOA 19 16,2 14,6

ANTSIETATEA GUZTIRA 40,4 33,4 29,2 Iturria: Berariaz egina

Ikus daitekeenez, psikoterapia honetan parte hartu duten emakumeen antsietatea asko

murriztu da bi taldeetan. Mendekotasunen Zerbitzuaren datuak kontuan hartuta, gutxi

gorabehera emakumeen % 70k psikofarmakoak kontsumitzeari uzten dio edo erabilera

modu esangarrian murrizten du. Ondorioz, emakumeen ongizate psikosoziala eta

autoestimua areagotzeko ekimenak eta programak mantendu eta sendotzea garrantzitsua

da.

HEZKUNTZA ALDAGAIAK Orokorrean, nahiz eta EAEn neska-mutilen ikasketak aztertuz gero, berdintasunean asko

aurreratu, horiek hautatzean oraindik genero estereotipoen arabera bereizten dira. Hona

hemen datu aipagarri batzuk:

Goi mailako Lanbide Heziketan oraindik emakume gutxiago (% 40tik behera) daude,

nahiz eta maila ertaineko LHan baino handiagoa izan. Banaketa horizontala

mantentzen da, irudi pertsonalak, batetik, eta garraioak eta ibilgailuen mantentze-

lanek, bestetik, ia emakumeak eta gizonak besterik ez baitituzte, hurrenen hurren.

Haur Hezkuntza, Hizkuntza Moderno eta Kudeaketa, Erizaintza, Itzulpen eta

Interpretazio edo Pedagogiaren moduko graduek ikasgelatan ikasle nesken % 80

baino gehiago dute.

Hurrengo graduetan, matrikulen % 85etik gora gizonenak dira: Industria Elektronika

eta Itsas Ingeniaritza, Prozesu eta Produktuen Berrikuntzan Ingeniaritza, Industria

Elektronikan eta Automatikoan Ingeniaritza, besteak beste.

Aipatu datuak kontuan hartuta, lanbidea hautatu aurreko adinetan lan estereotipoen aurka

borrokatu behar da. Hortaz, DBHko mailatan berdintasuna sustatzeko programak sendotu

behar dira eta hala egiten ari da Berdintasun Saila Santurtziko ikastetxeetan.

Hain zuzen ere, Berdintasun eta Mendekotasunen Zerbitzuek ekimen koordinatua burutzeari

esker, Heziketa Afektibo eta Berdintasunerako Programa garatzen da ikastetxeetan

hurrengo ezaugarriekin (azkeneko ikasturtean):


43

Ikus daitekeen bezala, programan urtero ikasleen kopuru garrantzitsuak parte hartzen du

Lehen Hezkuntza eta DBHko ikastetxeetan. DBHn hurrengo ikasturtean helburu nagusiak

ondorengoak izango dira:

Erantzukizun partekatua etxean.

Errespetua harreman afektiboetan.

Emakume guztien aurkako indarkeria prebenitzea.

Heziketa eta lan orientabide ez sexista.

Azkenik, Gizarte Ekintza eta Berdintasun Arloak beste eskola programa batzuk ditu

generoaren ikuspegitik lantzeko eta ondorengoak azpimarra daitezke:

Interneten eta teknologia berrien arriskuak prebenitzea: beren intimitaterako

nesken arrisku handienak berariaz lantzen dira. Halaber, bestelako egoerei

erreparatzen zaie, hala nola, bikoteak mugikorra kontrolatzeari.

Gurasoen eskolak: saioetan seme-alaben zaintzak eta etxeko lanak partekatzearen

garrantzia lantzen da.

Drogen-alkoholaren, tabakoaren, kannabisaren eta abarren aurkako programak:

arestian aipatu dugun bezala, saioetan sexuaren arabera bereizita erabilerak eta

abusuak aztertzen dira, baita kontsumitzeko arrazoi desberdinak edo sexu

bakoitzean arazoak sortzen dituzten kontsumoak murrizteko argudiorik

eraginkorrenak ere.

Familia aholkularitzarako programa: oso garrantzitsua da generoaren ikuspegia, bai

gurasoen rolak lantzean, bai kontsultatzen den egoera problematikoa balioztatzean.

Programa horiek guztiak garrantzitsuak dira diagnostikoan, esku hartzeko programen

egungo egoera kontuan hartuta abiapuntu errealistatik hasten baikara eta beste informazio-

iturri batzuk aztertu ostean, antzematen diren beharrekin alderatzen baititugu.

BESTELAKO DATU INTERESGARRIAK

1993-2013 Denbora Aurrekontuen Galdeketa azterlanean, lehen aipatutakoan, aisialdiaren

erabilerari buruzko zenbait datu ageri dira eta ondoren azpimarratuko ditugu:

Emakumeek batez beste astialdi pasiboari (irakurri, TB, irratia, ikuskizunak, jokoak,

zaletasun artistikoak, etab.) egunero 2:52 ordu eskaintzen diote eta gizonek 3:05

ordu.

2016 - 2017

IKASTETXEE

N KOP. SAIOAK

GUZTIRA IKASLEAK GUZTIRA

IKASGELAK GUZTIRA

HEZIK AFEKTIBOA-BERDINTASUNA

12 22 1199 53


44

Emakumeek aisialdi aktiboari (kirola egitea, ibilaldiak, txangoak, ordenagailuak eta

internet erabiltzea, etab.) egunean 1:11 ordu eskaintzen diote eta gizonek 1:47. Hala

eta guztiz ere, ohiz interneten nabigatzen duten emakumeak hamarkada batean 188

milatik 540 milara igo dira.

Ohiz kirol ikuskizunetara bertaratzen den 38 mila emakume gizonen (85 mila) erdia

baino gutxiago da.

Emakumeen % 6,6 ohiz zinemara joaten da, gizonen % 5,4ren aldean.

Emakumeen % 41,6k ohiz literatura (eleberriak, antzezlanak, olerkia) irakurtzen du

eta gizonen % 27,2k egiten du gauza bera.

Laburbilduz, emakumeek aisialdi pasiboari denbora gutxiago eskaintzen diote, baina

berdina gertatzen da aisialdi aktiboarekin. Bestalde, gizonekin alderatuta, kirol

ikuskizunetara gutxiago joaten dira, baina gehiago zinemara. Gainera, gehiago irakurtzen

dute.

Berdintasun eta emakumeen aurkako indarkeriari buruz euskal pertsonen pertzepzioei6

dagokienez, honakoa positiboki adierazi behar da:

Euskal biztanleriaren % 75ek garrantzi handia ematen dio emakumeen eta gizonen

arteko berdintasunaren gaiari. Euskadin gizon eta emakumeen arteko berdintasun

mailari buruzko pertzepzioa 0tik 10era bitartekoa eskalan 6,4 puntukoa da. 2012.

urteko datuarekin alderatuta, pertzepzioak onera egin du, une hartan 5,6 puntu jaso

baitzituen.

Biztanleriaren % 90en ustez, gizonak bikotearen edo bikote ohiaren aurka erabilitako

indarkeria onartezina da eta betiere legez zigortu beharra dago.

Euskadi Europar Batasunaren batez bestekoaren gainetik ageri da emakumeen

aurkako indarkeria ez onartzeari dagokionez.

Hala eta guztiz ere, indarkeriari buruz oraindik hainbat mito faltsuk7 dirau eta eskola

prebentzioarekin nahiz bestelako ekimenekin errotik atera beharko da:

Emakumeen aurkako indarkeria matxistaren ekintza gehienen atzetik alkoholaren eta drogen abusua dago (% 62 oso edo nahiko ados).

Eraso gehienak estres maila altua denean edo une batean kontrola galtzen denean gertatzen dira (% 61 ados).

Emakumeen aurkako indarkeria kasuetan salaketa faltsu asko dago (% 39).

Etxean bortitza den pertsonak lanean edo bere lagunekin portaera bera izango du (% 38).

Indarkeriaren biktimak diren emakume gehienak etorkinak dira (% 27).

3 eta 4Euskadin Azterketa Soziologikorako eta Emakumeen aurkako Indarkeriarako Kabinetea: biztanleriaren pertzepzioa eta iritziak, Eusko Jaurlaritza, 2015.



1 ARDATZA HELBURUAK EKINTZAK

EMAKUMEEN ETA

GIZONEN

BERDINTASUNERAKO

GOBERNAMENDUA

1.1. Emakumeen

aniztasuna eta

generoaren

ikuspegia sartzeko

erakundeak

ikastea

1.1.1. Udaleko Berdintasun Zerbitzuko teknikariei dagokienez, generoaren eta

berdintasun nahiz aniztasun politiketan etengabeko prestakuntza bermatzea.

1.1.2. Udal langileei mintzaira barneratzailea erabiltzeari buruz oinarrizko

prestakuntza eskaintzea.

1.1.3. Planifikatzean eta generoaren aurretiko eraginari (GAE) buruzko txostenak

egitean berdintasunaren ordenantza aplikatzeko udal arloei aholkuak ematea.

1.1.4. Enpresekin egindako kontratuetan, diru-laguntzetan, hitzarmenetan, sarietan

eta Udalaren omenaldietan berdintasunaren irizpideak sartzeko aurrerapausoak

ematea.

1.1.5. Berdintasunaren Udal Ordenantzak aurrez ikusten duen Berdintasun Taldearen

lan saioak antolatu eta dinamizatzea.

1.1.6. Diseinuan eta erabileran sistematikoki emakumeen aniztasuna (adina, jatorria,

aniztasun funtzionala, etab.) sartzeko aplikazio informatikoak eta datuen bilketa

sistemak berraztertzea, bai Udalean, baita kanpoko zerbitzuetan ere.

1.2. Erakundeen

arteko talde

teknikoetan parte

hartzea

1.2.1. EUDEL eta EMAKUNDEk antolatutako lan talde teknikoetan parte hartzea, bai

Berdintasunerako eta Indarkeriaren Aurkako Euskal Udalerrien Berdinsarearen

esparruan, bai Erakundeen Arteko Lan Talde Teknikoen esparruan.

1.2.2. Ebaluazioetan parte hartzea eta berdintasun politiken arloan beste erakunde

batzuetatik (bereziki, Emakunde, Bizkaiko Indarkeriaren Behatoki eta Europako

Udalerri eta Eskualdeen Kontseilutik) jasotzen diren galdeketei erantzutea.

1.2.3. Beste udalerri batzuetako Berdintasun Arloek egindako kontsultei erreparatzea

eta genero ikuspegia zeharkatzeko informazio nahiz metodologiaren trukea sustatzea.


47


EMAKUMEEN

JABEKUNTZA ETA

PARTAIDETZA

BALOREEN

ALDAKETAN

2.1. Udalerrian

emakumeen

partaidetza

sustatzea

2.1.1. Berdintasunaren arloan hausnarketa sustatzen eta bere berri ematen jarraitzea

Zerbitzuaren bloga hedatuz eta berdintasunaren egutegia eginez.

2.1.2. Irisgarritasunari buruzko irizpideetatik abiatuta, emakumeen elkarteetarako

lokalak lagatzen jarraitzea eta berdintasuna sustatzen duten elkarteei diru-laguntzak

ematea.

2.1.3. Feministak eta emakumeak elkar daitezen bultzatzea eta erakunde berria sortu

edo jada existitzen den elkarteren batean parte hartu nahi duten emakume

interesdunei aholkuak ematea.

2.1.4. Santurtziko Emakumeen Partaidetza Kontseilua garatzea, aniztasuna kontuan

hartuta eta Berdintasunaren Ordenantzak aurrez ikusitakoarekin bat.

2.1.5. Hizkuntza adierazpenari buruzko sustapen eta hedapen jarduerak gauzatzea eta

udalerriko emakumeen artean literatura sormena.

2.2. Tokiko historian

eta kulturan

emakumeen

ekarpenak

ikusaraztea

2.2.1. Balio sinbolikoa duten hiri elementuen bidez (kaleen izenak, eraikin esangarrien

izenak, monumentuak, etab.) Santurtziko historia eta kulturari emakume guztiek

egindako ekarpenak gorestea.

2.2.2. Hezkuntza, turismo, kirol, kultura, musika, eta abarren hedapen-jardueratan

emakume guztiak ikus daitezen sustatzea.

2.3. Jabekuntza eta

Osasunaren

Ikasgela finkatzea

2.3.1. Jabekuntza eta Osasun Ikasgelari dagokionez urteko prestakuntza eskaintza

diseinatu eta inplementatzen jarraitzea, banako eta taldeko ikaste- eta jabekuntza

prozesuak sustatzen laguntzeko eta emakume anitzen interes eta beharrak asetzeko.

2.3.2. Emakumeek askotan dituzten arazoei begira osasun ikastaro bereziak bultzatzea,

informatu edota horietara iristeko zailtasun handienak dituzten emakumeak kontuan

hartuta.


48


GIZARTE

ANTOLAKETA

ERANTZUKIZUN

PARTEKATUAREKIN

3.1. Ikastetxeetan

heziketa

partekatua,

erantzukizun

bateratua, sexu

berdintasuna eta

lan orientabide ez-

sexista sendotzea

3.1.1. Ikastetxeetarako heziketa partekatu, erantzukizun bateratu, sexu berdintasun

eta lan orientabide ez-sexistaren programa zabaltzea eta, bide batez, ikastetxe

partaideen kopurua gehitzea, baita familiak gehiago inplika daitezen sustatzea ere.

3.1.2. Udaleko beste sail batzuek bultzatzen dituzten programetan heziketa

partekatuari buruzko metodologiak sartzen jarraitzea.

3.1.3. Jabekuntza eta Osasunerako Ikasgelaren esparruan neska gazteentzat

jabekuntza gune berezia dinamizatzea, Udaleko beste gazteentzako zerbitzu

batzuekin koordinatuta eta, horretarako, ikuspegi barneratzaileaz baliatzea.

3.2. Bizikidetasunean,

aisialdian eta

kulturan

generoaren

estereotipoak eta

rolak deuseztatzea

eta, aldi berean,

emakumeen

aniztasuna sartzea

3.2.1. Martxoaren 8a dela-eta, urteko sentsibilizazio kanpainak antolatzea eta

Udalen nahiz emakumeen elkarte eta mugimendu feministen artean jarduerak

koordinatzea.

3.2.2. Feminismo, berdintasun eta balore aldaketei buruz eztabaidarako gune

mistoak antolatzea.

3.2.3. Euskararen sustapen programetan berdintasuna bultzatzeko ekintza

bateratuak antolatu eta gauzatzea.

3.2.4. Kirolean generoaren ikuspegia integratzeko programak sustatzea eta

Santurtziko emakume kirolariak ikusarazteari arreta berezia jartzea; halaber, nesken

artean eskola kirolaren jarduna finkatzea.

3.2.5. Udal liburutegiek eskaintzen dituzten jardueretan generoaren ikuspegia

sartzeko lankidetzan jardutea, bai literaturan emakumeekin zerikusia duten

jardueren bitartez, bai emakume egileen presentzia edo berdintasunarekin

zerikusia duten gaiak areagotzearen bidez.


49

3.2.6. Jai eremuetan generoaren eta aniztasunaren ikuspegiak sartzeari buruzko

hausnarketa prozesua antolatzea, udalerriko emakumeen elkarteen eta jai

batzordeen laguntzaz.

3.3. Emakumeen

jabekuntza eta

autonomia

ekonomikoa

3.3.1. Pertsona ekintzaile eta enpresen datuak biltzen direnean, sexuen arabera eta

aniztasunetik udalerriko enpresa eta ekintzaileen sarea ustiatzeko eremuak sartzea.

3.3.2. SanturtziLan Zerbitzuarekin emakume enpresaburuen erakundeetara eta

emakumeen elkarteetara bideratutako ekintzak diseinatu eta abian jartzean

lankidetzan jartzea.

3.4. Etxean zaintzak

berdintasunez

banatzea

3.4.1. Familien zaindarietara bideratutako ikastaroetan generoaren eta

aniztasunaren ikuspegia sar dadin sendotzea.

3.4.2. Emakumeen profil desberdinen beharrak antzemateko azterketak egitea: 60

urtetik gorakoak, aniztasun funtzionala dutenak, behar bereziekin, etab. halaber,

jarduera neurriak zehaztea.


50


EMAKUMEEN

AURKAKO

INDARKERIARIK

GABEKO BIZIA

4.1. Ikastetxeetan

GIaren

prebentzioa

indartzea

4.1.1. Ikastetxeetan emakumeen aurkako indarkeria prebenitzeko programari

jarraipena ematea.

4.2. Genero

indarkeriarekiko

herritarren

sentsibilizazioa

eta hautematea

sendotzea

4.2.1. Azaroaren 25a, emakumeekiko indarkeriaren aurkako nazioarteko eguna, dela-

eta sentsibilizazio kanpainak diseinatu eta garatzea; xede horrez, udalerriko

emakumeen elkarteekin lankidetza estua izatea eta indarkeria modu guztiak sartzea.

4.2.2. Lesfobia, homofobia eta transfobiaren aurka sentsibilizazio kanpainak diseinatu

eta garatzea; LGTBI talde desberdinen eskubideak aldarrikatzeko datak ospatzean

nahasitako erakundeekin koordinatzea.

4.2.3. Jaietan indarkeria prebenitzeko urteko kanpainekin jarraitzea eta horiei buruz

hausnarketa egitea, bai erakundeetatik, bai emakume eta feministen elkarteetatik,

baita udalerriko jaien batzordeetatik ere.

4.3. Genero

indarkeriaren

plangintza, arreta

eta jarraipen

mekanismoak

hobetzea

4.3.1. Etxearen eremuan tratu txarrak jasotzen dituzten emakume biktima guztiekiko,

baita sexu indarkeriaren biktimekiko ere arreta hobetzeko erakundeen arteko

koordinazio protokoloa eguneratzea eta udal erakundeen eta udalaz gaindikoen

artean informatu eta datuen trukea finkatzea.

4.3.2. Datuak bildu eta kasuak jarraitzeko irizpideak homogeneizatzea eta, bide batez,

indarkeriaren biktima guztiak kontuan hartuta arreta zerbitzuek egindako deribazioei

eta ibilbideei buruz informazio gehiago izatea.

4.3.3. Jabekuntza eta Osasunerako Ikasgelaren esparruan indarkeriaren emakume

biktima guztientzat truke eta autolaguntza guneak eskaintzea.


51

4.3.4. Puntu beltzen mapa eguneratzea eta emakumeek hiria modu seguru eta

irisgarrian erabil dezaten sustatzea.

4.3.5. Genero indarkeriaren emakume biktimen egoera eta beharrak oso-osorik

lantzea eta, horretarako, gizarte lanen, aholkularitza psikologikoaren, lege

aholkularitzaren eta bere kargura dauden senitartekoen maila desberdinetan

zabaltzen den arreta eskaintzea, baita gizarteratzea eta ondorengo ekonomia

sustatzea ere.

4.3.6. Genero indarkeria eta bestelako sexu erasoak jasan dituzten emakume

biktimak jarraitu eta laguntzeko sistema garatzea; helburua integrazio prozesu

guztian laguntza izatea da.


2018. ETA 2019. EKITALDIETARAKO AURREKONTUA

KONTZEPTUA 2018

LEGE ETA PSIKOLOGIA AHOLKULARITZA ZERBITZUA 35.000 €

NAZIOARTEKO EGUNEN JARDUERAK 6.600 €

EMAKUMEEN ELKARTEEI DIRU-LAGUNTZAK 8.800 €

BERDINTASUN ETA JABEKUNTZA IKASGELA

(IKASTAROAK) 20.000 €

EMAKUMEEN ANTSIETATEA KONTROLATZEKO

PROGRAMA 3.600 €

BERDINTASUNERAKO HEZKUNTZA PROGRAMA (DBH) 4.000 €

TEKNOLOGIA BERRIEN ETA GENEROAREN ARRISKUAK

(DBH) 2.000 €

KANPAINAK 5.500 €

HARREA EGOITZAK 2.500 €

KARMENGO JAIAK ETA GENEROA AZTERLANA

(Emakunderen esku) 3.000 €

PUNTU BELTZEN MAPARI BURUZKO AZTERLANA

(Emakunderen esku) 5.000 €


53

ZERBITZUAREN BLOGA ETA NEWSLETTERRA 250 €

BESTELAKOAK 775 €

EMAKUMEEN ELKARTEEKIN KOORD. BILERAK Gastu

orokorretan

BELDUR BARIK LEHIAKETA - IKASTETXEAK Gastu

orokorretan

GENERO INDARKERIAREN KOOR. PROTOK.

EGUNERATZEA

Gastu

orokorretan

ARLOKA BERDINTASUNAREN ORDENANTZA

APLIKATZEA

Gastu

orokorretan

GENERO INDARKERIAREN KOOR. PROTOK.

EGUNERATZEA

Gastu

orokorretan

ARLOKA BERDINTASUNAREN ORDENANTZA

APLIKATZEA

Gastu

orokorretan

GUZTIRA 97.025 €

Egiazta daitekeen bezala, aurreko urteetakoen antzeko aurrekontua da. Hala ere, jarduera

batzuetan zenbatekoak gutxi gorabeherakoak dira, definituko diren ekintza zehatzen

arabera.

2019. urteari buruz, zenbatekoak eta jarduerak alda daitezke, arrazoizkoa denez, asko

egiteko 2018. ekitaldiko ebaluazioari eta hurrengo hilabeteetan antzemandako beharrei

erreparatu behar baitzaie. Aipamen berezia merezi dute Emakundek finantzatzea espero den

bi azterlanek. Dena den, 2019. urterako oraindik zehaztu gabe daude.


EKINTZEN KRONOGRAMA

1. ARDATZEKO EKINTZAK 2018 2019

1.1.1. Udaleko Berdintasun Zerbitzuko teknikariei dagokienez, generoaren eta berdintasun nahiz

aniztasun politiketan etengabeko prestakuntza bermatzea.

1.1.2. Udal langileei mintzaira barneratzailea erabiltzeari buruz oinarrizko prestakuntza eskaintzea.

1.1.3. Planifikatzean eta generoaren aurretiko eraginari (GAE) buruzko txostenak egitean

berdintasunaren ordenantza aplikatzeko udal arloei aholkuak ematea.

1.1.4. Enpresekin egindako kontratuetan, diru-laguntzetan, hitzarmenetan, sarietan eta Udalaren

omenaldietan berdintasunaren irizpideak sartzeko aurrerapausoak ematea.

1.1.5. Berdintasunaren Udal Ordenantzak aurrez ikusten duen Berdintasun Taldearen lan saioak antolatu

eta dinamizatzea.

1.1.6. Diseinuan eta erabileran sistematikoki emakumeen aniztasuna (adina, jatorria, aniztasun

funtzionala, etab.) sartzeko aplikazio informatikoak eta datuen bilketa sistemak berraztertzea, bai

Udalean, baita kanpoko zerbitzuetan ere.

1.2.1. EUDEL eta EMAKUNDEk antolatutako lan talde teknikoetan parte hartzea, bai Berdintasunerako

eta Indarkeriaren Aurkako Euskal Udalerrien Berdinsarearen esparruan, bai Erakundeen Arteko Lan Talde

Teknikoen esparruan.

1.2.2. Ebaluazioetan parte hartzea eta berdintasun politiken arloan beste erakunde batzuetatik (bereziki,

Emakunde, Bizkaiko Indarkeriaren Behatoki eta Europako Udalerri eta Eskualdeen Kontseilutik) jasotzen

diren galdeketei erantzutea.

1.2.3. Beste udalerri batzuetako Berdintasun Arloek egindako kontsultei erreparatzea eta genero

ikuspegia zeharkatzeko informazio nahiz metodologiaren trukea sustatzea.


55

2. ARDATZEKO EKINTZAK 2018 2019 2.1.1. Berdintasunaren arloan hausnarketa sustatzen eta bere berri ematen jarraitzea Zerbitzuaren bloga

hedatuz eta berdintasunaren egutegia eginez.

2.1.2. Irisgarritasunari buruzko irizpideetatik abiatuta, emakumeen elkarteetarako lokalak lagatzen jarraitzea

eta berdintasuna sustatzen duten elkarteei diru-laguntzak ematea.

2.1.3. Feministak eta emakumeak elkar daitezen bultzatzea eta erakunde berria sortu edo jada existitzen den

elkarteren batean parte hartu nahi duten emakume interesdunei aholkuak ematea.

2.1.4. Santurtziko Emakumeen Partaidetza Kontseilua garatzea, aniztasuna kontuan hartuta eta

Berdintasunaren Ordenantzak aurrez ikusitakoarekin bat.

2.1.5. Hizkuntza adierazpenari buruzko sustapen eta hedapen jarduerak gauzatzea eta udalerriko emakumeen

artean literatura sormena.

2.2.1. Balio sinbolikoa duten hiri elementuen bidez (kaleen izenak, eraikin esangarrien izenak, monumentuak,

etab.) Santurtziko historia eta kulturari emakume guztiek egindako ekarpenak gorestea.

2.2.2. Hezkuntza, turismo, kirol, kultura, musika, eta abarren hedapen-jardueratan emakume guztiak ikus

daitezen sustatzea.

2.3.1. Jabekuntza eta Osasun Ikasgelari dagokionez urteko prestakuntza eskaintza diseinatu eta

inplementatzen jarraitzea, banako eta taldeko ikaste- eta jabekuntza prozesuak sustatzen laguntzeko eta

emakume anitzen interes eta beharrak asetzeko.

2.3.2. Emakumeek askotan dituzten arazoei begira osasun ikastaro bereziak bultzatzea, informatu edota

horietara iristeko zailtasun handienak dituzten emakumeak kontuan hartuta.

4. ARDATZEKO EKINTZAK 2018 2019 4.1.1. Ikastetxeetan emakumeen aurkako indarkeria prebenitzeko programari jarraipena ematea.

4.2.1. Azaroaren 25a, emakumeekiko indarkeriaren aurkako nazioarteko eguna, dela-eta sentsibilizazio kanpainak diseinatu

eta garatzea; xede horrez, udalerriko emakumeen elkarteekin lankidetza estua izatea eta indarkeria modu guztiak sartzea.

4.2.2. Lesfobia, homofobia eta transfobiaren aurka sentsibilizazio kanpainak diseinatu eta garatzea; LGTBI talde desberdinen

eskubideak aldarrikatzeko datak ospatzean nahasitako erakundeekin koordinatzea.

4.2.3. Jaietan indarkeria prebenitzeko urteko kanpainekin jarraitzea eta horiei buruz hausnarketa egitea, bai erakundeetatik,

bai emakume eta feministen elkarteetatik, baita udalerriko jaien batzordeetatik ere.

4.3.1. Etxearen eremuan tratu txarrak jasotzen dituzten emakume biktima guztiekiko, baita sexu indarkeriaren biktimekiko ere

arreta hobetzeko erakundeen arteko koordinazio protokoloa eguneratzea eta udal erakundeen eta udalaz gaindikoen artean

informatu eta datuen trukea finkatzea.

4.3.2. Datuak bildu eta kasuak jarraitzeko irizpideak homogeneizatzea eta, bide batez, indarkeriaren biktima guztiak kontuan

hartuta arreta zerbitzuek egindako deribazioei eta ibilbideei buruz informazio gehiago izatea.

4.3.3. Jabekuntza eta Osasunerako Ikasgelaren esparruan indarkeriaren emakume biktima guztientzat truke eta autolaguntza

guneak eskaintzea.


56

3. ARDATZEKO EKINTZAK 2018 2019 3.1.1. Ikastetxeetarako heziketa partekatu, erantzukizun bateratu, sexu berdintasun eta lan orientabide ez-sexistaren

programa zabaltzea eta, bide batez, ikastetxe partaideen kopurua gehitzea, baita familiak gehiago inplika daitezen sustatzea

ere.

3.1.2. Udaleko beste sail batzuek bultzatzen dituzten programetan heziketa partekatuari buruzko metodologiak sartzen

jarraitzea.

3.1.3. Jabekuntza eta Osasunerako Ikasgelaren esparruan neska gazteentzat jabekuntza gune berezia dinamizatzea, Udaleko

beste gazteentzako zerbitzu batzuekin koordinatuta eta, horretarako, ikuspegi barneratzaileaz baliatzea.

3.2.1. Martxoaren 8a dela-eta, urteko sentsibilizazio kanpainak antolatzea eta Udalen nahiz emakumeen elkarte eta

mugimendu feministen artean jarduerak koordinatzea.

3.2.2. Feminismo, berdintasun eta balore aldaketei buruz eztabaidarako gune mistoak antolatzea.

3.2.3. Euskararen sustapen programetan berdintasuna bultzatzeko ekintza bateratuak antolatu eta gauzatzea.

3.2.4. Kirolean generoaren ikuspegia integratzeko programak sustatzea eta Santurtziko emakume kirolariak ikusarazteari

arreta berezia jartzea; halaber, nesken artean eskola kirolaren jarduna finkatzea.

3.2.5. Udal liburutegiek eskaintzen dituzten jardueretan generoaren ikuspegia sartzeko lankidetzan jardutea, bai literaturan

emakumeekin zerikusia duten jardueren bitartez, bai emakume egileen presentzia edo berdintasunarekin zerikusia duten

gaiak areagotzearen bidez.

3.2.6. Jai eremuetan generoaren eta aniztasunaren ikuspegiak sartzeari buruzko hausnarketa prozesua antolatzea, udalerriko

emakumeen elkarteen eta jai batzordeen laguntzaz.

3.3.1. Pertsona ekintzaile eta enpresen datuak biltzen direnean, sexuen arabera eta aniztasunetik udalerriko enpresa eta

ekintzaileen sarea ustiatzeko eremuak sartzea.

3.3.2. SanturtziLan Zerbitzuarekin emakume enpresaburuen erakundeetara eta emakumeen elkarteetara bideratutako

ekintzak diseinatu eta abian jartzean lankidetzan jartzea.

3.4.1. Familien zaindarietara bideratutako ikastaroetan generoaren eta aniztasunaren ikuspegia sar dadin sendotzea.

3.4.2. Emakumeen profil desberdinen beharrak antzemateko azterketak egitea: 60 urtetik gorakoak, aniztasun funtzionala

dutenak, behar bereziekin, etab. halaber, jarduera neurriak zehaztea.

4.3.4. Puntu beltzen mapa eguneratzea eta emakumeek hiria modu seguru eta irisgarrian erabil dezaten sustatzea.

4.3.5. Genero indarkeriaren emakume biktimen egoera eta beharrak oso-osorik lantzea eta, horretarako, gizarte lanen,

aholkularitza psikologikoaren, lege aholkularitzaren eta bere kargura dauden senitartekoen maila desberdinetan zabaltzen

den arreta eskaintzea, baita gizarteratzea eta ondorengo ekonomia sustatzea ere.

4.3.6. Genero indarkeria eta bestelako sexu erasoak jasan dituzten emakume biktimak jarraitu eta laguntzeko sistema

garatzea; helburua integrazio prozesu guztian laguntza izatea da.


PLANAREN KUDEAKETA SISTEMAK ETA EGITURAK

4/2005 Legeak, otsailaren 18koak, Emakumeen eta Gizonen Berdintasunerako denak, 10.

artikuluan xedatutakoarekin bat, tokiko administrazioaren egiturek moldatu behar dute,

gutxienez emakumeen eta gizonen berdintasun politikak bultzatzez, programatzez,

aholkatzez eta ebaluatzez arduratzen den administrazio unitate edo zerbitzua egoteko.

Bestalde, duela gutxi Berdintasunari buruzko Ordenantza onartu da eta bertan jasoa dago.

Bere funtzioen artean, besteak beste, hurrengoak azpimarra daitezke:

a) Berdintasunaren arloan programazioa edo plangintza diseinatzea; gauza bera egitea

jarraipen eta ebaluazio mekanismoekin.

b) Erabakiak hartzeko tokiko eremu desberdinetan emakumeen partaidetza ahalbidetzen

duten ekintza positiboari buruzko neurri bereziak diseinatu eta bultzatzea.

c) Administrazioaren politika, programa eta ekintza guztietan, maila eta fase orotan,

generoaren ikuspegia sar dadin bultzatzea.

d) Emakume eta gizonentzat berdintasunaren eremuan udal arloekin eta administrazioaren

mendeko erakunde eta organoekin lankidetza eta aholkularitza.

e) Lurralde eremuan bizi diren herritarrak emakume eta gizonen arteko desberdintasun

egoerari buruz eta berdintasuna sustatzeko neurriei dagokienez sentsibilizatzea,

diskriminazio anitzaren egoerak kontuan hartuta, generoaren indarkeria barne.

f) Diskriminazio anitza jasaten duten emakumeek oinarrizko gizarte eskubideak lortzen

dituztela bermatzeko, administrazioek programa eta zerbitzu bereziak bultzatzea eta xede

berez aipatu programak eta zerbitzuak egokitu eta sortzea. Funtzio hau eta aurrekoa

betetzeko, Zerbitzuaren zeregina beste arlo batzuen zereginarekin koordinatuko da,

bakoitzaren aginpideak kontuan hartuta.

g) Gizarte eta erkidegoko baliabide eta zerbitzuak sor eta molda daitezen bultzatzea eta

proposamena egitea, emakumeen eta gizonen artean norberaren, lanaren eta familiaren

bizia bateratzeari begira.

h) Lurraldearen eremuan izan daitezkeen diskriminazio egoerak antzematea eta errotik

ateratzeko neurriak diseinatu eta bultzatzea.

i) Erakunde publiko eta pribatuekin partaidetza eta lankidetza harremanak eta bideak

zehaztea, beren helburuak edo funtzioak kontuan hartuta, emakumeen eta gizonen

berdintasuna lortzen laguntzen badute. Zerbitzuak bereziki bultzatuko du pertsonen

hezkuntzan, prestakuntzan eta gizarteratzean diharduten erakunde eta organismoekin


58

loturak sortzea, balore, eredu eta erreferentzia berri zuzenagoak sustatu eta bultzatzeko

berariaz gaitutzat jotzen baititu.

j) Berdintasunaren arloan administrazioari atxikitako emakume eta gizon langileen

prestakuntza beharren diagnostikoa egitea eta kasu bakoitzean behar den prestakuntza

mota eta bertara iristeko irizpide eta lehentasunak proposatzea.

k) Emakume eta gizonen berdintasunaren arloan erakunde, organo eta unitate eskudunekin

eta, bereziki, Emakunde-Emakumearen Euskal Erakundearekin, Eudel-Euskadiko Udalerrien

Elkartearekin eta Bizkaiko Foru Aldundiarekin solasean jardutea.

l) Emakumeen eta gizonen berdintasuna garatzeko orduan gizonen partaidetza eta

inplikaziora bideratutako neurriak abian jartzea.

m) Feminitate eta maskulinotasun eredu berriak sortzera bideratutako estrategiak

diseinatzea, berdintasun kulturaren baloreak eta jarrerak sustatzen badituzte eta, bide

batez, pertsona guztientzat udalerria gune partekatu, bateratzaile eta bizigarri bihurtzen

bada.

n) Udalerriaren historian eta garapenean emakumeek egindako lana ikusi eta goresteko

neurriak eta estrategiak diseinatu eta abian jartzea eta, bereziki, tokiko oroimena

kontserbatu eta hedatzera bideratutako elementuetan (kale izendegia, monumentuak,

etab.) emakumeen presentzia sustatzea.

ñ) 4/2005 Legeak xedatzen duen beste edozein, bere aginpideen eremuan agintzen

bazaizkio.

Aurreko funtzioez gain, aipamen berezia egin behar zaie genero indarkeriaren arretari

buruzko funtzioei. Nolanahi ere, atal horretan Santurtziko Udalak, Gizarte Ekintza eta

Berdintasun Arloaren bitartez, genero indarkeriaren biktimekiko arreta, babes eta laguntza

programa osoa gauzatzen du eta bertan sartuak daude gizarte nahiz lege arretaren inguruko

zerbitzuak, laguntza psikologikoa, familian gizarte esku-hartzea eta harrera baliabideak.

Sistemak seme-alaba adingabeak kontuan hartzen ditu, baita mendekotasunak dituzten

adinduak eta adingabeak edo zaintzape eta babespean edota guraso-ahalpean daudenak

ere, indarkeriaren zeharkako biktimak diren neurrian.

Berdintasun Zerbitzuak aipatu funtzioak bere gain hartzen ditu, astelehenetik ostiralera

lanaldi osoan diharduen Talde Tekniko bereziaren bitartez. Beren lana garatzeko plan honek

eta indarreko araudiak esleitutako funtzioei erreparatzen diete. Talde Teknikoa Arloko

zinegotziaren eta Gizarte Zerbitzuetako zuzendariaren erantzukizunpean dago eta honako

irudi profesionalak ditu:


59

Antolaketa egitura horrez gain, Berdintasun Zerbitzuak Berdintasunerako Talde

Teknikoaren laguntza du. 2016ko apirileko alkatetzaren dekretuaren bitartez sortu zen eta

bere funtzioak hurrengoak lortzeko pentsatuak daude: arlo desberdinen lankidetza eta

aholkularitza teknikoa, generoaren zeharkakotasuna Udalaren maila guztietara iristeko.

Era berean, Berdintasunari buruzko Ordenantzak xedatutakoaren arabera, Santurtziko

Emakumeen Kontseilua sortu behar da, erakundeekin partaidetza eta lankidetza bitartekoak

zehazteko, beren helburuen eta funtzioen artean emakume eta gizonentzat berdintasuna

lortzea badago. Azken helburua gune erkidea egituratzea da, proposamenak, hausnarketa

eta ekarpenak egiteko eta, ondorioz, Santurtziko emakume eta gizonentzat berdintasunean

aurrerapausoak emateko. Kontseilua V. Berdintasun Plana indarrean sartu eta lehenengo

hilabeteetan eratuko da, politika publikoak garatzeko funtsezko elementu bezala eta

Santurtziko emakumeen elkarteek nahiz emakumeek beren kabuz parte har dezaten.

ARDURADUN TEKNIKOA

GIZARTE LANGILEA

LEGE AHOLKULARIA

AHOLKULARI PSIKOLOGIKOA

ADMINISTRARI LAGUNTZAILEA


60

BERDINTASUNARI BURUZKO UDAL ORDENANTZA

INPLEMENTATZEKO PROZESU BEREZIA

Berdintasunari buruzko Udal Ordenantza Udalaren Osoko Bilkurak 2018ko urtarrilaren

25ean onartu zuen eta udal antolaketaren egitura eta funtzionamenduan berdintasun

politikak inplementatzeko orduan mugarria da.

Udalei dagokie 4/2005 Legeak, otsailaren 18koak, Emakumeen eta Gizonen

Berdintasunerako denak, xede horretarako bere artikuluetan aurrez ikusten dituen funtzioak

garatu eta aplikatzea eta horietatik abiatuta atera da ordenantza hau eta egiturak,

programak eta prozedurak moldatzearen beharra. Nolanahi ere, generoaren ikuspegia

tokiko administrazioan integratu behar da.

Onartu ostean, udal arloei laguntzeko prozesua ireki da, funtzionamenduan eragindako

duten berrikuntzak nola sartu aholkatzeko. Orokorrean, Berdintasunaren Ordenantzarekin

lan jardunak aldatuko dira, lege arautegia onartu eta generoaren ikuspegia sartzeko. Hala,

udal langileei honako alderdietan prestatuko zaie:

1. Aurrekontuaren kudeaketan eta plangintzan generoaren ikuspegia sartzea eta,

horretarako, helburu orokorrak eta bereziak, urtekoak edo programari buruzkoak,

emakumeen eta gizonen arteko berdintasun ikuspuntuaren adierazle eta

estandarrekin berraztertu eta alderatzea. Lan prozesu honi jarraiki, udal arlo

bakoitzarekin genero ikuspegian sartzeko ustezko arruntenen adibide eta egoera

desberdinak batera aztertuko dira, ordenantzak 13. artikuluan eta horren III Titulutik

kasu bakoitzean bidezkoak diren kapituluek xedatutakoarekin bat.

2. Funtzioan Generoaren Eraginaren Aldez Aurretiko Ebaluazioari buruzko txostenak

egitea. Beste administrazio egintza batzuen artean udal arauak, dekretuak,

hitzarmenak eta plan estrategikoak sustatzen dituzten administrazio organoek

egingo dituzte. Udal arloekin lan prozesuak 4/2005 Legeak 19. artikulutik 22.

artikulura aurrez ikusitako baldintzak landuko ditu. Ebaluazioaren barruan adibide

eta kasu erkide aplikagarriak aztertuko dira eta eredu bereziak jorratu ere bai,

Ordenantzak 12. artikuluan xedatutakoaren babesean.

3. Generoaren ikuspegia administrazio klausuletan, adjudikazio irizpideetan eta

kontratazio publikoa gauzatzeko baldintzetan sartzea, Berdintasunaren

Ordenantzak 22 eta 24. artikuluen bitartean aipatzen dituen azalpenen arabera; era

berean, generoaren ikuspuntua diru-laguntza eta hitzarmen publikoetan sartuko da,

ordenantzak 25. artikulutik 27. artikulura xedatutakoarekin bat. Berriz ere udal

arloekin lankidetzan arituko da, artikulu horiek aplikatzeko; batetik, langileei


61

prestatuko zaie eta, bestetik, kasu arruntenetarako ereduak eta adibideak

eskuratuko dira.

4. Mintzaira Ez Sexistaren Eskuliburua eta aniztasun funtzionala duten pertsonekiko

tratu jarraibideak hedatzen eta aplikatzen laguntzea, udal langileen komunikazio

eta jarraibide publikoaren alderdi guztietan ordenantza aplikatzeko osagarri modura.

Eskuliburua eta komunikazio nahiz tratu jarraibideen multzoa eskuratuko dira, beste

gaitasun funtzional batzuk dituzten pertsonekin erabiltzeko.

Aurrekoaz gain, Berdintasun Zerbitzuak Santurtziko Emakumeen Kontseilua eratzea

sustatuko du eta bere funtzioak Berdintasunaren Ordenantzak III. Ataleko 6. artikuluan

xedatzen ditu. Helburua emakumeen elkarteen partaidetza eta lankidetza bultzatzea da,

Santurtziko emakume eta gizonentzat berdintasunean aurrerapausoak emateko.


PLANAREN JARRAIPEN ETA EBALUAZIO SISTEMA

PLANAREN JARRAIPENA

Planak aurrez ikusten dituen jarduerak egiten direla etengabe ikuskatzeko, funtsezko urratsa

da arestian aipatu diren ardatz desberdinen barruko ekintza bakoitza nola doan berariaz

jarraitzea. Xede horrez, fitxa berezia dago eta edukia ondoren zehazten da:

EKINTZAK BETETZEN DIRELA JARRAITZEKO FITXA

I. BLOKEA. EKINTZA KOKATU ETA DESKRIBATZEA

Ardatza:

Programa:

Jarduera:

II. BLOKEA. JARDUERARI LOTUTAKO OINARRIZKO ELEMENTUAK DESKRIBATZEA

Enuntziatua

Deskribapena (ekintza deskribatzea, oinarrizko alderdiak kontuan hartuta, hala nola, faseka

garapena, lan tresnak, helburua, etab.)

Sail eta pertsona arduraduna/k (identifikatu sail edota zerbitzu arduraduna/k eta ekintza

inplementatzez arduratuko diren pertsonen izenak)

Jardueraren izaera (adierazi hasierarik eta amaierarik ba al duen edo urte guztian zehar

garatzen al den) (aipatu urtero gauzatzen al den edo bakarrik aurten)

Finalista/Jarraitua

Urtero/aurten

EKINTZAREN BETETZE MAILA

Erabat Zati batean Nulua

Ekintzaren hasiera hilabetea eta aurrez ikusitako iraupena

Ekintzaren hasiera hilabetea eta egiazko iraupena

Urteko programazio agirian ekintza gauzatzeko kalkulatu den aurrekontua


63

Ekintza egiteko erabili den aurrekontua

Esperotako emaitzak (definituko diren betetze adierazleen arabera espero den

kuantifikazioa)

Lortutako emaitzak (definituko diren betetze adierazleak jarraitzean lortutako

kuantifikazioa)

Ekintza inplementatzeko zailtasunak (programatutakoaren eta gauzatutakoaren arteko

desberdintasunaren arrazoiak)

Nahiz eta 2019. ekitaldirako jardueren aurreikuspen orokorra azaldu, jarraipen ekintzen

emaitzak erabakigarriak izango dira mantendu, aldatu edo, bidezkoa bada, deuseztatzeko.

Laburbilduz, aurrekotik abiatuta ekitaldi bakoitza egituratu behar da, helburuek jarraipena

izateko, baina planaren asmoak behar diren tokira eraman daitezen ekintzekin malgua izan

behar da.

PLANAREN ADIERAZLEAK EBALUATZEA

Jarraipenetik abiatuta, ebaluazioa planaren betetze maila eta gauzatutako ekintzen

eraginaren irismena zehazteko oinarrizko prozesua da.

Garrantzitsua da kontuan hartzea Emakunde-Emakumearen Euskal Erakundeak 4/2005

Legeak, Emakumeen eta Gizonen arteko Berdintasunerako denak, 5.d artikuluan xedatutako

eginbeharra duela, hau da, Udalek gauzatzen dituzten berdintasunerako politikak ebaluatu

behar dituela. Horregatik, urtero berdintasunerako planak gauzatzeari buruzko informazioa

eskatzen du. Beharrezkoa da informazio hori aurkeztea, ebaluazioak leialki

berdintasunerantz guztiek egindako lana jasotzeko.

Ebaluazioa estrategia plural eta malgutik landuko da. Ildo horri eutsiz, plana inplementatzen

den bi urteetan une desberdinetan honakoak konbinatuko ditu:

Plana gauzatzeari buruzko balioztapen zehatz eta orokorra, nagusiki, kontuak

ematera eta betetze mailaren balioztapen orokorra egitera bideratua.

Alderdi bereziei erreparatzen dien analisi ardaztua egitea, berdintasun politiken

eraginerako funtsezkoak jo eta ikasi nahiz hobetzeko oso erabilgarriak badira.

Prozesuan hainbat estrategia konbinatuko da eta horiei esker, emakumeen eta gizonen

berdintasunari buruzko politiken eremuan ebaluazioaren funtsezko gaien inguruan

hausnarketa burutuko da.

Urtero, jada aipatu den jarraipen egokiaren bidez, eta planaren indarraldia amaitzean egingo

da, xede horrez zehazten diren adierazleetan oinarrituta. Planaren indarraldiaren azkeneko


64

urtean, urteko informazioa biltzeaz gain, denboraldi guztiko informazioa jaso beharko da,

hurrengoei buruzko ondorioak lortzeko: planifikatutakoaren zer ehuneko gauzatu da eta zer

emaitza izan dira (pertsona onuradunak, sortutako azpiegiturak, etab.), betetze adierazleak

kuantifikatu ondoren.

Koherentzia ebaluatzea:

Metodologia kualitatiboa erabiliz garatuko da eta udalerrian emakumeen eta gizonen

berdintasunari buruzko politiken kontzeptua eta funtsa landuko dira, beraz, jardueren

gauzatze hutsetik urrunago, edukiak balioztatu eta eraldaketaren kalitate nahiz

ahalmenaren inguruan hausnarketa egingo da.

Prozesua ebaluatzea:

Inplementazio prozesuan bertan, baita antolaketa eta operazioaren ikuspegitik hedaduran

ere sakontzen oinarritua dago; nagusiki, ikuspuntu pluraletik inplikazioa duten eragileen

balioztapenei erreparatuko die, eskura dituzten laguntza-tresnekin eta erabilgarritasunari

buruzko pertzepzioarekin euren asetze-maila identifikatu du. Ondorioz, ikastean eta

hobetzean oinarri handia duen ebaluazio mota da eta erabakiak hartzeko alderdi kualitatibo

garrantzitsuak sartzeko aukera emango du.

Eragina ebaluatzea:

Berdintasun politikek dituzten ondorioak, esperotakoak eta espero ez direnak, aztertuko

ditu. Hurrengo galderak erantzungo ditu: nola aldatu da berdintasun politiken talde

hartzaileen egoera? Nola aldatu da emakume eta gizonen desberdintasun egoera

Santurtziko gizartean, orokorrean?

Ahal den neurrian, datuak biltzeko sistemak beste sistema orokorrago batzuetara moldatzen

saiatuko da, gainerako europar erakundeek eskuratutakoen antzera.

Hurrengo orrialdeetan Planaren ekintza bakoitzerako aurrez ikusten diren adierazlerik

esangarrienak aurreratzen dira:


EKINTZAK ADIERAZLEAK

1.1.1. …Berdintasun Zerbitzuko teknikarien etengabeko prestakuntza IKASTARO KOP., ORDUAK, PRESTATUTAKO PERTSONA KOP.,

PRESTAKUNTZAREN GAIAK, BALIOZTAPEN KUALITATIBOAK

1.1.2. …Udal langileek batzeko erabiltzen duten mintzairari buruzko

oinarrizko prestakuntza

UDAL ARLOEN KOP., PRESTATUTAKO PERTSONA KOP.,

ENTREGATUTAKO LIBURUXKA KOP., BALIOZTAPEN KUALITATIBOAK

1.1.3….Berdintasunari buruzko Ordenantza aplikatzeko Arloak aholkatzea ORDUAK, ARLOEN KOP., GENERO ERAGINAREKIN BALIOZTAPEN

KOP., BALIOZTAPEN KUALITATIBOAK

1.1.4.…Enpresekin kontratuetan, diru-laguntzetan… berdintasun irizpideak AHOLKATUTAKO KONTRATU ETA DIRU-LAGUNTZEN KOP.,

AHOLKATUTAKO PERTSONEN KOP., NAHASITAKO ENPRESA KOP.

1.1.5…Berdintasun Taldearen lan saioak EGINDAKO SAIOEN KOP., LANDUTAKO GAIAK, BALIOZTAPEN

KUALITATIBOAK

1.1.6…Area eta zerbitzuetan emakumeen aniztasunari buruzko datuak

biltzea

AHOLKATUTAKO DATU SISTEMEN KOP., NAHASITAKO PERTSONA


1.2.1…EUDEL eta EMAKUNDEren lantaldeetan parte hartzea PARTE HARTUTAKO BILEREN KOP., LANDUTAKO GAIAK,

BALIOZTAPEN KUALITATIBOAK

1.2.2…Emakunde, Bizkaiko Indarkeriaren Behatokiaren ebaluazioak… EBALUAZIOEN KOP., KOORDINAZIOEN KOP., SARTUTAKO ALDAKETA

EDO HOBEKUNTZAK

1.2.3…Beste udalerri batzuen kontsultak, generoaren ikuspegia zeharkatzea KONTSULTA KOP., GAI NAGUSIAK, KOORDINAZIOAK ETA

INFORMAZIO SISTEMAK


66

EKINTZAK ADIERAZLEAK 2.1.1…Zerbitzuko bloga hedatzea eta berdintasunari buruzko egutegia egitea EGUTEGIAREN HARTZAILEAK ETA BALIOZTAPENAK, BLOGERA BERRIEN

KOP., BLOGAREN HARTZAILE KOP. ETA BALIOZTAPENAK

2.1.2…Emakumeen elkarteetarako lokalak… eta diru-laguntzak LOKALEN KOP., EMAKUME ERABILTZAILEEN KOP., LOKALETAN

PRESTAKUNTZEN KOPURUA, DIRUZ LAGUNDUTAKO ELKARTEEN KOP.

ETA ZENBATEKOAK

2.1.3…Emakumeen elkartzeko joera… erakunde berria sortzeko

aholkularitza…

SUSTAPEN EKINTZEN KOP., DERIBATUTAKO EMAKUME KOP., JASOTAKO

KONTSULTA KOP.

2.1.4…Santurtziko Emakumeen Partaidetza Kontseilua sortzea PROZESUAN EMAKUME PARTAIDEEN KOP., BALIOZTAPEN

KUALITATIBOAK

2.1.5. Hizkuntza azalpena sustatzea eta emakumeen artean literatura

sormena

IKASTAROEN KOP., EMAKUME PARTAIDEEN KOP., SORTUTAKO LAN EDO

KONTAKIZUNEN KOP., BALIOZTAPEN KUALITATIBOAK

2.2.1…Emakumeen ekarpenak kaleen, eraikinen, monumentuen eta abarren

izenetarako

EGINDAKO ALDAKETA KOP., HIRIGINTZA ELEMENTU BERRIEN KOP.,


2.2.2…Emakumeak ikusaraztea, hezkuntza, kirol, kultura, musika eta

abarrean hedatzea.

IKUSARAZITAKO EMAKUMEEN KOP., NAHASITAKO KIROL EDO

JARDUEREN KOP., BERRI EMANDAKO PERTSONEN KOP., BALIOZTAPENAK

2.3.1. Jabekuntza eta Osasunerako Ikasgelaren eskaintza… emakumeen

beharrak eta interesak

IKASTAROEN KOP., EMAKUMEEN KOP., ORDUAK, BALIOZTAPEN

KUALITATIBOAK

2.3.2…Osasun ikastaroak, informatzeko edota sartzeko zailtasunak dituzten

emakumeak barne

IKASTARO KOP., EMAKUME KOP., DESGAITASUNAK KONTUAN HARTUTA

EKINTZEN KOP., BALIOZTAPEN KUALITATIBOAK


EKINTZAK ADIERAZLEAK 3.1.1…Baterako hezkuntza, sexu berdintasun eta lan orientabide ez-sexistari

buruzko programa ikastetxeetarako

IKASTE HARTZAILEEN KOP., IKASTETXEEN KOP., ORDUAK,

IKASGELA KOP., EBALUAZIO OBJEKTIBO ETA SUBJEKTIBOAK

3.1.2…Baterako hezkuntza metodologiak, beste sail batzuek sustatutako

programak

KOORDINAZIOEN KOP., NAHASITAKO PROGRAMEN KOP.,

TEKNIKARIEN KOP., HARTZAILEEN KOP.

3.1.3…Neska gazteen jabekuntza, jende gaztearentzat beste udal zerbitzu

batzuekin koordinatuta

IKASTAROEN KOP., NESKEN KOP., BALIOZTAPEN

KUALITATIBOAK, NAHASITAKO ARLO/ZERBITZU KOP.

3.2.1…Martxoaren 8ko kanpainak emakumeen elkarteekin ELKARTEEN KOP., EKITALDIEN KOP., KOORDINAZIOEN KOP.,


3.2.2…Feminismo, berdintasun eta balore aldaketei buruz eztabaidatzeko gune

mistoak

GIZONEN KOP., EMAKUMEEN KOP., BILEREN KOP.,

PRESTAKUNTZA ORDUAK, BALIOZTAPEN KUALITATIBOAK

3.2.3…Euskara sustatzeko programetan berdintasuna bultzatzea PRESTAKUNTZA EKINTZA KOORDINATUEN KOP., IKASLE

HARTZAILEEN KOP., BALIOZTAPEN KUALITATIBOAK

3.2.4. Generoa kirolean…kirolariak ikusaraztea…eskola kirola neskentzat IKUSARAZTEKO EKINTZEN KOP., IKASLE PARTAIDEEN KOP.,

PRESTATZE BILEREN KOP.

3.2.5…Generoa udal liburutegietan… literatura… berdintasunari buruzko

emakume egileak

EKINTZA KOORDINATUEN KOP., PERTSONA HARTZAILEEN


3.2.6…Generoa jaien eremuetan, emakumeen elkarteekin eta jai batzordeekin PERTSONA ANTOLATZAILEEN KOP., SUSTAPEN EKINTZEN KOP.,

PERTSONA HARTZAILEEN KOP.

3.3.1…Udalerriko enpresa sarearen eta ekintzaileen datuak sexuen arabera

biltzea

EKINTZEN KOP. SEXUAREN ARABERA BANATUTA, LORTUTAKO

ZERRENDA KOP. ETA MOTA, BALIOZTAPEN KUALITATIBOAK

3.3.2…SanturtziLanekin lankidetza emakume enpresaburu eta emakumeen

elkarteetarako ekintzetan

PRESTAKUNTZA EKINTZEN KOP., EMAKUME PARTAIDEEN

KOP., ELKARTEEN KOP., BALIOZTAPEN KUALITATIBOAK

3.4.1…Familien zaindarietara bideratutako ikastaroetan generoa eta aniztasuna EGINDAKO EKINTZEN KOP., KOORDINAZIOEN KOP.,

BALIOZTAPENAK, PERTSONA ONURADUNEN KOP.


68

3.4.2…60 urtetik gorakoak, aniztasun funtzionala dutenak, etab., beharrak

aztertzea eta izan daitezkeen jarduera neurriak

AZTERLANEN KOP., TALDEEN KOP., PERTSONA/TALDEEN KOP.,

TEKNIKARIEN KOP., BALIOZTAPENAK

EKINTZAK ADIERAZLEAK 4.1.1…Ikastetxeetan emakumeen aurkako indarkeria prebenitzen jarraitzea ZENTROEN KOP., IKASLEEN KOP., EBALUAZIO

KUANTITATIBOAK ETA KUALITATIBOAK, IKASTORDUEN KOP.

4.2.1…Azaroaren 25eko indarkeriaren aurkako kanpainak emakumeen

elkarteekin

KANPAINEN KOP., KOORDINAZIOEN KOP., ELKARTE

PARTAIDEEN EMAKUME KOP.

4.2.2…Lesfobia, homofobia eta transfobiaren aurkako kanpainak LGTBI taldeekin KANPAINEN KOP., ELKARTEETAKO PARTAIDEEN KOP., BILEREN


4.2.3…Jaietan indarkeria prebenitzeko kanpainak, emakume eta jai batzordeekin PERTSONA ANTOLATZAILEEN KOP., SUSTAPEN EKINTZEN KOP.,

PERTSONA HARTZAILEEN KOP.

4.3.1…Biktimen Protokoloa eguneratzea eta koordinazioa finkatzea BILEREN KOP., ERAKUNDE PARTAIDEEN KOP.,

PROTOKOLOAREN ALDAKETA KOP. ETA MAILA,

BALIOZTAPENAK

4.3.2…Datuak biltzeko eta kasuak jarraitzeko irizpideak homogeneizatzea JASOTAKO SISTEMEN KOP., BILEREN KOP., TEKNIKARI

PARTAIDEEN KOP., KASU ONURADUNEN KOP.

4.3.3…Jabekuntza eta Osasunerako Ikasgelan indarkeriaren biktimekiko

autolaguntza

EMAKUME PARTAIDEEN KOP., EGINDAKO EKINTZEN KOP.,


4.3.4…Puntu beltzen mapa eguneratzea, hiri seguru eta irisgarrirako PRESTATZE BILEREN KOP., EKINTZA ETA ALDAKETEN KOP.,

ELKARTEEN BALIOZTAPEN KUALITATIBOAK

4.3.5…Indarkeriaren biktimak diren beharren lantze osoa… kargura dituzten

senitartekoekin laguntzea… gizarteratzea eta, ondoren, ekonomian sartzea

KASU ONURADUNEN KOP., PERTSONA ONURADUNEN KOP.,

EGINDAKO GIZARTERATZE EKINTZEN KOP.

4.3.6…Indarkeria biktimak jarraitu eta laguntzeko sistema… integrazio prozesuan

laguntza

LAGUNTZA EKINTZEN KOP., ALDAKETAK ETA BERRIKUNTZAK,



69


ERANSKINA:

GIZARTE ERAGILEEN PARTAIDETZA

PLANA EGITEAN


71

Plana diseinatu, kudeatu eta ebaluatzean esku hartzen duten eragile guztien inplikazioa

lortzea funtsezkoa da, ez bakarrik teknikarien mailan, baita Udalbatzan ere.

Bestalde, herritarrei dagokienez, banaka edo taldean, gizarte partaidetzarako prozesuak

egituratzea oso garrantzitsua da eta arreta berezia jarriko zaio emakumeen elkarte sareari.

Emakumeen partaidetza organoak eta guneak aktibatzeari esker, honakoak lor daitezke:

Genero diagnostikoaren zereginetan sakontzea.

Herritarren behar praktiko eta estrategikoak definitzeko adostasun handiagora

iristea.

Berdintasun plana inplementatu eta jarraitzean konpromiso kolektiboa finkatzea.

Bestalde, emakumeen jabekuntzaren helburu estrategikorantz aurrera egitea ahalbidetzen

du. Hala, udal egituretara hurbiltzen ditu eta prozesuan baliozko solaskide bezala onartzea

sustatu ere bai.

Gizarte eragileen topaketa eta partaidetzarako, baita planaren onarpen prozesu orokorra

garatzeko ere une desberdinak ondorengoak dira:

1. Nahasitako sektoreentzat deialdia: alderdi politikoak, emakumeen elkarteak, beste

udal elkarte batzuk, osasun zerbitzuetako profesionalak, hezkuntzakoak eta

gizartekoak, etab.; zirriborroaren dokumentua bidaliko zaie eta ekarpenak egingo

dituzte.

2. Erakunde eta profesionalekin bilera desberdinak egitea.

3. Partaidetza guneetatik egindako ekarpenak eta beste idatzizko ekarpen batzuk

aztertu eta, bidezkoa bada, sartzea.

4. Behin betiko plana prestatu eta Udalean izapidetzea.

5. Baliozkotzeko Emakunderi bidaltzea.

6. Hala badagokio, Udalaren Osoko Bilkuran onartzea.

7. Behin betiko dokumentu berria komunikabideei eta herritarrei aurkeztea.

8. Planean aurrez ikusitako ardatzak eta jarduerak abian jartzea.

9. Aplikazioa etengabe jarraitu eta ebaluatzea.

10. Azken ebaluazioa eta lortutako balioztapenekin plan berria egiten hastea.

Prozesu zirkularra da eta ebaluazio nahiz programazioaren artean atzeraelikatzea

ahalbidetzen du. Ildo horri eutsiz, ebaluazioaren ondorioak plangintza ziklo berrian sartzen

dira.

ESKU-HARTZE ARDATZEN ZIRRIBORROARI EKARPENAK


72

Ondoren, behin betiko idaztera arte, lehen aipatu diren gizarte eragileek planaren zirriborroari egindako ekarpenak adierazten dira:

EGINDAKO EKARPENAK PLANEAN KONTUAN HARTZEA

Fekoor desgaitasunak dituzten pertsonak defendatzeko elkarteak ekarpen ugari egin ditu eta harremanen bitartez nahiz bilera bereziekin garatu dira.

4 ekintza ardatzak idazteko gomendio guztiak sartu dira. Helburua emakume guztien beharrak eta aniztasuna kontuan hartzea zen.

Gizonak integratzea, estereotipoak zuzentzen laguntzeko jarraibideak eskaintzea.

Ahalik eta eremurik zabalenean integratuta, bereziki, Gurasoen Eskoletako programetan (7.000 familia).

Komunikazioan mintzaira ez-sexista eta bateratzaileagoa sustatzea.

Planaren alderdi askotan eta hainbat ekintzatan kontuan hartzen da.

Sexu erasoen aurka “larrialdiko botoiaren" app-a hedatzea.

App-aren baliozkotasun eta erabilgarritasunari buruz EUDELek esandakoaren zain dago.

Emakumeen elkarteen jarduerak gehiago zabaltzea.

Emakume guztientzat jardueren hedapen handiagoa sartuta dago eta, xede horrez, posta elektronikoa eta komunikazio sare berriak (newletters…) erabiliko dira.

Zerbitzua baliabide nahikoez hornitzea, zehazki, berdintasun teknikariaren lanpostuaz.

Estaltzeko hautespen prozesuaren zain dago.

Konpromisoak ekonomikoki banatzea. Aurkezten den planaren bertsio eguneratuan banatu dira.

Besteak beste, jaietan eta hirigintzako puntu beltzen arloan egiazko egoerari buruzko estatistikak eta azterlanak egitea.

Bi gaiek (jaiek eta puntu beltzek) azterlan espezializatuak dituzte.

2014-2017. urteetako balioztapena gehiago zehaztea.

Ekintza batzuk gehiago zehaztu dira.

Diru-laguntzen hornidurari buruz, nahikoak al dira 8.800 euroak?

Zenbatekoak azkeneko urteetan elkarteen proiektuak estali ditu.

Emakumeentzako ikastaroen eskaintza gehitzea.

Jabekuntza Ikasgelan ikastaroen kopurua eta horien hedapena nabarmenki hazi da.

Udaltzaingoan diskriminazio sexista dago. Horregatik salaketak izan direnik ez dago idatziz jasoa. Edozein salaketa berehala ikertuko da.

Neskak eta mutilak modu berean hezi behar dira.

Berdintasunerako hezteko eskola programa berriaren barruan etxean heziketa desberdintasunak eta lan itxaropen desberdinak lantzea aurrez


73

ikusia dago, beste alderdi batzuen artean.

Gazteetan matxismoak gorantz egin du. Aurreko ekarpenaren antzera, berdintasunerako heziketa programan gazteen matxismoa landuko da.

Bloga ez da parte-hartzailea eta ez dago eguneratua. Herriko emakumeen elkarteei ireki beharko litzaieke. Ebaluatu al da?

Bloga oso modu zabalean hedatu da, aldizkako newsletter sistema berriaren bidez. Berdintasun Zerbitzuak elkarteek blogari egindako ekarpenak jasotzen ditu.

Lokal batzuetan irisgarritasun arazoak daude, lokal egokia eskatu da, baina ez dago erantzunik.

Joera, jada hasitakoa, lokal guztietan hesiak deuseztatzearena da. Puntualki beste lokal bat eskaintzen da, hala eskatzen denean.

Zein da Berdintasunari buruzko Ordenantzaren edukia? Nola sortuko da Santurtziko Emakumeen Partaidetza Kontseilua?

Egia da berdintasunari buruzko arautegia zabaltzeko ahalegin handiagoa egin behar dela. Hemendik guztira Emakumeen Kontseilu onartu berria (2018ko urtarrila) sortzeko prozesuari ekingo zaio.

Nola lortuko dira emaitzak? Plangintzarik ba al dago?

Plangintza osoa dago, Plan honetan adierazten den bezala, ekintzak eta denborak zehaztuak baitaude.

Plana aurrera eramateko metodologiak behetik gorakoa izan beharko luke.

Metodologia zehatz-mehatz deskribatua dago eta behetik gorantz joan da; bi kontsulta prozesu (idatziz eta bileren bitartez) burutu dira eta proposamen gehienak erantsi ere bai.

Bakarrik “Sardinera Eguna” egiten da, baina Santurtziko emakumeen lana gehiago ikusarazi beharko litzateke.

Ardatzen 2.2.1. puntuan emakumeen lana askoz gehiago ikusaraztea aurrez ikusten da.

Nola egingo dira jabekuntza eta osasunaren ikastaroak?

Ekainera arteko programazioa dago eta udaren ondoren (aurten) beste bat egingo da. Hedapena eta edukiaren zehaztasuna sendotuko da.

Udala eta elkarteak koordinatuta, sexu erasoen aurrean erantzute protokoloa faltan botatzen da.

Emakumeen elkarteen eta Udalaren arteko koordinazioa zehaztuta dago, nahiz eta neurri bateratuak adosteko azkartasuna hobetu ahal izan.

Eskolaren eremuan Gurasoen Elkarteak sartu behar dira beraiekin lan egiteko.

Eskola programen barruan, Gurasoen Elkarteekin lankidetzak presentzia handia du Gurasoen Eskoletan generoaren ikuspegiarekin programak eskaintzen direnean.


74

Zein da hezkuntza afektibo eta berdintasunerako programa? Guri bidaltzerik ba al dago?

Eskatu duenari jada bidali zaio programaren kopia osoa, ikasturte honi dagokion bertsioan.

Beste udal sail batzuekin baterako hezkuntzaren metodologiak bidaltzea nahi dugu.

Planaren garapen prozesuaren barnean dago xede horrez beste udal arlo batzuekin erabakiak zehaztea.

Interesgarria, baina delikatua da (“ez daude bi aukera”) jabekuntza eskaintza neska gazteei iritsaraztea.

Adituekin koordinatuta, prestakuntza eskaintza berezi hori gauzatuko da.

Urtean zehar sentsibilizazio kanpaina gehiago egin behar dira, ez bakarrik martxoaren 8an. Eta hartzaile berrientzat: familiak, lagunarteak…

Berdintasunaren alde eta emakumeekiko indarkeriaren aurka mezuak sendotzeko une gehiago daude, bereziki, hezkuntza sistemaz baliaturik eta jende asko biltzen den ekitaldiak aprobetxatuz.

Feminismo, berdintasun eta balore aldaketei buruzko eztabaida guneak gehiago zabaltzea. Eta modu erakargarriagoan egitea.

Ikastaro eta hitzaldien eskaintza zabala da, baina betiere ez du nahi adina eraginik. Egia da gune horiek erakargarriagoak izan behar dutela.

Euskaraz gain, berdintasuna zabaltzeko beste arlo batzuk sartzea, hala nola, aisialdia, bide heziketa edo beste asko.

Udal politiken zeharkakotasun eta genero ikuspegiaren barruan, udal jarduera guztian berdintasuna sartzea zabalduz joango da.

Argi, polizia… gehiagorekin puntu beltzak zuzentzea.

Arestian aipatu den azterlanaren prozesuan, alderdi nagusia da eta neurri zehatzak eskatuko ditu.

Datuak aditzera ematea eta konfidentzialtasuna zaintzea.

Urtero arreta izan duten kasuen estatistikak argitaratzen dira eta pertsonen intimitatea babesten da.

Mutil bortitzen familia ingurunea lantzea.

Lan ildo interesgarri hori Familia Aholkularitzari buruzko Zerbitzuan sartuko da eta ikastetxeetan nahiz familietan zabalduko da.

V. BERDINTASUN PLANA - santurtzi.net PLAN DE IGUALDAD D… · berdintasuna lortzea eta emakume...

Documents

Transcript of V. BERDINTASUN PLANA - santurtzi.net PLAN DE IGUALDAD D… · berdintasuna lortzea eta emakume...