VERSITY OF HAWAII UBRAR -- DR. JOAQUIN AGULTO TENORIO · p 2 Ha tutuhon umeskuela si giya Chalan...

12
L . . 11\J\VERSITY OF HAWAII UBRAR DR. JOAQUIN AGULTO TENORIO --

Transcript of VERSITY OF HAWAII UBRAR -- DR. JOAQUIN AGULTO TENORIO · p 2 Ha tutuhon umeskuela si giya Chalan...

Page 1: VERSITY OF HAWAII UBRAR -- DR. JOAQUIN AGULTO TENORIO · p 2 Ha tutuhon umeskuela si giya Chalan Kanoa gi 1947 es sakkan anai magradua gi sais Guini na tiempo mafa'na'gue manaitai

- - -----·.:.=_-: ----~

L . . 11\J\VERSITY OF HAWAII UBRAR

DR. JOAQUIN

AGULTO

TENORIO

--

Page 2: VERSITY OF HAWAII UBRAR -- DR. JOAQUIN AGULTO TENORIO · p 2 Ha tutuhon umeskuela si giya Chalan Kanoa gi 1947 es sakkan anai magradua gi sais Guini na tiempo mafa'na'gue manaitai

Sb1.angan:

DR. JOAQUIN AGULTO TENORIO

T iM.ge. I :

MARIA-MAFNAS ROSARIO

UrU;tJz.a,tu M :

JOHN SPOCK JR .

NOTICE THESE PILOT TEST MATERIALS ARE FOR EXPERIMENTAL

USE ONLY AND MAY NOT BE REPRODUCED WITHOUT WRITTEN PERMISSION FROM THE PALM DEVELOPMENT CENTER

APR' 80

Thes e pi lot materials were p roduced pursuant to a Grant f: rom t he U. S . Office of Educat i on, Depart ment o f Health , ~ducation a nd Welfare. However , the opinions expressed herein do not necessarily r eflect the positions o r pol i cy of the U. S . Offic e o f Educ ation , and no o ffi c ial e ndors eme nt b y the U.S . Off ice o f Educat i on should be i nf er r ed .

Thi s pre l i minary pub l ication was produced with funds prov ided by the Bil i ng ual Educat i on Ac t , Title VII o f the Elementary a nd Seconda r y Ed uca tion Act o f 1965 , as a me nd ed by Publ ic Law 93.380 .

Pr o duced By P~.C IFIC AREA LANGUAGES MATERIALS DEVELOPMENT CENTER SOC IAL SC IENCE RESEARCH INSTITUTE 2424 Mai l e Way , Po rteus 713 ,Unive rsity o f Hawaii at Hanoa Honol ul u, Hawa ii 9682 2

I Finene'na na Ph ~ D .

Northern Marianas

Este na estoria pot s :

Agulto Tenorio . Guiya i f :

taotao giya Northern Maria1

muna'kabales yan kumumple

nisisario na inestudiu ni i titulu ni ma'a'alok Ph.D .

kumeke' ilek-~a la'yiyi Dot

gi un pattikulat na ineyak

onro este i para un gai dei

ti libianu lokkue' na cho '1

estudiu sa' yanggen para u1

nisisario ha' na .un fanest1

un gai pinasensia, yan un E

Si Dr . Joaquin Tenori<

na animu yan ha sakr~fisia1

para u na'posipble chumule '

Trenta i dos (32) anos ida i

chule' i digri-na . Ha chu:

digri gi University of Haw;

sakkan .

Page 3: VERSITY OF HAWAII UBRAR -- DR. JOAQUIN AGULTO TENORIO · p 2 Ha tutuhon umeskuela si giya Chalan Kanoa gi 1947 es sakkan anai magradua gi sais Guini na tiempo mafa'na'gue manaitai

S,ln.an.gan.:

DR. JOAQUIN AGULTO TENORIO

T ,i_n.,lge. I :

MARIA-MAFNAS ROSARIO

Ll.rU;tll..a,tu M :

JOHN SPOCK JR.

NOTICE TEST MATERIALS ARE FOR EXPERIMENTAL AV NOT BE REPRODUCED WITHOUT WRITTEN FROM THE PALM DEVELOPMENT CENTER

'l'hese pilot materials were produced pursuant to a Grant from the U.S. Office of Education, Department of Health, Lducation and Welfare . However, the opinions expressed herein do not necessarily reflect the positions or policy of the U.S. Office of Education, and no official endorsement by the U.S. Office of Education should be inferred.

This preliminary publication was produced with funds provided by the Bilingual Education Act, Title VII of the Elementary and Secondary Education Act of 1965, as amended by Public Law 93.380.

Produced By P~.CIFIC AREA LANGUAGES MATERIALS DEVELOPMENT CENTER SOCIAL SCIENCE RESEARCH INSTITUTE 2424 Maile Way ,Porteus 713,University of Hawaii at Hanoa Honolulu, Hawaii 96822

I Finene'na na Ph.D. Giya

Northern Marianas

Este na estoria pot si Dr , Joaquin

Agulto Tenorio. Guiya i finene'na na

taotao giya Northern Marianas ni

muna'kabales yan kumumple todu siha i

nisisario na inestudiu ni para u ganna

i titulu ni ma'a'alok Ph.D. I Ph.D.

kumeke' ilek-~a la'yiyi Dokton Filosofia

gi un pattikulat na ineyak. Dankolo na

onro este i para un gai degree Ph . D. Ya

ti libianu lokkue' na cho'cho' gi bandan

estudiu sa' yanggen para un gai Ph . D.

nisisario ha' na .un fanestudia makkat.

un gai pinasensia, yan un gai tiempo mas.

Si Dr. Joaquin Tenorio ha na'annok

na animu yan ha sakrtfisian maisa gue

para u na'posipble chumule' este na titulu..

Trenta i dos (32) anos idat-na anai ha

chule' i digri-na . Ha chule' este na

digri gi University of Hawaii gi 1971 na

sakkan.

p 1

Page 4: VERSITY OF HAWAII UBRAR -- DR. JOAQUIN AGULTO TENORIO · p 2 Ha tutuhon umeskuela si giya Chalan Kanoa gi 1947 es sakkan anai magradua gi sais Guini na tiempo mafa'na'gue manaitai

Maf anagu si Joaquin gi 1939 na

sakkan giya Garapan, Saipan . I na'an

i manaina-na si Francisco Pangelinan

Tenorio yan si Magdalena Agulto . Sinko

mane'lu-na . Kuatro na lalahi fuera di

guiya yan unu na palao'an. I na'an i

mane'lu-na lalahi si Jose, Pedro , Manuel ,

Ya i che'lu-na palao'an yan Francisco .

si Rosalia .

p 2

Ha tutuhon umeskuela si

giya Chalan Kanoa gi 1947 es

sakkan anai magradua gi sais

Guini na tiempo mafa'na'gue

manaitai gi fino' Chamorro .

Ha kontinua i eskuela--U.

Piao Intermediate School gi

anai magradua gi nuebi gradu Mana'hanao si Joaquin p

1955 ya umeskuela gi PICS (P

Island Central School) un an

Bula siha mangga'chong-na gi

gi duranten i umeskuela-na g

Pot todu guaha tresse (13) s

estudiante guihi na sakkan n

ginen Saipan yan sinko (5) g

Sigun gi fino'-ha si Joaquir

inestrana gue' ni nenkanno'

Lokkue' gof na'magof guihi r

bula siha mangga'chong-na g]

Despues di matto si Joe

Truk, humanao para Guam ya c

na'fonhayan i eskuela-na gi

Washington High School. Sur

Guam desde 1956 esta i 1958

anai magradua gi dosse gradt

Page 5: VERSITY OF HAWAII UBRAR -- DR. JOAQUIN AGULTO TENORIO · p 2 Ha tutuhon umeskuela si giya Chalan Kanoa gi 1947 es sakkan anai magradua gi sais Guini na tiempo mafa'na'gue manaitai

Lgu si Joaquin gi 1939 na

t Garapan, Saipan . I na'an

La si Francisco Pangelinan

1 si Magdalena Agulto. Sinko

Kuatro na lalahi fuera di

mu ~a palao'an. I na'an i

lalahi si Jose, Pedro, Manuel,

;co . Ya i che'lu-na palao'an

Ha tutuhon umeskuela si Joaquin

giya Chalan Kanoa gi 1947 esta i 1952 na

sakkan anai magradua gi sais gradu .

Guini na tiempo mafa'na'gue mangge' yan

manaitai gi fino' Chamorro.

Ha kontinua i eskuela-rta gi Chalan

Piao Intermediate School gi 1952 esta i

anai magradua gi nuebi gradu.

Mana'hanao si Joaquin para Truk gi

1955 ya umeskuela gi PICS (Pacific

Island Central School) un anu na tiempo.

Bula siha mangga'chong-na ginen Marianas

gi duranten i umeskuela-na giya Truk.

Pot todu guaha tresse (13) siha na

estudiante guihi na sakkan nuebi (9)

ginen Saipan yan sinko (5) ginen Rota.

Sigun gi fino'-ha si Joaquin, ti gof

inestrana gue' ni nenkanno' giya Truk.

Lokkue' gof na'magof guihi na biahi sa'

bula siha mangga'chong-rta ginen Marianas.

Despues di matto si Joaquin ginen

Truk, humanao para Guam ya ayu nai ha

na'fonhayan i eskuela-na gi George

Washington High School. Sumaga giya

Guam desde 1956 esta i 1958 na sakkan

anai magradua gi dosse gradu.

p 3

Page 6: VERSITY OF HAWAII UBRAR -- DR. JOAQUIN AGULTO TENORIO · p 2 Ha tutuhon umeskuela si giya Chalan Kanoa gi 1947 es sakkan anai magradua gi sais Guini na tiempo mafa'na'gue manaitai

p 4

Gi 1958 mana'hanao gue' para Hawaii

para u kontinua i eskuela-na gi University

of Hawaii. Este na biahi mana'i scholarship ginen i Navy na atministrasion.

Gi 1963 ha na'fonhayan si Joaquin i

inestudiu-na ya ha chule' i iyo-na B.A.

degree (Bachelor of Arts). Guihi lokkue'

na sakkan antes ha' di u magradua, macho'ch

gi Bishop Museum komu assistant gi

Entomology.

Anai matto ginen Hawaii, humanao

para Palau ya macho'cho' un anu. Guiya

i Assistant Entomologist gi che'cho'-na.

Sumaga si Joaquin giya Palau desde 1963

esta i 1964 na sakkan .

Despues di monhayan macho

giya Palau, humanao ta'lo para

Ha kontinua i eskuela-na ya ha

ta' lo un degree. I degree n guiya i M.S. (Master of Scienc

Entomology) , desde sakkan 196~

Guihi na biahi lokkue' ha fa'c

i gubietnon Trust Territory kc

Territory Student Coordinator

Honululu. Anai humana_o si Joaqu_in :

gi 1968 esta i 1969 gumai eks

macho'cho' gi bandan ga'ga' .

este na cho'cho' komu medio d

ma'estro gi bandan Entomology

h ! &"!>. 5H i :t;J,fAll '~~t'\'i~ SMFf.X l[t.!::.~~ ~VI ~f~~ /::."!?

Page 7: VERSITY OF HAWAII UBRAR -- DR. JOAQUIN AGULTO TENORIO · p 2 Ha tutuhon umeskuela si giya Chalan Kanoa gi 1947 es sakkan anai magradua gi sais Guini na tiempo mafa'na'gue manaitai

·8 mana'hanao gue' para Hawaii . . k 1 ~/ :inua 1 es ue a-na gi University

Este na biahi mana'i > ginen i Navy na atministrasion.

na'fonhayan si Joaquin i

ill ya ha chule' i iyo-na B.A.

:helor of Arts). Guihi lokkue'

Lntes ha' di u magradua, macho'ch

1useum komu assistant gi

iatto ginen Hawaii, humanao

ya macho'cho' un anu . Guiya

: Entomologist gi che'cho'-na.

Toaquin giya Palau desde 1963

~ na sakkan.

Despues di monhayan macho'cho'

giya Palau, humanao ta'lo para Hawaii.

Ha kontinua i eskuela-1:1a ya ha chule'

ta'lo un degree. I degree ni ha chule'

guiya i M.S. (Master of Science in Entomology), desde sakkan 1965 esta 1967.

Guihi na biahi lokkue' ha fa'cho'cho'i

i gubietnon Trust Territory komu Trust

Territory Student Coordinator giya

Honululu. Anai human~o si Joaquin para Texas

gi 1968 esta i 1969 gumai ekspirensia

macho'cho' gi bandan ga'ga' . Ha chule'

este na cho'cho' komu medio dia na

ma'estro gi bandan Entomology na seksiona.

15

I .1

Page 8: VERSITY OF HAWAII UBRAR -- DR. JOAQUIN AGULTO TENORIO · p 2 Ha tutuhon umeskuela si giya Chalan Kanoa gi 1947 es sakkan anai magradua gi sais Guini na tiempo mafa'na'gue manaitai

'I 'I

I l

Despues di che'cho' giya Texas,

ha bira gue' guatu Hawaii ya ha kontinua

i eskuela-na ya ayu nai ha na'posipble

chumule ' i Ph . D. degree gi 1971 na sakkan.

Umeskuela gi University of Hawaii desde

1958 esta i 1971 fuera di i dos (2) ahos

ni ha fa'chocho'i i gubietnon Trust

Territory yan lokkue' i Texas Tech

University .

Gi 1971 esta 1977 macho'cho' gi

Bishop Museum giya Honolulu, Hawaii.

Macho'cho' komu Entomologist; Research

Associate gi ma'estudian ~amu; Associate

Editor of Insects of Micronesia, Pacific

Insects, yan Pacific Insects Monograph.

Gi presente si Joaquin machocho ' cho'

gi as Juan C. Tenorio yan Associates

(Saipan), Inc. Guiya manehante guini

na ufisina. Duranten i che'cho'-na

guini na uf isina manayuda gi bandan

Physical Development Master Plan yan

Solid Waste Management Plan para i

Northern Marianas .

p 6

Estague' un bunitu na i j

ha na'fanmanli'e' hit si Doctc

Tenorio gi pot bandan estudiu.

na ha na'i animu, pinasensia)

gi estudiu-na ni pot para u ct

na titulu. Maila' ya ta chagi chumo '

taimanu i siniseden Doctor Jo<

Tenorio gi bandan idukasiion l

yanggen ta na'i animu, pinase1

tiempo mas u ta na'posipble cl lokkue' este na titulu.

Page 9: VERSITY OF HAWAII UBRAR -- DR. JOAQUIN AGULTO TENORIO · p 2 Ha tutuhon umeskuela si giya Chalan Kanoa gi 1947 es sakkan anai magradua gi sais Guini na tiempo mafa'na'gue manaitai

ues di che'cho' giya Texas,

ue' guatu Hawaii ya ha kontinua -v -na ya ayu nai ha na'posipble

i Ph.D . degree gi 1971 na sakkan.

gi University of Hawaii desde

i 1971 fuera di i dos (2) ahos

chocho'i i gubietnon Trust

yan lokkue' i Texas Tech

y.

971 esta 1977 macho'cho' gi

seum giya Honolulu, Hawaii.

' komu Entomologist; Research

gi ma'estudian ~amu; Associate

Insects of Micronesia, Pacific

yan Pacific Insects Monograph.

resente si Joaquin machocho'cho'

n C. Tenorio yan Associates

Inc. Guiya manehante guini

.a. Duran ten i che' cho' -na

uf isina manayuda gi bandan

Development Master Plan yan

te Management Plan para i

Marianas .

Estague' un bunitu na i ihemplo ni

ha na'fanmanli'e' hit si Doctor Joaquin

Tenorio gi pot bandan estudiu . Annok

na ha na'i animu, pinasensia yan tiempo

gi estudiu-na ni pot para u chule' este

na titulu. Maila' ya ta chagi chumo'gue

taimanu i siniseden Doctor Joaquin

Tenorio gi bandan idukasiion kosa ki

yanggen ta na'i animu, pinasensia yan

tiempo mas u ta na'posipble chumule' lokkue' este na titulu.

p 7

Page 10: VERSITY OF HAWAII UBRAR -- DR. JOAQUIN AGULTO TENORIO · p 2 Ha tutuhon umeskuela si giya Chalan Kanoa gi 1947 es sakkan anai magradua gi sais Guini na tiempo mafa'na'gue manaitai

o,">l-\

t ~ w '-t.z ·

5!,lS

ld .J J?<l

l 'I

Page 11: VERSITY OF HAWAII UBRAR -- DR. JOAQUIN AGULTO TENORIO · p 2 Ha tutuhon umeskuela si giya Chalan Kanoa gi 1947 es sakkan anai magradua gi sais Guini na tiempo mafa'na'gue manaitai

?ac PL s-z..~1_<:

. 217

I { <Qo

Page 12: VERSITY OF HAWAII UBRAR -- DR. JOAQUIN AGULTO TENORIO · p 2 Ha tutuhon umeskuela si giya Chalan Kanoa gi 1947 es sakkan anai magradua gi sais Guini na tiempo mafa'na'gue manaitai

---·-----~