Download - La epilepsia y su posible relación con la psicosis.pdf

Transcript
  • 16/5/2015 SPMBlogArchiveLaepilepsiaysuposiblerelacinconlapsicosis:ejemploclnicodeunaadolescente

    data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20style%3D%22margin%3A%200px%200px%2010px%3B%20padding%3A%200px%3B%20border%3A%200px%3B%20o 1/8

    Laepilepsiaysuposiblerelacinconlapsicosis:ejemploclnicodeunaadolescente

    Autor:EugeniaNarro

    Introduccin

    Elpresentetrabajosurgipormiinquietuddeconocermasacercadelaspersonasquepadecenepilepsiaylaposiblerelacinqueexisteentredichaenfermedadylasenfermedadespsiquitricasenparticularlostrastornospsicticos.Lagravedaddeestoscasosenelconsultorioimplicaunaaltaresponsabilidadporpartedelanalistaporconocerlasituacinyastenerlasherramientasnecesariasquepermitanrealizarunmejortrabajodentrodelconsultorio.

    Algunosdatoshistricosdelaepilepsia

    Elintersporlabsquedadelascausasytratamientoseficacesparasucontrol,dataprobablementedepocasprehistricas.Elhallazgodecrneostrepanados(prcticamdicaqueconsisteenagujerearelcrneo.Antiguamenteserealizabaconelobjetivodeeliminarenfermedadesconsideradasdeorigencerebral),tienemilesdeaosdeantigedadysehanencontradoenfrica,EuropayalgunaspartesdeAmricaLatina.Estoindicaelintersquehatenidoelhombreporintervenirenlaexpresindelasfuncionescerebralesdesdehacemuchotiempoatrs.

    TantoenEuropacomoenAmricaseconsiderabaalcoraznynoalcerebrocomoelrganoimplicadoenlaaparicindelascrisisconvulsivas.Antiguosescritosmdicosegipciosigualmenteconsiderabanalcorazncomoelrganomasimportantecentrodelasfacultadesintelectuales.

    EnAmricaprehispnicaveanalcorazncomoelcentrodelaconsciencia.Losdesmayoseranconsideradoscomounamortecimientodelcorazn.Laepilepsiaasuvezeraexplicadacomounaformagravededesvanecimientoocasionadaporlaopresindelcorazn(Yolpapatzmiquiliztli).

    DentrodelmismocontextoAmericano,elCdiceBadianoao1552escritosobrelaherbolariamexica,originalmenteennhuatl,distinguadosformasdecrisisepilpticas:

    Huapauzliztlr:alteracionesepilpticascaracterizadasporquietudyconvulsiones.

    Hihixcayotl:alteracionesepilpticascaracterizadasportemblor.

    Paraeltratamientodeestasalteracionestenanrecetas:piedrecillasquesehallanenelbuchedelhalcn,delospjarosodelosgallos,cuernosdevenado,inciensoblanco,cabellodemuerto,carnequemadadetopoencerradoenunaolla.Todoloanteriormolidoenaguacalienteseindicabaquedebabeberlohastavomitar.(Cuandolaconvulsinacabadesuceder).

    Cuandoerasabidoporelepilpticoquevenalaconvulsin,seponadepieyselepunzabanloscartlagosyloscostados.Debacomertambincerebrococidodecomadrejayzorra.YSahumeriosconbuenolordenidoderatonesquemadosalasbrasaseinciensoblanquecinoconplumasdeave.

    Porotrolado,larelacinentrelaepilepsiaylareligineraconsideradaunhecho,nofuehastaelao400a.CqueelorigendivinodeestaenfermedadfuecuestionadoporHipcrates.(Brailowsky,1992)

    Laconcepcincardiocntricaymgica(posesindemonaca)delasepilepsias

    apesardealgunoscuestionamientos,predominhastainiciadoelsigloXIX(pocadeorodelaneurologaoccidental).

    Asmismoseconsiderdichopadecimientocomounaenfermedadmental,hasta1978,enlanovenarevisindelaClasificacinInternacionaldelasEnfermedadessecatalogalaepilepsiacomounaenfermedadneurolgicaynomental.(DeFelipeOroquieta,2002).ApesardequemediadosdelsigloXIXloshospitalespsiquitricoseuropeoscontabanconunaimportantepoblacindepacientesepilpticos.Lospsiquiatrasquetrabajabanenestoshospitalesobservaronunaelevadaincidenciadecuadrospsicticosenestetipodepoblacin,loquelesllevacreerenlaexistenciadeunarelacinentrelaepilepsiaylaspsicosis.Hiptesisquehastalafechasesigueinvestigando.(Flrez.G,Gmez.I,2001)

    PersonajescomoJeanMarieCharcot(Francia),Meynert(Viena),HughlingsJacksonyWilliamGowers(Londres)dieronunimpulsodefinitivotantoalestudiocientficodelasepilepsiascomoalestudiodelafisiologacerebral.

    Conlaaportacindeungrannmerodeinvestigadoresseunieronlaperspectivaqumicayelctricaparaconvertirseenellenguajefundamentaldelasneurocienciasatravsdelcualseexpresanlosconocimientossobreelfuncionamientonormalypatolgicodelcerebro.(Brailowsky,1992).

    Queslaepilepsia?

    Esunaalteracindelsistemanerviosocentral,caracterizadaporunincrementoyunasincronizacinanormaldelaactividadelctricaneuronal,quesemanifiestaconcrisisrecurrentesyespontneasascomoporcambioselectroencefalogrficos.Engeneral,sudiagnsticoimplicadetectarunaanormalidadepileptognica(detectadacontcnicasdeimgenesoconmicroscopaentejidopostmortem)persistentedelcerebroqueescapazdegeneraractividadparoxstica(manifestacinelctricadelmalfuncionamientodelcerebro)espontneamente.

    Encondicionesnormales,laactividadnerviosasemantieneenunestadodeequilibriodinmicoreguladoporprocesosneuronalesinhibitoriosyexcitatorios.Undesequilibrioentreestosmecanismospuedeproducirepilepsia.

    Estudiosepidemiolgicosindicanqueentre0.5y1%delapoblacinmundialpadeceepilepsia.EnMxico,laprevalenciadepacientesconepilepsiaesde10a20porcada1000,locualsugierequeennuestropasexistenporlomenosunmillndepersonasconalgunaformadeepilepsia.

  • 16/5/2015 SPMBlogArchiveLaepilepsiaysuposiblerelacinconlapsicosis:ejemploclnicodeunaadolescente

    data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20style%3D%22margin%3A%200px%200px%2010px%3B%20padding%3A%200px%3B%20border%3A%200px%3B%20o 2/8

    Epileptognesis

    Lamayora,sinoesquetodaslasformasdeepilepsia,sedesarrollanenundeterminadoperododetiempo.Esdecir,enalgnmomentodelavida,elcerebrofuncionanormalmente,perodespusdeciertasecuenciadedesarrollooenrespuestaaalgntipodedao,segeneraunestadonuevoenelcualloscircuitosneuronaleslleganaserhiperexcitables,originandocrisisrecurrentesyespontneas.Laepileptognesiseselprocesodinmicoporelcualelcerebroseconvierteenepilpticoycomienzaagenerarcrisisepilpticasespontneasyrecurrentes.

    Etiologadelaepilepsia

    InicialmentelaILAE(InternationalLeagueAgainstEpilepsy)separlasepilepsiasylossndromesepilpticosdecausaconocidadeaquellasidiopticasodeorigendesconocido.Endichasclasificaciones,lasformassintomticasseconsiderandecausaconocidaycorrespondenaunprocesopatolgicodelSNCcomopuedenserhipoxiaisquemia,infecciones,traumatismos,malformacionescongnitas,alteracionesinnatasdelmetabolismo,neoplasiaseintoxicaciones,entreotras.

    Clasificacindelasepilepsias

    LaComisinparalaClasificacinyTerminologadelaLigaInternacionalcontralaEpilepsia(InternationalLegueAgainstEpilepsy,ILAE),hatratadodefacilitarlaclasificacindelaepilepsiaalestablecerloslineamientosquedebenseguirseparatalfin.Peroalolargodeltiempoestoshanidoevolucionandoyalafechahaydiversasclasificacionestantodelascrisisepilpticascomodelossndromesepilpticos.

    Laclasificacindelasepilepsiassediseparadescribirsndromesenloscualeslapresentacindeuntipootiposdecrisisepilpticassonuna,peronolanica,caractersticadelmismo.

    Epilepsiasidiopticas(causadesconocida)focalesdelainfanciaylaniez.

    Crisisinfantilesbenignas(nofamiliares),epilepsiadelaniezbenignaconespigascentrotemporales,epilepsiaoccipitalbenignadelaniezdeiniciotemprano(tipoPanayiotopoulus),epilepsiaoccipitalbenignadelaniezdeiniciotardo(tipoGastaut).

    Epilepsiasfocalesfamiliares(autosmicasdominantes).

    Crisisneonatalesfamiliaresbenignas,crisisinfantilesfamiliaresbenignas,epilepsiadellbulofrontalnocturnaautonmicadominante,epilepsiadellbulotemporalfamiliar,epilepsiafocalfamiliarconfocosvariables.

    Epilepsiasfocalessintomticas

    Epilepsiaslmbicas:epilepsiadellbulotemporalmesialconesclerosishipocampal,epilepsiadellbulotemporalmesialdeetiologasespecficascrisisneocorticales:sndromedeRasmussen,sndromehemiplegiasemiconvulsin,crisisparcialesmigrantesdelainfanciatemprana.

    Epilepsiasgeneralizadasidiopticas

    Epilepsiamioclnicabenignadelainfancia,epilepsiaconcrisismiocloniasastticas,epilepsiadeausenciadelaniez,epilepsiaconausenciasmipclnicas,epilepsiasgeneralizadasidiopticasconfenotipovariable(epilepsiadeausenciajuvenil,epilepsia

    mioclnicajuvenil,epilepsiaconcrisistnicoclnicasgeneralizadas),epilepsiageneralizadaconcrisisfebrilesplus.

    Epilepsiasreflejas

    Epilepsiadellbulooccipitalfotosensibleidioptica,otrasepilepsiassensorialesvisuales,epilepsiadelecturaprimaria,epilepsiaStartle.

    Encefalopatasepilpticas(enlascualeslasanormalidadesepileptiformespuedencontribuiradisfuncinprogresiva).

    Encefalopatamioclnicatemprana,sndromeOhtahara,sndromeWest,sndromeDravet,statusmioclnicoenencefalopatasnoprogresivas,sndromeLennoxGastaut,

    sndromeLaudauKleffner,epilepsiaconespigaondacontinuasduranteelsuenodeondaslentas.

    Epilepsiasmioclnicas(contraccionesmuscularesrpidas)progresivas.

    EnfermedadUnverrichtLundborg(mioclonusBltico),sialidosisyenfermedaddeGaucher(deficienciadebetaglucosidasaglucocerebrosido).

    Crisisquenorequierennecesariamenteeldiagnsticodeepilepsia.

    Crisisneonatalesbenignas,crisisfebriles,crisisreflejas,crisisporabstinenciadealcohol,crisisinducidaspordrogas,crisispostraumticasinmediatasotempranas,crisisnicasogruposdecrisisaislados,crisisrepetidasraramente(oligoepilepsia).

    Crisisepilpticasconvulsivasynoconvulsivas

    Lascrisisconvulsivasoconvulsionessecaracterizanporpresentarmovimientosanormalesdelcuerpoodelasextremidadeseincluyenlascrisisclnicas(contraccionesmuscularesbruscas,masivasybilaterales),tnicas(contraccinyflexinsostenidadelasextremidadesanterioresyposteriores)yclnicastnicoclnicas.

    Encrisisnoconvulsivasexisteunaalteracinparcialototaldelacapacidadderespuestadelsujetoy/oprdidadeltonoposturaleincluyenlascrisisdeausencia(lapsosdeinconsciencia),mioclnicas(contraccinmuscularbruscaybreve)yatnicas(prdidadeltonoposturalquepuedeproducirunacada).

    Elfocoepilpticoyelreadepropagacin

  • 16/5/2015 SPMBlogArchiveLaepilepsiaysuposiblerelacinconlapsicosis:ejemploclnicodeunaadolescente

    data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20style%3D%22margin%3A%200px%200px%2010px%3B%20padding%3A%200px%3B%20border%3A%200px%3B%20o 3/8

    Elfocoepilpticosedefineelectrofisiolgicamentecomoelreacerebralquepareceserlaprincipalfuentededescargasepilpticas.Lasdescargasepilpticaspuedenserdediferentestipos:focales,indicanunnicofocoepilpticobilateraleindependiente,sugierenlapresenciadeunfocoepilpticoencadahemisferiocerebralmultifocales,indicantresamsfocosepilpticosodifusos,encuyocasonohayunfocoepilpticoaparente.

    Unfocoepilpticoprimariopuededarlugaraunfocoepilpticosecundario.Lazonaepileptognicadondelascrisissegeneranpuedeserinmediatooestaciertadistanciadelalesinepilpetognica.Elfocoepilpticoesunaregincerebralquesecaracterizaporunaactividadneuronalintensa,mientrasqueelreaquelorodeaesunareginidentificadaporunadisminucindelaactividadneuronal.Seconsideraqueelreaquerodeaalfocoepilptico(readepropagacin)esunazonaquepresentaactividadinhibitoria,lacualsugierequeevitalapropagacindelaactividadepilpticaaotrasregionescerebrales.

    Acercamientopsicoanalticoalaepilepsiainfantil

    ElDoctorColsSanJuan,Mdicopsiquiatraypsicoanalista,realizunartculoparalarevistaSociedadEspaoladePsiquiatrayPsicoterapiadelNioydelAdolescenteenelcualpresentaunacercamientopsicoanalticoparaexplicarlaepilepsiainfantil.

    Hedeconfesarquemiformacinmdicahamarcadoduranteuntiempounaimprontaparapensaryvercomoexclusivamenteneurolgicolaepilepsiainfantil.Sinembargo,deformaimperceptible,larealidadclnicadealgunospacientesmehizoempezaraobservarelementospsicolgicos,quemellevaronaprestarlescadavezmsatencinyestudiarenlabibliografalasdiferentesdescripcionesytrabajossobreestetema.Mebasarendichoartculoparaexponerlacausadelaepilepsiadesdeunaperspectivapsicoanaltica.

    Aspectospsicosomticosenlainfancia

    WinnicottenRealidadyjuegoestablecelaimportanciaquetienelamiradayelrostrodelamadreparaqueelbebpuedairsereconociendocomosujetoesunamaneradeverseasmismoatravsdelotro.Esentoncesendondeellaatravsdelaspalabrasvaponindoleunsignificadoyunsentidoalasnecesidadesquepercibedesubeb.Esteprocesolevapermitiendoalnioirintroduciendounespaciopsquicoqueabreelcaminoparapoderpasardeunarelacinfusionalaunarelacinmental.Aselbebcomienzaatoleraryaceptarlaseparacinconsumadre.

    Desdeelnacimiento,lamadreconectasuaparatomentalconelbebatravsdesucuerpo,enunarelacinespecialquefuenombradaporelmismoautorcomocasipsictica,peroquerealmenteesunaregresinfuncionalsanaynormal,quelessirveparaestablecerunarelacinestrechatantofsicacomosensorial.Estaseconsideraunaregresinpuestoqueledalaposibilidadalamadredeestarenmayorcontactoconmediosderepresentacinmsarcaicos,ensuencuentroconelbebatravsdesucapacidaddereverie,talcomodescribiBioncapacidadquelapermiteirhacindosecargodelasdiferentesnecesidadesdelbebtantoemocionalescomofsicasyaspodrselasdevolverdeunamaneradigeridaymetabolizada(enelementosalfa).

    Elfracasoenestafuncinpuedeirdesdelaincapacidaddeorganizarunyosuficiente,hastaeldesarrollodeuncuadropsicticocuyasmanifestacionescorporalesprecocessedesencadenaneninsomnio,anorexia,vmitosetcqueamenazanlavidadelbeb.

    Porlotanto,elgrantriunfodelhombreespoderdesarrollarestasdiferentesestructurasmentalesdefuncionamiento,quelepermitanmanejarlaenergapsquicaensucontactotantoconlarealidadexternacomointernadeformaexitosayrentable.Estoledalaposibilidaddesobrellevarlasdificultadespropiasdeltranscursodelavidaquelegeneranconflicto,comoporejemplo:duelosporfallecimientos,diferentesprdidas,enfermedades,etc.parairponiendoapruebalacapacidaddesuYodemanejarydominarlaenergalibidinal,losafectosyemocionesqueesosmomentosdespiertan,comoformadecrecimientomentalquelepermiteirdesarrollandounamayorautonomaeinterdependencia,comosujetoensurelacinconlosobjetosylarealidadexterna.Esentoncescuandouninsuficienteaparatomentalseponeenevidenciaypuedefracasar,dandolugarsegnJ.Mcdougallaansiedadespregenitalesyarcaicasdecualidadpsictica,atravsdeladescargadeestasansiedadesenundeterminadorgano.

    Esfrecuenteenelnio,quesucuerposirvacomomediodeexpresindeansiedadesquesuaparatomentalnopuedeafrontarporquesucapacidaddecontenerlasyelaborarlasessuperada.Esaqudondenecesitadeuncontenedorparentalydesucapacidaddehacersecargodeloqueelniosiente,depodertolerarlo,acompaarlo,calmarloyayudarloaponerenpalabrasloqueestsintiendoestaexperienciarepetidavacreandounespaciopsquicoquelepermitepoderirmentalizandofundamentalmenteatravsdelasdiferentesactividadesldicastodoloquesienteolegeneraansiedadyledalaposibilidaddepoderloexpresarpsquicaysimblicamentenonecesitandorecurriralcuerpoyaundeterminadorganodeformaregresivacomounespaciocontenedorymedioporelcualencuentraunanicasalidadeexpresinasusconflictos.

    Enestamismalneaelautor,describealcerebrocomounrganosoportedelasfuncionesmentales,quenecesitaserinvestidoysostenidonarcissticamenteporelotro,lamadreycuyofracasoenesereconocimientopuededarlugaralascrisisepilpticas,lascualesguardanunacercanaconlasllamadascrisispsicticas,existiendoansiedadespregenitalesrelacionadasalamuerteyquesonpercibidastanpeligrosasquenecesitadescargarlasenelcuerpo.

    Aspectospsicodinmicosdelaepilepsiainfantil

    Diversosautoreshandescritolainterrelacinquehayentrelaepilepsiaylosfactorespsicolgicostantoenadultoscomoennios.ElmismoFreudensutrabajoDostojewskiyelparricidiodescribelaimportanciadelosimpulsosdemuerteenestepersonajequepadecadeataquesepilpticosaunqueFreudloplantecomounaconflictivahistricarelacionadaadeseosparricidasporrivalidadedpica,adiferenciadeesto,otrosautores(incluidoelDr.ClasSanJuan)hanidomostrandocmolapresenciadelamuerteenpacientesepilpticosesexpresindeunaproblemticapregenitalynoedpica.

    Losautoresconestaltimaposicinmencionanlaposibilidaddequelascrisisepilpticasdesencadenenunapsicosisdebidoaquedichascrisisprovocanunarupturaconelcontactoconlarealidad,ademsdelasperturbacionesafectivasarcicas,quehan

  • 16/5/2015 SPMBlogArchiveLaepilepsiaysuposiblerelacinconlapsicosis:ejemploclnicodeunaadolescente

    data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20style%3D%22margin%3A%200px%200px%2010px%3B%20padding%3A%200px%3B%20border%3A%200px%3B%20o 4/8

    contribuidoalaaparicindelaenfermedad.Otrosautoresplanteanqueantelaincapacidaddelyodelniodeorganizardefensasanteestasansiedadespregenitalesopsicticas,comolasdescritasporM.Kleintalescomodisociacineidentificacinproyectiva,serecurreaunmecanismomsarcaicoatravsdelcuerpooundeterminadorgano,enestecasoelcerebro.EnestalneadepensamientoS.Bourdaireen1978sugierelahiptesissobrelascrisisepilpticasdeserunmecanismodedefensamsarcaicoanqueelclivajeenlossujetospsicticos.

    EnsulibroLasenvolturaspsquicas,D.Anzieu,siguiendolasideasdeMcdougalldelahisteriaarcica,describecmoelexcesodeexcitacinesdescargadodeformaconvulsivaencrisisepilpticasoenunafobiaaguda,poruninsuficientedesarrollodelaproteccinantiestmulo.

    EnmasdeunadecenadecasosestudiadosporelDr.Cols(remitidosensumayoraporelneuropediatra),renenlacaractersticacomnderesistenciaalaaccinfarmacolgicadelamedicacinanticomicialyporconsiguientedificultadenelcontrolclnicodelasintomatologaepilptica.Susdiagnsticosclnicososcilabandesdelapsicosishastalostrastornosdepersonalidad.Porestemotivoensutrabajointentamostrarlaunidaddelconflictoqueseexpresautilizandolavacorporal,conmanifestacionesosignosdetiponeurolgico,ylavapsquicacuyasmanifestacionessondetipopsicopatolgico.Existiendounainterrelacin,comosehedescritoentreelfracasodelavamentalparadominarlaspulsionesyelrecursoalcuerpo.

    Larelacinfusionalynarcisistaconlamadre

    EntodosloscasosclnicosdepacientesepilpticosmostradosporelDr.Colssehadetectadounaconflictivadeextremadependenciaconlamadre,cuyarelacinfusionallimitalaautonomaylaseparacindelsujeto.Ademsdeunospadres,cuyasdificultadespersonalesjueganunpapelimportante,alinterferirenlosintentosdeelaboracinmentaldelnio,impidiendoesteprocesonormaldeseparacineindividuacinpuesinvadenintrusivamenteesteespaciomentalnacientedelnio.Esconocidoquelosintentosdeseparacindespiertanintensasansiedadesdemuerte,destruccinypersecucin.Conestosniossetienelaimpresincomosielcuerpoysussntomasepilpticossirvierancomounespaciodecontencindelaconflictivapsicticaesdecir,parasalvaralYodeunamuertepsquica,esquemejorsedescarganlastensionesenelcuerpo.

    Elautor,mencionaqueesdesorprenderlaactitudemocionaldelospadresquehablandesuhijosinangustianipreocupacinoinclusorennosoncapacesdepoderrelacionarmnimamente,anteposiblespreguntasosugerencias,lasintomatologadelhijoconsituacionesemocionalmenteimportantessecentrannicamenteenlaepilepsia.

    Lapocaempataemocionaldelospadres,traecomoconsecuencianoslolafaltadereconocimientoenelniodesupropioespaciomentalyemocional,sinolainvasindeeste.DesorganizanelfrgilYodelnio,quealfaltarleunsostnnarcisistaenlamadreesincapazdemantenersuscapacidadesdeelaboracinmentalregresandoaunfuncionamientocorporalatravsdelascrisisepilpticas.

    Otracaractersticaquecompartenestospacientes,esdeunpadrequenoestadisponiblenifuncionalnimentalmente.Aunquesupresenciafsicanohagafalta.Porestemotivoesincapazderescataralhijodelarelacinfusionalconlamadre.Adoptandounaactitudtantopasivaodesometimientoalamadre.

    Estospacientesjvenespresentanunaseveraconflictivarelacionadaconpensamientosdemuerteodepodermataraotros.Estasideasdemuerteeinclusointentosdesuicidioestnescenificadaseneldramasomticodelataqueepilptico,conelqueenocasionesserelacionalasfantasasinconscientesdemuertedelamadre.

    LacrisisepilpticacomoDramamelanclico

    Lasintensasansiedadesdemuerteestnrelacionadasconimpulsosyfantasasagresivasenconflictoambivalenteconlosamorosos,impidiendolaintegracindelYoydelobjetoparaaccederalaposicindepresiva,necesariaparaafrontarcualquierprdida.Enlosdiferentescasoslaexistenciadeestosimpulsosagresivoslescreangravesdificultadesparaenfrentarseaunaprdida.

    EnlamelancolalosataquesinternosporpartedelSuperyovandirigidosalYolaintensaseveridaddelSuperyoenelmelanclicoprovienedesucontactodirectoconelsadismodisponibleenelindividuoyporlotantoconelello.AsexisteunainterrelacinentreelcontrolysujecindelaagresividadyelincrementodelaseveridadyagresividaddelSuperyocontraelYo.

    Enestosniosseobservaunintentoporcontrolarsusimpulsosagresivos,estosquedanensupropioespaciointeriorcorporalalnopoderdirigirloshaciaelexterior.EstaagresividadinconscienteparecealimentarunSuperyoconcaractersticasmelanclicasatacandosuYocorporalatravsdesucabeza.FreudenElyoyelellomencionaqueelataqueepilpticoesproductoeindiciodeunadesmezcladepulsiones,refirindosealapulsindemuerte.

    LascaractersticasdegravedaddeestedramamelanclicodependendelgradodeevolucinymaduracindelYoyelSuperyo.

    Lafuncindecontencin

    Existeungrandolormentalenestosnioscuandosumenteintentausarsuscapacidadesdepensar,sentir,percibiryenterarsedelarealidadtantoexternacomointerna.Dolorqueseeliminaatravsdelaprdidadeconcienciaoausenciayqueeliminaeinterrumpelaactividadmentaldepensamiento,cuandoseapoyaenelrganocorrespondientequeeselcerebro.

    Estedolortienequeverconloinsoportablequesuponeparaelnioelreconocimientodelaseparacinconlamadre,delaquedependevitalmentetantofsicacomoemocionalmente,protegiendosufrgilselfmedianteestefuncionamientocorporal.Cols,mencionaqueestasideasyafueronsugeridasporJ.Ajuriaguerraquedecalaaparicindedescargaselectroencefalogrficasodeausenciaspuedenserunmediodeescaparalatomadeconciencia,demasiadocargadadeafectosamenazantes.

    Conloanterior,surgelanecesidaddequeelanalistasehagacargodeesedolordeansiedades,sentimientosypensamientosquesonintolerablesparal.Albuscarlocomouncuerpomentalcontenedorquesientaporl,similaralyoauxiliarenelsentidode

  • 16/5/2015 SPMBlogArchiveLaepilepsiaysuposiblerelacinconlapsicosis:ejemploclnicodeunaadolescente

    data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20style%3D%22margin%3A%200px%200px%2010px%3B%20padding%3A%200px%3B%20border%3A%200px%3B%20o 5/8

    Winnicott.Sonniosquecaptanelestadoemocionaldelanalistaascomosucapacidadfsicaycorporaldeestarconellosatentosypendientesdetectanladistraccinyelcansancio,yloobligan,segnelautor,contratransferencialmentedurantelasesinaconectarestadosemocionalespropios,comopuedeseruncambiorepentinodejuegoosuinterrupcin,aparicinbruscadeimpulsosagresivos,elquererdejarlasesin,porejemplo.Seestableceunarelacinmuyfusional,deextremadependencia,dondeelanalistaeselsoportenarcisistadefuncionesmentalesYicasmuyfrgilesdelnio,atravsdemecanismosdeidentificacinproyectiva.

    Estudiossobrelarelacinentreepilepsiaypsicosis

    Estudio1

    Epilepsiaypsicosis.Unestudioepidemiolgico

    MarioMendozaSilvayfranciscoLpezGutirrez,2004.Resumendeinvestigacin

    Antecedentes:enlaactualidadseaceptaquelaepilepsiapredisponeaenfermedadesmentales,principalmentealapsicosis,estasafirmacionesestuvieronbasadasenclculosaproximadosdehacecasicincuentaaos,congruposdepacientesquenofueronseleccionadosalazar.

    Objetivo:conocerlosaspectosclnicosyepidemiolgicosdepersonasepilpticasquepresentanpsicosis.

    Materialymtodos:EstudiorealizadoenunmunicipiodeTabasco(Mxico),seaprovechunestudiopreviosobreladeteccindeepilepsiadeuntotalde140000habitantes,sedetectounaprevalenciade20/1000habitantes.Seanalizunamuestrarepresentativade70epilpticos,aquienesselesrealizunaevaluacinneurolgica,paraestablecereldiagnosticodeepilepsia,apoyadosenlaclasificacindelaLigaInternacionaldelaEpilepsiaytambinserealizounaevaluacinpsiquitrica(DSMIVyCIE10),paradeterminarsiestospacientespresentabanalgntrastornopsiquitrico,decadapersonaevaluadaseelaborunformatode45puntos,enlosqueseincluyeron,fichadeidentificacin,antecedentes,caractersticasdelascrisisepilpticas,diagnosticoneurolgico,sntomaspsiquitricos,como:inestabilidademocional,explosionesdeagresividad,erroresdejuiciosocial,apata,delirium,alteracionesdememoria,ideasdelirantes,alucinaciones,alteracionesprimariasdelpensamiento,sntomasdepresivos,sntomasdemanaytrastornosdeansiedad.

    Resultados:seevaluaron57pacientesepilpticos,ningunopresentabapsicosis,el91.3%estabasinsntomaspsiquitricos,el8.7%restantepresentosntomasquesediagnosticaroncomotrastornoorgnicodelapersonalidad(CIE10)oporcambiodelapersonalidad(DSMIV)yestosseasociaronaalgngradoderetrasomental,y/osecuelasneurolgicas.Solamenteunpaciente(1.7%)tuvoantecedentesdehaberpresentadoseisaosatrsuncuadrodepsicosisqueameritointernamientoenunhospitalpsiquitrico.

    Conclusiones:enelpresenteestudiolaepilepsiaseasociaenunporcentajemuybajoalapsicosisynosepuedeafirmarqueestapredisponeapsicosis.

    Estudio2

    Bidirectionalrelationbetweenschizophreniaandepilepsy:Apopulationbasedretrospectivecohortstudy(Relacinbidireccionalentrelaesquizofreniaylaepilepsia:unestudiodecohortepoblacionalretrospectivo)

    Estudiodelargaduracin:Investigacinoriginal.

    YuTzuChang,PeiChunChen,IJuTsai,FungChangSung,ZhengNanChin,HuangTsungKuo,ChangHaiTsai,IChingChou

    Objetivo:Laesquizofreniaylaepilepsiaquizcompartanunamutuasusceptibilidad.Esteestudioexaminlarelacinbidireccionalentrelosdostrastornos.

    Mtodos:SeutilizarondatosdelassolicitudesobtenidasdelabasededatosdelSeguroNacionaldeSaluddeTaiwnpararealizaranlisisdecohorteretrospectivo.Secomparenelanlisis1a5,195pacientesconesquizofreniadiagnosticadaentre19992008con20,776sinlaenfermedad,fueronseleccionadosalazarduranteelmismoperododetiempo,lafrecuenciacoincideconsexoyedad.Elanlisis2comprendeunmtodosimilaralcomparar11.527pacientesconepilepsiaapenasdiagnosticadacon46,032seleccionadosalazarporsexoyedad.Afinalesde2008,elanlisis1midilaincidenciayelriesgodedesarrollarepilepsiayelanlisis2midilaincidenciayelriesgodedesarrollaresquizofrenia.

    Principalesconclusiones:Enelanlisisde1,laincidenciadelaepilepsiafuemayorenlacohortedeesquizofreniaqueenlacohortesinesquizofrenia.Enelanlisis2,laincidenciadeesquizofreniafuemayorenlacohortedeepilepsiaqueenlacohortedepersonassinepilepsia.Lapresenciadeepilepsiaposterioralaesquizofreniafuemayorparamujeres,perolaasociacinentrelaepilepsiaylaelevadaincidenciadelaesquizofreniaesmspronunciadaenloshombres.

    Losdatossugierenunasignificativacorrelacinentrelaesquizofreniaylaepilepsia.Hayevidenciadeunacomplejarelacinbidireccionalentrelaesquizofreniaylaepilepsia,esdecir,lospacientesconepilepsiaestnenmayorriesgodedesarrollaresquizofreniaylospacientesconesquizofreniatienenunmayorriesgodedesarrollarepilepsia.Talrelacinsepuedeexplicarporlaexistenciademecanismospatognicoscomunesenambascondiciones,incluyendocambiosenlaneuroanatoma,alteracionesdelamigracinneuronal,susceptibilidadgenticaofactoresambientales.

    Estudio3

    Anlisisdelostrastornospsicticosenpacientesconepilepsiaparcialrefractaria,diagnsticopsiquitricoycaractersticasclnicas

    Introduccin:Laasociacinentretrastornospsicticosyepilepsiahasidomotivodecontroversias.Actualmentesedescribenenlaliteraturadiferentessubtiposdetrastornospsicticosenlospacientesconepilepsiadeacuerdoconlarelacintemporalconlascrisis:laspsicosispostictales(PPI),interictales(PII)ybimodales(PB).

  • 16/5/2015 SPMBlogArchiveLaepilepsiaysuposiblerelacinconlapsicosis:ejemploclnicodeunaadolescente

    data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20style%3D%22margin%3A%200px%200px%2010px%3B%20padding%3A%200px%3B%20border%3A%200px%3B%20o 6/8

    Objetivos:Determinarlascaractersticasclnicasdepacientesconepilepsiaparcialrefractariaypsicosisycompararloshallazgosconungrupocontroldepacientesconepilepsiaparcialrefractariasinpsicosis.

    Mtodos:Seestudiaron57pacientesconepilepsiaparcialrefractariaytrastornospsicticos(GP)y56pacientesconepilepsiaparcialrefractariasinpsicosis(GnP)deacuerdoconloscriteriosdelDSMIV.Entodoslospacientesserealizunaevaluacinneurolgicacompleta,estudiosneurofisiolgicos,neuroimgenesyevaluacionespsiquitricasDSMIVySCIDI.Lasvariablesclnicas,demogrficasypsiquitricasfueroncomparadasentrelospacientesGPyGnP.

    Resultados:EnelGP15pacientes(26%)cumplancriteriosparaPPI,29pacientes(51%)paraPIIy13pacientes(23%)paraPB.EncontramosunaduracinmsprolongadadelaepilepsiayunamayorincidenciadeesclerosishipocmpicabilateralenlospacientesGP.LospacientesdeGPpresentaronunmayortiempodeevolucindelaepilepsiayunamayorincidenciadeesclerosishipocmpicabilateral.

    Noseobservarondiferenciasentrelosdistintossubtiposdepsicosis.

    Conclusiones.Elmayortiempodeevolucindelascrisisepilpticasylapresenciadeunaesclerosishipocmpicabilateralpodranincrementarelriesgodedesarrollarpsicosisenpacientesconepilepsiaparcialrefractaria.Considerandolasituacinparticulardelcentrodeepilepsiadondefuerealizadoelestudioylascaractersticasdelospacientesincluidos,losresultadoshalladosresultanvlidosparalapoblacindepacientescondiagnsticodeepilepsiaparcialrefractaria,yenespecialdelocalizacinenellbulotemporal.Elmayortiempodeevolucindelaenfermedadylaesclerosishipocmpicabilateralpodranincrementarelriesgodedesarrollarpsicosis.

    Algunasconclusionessobrediferentesestudios

    Apesardelasinnumerablesinvestigacionesreferentesalosdiversosaspectosdeestaposiblerelacinentrelapsicosisylaepilepsia,losresultadosnohansidotodavaesclarecidos,yaqueenocasionesllegaahabercontradiccionesentrelosdiferentesestudios.Despusdeunaminuciosainvestigacin,Bruensintentaponerordenaestetemaconalgunashiptesisetiopatognicasdedichaenigmtica.(Flrez.G.Gmez.I,2001)

    EneltrabajodeSlaterde1963,semencionaquelafrecuenciaconlaqueestasdospatologasaparecanenunmismoindividuoeraestadsticamentecausal.Estudiosepidemiolgicosmsrigurososcomoelestudioepidemiolgiconacionaldans,conunamuestrade67.116pacientes,confirmloindicadoporSlater.(Etal.2001)

    Siguiendoelcaminoqueindicaquelarelacinentreestasdospatologasnoesmeramentecasual,elautorenumeralasposibleshiptesisparapoderexplicarestetema:

    Causaetiolgicacomn:lasalteracionesneuropatolgicasqueaparecenenelsistemalmbicosonlasresponsablesdeambaspatologas.Eltiempodelatenciaentreambasnoreflejamsquelatendencianaturaldeiniciodeestasenfermedades.Sinembargo,estemodelofallaalahoradeexplicarporqunotodoslospacientesconlesioneslmbicaspresentanlasdospatologas.

    Tampocodejamuyclaralaalternanciaentrelosdoscuadros,niporquenunoscasosaparecenpsicosismsgravesqueenotros.

    Laepilepsiaprovocaunaslesionesqueasuvezdesencadenanlapsicosisestaeslahiptesismsaceptadahoyenda.LaepileptognesissecundariayelefectoKindling(induccindeunfocoepileptgenoporestimulacinelctricarepetidadereasdelsistemanerviosocentralabajasintensidades)explicarancmoseproducenlasnuevaslesiones.

    Cuantomsprecozseaelcuadroepilpticomsafectadaestarlamaduracincerebralymsgraveserlapsicosis.

    Amedidaquedisminuyelainhibicingabargicaconcadacrisis,disminucinresponsable,enparte,delaactividadepilptica,aumentalaexcitabilidadtxicaenotraszonascerebralesproducindoseunmayordao.Sinembargo,muchasdeestasideasnecesitannuevosestudiosquelasconfirmen,yporotroladoestahiptesisnocontemplaaaquellospacientesquepresentanunfenmenodeepileptognesissecundariayquenopadecenunapsicosis.Talvezlarespuestaaesteltimointerrogantesepudieseresolverunificandolosdosltimospuntos,esdecir,esnecesarioqueunaszonasespecficasdelsistemalmbicoestnafectadasparaquehayaunriesgodepsicosisporotrolado,cuantomsgravesymsextendidasestnlascrisismsriesgohaydequeunracimodecrisisprovoqueunapsicosis,ycuantomsprecozseaeliniciodelaepilepsiamsfallossehabrnproducidoenelneurodesarrollo,loqueimplicarlaaparicindeunapsicosismsincapacitante.

    Lapsicosisesunareaccinpsquicaalascrisisyasusconsecuenciassociales.Lasensacindeinsuficienciaylaansiedadquegeneraelsaberseepilpticopuedepredisponeralaaparicindefenmenosdelirantes.

    Cuantomsgraveeslaepilepsiamsinsuficientesesienteelpacienteymsriesgoexistedesufrirunfenmenodelirantecompensatorio.Nuevamenteelhechodequenotodoslosepilpticosquesufrenuncuadrograveeincapacitante,conlaconsiguienteinsuficienciayangustia,presentencuadrospsicticoseslaraznqueponeenevidenciaestahiptesis.

    Breveejemploclnico:pacienteJ

    Laepilepsiaprecipitalapsicosisenaquellospacientespredispuestosgenticamenteapadecerpsicosis:Porlotantolaepilepsiaseraunfactorprecipitanteenlaspsicosis,peronoensugnesis.Estahiptesisexplicaralacausalidad,perolosdatosestadsticosladescartan.Lafrecuenciadeantecedentesdepsicosisenlosfamiliaresdelospacientesafectadosporambaspatologasnoessuperioraladelapoblacingeneral.Existeunarelacindirectaentrelaepilepsiaylapsicosis.Estaeslahiptesisqueactualmentesedefiende.Sinembargo,puedeserenfocadadesdediferentesperspectivas:

    Lapsicosisesprovocadaporlamedicacinanticonvulsivante.Aunqueloscuadrospsicticosyafuerondescritosantesdeintroducirselamedicacinanticonvulsivanteynotodoslospacientesatratamientopresentenclnicapsictica.Laetiologadelaspsicosisepilpticastodavanoseconoceconclaridad,perosupresencia,aligualqueotrostrastornosquetienenqueverconelcomportamientonosindicanquelaepilepsiaesmuchomsquelapresenciaperidicadecrisisconvulsivas.

  • 16/5/2015 SPMBlogArchiveLaepilepsiaysuposiblerelacinconlapsicosis:ejemploclnicodeunaadolescente

    data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20style%3D%22margin%3A%200px%200px%2010px%3B%20padding%3A%200px%3B%20border%3A%200px%3B%20o 7/8

    Iniciodeltratamientofebrero2012

    16aosdiagnosticadaTDA(segnlasentrevistasconlamadre)yepilepsia.Tieneunanotablediscapacidadintelectualyduranteelcursodeltratamientosehanmanifestadoevidenciasdeuncuadropsictico

    Lenguajedesorganizado

    Noestaubicadaentiempo(nocomprendelarelacindeltiemponidistinguefechas)

    Pensamientoconcreto(cajero,gordasecortalapanza,comehielo,diosdesaparecesuscosas)

    Alucinaciones

    Contenidodeldiscursoacercadelamuerte(dematarydesuicidarsesobretodoenuninicio).

    Convulsinenelconsultorio.

    Relacionansusconvulsionesconemocionesfuertes.

    Contratransferencia.

    Resumendelprocesoanaltico:

    Discursodemuerteconstante(matar,abortar,suicidarse)

    Faltadesentimientodeentendimientoporpartedelamadrecuandoestabaensupanzanomesupocuidar

    Cambiodeescuelaacampamentodeniosespeciales

    Cadasesinunnovioalasiguienteyaesenoexista.

    Rivalidadconlasniasdesuescuela,noentiendeporqu?

    Habladeloscompaerosdesuescuelaycmosellevaconellos.

    Qudebemoshacer?SegnelserviciodeprimerosauxiliosdeGuadalajarayentrevistaaMaraMontaodeIBEROMED

    Conservarlacalma

    Ayudaradetener,enlamedidadeloposible,quelapersonacaigaalsuelodemanerabrusca

    Recostaralapersonacolocandounachamarra,unsuterocualquierprendadebajodesucabeza.

    Aflojarsusprendas(zapatos,cuellodecamisa,cinturn,etc)

    Nointroducirnadadentrodesuboca,puespodemoslastimaralpaciente.

    Quedarseconlapersonaduranteeltiempodelaconvulsin,elataquepasarylapersonanecesitarayuda,puesestardesorientada,nohayqueobligarloalevantarseytampocotratardereanimarloconalcoholocualquiersustancia.

    Tomareltiempoydescribirlaconvulsin(esoleayudaralneurlogo).

    Suspenderlasesinyaquelapersonapuedaestardepie.Indicarlequevayaalneurlogodeinmediato.

    Llamaraserviciodeurgenciass

    Sielataqueduramasde2minutos.

    Sielataqueserepitemasdeunavez.

    Selataqueesenunamujerembarazada.

    Slacadaprovocadaporelataquelastim(fractura,herida,hemorragia,etc)alapersona.

    Conclusiones

    Sinlugaradudasambospadecimientosprovocanungraninterstantoenelmbitodelamedicinacomoeldelapsicologa.Comosabemostodaenfermedadmdicatienerepercusionesenlavidaemocionaldelserhumanoylaepilepsiaesunadeellas.Dadasucomplejidaddiferentesprofesionalesexplicansuscausasdesdediferentespuntosdevistaesinteresantecomoinclusoelpsicoanlisistienehiptesisalrespectoysuexplicacinenalgnsentidoesparecidaalapsicodinamiadelaspsicosisdadoslosmecanismosarcaicosqueutilizanestospacientesylaexpresindeansiedadespregenitalesdescargadasenunrganoenespecfico.

    Desdemuchosaosatrsalintentardarleunaexplicacinalaepilepsia,esdenotarquesiempreselehaubicadoenuncontextomuycercanoconlaspsicosis.Yapesarquehoyendaexisteunacertezadesucondicinneurolgicaquedaunhuecoparaotrasposiblesexplicacionesdadasucomplejidadyloscasosendndelaetiologasedesconoce.

    Apesardelosinnumerablesestudiosqueexistenporconocersilaepilepsiatieneincidenciaenlapsicosisnohayunacertezatotaldedichaafirmacin,yaquedadaslasrevisionesbibliogrficasexisteciertacontradiccindeunestudioaotro.Aunquecadavezmasseafirmaqueexisteunarelacinentreambaspatologasyporlomismolosestudiosalrespectocontinanhacindose.

    Bibliografa:

    Brailowsky,S.Laepilepsiahistoriaconceptosyaportaciones.Elementos17(1992).Disponibleen:http://www.elementos.buap.mx/num17/pdf/3.pdfColsSanJuan,J.Acercamientopsicoanalticoalaepilepsiainfantil.Cuadernosdepsiquiatraypsicoterapiadelnioydeladolescente,2001:141171.Disponibleen:http://www.sepypna.com/documentos/psiquiatria31_32b.pdfpage=143

  • 16/5/2015 SPMBlogArchiveLaepilepsiaysuposiblerelacinconlapsicosis:ejemploclnicodeunaadolescente

    data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20style%3D%22margin%3A%200px%200px%2010px%3B%20padding%3A%200px%3B%20border%3A%200px%3B%20o 8/8

    DAlessio,L.Giagante,B.Ibarra,V.Papayannis,C.Oddo,S.Consalvo,D.Silva,W.Donnoli,V.Zieher,L.Kochen,S.(2008).Anlisisdelostrastornospsicticosenpacientesconepilepsiaparcialrefractaria,diagnsticopsiquitricoycaractersticasclnicas.Actasespaolasdepsiquiatra.Paginas138143.DeFelipeOroquieta,J.Aspectospsicolgicosenlaepilepsia.RevNeurol(2002).Disponibleen:http://www.neurologia.com/pdf/web/3409/m090856.pdfFlrez,G.Gmez,I.(2001)Psicosisepilpticas:elpuenteneuropsiquitrico.Actasespaolasdepsiquiatra.29(2):114123.LpezMeraz,Rocha,Miquel,Hernndez,Crdenas,Coriavila,Garca,Prez,Aranda,Manzo.(2009).Conceptosbsicosdelaepilepsia.Artculoderevisin.Disponibleen:http://www.uv.mx/rm/num_anteriores/revmedica_vol9_num2/articulos/conceptos.pdfMendozaSilva,M.LpezGutirrez,F.(2004).Epilepsiaypsicosis.Unestudioepidemiolgico.Recuperadoel14deabrildel2013en:https://docs.google.com/viewer?a=v&pid=gmail&attid=0.1&thid=13c652cdf619f7e0&mt=application/pdf&url=https://mail.google.com/mail/u/0/?ui%3D2%26ik%3D5996c653af%26view%3Datt%26th%3D13c652cdf619f7e0%26attid%3D0.1%26disp%3Dsafe%26realattid%3D136bffa313d38810_0.1%26zw&sig=AHIEtbRVsguTZI2ThNPoQDzw8eaHXjDUaQYuTzuChang,PeiChunChen,IJuTsai,FungChangSung,ZhengNanChin,HuangTsungKuo,ChangHaiTsai,IChingChou.(2011).Bidirectionalrelationbetweenschizophreniaandepilepsy:Apopulationbasedretrospectivecohortstudy.Epilepsia,Volume52,Issue11,pages20362042.