A arte do século XIX

Post on 01-Jul-2015

1.415 views 4 download

description

Por Rocío García

Transcript of A arte do século XIX

A arte do século XIXPor Rocío García Martínez

ANTECEDENTES: O SÉCULO XVIII E

O NEOCLASICISMO

ARQUITECTURANEOCLÁSICA

ESCULTURA NEOCLÁSICA

PINTURA -NEOCLÁSICA

-O CASO DE GOYA

ARTE DO SÉCULO

XIX

ARQUITECTURAHistoricista

Ferro, cristal e cemento

PINTURARomanticismo

Realismo

ESCULTURARomanticismo

Realismo

TRANSICIÓN DO SÉCULO

XIX Ó XX

IMPRESIONISMO POSTIMPRESIONISMOMODERNISMO OU“ART NOUVEAU”

O SÉCULO XVIII

• O Barroco mantense en moitas zonas

• Rococó: Complicación e profusión da decoración

• “Horror vacui” ou medo ó baleiro

Fernando Casas e Novoa. Fachada do Obradoiro da Catedral de Santiago

Clemente Fernández Sarela: Casa do Cabildo

Casa do Deán

O Rococó

Salón Gasparini do Palacio Real de Madrid Jean H. Fragonard: O columpio

O NEOCLASICISMO

• Finais do século XVIII• Defensa do “bo gusto” e racionalización das

artes • Reacción fronte ós excesos do Rococó• Arte clásico = modelo para obras perfectas,

universais e eternas• Linguaxe renacentista e barroca pero máis

sinxela

• Ilustración• Cambio

mentalidade• Gran coñecemento

da Antigüidade• Excavacións de

Pompeya e Herculano

• Buscan a perfección artística e social da Grecia clásica (mundo idílico rexido pola beleza e a rectitude moral)

Teatro do Odeón de París. Jean-François Chalgrin (1779-1782)

Arquitectura Neoclásica

• Inspiración nos modelos clásicos, sobre todo gregos

+

• Linguaxe Renacentista e Barroca pero máis sinxela, con menos decoración

• Teatro: tipoloxía propia da Ilustración• Arquitectura adintelada• Sostén arquitrabe• Pórtico sin frontón que remite á stoa grega

Palacio Strozzi (Florencia) Benedeto da Maiano (1489-1507)

Catedral de Murcia. Jaime Bort

Tarea I• 1/ Analizar o Panteón de

París, de Germain Souflot• ¿Que referencias

clásicas se aprecian na obra?

• ¿Que tipo de columnas se usan?

• ¿Que elementos lembran ós templos gregos?

• ¿Coñeces algún referente da Antigüidade clásica ó que lembre o interior da cúpula?

• ¿Hai algo que che recorde á arte moderna?

• ¿Por que se lle chama Panteón a este edificio?

Santa Genoveva ou O Panteón de París. Germain Souflot. (1758-1789)

Templete de San Pietro in Montorio. Donato D’Angelo Bramante (1502-1510) Clasicismo renacentista

Cúpula do Panteón de Agripa (La Rotonda) 27 a.C.

Puerta de Alcalá. Francesco Sabatini Real Fábrica de Tabacos de Sevilla. Sebastian Van der Borcht

En España

Escultura neoclásica

• Froito da Ilustración• Baseada na razón• Carencia de sentimientos nos rostros• Equilibrio• Claridade e sinxeleza• Desbota a fantasía, o anecdótico e o superfluo• Finalidade didáctica• Función edificante e moral• Mármore• Imita a estatuaria grega e romana• Temas clásicos

Antonio Canova

Venus itálicaTeseo e o Minotauro

Antonio Canova. Mausoleo da Duquesa María Cristina de Sajonia

Sepulcro Urbano VIII. Bernini

Bertel Thorvaldsen: VenusBertel Thorvaldsen: Jasón

Bertel Thorvaldsen: Ganímedes e a águia de Xúpiter

• Corpo idealizado• Peiteado helénico• Corte limpo no peito

esquerdo• Sin dramatismo• Placidez• Idealización• Sacrifica detalles• Curva praxiteliana• Coitelo colocado

estratéxicamente para equilibrar a composición

Damián Buenaventura Campeny i Estrani. Lucrecia morta

Pintura neoclásica

• Gusto pola Antigüidade

• Temas históricos• Carácter moralizante• Linguaxe sobrio• Predominio da liña

sobre a cor• Elimina sombras,

texturas ou escorzos

Jacques-Louis David. O xuramento dos Horacios (1785)

Caravaggio: A conversión de San Pablo

Jacques-Louis David. As Sabinas

Jacques-Louis David. Napoleón cruzando os Alpes

A liberdade de Goya

Os fusilamentos do 3 de maio de 1808

O coloso O parasol

Goya. A “maja” vestida e a espida

Serie de grabados Os desastres da guerra (82 estampas)

Liberdade total. Crítica ó absolutismo e ó clero

A familia de Carlos IV (1800)

• Interese pola luz• Texturas, transparencias

brillos• Efectos atmosféricos• Pincelada lixeira• Cor• Intensidade psíquica dos

personaxes• Retrato familiar por encargo• Luxo traxes/ sinxeleza

escenario• Figuras-friso• Parede que impide perspectiva• A luz crea o espacio,

destacando ós protagonistas• Rexeita o carácter anecdótico

(desinterese por ambiente arquitectónico, decoración e todo o que supoñía o retrato de aparato)

• Carácter non narrativo• ¿Caricatura crítica?

As Meninas. Velázquez (1656). Familia de Felipe IV

Tarea II: compara estas dúas obras

Recomendacións

• www.elolimpo.com (Buscador de mitoloxía clásica)• http://www.artehistoria.com/arte/videos/694.htm (O templo grego e

as tres ordes da arquitectura)• http://www.artehistoria.jcyl.es/arte/videos/697.htm

(Sobre o Partenón)• http://www.artehistoria.jcyl.es/arte/videos/712.htm (Sobre o Panteón

de Agripa)• Película “Os fantasmas de Goya” (2006), Milos Forman. Con Javier

Bardem e Natalie Portman• www.coleccioncaixanova.org Os caprichos, Os desastres da

guerra, A tauromaquia e Os proverbios ou Disparates de Goya• http://www.youtube.com/watch?v=hMpUtPn72Vs. Vídeo sobre a

“arquitectura visionaria” de Claude-Nicolas Ledoux• http://www.youtube.com/watch?v=Yb2GXvMLQxc. “Goya, precursor

del arte contemporáneo”

ARTE DO SÉCULO

XIX

ARQUITECTURAHistoricista

Ferro, cristal e cemento

PINTURARomanticismo

Realismo

ESCULTURARomanticismo

Realismo

ARQUITECTURA HISTORICISTAInspirada en modelos históricos. Primeira metade do século XIX

Igrexa da Magdalena de Pierre Alexandre Vignon

Historicismo I: “Revival” clásico

Igrexa da Magdalena de Pierre Alexandre Vignon

Propíleos. Munich. Leo Von Klenze

Teatro Berlín. Karl Friedrich Schinkel

Arco do Triunfo París. Chalgrin

Historicismo II: Neogótico e Neorrománico

Parlamento de Londres. Charles Barry e Pierre Pugin

Catedral do Bo Pastor. San Sebastián. Manuel Echave

Basílica neorrománica de Covadonga (1877-1901)

Historicismo III: Eclecticismo

Ópera de París. Charles Garnier (1875)

ARQUITECTURA DO FERRO E DO CRISTAL

Segunda metade do século XIX

Torre Eiffel. París. 1889. Gustave Eiffel. Máis de 300 m. Sin función. Monumento ó progreso. Amosa as posibilidades da técnica. A estructura é a forma

• Revolución Industrial• Utilización masiva do ferro• Aparición do aceiro• Invención do formigón armado• Popularización do vidro para os

cerramentos

Gare du Nord. París. Jacques-Ignace Hittorf (1861-1865)

Crystal Palace. Londres. Exposición Universal de 1851. Joseph Paxton (560x120X33m) Altura máx.124 m

Sala de lectura da Bibiloteca Nacional de París (1862-1868). Henri Labrouste

Biblioteca de Santa Xenoveva (1843-1850) Henri Labrouste

Biblioteca de Santa Xenoveva (1843-1850) Henri Labrouste

Sala de lectura da Bibiloteca Nacional de París (1862-1868). Henri Labrouste

Mercado do Born. Barcelona. 1874. Josep Fontserè i Mestre

Palacio de Cristal do Retiro. Madrid. Ricardo Velázquez Bosco. Exposición 1887 Filipinas

“Es el Palacio de Cristal como una catedral de vidrio, de clásicas proporciones, sobre una colina de césped. Sus paredes y muros son inmensas y transparentes vidrieras sostenidas por jónicas columnas de hierro, dispuestas en tres naves sobre una traza de forma de trébol y coronadas por una inmensa cúpula, cuya altura alcanza 22,60 metros, que cubre un magno pilón destinado á las plantas acuáticas. Alrededor, y en las naves laterales, de 14,61 de elevación, han de cobijarse las flexibles gramíneas y elevadas palmas características de la flora tropical de Filipinas. Su majestuosa portada, de gusto clásico y estilo griego, cae sobre una terraza circundada por elegante balaustre, y mira al lago , que se extiende a sus pies como un espejo donde han de mirarse los esbeltos troncos, las verdes frondas y las pintadas corolas que aguarda el Palacio”.

Diario El Globo. 1887

A Escola de Chicago: os rañaceos

• A orixe dos rañaceos:Incendio 1871Reconstrucción vertixinosaAproveitamento máximo do

soloNon hai deuda con estilos

antigosConstrucción rápida e máis

seguraReconstrucción en 20 anos,

en vertical

Home Insurance Company Building. Chicago. William Le Baron Jenney (1885)

Flat Iron. Daniel Burham (1902)

• Multiplica o valor do solo edificable

• Estructuras ou esqueletes metálicos que permiten erguer moitos pisos

• Perfeccionamento do ascensor

Reliance Building. Chicago. Burnham e Root (1890)

Rañaceos xiratorios en Moscú, Dubai e Nova Iorque

O Romanticismo: pinturaPrimeira metade século XIX

• Defensa dos sentimentos fronte ó racionalismo

• Valora a emoción e o subxectivo

• Amor á liberdade• Exaltación do

individualismo• Reivindica a liberdade

artística total e rexeita o sometemento ás normas

• Gusto polo exotismo e a natureza

Caspar David Friedrich. Viaxeiro fronte a un mar de néboa. 1818

Neoclasicismo vs Romanticismo• Sometemento a normas • Equilibrio na composición• Solemnidade e rixidez• Sometemento ó debuxo, á liña• Luz uniforme• Perspectiva lineal (Renacemento)• Atemporalidade. Rostros sen

expresión

• Temas: ideas universales, asuntos clásicos, exaltación nacional e da familia como pilar da sociedade

• Referentes: o mundo clásico

• Liberdade total do artista: xenio solitario, incomprendido e fracasado

• Ruptura da orde e o equilibrio• Composición libre• Predominio da cor sobre a liña• Pincelada solta: luz• Diferentes perspectivas• Movemento• Dramatismo e sentimentos

• Temas: os sentimentos (o sublime: ruinas, morte relixión),o individuo e a natureza reinterpretada pola experiencia persoal (a paisaxe como tema, non telón de fondo)

• Referentes: o exótico, a Idade Media e o fantástico e o pintoresco (orientalismo, costumismo, paisaxes pintorescos…)

David: O xuramento dos Horacios (1785) Théodore Géricault: A balsa da Medusa (1820)

Eugène Delacroix: A barca de Dante (1822). Tema literario

Delacroix: A morte de Sardanápalo. (1827) Inspirado pola obra de Lord Byron

Delacroix: A matanza de Quíos (1830). Loita pola liberdade

Eugène Delacroix: A liberdade guiando ó pobo (1830)

Delacroix: Mulleres de Arxel (1834)

John Constable: A catedral de Salisbury desde a campiña (1831)

Willian Turner: Choiva, vapor e velocidade (1844). Paisaxe incorpóreo

Caspar David Friedrich: Paisaxe místico. Referente simbólico. Pinta o interior

O Romanticismo: escultura

François Rude. A Marsellesa do arco da Estrela de París (1833-1836) Movemento e paixón

O RealismoSegunda metade do século XIX

• Fracaso das revolucións de principios do século XIX

• Desbótase a visión idealizada do progreso• A industrialización amosa contradiccións:

explotación, traballo infantil, desigualdade…• A arte asume a observación e a descripción

como métodos para abordar a realidade (prestados da ciencia)

• A sociedade amósase con crudeza• Temas: vida cotiá, crítica á industrialización,

desencanto polos fracasos revolucionarios…• Paisaxe obxectiva (non telón de fondo nin

íntima)

Pintura: Millet e Courbet

Jean-François Millet. Home con sacha (1860-1862)Gustave Courbet. Bos días,señor Coubert (1854)

Jean-Françoise Millet. As espigadoras (1857).

Labradores = novos héroes que constrúen a sociedade

Jean-François Millet. Descanso a mediodía (ca. 1890)

Jean-François Millet. Ánxelus (1859)

Visión menos social e máis mística

Jean-Françoise Millet. Pastora de ovellas

Gustave Courbet. Os picapedreiros (1848) Imaxe da explotación capitalista

Gustave Courbet. O obradoiro de pintura (1855)

Gustave Courbet. Enterro en Ornans (1850). Eleva un enterro á categoría de acontecemento histórico

Joaquín Sorolla. ¡E aínda din que o peixe é caro! (1894)

O Realismo: escultura

Constantin Meunier. O forxador (1884-1890) Mariano Benlliure. As víctimas da festa

Mariano Benlliure y Gil. Monumento a Alfonso XII

Recomendacións• http://www.youtube.com/watch?v=CA4jF80aE5c Vídeo coas

características xerais do Romanticismo.• http://vimeo.com/7963306 Vídeo sobre a reapertura do Museo

Nacional do Romanticismo.• http://www.youtube.com/watch?v=93T9XWo9mXQ Vídeo sobre o

Realismo.• http://tu.tv/videos/los-rascacielos-mas-altos-del-mundo Vídeo sobre

os rañaceos máis altos do mundo.• http://www.youtube.com/watch?v=NLzETI9QLR8&feature=related

2008. Vídeo sobre a construcción de rañaceos xiratorios en Moscú, Dubai e Nova Iorque.

• http://www.lavozdegalicia.es/amarina/2007/10/19/0003_6241390.htm Artigo sobre os rañaceos diseñados por un estudo de arquitectura galego para o deserto de Dubai.

• http://www.lavozdegalicia.es/coruna/2010/09/12/0003_8720932.htm Artigo sobre os “rañaceos” galegos.

• Lectura do libro “Rascacielos por dentro y por fuera”, de Leonard M. Joseph (a linguaxe dos rañaceos, para que se constrúen, como son por dentro, análise dalgúns edificios emblemáticos…)

TRANSICIÓN DO SÉCULO

XIX Ó XX

IMPRESIONISMO POSIMPRESIONISMOMODERNISMO O“ART NOUVEAU”

O Impresionismo

Claude Monet. Impresión, sol nacente (1872)

• Aparición da fotografía • Busca plasmar a “impresión” do artista sobre o

observado segundo a luz, a cor ou a atmósfera de cada momento

• Pincelada solta, sen debuxo• Cores puros sobre o lenzo (non mestura na paleta

senón na retina)• Só cores da gama do arco iris que se enriquecen cos

que os rodean (rexeitan cores oscuros)• Pintura sobre todo ó aire libre• Influencia da foto e da estampa xaponesa:

contrapicados, segundos planos desenfocados, encadres que deixan obxectos fóra do bastidor

• A fotografía como axuda técnica para captar o intre preciso

Claude Monet. Catedral de Rouen (1894) Museo Louvre

• Ciclo Os Nenúfares (Giverny, 1920-1926). Lago con nenúfares

• Gran formato (2,19 x 6,02 metros)

• Museo da Orangerie das Tullerías (París). Colocados en círculo en dúas salas ovales.

Auguste Renoir. Le moulin de la Galette (1876) Luz tamizada a través do follaxe

Auguste Renoir. O columpio

Auguste Renoir. O almorzo dos remeiros

Auguste Renoir. Jeanne Samary

Edgar Degas. A clase de danza (1873-1875)

Edgar Degas. Bailarinas detrás do escenario (1898)Edgar Degas. Bailarinas en verde (detalle)

Joaquín Sorolla. Nenos na praia (1910)

Joaquín Sorolla. Paseo á beira do mar (1909)

O Impresionismo: escultura

Auguste Rodin. O pensador (1880)

Auguste Rodin. O bico (1886)

Auguste Rodin. Os burgueses de Calais (1886)

Degas. Pequena bailarina de 14 anos (ca.1890)

Os posimpresionistas:Van Gogh, Cézanne, Gauguin e Toulouse-Lautrec

• Máis rupturistas• Recuperan a

importancia do debuxo

• Preocupación pola expresividade ademáis de pola luz e a cor

Vincent Van Gogh. Autorretrato (1889)

Vincent Van Gogh. Igrexa de Auvers-sur-Oise (1890) Museo d’Orsay. París

Vincent van Gogh

Van Gogh. Os comedores de patacas (1885) Museo Van Gogh. Amsterdam

Van Gogh. Natureza morta con biblia (1885).Museo Van Gogh. Amsterdam

Van Gogh. O Sena coa Pont de la da Grande Jatte (1887) Museo Van Gogh. Amsterdam

Van Gogh. A cortesana (1887). Copia de Eisen. Museo Van Gogh

Van Gogh. Fantasía xaponesa: ciruelo en flor Van Gogh. Ponte baixo a choiva

(1887) Copia de Hiroshige. Museo Van Gogh

Van Gogh. Parexas no parque de Argenson en Asniéres (1887). Museo Van Gogh

• Retorce as liñas e deforma a realidade

Vincent Van Gogh. Retrato do doutor Gachet (1890) Museo D’Orsay. París

Vincent Van Gogh. A habitación do pintor en Arlés (1889) Museo Van Gogh de Amsterdam

• Perspectiva acelerada (como con gran angular)

• Deformación obxectos• Non interesa a

plasmación fiel• O espazo constrúese a

pinceladas• Cores casi planas• Cores en armonía para

transmitir sensacións e emocións

• Reposo e estabilidade

• Recupera a liña• Contorneo en negro

• Pincelada espesa e pastosa, larga e pesada (fatiga)

• Pincelada visible e vibrante

• Cor non realista (busca transmitir o sentimento)

• Esaxera as cores para transmitir estados de ánimo e provocar emocións

• As cores cálidas reflexan a euforia

• O violáceo e o verde o cansancio, a necesidade de descanso (pintaba 15 cadros á vez e non dormía)

• Espellos e sillas vacías (motivos simbólicos)

• Espacio abandonado• Ausencia e

desolación• Retratos para facer

compaña

• Anticipa o expresionismo e o fauvismo

Munch. O berro

Henri Matisse. Harmonía en vermello

• Pinceladas espesas• Remuiños

inquietantes• Expresión

inconsciente dos tormentos mentales do artista

Vincent Van Gogh. Autorretrato no asilo de Saint-Rémy (1889)

Vincent Van Gogh. Autorretrato . Van Gogh Museum. Amsterdam

Vincent Van Gogh. Noite estrelada (1889) Museum of Modern Art of New York (MOMA)

Imaxe capturada grazas a Google Art Proyect

Vincent Van Gogh. Terraza do café da Place du Forum en Arlés pola noite (1888)

Vincent Van Gogh. Noite estrelada sobre o Ródano (1888) Museo d’Orsay. París

• Perspectiva esaxerada

• Sillas baleiras

• Espello baleiro

• Cores primarias para expresar paixóns humanas

Vincent Van Gogh. Café nocturno da Place Lamartine de Arlés (1888) Galería da Universidade de Yale

Vincent Van Gogh. Xarro con quince xirasoles (1889). Museo Van Gogh. Amsterdam

Van Gogh. Os xirasoles (1888) Bayerische Staatsgemäldesammlungen Neue Pinakothek de Munich

Compara estas dúas obras

Millet. Descanso a mediodía

Van Gogh. A Siesta ou A Meridiana (según Millet) (1889-1890) Museo D’Orsay

Paul Cézanne

• Elimina cor: tonos apagados (ocres, pardos, verdosos…)

• Tendencia a representar en base a figuras xeométricas elementais (solidez dos brazos ou do sombreiro)

Paul Cézanne. Os xogadores de cartas (1890-1895)

• “Todo na natureza se modela segundo a esfera, o cono e o cilindro”. Paul Cézanne

• Anticipa o Cubismo

Pablo Picasso. O Guernica. (1937)

Paul Gauguin

• Grandes campos de cores planas

• Uso simbólico da cor

• Precedente do Fauvismo e do Simbolismo

Henri Toulouse-Lautrec

• Precursor do cartelismo moderno

• Interésanlle a forma e o movento máis cá luz e a cor

• Liñas vigorosas• Contornos

delimitados• Grandes áreas de cor

plano• Pinta os baixos

fondos parisinos

O Modernismo

• Estilo orgánico• Inspirado nas formas da natureza• Dominan as liñas curvas• Decoración exuberante e omnipresente• Dignificación das mal chamadas “artes menores”

Víctor Horta. Casa Tassel. Bruxelas

Traballo de forxa na porta de entrada do Parc Güell de Barcelona. Gaudí

Gaudí. Balcón de forxa da Casa Milá (La Pedrera)

Cúpula de cristal do Palau da música de Barcelona. Domènech i Montaner

René Lalique

Irmáns Vever e Georges Fouquet Luis Masriera Rosés

Mosaico con exemplos da técnica do “trencadís” de Gaudí

• Invade todos os ámbitos da vida cotiá• O estilo invade todos os obxectos• Espacios con estilo único que crea un ambiente

Henry Van de Velde. Vestido a xogo coa su casa en Ukkel.

Pensaba que todas aas artes debían subxugarse ás artes decorativas, xa que mellorando o entorno do home, o home melloraba. Por ese motivo diseñaba ata o último detalle dos seus espazos

Gaudí. Interior Casa Batlló

Hector Guimard. Bocas de metro de París

Mobiliario diseñado por Antoni Gaudí

Mobiliario diseñado por Hector Guimard

Antoni Gaudí

Casa Batlló

A Sagrada Familia

Parc Güell

Casa Milá (La Pedrera). Antoni Gaudí

Recomendacións• http://recursos.educarex.es/escuela2.0/Humanidades/Historia/curso-interactivo-historia/Impresionismo_y_postimpresionismo/Actividades.htm

Tests de autoevaluaciòn, crucigramas, textos con palabras perdidas, propostas de identificación de cadros pararepasar o Impresionismo e o Postimpresionismo.

• http://www.vangoghmuseum.nl Web do Museo con abundante información sobre o artista e as súas diferentes etapas creativas. Enlace na aula virtual.

• Google Art Proyect. Ferramenta que permite ver en detalle as obras de arte.

• Animación “Starry starry night”. Animación con imaxes da obra de Van Gogh ilustrando o tema musical Starry starry night de Don Mc Lean, dedicado ó artista holandés. Dispoñible na aula virtual.