‘INDUSTRIA IRAULTZA’

By: June, Aiora eta Izaro

BIGARREN INDUSTRIA IRAULTZA 1.gaia

bigarren industria iraultzaEnergia iturri eta industria berriak.

Enpresa handia eta banku modernoa.

Ekoizpen-sistema berritzaileak eta enpresa

kontzentrazioak.

Energia iturriak.

1.Elektrizitatea.

2.Petroleoa.

Industria berriak.

1.Siderurgia.

2.Industria kimikoa.

3.Industria elektrikoa.

Ekoizpen sistema berritzaileak.

Enpresa kontzentrazioak.

1-Taylorismoa.

2-Kateko lana.

3-Serieko ekoizpena.

1-Kartela

2-Holdinga

3-Trusta.

1-ENERGIA ITURRI BERRIAK.

1-1. ELEKTRIZITATEA.

Industrian makinak mugitzeko erabili zen eta baita garraiobide berriak eta komunikabide berriak sortzeko ere bai.

ELEKTRIZITATEA SORTZEN DUEN LEHEN MAKINA.

1-2. PETROLEOA.

1859an petrolioa ateratzeko lehen zuloak egin ziren (adibidez automobiletan eztanda motorra egiteko).

PENSILBANIAKO LEHEN PETROLIO ZULOA.

ondorioakELEKTRIZITATEAREN

SORRERA

PETROLIOAREN AURKIKUNTZA

INDUSTRIA BERRIAK

2-INDUSTRIA BERRIAK.

2-1. SIDERURGIA.

BESSEMER BIHURGAILUA

Burdina lantzeari deritzo. Bessemer bihurgailua asmatu zen (altzairu kantitate handiak ekoizteko).

2-2.INDUSTRIA KIMIKOA.

➔ Lehengai berriak.

➔ Produktu berriak.

2-3. INDUSTRIA ELEKTRIKOA.

➔ Elektrizitatearen ondorioz.

3-ENPRESA HANDIA ETA BANKU MODERNOA

3-ENPRESEN BILAKAERAHasieran familiarrak.

Sozietate anonimoak.

ZAILTASUNAK

4-ekoizpen-sistema berritzaileak.

4-1. TAYLORISMOA ETA KATEKO LANA.

4-SERIEKO EKOIZPENA.

5-enpresa kontzentrazioak.

3KARTELA

HOLDINGA

TRUSTA

INDUSTRIA IRAULTZAREN HEDAPENA

2.gaia

➔ Industria Iraultza Europan

● BELGIKA: siderurgia eta ehungintza● FRANTZIA: 1830tik 1850era● ALEMANIA: siderurgia eta metalurgia

● DANIMARKA: nekazaritza espezializatu zen● SUEDIA: kalitatezko burdin ugari zegoen

➔ Estatu Batuen industrializazioa- Nekazaritza emankorra garatu: lur ugari eta langile gutxi

- Natura baliabide ugari: burdina, ikatza, petrolioa etab. Ekoizpena espezializatu zen

- Barne merkatu handia: herrialdeak kostatik kostara zeharkatzen zuen trenbide sarearengatik egin ziren barne merkatu handiak

- Berrikuntza teknikoak: lan sistema berriak eta enpresa kontzentrazio handiak egon ziren

➔ Japoniako Meji aroa

EHUNGINTZA INDUSTRIA ASTUNA

➔ Errusiaren industrializazio berantiarra

INDUSTRIA ASTUNATRENBIDEAREN

ERAIKUNTZA

INDUSTRIALIZAZIOAK BIZTANLERIAN IZANDAKO ONDORIOAK

3.gaia

Biztanleria hazi: 1800: 203 milioi. -- 1 1900: 408 milioi.

Kausak: Heriotza tasa jaitsi: medikuntza aurrerapenak, higienea eta elikaduran hobekuntzak, ospitale gehiago. Bizi itxaropena luzatu (1800ean 35; 1900ean 50). Jaiotza-tasak igo: industria iraultzak egoera ekonomikoa hobetu, bikoteak lehenago ezkondu eta seme alaba gehiago eduki.

➔ Hazkunde demografikoa

➔ Hazkunde demografikoa

ERRESUMA BATUKO ETA ALEMANIAKO JAIOTZA- ETA HERIOTZA- TASA

1851 ETA 1891AN

GAUR EGUNGO ETA 1850EKO ETXEEN KONPARAKETA

INDUSTRIA IRAULTZAK NEKAZARITZAREN MEKANIZAZIOA

➔ Migrazio handien garaia

EKOIZPENA HIRIETAN PILATU

HIRITARTZE PROZESU HANDI BAT

1800ean %10 1900ean %40

HIRI TXIKIAK: NEKAZARI EXODO

GEHIEGI

60 MILIOI EUROPARREK EMIGRATU

AMERIKARA: %60 1870ra arte: britainiarrak eta eskandinaviarrak 1870-1914:

italiarrak, espainiarrak, greziarrak eta turkiarrak

AUSTRALIA eta ZEELANDA BERRIRA

ere.

➔ Migrazio handien garaia

EMIGRANTEAK ITSASONTZIA ITXOITEN

INMIGRANTEAK ESTATU BATUETAN XIX.MENDEAN

➔ Migrazioak: nondik nora

1890 INGURUAN EMANDAKO MIGRAZIOAK

➔ Europar emigranteak

EUROPAR EMIGRANTEAK ITSASONTZIRA IGO NAHIAN

EUROPAR EMIGRANTEAK 1835-1914

➔ Zeintzuk izan ziren industrializazioak Europako biztanlerian izandako ondorioak?

Bi ondorio nagusi izan zituen Europan: hazkunde demografikoa eta migrazio handiak. Hazkunde demografikoa heriotza tasa jaitsi eta jaiotza tasak altua izaten jarraitu zuelako izan zen. Heriotza-tasa jaitsi zen, elikadura eta higienea hobetu zelako, eta haiekin osasuna. Jaiotza-tasak altua izaten jarraitu zuen, bikoteak azkar ezkondu eta seme alaba asko izaten zituztelako. Migrazio handiak izan ziren, hiriak txikiak zirenez eta nekazari-exodo asko zirenez hauek emigratu behar izan zutelako. %60a Amerikara joan zen (batez ere Estatu Batuetara) eta beste asko Australia eta Zeelanda Berrira.

➔ Aioraren galdera

➔ Izaroren galdera➔ Zer gertatu zitzaion Alemaniari Europako industria

iraultzan?

Alemaniak industrializatzeko zailtasunak izan zituen, ez zen estatu bateratu bat izan 1870era arte, eta horrek merkataritza oztopatu zuen. 1834an, Zollverein sortu zen, zenbait estatu alemanen arteko aduana-batasun bat, eta barne-merkatu handi bat eratu zuen horrela. Industrializazioak bereizgarri hauek izan zituen: nekazaritzako nobleziaren eta industriako burgesiaren artean aliantza bat egon zen eta hezkuntza-sistemak irakaskuntza teknikoak sustatu zituen. Industria nagusiak siderurgia eta metalurgia izan ziren.

➔ Juneren galdera➔ Zeintzuk dira bigarren industria iraultzan ematen diren

enpresa-kontzentrazio motak?

1-Kartela: Jarduera adar berean aritzen diren enpresen elkarketa. Ekoizpen eta banaketa kontrolatzeko helburuarekin.

2-Holdinga: Enpresa batek akzioen %50 baina gehiago dauzka eta besteak kontrolatzen ditu.

3.Trusta: Produktu baten ekoizpen fase ezberdinetako enpresen elkarketa. Merkatua kontrolatu eta leia kentzeko helburuarekin.

Izaro Biain, Aiora Orexa eta June Alduntzin 4B. Lauaizeta Ikastola BHI, gizarte 2016.