Erlazino funtzinoa Oier Meaurio Rica L.H.6.MAILA A

Erlazino funtzinoa

Informazinoa jasotea

Gure gorputza hainbat sentsazio ezagutzeko gai da, bai kanpotik datozanak bai gorputz barrukoak. Sentsazino horreei estimulu deitzen jako.• Kanpoko estimuluek bizi garan ingurunearen baldintzei buruzko informazinoa emoten deuskue. Kanpoko errezeptoreak dira. Zentzumen organoetan dagoz

•Barruko estimuluak gorputz barrutik datoz eta gorputz barruan barreiatuta dagozan barruko errezeptoreak arduratzen dira.

Estimuluak interpretatzea

Zentzumen organoak eta barruko errezeptoreak estimuluak jasoteko gai dira, baina ezin dabe interpretatu. Entzefalora eroaten dabez nerbioek.

•Borondatezko erantzunak kontzientziaz egiten doguz adibidez; ze ordu dan jakin gura dogunean erlogua begiratzen dogu.

Erantzunak lantzea

•Ohartu bako erantzunak konturatu barik egiten doguz adibidez; esku erreten daukagunean kendu egiten dogu

Nerbio sistemea

Nerbio sistemak zentzumenek jasoten daben informazinoa entzefalora eroaten dabe eta hor interpretatzen da informazinoa eta erantzuna erabakitakoan lokomozino sistemara eroaten dauz mugimenduen bidez gauzatzeko.

Nerbio sistema zentralaNerbio sistema zentrala entzefaloaz eta

bizkarrazur muinaz osotuta dago· Entzefaloa zerebeloaz garunaz eta

bazarrazur erraboileaz dago osatua. Garuna entzefaloaren zati handiena

hartzen dau. Oroimenak, emozinoak eta borondatezko erantzunez arduratzen da. Baita ere zentzumenen informazinoa interpretatu.

Zerebeloa orekea eta mogimentuak koordinatzen dauz.

Bizkarrazur erraboliea bikarrazurra eta entzefaloa lotzen dauz. Ohartu bako mogimentuez arduratzen da.

• Bizkarrazur muina bizkarrazurraren barruan dago. Gorputz atalak entzefaloagaz lotzen dauz. Erreflexuez arduratzen da.

Nerbio sistema periferikoa gorputz osoan zabalduta dago• Zentzumen nerbioak 5 zentzumenek jasotako informazinoa entzefalora eroaten dabe. • Nerbio motorrek erabakitako ekintza muskuluetara eroaten dabe .

Nerbio sistema periferikoa

Lokomozino aparatua

Lokomozino aparatua nerbio sistemak agindutako erantzuna mogimenduen bidez betetzen dau. Erantzun motorrak deitzen jake.

Hazur sistemaHazur sistemak edo eskeletoak gure gorputzari formea emonten deutso baita eutsi ere. • Hazurrak organo gogorrak dira. 3 motatakoak dagoz: luzeak adibidez; femurra, laburrak adibidez; eskuko hazurrak eta zapalak adibidez; frotala.Bi hazur edo gehiago alkartzen diranean artikulazino deitzen jako, mugikorrak edo finkoak izan daitekez.• Kartilagoak gogorrak eta malguak

dira, organoak osotzen dabe.

Muskulu sistemaMuskulu sistema gihar

edo muskulu izeneko organo malguez osotuta dago.Muskuluak uzkurtzean laburtu egiten dira eta erlaxatzean luzetu. Muskutu asko tendoien bidez dagoz hezurrei

lotuta.

Erlazino funtzinoari ergiten deutsien gaixotasunak

Zentzumenen gaixotasunak eta akatsak• Miopia eta hipermetropia

kristalinoaren akatsa da, miopia urrunetik ikusten ez dozunean gertatzen da eta hipermetropia hurretik ikusten ez dozunean.

• Begia lausotzea kristalinoak gardentasuna galtzen dauenean gertatzenda eta ikusmena murruzten dau.

• Erretinea azkatzea erretinea zulatzea edo urratzea da. Kolpe baten ondorioz gertatzen da eta horren ondorioz ikusmena galtzen da baina, kirugiaren bidez konpondu ahal da.

• Otitisa erdiko belarriko eta barruko belarriko handitasuna da. Bakteria batek Eustakioren tronpan handitasuna sortuz mina edo inurridurea eragiten dauz baita entzumena galtzea.

• Tinpanoa zulatzea gorreia sortzen dau. Entzumen hodian objetuak sartzeagaitik geratzen da eta soinu ozen bategaitik

Nerbio sistemaren gaixotasunak

Kausa fisikoak edo kausa psikikoak

izan daitekez.• Kausa fisikoak Parkinson

gaixotasuna edo Alzheimerren gaixotasuna. Gaixotasun horrek kolpe gogor batez sortzen dira eta mogimenduaren eta oroimenaren galera sortzen dau.• Kausa psikikoak depresinoan

eta antzietatean dagoz oinarrituta. Inork

ez daki zelan sortzen dira, baina, bai zelan osatu, oitura osansungarriak harturik osatu ahal da, adibidez; alkohola,

tabakoa eta bestelako drogak usten.

Lokomozino aparatuaren gaixotasunak eta lesinoak• Hazur sistemaren hausturak, kolpe

gogor baten ondoriozhazur bat apurtu edo fisura bat edo baita errumatismoa gertatu daike.Errumatismoak artikulazinoei eragiten

deutsoe, eta esfortzu handiagaitik gertatu ahal dira.• Muskulu sisteman okela etenak edo

zaintiratuak ergiten dabez kolpearen edo esfortzu handiarean ondorioz. Muskulu distrofian gaixoiei mugitzeko gaitasuna murristen deutso.

Eta hau izan da dana gaurkoz. ESKERRIK ASKO ZUEN

ADITASUNAGAITIK