TEMA VIII

SOCIEDADE E MEDIO NATURAL

24/02/2010 113/04/23

Sociedade e medio natural

5. A explotación dos recursos naturais

4. O medio natural urbano

3. Riscos provocados pola acción humana

2. Riscos naturais

1. A Terra é un ecosistema

08

24/02/2010 2Sociedade e Medio Natural13/04/23

IntroduciónO crecemento do consumo, a expansión das cidades e da industria, o desenvolvemento dos transportes, etc., aceleraron o impacto humano sobre o medio natural.

A falta de equilibrio entre o medio natural e a sociedade fai que, ás veces, se chegue a poñer en perigo a conservación da natureza e se produzan situacións de crise ambiental.

A gravidade destes problemas ambientais creou unha conciencia ecolóxica e unha preocupación por todo o relacionado co medio natural.

08

3Medio-Actividad humana13/04/23

Que é un ecosistema?

Todos os elementos que ocupan a Terra (solos, climas, augas, vexetación, fauna e seres humanos) manteñen entre si unhas estreitas relacións, por iso dicimos que o planeta Terra é un ecosistema.

Cando se modifica un elemento do sistema tamén quedan afectados os elementos restantes.

08

4Medio-Actividad humana13/04/23

Ecosistema

5Medio-Actividad humana13/04/23

Un ecosistema mariño08

2 6Medio-Actividad humana13/04/23

Cadea alimenticia

7Medio-Actividad humana13/04/23

Os elementos do ecosistema Terra

O planeta Terra está formado por catro elementos que están interrelacionados: a litosfera, a hidrosfera, a atmosfera e a biosfera.

A vexetación está no centro das interrelacións dos elementos do ecosistema Terra.

O ecosistema terrestre é como unha cadea de interrelacións equilibradas na que unha pequena alteración pode provocar grandes desequilibrios ambientais.

08

13/04/23 8Medio-Actividad humana13/04/23

O Sol, fonte de vida O Sol é a principal fonte de enerxía do noso planeta, sen el non existiría o ecosistema da Terra.

O Sol quenta a superficie terrestre e fai que as temperaturas non sexan xélidas; permítelles ás plantas medraren e produciren osíxeno e materia orgánica.

O Sol tamén rexe o ciclo da auga, xa que ao evaporar a auga do mar esta desálgase e a chuvia pode ser utilizada polos seres vivos.

08

9Medio-Actividad humana13/04/23

Tipos de riscos naturaisO termo risco significa a existencia dun posible perigo para as persoas ou as cousas; segundo a súa orixe poden ser: naturais ou provocados pola acción humana.

Clases de riscos NaturaisXeológicos.

Seísmos.Erupcions volcánicas.Movimentos de ladeira

• Deslizamentos de terras. Desprendimentos.Climáticos.

FuracánsInundacións

Accións para evitalosConstrucción de infraestructurasRedes de vixilanciaProtección civil.

08

10Medio-Actividad humana13/04/23

Riscos naturais

11Medio-Actividad humana13/04/23

Medio-Actividad humana 13

Seismos

13/04/23

Medio-Actividad humana 14

Teneguía. 1973

13/04/23

Medio-Actividad humana 14

Cráter Teneguía.

13/04/23

23/02/10 Medio-Actividad humana 15

Deslizamento de terras

13/04/23

Medio-Actividad humana 16

Desprendimento na A-8. Bilbao-Behovia

13/04/23

Medio-Actividad humana 17

Sarabia

13/04/23

Medio-Actividad humana 18

Neve

13/04/23

Medio-Actividad humana 19

Inundacións Salou

13/04/23

Medio-Actividad humana 20

Llodio 1983

13/04/23

Riscos provocados pola acción humanaOs riscos tecnolóxicos

En ocasións, a técnica que utilizan os seres humanos tamén lle causa problemas ao medio natural.Aínda que as centrais nucleares son bastante seguras, existe a posibilidade de que se produzan escapes de material radioactivo: Chernóbil (Ucraína).A contaminación do aire provocada polos produtos químicos tamén pode causar moitas vítimas: Bophal (India).

08

21Medio-Actividad humana13/04/23

22Medio-Actividad humana13/04/23

Riscos provocados pola acción humana A contaminación do medio natural

As actividades industriais proporciónannos moitos produtos e danlles traballo a numerosas persoas, pero tamén teñen certas consecuencias non moi desexables.

Algunhas fábricas verten residuos que contaminan os ríos ou os solos.

Outras emiten gases que polucionan a atmosfera e que fan que a súa temperatura aumente.

O cambio climático.

A chuvia ácida.

As augas residuais.

08

23Medio-Actividad humana13/04/23

Contaminación do medio natural08

24Medio-Actividad humana13/04/23

Medio-Actividad humana 25

Contaminación atmosférica

Contaminantes: monóxido de carbono, dióxido de carbono, dióxido de sufre, óxido de nitróxeno. Proceden da combustión de distintas fontes. Choiva Aceda: emisión de xofre e nitróxeno con auga. Efectos: destrución de vexetación. Capa de Ozono: emisión de clorofluocarbonos \(CFC\). Destrución do filtro dos UVA. Enfermidades e destrución vexetación. Efecto invernadeiro: emisión de CO2. Aumento de temperaturas. Campá de contaminación. Ruído

13/04/23

Medio-Actividad humana 26

Chuvia ácida

13/04/23

Medio-Actividad humana 2713/04/23

Medio-Actividad humana 28

Efectos de Lluvia ácida

13/04/23

Medio-Actividad humana 29

Diagrama capa de ozono

13/04/23

Medio-Actividad humana 30

Burato da capa de Ozono

13/04/23

Medio-Actividad humana 31

Burato de capa de ozono ártica

13/04/23

23/02/10 Medio-Actividad humana 32

Burato da capa de ozono antártica

13/04/23

Medio-Actividad humana 33

Contaminación por fumes

13/04/23

Medio-Actividad humana 34

Emisiones CO2

13/04/23

Medio-Actividad humana 35

Efecto invernadoiro

13/04/23

23/02/10 Medio-Actividad humana 36

Efecto invernadoiro

13/04/23

23/02/10 Medio-Actividad humana 37

Aumento de la temperatura

13/04/23

23/02/10 Medio-Actividad humana 38

Campá de contaminación. Smog

13/04/23

Medio-Actividad humana 39

Ruidos

13/04/23

Medio-Actividad humana 40

Deforestación. causas

Agricultura, ganadería, industria, ciudades.Incendios forestales

13/04/23

Medio-Actividad humana 41

Deforestación

13/04/23

Medio-Actividad humana 42

Incendio forestal

13/04/23

Medio-Actividad humana 43

Extinción Incendios

13/04/23

Medio-Actividad humana 44

Extinción incendios

13/04/23

Medio-Actividad humana 45

Deforestación

13/04/23

Medio-Actividad humana 46

Desertización do solo

Erosión.Deforestación.Excesivo pastoreo.Desertización.

13/04/23

Medio-Actividad humana 47

Grados de desertización

13/04/23

Medio-Actividad humana 48

desertización

13/04/23

Medio-Actividad humana 49

Contaminación do solo

13/04/23

Medio-Actividad humana 50

biodegradación

13/04/23

Medio-Actividad humana 51

Conservación do solo

13/04/23

Medio-Actividad humana 52

Pendente desertizada e erosionada

13/04/23

Medio-Actividad humana 53

Sobreexplotación y contaminación del agua

Sobreexplotación por excesivo consumo: regadíos, campos de golf, urbanizacións, pérdidas por malas condicións e sistemas e pozos ilegais.Contaminación: vertidos incontrolados, vertidos legais sen depuración, regadíos, verquidos industriais e contaminación urbna. Accidentes no mar (hidrocarburos)

13/04/23

Medio-Actividad humana 54

Campo de golf

13/04/23

Medio-Actividad humana 55

Regadío

13/04/23

Medio-Actividad humana 56

Contaminación aguas

13/04/23

Medio-Actividad humana 57

Contaminación industrial

13/04/23

Medio-Actividad humana 58

Depuración aguas

13/04/23

Medio-Actividad humana 59

Contaminación do Segura

13/04/23

Medio-Actividad humana 60

Contaminación río

13/04/23

Medio-Actividad humana 61

Verquidos incontrolados

13/04/23

Medio-Actividad humana 62

Contaminación costas

13/04/23

Medio-Actividad humana 63

Peixes mortos

13/04/23

Medio-Actividad humana 64

Prestige

13/04/23

Medio-Actividad humana 65

Marea negra Prestige

13/04/23

Medio-Actividad humana 66

Basureiro

13/04/23

Medio-Actividad humana 67

Basureiro incontrolado. Lanzarote

13/04/23

Medio-Actividad humana 68

Tipoloxía de resíduos

13/04/23

O medio natural urbanoA cidade, un ecosistema aberto

As cidades son como ecosistemas abertos.

Necesitan proverse de moitos produtos do exterior: enerxía, alimentos, auga, etc.

Asemade, as cidades producen unha gran cantidade de residuos que necesitan uns procesos de recollida selectiva, reciclaxe e depuración.

08

69Medio-Actividad humana13/04/23

O medio natural urbanoO clima urbano

As cidades adoitan rexistrar temperaturas entre 1o e 4oC máis altas que as zonas próximas: é o que se coñece como illa de calor.

Hai diversos factores que contribúen a quentar a atmosfera das cidades: as calefaccións, as actividades das fábricas e, sobre todo, os automóbiles.

A polución provocada por fábricas e vehículos é tamén responsable de que ás veces sobre as cidades se forme unha nube densa e escura.

Nas cidades dos países ricos a contaminación tende a diminuír porque se establecen leis que regulan as actividades industriais, controlan os gases dos coches…

08

70Medio-Actividad humana13/04/23

A explotación dos recursosDesde hai algúns anos, a sociedade decatouse da necesidade de coidar e manter os recursos da Terra.

Hai tres problemas básicos

que axudaron a esta toma de

conciencia:

o esgotamento dos recursos non renovables,

a degradación dos recursos renovables,

e a repartición desigual dos recursos na Terra.

08

71Medio-Actividad humana13/04/23

O desenvolvemento sostibleA nosa sociedade principiou a decatarse de que non pode explotar os recursos de maneira ilimitada.Algunhas especies de animais e vexetais están en perigo de extinción; hai ríos e mares contaminados; o aire dalgunhas cidades ás veces é irrespirable...O desenvolvemento sostible

ou sostenibilidade defende que o aumento do benestar actual non pode supoñer unha redución do benestar futuro.

08

72Medio-Actividad humana13/04/23

Medio-Actividad humana 73

Parques NacionaisHai 13 parques nacionais que representan áreas pouco transformadas. Covadonga (1918): pegadas glaciares, formacións cársticas, refuxios do oso, o urogallo e o rebeco. Val de Ordesa. (1918) Monte Perdido (3335m.) cuberto por glaciares,l vale glaciar de Ordesa. Ibones de Aguastortes e San Mauricio. (1955).Cañadas do Teide. Formas volcánicas, endemismos florísticos. (1954).Caldera de Taburiente: plantas rupícolas, matogueira da altura, laurisilva, piñeirais canarios. (1954). Timanfaya: Malpaises, jameos, cráteres, líquenes. (1974).Garajonay na Gomera. Laurisilva (1981).Doñana (1969) Marismas costeiras, dunas móbiles, piñeirais, alcornocales avifauna, lince, venado, xabaril.Táboas de Daimiel (1973) Humidal interior. Cabrera (Baleares) (1991) Illotes rochosos, fondos mariños, matogueira mediterránea.Cabañeros (1995) Serras, piedemonte, rañas, monte mediterráneo, fauna. Sierra Nevada (1999) Pegadas glaciares e periglaciares, pastos alpinos. Illas Atlánticas Cies, Sálvora, Ons, (2002)

13/04/23

Medio-Actividad humana 74

Caldeira de Taburiente

13/04/23

Medio-Actividad humana 75

Garajonay

13/04/23

Medio-Actividad humana 76

Timanfaya (Lanzarote)

13/04/23

Medio-Actividad humana 77

Teide

13/04/23

Medio-Actividad humana 78

Aiguas Tortes-San Mauricio

13/04/23

Medio-Actividad humana 79

Lago San Mauricio

13/04/23

Medio-Actividad humana 80

Picos de Europa

13/04/23

Medio-Actividad humana 81

Serra Nevada

13/04/23

Medio-Actividad humana 82

Ordesa

13/04/23

Medio-Actividad humana 83

Illas Cíes

13/04/23

Medio-Actividad humana 84

Arquipélago da Cabrera

13/04/23

Medio-Actividad humana 85

La Cabrera

13/04/23

Medio-Actividad humana 86

Cabañeros

13/04/23

Medio-Actividad humana 87

Cabañeros

13/04/23

Medio-Actividad humana 88

Doñana

13/04/23

Medio-Actividad humana 89

Doñana. Flamencos

13/04/23

Medio-Actividad humana 90

Tablas de Daimiel

13/04/23

Medio-Actividad humana 91

Parques NaturaisSon máis de 100. A superficie varía desde as 214.000 Has. do parque natural de Cazorla, o maior da Península Ibérica, ata o minúsculo peñón de Ifach \(35 Has.\). Exemplos son Sanabria, Somiedo, Monfragüe...Existen ademais 600.000 has. protexidas en forma de Reserva Natural, Paisaxe Protexida, Monumento Natural e outras categorías análogas rexistradas polas CCAA.Tamén existen 16 reservas da biosfera da UNESCO, concibidas para conciliar conservación da diversidade biolóxica e o mantemento dunha cultura: A Mancha Húmida con 25.000 Has. Tamén se tentan recuperar e conservar humidais co fin de protexer aves acuáticas, estando inventariados 38 (a Albufera de Valencia, o Mar Menor, Delta do Ebro..) 13/04/23

Medio-Actividad humana 92

Cazorla

13/04/23

Medio-Actividad humana 93

Peñón de Ifach

13/04/23

Medio-Actividad humana 94

Monfragüe

13/04/23

Medio-Actividad humana 95

Lago Sanabria

13/04/23

Medio-Actividad humana 96

Somiedo

13/04/23

97

Política ambiental españolaRede EUROAIRNET: calidade do aire.1991 acordo Xenebra: reducir emisión xofre para evitar choiva aceda.Protocolo de Montreal 1994. Prohibición CFC.Protocolo de Kioto até 2012 (xa se superou).Loita contra pragas e incendios. Repoboacións.Plan Nacional de recuperación de Chans Contaminados (1995).Rede de depuradoras (2005). Rede ICA (Información de calidade das Augas). Plans para restaurar ríos e concas. Evitar a sobreexplotación acuíferos. Protección de humidais (rede Ramsar).Recuperación de residuos: biogás, compost. Reciclado de papel, vidro, plásticos, pilas, pneumáticos. Selado de vertedoiros incontrolados.Concienciación ambiental: campañas, escolas, auditorías e etriquetados.ONG ecoloxistas.13/04/23