500 pezeta. 20 libera hik hasi 40 · 2017. 6. 23. · Bestalde, Udako Ikastaroak abian dira...

hik hasi19

99k

o U

ZT

AIL

A

Zart

DISEINUA:

500

peze

ta.

20 li

bera

euskal heziketarako

aldizkaria 40Holandako

Lanbide Heziketagaia

Maixabel Gaztañaga

elkarrizketa

ZumalakarregiMuseoa

gehigarria

Eraldaketaren plangintzapraktikatzen

40. zenbakia. 1999ko uztaila hik hasi • 3

Argitaratzailea:

XANGORINZirkuitu Ibilbidea, 2. Pabilioia. 20.160 LASARTE-ORIAGIPUZKOA.Tel: 943/ 37.15.45Fax: 943/ 36.10.48 Posta elektronikoa:hik [email protected]

Lege Gordailua: SS-1001/95ISSN: 1135-4690

Koordinatzailea:Jose Mari Auzmendi

Erredakzio burua:Ainhoa Azpiroz

Erredakzio batzordea:Itziar Barriola, Mikel Estonba,Arantxa Goiburu,Mari Karmen Irastorza,Kristina Mardaraz,Josi Oiarbide, Juanjo Otaño,Fito Rodriguez, Maite Saenz,Xabier Sarasua eta Arantxa Urbe.

Aholkulariak:Imanol Agirre, AbelAriznabarreta, Begoña Bilbao,Mariam Bilbatua, Xabier Isasi,Irene Lopez-Goñi, Izaskun Madariaga, Kepa Perez Urraza, Lore Erriondo,Lontxo Oihartzabal eta Pruden Sudupe.

Diseinua:Zart

Maketazioa, fotomekanika:Xangorin.

Inprimategia:ANtzA S.A.L.

Azaleko argazkia:Ikor Kotx(Ingurugiro Heziketa Arantzan)

Hezkuntza, Unibertsitate etaIkerketa Sailak Onetsia1.999/VI/25

Kopurua: 3.500 ale

hik hasik ez ditu bere gain hartzenlaguntzaileek plazaratutako iritziak

ezta bat etorri ere derrigorki haiekin.

COUNCIL OF EUROPE-CONSEIL DE L´EUROPE

Strasbourg1996ko maiatzaren 22

Aldizkari honek “aipamen berezia” jasodu Europako Kontseiluaren “lurraldeenarteko lankidetzarako sustapena” pro-gramaren barruan.

5 editoriala

6 kronika

8 gaiaHolandako Lanbide Heziketa

15 elkarrizketaMaixabel Gaztañaga

21 gehigarriaZumalakarregi MuseoaHistoria ikasteko beste modu bat

27 EkarpenaEspainiako estatuko Hezkuntzahelbideak InternetenPello Aramendi

29 EkarpenaHaur Hezkuntza eta espezialistakAlazne Ziarsolo

31 Berriak

35 PraktikatzenEraldaketaren plangintzaOscar Viguera

hik hasiko artikuluez edonon etaedonoiz balia zaitezke. Kasu horietan iturria

aipatzea eskertuko genizuke.

Eskura itzazu hik hasiren

materialak

euskal

heziketarako

aldizkariaZirkuitu ibilbidea, 2. pabilioa20160 LASARTE-ORIA. GIPUZKOATel: 943 37 15 45Faxa: 943 36 10 48Posta elektronikoa: [email protected]

Euskal HerrikoBaliabide Pedagogikoen GIDAIrailean berritua

CD etaKasetak

Musikaliburuak

Harpidedunek alemonografikoak etaGida dohan jasoko

dituzte. Gainontzeko

materialetan preziobereziak izango

dituzte.


KONTSEILUA e ta Hezkuntza ren G iza r t e GUNEAnormalkuntza bilatzeko baliogarri.

Itxaropenadenon lanez

gorpuztenari da

U Z T A I L A

e d i t or i a l a

t x a r o p e n a .Hitz honekin

hasi zuen HIKHASIk bukatzeardagoen ikastur-tea. Eta egia esanitxaropen horigorpuzten joan

dela aitortu beharra dago.Aurreko ikasturtean euskarak eta

euskal irakaskuntzak jasan behar izanzituzten erasoak kontuan izanda, norkpentsa zezakeen ikasturte hau girolasaiagoan igaroko genuela?

Giro politikoaren aldaketak, etaEuskararen Gizarte Erakundeen KON-TSEILUAren kanpaina egokiak balioizan dute hizkuntz eta hezkuntzakoegoerak normalizatzen hasteko. Bai-na normalkuntzak urrats ausart etasendoak ematea eskatzen du etaausardia horretan denoi dagokigugeuretik jartzea.

Euskararen munduan, Euskal Herriosoa kontuan hartuko zuen plan komunbaten beharra antzematen bazen, abianjarri da dagoenekoz Kontseilua plan horiprestatzeko. Arlo ezberdinetako 23 planestrategiko lantzen hasi da eta horienartean Hezkuntzarena dugu.

Hezkuntza munduan bestalde, Hez-kuntzaren Gizarte GUNEA eratu da.Euskal Herriak bere Hezkuntza Siste-

ma propioa behar duela pentsatzenduen zenbait kidek sortua.

GUNEAk Eskola Komunitatekokideen artean giro berria egotea nahidu, eskola hobetzeko gogoa bideratze-ko indar metaketa bultzatuz. Eztabai-da tresnatzat erabiliz, elkarlaneanjorratutako proposamenak zabaldu etaerakunde ezberdinetan eragin nahi du.Helburu nagusia ez da partaide orokikuspegi berdina izatea, ez, adostasunposibleak bilatzea eta desadostasunaklokalizatzea baizik.

Horregatik gai ezberdinak aztertu-ko ditu. “Euskara irakaskuntzan” lan-tzen jardun du eta adostasunen arteanhauexek:

* Euskararen ofizialtasuna EuskalHerri osoan aldarrikatzea.

* Lurraldeen arteko plangintza bate-ratua egitea leku bakoitzeko aniztasu-nak errespetatuz eta estrategikokiaztertuz eta sakonduz.

* Hizkuntz ereduen formula zahar-kitua gainditzea.

*...Esan bezala, itxaropena gorputz

hartzen ari da. Datorren ikasturterakoerronka zain dugu.

Bitartean, OPOR ZORAGARRIAKpasa ditzazuela.

I

6 • hik hasi 40. zenbakia. 1999ko uztaila

k r o nIkasleak ez ezik, hainbat irakasle ere azterketa eta noten peanegon da ikasturte amaieran

UBI eta IEEko azken txanpa iza-ten da selektibitatea eta aurten ereegin dute azterketa hori Nafarroaeta EAEko ikasleek. Datuak ikusi-ta, emaitza onak izan direla esandaiteke. Nafarroan UBItik joanda-ko ikasleen %91,7ak gainditu duselektibitatea aurten; D ereduan%90,88ak eta gaztelerazko ere-duan %92,47ak eta A ereduan%71,88ak. IBBtik joandako ikas-leen kasuan, gaztelarazko ereduko%86,43ak gainditu du, D ereduko%100ak eta A ereduko %83,33ak.Guztira 2.776 ikaslek egin duteselektibitatea, hauetatik 2.478kUBIko ikasketak egin dituztelarik

eta 298k IBB.EAEn, bestalde, guztira 12.325

ikaslek egin dute azterketa hau eta%90,5ak gainditu du, hau da,11.071ak. Gainditu ez dutenekberriro uztailean saiatzeko aukeraizango dute. Izan ere, hori da aur-tengo selektibitateak duen berri-kuntza bat. Orain arte ekaineaneta irailean egiten ziren azterke-tak, ekainean eta uztailean egingodira hemendik aurrera. Dena dela,aldaketa honek ez die guztiei era-gingo. Ikastetxe pribatuetakobatzuk irailean egingo dute, bainadatorren ikasturtetik aurreradenentzat iritsiko da aldaketa.

Baina ez dira emaitzen inguruanditugun datu bakarrak. EspainiakoGazteriaren Batzordeak Eskola-Graduatuaren inguruko txostenbat kaleratu du. Iazko azaroanhainbat adituk ”Eskola-porrotarenjardunaldiak” burutu zuten ezta-baidaren ondoren ateratako ondo-rioak biltzen dira dokumentuan.Estatu espainiarreko ikasleen%30ak ez omen du Eskola Gra-duatua lortzen.

Arrazoien artean aipatzen dituz-te ikasketa planen egokitasun eza,irakasleriaren prestakuntza falta,familiaren laguntza eza eta balia-bide ekonomikoen urritasuna.

Irakasleriarensuspentsoa

Irakasleriaren gehiengoaren lanaazterketak jartzea, zuzentzea etanotak ipintzea izaten da ikasturteamaieran, baina ez guztiena. Adibi-dez, Irale programan euskara ikas-ten jardun diren irakasleen ikasleenlekuan egotea egokitzen zaie, hots,azterketak egitea.

Aurtengo emaitzak ez dira batereonak izan. PL1 froga (euskararenezagutza minimoa) egitera 550 ira-kasle baino gehiago aurkeztu zeneta %50ak baino ez du gainditu.PL2ren kasuan (euskarako klaseaketa klaseak euskaraz emateko gaita-suna), hamarretik seik -400 bainogehiago- ez du gainditu.

Datuok ikusita, Irale sistemarenerrepaso bat egin beharra dagoelanabaria da. Gaur egun, publikakoirakasleak gehienez hiru urte etapribatuetakoak bi urte eta erdi egondaitezke programa honetan euskaraikasten. Kasu bietan gehien lauhila-beteko bost edo sei mintegi egitendituzte.

Eusko Jaurlaritzako HezkuntzaSailak 5.700 milioi pezeta gastatuzituen iaz irakasleria hau euskal-duntzeko.

Baina hala ere, emaitzak ikusita, sis-tema gainbegiratu beharra ikusten da.

Ikasleen azterketenemaitzak zenbakitan


i k a“Normaltasuna” izan ohi da joera faxistazaleak dituztenpertsonen lehen ezaugarria. (ADAM SCHAFF)

hurrengo urratsa irakasleen ingu-rukoa izango da. Irakasleen koka-penak ekartzen dituen arazoeiheldu nahi die, hau da, D eredukoikastetxeetan irakasle erdaldun batezartzen dutenean sortzen direnei.

Bestalde, talde hauen aldarrika-pena orain arte Lanbide Heziketanzentratu da, baina ez da eskaerabakarra izan. Euskadio EskolaKontseiluko lehendakari den PelloEllakuriak beste zenbait eskaeraluzatu zituen Eusko JaurlaritzakoHezkuntza eta Kultura Batzorde-an. Gaur egun Lanbide Heziketa-ren planteamendua apartekoa delaesan zuen, baina bere gauzatzeakatastrofikoa dela eta bide txarre-tik goazela.

Ikasleei informazioa ematea etaorientatzea ezinbestekoa dela adie-razi zuen euren interesen eta gaita-sunen araberako ikasketak aukeraditzaten.

Era berean, ikastetxeko eraba-kiak zentroak berak hartu behardituela aldarrikatu zuen, eta ezadministrazioak, zentroa baitabere egoera hobekien ezagutzenduena. Zentro honetan eta bertakohezkuntza sisteman irakasleriak,ikasleriak, gurasoek, zentroko lan-gile guztiek eta administraziolokalak parte hartu behar dutelaazpimarratu zuen.

Euskal Herrian Euskaraz, IkasleAbertzaleak, Ikasbatuaz eta LABtaldeek elkarrekin burutu duten“Euskal irakaskuntzari mugarikez” lelopeko kanpaina bukatu da.Lanbide Heziketa euskaldundudadin burutu da kanpaina. Azke-nean 10.000 sinadura bildu dituz-te eta jende asko mobilizatu da.Irakaskuntzan hezkuntzaren alo-rrean dituen gabeziak gizartera-tzea da taldeon asmoa eta kanpainahonekin lanbide Heziketako eus-kararen egoeraren berri eman nahiizan dute.

Aurrerantzean elkarrekin laneanjarduteko asmoa azaldu dute eta

Ustaritzekoikastolaren ikasturte

amaiera

Uztaritzeko ikastolan ez duteikasturtea oso ongi bukatu. Herrihonetan ikastola berri bateraikitzearen alde borrokan ari denUrkila taldekoak sorpresa bat bainogehiagorekin topatu baitira. Udalkontseiluan “Ikastola” izenekobatzorde berezi bat zegoen etabaztertua izan da. Auzapezakbatzorde horren jarraikortasunahitzeman arren, gauzak ez dirahorrela gertatu.

Urkila elkarteak ikastolarentzakoeraikin berria aldarrikatzen du,orain dauden lekuan arazo anitzbaitituzte: bide gurutze arriskutsubatean dago, aparkalekua eskasa da,haurrentzat jolastoki egokirik ezdago eta abar. Egoera hau haurrenheziketarako ez dela batere egokiaikusten dute eta hori aldatu nahianari dira lanean.

Ea udak horretan laguntzen dieneta datorren ikasturtearen sarrerarakogauzak hobera aldatzen diren.

Bestalde, Udako Ikastaroak abiandira Miarritzen. Uztailaren 5etik9ra bitartean hainbat ikastaroburutuko dira. Musika, historia,pedagogia, psikologia, sexologia,soziolinguistika, soziologia etazientzia politikoak eta naturzientziak izanen dira aurtengoarloak, eta bakoitzean gai ezber-dinak ukituko dira. Pedagogiaridagokionez, “Gogo-erabilketa” daaurtengo gaia. Mikel Erramouspe,Baigorriko Bil Exea kolegiokozuzendari eta historia-geografiakoirakasleak aurkeztuko du gaia bereesperientziaren berri emanez.

Lanbide Heziketa:antolaketa eta euskara


Holandako LanG A I A

HETELek antolatutaEAEko hamar LanbideHeziketatako 13zuzendari eta ordezkariHolandan egon zirenmartxoan. LanbideHeziketako lau ikastetxeeta Ingeniaritzako beste

bat bisitatu zituzten.Sisteman, metodologian,antolaketan, ohituretaneta beste hainbatgauzatan topatu dituzteezberdintasunak, batzukhoberako eta hemenaplikatzeko modukoak.


bide HeziketaLanbide Heziketako eskoletako

ordezkariak izanik, bidaia hau LanbideEskolak ikusteko aprobetxatu dute. Ezdira Lehen Hezkuntzako zentroetarahurbildu, beraz.

Holandan Lanbide Heziketa Biga-rren Hezkuntzako aukera bat da,hemen bezalaxe, baina aukera gehiagoere badaude. Oro har, Bigarren Hez-kuntza bi etapatan banatua dago.Lehenengoa 12-16 urte bitartekoa da,eta bigarrena 16tik aurrerakoa.

Lehenengo etapan lau aukera daude:- Bigarren Hezkuntza Orokorra: 12-

17 urte bitartean.- Erdi Mailako Bigarren Hezkuntza

Orokorra: 12-16 urte bitartean.- Bigarren Hezkuntza Profesional

Oinarrizkoa: 12-16 urte.- Aurreunibertsitateko Bigarren

Hezkuntza: 12-18 urte.Guztietan 12-14 urte bitartean ira-

kasten dena orokorra da, eta ondorenezberdintzen dira, hots, 14-16 tartehorretan. Hemen lehen zeuden Lanbi-de Heziketa, REM eta BBBren antze-koak direla esan liteke. Lanbide Hezi-ketari dagokionez, 14-16 urte bitarteanespezializazio handia dago hemengoegoerarekin konparatuta.

Ondoren, Bigarren Hezkuntzakobigarren etapan, hots, 16 urtetikaurrera beste lau aukera daude:

- Lehen Mailako Lanbide Heziketa:gaitasun gutxiago duten ikasleentzatda eta ez da beharrezkoa BigarrenHezkuntzako lehen etapa gaindituaizatea. Urtebete edo gehiago iraun

dezake eta lortzen den titulazioa Lan-bide Ikastunarena da. Ikasketa hauenbarruan bi aukera daude: lau egunenpresan eta egun bat eskolan pasa-tzea, edo alderantziz.

- Erdi Mailako Lanbide Heziketa:honen barruan hainbat maila dago;

* Bigarren maila: bi urteko iraupenaduena. Gobernuaren helburua gaztegehienek gutxienez bigarren mailahau lortzea da. Hemengo maila ertai-neko Lanbide Heziketaren antzekoada.

* Hirugarren maila: hiru urtekoa da.Gure Goi Mailako Lanbide Heziketa-ren parekoa da.

* Laugarren maila: lau urtekoa daeta hemengo Ingeniaritza Teknikoarenbaliokidea da. Eskaera handia du.Nahiz eta Erdi Mailako Lanbide Hezi-keta maila hauekin bukatu, laugarrenmaila egin dutenak Goi Mailako Lan-bide Heziketara pasa daitezke.

- Goi Mailako Lanbide Heziketa: lauurteko iraupena du. Hauek ere hemenbukatzen dira, baina ikasleek ikasketaunibertsitarioak egiten jarrai dezaketeberariazko froga bat gaindituz gero.

- Ikasketa Unibertsitarioak: lauurtekoak dira eta ondoren bi urtekoikerketa zientifikoko formakuntzaegin daiteke.

Hauxek dira, beraz, Holandako hez-kuntza sistemak Bigarren Hezkuntzaneskaintzen dituen aukerak. HETELe-ko ordezkariak bezala, Lanbide Hezi-ketan zentratuz, aukera anitz daudelaikus daiteke. Eta aipagarriena maila

Autoikasketa ardatz“Ikaslea daikas-irakaskuntzaprozesuosoaren ardatzeta horizentroenazpiegituran,tratuan (pozaadieraztenduten ikasledesinhibituakikusten dira)eta bestehainbatekintzetanislatzen da”


batetik bestera pasatzeko dagoenerraztasuna da. Baliozkotzeak egindadaude eta ez dago inolako oztoporikikasketa batzuk bukatu ostean bestebatzuekin jarraitzeko. Adibidez, biga-rren mailako Lanbide Heziketa eginostean hirugarren mailakoa egin nahibadu norbaitek, behar duen azterketapublikoa egin eta urte batzuk balioz-kotzen zaizkio. Horrela, hiru urtetanegin beharrean batean egiteko aukeraizanen du.

Holandako Lanbide Heziketakoikastetxeen %80 pribatua da eta %20publikoa. Bi sareek antzeko tratamen-dua jasotzen dute Gobernuaren alde-tik. Guztiek emaitzen eta ikasle kopu-ruaren araberako dirulaguntza jasotzendute. Gobernuak sostengatzen ditueninstituzio independenteek neurtzendituzte ikastetxe hauetako emaitzaketa ikasle kopuruak urtero eta horrenarabera banatzen zaie laguntza ekono-mikoa.

Bestalde, hemen gertatzen den antze-ra, Lanbide Heziketak Batxilergoakbaino pisu gutxiago du. Ikasleen%80k Batxilergora jotzen du eta%20k Lanbide Heziketara.

Hala ere, hemengo eta hango uni-bertsitatea ez dira berdinak. Holanda-ko unibertsitatea oso teknikoa da etaingeniaritza ikasketak egiten dituenikasleriaren proportzioa hemengoabaino askoz handiagoa da. Hemenzientifiko, kimiko, biologo eta psiko-logoak dauden bitartean, han karrerateknologikoek pisu gehiago dute.Hori da gizarteak eskatzen duena eta

horri erantzuten saiatzen dira. Ondo-rioz, denek aurkitzen dute lana. Horiongi aztertuta daukatela esan liteke.

Konpromiso sozialaGizarte mugimenduek, udalek eta

enpresek ikastetxeekin duten konpro-misoa atentzioa emateko modukoadela ikusi dute HETELeko ordezka-riek. Lanbide Heziketaren kasuan,enpresen etorkizuna Lanbide Hezike-tarekin lotuta dagoela argi daukate.Horregatik, proiektu komunetankolaboratzen dute, ikasleen eta irakas-leen enpresako praktiketan. Bainabada beste berezitasun bat ere. Inge-niaritza eskolako ikasleek enpresekeskolari eskatutako ikerketak egitendituzte. Beraz, praktikotasun guztiaduten ikerketak dira, gero enpresetanaplikatuko direnak. Esperientzia inte-resgarria da.

Udalek, bestalde, zentroak finantza-tzen dituzte eta beste laguntza aipaga-rri eta garrantzitsu batzuk emateko ezdute inolako oztoporik jartzen. Esatebaterako, ikastetxeak eraikitzekolurrak emateko. Nahiz eta LanbideHeziketako ikasleen proportzioa han-dia ez izan, konbentzituta daude dago-ena zaindu egin behar dela eta horre-gatik ematen dituzte laguntzak.

Ikastetxeak in situBost ikastetxe bisitatu zituzten

HETELekoek Holandan egondakohiru egunetan: S´Hertongenboshherriko Koning Willem I College,zentro bereko beste kanpus bat, Veld-

hoven herriko Sondervick College,Eindhoven-go Lizeo Teknikoa etaherri bereko Ingeniaritza Fakultatea.

Bisitatutako zentro guztiak nahikohandiak dira, 2.500 eta 13.000 ikasleartean baitituzte. Bi solairu baino ezdituzte, baina azaleraz milaka metrokarratukoak dira. Sarrera handi batdute denek, bostehun edo mila metrokarratukoa. Sarrera hau elkartzeko etadibertimendurako gunea da, ikasketaleku informala, ikasleak taldeka bil-tzeko tokia, lorez apainduta egon ohida eta kafetegia du. Horrelako lekubatean ikasleak etxean sentitzen diraeta hori da lortu nahi dutena. Ikasleada eskolaren ardatza eta horrelako egi-turek hori islatzen dute. Gainera, zen-baitetan ikasleek txartel bat dute etahorrekin eskolako hainbat zerbitzuerabil ditzakete: edari eta janari maki-nak eta zerbitzuak, aldizkariak, foto-kopiagailuak...

Talde-lanak egiteko “gela irekiak”ere badaude. Areto handiak dira, bos-tehun metro karratuko gelak izaterairits daitezkeelarik eta ikastetxea han-dia bada hiru, lau edo bost egon dai-tezke. 50-100 ordenagailu inguruegoten dira gela hauetan, aldizkariak,liburuak, CD-ROMak... Ikerketak etalanak egiteko aukera zabala dute etaikasleak baino ez dira ikusten, irakas-lerik ez. Ordenagailuak konpontzeneta arazo informatikoak bideratzenegoten den arduradun bat egoten da,baina ez beste irakaslerik. Hauekberaien mintegietan egoten dira lanakegiten.

Tailerrak, berriz, hemengoen bikoi-tzak edo bost edo hamar aldiz handia-goak dira. Ekipamendu aldetik, ordea,ez daude hemen baino aurreratuago.Hemengo Lanbide Eskolek ekipamen-du berriagoa eta hobea dute, bainagutxiago programatuta daude. Holan-dan, nahiz eta hain makina berriak ezeduki, dauzkaten horietan lan egitekoprogramak prestatuagoak eta landua-goak dauzkate. Ikasle batek badakimakina baten aurrean zer egin beharduen, pauso guztiak zehaztuta dituenprogramaketa baitauka.


Kalitateari dagokionez, ISO 9002eta EFQM ereduak ezagutzen dituzte,baina ez daude prozesu horietan sartu-ta. Agian zuzendariren batek edo bes-tek zerbait egingo du, baina ez dagoeskola guztian zabalduta eta orokor-tua. Hala ere, horrek ez du esan nahikalitaterik ez dutenik. Nahiz eta ziur-tagiri horiek ez eduki, diziplina kolek-tiboa eta talde-lana oso zabalduta dau-de eta horrek kalitatea bermatzen du,hein handi batean. Gainera, batzuenustez, ISO ziurtagiria edukitzea ez dabeharrezkoa heziketa arloko ekintzeta-rako.

Ordutegia ere aipagarria da, gaueko10:00ak arte irekita egoten baitiraegunero eta larunbatetan ere bai.Honek ere lagundu du eskola ikasleenetxe bihurtzen. Talde-lanak egitekoeta tresnak erabiltzeko aukera zabalabaitute.

Irakasleen ordutegiaIrakasleen lanorduak ere ezberdinak

direla ikusi dute bisitatu dituzten zen-troetan. Astean 40 ordu egiten dutelan. Hauetatik 28 inguru klaseak ema-teko izaten dira eta gainontzekoakprestakuntzarako. Lehen ordu gutxia-go egiten zuten lan, baina konpeten-tziak bultzata gehitu dituzte. Halaere, ordutegiaren kontrola ez da garran-tzitsuena, helburuei gehiago begira-tzen diete. Enpresetan bezalaxe, ez dahain garrantzitsua zein ordutan sartueta irteten zaren, baizik eta zein proze-suren jabe zaren eta prozesu horieknola garatzen dituzun.

28 ordu klaseak ematen pasa ondo-ren beste 12 ordu gelditzen zaizkie,eta hauek, esan bezala, prestakuntzara-ko erabiltzen dituzte. Irakasleriarenprestakuntza eta ikastetxeko hobekun-tzak asko bultzatzen dituzte. Esatera-ko, irakasle batek zuzendaritzariproiektu bat planteatzen badio etahonek zentroko hainbat arazo konpon-tzeko egokia dela ikusten badu, ira-kasle hori eta bere laguntzaileakproiektu hori prestatzeko eta geromartxan jartzeko liberatuko ditu.

Horrelako erabakiak ikastetxearen

esku daude. Alde horretatik erabatautonomoak dira.

Ondorio orokorrakBisita honen ondoren HETELekoek

hainbat gauza argi ikusi dituzte: autoi-kasketaren metodologiaren egokitasu-na, diziplina anitzeko proiektuen gai-neko talde-lana nola egiten duten etatalde-lanak zein bakarkakoak egitekoordenagailuz hornitutako gela komu-nak dituztela. Gela hauekin batera,beste batzuk ere badaude, guztiakzabalak eta handiak, irakasle zein ikas-leak eroso sentitzeko modukoak. Ikas-tetxeetan irakasle ez diren langile askoikusi dituztela ere aipatu dute.

Azken ondorio bezala zera azpima-rratu dute: ikaslea dela ikas-irakas-kuntza prozesu osoaren ardatz eta horizentroen azpiegituran, tratuan (pozaadierazten duten ikasle desinhibituakikusten dira) eta beste hainbat ekin-tzatan islatzen dela.

G A I AHolandako Lanbide

HeziketaAutoikasketa ardatz

“Ekipamendualdetik ez daudehemen bainoaurreratuagoak,baina dauzkatenmakinekin lanegitekoprogramakprestatuagoaketa landuagoakdauzkate”


Ikusi dituzuen gauzen arte-an, zer da azpimarratuko zenu-keena?

Batez ere bi gauza azpimarratukonituzke nik: gauzak hemen bainoaskoz programatuagoak eta zeha-tzagoak daudela eta metodologiaegokiagoa dela.

Zer abantaila ditu dena pro-gramatua izateak?

Eginbehar guztiak eta jarraitubeharreko pauso guztiak programa-tuta badaude ikasleak bere kabuzegin dezake lana. Hau da, hasierangaia aurkezten zaie ikasleei etaondoren badakite gai hori bukatuarte zer egin behar duten. Horrela,ikasleak berak kontrolatzen du egi-ten ari dena.

Hemen, berriz, ez da horrelako-rik gertatzen. Irakaslea edota libu-

rua daude eta horiek dira prozesuosoa gidatzen dutenak. Horiekgabe ikaslea zer egin ez dakielagelditzen da.

Ikasleen pasibotasunari aurreegiteko modu bat ere bada,orduan, programazio motahau.

Bai, noski. Bestela, ikasleak ira-kasleak zer esan edo agindu zain

Mikel BalerdiAndoaingo La Salle-Berrozpe ikastetxea

“Jasanezina da Euskal Herrian ikasleen erdiakDBH ez gainditzea. Horren aurrean irakasle

talde bat ezin da lasai gelditu”


egoten dira . Adibidez , nik11:00etan klase bat izango banueta 11:15ean joango banintz gela-ra, denak nire zain egongo lirate-ke. 19 urterekin bakoitza berelanak egiten egon beharrean, denakzain. Eta ordu osoan agertuko ezbanintz, berdin jarraituko lukete.Gaurko eskemak horretara gara-matza. Iniziatiba irakasleak du,ikasleak eskema horretan sartzendira eta horrela funtzionatzen du.Hori aldatu egin behar da.

Metodologia aldaketa dakarhorrek eta hori da aipatu duzunbeste puntua. Nolako metodo-logia darabilte?

Leideneko Unibertsitateak bul-tzatzen duen ikas irakas-sistemaberri bat da. Askoz ere metodologiapertsonalizatuagoa da, talde-lane-koa eta irakasleak ez du sistemamagistrala erabiltzen, laguntzaileeta orientatzailea da. Hemen horre-lako sistema autonomoak haur txi-kiekin erabiltzen dira, baina geroahaztu egiten dira, eta BigarrenHezkuntzan are gehiago.

Sistema berri honen adierazgarri-rik argienak “gela irekiak” dira.Gela hauetan ordu asko pasatzendituzte ikasleek, bai klase orduaketa baita klasetik kanpokoak ere.

“Hamar minutuko azalpena” dei-tzen den klase mota ere badago.Hauetan irakasleak hamar minutu-ko azalpena besterik ez du ematen.Ondoren ikasleak beren kabuz “gelairekian” lan egiteko antolatzendira.

Bestetik, oso normala da astekolau egunetan klaseak jasotzea etaostirala proiektuak egiteko egunabezala izendatua egotea. Ostiralgoiz-goizetik ikasleak taldeka elkar-tzen dira proiektuak lantzeko,batzuetan irakasleak proposatuta-koak eta bestetan beraiek aukeratu-takoak.

Beste batzuek astean egun erdibat edo osoa hartzen dute irakasletalde batek prestatutako diziplinaanitzeko proiektu bat lantzeko.

Bide hau hartu behar dugula ustedut.

Sistema hau ezar al daitekehemen? Nola?

Bai, noski, antolaketa alda daite-ke. Horretarako irakasleriak taldebezala konbentzituta egon behardu. Hori da lortu behar den lehe-nengo gauza, sisteman sinestea.

Egon al da saiakerarik?Bai, ni neroni eskema honetan

irakasle izan nintzen orain dela 15urte. Nik Teknologia irakastennuen. Ikasleak Teknologia aztertubehar zutenean nire gelara etortze-ko aukera zeukaten. Etortzen zire-nei hiru asteko lan-programa ema-ten nien eta beraiek antolatzenzituzten hiru aste horiek, ordubakoitzean zein gelatara joan eta zeregin erabakiz.

Eskola osoak funtzionatzen zueneskema honekin eta oso metodoegokia zen. Baina jarraipen ezaga-tik eta agian irakasleria osoa proiek-tuarekin bat eginik eta konbentzi-tuta ez zegoelako, ez zuen aurreraegin. Etorkizunari izugarrizkoaportazioa egin geniezaiokeen, bai-na azkenean kendu egin zen.

Zuk, hala ere, sistema haudefendatzen jarraitzen duzueta Holandan praktikan jarriaikusi duzu. Metodologia hauberriz martxan jartzeko ideia-rekin zabiltza?

Bai, hala da.”Belkoain proiektua”jarriko dugu martxan datorrenikasturtean eta metodologia hone-tan oinarritzen da. Boluntarioz osa-tutako irakasle talde bat bildu garaeta dena zehaztu gabe badago ere,nola antolatu pentsatzen ari gara.

“BelkoainProiektuarenmuinaikaslearenparte hartzeaktiboanegongo da.Bakarrik etataldekaegingo dutelana etairakaslealaguntzaileedoaholkulariaizango da”


Taldearen gestio akademikoa etafuntzionamenduaren antolaketadozena erdi bat irakasle, ikasle etagurasoren eskuetan egongo da.

Proiektuaren muina ikaslearenparte hartze aktiboan egongo da.Bakarrik eta taldeka egingo dutelan eta irakaslea laguntzaile edoaholkularia izango da.

Hala ere, irakasleen aldaketabakarra ez da hau izango. Holandanlan egiten duten ordu kopurua40koa izanik, prestakuntzarakodenbora gehiago dute eta hori erekontuan eduki behar da. Guk ereaukera hori izango bagenu, edogutxienez 35 ordu, beste antolaketabat egin ahal izango genuke.

Horrez gain, irakasleen arteanlan-taldeak sortu behar dira. Horre-tarako denbora behar da eta bidera-tzen jakin. Guk orain arte arratsal-de bat libratzen genuen elkartzekoeta irailetik aurrera bi arratsaldetanhasiko gara. Bestela ezin da talde-lana bultzatu eta jendea animatu.

Premiazkoa ikusten al duzuegungo sistema aldatzea?

Bai. Jasanezina da Euskal Herrianikasleen erdiak DBH ez gainditzea.Horren aurrean irakasle talde bat

ezin da lasai gelditu. Nik uste dut gure irakasteko ere-

dua erabat zaharkitua gelditu dela.Eskolak errealitate berri baterakoprestatu behar gaitu, bizitza osora-ko formakuntza iraunkorra eskainibehar du. Beraz, sistema arautuakhori prestatu behar du.

Horretarako, paper nagusiak ezdu irakaslearen eskuetan egon behar,bakarkako eta taldeko lanetan bai-zik. Horrek dinamismoa eskatzendu eta hori ez du gure egungo siste-mak inondik inora eskaintzen.

Holandan, berriz, hori inbidiazikusi dugu eta “Belkoain proiek-tuarekin” hasteko erabakia hartutadaukagu. Gainera, metodologiahonen atzean Leideneko Unibertsi-tatea dagoela jakitea berme bat da.

Gurasoak ere ados daude proiek-tuarekin, baina aldi berean beldurdira. Etorkizuna nola datorren ikus-ten dute baina ikasleak aldatzekozer metodo aplikatu behar den ezdakite eta hor sortzen zaizkie zalan-tzak eta kezkak.

Baina Holandan sistema hau oro-korrean aplikatzen eta zabaltzen aridira eta horrek gure asmoa sendotuegiten du.

“Hamarminutukoazalpena

deitzen denklase mota

dago etahauetan

irakasleakhamar

minutukoazalpena

besterik ezdu ematen.

Ondorenikasleak

beren kabuzgela irekianlan egitekoantolatzen

dira”


Haur literaturari bizidugun gizartea islatzea faltazaio

MAIXABEL GAZTAÑAGA

e l k a r r i z k e t a

““

Maixabel GAZTAÑAGA


“Badirudihezkidetzaren aldeegitea emakumeen

alde egitea dela.

Noski emakumeen

alde egin behar

dela, baina

hezkidetzaren

kontra egoteak

mutilen kontra

egotea esan nahi

duela ez dugu

ahaztu behar”

Hezkidetzabultzatzeko hainbatmodu egon litezkeaholkuak eta laguntzakere bai. Adibidez,hemendik aurrera,“Hezkidetzaren aldekoLiteratura” katalogoakhezkidetza aldetikhaurrentzako egokiakdiren liburuak aukeratzenlagunduko digu. MaixabelGaztañagak, DonostiakoZuloaga Haur Eskolakoirakasleak 1.100 liburuinguru aztertu ditu etagomendagarriak direnakbereiztu.

Zer b i l t zen du kata lagohonek?

Hezkidetzaren aldeko katalogoada, ohiko estereotipoetatik urrun-tzen diren liburuak biltzen dituena.Neska-mutilen zereginak eta izaeraikuspuntu ez sexista batetik lantzendituzten liburuak bildu ditut. Haureta gazte literaturako 1.100 liburuinguru aztertu ditut, 1985etik1997ra bitartean euskaraz argitara-tutako ia gehienak, eta horietatik 85daude katalogoan, adinaren araberasailkatuak (0-6 urte, 6-9 urte eta 9-12 urte).

Batzuk hezkidetzaren aurkakoakziren eta horiek garbi utzi ditut kan-poan. Beste batzuk ez ziren ez alde-

eMAIXABEL

GAZTAÑAGA


koak eta ez kontrakoak, eta hauekere ez ditut sartu. Katalogoan dau-denak ikuspegi berri bat ematendutenak dira. Ohiko estereotipoeta-tik kanpo beste balore batzuk bilatuditugu eta horiek dituzten liburuakaukeratu.

Nondik sor tu da katalogoaegiteko ideia?

Donostiako Haur Liburutegitiketorri zen ideia. Bertako arduradu-nek zenbait kezka jasoak zituzten.Hainbat guraso eta irakasle behinbaino gehiagotan joaten zen liburuegokiagorik ba ote zuten galdezka.Hau da, nesken eta mutilen trata-mendua betiko estereotipoen barruanlantzen ez zuten liburuak nahi zituz-ten. Horregatik, kezka hori zegoelaikusita, horrelako katalogo bat egi-tea interesgarria iruditu zitzaien.

Horrela, literatura munduan adi-tuak diren Eukene Martin, Mari JoseOlaziregi eta Xabier Etxanizi deituzieten eta hauek niri.

Zergatik jo zuten zuregana?Lehendik ere gai honen inguruan

hainbat gauza egin nituelako. Donos-tiako Emakume Taldearengana joizan dut zenbait kezka nituela eta.Liburu batzuk Eusko Jaurlaritzatikdirulaguntza jaso zuten eta lotsaga-rria iruditu zitzaidan halako libu-ruak argitaratzeko laguntzak emateagaur egun.

5-6 urteko haurrentzako hamarliburuko bilduma bat zen. “Hau nireaita da” liburuan aita jakintsua,dirua irabazten zuena, indartsua...zen. “Hau nire ama da” liburuan,ostera, ama oso garbia zen, etxeatxukun edukitzen zuena... Horrela-ko gauzak argitaratzea ezinezkoazela iruditzen zitzaidan. Kexatzeraeta zer egin genezakeen planteatzerajoan nintzen.

Egin zitekeen gauzen artean

katalogoa argitaratzea pausobat izan liteke. Nola egin duzueazterketa eta sailkapena? Zeinirizpideren arabera?

Hasteko, literatura klasikoko ipui-nak ez ditugula aztertu esan beharda. Alde batetik, sexistak direlako,eta bestetik, beste liburuek adinakoeraginik ez dutela pentsatzen dugu-lako. Liburu horiek ez dute islatzenhaurren egunerokotasuna eta ohikoegoera, majikoak dira, eta egunero-ko bizitzatik at bizitzen dituzteipuin hauek. Horregatik, beste libu-ru batzuk baino kalte gutxiago egi-ten dutela pentsatzen dut. Aitaren,amaren, mutilaren edo neskarenpapera agertzen dituzten liburuakaskoz kaltegarriagoak direla ustedut. Egunerokotasun horrekin iden-tifikatzen direnek kalte gehiago egi-ten dutela, alegia.

Zenbateko kaltea sor dezake-te, bada?

Ez dugu ahaztu behar liburu haue-tan mezu batzuk daudela eta mezuhoriek haurrak nahi gabe jaso etabereganatu egiten dituztela. Asko-tan liburuko pertsonaiekin identifi-katzen dira. Horregatik, horrelakoliburuak atzerakoiak dira eta kaltehandia egin dezakete nahiz eta hau-rrek gaur egun beste errealitate batbizi etxean. Hau da, etxetik kanpolan egiten duten amak dituzte, auto-nomoak direnak, jakintsuak dire-nak, etxeko lanetan parte hartzendute aitek... Baina hori bizi arren,askotan eragin handiagoa dute libu-ruen bidez jasotzen dituzten zenbaitmezuk, behin eta berriz agertzenbaitira. Eta gainera, zenbait liburuirakurtzean pertsonaiekin identifi-katzen dira edo pertsonaia horienzenbait gauza barneratzen dituzte.

Badirudi mezu eta estereoti-po hauek batez ere emakumeeiedo neskei egiten dietela kalte.Hala al da?

Ez, hori uste izaten dugu, bainamutilei eta gizonei ere kalte egitendiete. Neskei aukerak murriztendizkie, baina mutilei irtenbide baka-rra ematen diete: indartsuak izatea,astakiloak, agresiboak... eta bestezenbait balore ukatu egiten zaizkie.Beraz, presionatuak daude mutilakere.

Batzutan badirudi hezkidetzarenalde egitea emakumeen alde egiteadela. Noski emakumeen alde eginbehar dela, baina hezkidetzaren kon-tra egoteak mutilen kontra egoteaesan nahi duela ez dugu ahaztubehar.

Baina benetan zenbateko era-gina dute liburuek neska-muti-lengan? Zeren telebista, etxeaeta beste hainbat faktore erebadaude.

Egia esan, denek eragiten dute,noski, baina liburuek guk uste bainogehiago. Gaur egun tendentzia han-dia dago haurrei oso txikitatik libu-rutegira joaten irakasteko eta irakur-zaletasuna bultzatzeko. Eta konturatugabe, liburu horietako estereotipoakbarneratu egiten dituzte. “Nesken


“Kontzientebagara zermotatako

hezkuntzaeskaini nahidiegun gureikasleei edo

seme-alabei,gure eskuetan

egongo dazenbait liburu

erosi edo ezerosi”

eginkizuna etxean egotea da etamutilena kanpoan lan egitea” esatendute, eta hori ez dute etxean ikasi.Orduan non? Bada, liburuetan.Behin eta berriro errepikatzen direnirudi eta testuetatik jasotzen dituztemezu hauek.

Etxean ez eta liburuetan bai.Gizar tea eta haur eta gazteliteratura ditugu parez pare.Gizartea baino atzeratuagoa aldago hezkidetza literaturan?

Baietz esango nuke. Nik uste dutgizarte sexista batean bizi garela,baina bestalde, mendebaldeko gizar-tean behintzat, emakumeon aukeraasko aldatu dela: hainbat eginkizu-netan eta gizartean parte hartzen arigara. Oraindik asko falta zaigu, bai-na aurreratzen ari gara.

Haur eta gazte literaturak, berriz,oraindik ez du pauso hori eman,atzerago dago. Adibidez, rolei begi-ratuz, oso emakume gutxi agertzenda profesional bezala, eta gehienezirakasle edo erizain bezala. Emaku-me ekonomista, sendagilea... noiz-behinkako liburuetan baino ez daagertzen. Eta gizartean gaur egunbadaude emakume ekonomistak,sendagileak...

Haur literaturari bizi dugun gizar-tea islatzea falta zaio.

Funtzio hori betetzeko bitar-tekoak testuak eta irudiakdira, liburuen kasuan. Nola isla-tzen dira testuak irudietan?Nolakoa da hezkidetzaren tra-tamendua?

Azterketa egiterakoan biak har-tzen dira kontuan, testua eta iru-diak. 0-6 urteko haurrentzako libu-ruetan, esaterako, garrantzi handienairudiek dute.

Askotan testua eta irudiak ez datozbat, hau da, testuan gauza bat kon-tatzen da eta irudiek gauza desberdi-na irudikatzen dute. Nahiz eta tes-

tua hezkidetzaren ikuspuntutik ego-kia izan, betiko irudiak errepikatzendira, eta horregatik baztertu dituguliburu hauek.

Noren erantzukizuna da hori,idazle eta marrazkilariena?

Agian bai, beraiek direlako egile-ak, baina ez dut uste apropos egitendutenik, inkontzienteki baizik.Estereotipoak hain barneratuakditugunez, nahi gabe sartzen ditu-gu. Eta hori guztioi gertatzen zaigu,ez egileei bakarrik. Batzuetan osonabariak dira irudi sexistak, bainabeste batzuetan liburua normala iru-ditzen zaigu irudi horiek ikustenohituta gaudelako. Hausnartzenhasten garenean konturatzen gara,ez bestela.

Agian eragin handia izango duteguk irakurri ditugun liburuek:Robinson Crusoe, Tom Sayer... haue-tan beti mutilak dira protagonistak.Emakumeak Mari Errauskin, Edur-ne Zuri eta horrelako ipuinetanagertzen dira.

Nolako papera jokatzen duteargitaletxeek?

Argitaletxeek merkatuaren araberafuntzionatzen dute. Mari Errauskineta soinua dute liburuak saltzenbadira, horiek merkaturatuko dituz-te. Dirua ematen duten liburuekinjokatzen dute. Adibidez, badaudeurtero berrargitaratzen diren libu-ruak eta beste batzuk, bitartean,ezin dira aurkitu.

Orain dela urte mordo bat Lumenargitaletxeak “A favor de las niñas”liburu bilduma argitaratu zuen gaz-teleraz. Egia esan, hezkidetzarenaldekoak baino gehiago, salaketaliburuak ziren. Bere momentuanemakumearen aldeko diskriminaziopositiboa bultzatzeko garrantzitsuakizan zirela iruditzen zait. Hain bere-ziak izanda, inoiz ez dira euskara-

eMAIXABEL

GAZTAÑAGA


tuak izan. Gainera, gaur egun ezindira liburudendetan aurkitu etapena da.

Zerbait egin al daiteke dago-en eskaintzaren aurrean?

Bai, lehenengo kontzientziatuegin behar dugu eta gero presioaegin dezakegu. Eskaintza eskaerarenaraberakoa izanik, gure eskaera aldadaiteke. Zenbait liburu baztertzenbaldin baditugu, argitaletxeak pre-sionatu egingo ditugu. Norberalibre izango da nahi duena idazteko,baina gure aldetik kontziente bagarazer motatako liburuak eskaini nahidizkiegun ikasleei edo seme-alabei,gure eskuetan egongo da zenbaitliburu erosi edo ez erosi. Horrela,argitaletxeak, idazleak eta marrazki-lariak presionatuko genituzke etaarreta gehiago jarriko lukete hezki-detza aldetik.

Baina horretarako irakasle-ok, gurasoek eta liburutegieta-ko arduradunek kontzientziatuegin behar dugu. Nola?

Gida edo katalogo honek errefe-rentzia gisara balio dezake eta asmohorrekin egin da, gainera. Jendeakhemen agertzen diren liburuak ira-kurri eta agertzen ez direnekin kon-para ditzake diferentzia ikusteko.Hezkidetza aintzat hartzen dutenliburuak eskatzeko lagungarri izanliteke. Eta ondoren, norberak beregalbahe lana egingo du etxean, ikas-tetxean edota liburutegian.

Etxean zer egin daiteke, adi-bidez?

Lehenengo, hezkidetza aldetikegokiak iruditzen zaizkigun libu-ruak erosi. Eta horrez gain, seme-alabekin irakur daitezke liburuakgaiaz hitz eginez.

Adibidez, katalogoan izartxo batduten hiru liburu daude eta horiekguraso edo irakasleen laguntzarekinirakurtzekoak dira eztabaidarako

liburuak direlako. Itxuraz hezkide-tza ongi lantzen duten liburuakdira, baina interpretazio okerrak sorditzakete. Adibidez, “Handia egitennaizenean, zer?” liburuan neska bathanditan zer izango den pentsatzeneta amesten ari da: mekanikaria,

“Askotanliburuetakoirudiestereotipoekhaurreiinguratzendienerrealitatehorrekbaino indargehiagodute”

okina, jostuna... lanbide ugari ager-tzen dira. Baina lanbide horiek iru-dikatzerakoan, gizonak agertzendira. Beraz, haurrak bakarrik irakur-tzen badu zenbait arazo sor diezaz-kioke: alde batetik, edozein lanbideaukera dezakeela pentsa dezake, etabestetik, lanbide horiek denak gizo-nezkoek burutzen dituztela. Irudieknahasketa hori sor dezakete. Gurasoeta irakasleek, berriz, haurrekineztabaida dezakete puntu hori.

Eskolan eta liburutegietanere lan egin daitekeela aipatuduzu. Zer proposatzen duzu?

Gaur egun ikastetxe askotatik joa-ten dira herriko edo auzoko liburu-tegira. Eta gune egokia izan liteke8-12 urteko haurrekin lan politaburutzeko. Normalean liburuakaukeratu, irakurri eta laburpentxobat egiten dute. Bada, edozer gauzairakurri beharrean, antzeko liburuakirakur ditzakete eta horren ingurukolanak egin. Oso lan polita izangozatekeen estereotipoak eta neska-mutilen arteko ezberdintasunak era-kustea eta kontzientzia hartzenlaguntzea.

Hori bideratzeko horrelako galdereklagun dezakete: Zerk deitu dizu arreta?Zein egoeratan agertzen dira mutilak?Eta neskak? Zein rol dituzte batzueketa besteek? Zein da protagonista etazein bigarren mailakoa?

Liburutegiek eta ikastetxeek elka-rrekin egin dezaketen lana da.

hik hasiZa

rtDISEINUA:

GEH

IGA

RR

IA

euskal heziketarako

aldizkaria 40

ZumalakarregiMuseoa

Historia ikasteko beste

modu bat


OrmaiztegikoZumalakarregiMuseoa ikustekoastia hartzeko gomendioluzatzen dizuegu. Historiamuseo honen ardatzaTomas Zumalakarregijeneral karlista bada ere,oro har, XIX. mendekogerra karlisten ingurukoinformazioa topa daitekebertan. Taula, dokumentu,irudi eta objektuekinbatera hainbat gailantzeko materialdidaktiko asko daukateprestaturik. Museoan zeinikastetxean lantzekoaukera ematen dute,gainera.

Zergatik dago Ormaiztegin historiamuseo hau? Zergatik du Zumalakarre-gi Museoa izena? Museoari izen horijartzeko arrazoia Tomas Zumalakarre-gi jeneral karlistarengan topatu beharda. Eta kokapena ere bai, ormaiztegia-rra baitzen.

Tomas Zumalakarregi 1788an jaioeta 1835ean hil zen. Karlisten arteanjeneral ezaguna eta garrantzitsua bila-katu zen. Bere inguruan jendea biltzeneta antolatzen jakin zuelako egin zenezagun. 1939an, Gipuzkoako Diputa-zioak Tomas Zumalakarregi bizi izanzen etxea erosi zuen Ormaiztegin,Iriarte Erdikoa. Diputazioaren asmoahistoria museo bat irekitzea zen etahamar urtetan jardun zuten txukun-tzen eta erakusteko moduan jartzen.

1949an ireki zen, baina ez zen egun

osoan irekita egoten. Egia esan, ez zengarai erraza museoak irekitzeko etamuseo politikarik ere ez zegoen. Inte-resatu edo jakintsu batzuk baino ezziren hurbiltzen udaletxean giltzakeskatuta.

1987an beste aldaketa bat jasangodu museoak. Etxea guztiz eraberrituondoren museo moderno baten eraratxukundu zuten eta 1989an inaugura-tu. Museoa gidatuko duen filosofia erealdatu egiten da. Tomas Zumalakarre-gi jenerala eta Lehenengo Gerra Kar-lista garai bat azaltzeko bitartekoakbihurtzen dira. Garai hark berebizikogarrantzia izan zuen mendebal gizarte-arentzat, aldaketa iraultzaileek Europaosoa astindu zutelarik. Euskal Herrianbarne eta kanpoko faktoreek gatazka,berriro ere, bortitz eta gogor lehertara-

Zumalakarregi MuseoaHistoria ikasteko beste modu bat


zi zuten. Gerra Karlista krisi politiko,ekonomiko, sozial eta ideologikoarenkausa eta ondorioa da, era berean.

Gai hauen berri emateko hainbatmaterial bildu zen: Zumalakarregi etabere familiaren objektu pertsonal,apaingarri eta militarrak; garaikoarmak, sableak, ezpatak, fusilak etaprefilatelia gaiak; XIX. mendekolehen herenean kuinaturiko txanpo-nak; agiri multzoa, eskutitz sailak,hainbat gairi buruzko txostenak, pren-tsa, irudiak eta fondo bibliografikoak,XIX. mendeko idazlan biografiko,zientifiko eta orokorrak. Hauek guz-tiak Frantziako Iraultza eta II. GerraKarlista bitartekoak dira. Historiakozati hori azaltzeko erabiltzen dira.Beraz, museoa ez da Tomas Zumalaka-rregirengan zentratzen, hori bainozabalagoa dela esan daiteke. Perspekti-ba historiko bat badu orain, hasieranez zuena, eta XIX. mendeko EuskalHerria ezagutzeko aukera eskaintzendu horrela.

Museoaren barrualdeaNola islatzen da historia museo

batean? Zer bitarteko erabiliz hurbil-tzen gaitu XIX. mendeko gizartera etagerra karlistetara? Hori Xabier Kere-jeta museoko Difusio Zerbitzukoarduradunak azalduko digu. Bera iza-nen dugu museoko gidari eta erakusle.

“Hasteko, etxea bera baliabide batdela esan behar da. Monumentu pro-bintzial izendatua dago Zumalakarre-giren bizilekua izan zen etxe hau.XVIII. mendeko baserri tipikoa da,egurrezkoa eta etxe barruko gauzakikusi ahala, etxea bera ere begiratzekomodukoa da” hasi zaigu esplikatzenKerejeta.

Etxe honetan erakusketa iraunko-rrak daude, besteak beste. Hauetantaulak, dokumentuak, agiri orijinalak,erreprodukzioak, grabatuak, argaz-kiak, irudiak, ikus-entzunezkoak,objektuak, garai hartako armak, jan-tziak, uniformeak eta abar daude. Tes-

tuak laburrak dira, modu arinean ira-kurtzekoak. “Lehen, testuak luzeagoakziren, baina laburtu egin ditugu ira-kurterrazagoak eginda. Disenua, letratipoak eta abar ere aldatu egin ditugueta inpresio arina du orain. Askotanhistoria hitz gutxitan esplikatzea zailada, baina didaktikoki begiratuta, ez dakomeni oso luzeak eta astunak egiteaere”. Horregatik, oreka bilatzen saiatudira egin dituzten aldaketen bidez.

Etxearen behealdean, bestalde, “Lan-tegi interaktiboak” deitzen direnakdaude. XIX. mendeko sukaldea, jan-tziak eta beste hainbat gauza topa dai-tezke hemen. Oro har, garai hartakogizartea ezagutzeko gunea da, propo-samen erakargarri, ludiko eta parte-hartzaileen bidez. Zeren Kerejetakesan digunez, “lantegi” hauetan joko-ak egiten dituzte.

Txoko honetan maleta didaktikobatzuk ere ikusi ditugu eta kuriosita-tez begiratu. “Maleta hauek ere garaihura ezagutzeko tresnak dira, bainamuseoan edota ikastetxean erabil dai-tezke” dio Kerejetak. “Zumakit duteizena maletok eta hiru dauzkagu,bakoitza gai bati buruzkoa da. Gaihoriek lantzeko materiala dago male-

Xabier KEREJETA. Zumalakarregi Museoko Difusio Zerbitzuko arduraduna

“Museoa ez daTomasZumalakarre-girenganzentratzen,hori bainozabalagoa da.Perspektibahistoriko batbadu eta XIX.mendekoEuskal Herriaezagutzekoaukera ematendu”


ten barruan. Horrela, maletak ikaste-txera eraman eta han erabil ditzakete”.Gai hauen ingurukoak dira maletok:

1- Jantzien maleta: Zumalakarre-giren garaiko pertsonak nola janztenziren jakiteko balio du eta era berean,garai hartako gizartea nolakoa zenikusteko. Buruko jantzien erreproduk-zioak daude maletan (txapela, mante-lina, apaizaren teila...). Horrekin bate-ra, azal orijinalak dituzten liburuakdaude eta barruan euskarazko zeingaztelaniazko testuen erreprodukzioakdituzte. Zenbait grabaturen errepro-dukzioak ere topa daitezke.

2- Euskal Komunikabideak etagarraioak (1788-1865): Zumalaka-rregi jaio zen urtetik trena ezarri zenurtera arte zeuden komunikabideakezagutzeko aukera ematen du maletahonek. Garai hartako irudi eta testuakmodu arin batean jarrita daude etaorain egindako mapak ere bai.

3- XIX. mendea: Izen hori hartzendu hirugarren maletak. XIX. mende-ko ondarea biltzen duen argazki era-kusketa bat da eta hiru sailetan bana-tua dago: XIX. mendeko argazkizaharrak, Gipuzkoako XIX. mendekoondarea eta Gipuzkoako hainbat ikas-tetxetako ikasleek bidalitako argaz-kiak. Argazki guztiak tauletan edopaneletan jarrita daude.

Lan-fitxa didaktikoakAipatu ditugun elementu hauekin

batera Zumalakarregi museoak lan-fitxa didaktiko batzuk egin ditu hain-bat gai lantzeko: “Industrializazioarenhasiera Euskal Herrian”, “Zumalaka-rregi eta lehen karlistaldia”, “Bi mun-du aurrez aurre” eta “Gerra eta bakeaZumalakarregiren garaian”.

Lan-fitxa hauek museoan barna egi-ten den ibilbide bati loturik daude.“Museoa ikusi ahala galderak erantzu-ten joaten dira, eta horrela gaia sako-nago lantzeko aukera dago. Ez daikustea soilik, ikusitakoaren gaineanlan bat egitea baizik. Erakustaretoguztiak deskubritzen dituzte, lasai,bakoitzak bere erritmoan eta gehieninteresatzen zaionari erreparatuz, bai-na beti ere eskatutako informazioarenbila” dio Kerejetak. DBH eta Batxi-lergoko ikasleentzat prestaturik daudebereziki, nahiz eta beste edonori ereerabiltzeko aukera eman. “Normaleanmuseora etorri aurretik bidaltzen die-gu materiala irakasleei. Guretzat osogarrantzitsua da hori, etorri aurretikzer topatuko duten jakiteko eta zen-bait arazo praktiko ekiditeko”.

“Gerra eta bakea Zumala-karregiren garaian”

Ibilbide hauetan berriena “Gerra etabakea Zumalakarregiren garaian” ize-nekoa da. Berriena eta ezberdinenadela dio Kerejetak. “Bizpahiru urtegeneramatzan gerra eta bakearen gaia-rekin bueltaka, hori nola lan zitekeenpentsatuz. Gai konplexua da, bainalantzea beharrezkoa dena, aldi berean”.

Erabaki hori hartuta ZumalakarregiMuseoko arduradunek GenevakoGurutze Gorri eta Ilargi Erdi GorriMuseoa, Grenobleko ErresistentziaMuseoa eta Caengo Memoriala bisita-tu zituzten. Historia museo hauetangerra eta bakea nola aurkezten zituz-ten ikusi zuten, biolentziaren gaianola planteatzen zuten. Kerejetak dio-

“Interesgarriada osohistoria gureegunerokoerrealitatea-rekin estukiloturikdagoelakonturatzeaeta beraz,geure buruakhobekiulertzekobalio duelapentsatzea”


enez, “gerra museo tradizionalak, heinhandi batean, historia militarra azal-tzeko izan dira, non borroka handieneta horien gogoeta kritikorik gabekodiskurtso patriotikoak nagusi diren.Haietan, bakea bi gerren arteko garaiabesterik ez da, beti ere garaipenarenkontzeptuaren menpe”.

Bake museoak -bakerako museoak-,batez ere Bigarren Mundu Gerrazgeroztik sortu ziren. Behingoz, izuga-rrikeria -kontzentrazio zelaiak, bonbaatomikoa- heroitasunaren gaineanzegoen. “Sekula ez berriro” da lemaberria.

Beraz, gerra aztertzen da, bere sor-buruak, bilakaera, eta zentzu kritikoaerabiltzen da, gerra ez da jada fenome-no atmosferiko moduko bat, nola etazergatik jakin gabe buru gainean eror-tzen zaigun zerbait.

Gerra eta bere ingurukoen ikerketa,zentzu kritikoa erabiliz gero, bakearenalde hezteko baliabide bikaina da.Hau da museo modernoen egite-koa: kontzientzia publikoa kitzika-tzeko bake dinamika bat aurkeztea.

Helburu horrekin prestatu dituztelan-fitxak eta gainontzeko materialguztia Zumalakarregi Museoan.

Gai hau lantzeko gogoeta eta haus-narketa egitera bultzatu nahi diraikasleak eta horretara bideratuta dagolan-fitxa. “Lehen ere galdetzen genienzer pentsatzen zuten gerraz, baina betiahozko erantzunak jasotzen genitueneta orain gehiago sakontzeko aukeradago lan-fitxekin”. Egia esan, badaki-gu ikasleentzat ez dela oso erraza;beraiek bilatu behar dute informazioa,gogoeta egitea eskatzen zaie... Interes-garria da oso historia gure egunerokoerrealitatearekin estuki loturik dagoe-la eta beraz geure buruak hobeki uler-tzeko balio duela pentsa dezaten”.

Lan-fitxa ibilbide bati loturik dagoeta honen ardatzak honakoak dira:

- Gudaren hasiera. Oinarrizko bor-tizkeria: bestearen deskalifikazioa.Gatazka baten muina estrukturala

askotan gatazka koiunturaletan adie-razten da. Ondorio bezala sortutakobortizkeriak, ordea, bortizkeria gehia-go ekarri, jatorrizko arazoa gaiztotueta soluziobidea zailago egin dezake.

Eztabaidagai: ankerkeria nagusi,noren mesedetan?

- Gudaren mugak. Bortizkeriarenmailak.

Militarizazioak bortizkeria neurtueta arautu egiten du, helburuak lortze-ko bitarteko bat da. Ankerkeria, bor-tizkeriaren alderik latzena apaltzearentruke (ez baldin bada buru hotzez era-biltzen, noski), gizarte zibila interesmilitarren menpe geratzen da.

Eztabaidagai: gizarte militarizatuabaketsua izan daiteke?

- Soluzio bila. Hitzek armek baino

indar gehiago dutenean.Bortizkeria gatazkaren azala baldin

bada, mamira jo behar da. Beti al dagogarbi zer den mamia eta zer azala?Informazioaren kontrola.

Eztabaidagai: bakearen alde dena dazilegi?

- Bakea. Sinboloak eta edukiak.Nork egiten du bakea? Borondate

oneko gizonek? Eta emakumeek?Altruismoa ala pragmatismoa, zein dabakebidea?

Eztabaidagai: barkatzea eta ahazteabat al dira?

- Bortizkeriaren ondorioak. Bik-tima errugabeak.

Biktimak aukeratzeko kriterioak. Bialdeek bortizkeria errugabeen kontraerabiltzen badute, biak berdin deskali-fikatzen al dira?

Eztabaidagai: non geratzen da herri-tarren protagonismoa gerretan?

- Bortizkeriaren ondorioak. Guda-ren eta bakearen arteko mugak.

Bukatzeko, hasierako problemariheldu: bortizkeriak bortizkeria dakar,egoera ekonomiko-politiko-sozialensintoma ez dena.

Eztabaidagai: si vis pacem parabellum? Bortizkeriarik gabeko bizi-tzarik badago?

“Gerra etabere

ingurukoenikerketa,

zentzu kritikoaerabiliz gero,

bakearen aldehezteko

baliabidebikaina da”

“Museomodernoen

egitekoakontzientzia

publikoakitzikatzeko

bake dinamikabat aurkeztea

da”



Internet komunikaziosarearen bidezhezkuntza munduanlanean gabiltzanok aukeraparegabea duguirakaskuntza-ikaskuntzaprozesuak aldatzeko.Teknologia berri hauekikastetxe guztietarairisten diren unetikaldaketa nabarmenakikusten ari gara etaikusiko dituguirakaskuntzaren atalnagusienetan:irakaslearen papera,curriculumak, ikaslearenaktibotasuna, materialak,klaseak antolatzeko era,ikastetxeak diseinatzekomoduak, ikaslearen etairakaslearen landenboraren banaketa,ikastetxeen artekoharremanak, eta abar.

Bizi garen garai aldakor hauetanteknologia berrien erronkari uko egi-tea jarrera iheskorra iruditzen zait.Hori dela eta, irakasleriarentzat edotaikasleentzat Interneten aurki daitezke-en zenbait helbide interesgarri aipa-tzea bururatu zait. Hona hemen nirebilduma:

1.- Ince Instituko Nacional dela Calidad y evaluación (INCE)

http://www.ince.mec.esMECen menpe dagoen erakundea da

eta bere helburua hezkuntza sistema-ren kalitatea ebaluatzea da. Informaziogehiago: [email protected]

2.- Consejo superior de investi-gaciones científicas (CSIC)

http://www.csic.esEstatu espainiarreko ikerketa gune

garrantzitsuenetariko bat da. Informa-zio gehiago: [email protected]

3.- Aprender a aprenderhttp://pie.xtec.es/(cdora-

do/esp/index.htmOrri honetan ikasteko ohitura eta

tekniken inguruko informazioa ema-ten da: behaketa, analisiak, memoriza-zioa eta abar hobetzeko argibideakematen ditu. Informazio gehiago:[email protected].

4.- Ministerio de educación ycultura (MEC)

http://www.mec.esDatu base dezente eskaintzen ditu.

Baliabideak, berrikuntzari buruzko

informazioa, ikerketak, doktoregotesiak, LOGSEri buruzko informazioa,bekak eta abar.

5.- Espainiako autisten federa-kuntza

http://aut.ts.esAstero-astero gaiari buruzko albiste-

ak azaltzen dira: ikerketak, programaberriak, artikuluak eta abar. Autistensenideentzat ere aholkuak eskaintzenditu. Informazio gehiago:

[email protected].

6.- Heziketa bereziahttp://iceus.usc.es/necesidade-

seducativasespeciais/default.htmHezkuntza Zientzietako Institutuak

lortu dituen helbideen bilduma azal-tzen da: heziketa berezikoak, heziketaorokorra, integrazioari buruzkoak,autismoa, itsuak, dislexikoak...

7.- Logopedia onlinehttp://www.filnet.es/freeuser-

sofilnet/logopedia Logopeda online programaren bidez

galde-erantzunen prozesu batean sardaiteke. Informazio gehiago:

[email protected].

8.- Centres de recursos educati-vos per defecientes auditius

http://www.xtec.es/(maguirreLogopeda eta ikasleentzat irekitako

orrialdea da. Gorrak diren ikasleentzateta hizkuntz arazoak dituztenentzatbaliabideak, informazioa eta jarduerakeskaintzen ditu.

Ekarpena

Espainiako estatuko Hezkuntzahelbideak Interneten

Pello ARAMENDI JAUREGIEuskal Herriko Unibertsitatea

Didaktika eta Eskola Antolakuntza Saila


9.- Sindrome de Down elkarteahttp://www.uca.es/huesped/downSindrome de Down delakoari buruz-

ko informazioa eta aholkularitzaeskaintzen du. Batez ere inguru fami-liarra, eskolarra eta lan eremuak jorra-tzen ditu pertsona hauen eskubideakaldarrikatuz.

Informazio gehiago: [email protected]

10.- Teknologia berrien inguruanhttp://www.uned.es/estudios/pfp

/ntedu/curso.htm UNEDek antolatzen dituen tekno-

logia berrien inguruko ikastaroezinformatzen du.

11.- Confederación de centrosde enseñanza

http://www.cece.esIkastaroak, albisteak, araudiak eta

hezkuntza legediari buruzko informa-zioa, hitzarmenak, argibideak eta abareskaintzen ditu.

12..- Helduen hezkuntzakoelkarteen federakuntza (FAEA)

http://www.pangea.org/spie/faeaHelduen hezkuntzako elkarteen

federazioak Espainiako estatu mailanfuntzionatzen du. Bere helburua, nos-ki, helduen hezkuntzaz informatzeaeta bultzatzea da. Informazio gehiago:[email protected].

13.- Gizarte-zientzietako ikas-leen elkartea

http://www.usal.es/(deleccss

Salamankako Unibertsitateko elkar-tea da. Informazio gehiago lortzekohelbide hau kontsultatu:

[email protected]

14.- Geologia eta ingurugiroaelkartea (AGEA)

http://www.aser.com/agea/index.htm

Bartzelonako elkartea da hau etaingurugiroari buruzko materialakeskaintzen ditu.

15.- Matematika bultzatzekoikasleen elkartea

http://www2.adi.uam.es/colabora/ciencias/aem

Madrilgo Unibertsitateko matema-tika bultzatzen duten ikasleen elkarte-ak arloari buruzko informazio orokorraemateaz gain, mundu guztiko weborrialdeen inguruko argibideak ema-ten ditu.

16.- Guraso elkarteak (CEAPA)http://www.interbook.net/col

ectivo/ceapaErakunde honetan ikastetxe publiko

eta kontzertatuen informazioa eskain-tzen da: zein diren bere eginkizunak,helburuak, nola definitzen den, zer-nolako jarduerak egiten diren eta abaradierazten da.

17.- Espainiako liburutegi nazionalahttp:www.bne.esEuropako liburutegi garrantzitsue-

netako bat da. Zer kontsulta daiteke-en, nola sartu areto bakoitzean, era-

kundean dauden liburuak, izenbu-ruak, maileguak eskuratzeko baldin-tzak, agiriak nola lortu eta abarriburuzko informazioa ematen du. Infor-mazio gehiago: [email protected]

18.- Estatuko eta mundukoliburutegien helbideak

http:www.unileon.es/dp/abd/bibliot.htm

Helbide hauen bidez beste liburute-giekin konexioak lortzen dira. Laukategorietan sailkatzen dira: Espainia-ko estatuko liburutegi ez unibertsita-rioak, unibertsitarioak, estatukoak etamundukoak.

19.- DOCEhttp:www.eurosur.org/doceElkarte honen helburua hezkuntzari

buruzko dokumentazio gune bat osa-tzea da. Baliabide didaktikoak, infor-mazioa eta abar eskaintzen dira ikerke-ta eta berrikuntza bultzatzeko asmoz.

Informazio gehiago: [email protected].

20.- Infoestudioshttp://www1.bancoempleo.es

/infoestudios/indez.htmlBekak, unibertsitateak, karrerak,

masterrak, graduondoko ikasketak,ikastaroak eta abarri buruzko informa-zioa eskaintzen da.


Ekarpena

Haur Hezkuntza etaespezialistak

Adartzalealdizkariarenmartxoko alean HaurHezkuntzaren gaiaharturik hainbat eztabaidaeta lanerako proposamenirakur daitezke. Eztabaidazabaltzeko nahian daudenartikuluen artean AlazneZiarsoloren “HaurHezkuntza etaespezialistak” ikusdaiteke. Hausnarketarabultzatzen gaituen gaiinteresgarria izanik, gureorrietara ekarri nahi izandugu aipatu artikulua.

Haur Hezkuntzako lehen diseinucurricularrak agertu zirenean adinhauetan lanean denbora dezente gene-raman batzuk poztu egin ginen. Azke-nean paperean idatzita geneukan etapabezala zegokigun nortasun propioa,gure helburu eta estrategia bereziekineta adin hauen ezaugarriekin bat zeto-zen puntuekin.

Aldi berean, Lehen Hezkuntzakodiseinuak Haur Hezkuntzan marka-tzen ziren ildoak jarraitzen zituenkoherentzia batekin. Kontzeptuak,prozedurak eta jarrerak lantzeko nahi-ko modu globala zegoen oraindik.

Eremu edo Arlo handiez hitz egitenzen eta ez ikasgaiez. Eta modu batez,irakasle orokorrago bat perfilatzen zelazirudien, gutxiago zatitua eta tutoregehiago zena. Baina ez Haur Hezkun-tzan soilik, baita Lehen Hezkuntzaosoan ere.

Baina hein berean, “espezialista”renirudia sartzen zen. Erreformaren zirri-borroetan puntu hau oso eztabaidatuaizan zela gogoratzen dut. Ideia zerazela esaten zen: etapa edo ziklo bateanfinkatutako irakasle taldean irakasleorokorrak izateaz gain, espelializazio-ren bat zutenak ere egotea. Espezialis-ta hauek besteei gaiak prestakuntzagehiagoz programatzen lagundu ahalizango zieten.

Gauza ez zen espezialista gela bate-tik bestera ibiltzea bere arloa soilikirakasten, baizik eta tutore bakoitzakahalik eta gai gehien irakastea taldebaten laguntzarekin. Talde honetanbakoitzak bere jakituria espezializatuajarriko zuen.

Bestalde, espezialistek taldeen anto-laketa berriak posible egingo zituz-ten, talde malguagoak, tailerrak etaeremu handietan lan egiteko gelak,non neska-mutilak batetik bestera ibi-

liko ziren. Hau da, oso ongi koordina-tutako zenbait heldu egongo zirelaesan nahi du hezkuntza prozesu bataurrera eramaten, zeinak neska-mutilbakoitza bere osotasunean behatzeaposible egingo zuen. Txikiak segurusentitzeko modukoa izan beharkozuen, tutoretza erreferentzia argi bate-kin, baina aldi berean ekintza batzukabiltasun handiagoak dituen irakasle-riarekin partekatzeak ematen duenaberastasunaz gozatuz.

Baina hauek “ideiak eta filosofiak”dira. Eguneroko praktika eta errealita-tea oso ezberdina den beste bide bate-tik doaz.

Tutoreek pozez hartu zuten espezia-listen sarrera Lehen Hezkuntzakolehen ziklotik hasita. Kasu batzuetanez zen ikusi beste era batera antolatze-ko aukera bezala, baizik eta ordu libre-ak lortzeko eta ikasgai batzuen ardura(soinketa, musika, atzerriko hizkun-


tza, erlijioa...) uzteko baliabide bezala.Joera hau Haur Hezkuntzan ere zabal-duz joan da.

Eta gaur egun, eskola konkretubatzuetan, badugu goizeko lehen orduerdia laguntzaile baten eskuetan pasa-tzen duen bi, hiru edo lau urteko haurjasankor bat. Gero irakaslea sartzen da.Beranduago soin hezkuntzako espezia-listak soinketa gelara eramaten du.Eguerdian zaintzaileekin jaten du. Zor-tea baldin badu, pertsona horien zain-tzapean egingo du lo-kuluxka, baldineta finkoak badira eta txandarik egitenez badute. Arratsaldean tutoreak har-tzen du eta ordu erdira erlijiokoa edoingelesekoa etortzen da, baldin etaeskola hain interesgarria den eleanizta-sun goiztiarreko programan sarturikbadago. Eta azkenik, autobuseko ardu-ra duen pertsonak eramaten du.

Haur Hezkuntzako 23 lan orduendekretuak ere eragina izan du gelanheldu berriak sartzearekin. Ziklohonetan tutoreek lehen aurreikustenez ziren bi ordu librez gozatzeko auke-ra dute (bazen garaia). Baina hauenlekua betetzeko, zentro batzuetan,ordu libreak dituzten eta ordutegiabete behar duten espezialistak edoLehen Hezkuntzako irakasleak jarridituzte. Eta hauek gela batetik besteraibiltzen dira ordu horiek betetzeko.

Pertsonen etengabeko aldaketa haue-kin benetan zaila da praktika globali-zatua, integratzailea eta gutxiago zati-tutakoa aurrera eramatea. Eta tutorea,irakasle orokorragoa, bere haurrenprozesuen jabea eta diziplinartekogidaria bihurtu beharrean, irakurketaeta idazketa edo matematika eta gizar-te-zientziak irakastera mugatzen da.

Gero eta gutxiago daki mutil honetazedo neska hartaz, apenas ikusten baitubere ekintzetan eta mugitzen denespazioetan. Are gehiago, oso zailasuertatzen da ikasketa prozesuak beharadinako denborarekin lantzea, ekintzabehin eta berriz moztu behar baitahurrengo irakaslea datorrelako.

Neska-mutilak gero eta txikiagoakdirenetik daude heldu, metodo etaasmo desberdinen etengabeko gora-beheren menpe. Gero eta gauza gehia-go egin nahi ditugu, desberdinak etapresaka.

Gaur egun gure haurrek denetik egi-ten dute eskolan, baita euskal dantzak,gimnasia erritmikoa, futbitoa eta ehun-daka tailer mota ere. Ekintza hauek beste“espezialista” batzuek irakasten dituzte,aisialdiko edo estraeskolarretako espezia-listek. Guraso Elkarteek kontratatzendituzte hauek eta beste mundu bateanmugitzen dira. Askotan gela barruan era-biltzen den metodologiarekin eta asmoe-kin bat ez datozen erara egiten dituzteekintzak.

Nik uste dut pertsona desberdinekekintza ezberdinetan, talde malgue-tan, espezialistek... prozesu hezitzaile-etan aberastasun handia eskain dezake-tela. Baina beti ere ongi koordinatutaeta beste era batera antolatuta daude-nean. Haur Hezkuntzan eta LehenHezkuntzako lehen zikloetan, horrelaez bada, atzera pausoa izan liteke.Zeren tutore batek edo bik programaosoaren ardura hartzeak ematen duensegurtasuna eta jarraikortasuna, ikas-leen ezagutza sakonagoa eta koheren-tzia galtzeko arriskua baitago bestela.

Nahiz eta Haur Hezkuntzaz hitzegiten aritu, hausnarketa honek esko-

latze osorako balio du. Ez dago DBHbihurtu den buruhausgarria ikusi bes-terik. Gela batzuetan 11 pertsona des-berdin sartzen dira.

Nola justifikatzen da hau guztiahezkuntza integrala eskaintzeko gureasmoekin? Zer jakin dezake bere ikas-leak astean ordu bat edo bi ikustendituen irakasleak ikasle horiei buruz?Zer jakin dezake ehundik gorakozerrenda duenean eta ikasgai txiki batbaino ez dienean irakasten?

Eskolak antolatzeko modu hau zabal-tzen doan heinean, gero eta zailagoa daatzera bueltatzea. Zergatik?

1- Sistema osoak gure ordutegiaegokitzera bultzatzen gaitu eta horgastatzen ditugu gure energiak: ordu-tegiak egokitzen, eskubideak batera-garri egiten, espezialitateak errespeta-tzen, hutsuneak betetzen, ordu libreak,ordezkapenak, lanaldi etenak eta abar.Ez dago pentsatzeko denborarik, etaare gutxiago koordinatzeko. Ia ezinez-koa da gela berean sartzen diren per-tsona guztiak biltzea.

2- Irakasleok hobeto moldatzen garaoraingo sistemara eta puskatzen geroeta zailagoak diren “eskubideak” eta“inertziak” hartzen joaten gara poliki-poliki. Ez dugu gai askori erantzunbeharra asumitzen eta ez gara ikasletalde baten edo biren tutoretzan zen-tratu eta inplikatzen. Erosoago etaseguruago sentitzen gara gure jakitu-ria murritzari lotuta eta behar denhainbestetan errepikatzen.

Hasieran, bazirudien ErreformakHaur Hezkuntzako eta Lehen Hez-kuntzako lehen zikloetako irakasleaskoren lorpenak, jakituria eta kezkakbabestu egingo zituela. Modu bateraedo bestera egoerari buelta emangeniezaiokeela pentsatu genuen den-bora batez. Goiko mailetako irakasleeihaur txikiekin lan egitean lortu geni-tuen birtuteak eta jakituria erakustekogai izango ginela uste genuen. Bainaberriz ere goikoak dira egitura etaantolaketa eredu menperatzaileekinkutsatzen gaituztenak. Honek lortuagenuen “ongi egin” horretatik hain-bat gauzaren galtzea ekar diezaguke.

U Z TA I L A

Bidal itzazu zure galderak edo zalantzak irakasle euskaldunon aldizkarira

B e r r i a k

KONTSULTATXOKOA

Zuen kezkakplanteatzeko etazuk ere besteonzalantzakargitzeko lekuaduzu.


Be

rria

k

Uztaila eta iraila bitartean 61 ikasta-ro eta bi jardunaldi izango dira EHU-ren aurtengo uda ikastaroetan. Donos-tian egingo dira guztiak, MiramarJauregian, Kursaal Batzar Jauregian etaGipuzkoa-Donostia Kutxa aretoetan.

Aurten irakasleriaren prestakuntzariarreta berezia eman nahi izan diote etazeharkako zikloak antolatu ditu.Hauek dira horiei buruzko ikastaroak:

- VIIIth international congressfor the study of child language/Haurhizkuntzaren ikaskuntzarako VIII.nazioarteko biltzarra.

Uztailaren 12/16Itziar IdiazabalEuropar ikastaroaIkastaroaren hizkuntza ofizialak:

euskara eta ingelesea bat-bateko itzul-penarekin.

- Calidad en educación. Calidaden el aula.

Uztailaren 1/3Jose Mª Elola eta Robert WinterIkastaroaren hizkuntza ofiziala: gaztelera.

- Euskararen irakaskuntza etateknologia berriak.

Uztailaren 8/10Joanba BergaraIkastaroaren hizkuntza ofiziala: euskara.

- La enseñanza de la historia en elnuevo bachillerato.

Uztailaren 12 eta 13anJoseba Agirreazkuenaga eta Mikel

UrquijoMintegiaren hizkuntza ofiziala: gaztelera.

- Avances en tecnología educativaUztailaren 20/23Manuel Benito GómezIkastaroaren hizkuntza ofiziala: gaztelera.

- Education: the point of view ofthe economists

Uztailaren 22/24Julio Grao eta José-Ginés MoraEuropar mintegiaMintegiaren hizkuntza ofiziala: ingelesa.

UEUk aurten ere ikastaro mordoa prestatudu udarako bere hiru helburuak ahaztu gabe:Euskal Unibertsitatea egituratzeko baldintzakprestatzea, arlo zientifikoetan euskara lan-tres-natzat hartzea eta ikasle, irakasle eta profesio-nalen topagune bilakatzea. Ohiko legez, ikas-taroak Miarritzen eta Iruñean izanen dira.

Izena emateko epeak itxita egon arren,hona hemen inofrmazio modura irakaskun-tza arloarekin lotura gehien duten ikastaroenzerrenda:

Miarritzen uztailaren 5etik 9ra- Pedagogian: “Gogo-erabilketa”. Mikel

Erramouspe. Uztailaren 8tik 9ra. 10 ordu,kreditu bat.

- Psikologian: “Programazio neurolin-guistikoa, PNL. Isabel Millet. Uztailaren5etik 9ra. 22 ordu, 2 kreditu.

Iruñean uztailaren 19tik 30era- Glotodidaktikan: “Irakasleok ere mate-

rial-sortzaile”. Uztailaren 26tik 30era. 25ordu, 2 kreditu.

- Pedagogian: “Ahozkotasuna eta hezi-kea: haur eta gazteen kasuak”. Uztailaren

19tik 23ra. 23 ordu, 2 kreditu.- Psikologian:* “Psikeaz harantzago”. Uztailaren 19tik

30era. 42 ordu, 4 kreditu.* “Idazkera harmonikoak ahalbidetzen eta

idazketa “txarrak” ulertzen hezkuntzan”.Uztailaren 20tik 22ra. 15 ordu, 1´5 kreditu.

Informazio gehiago:- Araban Axular liburudenda, Arka, 11

Gasteiz. Tel.: 945 13 25 06- Bizkaian UEU, Concha Jenerala 25, 4

Bilbo. Tel.: 94 421 71 45 eta 94 421 46 79- Gipuzkoan BAGERA, Aldamar eta

Pasealeku berriaren izkina, Donostia. Tel.: 943 43 12 28- Nafarroan Auzolan liburudenda, Tudela

16, Iruñea. Tel.: 948 15 38 67Karrikiri elkartea, Xabier kalea, 2 bis

behera, Iruñea. Tel.: 948 22 25 89- Iparraldean UEU, 11, J. Laffite karrika,

Baiona. Tel.: 00 33 5 59 25 60 56Zabal liburudenda, Pannecau 25, Baiona.

Tel.: 00 33 5 59 25 43 90

- Educación. Gestionar la diversidadUztailaren 25/27Clara BarreiroEuropar ikastaroaIkastaroaren hizkuntza ofiziala: gaztelera.

- Deporte y mejora de salud infantilUztailaren 26 eta 27anPedro Manuel Ramos CalvoIkastaroaren hizkuntza ofiziala: gaztelera.

Matrikula epea: maiatzaren 3tikaurrera eta plaza hutsak gelditzendiren bitartean.

Informazio gehiago:Ikastaroen idazkaritzaMiramar jauregiaMiraconcha pasealekua, 4820007 DonostiaTelefonoa: 943 21 95 11Faxa: 943 21 95 98E-mail: [email protected]

EHUren XVII. Uda ikastaroak eta XI. Europar ikastaroak

27. Udako Ikastaroak. UEU


Bartzelonako Escola d´Expressió yPsicomotricitat-ek aurten ere udakoikastaroak antolatu ditu. Uztailaren3tik 16ra bitartean burutuko dira.Izena emateko epea irekia dago etaikastaroak hasten diren egunera arteluzatzen dira.

Ikastaroetan hainbat gai landukodira eta bakoitzaren barruan ere aukerazabala dago. Gai orokorrak hauexekdira: Gorputz adierazpena, Adierazpendramatikoa-antzerkia, Hizkuntz adie-razpena, Musika adierazpena-kantua,Dantza eta ohiturak, Dibertsitatea,heziketa koherentzia eta antolaketa,

Hezkuntzako profesionalei zuzenduta-ko hezkidetzari buruzko jardunaldiakdira Emakundek antolatutako hauek.Aurten helburua neska eta mutilen hezi-keta prestakuntza prozesuan berezikigarrantzitsuak diren bi arloen azterketaegitea da: Orientazioa eta Zientzia.

Jardunaldiak irailaren 6 eta 7an izan-go dira Gasteizko Europa Biltzar Areto-an.

Aurkeztuko diren hitzaldiak honakoakdira:

Irailaren 6an, “Orientabideak”gaiarekin:

- “Orientabideak haurtzarotik:sexu-generoaren sistema”

Begoña Martinez Domínguez.UPV/EHUko Didaktikoa eta Antola-kuntza Saila.

- “Nola eragiten du generoak per-tsona- eta gizarte-nortasunaren era-ketan?”

Isabel Mendizabal Zabala. LeioakoBigarren Hezkuntzako Institutua.

- “Gizarte-antolamendua: errealita-tea ezagutzeko eta interpretatzekoeredua”

Soledad Murillo de la Vega. SoziologiaSaila. Salamancako Unibertsitatea.

- “Bereizketarik egitean ez duenerabakiak hartuz”

Antonia Sanchez Rodriguez. “Elige”programa. Almeriako EOE (HezkuntzaOrientabide Taldea).

- “Hezkidetzan orientatzeko baliabideak”

Abenduaren 1etik 3ra burutukoda aurtengo nazioarteko biltzar hauBilboko Euskalduna Jauregian. Gainagusia “Hizkuntza Biziberritze-ko Saioak” izango da. Lehenengoegunean Hizkuntza BiziberritzekoSaioetarako Eredu Teorikoak azter-tuko dira, eta bigarren nahiz hiruga-rren egunetan saio praktikoak izan-go dira hizpide; Quebeceko,Kataluniako, Galeseko eta EuskalHerriko kasuak landuko dira, beste-ak beste.

Guztira bost hitzaldi nagusi, 10komunikazio eta 30 poster eratukodira. Hizlari nagusien artean hauekizango dira:

- Arlo teorikoan Joshua Fishman(Yeshivako Unibertsitatea).

- Arlo praktikoan Lluis Jou (Kata-luniako Generalitatea), ColinWilliams (Cardiffeko Unibertsita-tea), Xabier Aizpurua (Eusko Jaurla-ritza) eta Jean-Calude Corbeil (Que-beceko Gobernua).

Nahi duenak bi saio hauetarakokomunikazioak eta posterrak aurkezditzake. Biltzarrean 45 minutuko 10komunikazio eta 30 poster azaldukodira.

Komunikazioak eta posterrak aur-keztu nahi dituztenek uztailaren15abaino lehen bidali beharko dutelaburpena. Izena emateko epea ereegun berean amaitzen da.

Informazio gehiagorako:Eusko JaurlaritzaHizkuntza Politikarako SailordetzaWellingtongo Dukea, 201010 Vitoria-GasteizTel.: 945 01 81 10Faxa: 945 01 95 35 eta 01 80 82e-mail: [email protected]

Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza, Uni-bertsitate eta Ikerketa Sailaren ordezka-ria.

Irailaren 7an, “Zientziaren bestelakoikuspegia”

- “Zientzia, objektiboa eta uniber-tsala ala gizarte eta sinbolo eraketa?”

Mari Alvarez Lires. Donejakue Com-postelako Unibertsitatea.

- “Emakumeok zientzia eta tekno-logia arloetan”

Nuria Solsona i Pairó. BartzelonakoUnibertsitate Autonomoa.

- Esperientziak:* Unitate didaktikoa: Zientzia,

Teknologia eta GeneroaArrate Mondragon Egaña eta Fermin

Artola Zubillaga. Tolosako Laskorainikastola.

* “Zientzia Ainoa auzunean”Azuzena Arias Correa. Pontevedrako

Irakasle Hezkuntza Zentroa (CEFO-COP).

* “Zientzia ere gona jantzita”Paloma Alcalá Cortijo. Virgen de la

Paloma DBHko ikastetxea.

Informazio gehiago:EmakundeManuel Iradier, 36, 01005 Vitoria-

GasteizTel.: 945 13 26 13Faxa: 945 23 18 91

Teknikak, metodoak, gorputz terapiaketa osasunaren prebentzioa, Talde-lanaeta honen analisia, Arte-terapia, Berre-ziketa eta Psikomotrizitatea.

Argibide gehiagorako jo helbi-de honetara:

Escola Municipal d´Expresió y dePsicomotricitat

Cisell, 15, 2ª planta (esquina paseode la Zona Franca)

08038 BarcelonaTel.: 93 223 24 76 eta 93 223 07 57Faxa: 93 223 26 38

“Neskak eta mutilak bideak eginez”jardunaldiak

XXX Cursos de Expresión, Comunicación y Psicomotricidad

Eremu urrikohizkuntzei buruzkoVII. Nazioarteko

Biltzarra

Be

rria

k

Hik Hasiko artikuluen irakurketa eginondoren irakasle batek egin didan galde-ra ondokoa izan da: zelan lor dezaketikasle baten arreta hobetzea idazkerarenbidez?

1.- Jarraian irudikatzen dizkizuedanariketak egiteko esan, egunero bostminutuz (jai egunak barne). Batez erepuntuak zentratuta, puntu forman (ezmakilak ez eta borobiltxoak) egin beharditu. Arreta lantzeko ariketak direlaazaldu behar zaio pertsonari; ez gara arre-tarekin jaiotzen, landu ahala lortzen joa-ten garen abiltasun bat dela argi utzi.

2.- Goian aipatutako ariketak eginostean, etxerako lan guztiak puntu etaaparteak zainduz burutzen ahalegindukoda. Bazterkiak ere HIK HASIko 37. zen-bakiko artikuluko irizpideen araberamantentzen saia dadila (hilabetez). Lanhauek egin ondoren, ondo dator begiratubat ematea, gauzatu denaren “feedback”aeskaintzea.

3.- Arreta gaitasuna testuaren antola-keta orokor egokian ez ezik, “i” eta“j”ren puntu zentratuetan ere antzema-ten denez, berauek zaintzea komeni da.Gisa honetako testuak idatz ditzaketepuntuak puntu egiteko eta erdi inguruan

jartzeko:- “Momentu honetako nire helburua

arreta hobetzea da (buruari birak ematengelditzea edo unean unekoa egitea). Nireizaeraren ezaugarri hau hobetzeko, idaz-kerako “i” eta “j”ren puntuetako borobil-txoa egiteari utziko diot. “i” eta “j”letren puntuak puntu egingo ditut,makila bertikalen gaineko aldean jarri-rik, erdi inguruan, ez oso goian eta ez osobehean, zentratuta. Adibideak:

- “Gaurtik aurrera arreta jartzen ahale-ginduko naiz. Arreta jartzen badut,gauza gehiagoz ohartuko naiz eta denbo-ra behar bezala aprobetxatuko dut. Ira-kurtzen ari baldin banaiz, irakurtzen ari-tuko naiz, entzuten nagoenean, entzutensoilik egongo naiz eta nagoen tokian“hemen eta orainean” bizitzen ahalegin-duko naiz”.

“Nik nahi izanez gero arretaren gaita-suna lor dezaket, nire esku dago. Zelan?“i” eta “j” letren puntuak puntu eginez,puntu soila, makilen gaineko aldeanjarriz, erdi inguruan, ez oso goian eta ezoso behean. Nahi izatea ahal izatearenoinarrizko urratsa da eta lanari gogozekingo diot”.

- “Arreta ez da berezkoa, landu eta

Ambito Cultural/El Corte Inglés eta Argi-taletxe Elkartuak taldeak bigarren aldizantolatu dute literatura lehiaketa hau. Argi-taletxe Elkartuak taldean daudenak hauexekdira: La Galera (Katalunia), Elkarlanean(Euskasl Herria), Edicions Bromera (Valen-tzia), Tàndem Edicions (Valentzia), Galaxia(Galizia), Llibros del Pexe (Asturias) eta Xor-dica (Aragoi) daude. Gazteentzako literaturobren sorkuntza bultzatzeko asmoz bildudira eta elkarrekin eratu dute GazteentzakoNarratibako II. “Apirila” Saria 2000.

Lehiaketa honetan parte hartzeko oinarrinagusienak hauek dira:

- Edozein herrialdetako idazlek har deza-ke parte, 12 eta 16 urte bitarteko irakurleen-tzako lan jatorrizko eta argitaragabeekin.

- Lanak hizkuntza hauetakoren batean ida-tziak izan litezke: euskaraz, gaztelaniaz edoArgitaletxe Elkartuak osatzen duten argita-letxeetako jatorrizko lurraldeko edozein hiz-kuntzatan.

- Idazlanek ezingo dute 80 orri bainogutxiago ezta 150 baino gehiago izan.

- Saria hiru milioi pezetakoa izango da.- Euskaraz lanak helbide honetara eta hiru

ale bidali beharko dira: Elkarlanean, Portue-txe kalea 88 bis, 20018 Donostia.

Gaztelaniazkoak, berriz, zazpi ale eta hel-bide honetara: Ambito Cultural/El CorteInglés, Hermosilla 112, 28009 Madrid.

Bestelako hizkuntzetan idatziak Argitale-txe Elkartuak taldeko hizkuntz eremu horre-tako argitaletxeko egoitzara bidali behardira, zazpi alerekin.

- Idazlan saritua Elkarlanean argitaletxeakkaleratuko du euskaraz, Argitaletxe Elkar-tuak taldeak gaztelaniaz eta taldeko argitale-txe bakoitzak bere hizkuntzan.

- Lanak aurkezteko epea 2000ko urtarrila-ren 10ean amaitzen da. Saria 2000ko apirila-ren 28an jakinaraziko da eta irabazlearenlanaren edizioa eta sari ematea 2000ko iraila-ren 26an egingo da literatur festa batean.

Gazteentzako Narratibako II. “Apirila” Saria 2000

gero lortzen den dohain bat baizik.Dohain honen berezitasuna zera da:inguruan ditudan estimulu guztietatikbat aukeratu eta denbora batez berarikasu egiten egotea. Nahi izanez gero,nire gauzekin soilik egon naiteke. Buruaargi-argi dudalarik, arretaren gaitasunalor dezaket. Nire esku dago. Zelan? “i”eta “j” letren puntuak makilen gainekoaldean jarriz. Aurrera!”.

4.- “i” eta “j” dituzten hitz berriakgogoratu eta idatz ditzatela.

Oharra: “i” eta “j”ak testuetan maska-tu edo itzali, hots, bereizi.

Kontsulta txokoa

Irune IBARRAPsikologoa eta grafologoa



p r a k t i k a t z e n

Oscar VIGUERALasarte-Oriako PATeko zuzendaria

Eraldaketaren plangintza

Hirugarren ar-tikulu honekineskolako eral-daketari bu-ruzko lan-sor-tari amaieraemango diogu.

Aurrekoetan, eskolan biziditugun eraldaketen ezaugarriakaztertzea izan dugu helburu.Horietan ikusi dugunez, eral-daketa oso prozesu konplexuada, esanahi eta alderdi anitzekoa,eta eragile ezberdinen artekohartu-emanak nabariak dira.

Gero eta zailagoa bihurtzen daeraldaketa bat intuizioz soilik kude-atzea. Konplexutasun hori nolabaitmenperatzeko ezinbestekoa dugu

bitarteko batzuez baliatzea. Bitarte-ko hauetatik nagusietako bat plan-gintza da. Nire ustez, nekez lor dai-teke konplexutasun hori kudeatzeaplangintza sinple batekin.

Berrikusketa batOrain artean eraldaketa plangin-

tzarako erabili izan ditugun tresnenberrikusketa bat beharrezkoa delapentsatzen dut. Azken urteotanikastetxeetako plangintza orokorraegiteko tresna batzuk erabili izandira. Horietatik ezagunenak Ikaste-txeko Hezkuntza Proiektua (IHP),Ikastetxeko Curriculum Proiektua(ICP), Gelako Plangintza (GP) etaUrteko Plana (UP) izan dira. Horienhelburua eguneroko ekintzen anto-laketa eta kudeaketa erraztea da.

Tamalez, zenbait kasutan betebeharadministratibo huts bihurtu dira.

Eraldaketari dagokionez, ez dugugidari “ofizialik” izan, baina admi-nistraziotik eskainitako deialdienbidez hainbat proiektu bideratudira. Horietatik bi izan dira deialdinagusiak: Ikastetxeen Prestakuntzaeta Berrikuntzarako Proiektuak.Urte hauetan izen eta ezaugarr iezberdinak izan dituzte: fokalizatua,PIF, Ikastetxea eta Ikastetxeko Pres-takuntza... Horiei administrazioakegindako beste eskaintzak gehitubehar dizkiegu: Osasunaren Hez-kuntza suspertzeko proiektuak,Ingurugiroko proiektuak, Eleanizta-suna, Hizkuntz Normakuntza, Sexueta Afektibitatea Hezkuntzan...

Admisnistrazioak egindako deial-

G


prak

tika

tzen

diak ez dira berez plangintzarako tres-nak, baina hainbat ikastetxek bereeraldaketa prozesuak programatzekoizan duten erreferentzia nagusia edobakarra bihurtu dira. Proiektuok izandira, urte askotan zehar, ikastetxeetaneraldaketa programatikoak burutzekobitarteko nagusiak.

Gaiaren aldetik proiektuak motaaskotakoak izan dira, baina oro har,proiektuen egitura orokorra nahikoantzekoa izan da ikastetxe gehienetan.

Deialdi horietan proiektuak eratze-ko agertzen ziren eskemak indarreandaude gaur egun ere. Urteen poderioz,eskema hori oso barneratuta gelditu dazentroetan eta askotan ia mekanikokierabiltzen da egiten diren plangintze-tan. Horrenbestez, beharrezkotzatjotzen dut ohiko eskema horren ezau-garriak aztertzea.

Ezaugarrien artean nire ustez aipa-garrienak direnak aztertuko ditut:

1. LinealtasunaKontzeptu hori azaltzeko irudi-

kapen grafikoz baliatuko gara. (1.eskema)

Hau izan da proiektuak diseinatzekoaskotan erabilitako eskema klasikoa.Linealtasun ezaugarri hori garbi ikusdaiteke. Beharrak (justifikazioa) hel-buru zehatzak definitzera eramatengaitu, hauetatik edukiak ondoriozta-tzen dira eta lortzeko erabiliko dugunmetodologian eragiten du. Helburuaklortu diren ala ez jakiteko ebaluazioaprogramatuko da.

Logika sinple honek bere abantailakditu. Hasieran, ikastetxeek proiektuaklantzeko ohiturarik ez zutenean, eske-ma erraz hau lagungarria izan zen.Jarraipide argiak ematen ditu etaproiektuaren barruko koherentzia ber-matzen du.

Hala ere, eskema linealek nekez azaldezakete errealitatearen konplexutasu-na. Zenbait kasutan oraindik eskemabaliogarria izan daiteke, baina bestezenbait kasutan eraldaketaren erreali-tatea azaltzeko motzegia geratzen zai-gu. Jarraian, nire ustetan dituen hutsu-ne batzuk zerrendatuko ditut:

a) Proiektuak ez dira beti puntu ber-dinetik hasten. Markatzen den sekuen-tzia (justifikazioa, helburuak, edukiak,metodologia eta ebaluazioa) ez da zer-tan orden horretan egon behar.

b) Proposatzen diren urratsak ez dirahain erraz gertatzen. Adibidez, beha-rretatik helburuetara proposatzen denurratsa ez da automatikoa. Beharzehatz batetik helburu ezberdinetarairits daiteke.

Beste aldetik, beharrak eta helbu-ruak oso maila ezberdinetako errealita-teak dira. Beharrak askotan intuitibo-ak dira, mugagaitzak, esperientziamailan gertatutakoak, esanahi anitze-koak. Helburuak, berriz, zehatzagoak,logikoak eta arrazionalak, esanahibakarrekoak... Ikusten denez, bi mailahauen arteko lotura ez da erraza etazuzena eta goian azaldutako eskemanez da urrats hau emateko jarraipiderikematen. Are gehiago, urrats hori zuze-na dela pentsarazi dezake.

c) Linealtasun honek ebaluazioarenprozesua gidatzeko erabilera eragoztendu. Eskema lineal horretan ebaluazioa-ren helmuga nagusia helburuen lorpenmaila frogatzea da. Horrek ez du esannahi bukaeran soilik egin behar denik,tartean ere ebaluazioak egin baitaitez-ke, baina funtzio berdina mantenduz,hots, martxan dagoen prozesua etaemaitzak hasieratik jarritako helbu-ruekin bat datozen ala ez jakiteko.Horren atzean, jakina, proiektuarenkontzeptu zehatz bat dago. Hala ere,ni ez nator guztiz bat horrekin.

2. Zatiketa eta isolamenduaProiektuak, azken finean, bitarteko-

ak besterik ez dira. Baina, ikastetxebatzuetan oso zaila suertatu da proiek-tu ezberdinen arteko lotura aurkitzea.Proiektuek beren dinamika autono-moa jarraitu dute, autonomia beha-

justifikazioa

helburuak

edukiakantolakuntza

metodologiadenbora

ebaluazioa

1. eskema


rrezkoa baitute, baina askotan ikaste-txearen eraldaketaren plangintzaproiektu ezberdinen “puzzle” bihur-tzen da. Hori ez litzateke txarra izangobaldin eta norbaitek jakingo balu zerden puzzle horretan irudikatu nahidena.

Askotan errealitate hori makro-proiektuen bitartez konpondu nahiizan da. Hasieran proiektu ezberdinakzirenak proiektu batean metatzen dira.Baina horrek eskema osoa desoreka-tzen du eta bere logika galtzen da.

3. Denbora murritzaAgian administrazioaren deialdien

eragina dela eta, proiektuen iraupenanahiko mugiezina izan da. Neurrihandi batean honako egitura jarraitudute. (1. taula)

Moldaketa batzuk tarteko, hau daikastetxeetan garatzen diren proiek-tuen ehuneko handi batek jarraitzenduen eskema tenporala. Proiektuakezberdinak dira eta prozesu oso ezber-dinak eraman ditzakete. Zergatik,bada, moldatu denak denbora-eskemaberdinera?

4. Malgutasun ezaProiektua erabat lotuta geratzen da

lehenengo urratsetik. Eskema linealhonetan plangintzaren atalean prozesuosoa markatzen da. Jakina, prozesuanzehar aldaketak jazo daitezke, bainahoriek “moldaketak” izango dira.Beraz, proiektuak hasieratik geratzendira erabat definitua.

Eraldaketa plagintza berribaten proposamena

Orain arte, gaur egun erabiltzen direnplangintzaren ezaugarri nagusiak etahorietatik ondorioztatzen diren zenbaitarazo aipatu dugu. Gauzak horrela,aukera gehiagoren beharra nabaria da etaproposamen bat egitera noa.

Proposamena alor ezberdinetan egi-turatzen da. Lehenik, plangintzarenzentzua berrikusiko dugu eta horretannik egindako aukera azalduko dut.Ondoren, gainontzeko alorrak ikusikoditugu (plangintzarako tresnak etahauen zentzua eta ezaugarriak).

1. Eraldaketaren plangintzarenxedea

Eraldaketaren plangintzaren zen-tzuaz galdetzea denbora alferrik gal-tzea dela iruditu arren norbaiti, ez dabeti argi izan azkenengo urteotan.Egon badaude ere, deialdi ofizialetatikkanpo oso zaila da epe luzerako proiek-tuen plangintzak aurkitzea. Ez daharritzekoa aurkitzen diren gehienekdeialdi ofizialetan agertzen direnjarraipideak estu segitzea. Askotanplangintza horien helburua deialdihorretan parte hartzea da, eraldaketaprozesua gidatzaile izatea baino.

Une batean ikastetxeen eraldaketaprozesuak antolatzeko lagungarriaizan zitekeena, betebehar administra-tibo huts bilakatu denaren susmoadut. Alde batetik, tresnek errealitate-ak sortzen zituen arazoei ez die eran-tzun nahikorik eman, eta bestetik,guk ez dugu beste tresnarik bilatzenasmatu.

Ikastetxeetan urteotan zehar mar-txan jarri diren eraldaketak ordenatze-ko beharra dago. Gauza asko egin diraeta egiten ari dira, baina egiten denatestuinguru zabalago eta ulergarriagobatean kokatzeko premia dago.

Askotan plangintza ekintzaren ain-tzindari gisa ulertu da. Plangintza

ekintza baino lehenago zegoen etaekintzaren garapena baldintzatzenzuen erabat.

Iraila Urria Azaroa Abendua Urtarrila Otsaila Martxoa Apirila Maiatza Ekaina Uztaila AbuztuaHasiera Garapena Garapena 1. Ebaluaketa Garapena Garapena 2. Ebaluaketa Garapena 3. Ebaluaketa Memoria

Bukaera Plangintza

1. taula

Plangintza

Jarduera

Plangintza PlangintzaJarduera

Jarduera Plangintza ...

2. eskema

Gure proposamenak ez du plangin-tza modu honetan ulertzen. Plangin-tza ez dago jardueraren aurrean, ezdago prozesuaren hasieran soilik, pro-zesu osoan baizik. Plangintza jardue-rarekin batera doa momentu guztietaneta elkarri eragiten diote. (2.eskema)

Plangintzak, prozesu osoan zeharl

500 pezeta. 20 libera hik hasi 40 · 2017. 6. 23. · Bestalde, Udako Ikastaroak abian dira...

Documents

Transcript of 500 pezeta. 20 libera hik hasi 40 · 2017. 6. 23. · Bestalde, Udako Ikastaroak abian dira...