A LITERATURA NO TEMPO A LITERATURA NO TEMPO DAS IRMANDADES DA FALADAS IRMANDADES DA FALA

Noriega Varela Noriega Varela

Ramón CabanillasRamón Cabanillas

INTRODUCIÓNINTRODUCIÓN

Rexurdimento + novas ideas nova Rexurdimento + novas ideas nova situación.situación.

Dinamización + posta en contacto co Dinamización + posta en contacto co exterior.exterior.

Actividade sen precedentes:Actividade sen precedentes: Irmandades da Fala.Irmandades da Fala.Grupo Nós.Grupo Nós.Vangardas.Vangardas.

CONTEXTO HISTÓRICOCONTEXTO HISTÓRICO

S. XIX: atraso económico: S. XIX: atraso económico: EmigraciónEmigración Hexemonía clero / fidalguíaHexemonía clero / fidalguía Desruralización.Desruralización.

S. XX: cambiosS. XX: cambios Caída da fidalguíaCaída da fidalguía Eliminación dos forosEliminación dos foros Nacemento dos movementos agrariosNacemento dos movementos agrarios Consolidación da burguesía industrial e financieiraConsolidación da burguesía industrial e financieira

O MOVEMENTO AGRARIOO MOVEMENTO AGRARIO

Reacción contra caciquismo e foros.Reacción contra caciquismo e foros. Etapas:Etapas:

1ª etapa: Acción Galega: Basilio Álvarez; Ramón 1ª etapa: Acción Galega: Basilio Álvarez; Ramón Cabanillas e Noriega Varela.Cabanillas e Noriega Varela.

2ª etapa: radicalización das loitas: federacións 2ª etapa: radicalización das loitas: federacións comarcais e provinciais.comarcais e provinciais.

3ª etapa: Ditadura de Primo de Rivera: sindicalismo 3ª etapa: Ditadura de Primo de Rivera: sindicalismo católico e organización da agricultura.católico e organización da agricultura.

4ª etapa: II República: proliferación ideolóxica.4ª etapa: II República: proliferación ideolóxica.

O GALEGUISMOO GALEGUISMO

Maior presenza da lingua galega a nivel Maior presenza da lingua galega a nivel público e en novos ámbitos nos que non público e en novos ámbitos nos que non tiña presenza.tiña presenza.

Etapas:Etapas:Provincialismo (s. XIX): Galicia como pobo Provincialismo (s. XIX): Galicia como pobo

diferenciado. Federalismo.diferenciado. Federalismo.Rexionalismo (fins XIX)Rexionalismo (fins XIX)Nacionalismo (s. XX)Nacionalismo (s. XX)

INICIATIVAS DO NACIONALISMOINICIATIVAS DO NACIONALISMO

Irmandades da FalaIrmandades da Fala A Nosa TerraA Nosa Terra I Asemblea Nacionalista de Lugo:I Asemblea Nacionalista de Lugo:

Autonomía integralAutonomía integral Federación IbéricaFederación Ibérica Oficialización da lingua galegaOficialización da lingua galega

Coleccións Lar e CéltigaColeccións Lar e Céltiga Revista NósRevista Nós Seminario de Estudos GalegosSeminario de Estudos Galegos Partido Galeguista:Partido Galeguista:

Autodeterminación.Autodeterminación. Estatuto de Autonomía.Estatuto de Autonomía.

NORIEGA VARELANORIEGA VARELA

AUTOR DE TRANSICIÓNAUTOR DE TRANSICIÓN

VIDAVIDA

Serve de ponte XIX e XXServe de ponte XIX e XX Mondoñedo (seminario)Mondoñedo (seminario) Influencia Leiras Pulpeiro Influencia Leiras Pulpeiro

(non anticlericalismo)(non anticlericalismo) Movemento agrario Movemento agrario

(poemas cívicos)(poemas cívicos) Desterro sur Ourense:Desterro sur Ourense:

Sona (homenaxe galegos Sona (homenaxe galegos América)América)

Contacto Pedrayo e Nós Contacto Pedrayo e Nós (literatura portuguesa)(literatura portuguesa)

Maduración poéticaMaduración poética

OBRAOBRA

A Virxe e a paisaxeA Virxe e a paisaxeComo falan os brañegosComo falan os brañegosMontañesas (Do ermo)Montañesas (Do ermo)

CARACTERÍSTICASCARACTERÍSTICAS Dous aspectos:Dous aspectos:

Costumismo: Costumismo: Dura vida campesiñaDura vida campesiña Alegrías festeirasAlegrías festeiras Poesía popularPoesía popular

Lirismo da natureza:Lirismo da natureza: Ausencia da anécdotaAusencia da anécdota Poeta + paisaxePoeta + paisaxe Tenrura cousas humildesTenrura cousas humildes

Sonetos:Sonetos: Influencia portuguesaInfluencia portuguesa Preocupación estéticaPreocupación estética CultismosCultismos MusicalidadeMusicalidade

OUTROS AUTORES DE OUTROS AUTORES DE TRANSICIÓNTRANSICIÓN

MANUEL GARCÍA BARROSMANUEL GARCÍA BARROS

As aventuras de Alberte QuiñoiAs aventuras de Alberte QuiñoiCaracterísticas:Características:

Escenas vida ruralEscenas vida ruralDerradeiro terzo XIXDerradeiro terzo XIXMemorias infancia e adolescenciaMemorias infancia e adolescenciaRelatadas en 3ª persoaRelatadas en 3ª persoa

XOSÉ CRECENTE VEGAXOSÉ CRECENTE VEGA

Codeseira Codeseira Características:Características:

Poesía ruralistaPoesía ruralistaTrazos modernosTrazos modernosEleganciaEleganciaSobriedadeSobriedade

SAN LUÍS ROMEROSAN LUÍS ROMERO

O fidalgoO fidalgoA volta do bergantiñánA volta do bergantiñánComposicións teatrais anticaciquís.Composicións teatrais anticaciquís.

PRADO RODRÍGUEZPRADO RODRÍGUEZ

MonifatesMonifatesPeza teatral de ambiente ruralPeza teatral de ambiente ruralArgumento sinxeloArgumento sinxeloComicidadeComicidade

RAMÓN CABANILASRAMÓN CABANILAS

POETA DAS IRMANDADES POETA DAS IRMANDADES

DA FALADA FALA

VIDAVIDA

Cambados (Seminario)Cambados (Seminario) Lector clásicosLector clásicos Xornalismo localXornalismo local A Habana: A Habana:

intelectualidade intelectualidade galeguistagaleguista

Galicia:Galicia: Irmandades da FalaIrmandades da Fala Real Academia GalegaReal Academia Galega Real Academia EspañolaReal Academia Española

OBRAOBRA Poesía lírica:Poesía lírica:

No desterroNo desterro Vento mareiroVento mareiro Da terra asoballadaDa terra asoballada A rosa de cen follasA rosa de cen follas

Poesía narrativa:Poesía narrativa: O bendito San AmaroO bendito San Amaro Na noite estrelecidaNa noite estrelecida SamosSamos

Teatro:Teatro: O MariscalO Mariscal A man de santiñaA man de santiña

Prosa:Prosa: Antífona da cantigaAntífona da cantiga Antoloxía de cancións popularesAntoloxía de cancións populares

POESÍA LÍRICAPOESÍA LÍRICA No desterroNo desterro::

Direccións: social; agrarista; intimistaDireccións: social; agrarista; intimista Posteriormente: poemas madrileñosPosteriormente: poemas madrileños

Vento mareiroVento mareiro:: Direccións anterioresDireccións anteriores Influencias modernistas: métrica e referencias Influencias modernistas: métrica e referencias

exóticasexóticas Da terra asoballadaDa terra asoballada: :

Variedade temáticaVariedade temática A rosa de cen follas:A rosa de cen follas:

Temas: amor e o lirismo intimistaTemas: amor e o lirismo intimista

POESÍA NARRATIVAPOESÍA NARRATIVA O bendito San AmaroO bendito San Amaro: lenda de Amaro de Arentei: lenda de Amaro de Arentei Na noite estrelecidaNa noite estrelecida::

Materia de BretañaMateria de Bretaña Tres sagas: “A espada Escalibur”; “ O cabaleiro do Santo Graal” Tres sagas: “A espada Escalibur”; “ O cabaleiro do Santo Graal”

e “O sono do rei Artur”e “O sono do rei Artur” Estrutura triangularEstrutura triangular Galeguización do poema: saudade e a paisaxeGaleguización do poema: saudade e a paisaxe Estética modernistaEstética modernista Métrica: alexandrino pareado, octosílabo e heptasílaboMétrica: alexandrino pareado, octosílabo e heptasílabo

Samos:Samos: Máis descritivo ca narrativoMáis descritivo ca narrativo Vida en SamosVida en Samos

TEATROTEATRO

A man de santiñaA man de santiña::Ambiente de clase altaAmbiente de clase altaFidelidade amorosaFidelidade amorosaNobres falando en galegoNobres falando en galego

O MariscalO Mariscal::Peza históricaPeza históricaLenda do MariscalLenda do MariscalVilar PonteVilar Ponte

CARACTERÍSTICAS OBRACARACTERÍSTICAS OBRA

Tradición e modernidadeTradición e modernidadeRosalía (inquedanza)-Pondal (celtismo)-Rosalía (inquedanza)-Pondal (celtismo)-

Curros (ira)Curros (ira)Elementos estéticos modernistasElementos estéticos modernistas

OUTROS AUTORES OUTROS AUTORES

DAS DAS

IRMANDADES DA FALAIRMANDADES DA FALA

POESÍAPOESÍA

López Abente:López Abente: Lírica amorosa e social: Lírica amorosa e social: Alento da razaAlento da raza Lírica paisaxísticas: Lírica paisaxísticas: NemancosNemancos Novela curta: ambiente mariñeiroNovela curta: ambiente mariñeiro

O deputado por BeiramarO deputado por Beiramar BuseranaBuserana

Teatro: Teatro: María RosaMaría Rosa Victoriano Taibo:Victoriano Taibo:

Temática: costumista, intimista e social (Temática: costumista, intimista e social (AbrenteAbrente)) Colección de contos tradicionais de orixe popular: Colección de contos tradicionais de orixe popular: Da Da

agra abertaagra aberta

PROSAPROSA Leandro Carré AlvarellosLeandro Carré Alvarellos

Catro novelas brevesCatro novelas breves O home que deu vida a un mortoO home que deu vida a un morto

Xosé Lesta MeisXosé Lesta Meis Máis destacado narradorMáis destacado narrador Manecho o da RúaManecho o da Rúa

Vida dun emigrante na Habana que vén morrer a GaliciaVida dun emigrante na Habana que vén morrer a Galicia EstevoEstevo

Emigración en CubaEmigración en Cuba As abellas de ouroAs abellas de ouro

Ambiente ruralAmbiente rural Protagonistas mulleresProtagonistas mulleres

TEATROTEATRO

Armando Cotarelo ValledorArmando Cotarelo ValledorAutor teatral máis destacadoAutor teatral máis destacadoObras: Obras: MourenzaMourenza, , HostiaHostia….….Características da súa produción:Características da súa produción:

Dominio da técnica dramáticaDominio da técnica dramáticaDominio da caracterización Dominio da caracterización

psicolóxica dos personaxespsicolóxica dos personaxes