Afriga 115 Edición en galego

P R O D U C I Ó N D E L E I T E

Nº 115A N O X X I

Febreiro – Marzo 2015

A F R I G AE S T A M O S E N W W W . R E V I S T A A F R I G A . C O M , F A C E B O O K E T W I T T E R

A PARTICIPACIÓN DE HOLSTEIN SPAIN NO CONCURSO EUROPEO DA RAZA

BADIOLA DAMION KOKETA, GRAN CAMPIONA INTERNACIONAL DE GANDAGRO 2015

VITORIA DE PEREIRA SHOTTLE DANYA NA COMPETICIÓN DE TROFA

OS OBXECTIVOS DA GANDERÍA CASA GRANDE DE PADÍN (RODEIRO, PONTEVEDRA)

VARIEDADES DO CIAM E O SERIDADANOS DO XABARILO SORGO COMO ALTERNATIVALIÑAS PURAS MELLORADAS

CONSELLOS PARA A SEMENTEIRAMALAS HERBAS E FITOSANITARIOSRECOMENDACIÓNS DE FERTILIZACIÓN

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

A GUÍA

COMERCIAL MÁIS

COMPLETA

AFRIGA ANO XXI - Nº 115

SUMARIO 3

Edita: AFRIGA, Asociación Frisona Galega. Xunta de Goberno de Afriga: PRESIDENTE, Juan Francisco Novo García. VICEPRESIDENTE, Fernando Couto Silva. SECRETARIA, Josefina Iglesia Andión. TESOUREIRO, Manuel Berdomás Tejo. VOGAIS, José Ramón Pazos Fondevila, José Rodríguez Berbetoros e José Mercador Fontenla.

Produce: TRANSMEDIA Comunicación & Prensa. DIRECTOR EXECUTIVO, José Manuel Gegúndez. DIRECTOR DE ARTE, Marcos Sánchez. DESEÑO-MAQUETACIÓN, Marcos Sánchez, Martín Sánchez.COORDINACIÓN-EDICIÓN, Verónica Rodríguez Gavín. REDACCIÓN, Begoña Gómez Rielo.CORRECCIÓN LINGÜÍSTICA, Alexandra Cabaleiro Carro.FOTOGRAFÍA E REALIZACIÓN EN AFRIGA TV, Raquel Anido.Enderezo: Ronda das Fontiñas, 272, Entreplanta A. 27002 LUGO. Teléfonos: 982 221 278, 636 952 893, 610 215 366. Email: [email protected]. Web: www.transmedia.es

Administración: AGER Servicios Empresariais SL. Praza da Mercé de Conxo 1, 1º B. 15706 Compostela. Teléfono: 981 534 350. Email: [email protected]. Web: www.ager.com.es

Tiraxe: 15.000 exemplares

Depósito Legal: C-1.292/94 - Afriga non se responsabiliza do contido dos artigos e colaboracións asinados.

A F R I G AP R O D U C I Ó N D E L E I T E

CONVOCATORIASPoxa de Chantada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8Poxa de Castro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10Poxa de Santa Comba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14I Encontro da Mocidade Gandeira . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16GandAgro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18XIV European Open Holstein Show . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24XIII Concurso da Raza Holstein Frisia da Trofa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26VIII Xornada Técnica de Produción de Leite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

EXPLOTACIÓNCasa Grande de Padín (Rodeiro, Pontevedra) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

PRODUCIÓNCuestións sobre a aplicación da PAC 2015-2020 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

NOVAS TECNOLOXÍASNova aplicación móbil para a consulta de datos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

SANIDADEManexando a coccidiose . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

ENSILADOProteína, fibra e dixestibilidade: obxectivos nun bo ensilado de herba . . . . . . . 70Utilización de conservantes e inoculantes para ensilado . . . . . . . . . . . . . . 78

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIROTáboas de variedades do CIAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84Selección de liñas puras, melloradas con introdución de xermoplasma elite, para xerar híbridos de millo con alto valor forraxeiro . . . . . . . . . . . . 92Táboas de variedades do Serida . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110Consellos para a sementeira de millo forraxeiro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124A aplicación web RAX de recomendación de abonado con xurro no millo forraxeiro. Utilización de métodos rápidos de análise de xurro . . . . . . . . 132Produción e calidade forraxeira de millo con fertilización orgánica e mineral asociada ao inhibidor DMPP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144Danos do xabaril á agricultura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156Control de herbas adventicias no cultivo de millo forraxeiro en Galicia . . . . . 168A importancia das inspeccións técnicas dos equipos de aplicación de produtos fitosanitarios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178O sorgo forraxeiro, unha alternativa ao millo? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186

If you would like to receive Afriga magazine via e-mail write to us at:

Se desexa recibir a revista Afriga por correo electrónico escríbanos a:

Síganos tamén en Twitter e FacebookSíganos también en Twitter y FacebookFollow us on Twitter and Facebook

ou visite a nosa webo visite nuestra webor visit our web

Si desea recibir la revista Afriga por correo electrónico escríbanos a:

[email protected]

www.revistaafriga.com

Dispoñible en

Que ten?

Descarga a nosa app no móbil e na tablet

Acceso directo a noticias do sector (sen conexión a Internet!)Acceso directo á revista (co último número visible tamén sen conexión a Internet!)

Acceso directo aos vídeos de Afriga.tv

NOVIDADES!

A R E V I S T A A F R I G A S E M P R E Á M A N !

Descargarúltimonúmero

50%Descargando...

Noticias

Vídeos

Números anteriores

A F R I G A

A revista Afriga dispoñible

sen acceso a Internet!

LABOREO Y SIEMBRA

PICADORAS DE FORRAJE

CARROSMEZCLADORES

FORRAJE

ROTOEMPACADORAS Y ENCINTADORAS

Tel. +34 982 227 165www.duranmaquinaria.com

Búscanos en

gama profesional

más completaLa


TRES CARROS AUTOPROPULSADOS AGMDurán Maquinaria Agrícola entrega

J. Carlos Otero: “Teníamos un carro arrastrado a medio uso y, siempre que podemos, hacemos los cambios antes de agotar la vida útil de la máquina.

Además, teníamos ganas de uno autopropulsado porque queríamos ganar

en calidad de vida y así ha sido”.

Carlos Berganza: “Este carro sustituye a otro AGM autopropulsado que estaba viejo. En nuestra decisión de compra ha pesado mucho

la relación calidad-precio”.

Tel. +34 982 227 [email protected]

www.duranmaquinaria.com

Bús

cano

s en

Manuel Penedo: “Nos decantamos por este carro por el servicio que ofrece Durán y porque nos dijeron que hace una mezcla muy buena, que trata muy bien los forrajes”.

PUBLIRREPORTAXE 5

NEOPRINIL® POUR-ON 5 mg/ml solución para unción dorsal continua para bovino Composición Eprinomectina 5,00 mg/ml. IndicacionesTratamiento de infestaciones por los siguientes parásitos sensibles a la eprinomectina: Vermes redondos gastrointestinales (adultos y larvas L4):

Ostertagia ostertagi (incluyendo L4 inhibidas), Ostertagia lyrata (sólo adultos), Haemonchus placei, Trichostrongylus axei, Trichostrongylus colubriformis, Cooperia sp. (incluyendo L4 inhibidas), Cooperia oncophora, Cooperia punctata, Cooperia pectinata, Cooperia surnabada, Bunostomum phlebotomum, Nematodirus

helvetianus, Oesophagostomum radiatum, Oesophagostomum sp. (sólo adultos), Trichurisdiscolor (sólo adultos); Vermes pulmonares: Dictyocaulus viviparus(adultos y L4); Moscas (fases parasitarias): Hypoderma bovis, Hypoderma lineatum; Ácaros: Chorioptes bovis, Sarcoptes scabiei var. Bovis; Piojos chupadores:

Linognathus vituli, Haematopinus eurysternus, Solenopotes capillatus; Piojos mordedores: Damalinia bovis; Moscas: Haematobia irritans. El medicamento veterinario protege a los animales frente a reinfestaciones por: Nematodirus helvetianus durante 14 días; Trichostrongylus axei y Haemonchus placei durante 21 días; Dictyocaulus

viviparus, Cooperia oncophora, Cooperia punctata, Cooperia surnabada, Oesophagostomum radiatum y Ostertagia ostertagi durante 28 días. Contraindicaciones Sólo para aplicación tópica a bovino de carne y leche, incluyendo bovino de leche en lactación. No usar en otras especies animales. No administrar por vía oral o

parenteral. No usar en caso de resistencia a la sustancia activa. No usar en animales con hipersensibilidad conocida a la sustancia activa o a algún excipiente. Precauciones Sólo para uso externo. Para evitar reacciones por la muerte de las larvas de la mosca en el esófago o en la columna vertebral, administrar al finalizar

el enjambre de las moscas y antes de que las larvas lleguen a sus lugares en el cuerpo. Consulte a un veterinario para saber el período de tratamiento apropiado. No usar en otras especies. Aplicar solamente en piel sana. La persona que administra el producto debe evitar el contacto directo con la piel y los ojos y usar ropa

de protección adecuada. La eprinomectina es muy tóxica para los organismos acuáticos y fauna del estiércol y se puede acumular en los sedimentos. La eprinomectina es persistente en suelos. Reacciones adversas Reacciones de lamido transitorio, temblor de piel en el sitio de administración, reacciones locales leves como la

presencia de caspa y escamas en la piel en el lugar de administración. Uso en gestación y lactación Puede utilizarse durante la gestación, lactación así como en toros reproductores. Interacciones La eprinomectina se une fuertemente a proteínas plasmáticas, por lo que se debería tener en cuenta si se administra junto con otras

moléculas de las mismas características. Posología Unción dorsal continua. Administración tópica en un solo tratamiento de una dosis de 500 μg de eprinomectina/

Tratamientos antiparasitarios en Flexibag®

Kg (1 ml por 10 kg de pv). Aplicar a lo largo de la línea media de la espalda en una estrecha franja entre la cruz y el nacimiento de la cola. Tiempo de espera Carne: 15 días. Leche: 0 horas. Extremadamente peligroso para los peces y la vida acuática. No contaminar estanques, canales o zanjas con el medicamento veterinario o envase vacío. Formatos Botellas de 1 - 2,5 - 5 l y Flexibag de 2,5 - 4,5 y 8 l. Número de Registro VIRBAC 3028 ESP. Uso veterinario. Medicamento sujeto a prescripción veterinaria.

DELTANIL® 10 mg/ml solución pour-on para bovino y ovino Composición Deltametrina 10 mg/ml. Indicaciones Aplicación tópica para el tratamiento y prevención de infestaciones de piojos y moscas en bovino, garrapatas, piojos, melófagos e infestaciones cutáneas por larvas de moscas en ovino y piojos y garrapatas en corderos. Reacciones adversas 48 horas después del tratamiento se ha observado formación de escamas y prurito en algunos bóvidos. Posología Para uso externo. Aplicar a lo largo de la línea media de la espalda a nivel de los hombros. Bovino: 100 mg de deltametrina/animal (10 ml medicamento). Ovino: 50 mg de deltametrina/animal ( 5 ml de medicamento ) y Corderos (de menos de 10 kg de pv o 1 mes de edad): 25 mg de deltametrina /animal ( 2,5 ml de medicamento). Precauciones No aplicar en los ojos y mucosas del animal ni cerca de los mismos. Evitar que el animal se lama después del tratamiento. Administrar sólo en piel intacta. Precauciones para el usuario Usar ropa protectora adecuada. Este medicamento contiene deltametrina que puede producir hormigueo, picor y enrojecimiento con manchas en la piel expuesta. La deltametrina es tóxica para los insectos del estiércol. Gestación y lactancia En vacas y ovejas utilícese únicamente de acuerdo con la evaluación beneficio/riesgo efectuada por el veterinario responsable. Interacciones No utilizar con cualquier otro insecticida o acaricida. La toxicidad de la deltametrina aumenta especialmente en combinación con compuestos órgano fosforado. Sobredosis Se ha observado parestesia e irritación en bovino, así como micción intermitente o ganas de orinar en corderos jóvenes. Estos efectos son leves, transitorios y se resuelven sin tratamiento. Tiempo de espera Bovino Carne: 17 días. Leche: 0 horas. Ovino Carne: 35 días. Leche: 0 horas. La deltametrina es tóxica para los organismos acuáticos y abejas de miel y se puede acumular en sedimentos. Conservar cerrado en el envase original y alejado de la comida, bebida y pienso. Formatos Botella de 1 l y Flexibag de 2,5 l. Número de Registro VIRBAC 3026 ESP. Uso veterinario. Medicamento sujeto a prescripción veterinaria.

Construyendo el futuro de la salud animal

Hace más fácil la vida del ganadero

SIN TIEMPO

DE ESPERA

EN LECHE

Una nueva forma de desparasitar


CONVOCATORIAS8

O domingo 8 de marzo celebrouse a tradicional Poxa de Gando Frisón, que organizan conxuntamente Africor Lugo e a Asociación de Gandeiros da Comarca de Chan-tada. Este ano vendéronse 18 animais dos 22 que se pre-sentaron, cun prezo medio de 1.953 € e cun volume total de negocio de 35.150 €.

Malia que sete animais se venderon no prezo de saí-da, houbo dous que lograron superar a media: a xovenca Marey Mascalese Princesa, pertencente á gandería Ma-rey Castro (Pol), pola que se pagaron 2.700 €, e Abuandi Dancer 5669, a vaca presentada pola gandería Abuide Andión, tamén do concello de Pol, que chegou aos 2.500 €, o prezo máis alto na categoría de vacas. Os compra-dores foron na súa maioría da provincia de Lugo, sobre todo da zona sur, aínda que algunhas frisonas foron para A Coruña e Pontevedra.

POXA DE CHANTADA. 8 DE MARZO

O PREZO MEDIO ESTIVO PRÓXIMO AOS 2.000 EUROS

Foto

s: F

erna

ndo

Rodr

ígue

z Gan

doy (

Afric

or L

ugo)

Abuandi Dancer 5669

w w w . r m h m i x e r . c o m

VS11 y 12 m3

Mixelfarm 13 y 15 m3

VS 18,20 y 22 m3

VSL 14, 16 y 18 m3

Megamix 18 y 20 m3

Mixellium 14,16 y 18 m3 (nuevo)Premium 17,19 y 21 m3

Mixellent 22, 24, 26 y 30 m3

50 años de experiencia

DISPONEMOS DE CARROS USADOS TOTALMENTE REVISADOS Y CON GARANTÍA

Chantada - Lugo. Tlfs. 982 44.14.51/ 678.465.922, www.icos.es, e-mail: [email protected]

Modelos en autopropulsados adaptados a cada necesidadNº 1 en tecnología Basada en la experienciaLa mejor publicidad, nuestros clientes

2 nuevos modelos para el año 2015, nueva motorización y grandes prestaciones

Premium 17,19 y 21 m3

Vulcan 14,16 y 18 m3


CONVOCATORIAS10

O 7 de febreiro tivo lugar no mercado gandeiro de Castro de Ribeiras de Lea a primeira poxa do ano orga-nizada por Africor Lugo e o Concello de Castro de Rei, e na que tamén colaboraron os servizos veterinarios da Con-sellería do Medio Rural e do Mar, Xenética Fontao e a Deputación Provincial de Lugo.

A localidade de Castro de Ribeiras de Lea (Castro de Rei) acolleu a primeira poxa de frisonas do ano organizada por Africor Lugo.

POXA DE CASTRO DE RIBEIRAS DE LEA. 7 DE FEBREIRO

Falcon Steady 5963

Gracoza Once Xosefina

ADXUDICADOS 14 EXEMPLARES A UN PREZO MEDIO DE 1.940 EUROS

A neve que caeu na provincia esa semana imposibili-toulles o acceso a algunhas ganderías participantes, polo que só se presentaron 15 dos 17 animais inscritos –vacas e xovencas próximas ao parto–, dos cales se venderon 14. O prezo medio de adxudicación situouse nos 1.940 euros e o volume total de negocio alcanzou os 27.150.

As frisonas mellor valoradas foron Falcon Steady 5963 (gandería Falcón, A Pastoriza) e Gracoza Once Xosefina (gandería Lar de Gracoza, Cospeito), mercadas por 2.350 euros cada unha. A primeira é unha filla de Steady, parida a finais de xaneiro e con nai cualificada BB82; Xosefina é unha filla de Once, parida a finais de decembro e perten-cente á familia de Bos Lindy Azúmara. Os compradores foron todos gandeiros da provincia luguesa.

Foto

s: F

erna

ndo

Rodr

ígue

z Gan

doy (

Afric

or L

ugo)

es una marca mundial de AGCO.

66MF 6600 ES EL MOMENTOT R A C T O R I M P O R T · B i r l o q u e , 8 6 · A C o r u ñ a · Te l . 9 8 1 1 7 7 7 1 4 · F a x 9 8 1 1 7 7 7 0 6

A CORUÑAM.A.LISTE VILLAVERDE, S.L.OrosoTel. 981681652MUIÑO SUMINISTROS, S.L.San SadurniñoTel. 981404515AGRÍCOLA CARBALLEIRA, S.L.PontedeumeTel. 981431899TALL. CASTELLANA, S.C.ArangaTel. 981789511DESIDERIO FACALCarballoTel. 981703288

LUGOAGROFORESTAL SAN ISIDRO, S.L.LugoTEL. 982207334TALL. FDO. RIVAS, S.L.CospeitoTel. 982520105AGRÍCOLA CADI, S.L.SarriaTEL. 982531187JULIO ALVITE GARCÍAPastorizaTEL. 982349341

MASIDE MAQUINARIA, S.L.BarallaTEL. 982363339CIAL. LEMOS EIRE, S.L.ChantadaTel. 982440274 TALL. LOUREIRORibadeoTel. 982128473

OURENSEDESAGRI, S.L.Quintela de CanedoTel. 988211274AGRÍCOLA SUÁREZXinzo de LimiaTel. 988461127

RED MF DE GALICIA Y ASTURIASPONTEVEDRAAGRÍCOLA MORAÑESAMorañaTel. 986553611MAXIDEZA, S.L.LalinTel. 986781468

ASTURIASJOSÉ MANUEL UZ ALBATineoTel. 985837060

distribución material gandeiro

Gomas e Camas para Vacas

Limpezas Automáticas

Estabulacións Libres

PRIMEIRO DISTRIBUIDOR JOURDAIN ORIXINAL EN ESPAÑABOXES INDIVIDUAIS DE CHAPA

BOX INDIVIDUAL EASY CLEAN

TODO O QUE O GANDEIRO NECESITAO SEU DESEÑO PERMITE REALIZAR FACILMENTE UNHA LIMPEZA PROFUNDA, CO SOLO LIBRE DE OBSTÁCULOS, O SEU PISO DE GOMA, ANTIDESLIZANTE E ELEVABLE (FÍXASE EN POSICIÓN VERTICAL GRAZAS A UNHA VARIÑA DE BLOQUEO)

Polígono Industrial do Corgo, parcela 3, 27163 O Corgo (Lugo)Tfno.: 671 485 702 (Toni) [email protected] - www. dismagan.es

Distribuidor en Asturias: Almacenes Ladislao, S.L.Polígono El Zarrín, S.N. La Espina, 33891 Salas (Asturias)Tfnos.: 985 837 385 - 629 566 [email protected] - www.grupoladislao.com

distribución material gandeiro

A AUTÉNTICA LIMPEZA ALEMÁ. NON COMPRE IMITACIÓNS

MÁIS DE 50.000 LIMPEZAS INSTALADAS EN EUROPA

ARROBADEIRAS ESPECIAIS PARA CANLES

LIMPEZAS AUTOMÁTICAS DE CABLE

PROVEDORDO NOVOCENTRO

DE RECRÍAGAYOSOCASTRO


CONVOCATORIAS14

Composición Cantidades de consumorecomendadas (kg/día*)

MateriaSeca*(%)

UFl**(leche)

UFc**(carne)

Proteínabruta*(%MS)

Cenizas brutas*(%MS)

Grasabruta*(%MS)

FND*(%MS)

Azúcar*(%MS)

PDIA**(g/kg)

*Fuente: Azucarera / **Fuente: FEDNA

27 1,04 1,01

6,7 0,8 10

5 44 50

Vacaslecheras

20Vacassecas

12Oveja y Cabra

3Cerdas

(gestación)

3

ulpa prensadaA partir de la remolacha azucarera se obtiene la pulpa que, tras ser sometida a un proceso de prensado, se comercializa como pienso para ganado.Una vez prensada alcanza un contenido en materia seca superior al 27%, que puede consumirse como producto fresco o bien conservarse ensilada durante meses.

Más información: [email protected] / 917 245 077

A POXA DE SANTA COMBA ALCANZOU UN VOLUME DE NEGOCIO DE 29.400 EUROS

Á media mañá dun soleado sábado 7 de marzo, a con-selleira do Medio Rural e do Mar, Rosa Quintana, acom-pañada pola directora xeral de Produción Agropecuaria, Patricia Ulloa; a alcaldesa de Santa Comba, María Pose; o concelleiro de Medio Rural, Juan Carlos Landeira, e o xe-rente de Africor Coruña, José Moreira, inauguraba a XVII Poxa de Xovencas de Raza Frisona visitando os animais participantes, que estiveron expostos ao público no recinto feiral da localidade.

Preto das catro da tarde iniciábase a poxa das xovencas, todas preñadas entre xuño e agosto de 2014 e proceden-tes de 11 explotacións da zona. Adxudicáronse 13 dos 18 exemplares postos á venda, cun prezo medio de 2.262 euros e un volume total de negocio de 29.400.

A localidade coruñesa de Santa Comba acolleu a décimo sétima edición da Poxa de Xovencas de Raza Frisona organizada por Africor Coruña e o Concello anfitrión. Como complemento á venda, tivo lugar unha charla divulgativa sobre a nova PAC a cargo da directora xeral de Produción Agropecuaria da Xunta de Galicia, Patricia Ulloa.

XVII POXA DE XOVENCAS DE RAZA FRISONA. SANTA COMBA (A CORUÑA), 7 DE MARZO

A poxa foi inaugurada pola conselleira do Medio Rural e do Mar, Rosa Quintana

Consulta o vídeo na web www.afriga.tv


15CONVOCATORIAS

SMARTCUT conSAFECUT

DUOGRIP

2,80 4

EASY CUT R

Importador exclusivo para España y Portugal979 728 450 - Consulte nuestra red de distribuidores

O animal mellor valorado foi Cachorra 6786 Braxton, presentado pola gandería Trisco SC (Dumbría) e polo que a gandería Rodríguez Paredes SC de Trazo pagou 2.600 euros. Cachorra é filla de Regancrest S Braxton e está pre-ñada de Deductive do 16 de xuño de 2014.

CHARLA SOBRE A PACAntes da poxa, a directora xeral de Produción Agropecua-ria, Patricia Ulloa, ofreceu unha charla divulgativa sobre os cambios máis relevantes da nova PAC. Ulloa repasou as principais axudas das que se poderán beneficiar os gan-deiros galegos, en especial os produtores lácteos, así como a figura do agricultor activo, requisito indispensable para cobrar o pago básico.

Intervención de Patricia Ulloa sobre a nova PAC

Cachorra 6786 Braxton


RESULTADOS DA XVII POXA DE XOVENCAS DE RAZA FRISONA

XOVENCA VENDEDOR COMPRADOR PREZO FINAL (€)PERILLA CUSPIDIÑA COSPEITO SAT PERILLA SOFÍA VILARIÑO BUSTELO 2.200

CACHORRA 6786 BRAXTON TRISCO S.C. RODRÍGUEZ PAREDES S.C. 2.600DUPA GERARD UXÍA DIANA Mª CARMEN DUBRA Y OTRO RODRÍGUEZ PAREDES S.C. 2.400

DUPA GOSPELL PILAR CARIOCA Mª CARMEN DUBRA Y OTRO GANADERÍA ARES GIL S.C. 2.400MONA 6783 ARTES TRISCO S.C. LÓPEZ DE BUXÁN S.C. 2.500

NUVEIRA PASTORA BETANZOS NUVEIRA MARCOS POSE SONEIRA 2.350ARO 195 DELETE 269 COOP. S. ANTONIO DE ARO GANADERÍA ARES GIL S.C. 2.050

NUVEIRA LUNA WILLSON NUVEIRA LÓPEZ DE BUXÁN S.C. 2.200CABANAS MALI DELETE CARLOS CABANAS GÓMEZ GRANXA DANIEL S.C. 2.200

FONTE DO CAN 9162 KOLTON JAVIER CARREIRA OROÑA MERCEDES LEMA POSE 2.200VH PILAR ARTES 4361 SAT FINCA EL PILAR MARCOS POSE SONEIRA 2.400MARTO MAORI 3770 MARTO JUSTO GESTO ANTELO E ESPOSA 1.800

ARO 71 ÁMSTERDAM 254 COOP. S. ANTONIO DE ARO RODRÍGUEZ PAREDES S.C. 2.100PREZO MEDIO: 2.262 TOTAL VENDAS: 29.400


CONVOCATORIAS16

Durante toda a mañá, máis de 160 mozos, maiormente galegos, seguiron o programa deste evento cuxo obxectivo era contribuír á formación dos máis novos do sector, os ca-les dirixen ou teñen intención de dirixir unha explotación láctea no futuro.

A xornada comezou coa intervención do profesor de Po-lítica Agraria da USC Francisco Sineiro sobre a produción de leite sen cotas. A continuación foi a quenda do veteri-nario técnico en calidade do leite Xabier Bermúdez, que falou da eficiencia como garante de viabilidade das explo-tacións. Outra das charlas programadas xirou en torno ao

I ENCONTRO DA MOCIDADE GANDEIRA. LUGO, 31 DE XANEIRO

Laura Seoane e Águeda Capón acompañadas polos relatores participantes

Instantánea tomada durante a charla de Francisco Sineiro

Intervención de Javier Álvarez Lastra

A XORNADA REUNIU MÁIS DE 160 RAPACES CUN INTERESE COMÚN: A XESTIÓN DUNHA EXPLOTACIÓN LÁCTEA

Bos Cid Atwood Moni E.T.

Cid Aftershock Mática

Cid Goldwyn Griselda

Un pracer traballar con vós!Asesoramento en Saúde de Ubre e Calidade do Leite

[email protected]

Ganadería Cid

control reprodutivo e foi desenvolvida polo veterinario de Plantasán Xosé Ramón Botana. Finalmente, o técnico de EmbrioMarket Javier Álvarez Lastra falou sobre a inter-pretación e a aplicación das probas dos touros nas granxas.

O encontro finalizou cunha comida de confraternización durante a cal a presidenta e a vicepresidenta do Clube de Xóvenes Gandeiros de Galicia, Laura Seoane e Águeda Capón, respectivamente, clausuraron o acto.

A primeira edición do Encontro da Mocidade Gandeira, organizada polo Clube de Xóvenes Gandeiros de Galicia no restaurante La Palloza de Lugo o pasado 31 de xaneiro, foi un éxito de convocatoria.

Consulta o vídeo na web www.revistaafriga.com

BATIDOR DE PURÍN. ESPECIALPARA POZOS DE ARENA

DISPONEMOS DEENCAMADORASARRASTRADAS Y SUSPENDIDAS DE 1 M3, 1.7 M3 Y 2.2 M3

BATIDOR CENTRÍFUGO

FABRICAMOS EN 6, 7 Y 8.5 METROS

ASTILLADORAS VERTICALESY HORIZONTALES DE8,10,12,15, 20 Y 25 TN.

GRADILLA NIVELADORAPARA CAMAS DE ARENA. DE4 A 7 DISCOS DE TRABAJO DEPENDIENDO DEL FORMATO DE LOS CUBÍCULOS

CAPACIDAD DE 3 A 5 M3.MANEJABLE POR TRACTORESPEQUEÑOS ARRIMADOR-BARREDOR

PARA TELESCÓPICAS

ENCAMADORAARRASTRADA CON CENTRAL HIDRÁULICA

EXTENDEDOR DE SILO

DESENSILADORA DE BOLAS

PINCHODESENSILADOR

W W W . C O R B A R S L L . C O M

MAQUINARIA AGRÍCOLA CORBAR, S.L.Polígono Industrial San Julián de la Vega, s/n

27614 Sarria, Lugo // E-mail: [email protected]. y Fax: 982 53 14 63 // www.corbarsll.com

VISÍTANOS O LLÁMANOSTE HAREMOS UNADEMOSTRACIÓN


CONVOCATORIAS18

Os dous certames levaron conxuntamente á pista do recinto feiral de Silleda máis de 130 animais, presentados por 24 ganderías das comunidades autónomas de Asturias, Cantabria e Galicia e mais de Portugal.

Primeiramente participaron as numerosas xatas e xoven-cas, en cuxo campionato fixo “dobrete” Pozosaa Atwood 7128 Tamara, de Casa Pozo (Lugo), proclamada xovenca gran campiona tanto do Open coma do concurso galego. O xuíz afirmou que se tratou dunha “gañadora fácil”, moi harmónica e balanceada e cun moi bo movemento.

Na competición internacional de vacas, Badiola Da-mion Koketa destacou xa na sección de adultas de 5 anos, onde quedou en primeira posición por representar “a ex-celencia na estrutura leiteira”, segundo Carscadden. Logo vencería no campionato correspondente e na gran final. A explotación da que procede tamén recolleu os premios de vaca gran campiona reserva, vaca intermedia campiona e mellor criador.

Badiola Damion Koketa, vaca gran campiona internacional

Cimag-GandAgro acolleu o desenvolvemento simultáneo do XXXIII Concurso Internacional e do XXIV Concurso Autonómico da Raza Frisona, ambos xulgados polo canadense Brian Carscadden. As grandes vitorias foron para Badiola Damion Koketa (Gozón, Asturias) e Cid Goldwyn Griselda (Barreiros, Lugo), respectivamente.

BADIOLA GAÑA O INTERNACIONAL DE VACAS E CID TRIUNFA NO GALEGO

Os propietarios da gandería Cid foron outros dos prota-gonistas desta cita ao copar o palmarés de Galicia con Cid Goldwyn Griselda, vaca adulta campiona e gran campio-na, e Bos Cid Atwood Moni ET, como reserva e, ademais, vaca nova campiona “con moito futuro”. O mellor criador neste caso foi Blanco, de Lalín, quen logrou situar a Blanco Leona como vaca intermedia campiona.

PREPARADORES E MANEXADORES Cimag-GandAgro acolleu as tradicionais exhibicións do traballo dos manexadores e dos preparadores menores de 30 anos. No primeiro caso, os galardoados polas súas boas artes foron o cántabro Miguel Expósito, nomeado cam-pión; o chantadino Roi Capón, subcampión; e o menor-quino Guillermo Orfila, mención de honor. No segundo caso impuxéronse a pontevedresa María Manteiga (mellor preparadora) e novamente Guillermo Orfila (segundo me-llor preparador).

CIMAG-GANDAGRO. SILLEDA (PONTEVEDRA), 19-21 DE FEBREIRO



19CONVOCATORIAS

Distribuidores exclusivos de

PONDEROSA HOLSTEINSpara España e Portugal

Tel. 981 791 843 649 239 488

ANGUS, a raza chamada a liderar o mercado de carne de calidade

VENDA D

E ANIM

AIS

HOLS

TEIN

.

Nac

iona

is. I

mport

ados.

Xatas

, xove

ncas

pre

ñadas

ou va

cas

parid

as.

Fina

ncia

men

to.

[email protected]@embriomarket.commóbil 636 977 610

[email protected]@embriovet.esmóbil 649 809 064

[email protected]óbil 616 138 613

Toda a información que

necesitas:

Distribuidores oficiais para España: Blond d’Aquitania

www.embriomarket.com

[email protected]

Cid Goldwyn Griselda, vaca gran campiona de Galicia

Vista da sección de vacas de 5 anos


Pozosaa Atwood 7128 Tamara


CONVOCATORIAS20

María Manteiga foi a mellor preparadora

XXXIII CONCURSO INTERNACIONAL DE FRISÓN OPEN GANDAGRO 2015CATEGORÍAS GAÑADORA GANDERÍA

XATAS 5-7 MESES Perejil Trilitrona ET Granja Perejil “El Macho” (Cantabria)XATAS 8-10 MESES Cudaña Apple Explode ET Cudaña (Cantabria)XATAS 11-13 MESES Badiola Yorick Kentuchy Badiola Holstein (Asturias)XATAS 14-16 MESES, XATA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA Pozosaa Atwood 7128 Tamara Casa Pozo (Lugo)XOVENCAS 17-19 MESES Tizón Rosi Braxton SS Blanco Blanco (Pontevedra)XOVENCAS 20-22 MESES E XOVENCA CAMPIONA Badiola Atwood Karola Badiola Holstein (Asturias)XOVENCAS 23-26 MESES Ponderosa Stanleycup Alxina ET Balazeiro do Sobrado (Portugal)VACA NOVA ATA 30 MESES E VACA NOVA CAMPIONA Bos Cid Atwood Moni ET Gandeiría Cid (Lugo)VACA NOVA 30-36 MESES Pozosaa Sid 3322 Barbie Casa Pozo (Lugo)VACA INTERMEDIA 3 ANOS Badiola Damion Kely Badiola Holstein (Asturias)VACA INTERMEDIA 4 ANOS E VACA INTERMEDIA CAMPIONA Badiola Shottle Megadonna ET Badiola Holstein (Asturias)VACA ADULTA 5 ANOS, VACA ADULTA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA INTERNACIONAL

Badiola Damion Koketa Badiola Holstein (Asturias)

VACA ADULTA 6 ANOS OU MÁIS Badiola Goldwyn Megate I ET Badiola Holstein (Asturias)MELLOR CRIADOR INTERNACIONAL Badiola Holstein (Asturias)MELLOR MANEXADOR Adrián Entrecanales (Cantabria)

XXIV CONCURSO AUTONÓMICO DA RAZA FRISONA FEFRIGA 2015CATEGORÍAS GAÑADORA GANDERÍA

XATAS 5-7 MESES Pozosaa Doorman 2311 Ruanda Casa Pozo (Lugo)XATAS 8-10 MESES Manteiga Airlift Claudia Manteiga (Vila de Cruces)XATAS 11-13 MESES Pozosaa Fever 7149 Madia Casa Pozo (Lugo)XATAS 14-16 MESES, XATA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA Pozosaa Atwood 7128 Tamara Casa Pozo (Lugo)XOVENCAS 17-19 MESES E XOVENCA CAMPIONA Tizón Rosi Braxton SS Blanco Blanco (Lalín)XOVENCAS 20-22 MESES Casa-Nova Delia Fever 943 Casa Nova (Mesía)XOVENCAS 23-26 MESES Vilarmor Yorick Elida 6423 Vilarmor (Ortigueira)VACA NOVA ATA 30 MESES E VACA NOVA CAMPIONA Bos Cid Atwood Moni ET Gandeiría Cid (Lugo)VACA NOVA 30-36 MESES Pozosaa Sid 3322 Barbie Casa Pozo (Lugo)VACA INTERMEDIA 3 ANOS E VACA INTERMEDIA CAMPIONA Blanco Leona Blanco (Lalín)VACA INTERMEDIA 4 ANOS Bos Rey 533 Marta Sánchez ET Rey de Miñotelo (A Pastoriza)VACA ADULTA 5 ANOS, VACA ADULTA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA Cid Goldwyn Griselda Gandeiría Cid (Lugo)VACA ADULTA 6 ANOS OU MÁIS Rey 454 Rosita Goldwyn Rey de Miñotelo (A Pastoriza)MELLOR CRIADOR DE GALICIA Blanco (Lalín)

De esquerda a dereita, Miguel, Roi e Guillermo no podio dos manexadores


GANDAGRO 2015. UN GRANDE ÉXITO PARA LELY

GandAgro 2015 converteuse nunha feira de éxito para Lely. O primeiro premio GandAgro Innova 2015 pola aplicación para móbil Lely T4C InHerd ao principio do salón foi un bo presaxio. O muxido en directo do noso robot Lely Astronaut A4 foi, unha vez máis, unha das principais atraccións da feira. Moitos profesionais da gandería visitaron o noso stand e interesáronse polos nosos produtos.

Lely T4C InHerd

O xurado de GandAgro 2015 decidiu que a aplicación Lely T4C InHerd era a maior innovación tecnolóxica para o sector gandeiro presentada na feira.

A aplicación permite manexar o muxido Lely desde o teléfono móbil, que ten que ser un smartphone. Recibir unha mensaxe ao detectar unha vaca en celo, ver as vacas que están atrasadas para o muxido ou introducir o parto dunha vaca que acaba de entrar nunha nova lactación son exemplos de tarefas que o gandeiro rea-lizará habitualmente con esta aplicación, estando na granxa ou fóra dela.

Lely T4C InHerd dispón dunha aplicación á parte dese-ñada para os asesores da granxa, os cales disporán da información que lles vai permitir ver a evolución que está a ter a granxa ante un cambio de manexo, de ali-mentación etc.

Se queres ver ou saber máis sobre Lely T4C InHerd, po-des visitar a seguinte páxina web de Lely: http://www.lelyt4c.com/es/. Nela podes ver, dunha forma sinxela e moi visual, o funcionamento da aplicación.

O muxido en directo Lely

Que mellor forma de mostrar o funcionamento dun-ha máquina que traballando como o faría realmente nunha granxa!

A habilidade e a sinxeleza do robot permiten facer o muxido en directo nunha feira. A eficacia permite ren-dibilizar ao máximo a máquina na explotación.

En GandAgro tamén se mostrou unha unidade Lely de segunda man. Os robots de segunda man reacondi-cionados son un mercado moi interesante para moitas explotacións.

O arrimador de presebe Lely Juno tivo un éxito moi importante en 2014 nas granxas de Galicia. O dispor de comida sempre no comedeiro, incluso nas horas nocturnas, e poder despreocuparse desta tarefa son as principais razóns do éxito da máquina.

Desde a dirección de Lely en Galicia queremos agrade-cerlles aos nosos clientes e aos gandeiros en xeral a par-ticipación nestas xornadas tan interesantes para nós.

www.lely.com innovators in agriculture

EVOLVE.

AGROTEC ENTRECANALES SLLELY CENTER OUTEIRO DE REI27150 OUTEIRO DE REI (LUGO)Tel. + 34 609 85 77 [email protected]

A innovación ao servizo da gandería

O MELLOR SERVIZO O MÁIS PRETO POSIBLELely baséase no seu coñecemento das tecnoloxías máis avanzadas e das técnicas de diagnóstico máis recentes. Lely garante que só técnicos certificados interveñen no voso sistema de muxido automatizado.

Concurso Nacional de

Primavera Conafe 2015

Torrelavega (Cantabria),

26-29 de marzo

Ven ver o muxido

en directo Lely!


CONVOCATORIAS24

O EQUIPO HOLSTEIN SPAIN CONCURSOU NO EUROPEO DE MONTICHIARI

O European Open Holstein Show celebrouse no mar-co do Dairy Show 2015, organizado de novo pola Asocia-ción Frisona Italiana e acollido nesta ocasión pola localida-de de Montichiari. Ata alí desprazouse o grupo de gandei-ros, manexadores e preparadores que conforman Holstein Spain, con animais das ganderías Cantina Holstein, Casa Poyo, Flora, Manolero e Patrón, de Asturias; Huerta Los Tobías, de Córdoba; Ondazarte Gain, de Guipúscoa, e Planillo Holsteins e SAT Gutiérrez, de Navarra.

Unha das actuacións máis destacadas foi a de Flora WindBrook Holymorning (Cantina Holstein); o seu pri-meiro posto na sección de xovencas de 22 a 26 meses levouna á final do campionato de xatas e xovencas, onde o xuíz Donald Dubois (Canadá) lle concedeu a mención de

Un ano máis, gando de distintas explotacións do país concorreu ao European Open Holstein Show, no que a xovenca Flora Windbrook Holymorning foi distinguida coa mención de honor.

honor. Tamén acadou unha primeira posición, así como o título de mellor ubre de sección, Flora Atwood Mahela (Flora), neste caso entre as vacas de 2 anos sénior coas que competía. Outros animais do equipo ficaron entre os cinco mellores de sección.

Os principais títulos deste certame foron para Bel Gol-dendream Ulderica, xovenca gran campiona; Bel Bag2 Violetta, reserva; Gerboise, vaca gran campiona; Jomagro Goldwyn Jasmin, reserva, e Pozosaa Goldwyn Sonia, men-ción de honor.

XIV EUROPEAN OPEN HOLSTEIN SHOW. MONTICHIARI (ITALIA), 13-15 DE FEBREIRO

Flora Windbrook Holymorning



25CONVOCATORIAS

Flora Atwood Mahela

Planillo Bolton Vialattea

DE PARTE DE HOLSTEIN SPAIN, ¡GRACIAS A TODOS POR VUESTRO APOYO!

RESULTADOS DO GRUPO ESPAÑOL POR SECCIÓNSCATEGORÍAS ANIMAIS POSICIONAMENTOS

CAMPIONATO DE XATAS E XOVENCAS

XATAS DE 6 A 9 MESES Planillo Azure Mila 4.ª

XATAS DE 9 A 12 MESESFlora Bradnick Edurne 2.ª

Gutiérrez Windbrook Estefanía 15.ªXATAS DE 12 A 15 MESES Tobías Sid Silvy 3.ªXOVENCAS DE 15 A 18 MESES Manolero Windbrook Zoe ET 5.ª

XOVENCAS DE 18 A 22 MESESArgomota Windbrook Diosa 5.ª

Bel Mascalese Uga ET 6.ª

XOVENCAS DE 22 A 26 MESESFlora Windbrook Holymorning 1.ª DE SECCIÓN E MENCIÓN DE HONOR NO CAMPIONATOOndazarte Stanleycup Hasania 7.ª

CAMPIONATO DE VACASVACAS DE 2 ANOS JÚNIOR Flora Atwood Adeena ET 4.ªVACAS DE 2 ANOS SÉNIOR Flora Atwood Mahela 1.ª E MELLOR UBRE DE SECCIÓN

VACAS DE 3 ANOS SÉNIORFlora Goldwyn Honeymoon 6.ªPoyo Alexander Alejandra 8.ª

VACAS DE 4 ANOS Planillo Shottle Monalisa 6.ªVACAS DE 5 ANOS Planillo Bolton Vialattea 4.ª


Recorte de Pezuñas Preventivo - CurativoSIGESPROV ESPAÑA - ITALIA PODOLOGOS

AFRIGA ANO XXI- Nº 115

CONVOCATORIAS26

O xuíz irlandés Garry Hurley nomeou vaca gran cam-piona a vaca intermedia campiona, Pereira Shottle Danya, de Vilas Boas & Pereira, unha gandería de Ponte de Lima que desempeñou un papel destacado na final de vacas ao recoller, ademais, os premios de vaca gran campiona reser-va e vaca adulta campiona, con Pereira Goldwyn Gipsy, e de mellor rabaño. As distincións de vaca nova campiona e mellor ubre foron para Leonel Fernando Batista Barbosa.

Os títulos da competición de xatas e xovencas estiveron máis repartidos, pois, mentres que Balazeiro do Sobrado conseguiu o de xovenca gran campiona con Ponderosa Stanleycup Alxina ET, o de xata campiona recaeu na ex-plotación de María Manuela Pereira Marinho e o de me-llor criador correspondeulle a Encanto Natural.

XIII CONCURSO DA RAZA HOLSTEIN FRISIA DA TROFA. PORTUGAL, DO 6 AO 8 DE MARZO

A VITORIA FOI PARA PEREIRA SHOTTLE DANYA


O Concurso da Raza Holstein Frisia da Trofa celebrouse dentro da programación da Feira Anual e xuntou unha boa representación do gando do norte de Portugal para escoller os mellores exemplares do ano.

Vaca gran campiona

Vaca adulta campiona

Mellor ubre


CONVOCATORIAS 27

PALMARÉSCATEGORÍA GAÑADORA GANDERÍA

XATAS DE 6 A 9 MESES VL Aftershock 6 Vale de Leandro (Maia)XATAS DE 10 A 12 MESES 00420 Encanto Natural (Ponte de Lima)XATAS DE 13 A 15 MESES E XATA CAMPIONA 08468 María Manuela Pereira Marinho (Amarante)XOVENCAS DE 16 A 18 MESES Pereira Braxton Lara Vilas Boas & Pereira (Ponte de Lima)XOVENCAS DE 19 A 22 MESES 00388 Encanto Natural (Ponte de Lima)XOVENCAS DE 23 A 27 MESES, XOVENCA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA Ponderosa Stanleycup Alxina ET Balazeiro do Sobrado (Vila do Conde)MELLOR CRIADOR DE XATAS E XOVENCAS Encanto Natural (Ponte de Lima)MELLOR DESCENDENCIA DE TOURO María Manuela Pereira Marinho (Amarante)VACAS SECAS 00291 Encanto Natural (Ponte de Lima)VACAS ATA 30 MESES E VACA NOVA CAMPIONA LB Seaver 170 Leonel Fernando Batista Barbosa (Ponte de Lima)VACAS DE 30 A 36 MESES VL Atwood 577 Vale de Leandro (Maia)VACAS DE 3 ANOS LB Tee Off 137 Leonel Fernando Batista Barbosa (Ponte de Lima)VACAS DE 4 ANOS, VACA INTERMEDIA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA Pereira Shottle Danya Vilas Boas & Pereira (Ponte de Lima)VACAS DE 5 ANOS E VACA ADULTA CAMPIONA Pereira Goldwyn Gipsy Vilas Boas & Pereira (Ponte de Lima)VACAS DE 6 ANOS OU MÁIS 00760 José Luís Sousa Torres (Maia)MELLOR UBRE LB Seaver Messi Leonel Fernando Batista Barbosa (Ponte de Lima)MELLOR RABAÑO Vilas Boas & Pereira (Ponte de Lima)MELLOR DESCENDENCIA DE VACA Vale de Leandro (Maia)

- R

CS

Lal

lem

and

405

720

194

- 0

3200

9.

www.lallemandanimalnutrition.comLALLEMAND BIO, SLTelf : +34 93 241 33 80 - Email : [email protected]


Xovenca gran campiona Vaca nova campiona


CONVOCATORIAS28

Africor Lugo e Afriga.tv tamén contaron coa colabo-ración da Xunta de Galicia, a Deputación Provincial de Lugo, Xenética Fontao, Dismagán, Innofarm, Elanco e as queixerías Marqués de Cernadas e Prestes para a celebra-ción deste encontro.

As opinións acerca do estado actual no que se atopa a produción de leite coa nova PAC e a fin das cotas provi-ñeron da mesa redonda, moderada polo xornalista Xoán Ramón Alvite, na que participaron sete produtores de España e Portugal: Juan Gutiérrez, gandeiro de Navarra; Paulino Badiola, produtor socio de Central Lechera As-turiana (CLAS); Jorge Hernández, presidente da Asocia-ción Frisona Independente de Zamora (Afriza); Francisco Fernández, xerente da OPL de Castela e León Agaprol; José Ángel Blanco, presidente da cooperativa Os Irman-diños de Ribadeo; Carlos Neves, presidente da Asociación dos Produtores de Leite de Portugal (Aprolep), e Antonio Casas, presidente da Asociación Frisona Andaluza (AFA).

No debate houbo posicionamentos diferentes en canto ao papel das organizacións de produtores de leite (OPL), pois mentres que Jorge, Juan ou José Ángel se amosaron pesimistas ou escépticos sobre a súa efectividade porque consideran que, malia que as organizacións intentan con-centrar a oferta, non hai unha negociación real coas indus-

De esquerda a dereita, Juan Gutiérrez, Paulino Badiola, Jorge Hernández, Francisco Fernández, José Ángel Blanco, Carlos Neves e Antonio Casas

A Facultade de Veterinaria de Lugo acolleu a oitava edición da Xornada Técnica de Produción de Leite promovida por Africor Lugo e Afriga.tv, co patrocinio de AgroBank, e seguida por máis de 550 profesionais do sector.

trias porque estas non teñen a vontade de comprar ou de discutir as condicións dos contratos, e porque o Goberno tampouco as obriga a mercar o leite, outros membros da mesa que forman parte dalgunha OPL cren que é unha ferramenta que se encontra ao seu alcance e á que se lle debe sacar partido porque non custa moito e están media-namente satisfeitos cos resultados obtidos; non obstante, recoñeceron moitas dificultades no trato coas empresas, ata o extremo de que “moitas non nos collían o teléfono”, tal como confesaba Francisco.

Estes variados puntos de vista parten dos distintos contextos expostos, coma o asturiano, onde os socios de CLAS logran un bo prezo polo canon de marca, a subministración preferencial a Capsa e a distribución de beneficios da corporación; o zamorano, onde GAZA se centrou en buscar un produto de calidade e foi a primeira en certificar o leite na granxa; o portugués, no que a em-presa Lactogal adquire o 60-70 % do leite e fixa o pre-zo base, que o ano pasado estivo nos 30-32 céntimos no continente (un pouco superior nos Azores); ou o andaluz, xa que o 100 % do leite que se lle vende á industria nesa comunidade negóciase a través da OPL do Sur, integrada por gandeiros independentes e cooperativas, cun prezo medio de 39 céntimos/litro en 2014.

VIII XORNADA TÉCNICA DE PRODUCIÓN DE LEITE. LUGO, 27 DE FEBREIRO

A MESA REDONDA CON GANDEIROS DE ESPAÑA E PORTUGAL TRATOU A SITUACIÓNDO MERCADO LÁCTEO



29CONVOCATORIAS

Outras ideas que se formularon foron a de dispor de máis escolas de dirixentes de explotacións, para “ter moitos gandeiros con formación, que sexan capaces de ver un problema, discutir, decidir…”, en palabras de Carlos; rachar co tipo de relación que se tivo durante moitos anos “de falso paternalismo das industrias cos gandeiros” e, á inversa, “do síndrome de Estocolmo”, segundo Francisco; ter ilusión, que para Antonio é un concepto “importantísimo”, e “copiar e copiar ben” do que están facendo mellor outros países; esixirlles ás cooperativas “estar no mercado, cuns prezos iguais aos que hai no mercado, e, ao mesmo tempo, ter unha em-presa capitalizada que puidera tratar as industrias de igual a igual”, de acordo con José Ángel; e, xenerica-mente, contar cunha maior implicación da Adminis-tración para desenvolver as ferramentas que existen e presionar máis para que os supermercados non usen o leite como reclamo.

A NOVA PACA información sobre a PAC 2015-2020 foi ofrecida por Luis Agüero, subdirector xeral adxunto de Pro-dutos Gandeiros do Ministerio, e José Ángel Burgo, subdirector xeral de Xestión da PAC da Consellería do Medio Rural e do Mar. Ambos detallaron a relación de pagos e o importe previsto para cada un, así como os requisitos para beneficiarse deles.

Deste xeito, repasáronse criterios coma a figura do agricultor activo, respecto da que Agüero advertiu que “máis vale de entrada cumprir co 80-20 %” e que quen non o cumpra “non será excluído pero si investigado”; os dereitos sobre pastos permanentes, que só se lles asig-narán a titulares dunha explotación gandeira; a rexiona-lización, sobre a que indicou que “independentemente do que se poña agora ou no futuro, a referencia segue sendo o que era o SIXPAC 2013” e que as rexións xa están creadas “pero o que non sabemos é que importe medio corresponde a cada rexión”; o pago verde, para o que a mestura veza/avea non é válida como superficie de interese ecolóxico; ou as axudas asociadas, para as que as vacas sempre teñen que estar na granxa nas catro datas de permanencia que se van comprobar (xaneiro, abril e dúas datas intermedias), polo que “unha vaca que deixe de estar xa non cobra, inda que a substitúas por outra”.

Aplicación en GaliciaBurgo, pola súa banda, fixo algunhas especificacións sobre o caso galego. Por exemplo, que o período de cultivo es-collido para declarar é de maio a setembro, que “suxeitos a diversificación e greening temos pouco máis de 3.000 explotacións das 35.000”, que os pastos clasificados coma sensibles dentro da Rede Natura son 17.000 ha de tur-beiras basicamente do Xistral, ou que os cruzamentos e conxuntos mestizos contan para as axudas se están nunha explotación de leite.


www.fondrigomaquinaria.com

“Estamos seguros que estas cargadoras Schäffer contribuirán a aumentar el rendimiento de sus explotaciones ganaderas”

Lavadora de parrillas

ARRIMADOR DE COMIDA CON CEPILLO Y PLACA LATERAL O ESPIRAL PARA VOLTEO DE MEZCLA*

Castro de Rei (Lugo)

DISTRIBUIDORES PARA ESPAÑA Y PORTUGAL

Comercial:Recambios-Asistencia:

Máquina destaca en

CIMAG-GANDAGRO 2015


CONVOCATORIAS30

O control da urea. Gregorio Salcedo, profesor do CIFP Granja Las Heras (Cantabria), explicou como se poden controlar os valores altos de urea no leite mediante cam-bios na ración ou coa inxestión de aceites esenciais, me-didas que permiten aumentar a eficiencia da utilización proteica da dieta.

Os 90 días en torno ao parto. Os técnicos de Elanco Cris-tina Andreu e Juan Cainzos repasaron, coa axuda dos asis-tentes, as áreas nas que deberían intervir gandeiros, vete-rinarios e nutrólogos durante dous meses antes do parto e un mes despois, xa que do éxito da transición nese período crítico depende a capacidade da vaca para afrontar as de-mais fases da lactación.

Solucións financeiras. Carme Sabrí, directora de Ne-gocio Agrario de AgroBank, presentou a rede nacional de oficinas desta entidade e as accións de impulso do sector que levan a cabo e expuxo o abano de produtos e servizos financeiros especificamente destinados á xente do campo.


Inauguración da xornada a cargo do presidente da Deputación Provincial de Lugo, José Ramón Gómez Besteiro; a directora xeral de Produción Agropecuaria da Xunta de Galicia, Patricia Ulloa; a subdirectora xeral de Produtos Gandeiros do Magrama, Josefa Lueso; o decano da Facultade de Veterinaria, Germán Santamarina; e os presidentes de Africor Lugo e de Afriga, José Carlos Vega e Juan Novo


31CONVOCATORIAS

Datos contacto:

Alfonso EgeaMóvil: 616 50 82 88, Fax: 957 958 [email protected]

La pala más vendida del mundo.

Designed and manufactured by ÅlöTM

Original ImplementsTM

App de Africor Lugo. O xerente de Africor Lugo, Rami-ro Fouz, deu a coñecer a aplicación gratuíta para móbiles da Asociación, a primeira activada en España coa que se poden consultar os resultados do control leiteiro, consellos de reprodución, a bolsa de recría etc., contidos que mesmo están dispoñibles sen conexión a Internet.

App de AgroBank-La Caixa. Esta aplicación permite consultar as operacións diarias e facer as xestións de oficina dende calquera lugar e en calquera momento. Laura Lema tamén mostrou o innovador sistema de pago con tarxeta a través do propio móbil e dunhas pulseiras.

App Keto-Track. Juan Cainzos encargouse de describir o funcionamento da app Keto-Track, desenvolvida por Elanco para a monitorización da incidencia da cetose nas granxas coa toma de datos.


SAC EQUIPOS PARA TODO TIPO DE ORDEÑO

S.A.CHRISTENSEN & COwww.sac.dk

TUBIO ROMERO

TUBIO ROMERO

Ctra. Santiago-Noia Km 15, 15281 Urdilde – A Coruña - Telf.: 981 805 [email protected] - www.importlait.com

Delegación en Ordes: Rúa da Feira, 14 baixo 15690 Ordes (A Coruña) Telf.: 981 682 419

SAYCA AutomatizaciónC/Domingo Fontán nº. 4 Madrid, 28028 Tel: 034 645 81 11 82

Gracias a los 40 años de experiencia que cada una de las compañías atesora en el diseño, fabricación y montaje de material ganadero, nos ponemos a su disposición para asesorar y suministrar las mejores soluciones a los profesionales del vacuno de leche de alta producción.

www.etxeholz.net Teléfono 948 983 390

Porque las vacas prefieren pisar blando

suelos de goma

Made in Canada

www.animat.ca 948 98 33 90

Toxiña, nº 7 - Noceda - Lalín36.512 - Pontevedra606.607.367

27.560 - Lugo982.377.103

27.760 - Lugo982.121.035

27.004 - Lugo982.212.614


EXPLOTACIÓN34

Jesús, de 34 anos, e o seu pai, Pepe, xa xubilado, diante da nave de produción

CASA GRANDE DE PADÍN (RODEIRO, PONTEVEDRA)

A historia desta gandería remóntase a 1990, cando os pais do actual propietario, Jesús Nieto Marcos, puxe-ron en marcha unha explotación láctea en común –ata ese momento, cada un ocupábase dos animais da súa casa de solteiro–. Jesús, que sempre traballou na granxa familiar, púxose á fronte do negocio no ano 2004, despois de con-cluír os estudos de Capacitación Agraria e coincidindo coa xubilación dos seus pais.

Nestes 25 anos pasaron dun rabaño de dez vacas frisonas aos 240 exemplares que teñen na actualidade. O maior cre-cemento produciuse a partir de 2010 coa compra de ani-mais procedentes de Alemaña e doutros puntos de España, e a idea de Jesús é seguir medrando, orientándose á nova produción sen cotas.

A gandería Casa Grande de Padín está situada na parroquia de Arnego, no concello pontevedrés de Rodeiro. Con 108 vacas en muxidura e unha media de produción actual de 42 litros, a filosofía de traballo do propietario inclúe a introdución das mellores materias primas na ración independentemente do incremento no custo de alimentación porque, asegura, aforrar nesta área non lle compensa economicamente.


“OS CUSTOS NON IMPORTAN SE A FACTURACIÓNPOR VACA AUMENTA”


35EXPLOTACIÓN

Tel. (+34) 985 303 752 – www.easy-covering.com

P. de Somonte, c/Mª Glez. La Pondala nº 41, C.P. 33393 Gijón

Naves Ganaderas, Almacenes y Cobertizos

Gran aislamiento y luminosidad · Ventilaciones Automáticas · Mejores Condiciones internas

· AHORRO DE HASTA UN 90%

EN CIMENTACIÓN

· MENOR ESTRÉS TÉRMICO

EASY-COVERING

Pegoes (Portugal) Taborcias (Asturias)

Nave para 800 terneros de cebo Nave para 110 vacas de leche

Concretamente, o día que visitamos a explotación tiñan 108 vacas en lactación, 30 secas e 102 cabezas de recría. Aos 590.000 kg de cota que teñen en propiedade sumá-banse outros 900.000 kg que alugaron para esta derradei-ra campaña regulada co sistema de cotas. Conscientes da probabilidade de que este ano podía haber supertaxa, tra-ballaron con previsión e alugaron todos os quilos que pre-cisaban no mes de abril a un prezo aceptable; deste xeito, produciron sen presión toda a campaña.

Con dous muxidos diarios, a media de produción do mes de febreiro foi de 42 litros vaca/día, cun 3,2 % de graxa, un 3,31 % de proteína, un RCS de 130.000 e unha bacterioloxía de 12.000 ufc/ml. A media da última campaña da que hai datos rexistrados (2013) foi de 11.022 litros vaca/ano.

Do día a día da gandería encárganse Jesús e un empre-gado a tempo completo, se ben é certo que os pais de Jesús tamén botan unha man cando é preciso. A maiores, nas épocas dos labores agrícolas, contratan outro traballador a media xornada.

MANEXO E ALIMENTACIÓN As vacas en lactación agrúpanse nun único lote e a súa ra-ción inclúe 12 quilos de silo de millo, 10,3 de fariña de mi-llo, 3,2 de soia, 2,7 de colza, 3 de palla moída, 3,2 de veza, correctores, aceites e azucres. Explícanos Jesús que para as produtoras non utilizan silo de herba porque o descenso de

leite en tanque que supón non lles compensa economica-mente, aínda que o importe en alimentación se abarate. A súa filosofía de negocio é intentar que entre o que lles custa a ración e o que ingresan pola venda do leite haxa sempre un beneficio mínimo de 6,5 euros por vaca e día. Iso si, as materias primas cómpranas no porto con contratos de futuros para obter mellores prezos.

As secas e as xovencas preñadas a partir de sete meses inxiren unha mestura composta por 14 quilos de silo de herba, 2,7 de fariña de millo, 1,5 de soia, azucres e co-rrectores. Neste caso, o carro prepárano cada dous días, a diferenza da ración de produción, que elaboran a diario.

As vacas de posparto comen de ambas as racións an-teriores, xa que, aínda que polo día se lles subministra a mestura das produtoras, pola noite dormen coas secas e acceden ao seu comedeiro.

A recría téñena organizada en varios lotes de idade. Des-pois da desteta, que fan aos dous meses, as xatas son ali-mentadas cun penso de arranque e cunha mestura de palla, soia e fariña de millo. A partir dos sete meses e ata que son diagnosticadas como preñadas, reciben unha mestura de silo de herba, fariña de millo, herba seca, soia, colza e correctores. Finalmente, ata os sete meses de xestación –momento que pasan ao lote das secas–, proporciónanlles unha mestura de silo de herba, fariña de colza, herba seca e correctores.



EXPLOTACIÓN36

Os acabados de nacer permanecen en boxes individuais ata a desteta e son alimentados con leite en po, un penso específico para esta primeira etapa de desenvolvemento e auga.

As vacas de produción e as secas dormen en cubículos con cama de serraduras e carbonato cálcico, que limpan tres veces ao día. Por outra banda, a recría descansa en ca-mas de goma.

A limpeza dos patios fana con arrobadeira arrastrada nos lotes de produción e das secas, mentres que na zona onde se aloxa a recría, máis antiga, teñen emparrillado.

Tanto o comedeiro das vacas en muxidura coma o das secas están recubertos de plaqueta que favorece a salubri-dade dos alimentos. En ambos os lotes dispoñen tamén de cepillos de cow comfort para que os animais se sintan o máis cómodos posible e aumenten así a produción.

Lote das secas

INSTALACIÓNSNesta explotación pontevedresa dispoñen de dúas naves anexas para o aloxamento do gando e mais dun almacén no que gardan as materias primas. O establo de produ-ción –construído hai dous anos– ten cuberta de panel de sándwich e peches laterais que combinan panel prefabri-cado de formigón e malla cortaventos, de maneira que a ventilación no interior é óptima. O establo das secas e da recría está formado, en realidade, por dúas naves unidas, levantadas en diferentes épocas; teñen teito de uralita e peches laterais de bloque.

En total, contan con 2.500 m2 de instalacións que teñen ao máximo de capacidade, sobre todo na zona da recría. Se seguen medrando, como Jesús nos comentou que teñen pensado, veranse na obriga de acometer obras de amplia-ción para darlles cabida a todos os animais. Polo de agora, o máis inminente é a construción dunha nave para meter os boxes individuais dos acabados de nacer.

Interior da nave de produción

CON DOUS MUXIDOS DIARIOS, A MEDIA DE PRODUCIÓN DO MES DE FEBREIRO FOI DE 42 LITROS VACA/DÍA, CUN 3,2 % DE GRAXA, UN 3,31 % DE PROTEÍNA E UN RCS DE 130.000Comedeiro das secas, recuberto de plaqueta


A recría máis grande dorme en camas de goma

GEA Farm Equipment | Mullerup

engineering for a better world GEA Farm Technologies


EXPLOTACIÓN38

REPRODUCIÓN E XENÉTICANa Casa Grande de Padín fan a primeira inseminación aos 13 meses e medio. Coas xovencas virxes e coas de primeiro parto utilizan sempre seme sexado. De momento non tra-ballan con embrións, pero están xenotipando todas as xatas que nacen na explotación e, en canto reciban as primeiras probas, teñen previsto extraerlles embrións ás mellores.

Na actualidade, a media de inseminacións por preñez do conxunto do rabaño é de 2,11 doses, a taxa de fertilidade é do 44,86 % e a taxa de preñez, do 23,3 %. Na última cam-paña con datos rexistrados (2013), o intervalo medio entre partos foi de 420 días e a media de partos, de 2,7.

Comenta Jesús que “unha vez que tes as instalacións a punto e a alimentación e o manexo son os adecuados, a xenética xoga un papel fundamental porque non todas as vacas son iguais”. Este gandeiro escolle os sementais aten-dendo á súa vida produtiva –é dicir, que as fillas teñan boa taxa de fertilidade–, ás células somáticas, á produción e, a partir de agora, co fin das cotas, aos quilos de graxa e de proteína. En ningún caso busca tipo nin moito menos va-cas de concurso.

Para cada campaña elixe un número reducido de touros e sempre, desde o ano 2008, xenómicos; cando visitamos a granxa estaban traballando con Adidas, Puzzle e Cabriolet.

A media ICO da gandería é de 2.157 puntos e a da última cualificación morfolóxica, feita sobre 70 animais, foi de 78,14.


Sala de muxido semitraseiro de 2x8 puntos

Vista xeral da explotación

EXPLICA JESÚS QUE NA RACIÓN DE PRODUCIÓN NON UTILIZAN SILO DE HERBA PORQUE O DESCENSO DE LEITE QUE SUPÓN NON LLES COMPENSA ECONOMICAMENTE, AÍNDA QUE O IMPORTE EN ALIMENTACIÓN SE ABARATE

Lugar onde teñen provisionalmente unha parte dos boxes para os acabados de nacer

Camiño vello de Mourelle, s/n – 15840 Santa Comba (A Coruña) – ESPAÑAConsulte prezos sen compromiso

COMA SEMPRE, OS PRIMEIROS DENDE 1975

Coas nosas novas camas para area gaste só a area imprescindible

Colchóns Elmega: confort, duración, suavidade e impermeabilidade

TANQUES DE FRÍOBaixo consumo e alto rendemento

Salas de ordeño

Calidade e limpeza co mínimo consumo

OFERTA

HASTA 30


EXPLOTACIÓN40

Neste almacén gardan a maior parte das materias primas A fosa de xurro é aberta, con peche perimetral e capacidade para un millón de litros

SUPERFICIE AGRÍCOLAA agricultura non é o piar máis destacado desta explota-ción; así o recoñece Jesús, o cal asegura que o seu son “as vacas, os muxidos e conseguir a máxima produción”, e que para iso non se precisa ter moita superficie.

Dispoñen de 33 hectáreas en propiedade e decidiron non coller máis terras en arrendo. En seis hectáreas cultivan millo e, no resto, pradería de raigrás. Na zona onde se sitúa a gan-dería non se dá moi ben o millo; a colleita que obteñen alcán-zalles para 8-9 meses e, a partir de aí, substitúen o silo deste cereal por outras materias primas adquiridas no mercado.

Dos labores agrícolas encárganse eles, excepto dos en-silados e da preparación das terras para a sementeira do millo, que contratan cunha empresa externa especializada.

A FIN DAS COTASCon respecto ao futuro do sector lácteo, agora condicio-nado pola produción desregularizada, Jesús afirma que “en realidade, sempre imperou a lei da oferta e da de-manda, con cotas e sen elas”, polo que se mostra con-vencido de que seguirán vindo épocas boas e malas. Non obstante, o que ten claro é que a el non lle importa au-mentar custos, nomeadamente custos de alimentación, se a facturación por vaca se incrementa, e ese equilibrio ten que ser xestionado por cada gandeiro en función das súas circunstancias.

Actualmente, Leche Celta é a industria que lles recolle o leite e estállelo pagando a 0,275 €/kg máis prima de canti-dade, calidades e IVE.

A MEDIA ICO DA GANDERÍA É DE 2.157 PUNTOS E A DA ÚLTIMA CUALIFICACIÓN MORFOLÓXICA, FEITA SOBRE 70 ANIMAIS, FOI DE 78,14

Grupo de xovencas no comedeiroNo lote de produción, a arrobadeira está programada para pasar cada catro horas


CO-OP BOSSIDE MASSEY-ET

CO-OP SHOTTLE LAZARITH-ET

Eurodistribución Ganadera, SL - CRI España

[email protected]+34 987 213 172 +34 676 46 77 46 www.criespana.com

Nuestros números 1

...En las listas de los mejores

SEXADO

SEXADO

SEXADO

OVINA JULETTA JUNIOR


A Deputación de Lugo recibirá estes días as obras

finalizadas do centro de recría –o primeiro público

de gando vacún de España– que executou na Granxa

Gayoso Castro de Castro de Rei. A institución

provincial investiu, en solitario, arredor de 12 millóns

de euros no proxecto, poñendo de manifesto, unha

vez máis, o seu compromiso coas necesidades dos

gandeiros e co medio rural. Prevese que cada ano

saian 1.500 reses do centro, xerando un volume de

negocio de 3 millóns de euros.

O CENTRO DE RECRÍA DA DEPUTACIÓN DE LUGO ENTRARÁ EN FUNCIONAMENTO ESTE ANO

Este centro duplicará a capacidade de

recría existente en Galicia con 3.000

novas prazas e aforraralles cartos aos

gandeiros, os cales non terán que levar

as súas xovencas fóra de Galicia. A De-

putación prevé unha redución media de

300 euros no custo por cada animal que

se recríe nestas instalacións, en com-

paración co custo de recriar na propia

explotación ou de externalizala nun cen-

tro privado.

Os exemplares que se recríen neste

centro estarán sometidos a un rigoroso

control sanitario e acadarán un alto va-

lor produtivo e xenético, o que lles per-

mitirá aos gandeiros contar con animais

cun prezo no mercado non inferior aos

2.000 euros. Se das instalacións saen

ao ano 1.500 reses, o volume de negocio

xerado será de 3 millóns de euros.

PUBLIRREPORTAXE42


Por outra parte, o centro de recría da

Deputación reactivará a economía pro-

vincial. A actividade económica xerada

coa recría quedará en Lugo, xa que a

alimentación e os materiais compra-

ranse na provincia, e os veterinarios e

o persoal que atendan os animais serán

lucenses. Por poñer un exemplo, o ali-

mento consumido durante un ano po-

las 3.000 reses terá un valor de 900.000

euros, cartos que quedarán en Lugo.

PLANTA DE BIOGÁS AGROGANDEIROO centro leva integrada unha planta de

biogás que permitirá transformar en

enerxía o 100 % dos residuos que se xe-

ren, é dicir, suporá que os custos ener-

xéticos destas instalacións sexan de

cero euros e contribuirá a unha xestión

racional e sostible.

A planta proporcionará 300 KW co

tratamento de 32.000 metros cúbicos de

xurros, estercos e residuos vexetais. Só

as 3.000 xovencas que acollerá o centro

achegarán 28.000 metros cúbicos de

xurro ao ano.

Os 300 KW que producirá non só farán

que o centro sexa autosuficiente, senón

que producirá excedentes de enerxía.

Quedarán libres 2.000 megavatios eléc-

tricos anuais, o suficiente para abaste-

cer 250 vivendas e aforrar 200.000 euros

de luz ao ano, así como outros 1.700

megavatios térmicos, o equivalente a

100.000 euros de auga quente ou cale-

facción.

Ademais do aforro de custos, a planta

de biogás achegará outras vantaxes:

- Incrementarase o valor agronómico

dos xurros e do esterco, pois transfor-

maraos en dixestato, mellorando a ca-

pacidade de fertilizante.

- Evitarase a emisión á atmosfera de

400 toneladas de CO2 anuais, o equivalen-

te ao consumo anual de 235 automóbiles.

PUBLIRREPORTAXE 43


Decembro 2010

Aprobación do proxecto de obra do centro de

recría da Granxa Provincial Gayoso Castro

Xullo 2011- agosto 2012

Primeira fase de construción:

Investimento: 6.000.000 €Explanación de terreos

Construción de 13 naves

Construción de 12 silos para forraxe

Construción de 5 esterqueiras

Decembro 2013-marzo 2015

Segunda fase de construción:

Investimento: 5.300.000 €Acondicionamento das naves e

equipamento das mesmas

Instalacións eléctrica e de auga

Reacondicionamento das dúas naves

existentes

Construción da planta de biogás

Construción da balsa para o dixestato

(xurro líquido)

A Deputación de Lugo

investiu, en solitario,

arredor de 12 millóns

de euros

CRONOLOXÍADAS OBRAS

PUBLIRREPORTAXE44


Superficie que ocupa o recinto: 86.000 m2

Dimensións e características das naves:

Equipamento das naves:

Outros equipamentos para o gando:

Outras instalacións do centro:

O centro terá

unha capacidade

para 3.000 reses

CARACTERÍSTICASTÉCNICAS DAS INSTALACIÓNS

PUBLIRREPORTAXE 45


PRODUCIÓN46

SER AGRICULTOR ACTIVO Os pagos directos da PAC están dirixidos ás persoas que cumpran os requisitos de agricultor activo, que sexan titulares dunha explotación agrícola ou gandeira inscrita no rexistro correspondente, con independencia do réxime de tenencia da terra, e que leven a cabo unha actividade agraria.

Para ser considerado agricultor activo, debedes acredi-tar que, polo menos, o 20 % dos vosos ingresos agrarios totais son distintos dos pagos directos da PAC.

ALGUNHAS CUESTIÓNSPRÁCTICAS SOBRE A APLICACIÓN DA NOVA PACRecompilamos resumidamente os datos máis importantes a ter en conta á hora de solicitar as axudas directas da PAC 2015-2020, obtidos da información facilitada polo Ministerio de Agricultura, Alimentación e Medio Ambiente a través da súa web ou das conferencias técnicas impartidas ultimamente polos seus representantes.

Para realizar esta comprobación, tomaranse os datos de-clarados no exercicio fiscal máis recente e, no caso en que nese exercicio non se alcance o límite do 20 %, poderanse ter en conta os ingresos agrarios dalgún dos dous exercicios fiscais inmediatamente anteriores.

Ao respecto, as indemnizacións percibidas a través do Sistema de Seguros Agrarios Combinados computan como ingresos agrarios distintos dos pagos directos.


PRODUCIÓN 47

PARA SER CONSIDERADO AGRICULTOR ACTIVO, DEBEDES ACREDITAR QUE, POLO MENOS, O 20 % DOS VOSOS INGRESOS AGRARIOS TOTAIS SON DISTINTOS DOS PAGOS DIRECTOS DA PAC

Se vos incorporades á actividade agraria por primeira vez, o requisito do 20 % deberedes acreditalo, como moi tarde, no segundo período impositivo seguinte ao da pri-meira solicitude de axuda. Así mesmo, en determinadas circunstancias debidamente xustificadas, como no caso de primeiras incorporacións en cultivos que tarden uns anos en entrar en produción, este requisito poderá ser acredita-do tamén con posterioridade.

A comprobación da regra do 20 % só se realizará para os beneficiarios que no ano anterior recibirades pagos directos por un importe superior a 1.250 euros. No caso de que o beneficiario non presentase unha solicitude de pa-gos directos o ano anterior, o importe que se utilizará para comprobar se se supera ou non o límite de 1.250 euros será o resultado de multiplicar o número de hectáreas elixibles declaradas no ano de que se trate polo valor medio nacio-nal dos pagos directos por hectárea para o ano anterior ao da solicitude.

1.

Facilitámoslle os trámites e anticipámoslle a PAC

Nova PAC 2015

favorables no momento que o necesite. 1 unha batería portátil para

o móbilna nosa entidade.

AgroBank

Quen non cumpra a regra do 20 % non será excluí-do pero a súa situación será considerada de risco e será obxecto de control para que demostre que é o responsable do risco empresarial da explotación e que exerce unha ac-tividade agraria.

DEMOSTRAR A ACTIVIDADE AGRARIAO agricultor activo debe realizar unha actividade agraria sobre as superficies declaradas da explotación, que pode consistir na produción, cría ou cultivo de produtos agra-rios, incluída a colleita, ou no mantemento das superficies agrarias en estado adecuado para o pasto ou o cultivo.

Daquela, debedes declarar na vosa solicitude de axuda, para cada parcela ou recinto, o cultivo ou aproveitamento que vaiades realizar e, no seu caso, que a parcela ou recinto é obxecto dun labor de mantemento, indicando o tipo de mantemento realizado no caso dos pastos.

Cando declaredes superficies de pastos como parte da vosa actividade gandeira, debedes ter en conta que hai que declarar ademais o código REGA da explotación ou ex-plotacións gandeiras das que sexades titulares. Non se lles asignarán dereitos de pago básico sobre superficies de pastos permanentes a aqueles que non sexan gandeiros.

O número de Unidades de Gando Maior (UGM) por hectárea debe ser, polo menos, de 0,20 para que se consi-dere que se realiza unha actividade sobre a superficie de pasto declarada.


PRODUCIÓN48

No caso de que non alcancedes as 0,20 UGM/ha, ou cando non sexades titulares dunha explotación gandeira e vaiades recibir axudas sobre superficies de pastos, entende-rase que estades a crear artificialmente as condicións para recibir as axudas e, por tanto, poderedes perder o dereito ao pago das mesmas, salvo que presentedes probas de que realizades labores de mantemento na superficie que excede da proporción de 0,2 UGM/ha, no caso de ser gandeiros, ou na totalidade da superficie, se non o sodes.

Igualmente, é moi importante que as superficies que declarades non se atopen en estado de abandono, xa que perderían o dereito a recibir axudas. Cómpre conservar os xustificantes dos gastos feitos nos labores de mantemen-to, tanto no caso de declarar un cultivo ou aproveitamento coma se declarades as superficies en mantemento.

Neste tipo de control, as situacións de risco son: Barbeito ou inexistencia de cultivo reiterados (durante 3 anos ou máis)Mantemento de pastos mediante prácticas distintas ao pastoreoSuperficies de pastos afastadas da explotación

ACCEDER AO PAGO BÁSICOÉ un pago desvinculado da produción, baseado na asigna-ción de dereitos transmisibles por hectárea elixible, e vén a substituír o pago único. O valor dos novos dereitos de pago básico establécese sobre a base dunha referencia rexional, onde o período histórico de referencia básico é a campa-ña 2013.

Para beneficiarvos da primeira asignación do pago básico tedes que cumprir os seguintes requisitos:

Ser agricultor activo.Presentar a solicitude a tempo, no prazo marcado.Ter percibido pagos directos en 2013. Ter tido asignados dereitos da reserva nacional en 2014; neste caso teredes que volver facer a solicitude da reserva nacional en 2015.Ser obxecto dun cambio de titularidade producido do 16/05/2014 ao 15/05/2015; os dereitos de pago básico que lle correspondían á persoa cedente pasan ao novo titular, tanto en arrendamentos coma en transferencias.

REXIONALIZACIÓNPara a implementación do réxime de pago básico en Espa-ña estableceuse un modelo de aplicación nacional baseado en rexións agrarias e na diferenciación de importes para as super-ficies de cultivos herbáceos (distinguindo secaño e regadío), as de cultivos permanentes e os pastos permanentes.

O modelo ten 50+1 rexións (publicadas no BOE) e en cada rexión hai superficies dun só tipo. As rexións reflicten que actividade agraria se veu realizando nelas de forma tra-dicional e posúen un valor de referencia en forma de taxa rexional. O importe final dispoñible para cada unha fixa-rase en función das solicitudes de axudas presentadas na campaña 2015, polo que non se saberá ata finais deste ano.

En España, o número máximo de dereitos de pago básico que poderá asignárselle a un agricultor será igual ao nú-mero de hectáreas admisibles que declare na súa solicitude de axuda de 2015, a condición de que non sexa maior que as hectáreas admisibles que declarou na súa solicitude de axudas de 2013; nese caso, asignarase un número igual ás hectáreas admisibles declaradas ese ano. É dicir, o número de hectáreas admisibles que declarastes en 2013 constitúe a vosa superficie admisible de referencia.

Para o cálculo do valor unitario inicial dos dereitos de pago básico dun agricultor, tomarase como referencia o nivel de pagos directos que percibise na campaña 2014, e cuxos importes se vaian integrar, a partir de 2015, no novo réxime de pago básico. Pero o valor dos dereitos que se asignen vai estar afectado pola converxencia, a cal con-siste na aproximación dos valores unitarios iniciais ao valor medio rexional.

CONVERXENCIAEstas son as regras de converxencia:

Cando o valor unitario inicial (€/ha) sexa inferior ao 60 % do valor medio da rexión, incrementarase ata o devandito valor en 5 anos.Cando o valor unitario inicial (€/ha) se atope entre o 60 e o 90 % da media da rexión, incrementarase en 5 anos en 1/3 parte da diferenza entre o devandito valor e o 90 % da media.Cando o valor unitario inicial (€/ha) sexa superior á me-dia da rexión, reducirase, pero nun 30 % como máximo.

O paso do valor unitario inicial ao seu valor unitario final en 2019 vaise a realizar en 5 etapas idénticas, cuxa aplica-ción comezará en 2015.

Datos técnicos:LONGITUD: 2,15 mALTURA: 1,50 mANCHURA:1,56 mPESO: 620 Kg

Claves del diseño del producto:Totalmante automáticaPosiblilidad de poner la paca verticalContador electrónico programable de vueltas por pacaComodidad del enganche rápido para tractoresDistancia mínima entre paca y tractor (65 cm)Accionada desde el mando del tractorRodillos de estiramiento de aluminio con dos niveles de tensiónBrazo giratorio en aluminio de gran sección

MILLARES TORRÓNEstrada de Santiago, km 5 - 27210 LugoTfno.: 982 221 966 - Fax: 982 242 921www.millarestorron.com

Nueva encintadora suspendida

Datos técnicosLONGITUD: 3mANCHURA TRANSPORTE: 2,60 mANCHURA TRABAJO: 5,40 m | 6,00 m | 6,20 m ALTURA TRANSPORTE: 2,90 m | 3,03 m | 3,13 m

Claves del diseño del productoPosición de estacionamiento autónomo en forma de trípodeBloqueo automatico durante el transporteComodidad del enganche rápido para tractores

Nuevo rastrillo hilerador


PRODUCIÓN50

EXCEPCIÓNSNo caso de que causas de forza maior ou circunstancias excepcionais (incapacidade laboral de longa duración, catástrofe natural grave, destrución accidental dos locais gandeiros, praga vexetal...) afectasen á vosa explotación na campaña 2014, provocando a redución de máis dun 15 % dos importes dos pagos directos que se integran a partir de 2015 no novo réxime de pago básico, deberedes presentar a correspondente alegación xunto coa documentación xus-tificativa necesaria.

PERCIBIR O PAGO VERDE OU GREENINGConsiste nun pago anual por cada hectárea admisible vin-culada a un dereito de pago básico, sempre que se respecten determinadas prácticas medioambientais.

O seu importe é unha porcentaxe do valor total dos de-reitos de pago básico que activedes cada ano (será lixeira-mente superior ao 50 %) e publicarase na páxina web do Fondo Español de Garantía Agraria.

Trátase dun pago individual e tedes que cumprir obri-gatoriamente as súas condicións.

CONDICIÓNS1. Ter diversificación de cultivos. Se a vosa terra de cul-tivo na explotación cobre entre 10 e 30 hectáreas, tedes que cultivar, polo menos, 2 tipos de cultivos diferentes, sen que o principal supoña máis do 75 % desa terra. Se cobre máis de 30 hectáreas, debe haber, polo menos, 3 cultivos diferentes; o principal non suporá máis do 75 % da terra e os dous cultivos maioritarios xuntos non ocu-parán máis do 95 %.

Considérase que se trata de cultivos diferentes nos se-guintes casos:

Os diferentes xéneros botánicos. Por exemplo, os cereais como a cebada, o trigo, o millo ou a avea, que pertencen a Hordeum, Triticum, Zea e Avena, respectivamente. As distintas especies no caso das familias botánicas Brassicaceae, Solanaceae e Cucurbitaceae.A terra en barbeito.A herba ou outras forraxes herbáceas.Os cultivos de inverno e primavera (por exemplo, o tri-go de inverno é distinto do trigo de primavera). No caso de cultivos mixtos en ringleira, cada cultivo considérase como distinto se representa polo menos o 25 % da superficie.

As superficies cubertas por un cultivo principal inter-calado cun cultivo secundario considéranse cubertas unicamente polo cultivo principal a efectos da diver-sificación.As superficies que se sementen cunha mestura de se-mentes considéranse cubertas por un só cultivo deno-minado “cultivo mixto”. Non obstante, cando a com-posición da mestura se poida determinar e diferenciar doutras mesturas, o cultivo mixto poderase considerar como un cultivo distinto dos demais “cultivos mixtos”. Este é o caso, por exemplo, do tranquillón (mestura de cereais) ou da mestura veza-avea.

Para o cálculo das porcentaxes dos diferentes cultivos, teranse en conta os cultivos declarados que se atopen no terreo durante o período principal do cultivo.

En España diferenciáronse dous ciclos de cultivo: de de-cembro a marzo, para os cultivos de inverno, e de maio a setembro, para os de primavera. Non obstante, durante o ciclo de primavera só se esixirá que o cultivo se atope no terreo durante dous meses consecutivos dos indicados.

No caso de colleitas dobres, vós decidiredes cal é o culti-vo principal que declarades na solicitude. Á hora de tomar esta decisión, é importante ter en conta que, polo menos, durante un dos períodos sinalados (ciclo de inverno ou de primavera), a combinación de cultivos presentes na explo-tación debe cumprir o requisito da diversificación.

2. Manter os pastos permanentes existentes. No caso español, o seu cumprimento comprobarase contabilizando a superficie de pastos a nivel nacional. Vaise calcular unha proporción de referencia: pastos permanentes declarados con relación á superficie agraria total. Se ano tras ano se cumpre que os pastos permanentes declarados están dentro do 95 % desa proporción de referencia, o cum-primento do greening a nivel individual quedaría resolto neste punto.

3. Contar con superficie de interese ecolóxico (SIE). Se a vosa explotación dispón de máis de 15 hectáreas de terra de cultivo, o 5 % como mínimo estará dedicado a al-gunha destas 4 categorías de SIE:

Terras en barbeito que non se dediquen á produción durante, polo menos, nove meses consecutivos desde a colleita anterior e no período comprendido entre o mes de outubro do ano previo ao da solicitude e o mes de setembro do ano da solicitude.

Distribuidas por:Avda. Terra Cha, 1127260 Castro Riberas de Lea (Lugo)e-mail: [email protected]

Telf.: 982 310 026659 445 627660 417 676

Fax: 982 310 295

Xenética Fontao

Distribuidas por:Avda. Terra Cha, 1127260 Castro Riberas de Lea (Lugo)e-mail: [email protected]

Telf.: 982 310 026659 445 627660 417 676

Fax: 982 310 295

LA SALUD Y LONGEVIDADDE SUS ANIMALES

NUESTRA PRIORIDAD:


PRODUCIÓN52

-titarro

alholva alverja alverjón -esparceta zulla).

-

ACCESO DIRECTO AO PAGO VERDE

-

EXPLOTACIÓNS EXENTAS DA DIVERSIFICACIÓN DE CULTIVOS E DO CÓMPUTO DAS SIE

--

OPTAR ÁS AXUDAS ASOCIADAS

-

requisitos específicos para a axuda asociada ao gan-do vacún de leite

-

--

Os animais deberán estar presentes na explotación en catro comprobacións que se realizarán nas se-guintes datas: 1 de xaneiro, 30 de abril e dúas datas intermedias que se establecerán mediante Reso-lución, iguais para toda España. Non hai posibili-dade de substitución; unha vaca que deixe de estar nunha das datas xa non cobra.

-

DEREITOS ESPECIAIS PARA O VACÚN DE LEITE-

--

RAYADOS

FIDALDO

PARA PERCIBIR AS AXUDAS ASOCIADAS AO VACÚN DE LEITE, OS ANIMAIS DEBERÁN ESTAR PRESENTES NA EXPLOTACIÓN EN CATRO COMPROBACIÓNS QUE SE REALIZARÁN O 1 DE XANEIRO, O 30 DE ABRIL E EN DÚAS DATAS INTERMEDIAS IGUAIS PARA TODA ESPAÑA

Porque en BBVA queremos ayudarte a llevar tu negocio más allá, ahora, al domiciliar tu PAC(1),

Y si lo haces antes del 31 de mayo, llévate este Set de Campo de regalo(2)

Sí. Esto es otra manera de entender el negocio agrario.

en

por domiciliar tu PAC


PRODUCIÓN54

ES UN AGRICULTOR NOVO?Existe un pago complementario ao básico destinado a favorecer a incorporación de mozos á actividade agraria (con idade inferior aos 40 anos no momento da solicitude).

Consta de dous compoñentes:Asignación prioritaria de dereitos de pago básico da reserva nacional, por un valor correspondente á media rexional.Un pago complementario durante un máximo de 5 anos a partir do ano da instalación. Calcularase cada ano mul-tiplicando o número de dereitos de pago básico que acti-vásedes (cun límite de 90) por unha cantidade fixa corres-pondente ao 25 % do valor medio dos dereitos de pago, en propiedade ou en arrendamento que posuades.

Esta axuda é complementaria á axuda á primeira insta-lación de agricultores novos das comunidades autónomas e estará sometida a desgravación fiscal.

INGRESO NO RÉXIME SIMPLIFICADO DE PEQUENOS AGRICULTORESEstá orientado a preservar a agricultura a tempo parcial, polo que se centra nos beneficiarios que en 2015 tivestes importes de axuda inferiores a 1.250 euros anuais.

Aplicarase automaticamente a menos que vos opoña-des a ingresar nel e llo comuniquedes á Administración antes do 15 de outubro de 2015 (neste caso pasariades ao réxime xeral).

Este réxime presenta vantaxes na súa xestión, como a exención dos requisitos de agricultor activo (excepto no re-ferente a estar inscrito nos rexistros correspondentes), das prácticas de greening e das comprobacións da condiciona-lidade.

Respecto da cantidade a cobrar, fixarase un importe igual ao valor total dos pagos directos que deban concedérse-lle ao agricultor en 2015, con arranxo ao establecido na devandita campaña para o réxime de pago básico e pagos relacionados (prácticas agrícolas beneficiosas para o clima e o medio ambiente e pago complementario para novos agricultores) e para as axudas asociadas por superficie e por cabeza de gando.

A partir de 2016, a solicitude única consistirá soamente na presentación dunha confirmación, pola vosa parte, do acordo de seguir pertencendo ao réxime de pequenos agricultores, xunto coa información mínima para cada parcela.

AGRADECEMENTOA José Luis Agüero, subdirector xeral adxunto de Produtos Gandeiros do Magrama, pola achega de documentación técnica.

OS MOZOS QUE SE INCORPOREN Á ACTIVIDADE AGRARIA SERÁN BENEFICIARIOS DUN PAGO COMPLEMENTARIO DURANTE UN MÁXIMO DE 5 ANOS A PARTIR DO ANO DA INSTALACIÓN

Pioneer Hi-Bred Spain, S.L.

P 9838

P 9400

Calidad

P 0640


NOVAS TECNOLOXÍAS56

As explotacións inscritas en Africor Lugo visítanse mensualmente e nelas recóllense información e mostras de leite, vaca a vaca. Os datos recollidos, unha vez procesados, introdúcense na páxina web de Control Leiteiro (www.ce-gacol.com) para que os consulten os interesados. Na páxina

NOVA APLICACIÓN MÓBILPARA A CONSULTA DE DATOSEsta app que estreamos é gratuíta e permítelles aos gandeiros consultar datos sobre as súas vacas no móbil ou na tableta.

Ramiro FouzXerente de Africor Lugo

web de Africor Lugo (www.africorlugo.com) tamén se in-clúen contidos de interese para o sector en xeral, como no-vas relacionadas coa gandería, actividades ou liñas de axuda que lle afectan ao sector produtor de leite, entre outros.

A fin de mellorar o acceso a esta información, e apro-veitando as posibilidades que ofrece a telefonía móbil con acceso a Internet, desenvolveuse unha aplicación infor-mática para móbiles e tabletas (app), coa que se establece unha canle de comunicación actual e moderna baseada nas últimas tecnoloxías.

A app ten unha parte pública e outra parte reservada aos socios de Africor Lugo

Para acceder á información dos seus animais, pode teclear o nome ou o número de establo ou os catro últimos números do crotal

No apartado “Datos Control” aparecen todos os datos de produción dun animal concreto no último control leiteiro realizado

O mercado de gando inclúe un taboleiro de anuncios no que se fai promoción dos animais en venda

A PRINCIPAL VANTAXE CONSISTE EN DISPOÑER DOS DATOS SEN NECESIDADE DE TER COBERTURA, XA QUE, UNHA VEZ DESCARGADOS,PÓDENSECONSULTAR SEN PRECISAR A CONEXIÓN


NOVAS TECNOLOXÍAS 57

A principal vantaxe desta app consiste en dispoñer dos datos sen necesidade de ter cobertura, xa que, unha vez descargados, estes pódense consultar en calquera lugar, sen precisar a conexión. Isto facilita o traballo do gandeiro na medida en que non ten que desprazarse ata a oficina ou o lugar onde ten anotados os datos das vacas cando queira consultar a data de parto, a inseminación, o reconto celular etc. A maiores, a consulta é moito máis rápida que se a fixera dende un ordenador.

A aplicación está deseñada para as principais platafor-mas que operan actualmente no mercado, como son An-droid, IOS (Apple) e Windows. A súa descarga é gratuíta e non ten custos de mantemento. Para facerlle fronte ao investimento que se necesita para desenvolver unha aplica-ción destas características contouse co cofinanciamento da Deputación Provincial de Lugo, a través dun convenio de colaboración, que fixo posible poñer este servizo a disposi-ción de todos os usuarios que o soliciten.

A app ten unha parte pública, á que pode acceder cal-quera usuario, sexa socio ou non de Africor Lugo, con di-versos contidos, coma noticias, subvencións, normativas… todo relacionado co sector. Tamén se inclúe un taboleiro de anuncios no apartado de “Mercado de Animais”, onde se fai promoción dos animais en venda, tanto xatas coma vacas ou touros de monta natural e embrións. Esta é unha ferramenta que axuda a comercializar excedentes de recría e a potenciar o mercado interno de animais para recría.

PASOS PARA ACCEDER AOS SERVIZOS DA APPPrimeiramente hai que entrar na tenda virtual de descar-gas, das que, por defecto, o propio móbil ten unha icona de acceso (Apple Store, Play Store etc.). Logo deberanse teclear as palabras “africor” ou “africor lugo”. A continua-ción, o móbil presentará o acceso á aplicación, recoñecible polo logotipo de Africor Lugo (unha vaca verde); só queda darlle ao botón de descargar/instalar. A partir de aquí xa se pode acceder á parte pública.

Se é socio de Africor Lugo e quere consultar os datos das súas vacas ten que introducir o CEA da gandería (en formato de 10 díxitos; por exemplo, 2706800259) e a clave de Control Leiteiro, a mesma que xa usa para acceder a esta información na páxina web (é un código de dúas letras e seis números, sempre en maiúsculas).

A primeira vez que se entra na aplicación realízase a sin-cronización de todos os datos; posteriormente farase unha sincronización cada certo tempo en busca de nova infor-mación, pero o usuario poderá operar con normalidade na aplicación mentres se están actualizando os datos. Este sistema é o que posibilita a consulta destes sen conexión a Internet en calquera lugar e momento.

A APP ESTÁ DESEÑADA PARA AS PRINCIPAIS PLATAFORMAS QUE OPERANACTUALMENTE NO MERCADO, COMO SON ANDROID, IOS (APPLE) E WINDOWS. A SÚA DESCARGA É GRATUÍTA E NON TEN CUSTOS DE MANTEMENTO


NOVAS TECNOLOXÍAS58

Para ver a información dos seus animais, pode teclear o nome ou o número de establo ou simplemente os catro últimos números do CIB (o crotal sanitario que levan to-das as vacas nas orellas). Se o prefire, tamén pode buscar o animal nun listado que se atopa ordenado polo nome/número da vaca.

Unha vez seleccionado o animal, xa pode visualizar os datos, que se presentan referenciados á data do último con-trol realizado na explotación e que aparecen distribuídos en dúas categorías:

Datos ControlReprodutivo

No apartado “Datos Control” aparecen todos os datos de produción dun animal concreto no último control lei-teiro realizado, como a data do último parto, a produción de leite, a porcentaxe de graxa e proteína, o reconto celular, as análises de BHB ou de urea e os datos acumulados da lactación en curso, entre outros.

No apartado “Reprodutivo” preséntase a información da última inseminación rexistrada: data, número e touro co que foi realizada, así como unha recomendación de apa-reamentos. Este servizo de apareamentos é a parte máis innovadora e práctica, xa que permite aconsellarlle ao gandeiro que touro empregar para cada vaca, a fin de me-llorar a descendencia e evitar a consanguinidade. Así, os apareamentos amosan as mellores opcións para cada ani-mal e dáse a opción de elixir entre tres touros, indicando o valor xenético da cría resultante de cada cruzamento. Os apareamentos están dispoñibles para todos os socios que solicitaron doses a través da campaña de seme que organi-za anualmente Xenética Fontao e para todos os gandeiros de Africor Lugo que están inscritos no programa de apa-reamentos. Tamén se inclúe a xenealoxía, con información sobre os proxenitores do animal, a data de nacemento e a cualificación morfolóxica.

En definitiva, os datos que se mostran son os mesmos que se poden consultar na páxina web, pero coa vantaxe de dispoñer deles dun xeito máis cómodo e áxil, coa intención de facilitarlle ao gandeiro o acceso aos mesmos. A aplica-ción está pensada para consultar datos de animais de forma individual dun xeito rápido e práctico. Para outro tipo de consultas, o gandeiro pode acceder ao informe mensual de explotación que ten dispoñible na páxina web ou que se lle envía por correo electrónico unha vez realizado o control. Este e outros informes tamén os reciben os gandeiros en formato papel a través do controlador.

Así mesmo, esta ferramenta pode ser útil para os técni-cos que traballan na explotación no desenvolvemento das súas tarefas. Deste xeito, antes de realizar a visita á explota-ción poden configurar a aplicación, sincronizando os datos coa clave que lles facilite o gandeiro e accedendo aos da-tos para poder traballar dunha maneira máis autónoma, ao dispoñer no móbil de información sen ter que consultarlla directamente ao gandeiro.

O SERVIZO DE APAREAMENTOS É A PARTE MÁIS INNOVADORA E PRÁCTICA, XA QUE PERMITE ACONSELLARLLE AO GANDEIRO QUE TOURO EMPREGAR PARA CADA VACA

Na parte pública difúndense noticias, axudas, normativas... relacionadas co sector

Os animais figuran nun listado ordenado polo nome/número da vaca

No apartado “Reprodutivo” preséntanse a información da última inseminación rexistrada e unha recomendación de apareamentos

THE

ANTONIO PARÍS SAT Cives (Mazaricos, A Coruña)

ESPACIO CETOSIS. TODO LO QUE HAY QUE SABER

MANOLO GARCÍAVeterinario del grupo Albeitaneria

“HAGO MUCHO ÉNFASIS EN EL MANEJO DEL PREPARTO; LE DOY MUCHÍSIMA IMPORTANCIA A LOS ALOJAMIENTOS QUE, EN GENERAL, TIENEN BASTANTES DEFICIENCIAS”

Vacas en ordeño: 220Animales en total: 420

“The Vital 90™ Days” es el periodo crítico que abarca desde dos meses antes hasta un mes después del parto. Del éxito de la transición durante “The Vital 90™ Days” dependerá la capacidad de la vaca para afrontar las demás fases de la lactación.

Elanco, Keto-test, The Vital 90 y la barra diagonal son marcas registradas propiedad de Eli Lilly and Company, sus filiales o afiliados, o bien autorizadas por ellos. © 2015 Elanco Animal Health. ESDRYKTO00033.

¿Cómo realizan en su granja el manejo del ganado desde el momento del secado hasta el siguiente pico de lactación?Ahora mismo, el tema del secado lo tenemos algo mejor que hace un año porque antes teníamos todos los animales aquí aglomerados; estaban separados pero muy apretados por falta de espacio. Decidimos hacer una nave justo al lado para secado, a la que van directamente una vez que secamos. El tiempo de secado lo pasan en cubículos y, aparte, tenemos las de preparto en cama caliente. Consideramos preparto sobre 20 días antes del parto. Realmente notamos que las vacas cambiaron muchísimo. No hay otra explicación más allá de eso para ver lo que mejoraron.

¿Cómo valoraría las consecuencias de la cetosis en su explotación? La cetosis, en el tema económico, es importante porque si estás medicando una vaca, estás gastando en medicamento, hay que tirar la leche y hay que esperar un tiempo de supresión, eso por un lado. Además, hay que contar con que la vaca no está bien, entonces hay que estar todos los días metiendo sueros, calcio… Después, la vaca no arranca. Eso son problemas, así que, tanto a nivel económico como en el día a día de la granja, la cetosis es un problema muy gordo.

¿Qué supondría para usted tener controlada esta patología?Supondría un alivio muy grande, no un relax total porque no lo hay, pero sí que te sacarías un tiempo de encima porque el tiempo que le dedicas a ese pensamiento y a ese rompimiento de cabeza es una carga muy fuerte.

¿Está tomando medidas para prevenir la cetosis?Aparte de la ración que nos hace el técnico, Manolo, que es el que nos dirige en la alimentación, tratamos de arrimarles la comida todas las veces posibles a lo largo del día para que las vacas se levanten y vengan a comer. A partir de ahí, tenemos algún otro truquillo…

¿Está aplicando bolos de monensina a las vacas en riesgo de cetosis?Sí, estamos utilizando bolos y, aparte, estamos poniendo unas dosis de selenio que también nos recomendó el nutrólogo.

¿Cuáles son los principales retos sanitarios a los que se enfrentan en lo referente a la producción de leche?El reto sería tener una explotación sin problemas sanitarios. Eso sería lo que buscamos todos, pero es algo archidifícil. Pero, por lo menos, minorar los problemas. Pensamos que es mejor prevenir que curar porque la prevención, aunque a veces te cueste algo, nunca va a igualar los costes de curar, en este caso de medicar y de las pérdidas que hubiera de producción.

¿Considera la cetosis un problema de fondo de todos los demás?Sí, la verdad es que sí. La cetosis es una de las bases de donde vienen la mayoría de los problemas, por no decir casi todos. Si la vaca no tiene cetosis y arranca bien en posparto, no va a tener problemas en la lactación y, si los tiene, van a ser mínimos o casuales. Si la vaca tiene cetosis, los problemas se multiplican porque habría más metritis, pérdidas de apetito, retenciones, el clásico cuajar…

¿Ha desarrollado algún programa de monitorización para evaluar el porcentaje de vacas afectadas por cetosis en el posparto? La verdad es que empezamos con él pero no lo concluimos. Hicimos unos test, miramos el porcentaje de vacas que había en aquel momento con cetosis, pero después no lo llevamos a cabo por falta de tiempo y lo dejamos un poco de lado, pero sí que tenemos pensado hacerlo.

¿Considera la cetosis un problema de fondo de todos los demás?No sé si es un problema de fondo de todos los demás, lo que sí considero es que si hablamos de los problemas sanitarios, estamos hablando de que en el primer mes de lactación probablemente se concentre el 80 % de ellos y que la cetosis, como los otros problemas sanitarios, pero la cetosis quizá más, es un problema muy relacionado con el manejo de la fase de preparto. Sí ahí hacemos un buen trabajo, probablemente el resultado final sea más satisfactorio. De hecho, aquí en concreto [SAT Cives], con la nueva nave para secas y preparto mejoramos

enormemente toda la fase de posparto y se redujeron mucho los problemas de metritis y de retenciones y, directa o indirectamente, disminuyeron también mucho los problemas de cetosis.

¿Ha desarrollado algún programa de monitorización para evaluar el porcentaje de vacas afectadas por cetosis en el posparto en las ganaderías en las que trabaja? Nosotros habíamos planteado hacer un programa de monitorización en principio en sangre, midiendo los niveles de beta-hidroxibutirato en sangre. Lo iniciamos pero, quizá por nuestra culpa, en parte, y por culpa de la granja, también, el programa no se sostuvo en el tiempo. Queríamos retomarlo, no sé si lo aplicaremos en sangre o, a lo mejor, midiendo los niveles de beta-hidroxibutirato en leche.

¿Cómo valoraría las consecuencias de la cetosis entre sus clientes? Las consecuencias de la cetosis, desde el punto de vista del ganadero, suponen un trabajo adicional porque hay que hacer más tratamiento de animales y es un engorro en la rutina de trabajo en la granja. No obstante, desde el punto de vista técnico y veterinario, supone algo más que eso porque significa mejorar índices a nivel reproductivo y de producción de la granja, y todo lo que significa mejorar el bienestar y la salud de los animales en el posparto va a redundar directamente en beneficios económicos de la granja.

¿Cómo le afectaría que estuviese controlado el problema de la cetosis en las granjas? La cetosis es un tema de mucho peso y de mucha importancia en una granja. Hay una diferencia enorme en el comportamiento de los animales cuando la salud a nivel metabólico es buena en el posparto. En el caso de la hipocalcemia, más o menos solucionamos toda la parte clínica porque se está suplantando con tratamientos específicos de calcio, y en el tema de la cetosis tenemos que utilizar argumentos bien vía ración, bien vía suplementos para controlarla porque tiene mucho peso en la fase de posparto e incluso, después, en los resultados a nivel reproductivo.

¿Qué les recomienda a los clientes?En general, hago mucho énfasis en el manejo del preparto; le doy muchísima importancia a los alojamientos que, en general, en las granjas en las que nos movemos tienen bastantes deficiencias. Al final, lo que queremos con un buen estado de los animales es que aumenten la ingestión, ya que de esa forma va a haber muchos menos problemas en la transición y en el posparto. A mayores estamos recomendando, sobre todo donde tenemos problemas grandes o animales que llegan con una condición corporal muy desfasada debida a retrasos por problemas reproductivos, administrar un medicamento preventivo, un bolo ruminal que libera monensina.

“SI LA VACA NO TIENE CETOSIS Y ARRANCA BIEN EN POSPARTO, NO VA A TENER PROBLEMAS EN LA LACTACIÓN Y, SI LOS TIENE, VAN A SER MÍNIMOS O CASUALES”


SANIDADE60

ACERCA DA COCCIDIOSEA coccidiose é unha infección protozoaria causada por coccidios parasitarios do xénero Eimeria, que comeza coa inxestión de ooquistes infectivos (esporulados) desde unha contorna contaminada. O risco de infección por coccidias aumenta ata os tres meses de idade, aínda que esta pode ter lugar en calquera momento. Así, a maioría dos ruminantes, se non todos, inféctase con coccidios ao longo da súa vida. De maneira xeral, podemos asumir que os xatos se infectan pouco despois de nacer e que a coccidiose lles afecta prin-cipalmente aos animais desde as tres semanas ata os seis meses de idade.

A coccidiose bovina aféctalles a xatos en todo o mundo e causa importantes perdas económicas cada ano, tanto no gando de leite coma no de carne. O manexo dos animais é importante á hora de minimizar a prevalencia e a intensidade da infección por coccidios. Este artigo describe os distintos factores de manexo asociados á coccidiose e presenta pautas de traballo que poden axudar ao control da enfermidade.

Juan Manuel Cainzos, DVM, PhDDelegado de zona. Elanco Animal Health, Españ[email protected]

MANEXANDO A COCCIDIOSE

A limpeza frecuente das instalacións dos xatos é unha práctica importante para limitar a taxa de exposición a ooquistes infectivos

Figura 1. Ciclo de Eimeria bovis. Adaptado de Long PL

O mecanismo patoxénico e o cadro clínico da enfermidade están estreitamente vinculados co ciclo biolóxico do parasito (figura 1). As eimerias son un grupo de parasitos unicelula-


SANIDADE 61

w w w . c i d l i n e s . c o m

Keno™cox

El eslabón perdido en el

control de coccidiosis y

criptosporidiosis!

- Desinfectante de amplio espectro con eficacia

probada contra la criptosporidiosis y coccidiosis

- Fórmula única sin fenol

www.gaherproga.com

seu alto grao de multiplicación pódense chegar a destruír 32 millóns de células intestinais por cada ooquiste inxerido, o que equivale a 2 mm2 de epitelio intestinal (figura 2).

NO MANEXO DA COCCIDIOSE DEBEMOS CENTRARNOS NO CONTROL DAS CONDICIÓNS HIXIÉNICAS, NA REDUCIÓN DOS FACTORES ESTRESANTES QUE IMPIDAN UN BO FUNCIONAMENTO DO SISTEMA INMUNE, NUNHA ADECUADA NUTRICIÓN E NO USO DE PRODUTOS ANTICOCCIDIAIS

Referencia Localizacióndo estudo

Tipo de infección Especies principais Período de

observaciónDose infectiva

(ooquistes/animal)Perda total de

peso (kg)Perda diaria de peso (kg/día)

Fitzgerald, 1967 Estabulación Natural E. spp 11 meses Descoñecida 35.5 0.11

Heath et al., 1997 Pasto Experimental E. bovis 28 días 250.000 15.0 0.54

Nielsen et al., 2003 Pasto Natural E. spp. 204 días Descoñecida 45.0 0.22

Mundt et al., 2005 Estabulación Experimental E. zuernii 28 días 150.000 4.7 0.17

Larsson et al., 2006b Pasto Experimental E. alabamensis 60 días 5.000.000 25.0 0.42

Larsson et al., 2006 Pasto Natural E. spp. 140 días Descoñecida ~30.0 0.18-0.22

Von Samson-Himmelstjern et al., 2006 Pasto Natural E. alabamensis 21 días Descoñecida 5.6 0.27

Bangoura and Daugschies, 2007 Estabulación Experimental E. zuernii 28 días150.000 3.6 0.19

250.000 6.1 0.22

Táboa 1. Impacto da coccidiose na ganancia de peso. Tomado de Lassen e Østergaard

Figura 2. Potencial reprodutivo dos coccidios. Tomado de Taylor MA

res intestinais que infectan hospedadores específicos, como o gando, mediante a invasión e a destrución das células intesti-nais tras unha rápida multiplicación. Como consecuencia do


SANIDADE62

CANDO HAI ALTAS CONCENTRACIÓNS DE ANIMAIS TAMÉN HAI GRANDES CANTIDADES DE FECES DEPOSITADAS E, DAQUELA, ALTAS CONTAMINACIÓNS NO CHAN DE OVOS DE PARASITOS E OOQUISTES

MEDIDAS DE MANEXO PARA O CONTROL DA COCCIDIOSEAloxamentos limpos, desinfectados e secos Despois de ser eliminados ao ambiente nas feces, os ooquistes necesitan completar unha fase de reprodución asexual, chamada esporogonia, para volverse infectivos (figura 1). A duración desta fase depende de certas con-dicións ambientais, como son temperaturas óptimas (>15 0C), alta humidade (>80 %) e presenza de osíxeno. Pero aínda coas condicións óptimas para a esporulación, é nece-sario un período mínimo de 2-4 días para que completen esta fase e se volvan infectivos.

Por tanto, a limpeza frecuente das instalacións dos xa-tos (cada 2-4 días) é unha práctica importante para limitar a taxa de exposición a ooquistes infectivos. Así, o uso de boxes individuais para xatos, que se limpan e moven de sitio entre distintos animais, demostrou ser mellor que o uso de currais en grupo. A pesar disto, cando se analizou o risco de excreción de ooquistes por animais que foran introducidos en instalacións que permaneceran baleiras, este aumentou. Isto débese a que a instalación non só debe permanecer baleira, senón que durante o período que per-manece baleira debe ser completamente limpada, secada e desinfectada con produtos efectivos fronte aos coccidios. En caso contrario, os ooquistes de Eimeria poden esporu-lar e infectar novos animais cando estes sexan introducidos nesa instalación.

Da mesma forma, púxose de manifesto unha redución dos problemas relacionados coa coccidiose mediante o uso de chans de parrilla, debido a unha menor acumulación de feces. A acumulación de feces non só supón un factor de risco pola contaminación con ooquistes, senón que tamén lle afecta á “calidade” destes. Demostrouse que a presenza ou non de feces non inflúe sobre a taxa de recuperación de ooquistes, pero os ooquistes recuperados en presenza de fe-ces presentan menos alteracións. A acumulación de peque-nas cantidades de feces podería proporcionar a contorna adecuada para a supervivencia dos ooquistes, evitándolles o contacto coa luz solar, retendo humidade durante períodos prolongados e protexéndoos da conxelación.

A luz solar e a desecación son os mellores axentes “des-infectantes” para os ooquistes protozoarios, mentres que a desinfección química é difícil. Os efectos prexudiciais da luz solar nos ooquistes débense, por unha banda, á súa vul-nerabilidade á desecación extrema e, pola outra, aos danos que os raios ultravioletas causan no ADN dos parasitos. En canto á desecación, como se describiu previamente, son necesarias certas condicións de temperatura e humidade para completar a esporulación. Así, en rabaños onde se observou un incremento dos casos de coccidiose, o pro-blema virtualmente desapareceu despois da redución das temperaturas medias por debaixo de 15 0C e da humidade por debaixo dun 80 %. En canto á desinfección química, os únicos produtos que demostraron ser eficaces foron os desinfectantes a base de cresol, que actúan inactivan-do ooquistes de Eimeria tras dúas horas de contacto. En calquera caso, cabe lembrar que unha limpeza completa e adecuada é un requisito previo e indispensable para lograr unha desinfección eficaz.

A partir desa destrución epitelial prodúcese un cadro de mala dixestión e mala absorción, perdas intestinais e cam-bio de flora, o que ocasiona unha menor taxa de ganancia media diaria (GMD) nos xatos (táboa 1); os severamente afectados poden desenvolver síntomas clínicos de coccidio-se tales como diarrea intensa, con sangue e fibrina, perda de apetito, deshidratación e fatiga. Con todo, o maior im-pacto na economía das explotacións non se debe aos ca-dros clínicos da coccidiose (presentes só nun 10-15 % dos animais infectados), senón á menor eficiencia alimentaria dos animais expostos a ela. Estímase que o 64 % das per-das económicas asociadas á enfermidade se debe aos danos ocasionados polos cadros subclínicos.

Unha vez infectados, os animais desenvolven unha po-tente inmunidade protectora específica da especie patóxe-na. Esta inmunidade non é absoluta e permite o desen-volvemento dun número limitado de ciclos de Eimeria no tubo dixestivo e a expulsión, coas feces, de ooquistes ao ambiente. Despois desta fase, a incidencia da enfermida-de decrece a menos que aumente a susceptibilidade dos animais, ben porque presenten unha resposta inmunitaria deficiente fronte ao patóxeno, ben por un extraordinario nivel de exposición aos ooquistes. Así mesmo, se a carga é moi alta, os animais que xa pasaron a enfermidade poden volver padecela.

É importante coñecer todo o ciclo evolutivo (figura 1) e o mecanismo patoxénico do parasito para poder compren-der mellor os factores de risco asociados á devandita pa-toloxía. Debemos ter en conta que o desenvolvemento da enfermidade se debe a un desequilibrio entre dous factores: unha baixa inmunidade do hospedador ou unha alta carga infectiva do parasito. Por tanto, no manexo da coccidiose debemos centrarnos no control das condicións hixiénicas, na redución dos factores estresantes que impidan un bo funcionamento do sistema inmune, nunha adecuada nutri-ción e no uso de produtos anticoccidiais.

Con Bovela®, finalmente la amenaza de la BVD ha encontrado su rival. Gracias a su innovadora tecnología L2D (vacuna viva con doble deleción),

Bovela® asegura la completa protección del ganado contra los genotipos 1 y 2 del virus de la BVD. Con una única dosis, aplicada a cualquier animal mayor de 3 meses de edad y sin tener en cuenta su status reproductivo, protege frente a la BVD durante todo un año, lo que implica que previene el nacimiento de animales PI por infección transplacentaria. Así con Bovela® puedes ayudar a tus clientes a poner fin a la historia de la BVD. Protección épica, de forma sencilla

Bovela® liofilizado y disolvente para suspensión inyectable para bovino. Composición: Cada dosis (2 ml) contiene: BVDV tipo 1 vivo modificado, cepa no citopática KE-9: 104,0 – 106,0 DICC50. BVDV tipo 2 vivo modificado, cepa no citopática NY-93: 104,0 – 106,0 DICC50. Indicaciones: Inmunización activa de bovino - a partir de los 3 meses de edad - a fin de reducir la hipertermia y minimizar la reducción del recuento de leucocitos provocada por el BVDV-1 y BVDV-2 y para reducir la excreción vírica y la viremia causada por el BVDV-2. Inmunización activa de bovino frente a BVDV-1 y BVDV-2, a fin de prevenir el nacimiento de terneros persistentemente infectados causado por la infección transplacentaria. Inicio de la inmunidad: 3 semanas después de la inmunización. Duración de la inmunidad: 1 año. Posología: Primovacunación: Administrar una dosis (2 ml) por vía intramuscular. Se recomienda vacunar a los bovinos al menos 3 semanas antes de la inseminación / cubrición para suministrar protección fetal desde el primer día de la concepción. Revacunación: Se recomienda la revacunación al cabo de 1 año. Reacciones adversas: Leves hinchazones o nódulos en el punto de inyección. Aumento de la temperatura corporal, dentro de los límites fisiológicos. Tiempo de espera: Cero días. Conservación: Conservar y transportar refrigerado. No congelar. Presentación: 5 o 25 dosis, con 10 o 50 ml de disolvente. Reg. núm: EU/2/14/176/001 (5 dosis) -009 (25 dosis). Titular: Boehringer Ingelheim Vetmedica GmbH.


SANIDADE64

NO CASO DAS VACAS EN PERIPARTO, DESCRIBIUSE UN INCREMENTO NOS VALORES DE OOQUISTES EXCRETADOS POR GRAMO DE FECES, PARTICULARMENTE PARA OS OOQUISTES DE E. BOVIS

Por tanto, no gando leiteiro, onde é frecuente criar os xatos en instalacións cubertas que reciben pouca luz solar, con camas húmidas que non se cambian frecuentemente e onde ademais hai amoreamento dos animais, danse as condicións óptimas para a acumulación e a supervivencia dos ooquistes.

Manexo adecuado das situacións de estrésNos sistemas de cría actuais, especialmente nas granxas lei-teiras, non só se dan as circunstancias para que haxa mul-titude de ooquistes infectivos no medio ambiente e que a transmisión da enfermidade teña lugar rapidamente, senón que, ademais, os xatos están expostos a un gran número de factores de risco, principalmente asociados ao estrés. Así, podemos citar a desteta precoz, os fallos na inxestión de calostro e a súa dificultade para adaptarse a dietas artificiais de alta densidade, o transporte dos animais, o confinamen-to, os cambios na auga e a debilidade causada por outros patóxenos. Todo isto pode inducir picos de coccidiose, de maneira que os xatos de vacas de leite presentan con fre-cuencia severas infestacións por Eimeria.

De todos os factores anteriores, a densidade animal é un dos aspectos máis importantes. Nas situacións nas que hai altas concentracións de animais tamén hai grandes can-tidades de feces depositadas e, consecuentemente, altas contaminacións no chan de ovos de parasitos e ooquistes, o que constitúe un maior risco para os xatos susceptibles. Deste xeito, atopouse que as maiores prevalencias ocorren cando os xatos son expostos a altas densidades de animais. De feito, na relación directa entre probabilidade de infec-ción e carga de animais por unidade de superficie, descri-biuse un aumento na taxa de infección de ata catro veces ao duplicarse a densidade de poboación.

Manexo do periparto: zonas de parto limpas e secasA infección por coccidios pode ter lugar xa no momento do nacemento. Demostrouse a eliminación de ooquistes de varias especies de Eimeria (incluíndo E. bovis e E. zuernii)en xatos de tres semanas de idade. Dado que o período prepatencia para estas especies de Eimeria é superior a dúas semanas, a infección nestes animais tivo que ter lugar inmediatamente despois de nacer.

Os adultos poden eliminar pequenas cantidades de ooquistes (taxas de prevalencia entre un 30 % e un 47 %), actuando como fonte de infección para os máis novos. No caso das vacas en periparto, describiuse un incremento nos valores de ooquistes excretados por gramo de feces (OPG), particularmente para os ooquistes de E. bovis. Este aumento na excreción de ooquistes en animais pre-parturientes xa fora descrito anteriormente para ovellas. Os mecanismos responsables deste fenómeno non están demostrados e exponse que a inmunosupresión durante a xestación ou ao estrés no momento do parto poden xo-gar un papel importante neste fenómeno. Dado que as nais poden ser unha fonte de infección para o xato, pero que os ooquistes excretados necesitan un período de 2-4 días para esporular e volverse infectivos, todos os locais de parto deben manterse limpos e secos, e o material da cama debe ser rapidamente renovado para evitar a espo-rulación dos ooquistes. Estas medidas de manexo deben ser especialmente rigorosas en épocas do ano con elevada concentración de partos.

Bo encalostramentoComo se comentou anteriormente, a inmunidade xoga un papel importante no desenvolvemento da coccidiose. Nese aspecto, o adecuado encalostramento dos xatos pode con-siderarse un punto crítico no manexo desta enfermidade. Demostrouse que existe unha forte relación entre a inxes-tión de calostro e os niveis séricos de anticorpos no xato, así como tamén unha correlación inversa entre os niveis séricos de anticorpos e a excreción de ooquistes de E. bovisen vacas. Isto podería suxerir un certo efecto protector dos anticorpos maternais no xato. Así, demostrouse unha co-rrelación inversa entre os niveis séricos de anticorpos tras o nacemento e a posterior excreción de ooquistes de E. bovis, pero esta relación non puido ser verificada estatisticamen-te. Con todo, é obvio que os anticorpos maternais poden beneficiar os ruminantes acabados de nacer, tamén con-tra parasitos da suborde Eimeriina. A evidencia disto ato-pouse en infeccións en cordeiros con E. crandallis e tamén se demostraron efectos inmunoterapéuticos dos anticorpos calostrais procedentes de vacas hiperinmunizadas contra criptosporidios en xatos.

BUSCAMOSDISTRIBUIDORES

en zonas libres

[email protected]. 689 233 030 649 466 728www.transamericagenetics.com

DISCOVERYMogul × Bowser ( Jet Stream × Boliver)

GTPI + 2525

Línea materna diferente Leche + 1255 Fertilidad hijas + 3.5Vida productiva + 6.8Facilidad de parto 5.9 %Patas + 2.29


SANIDADE66

Con todo, sábese que a inmunidade protectora fronte a Ei-meria é principalmente de tipo celular, estritamente específi-ca de especie e que pode romper baixo altos niveis de presión infectiva. A importancia da inmunidade celular fronte a E. bovis foi demostrada anteriormente e sábese que os linfocitos T CD4+ toman parte na resolución da infección primaria, mentres que os linfocitos T CD8+ poderían estar máis rela-cionados coa resposta a unha nova reinfección. Débese ter en mente que a inmunidade celular pode ser transferida a xatos e cordeiros a través do calostro, xa que este tamén contén grandes cantidades de células linfoides.

Por tanto, o calostro parece prover de protección durante as primeiras semanas de vida, salvo que non haxa suficiente inxestión, que sexa de baixa calidade ou que a presión in-fectiva sexa abafadora.

Os comedeiros e bebedoiros deben permanecer limpos e evitar a contaminación fecalDado que a transmisión é vía oral e que a orixe dos ooquis-tes é o material fecal de animais infectados, calquera me-dida dirixida a diminuír a contaminación fecal da comida e da auga de bebida diminuirá a incidencia da coccidiose. Demostrouse unha menor presenza de Eimeria spp. cando os gandeiros baleiran os bebedoiros máis dunha vez por mes, así como unha asociación inversa entre a excreción de ooquistes e a frecuencia de limpado dos bebedoiros. Isto podería indicar que a auga de bebida é a fonte máis impor-tante de contaminación fecal e de ooquistes infecciosos. Os bebedoiros con auga estancada poden actuar como reser-vorio e difundir ooquistes entre os animais e mesmo entre grupos de animais durante as rotacións de pastoreo ou en novos lotes que entran nun patio.

A subministración de auga potable e de boa calidade tamén se asociou coa redución doutros patóxenos. É moi probable que, se se recomenda o baleirado e a limpeza fre-cuentes do bebedoiro, e isto se leva a cabo, se reduza a coc-cidiose clínica e subclínica nos xatos.

Estación do ano e manexo das zonas de pastoAlgúns estudos apuntan a existencia dunha asociación sig-nificativa entre a prevalencia de infección por Eimeria e a estación do ano. Atopouse que as vacas eliminan unha maior cantidade de ooquistes baixo condicións de alta hu-midade e que nos meses chuviosos a prevalencia da cocci-diose aumenta. Igualmente, en ovellas atopouse un pico na prevalencia da coccidiose tras un período chuvioso, o que pode ser atribuído á humidade, que, xunto á temperatura, son factores clave para o proceso de esporulación e a repro-dución da infección coccidial.

Desta forma, a humidade elevada ou as precipitacións abundantes son factores importantes para que os animais presenten elevadas porcentaxes de infección e recontos de ooquistes por gramo de Eimeria. En canto ao manexo de pastos, estes deben ser drenados e as zonas húmidas, vala-das, para evitar a acumulación de ooquistes infectivos na contorna inmediata dos animais. Tratar de limpar os pastos de ooquistes, evitando que os xatos pastoreen as mesmas leiras ese ano ou o seguinte, tamén reducirá considerable-mente o risco de coccidiose.

Evitar mesturas de xatos de distintas idadesViuse que, tras a infección primaria, os animais desenvol-ven unha inmunidade protectora que, aínda que xeralmen-te non permite o desenvolvemento de cadros clínicos, si permite a eliminación de ooquistes, ás veces despois dun prolongado período prepatente e durante un curto período patente. Desta forma, mantense un status endémico cau-sado polos animais máis vellos que están continuamente eliminando baixos niveis de ooquistes, pero que supón un risco para os animais máis novos. Mantendo separados os animais novos dos máis vellos, viuse un descenso na elimi-nación de ooquistes en animais comprendidos entre os 3 e os 12 meses de idade.

Demostrouse unha menor presenza de Eimeria spp. cando os gandeiros baleiran os bebedoiros máis dunha vez por mes

CONAFE NOVIEMBRE 2014PLACTON y PICACHU: dos grandes novedades y

de fácil partoBOLET: consolida la prueba. El toro para robots.BIARRIZ: el semental más completo.

+ 3441 ICO (144 hijas)+ 1476 kg Leche+ 0.04% Proteína+ 0.04% Grasa+ 110 Longevidad+ 1.50 Tipo+ 2.12 Ubres

LIBRE DE

BRACHYSPINA

Behobia

OS LOUREIROS BELLA 463 BEHOBIA

(MB-86, 2º Parto)

LAS VACAS QUE PRODUCEN MUCHA LECHE CON PROTEÍNA Y MEJORAN CON CADA PARTO

Una vez más, el Indiscutible.

OS LOUREIROS BELLA 463 BEHOBIA (MB-86, 2º Parto)1-10 370 d. 13.460 Kgs. Leche, 3.66% Grasa, 3.39% ProteínaS. Mamario MB-87, Pies y Patas MB-86 Estructura y Capac. MB-86, Estructura Lechera MB-85

ICONº1

CONAFE

NOVIEMBRE 2014

ESCOLMO, S.L.Distribuidor para Galicia y AsturiasC/ Magnolia, 80 bajo27003 - LugoTfno.: 982 217 633Fax: 982 213 144e-mail: [email protected]


SANIDADE68

Illar animais enfermos tan pronto como sexa posible e limpar os equipos empregados con elesDebido ao alto potencial reprodutivo das eimerias, os xatos infectados poden eliminar millóns de ooquistes durante o período patente, o que provoca unha considerable conta-minación co patóxeno da contorna. Así, un só ooquiste inxerido polo animal pode provocar a eliminación de 30 millóns de novas formas infectivas. Os ooquistes esporulan nuns poucos días a temperatura ambiente e manteñen a súa infectividade durante meses e máis dun ano a 4 0C. En con-secuencia, a presión infectiva increméntase rapidamente na contorna dos xatos infectados e esas zonas permanecerán contaminadas por períodos prolongados de tempo, mesmo se os xatos foron tratados ou cambiados a outras zonas.

Uso de produtos anticoccidiais: tratamento metafilácticoComo medida complementaria a un manexo adecuado, no control da coccidiose a miúdo pode ser necesario o uso de tratamentos profilácticos vía oral. Estes tratamentos de-

ben ter como obxectivo impedir que os animais cheguen a desenvolver lesións patolóxicas e síntomas da enfermida-de, pero, á súa vez, permitir unha adecuada exposición do sistema inmunitario do hospedador ao parasito. Dado que a maior parte dos danos se produce na última fase de re-produción da coccidia (gamogonia), momento no que hai un maior número de formas parasitarias destruíndo células intestinais, o ideal é permitir o desenvolvemento do para-sito ata xusto o inicio desta fase. Desta forma garántese un bo contacto do parasito co sistema inmune do animal, o que favorecerá o desenvolvemento dunha inmunidade pro-tectora eficaz, que permitirá afrontar dunha maneira máis positiva novos contactos co parasito, evitando as conse-cuencias negativas da coccidiose. Desta maneira, dos dife-rentes compostos farmacolóxicos usados para o tratamen-to da coccidiose, aqueles que actúan contra as etapas de desenvolvemento máis avanzadas, administrados durante o período de prepatencia (administración metafiláctica), son actualmente considerados como os máis efectivos.

BIBLIOGRAFÍA[1] Daugschies A, Najdrowski M. 2005. Eimeriosis in cattle: current understanding. J. Vet. Med. 52:417–427.

[2] McAllister MM. 2007. Bovine neosporosis and coccidio-sis. Biológico, São Paulo, v.69, n.2, p.57-61, jul./dez., 2007

[3] Mitchell ESE, Smith RP, Ellis-Iversen J. 2012. Husban-dry risk factors associated with subclinical coccidiosis in young cattle. The Veterinary Journal 193:119–123.

[4] Taylor MA, Catchpole J. 1994. Coccidiosis of Domestic Ruminants. Applied Parasitology 35, 73-86

[5] Chartier C, Paraud C. 2012. Coccidiosis due to Eimeria in sheep and goats, a review. Small Ruminant Research 103: 84– 92.

[6] Carrasco-Garcia JL, Lopez-Gallego F, Habela Martinez-Estéllez MA. 2012. Una revisión de las coccidiosis ovinas. Albeitar.

[7] Jimenez A. 2008. Coccidiosis bovina. Cria y salud bovina 17:48-53.

[8] Agneessens et al. 2005. Efficacy of diclazuril (Vecoxan®) against naturally acquired Eimeria infections in suckling calves and economic benefits of treatment Veterinary Association - Cattle Practice 13: 231-234

[9] Taylor M.A., et al., 2011. Dose response effects of diclazuril against pathogenic, species of ovine coccidia and the development of protective immunity. Submitted for publication Vet Parasitol.

[10] Lassen B, Viltrop A, Järvis T. 2009. Herd factors influen-cing oocyst production of Eimeria and Cryptosporidium in Es-tonian dairy cattle. Parasitol Res 105:1211–1222 DOI 10.1007/s00436-009-1540-8.

[11] Lassen B, Lepik T, Bangoura B. 2013. Persistence of Ei-meria bovis in soil. Parasitol Res 112:2481–2486

[12] Sánchez RO, Romeno JR, Founroge RD. 2008. Dynamics of Eimeria oocyst excretion in dairy calves in the Province of Bue-nos Aires (Argentina), during their first 2 months of age. Vete-rinary Parasitology, v.151, 2-4:133-138, 2008. PMid:18096320. http://dx.doi.org/10.1016/j.vetpar.2007.11.003

[13] Pascoti-Bruhn FR, Lopes MA, Demeu FA, Perazza CA, Pedrosa MF, Guimarães AM. 2011. Frequency of species

of Eimeria in females of the holstein friesian breed at the post-weaning stage during autumn and winter Rev. Bras. Parasitol. Vet., Jaboticabal, v. 20, n. 4, p. 303-307, out.-dez. 2011

[14] Marshall RN, Catchpole J, Green JA, Webster KA. 1998. Bovine coccidiosis in calves following turnout. Vet. Rec. 143:366-367.

[15] Faber JE, Kollmann D, Heise A, Bauer C, Failing K, Burger HJ, Zahner H. 2002. Eimeria infections in cows in the periparturient phase and their calves: Oocyst excretion and le-vels of specific serum and colostrum antibodies. Veterinary Pa-rasitology 104:1–17.

[16] Díaz P, Painceira A, Dacal V, Vázquez L, Cienfuegos S, Arias MS, Pato FJ, Paz-Silva A, Panadero R, Sánchez-Andrade R, López C, Díez-Baños P y Morrondo P. 2010. Eimeria infec-tions in wild (Capreolus capreolus) and extensive-reared domes-tic ruminants from Galicia (NW Spain). Rev. Ibero-Latinoam. Parasitol. 69 (1): 83-89

[17] Andrews AH. 2013. Some aspects of coccidiosis in sheep and goats. Small Ruminant Research 110:93– 95

[18] Painceira-Iglesias AM. 2012. Prevalencia y factores de riesgo asociadoa la infección por endoparásitos en rumiantes domésticos y silvestres de la provincia de Lugo. Tesis doctoral. https://dspace.usc.es/bitstream/10347/6124/1/rep_262.pdf

[19] Khan MN, Rehman T, Iqbal Z, Sajid MS, Ahmad M, Riaz M. 2011. Prevalence and associated risk factors of Eime-ria in sheep of Punjab, Pakistan. World Academy of Science, Engineering and Technology 55. http://waset.org/publica-tions/12987/prevalence-and-associated-risk-factors-of-eime-ria-in-sheep-of-punjab-pakistan

[20] Lassen B, Østergaard S. 2012. Estimation of the econo-mical effects of Eimeria infections in Estonian dairy herds using a stochastic model. Preventive Veterinary Medicine 106:258– 265.

[21] Taylor MA. 2012. Strategic Approaches To Coccidiosis Control in Ruminants. Scores Manual 1: 1-26.

[22] Long PL. 1982. Life cycles and transmission of coccidia. Biology of the Coccidian; n/a: 453-487-.


ENSILADO70

De forma xeral, os ensilados clasificámolos en fáciles e difíciles de conservar. Un ensilado de millo considerámolo fácil de conservar polas características típicas do produto e por un patrón de ensilado bastante estandarizado (ta-

Nun contexto de produción de leite onde cada céntimo ten unha grande importancia, producir ensilados de alta calidade xoga un papel moi destacado para axudar a diminuír os custos de produción. Neste artigo abórdanse os factores que condicionan a súa calidade.

Paula Soler1 e Luis Queirós2

1Lallemand Bio, SL2Lallemand, SAS

PROTEÍNA, FIBRA E DIXESTIBILIDADE: OBXECTIVOS NUN BO ENSILADO DE HERBA

maño de partícula, procesado do gran...). Non obstante, no caso do ensilado de herba, clasificámolo comunmente coma difícil de ensilar, xa que esixe un manexo moito máis coidadoso e, ás veces, os resultados non son os desexados. No entanto, é importante producir e conseguir ensilados de herba de alta calidade que nos acheguen proteína e fibra de calidade para, desta forma, contribuír a limitar e/ou di-minuír os custos de produción.

Lo natural es esencialInnovaciones ganaderas

Nutrición y Salud

PROTEOMILK: Aprovecha toda la PROTEÍNA de la ración y reduce la urea en leche.

Reduce la degradabilidad de las proteínas en el rumen.

Aumenta la proteína by-pass de toda la ración de forma natural.

Reduce la tasa de amoniaco en rumen y baja la tasa de urea en leche, disminuyendo los problemas vinculados con el exceso de nitrógeno y amoniaco: sobrecarga de hígado, células somáticas, problemas de reproducción…

FORMA NATURAL Y FORMA NATURAL Y SIN CAMBIAR LA RACIÓNSIN CAMBIAR LA RACIÓNCONCONPROTEOMILKPROTEOMILK

LALA UREA EN LECHEUREA EN LECHEREDUZCAREDUZCA DEDE

C/López de Aranda 35, 28027 Madrid | Tel.: (+34) 91 2187046 | www.grupoinnofarm.com


ENSILADO72

Dentro do proceso do ensilado hai factores que pode-mos controlar e outros que non. Entre os segundos ató-panse as condicións climatolóxicas, que van condicionar de forma importante a obtención dun bo ensilado, xa que unha climatoloxía desfavorable vainos impedir cortar a herba no momento xusto para obter un bo nivel de pro-teína e fibra de boa calidade ou mesmo intervir no proce-so de fermentación.

Profundando no proceso de fermentación, hai caracterís-ticas intrínsecas das plantas que van supeditar este proceso e van determinar a calidade final da forraxe de herba.

Estas características son:O nivel de azucres solublesO contido de proteína brutaO nivel de materia seca

O contido de azucres solubles da herba vai condicionar a fermentación, xa que o ensilado é un proceso de conserva-ción das forraxes húmidas mediante un proceso de acidi-ficación, principalmente láctico, en condicións de ausencia de osíxeno (anaerobiose), no que se logra un valor de pH suficientemente baixo que inhibe a maioría de procesos encimáticos de orixe microbiana. Para que este proceso se desenvolva correctamente, por unha parte hai que garantir unha cantidade de bacterias lácticas suficiente e, por outra, azucres dispoñibles para que as bacterias poidan actuar co-rrectamente. Para asegurar unha boa acidificación pódense utilizar bacterias homolácticas (que transforman todo o azucre en láctico) como Lactobacillus plantarum MA18/5U

e Pediococcus acidilactici MA18/5M. Estas bacterias baixan rapidamente o pH, polo que inhiben a proliferación e o crecemento de bacterias indesexables como son as do xé-nero Clostridium.

En forraxes nas que o contido de azucres é baixo e con proteínas elevadas é imprescindible asegurar un nivel de azucres suficiente para conseguir unha boa fermentación e unha adecuada conservación da proteína. Hai algunhas prácticas que se poden realizar e que nos poden axudar a conseguir un nivel de azucres máis elevado, como é o mo-mento do corte. O feito de cortar pola mañá ou pola tarde pode facer variar un 4 % o contido de azucres, xa que, se se corta pola tarde, se dá tempo a que se produza o proceso fotosintético e de asimilación de azucres na planta.

PARA QUE O PROCESO DE ACIDIFICACIÓN DO ENSILADO SE DESENVOLVA CORRECTAMENTE HAI QUE GARANTIR UNHA CANTIDADE DE BACTERIAS LÁCTICAS SUFICIENTE E AZUCRES DISPOÑIBLES PARA QUE AS BACTERIAS POIDAN ACTUAR CORRECTAMENTE

O momento do corte é fundamental, xa que pode axudar a conseguir un nivel de azucres máis elevado


ENSILADO74

Azucres libres que poden ser utilizados como substrato para as bacterias

Células vexetais

Microfibriña de celulosa

Cultivo

Moléculas de azucre

Parede da célula vexetal

ENCIMAS

Outra técnica aconsellable é facer un prehenificado para que a planta perda humidade, co que dificultamos o crece-mento dalgúns microorganismos, coma os butíricos, e ao mesmo tempo tamén concentramos o nivel de azucres solu-bles, o que nos axudará a unha mellor fermentación.

Por último, tamén é unha acción recomendable a utili-zación de inoculantes que na súa composición conteñan encimas como as celulasas (Beta-glucanasa) e as hemice-lulasas (Xilanasa) nunha cantidade suficiente para poder achegar unha cantidade de azucres solubles suplementaria (entre 2-4 %) e conseguir unha boa fermentación do ensi-lado de herba.

Estas encimas teñen a capacidade de actuar transfor-mando unha parte da parede da célula vexetal (celulosa/hemicelulosa) en azucres simples coma glicosa (ver figura 1), que poden ser utilizados polas bacterias para producir ácido láctico e acidificar a forraxe, levándoa a niveis de se-guridade.

Ao mesmo tempo que as encimas melloran a dispoñibi-lidade de azucres solubles para as bacterias tamén aumen-tan a dixestibilidade da fibra, xa que as celulasas e hemice-lulasas fan como unha “predixestión” da parte da celulosa, aumentando así a dixestibilidade da forraxe.

Polo que respecta ao contido de proteína, un nivel eleva-do no silo de herba (e tamén no de leguminosas) exerce un

Figura 1. Forma de acción das encimas

poder tampón moi importante que dificulta a acidificación, polo que é crucial que o proceso de fermentación se inicie e acidifique rapidamente a forraxe de herba para evitar os problemas de proteólise (degradación da proteína), evitan-do que a proteína bruta da forraxe de herba se degrade en amoníaco e nitróxeno soluble (figura 2).

Para que se inicie rapidamente o proceso de acidifi-cación do ensilado de herba é importante, como xa se adiantou, asegurar un nivel de bacterias homolácticas produtoras de ácido láctico que baixan rapidamente o pH (Baumont, 2011).

Tal como se comentou anteriormente, á hora de ensilar hai factores que podemos controlar e que nos van afectar de forma importante na fermentación do ensilado de herba. Un destes factores é a fertilización nitroxenada dos campos (xurro, fertilizantes minerais…) que lles achega nitróxeno ás plantas, polo tanto, un nivel de proteína bruta elevado; pero se non hai unha boa xestión da aplicación destes fertilizantes e da recollida da forraxe esta aplicación pode ser contrapro-ducente, xa que o nivel de proteína vai ser elevado, así como a capacidade tamponadora, polo que o pH de seguridade durante a fermentación tardará moito tempo en alcanzarse, permitindo que se produzan procesos de proteólise. Daque-la, unha boa regra a seguir é non fertilizar os campos antes da recolección da forraxe de herba.

Tfno: 980 63 04 97 / Fax: 980 63 40 88 / Mail: [email protected]


ENSILADO76

cesos de proteólise. Pero, se o contido de materia seca é elevado, neste caso o desafío é a estabilidade aeróbica, xa que con niveis elevados de materia seca, superiores ao 30 %, a dificultade non é só a acidificación senón a estabili-dade aeróbica, é dicir, que o ensilado se quente no silo ou no comedeiro unha vez aberto o silo. Con estes niveis de materia seca é difícil obter unha boa compactación da her-ba (que normalmente é de fibra longa), polo que é conve-niente utilizar, á parte de bacterias homolácticas, bacterias heterolácticas, como Lactobacillus buchneri NCIMB 40788 (en doses adecuadas), que produce compostos antifúnxicos coma o ácido acético e propiónico, que impiden a prolife-ración de fungos e fermentos, responsables do quecemento do silo e das perdas nutritivas e de materia seca ensilada (referíndose á cantidade de forraxe ensilada).

Como se viu, un adecuado manexo da forraxe no momen-to do ensilado é crucial para conseguir un bo ensilado de herba; o uso de inoculantes vainos axudar a dirixir a fermen-tación e a mellorar os resultados de fermentación co obxec-tivo de conseguir un ensilado de herba de calidade.

SE O CONTIDO EN MATERIA SECA É BAIXO, O DESAFÍO MÁIS IMPORTANTE É A ACIDIFICACIÓN PARA EVITAR AS PERDAS DE PROTEÍNA E OS PROCESOS DE PROTEÓLISE. PERO SE É ELEVADO, O DESAFÍO É A ESTABILIDADE AERÓBICA

Aminoácidos

Proteínas

Acidificaciónlenta

Acidificación

Baixa actividade

+ +

Microorganismos proteolíticos

Baixa actividade

+ +

- -

Péptidos

AAlibres

AAlibres

Péptidos Péptidos

AMONÍACO

Forraxe

Alta actividade Alta actividade

Proteasas vexetais

AMONÍACO

rápida

Figura 2. Proceso de proteólise durante a fase de ensilado (AA: aminoácidos; N Soluble: nitróxeno soluble)

Para terminar, a última característica que pode influír na obtención dun bo ensilado de herba é o contido de materia seca. Se este contido é baixo, o desafío máis importante é a acidificación para evitar as perdas de proteína e os pro-


ENSILADO78

Convén lembrar que a produción de ensilado consis-te en conservar forraxes húmidas. Polo tanto, para poder alcanzar o máximo da súa calidade nutricional e sanitaria, así como reducir ao mínimo as perdas de materia seca in-troducida, é preciso conseguir a ausencia de osíxeno (anae-robiose) durante o máximo tempo e a maior cantidade de masa forraxeira posible.

Ante a difícil situación económica que atravesa o sector leiteiro, precísanse reducir aínda máis os custos de produción. Para iso é clave controlar un factor moitas veces esquecido, a calidade do ensilado, base fundamental da alimentación do vacún leiteiro en Galicia. Este artigo céntrase nos inoculantes e nos conservantes, na súa diferenciación e baixo que circunstancias debe empregarse cada un.

Mario García JiménezDoutor enxeñeiro agrónomo. Director Técnico 3F Technology

UTILIZACIÓN DE CONSERVANTESE INOCULANTES PARA ENSILADO


ENSILADO 79

Soluciones específi cas para una conservación más duradera de su ensilado

A cada ensilado su solución

Productos científi camente diseñados para su ensilado de primavera:

Óptima conservación de sus nutrientes

valor alimentario del forraje

fresco y conserva la palatabilidad durante más tiempo (L. buchneri NCIMB 40788* patentada),

volumen gracias a la tecnología HC, alta concentración.* Aplicadores de bajo volu

men

Alta concentración

* LALSIL® LALSIL® DRY, LALSIL® PS y LALSIL® CL están

alegaciones en todas las regiones.

- R

CS

Lal

lem

and

405

720

194

- L

ALS

IL h

ierb

a_S

P_0

214

LALLEMAND ANIMAL NUTRITION Tel: +34 932 413 380 - Email: [email protected]

www.lallemandanimalnutrition.com

En ausencia de osíxeno, as bacterias lácticas fer-mentan os azucres e o amidón da forraxe e trans-fórmanos en ácido láctico, ácido acético, etanol e dióxido de carbono, acidificando o ensilado e, con iso, evitando a podremia. O ensilado divídese en catro importantes fases:1. Fase aeróbica, desde a colleita ata que se con-

segue a anaerobiose. A devandita fase debe ser o máis curta posible (máximo 24 h). Canto máis tempo estea a forraxe sen conseguir a anaerobiose, máis tempo está a respirar e, por tanto, maiores serán as perdas de materia seca e enerxía.

2. Fase anaeróbica, desde que se consegue a anaerobiose ata que se estabiliza o silo; aproxi-madamente 14 días despois de pechar o silo, se todo transcorre adecuadamente. Na devan-dita fase son clave as primeiras horas; de fei-to, para minimizar as perdas de materia seca é fundamental conseguir que o pH da masa forraxeira baixe ata o pH de conservación (4 ou menos) nas primeiras 48 horas despois de pechar o silo.

3. Fase de estabilización. Se todo transcorre axeitadamente, a forraxe atópase a pH de conservación. Recoméndase que esta fase non dure menos de 14 días e, por tanto, que o silo non se abra antes do día 28 despois de ser pe-chado.

4. Fase de apertura. Na devandita fase, a masa forraxeira exponse novamente ao osíxeno e o maior risco é a proliferación de fermentos e fungos, producindo quecementos da forraxe. Esta proliferación de fungos vai acompañada da consecuente perda de enerxía, proteína e materia seca global do ensilado, así como pola aparición de micotoxinas, con efecto directo na aparición de mamites, na elevación do nú-mero de células somáticas e na deterioración dos parámetros reprodutivos do rabaño.

A pesar de que o proceso en teoría é sinxelo (cul-tivar, picar, compactar e pechar), a súa realización correcta na práctica é moito máis complicada debi-do á multitude de factores que interveñen: tipo de forraxe e variedade, materia seca da forraxe, con-dicións meteorolóxicas no momento do ensilado, altura de corte da forraxe, grao de picado e rotura de grans, estado fenolóxico da forraxe, compacta-ción da forraxe, tipo de silo, tipo de plástico, grao de cerramento do silo, manexo do desensilado, tipo de inoculante e conservantes, así como o seu modo de aplicación.

No presente artigo centrarémonos nos inocu-lantes e nos conservantes, dos que en numerosas ocasións se fala indistintamente e sen facer dife-renciación ningunha entre eles.


ENSILADO80

Os inoculantes son produtos baseados en combinacións de diferentes bacterias ácido lácticas que se engaden á fo-rraxe para asegurar e controlar a fermentación do ensilado, xa que doutro xeito se depende da flora que pode levar a forraxe e que nunca é suficiente para controlar a fermenta-ción axeitadamente en todas as súas fases.

Os inoculantes, como seres vivos anaerobios que son, para poder traballar requiren un substrato suficiente e axeitado (amidón e azucres) e ausencia total de osíxeno. Por iso, a aplicación de inoculantes non exime de realizar as prácticas adecuadas no ensilado. Para o produtor que realizou adecuadamente o proceso do ensilado, a aplicación de inoculante controla a fermentación, mellora a calidade hixiénico-sanitaria e nutricional do ensilado e minimiza a perda de materia seca por procesos daniños como a respi-ración, a podremia ou o quecemento producido por fungos e fermentos.

O produtor que inviste diñeiro en sementes, fertiliza-ción, recolección, transporte, compactación, plásticos etc. só pode garantir a adecuada fermentación en todas as fases do ensilado se aplica correctamente un inoculante apropiado.

Os aspectos clave dun inoculante son os seguintes:1. Alta concentración de bacterias lácticas por quilo-

gramo de ensilado.2. Conseguir unha rápida fermentación no inicio da

fase anaeróbica. Para iso é importante que o inocu-lante teña unha alta concentración de bacterias lác-ticas homofermentativas (Lactobacillus plantarum, Enterococcus faecium), con gran produción de ácido láctico e con pH óptimos de traballo secuenciais, para que o pH durante as primeiras horas baixe ra-pidamente e conduza a masa forraxeira pronto cara ao pH de conservación, reducindo drasticamente as perdas globais de materia seca (ata un 10 %).

3. Conseguir que durante a fase de estabilización a propia masa forraxeira produza conservantes quími-cos, coma o ácido acético e o ácido propiónico, que controlen o crecemento de fungos e fermentos desde o interior. Para iso, o inoculante debe incluír na súa composición bacterias lácticas heterofermentativas (Lactobacillus buchneri) que, ademais de producir ácido láctico, producen os devanditos conservantes químicos. As devanditas bacterias heterofermenta-tivas son fundamentais nos inoculantes destinados á produción de pastone, na que, debido ás circuns-tancias especiais de produción (máis materia seca e máis amidón), o maior risco é o de quecementos por proliferación fúnxica.

4. Ademais, o sistema de dosificación dos inocu-lantes debe ser adecuado para conseguir unha homoxeneidade razoable, polo que se recomenda que a dose mínima da solución acuosa que contén o inoculante non sexa inferior a 0,5 litros por to-nelada de forraxe.

ANTES DE PECHAR OS SILOS CONVÉN APLICAR UN CONSERVANTE QUÍMICO NAS ÚLTIMAS TRES CAPAS, XA QUE É UNHA ZONA DE RISCO AERÓBICO POR FALTA DE COMPACTACIÓN

Inoculantes para ensilajeHay más energía en su ensilado de la que usted piensa

ADVANCEADVANCE

www.grupoinnofarm.com

Innovaciones ganaderas

Inoculantes

Hierba Maíz Leguminosas Cereal

y además, controle las MICOTOXINAS*

* En programa combinado con ULTRASORB


ENSILADO82

A APLICACIÓN DE INOCULANTE CONTROLA A FERMENTACIÓN, MELLORA A CALIDADE HIXIÉNICO-SANITARIA E NUTRICIONAL DO ENSILADO E MINIMIZA A PERDA DE MATERIA SECA POR PROCESOS DANIÑOS COMO A RESPIRACIÓN, A PODREMIA OU O QUECEMENTO PRODUCIDO POR FUNGOS E FERMENTOS

Por outra banda, os conservantes son aditivos compos-tos por diferentes moléculas químicas cuxa utilización no ensilado se fai precisa cando algúns factores non son os idóneos e impiden que os inoculantes poidan traballar de maneira correcta.

Pouco substrato na forraxe: se o ensilado se produce cun exceso de humidade (<28 %), cunha forraxe nun estado de maduración escasa ou cunha forraxe con poucos azucres (por exemplo, raigrás, trevo ou alfalfa), as bacterias lácticas teñen pouco substrato no que traballar e, por tanto, tarda-rán moito tempo en alcanzar o pH de conservación, o que redundará en perdas globais de materia seca, de enerxía e de proteína, e nun alto risco de podremia. Baixo tales cir-cunstancias recoméndase engadir conservantes químicos baseados fundamentalmente en ácido fórmico para chegar directamente ao pH de conservación. Hoxe en día existen formulacións comerciais de baixo perigo e volatilidade que permiten engadirlle á forraxe de forma manexable produ-tos de alta concentración de ingrediente activo. A igualda-de de dose e ingrediente activo, sempre son máis eficaces as formulacións líquidas que as sólidas.

Anaerobiose non conseguida totalmente: cando a fo-rraxe non está compactada correctamente (silos de montón de pequeno tamaño, enchido do silo excesivamente rápi-do, tractor compactador de pouco peso, forraxe demasiado seca, parte superior e laterais dos silos) ou a fronte do en-silado se consome lentamente. Nos devanditos casos exis-te osíxeno na masa forraxeira e, en consecuencia, risco de proliferación fúnxica e aparición de zonas de quecemen-to e produción de micotoxinas. Baixo tales circunstancias convén tratar con conservantes químicos baseados funda-mentalmente en ácido propiónico, que controlen directa-mente o crecemento de fermentos e fungos. Así pois, en silos de montón de pequeno tamaño, ou cando se recolleu unha forraxe con exceso de materia seca, convén aplicar o conservante químico en toda a masa forraxeira en lugar de aplicar inoculante. En todos os silos, antes de pechalos convén aplicar un conservante químico nas últimas tres ca-pas, xa que é unha zona de risco aeróbico por falta de com-pactación. Ademais, se se observan quecementos na fronte cando se está consumindo, convén pulverizar cos devan-ditos conservantes na fronte correspondente á porción consumida de cada día. Existen formulacións comerciais de baixo perigo e volatilidade que permiten engadirlle á forraxe produtos de alta concentración de ingrediente acti-vo de forma manexable. A igualdade de dose e ingrediente activo, sempre son máis eficaces as formulacións líquidas que as sólidas.

Para finalizar, as conclusións son as seguintes:Un correcto ensilado da forraxe require un adecuado substrato e ausencia total de osíxeno, e para conseguilo hai que traballar o mellor posible en todas as fases de produción (desde a sementeira ata a súa utilización na ración diaria).Os inoculantes e os conservantes son unha ferramenta fundamental para conseguir unha boa calidade nutri-cional e sanitaria da forraxe, así como para reducir as perdas globais de materia seca, que poden chegar a ser moi cuantiosas.Os inoculantes garanten a fermentación cando as con-dicións de traballo son idóneas, minimizando as perdas de materia seca e mellorando a calidade nutricional e sanitaria da forraxe.Os conservantes químicos son imprescindibles cando as condicións non son adecuadas, axudando a conse-guir o pH de conservación cando o substrato é escaso e reducindo ao mínimo o risco de podremia. Así mesmo, evitan a deterioración fúnxica da forraxe cando a anae-robiose non é completa.A correcta aplicación de inoculantes e conservantes permite reducir o custo da alimentación ao mellorar a calidade nutricional da forraxe.

Soluciones profesionales

4 tipos básicos, 3 diámetros de rulo, 18 anchuras de maquina

RECK distribuidor de ensilaje de hierba. Ensilaje de hierba más sabroso y sano para conseguir un mayor rendimiento de carne y de leche con un forraje básico a buen precio.

Para bovinos y porcinos, 3 longitudes de espadas, 18 variantes

RECK batidora de estiércol para rejillas en establos bovinos y porcinos. Se puede utilizar a partir de rejillas de 1,7 cm de ancho y 15 cm de largo.

43 modelos, 37 tipos de hélices, más de 1000 variantes

Por sus características especiales es una de las mejores batidoras de estiércol, más de 43 modelos,para depósitos abiertos y cubiertos, lagunas y depósitos tipo torre.

Distribuidor de ensilaje de hierba

Batidora para rejillas Batidora de estiércol para balsas

RECK Technik GmbH & Co. KGReckstrasse 1-5, 88422 BetzenweilerDelegado José Poyatos, Tel. 676 968 [email protected]

Agratechnik Landmaschinen Ibérica S.L.Santa Leocadia 827250 Castro de Rei, LugoJosé Antonio RojoDistribución España y PortugalTel. 678432835


84 DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

INTRODUCIÓNO cultivo de millo para ensilar dá moita produción nun pe-ríodo de tempo relativamente curto. Trátase dunha forraxe de alto contido enerxético, cunha parte considerable deste baixo forma de amidón, principio nutritivo de interese na dieta, sobre todo, de vacas leiteiras e becerros para engorde.

Segundo a última actualización dos datos oficiais do Mi-nisterio de Agricultura, Alimentación e Medio Ambiente, a superficie de Galicia destinada ao cultivo de millo fo-rraxeiro foi dunhas 69.000 ha no ano 2013, o que supón o 64,4 % da superficie cultivada de millo forraxeiro en España e deixa ver a relevancia que ten nas explotacións gandeiras galegas.

Ofrecemos a actualización de 2015 das características produtivas e nutricionais das variedades comerciais de millo forraxeiro avaliadas polo Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo.

Dende hai tempo, este cultivo está sometido a unha in-tensa mellora xenética que, no entanto, non pode chegar a obter un millo para ensilar ideal para todos. As necesida-des concretas dunha explotación poden ser diferentes das doutras, o que require unha variedade para cada caso: habe-rá quen prefira gran produción por hectárea, outro desexará gran resistencia ao empurrón do vento, algún quererá a con-centración enerxética o máis alta posible etc.

Cabe lembrar que o 70 % dos custos de produción do cultivo do millo para ensilar son fixos. Isto quere dicir que a preparación do terreo e os tratamentos fitosanitarios pre-vios non dependen da produción esperada nin das propie-dades da forraxe que se obterá. Porén, a medida que au-mentamos a produción por hectárea diminúe o custo total por quilogramo de materia seca. Polo tanto, para aumentar a rendibilidade do cultivo de millo é moi importante elixir ben a variedade a sementar, pois polos mesmos cartos po-deremos obter o que queremos, ou non.

María José Bande CastroCentro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM). Xunta de Galicia

RESULTADOS DA AVALIACIÓN DE VARIEDADES DE MILLO FORRAXEIROEN GALICIA


85DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Os resultados aparecen divididos en dúas táboas, a tá-boa 1, na que se atopan as variedades que, polo menos, foron avaliadas durante dous anos, polo tanto, con datos de maior fiabilidade, e a táboa 2, na que figuran aquelas va-riedades cun só ano de experimentación na rede, co que os resultados se consideran provisionais, dado que un só ano non é suficientemente significativo coma para facer unha avaliación acertada.

Coma cada ano desde 1999, o CIAM realizou ensaios para a avaliación de variedades comerciais de millo fo-rraxeiro, co obxectivo de ofrecerlles os resultados das carac-terísticas produtivas e nutricionais das diferentes varieda-des comerciais a gandeiros, cooperativas, centros de com-pras etc., para apoiar tecnicamente a decisión da variedade a empregar en cada situación concreta.

Os ensaios leváronse a cabo en catro localidades galegas, situadas nas comarcas con maior superficie cultivada de millo forraxeiro e que abranguen zonas xeográficas distin-tas: Sarria (centro-sur de Lugo), Trasdeza (nordés de Pon-tevedra), Ordes (centro da Coruña) e A Mariña Oriental (nordés de Lugo).

Os resultados obtidos publícanse, coma cada ano, nun díptico informativo, que se distribúe entre cooperativas agrarias e agricultores individuais a través das oficinas agrarias comarcais, e que tamén está dispoñible na páxina web www.ciam.es.

Nas seguintes táboas exponse a información necesaria para unha boa escolla da variedade a usar, en función das condicións de cada gandeiro para cada sementeira; pode darse o caso de que un mesmo gandeiro elixa distintas va-riedades para diferentes parcelas. As consultas realizadas desta información sobre a elección de variedades a semen-tar perseguen unha maior profesionalización das explota-cións, o que comporta que a colleita teña lugar cada vez con máis frecuencia no óptimo de maduración (gran pas-toso-vítreo), é dicir, conducen a ensilar mellor.



Táboa 1. Resultados das variedades con 2 ou máis anos de avaliación

VARIEDADE DÍAS S-C ALTURA ESPIGA RMS RMOD IP DMO PB ANOS COMERCIAL

(días) (cm) (% MS) (t/ha) (t/ha) (%) (% MS)LG 32.76 116 281 50,4 23,1 16,3 115 73,8 7,2 2 LG

ES EUROSTAR 119 278 50,5 21,5 14,6 103 70,9 7,1 3 EURALIS SemillasES PAROLI 120 281 49,1 21,8 15,0 106 71,8 6,9 3 EURALIS SemillasISOSTAR 121 276 48,6 19,2 12,9 91 70,1 6,9 2 RUSTICAMAS 18.C 121 263 52,6 20,8 14,1 99 70,7 7,0 2 MAISADOUR SemencesMAS 24.A 121 274 51,8 21,4 14,6 103 71,2 7,0 2 MAISADOUR SemencesPHARAON 122 249 51,6 19,7 13,5 95 71,3 6,8 6 ADVANTAAMADEO 123 256 52,0 20,5 14,3 101 72,6 7,1 2 KWSBARSA 123 281 53,3 21,1 14,3 100 70,3 6,9 2 BLUE SemencesBELUGI 123 278 52,8 21,5 15,0 106 72,6 7,0 2 CAUSSADE

ES BOMBASTIC 123 275 52,7 22,4 15,4 108 71,3 7,0 2 EURALIS SemillasGLADI 123 269 54,3 20,1 13,9 98 72,0 7,3 3 NUTERFEED

AUTOMAT 124 278 53,1 21,0 15,0 105 74,2 7,1 2 ADVANTACHATILLON 124 279 50,5 22,0 15,5 109 73,5 6,6 2 ADVANTA

CRAZI 124 289 51,7 23,2 15,4 109 69,6 6,7 2 CAUSSADELG 32.64 124 279 52,2 22,2 15,9 112 74,7 6,9 2 LGLUCAM 124 256 53,8 20,9 14,7 103 73,0 6,8 2 EUROARESPA SL

AMANATIDIS 125 285 50,6 22,4 15,6 110 72,4 6,7 2 KWSBONPI 125 273 50,3 22,0 15,3 107 72,1 6,9 3 NUTERFEED

DYNAMITE 125 280 52,5 21,2 14,2 100 69,6 7,1 2 MAISADOUR SemencesES SIGMA 125 287 50,6 23,2 15,9 112 71,2 7,0 2 EURALIS SemillasFORTIM 125 278 50,3 21,4 14,8 104 72,0 6,8 2 EUROARESPA SLFORVIA 125 275 51,2 22,0 15,1 106 71,3 6,8 2 BLUE Semences

MAS 23.B 125 274 52,2 20,8 14,3 100 71,2 7,0 2 MAISADOUR SemencesFERNANDEZ 126 308 53,5 24,5 17,0 120 72,1 6,6 2 KWS

KADDI 126 265 51,1 23,2 15,9 112 71,4 7,0 2 NUTERFEEDNK FAMOUS 126 267 52,9 21,1 15,0 105 73,9 6,8 2 SYNGENTASURREAL 126 276 52,1 23,1 15,9 112 71,3 6,7 2 ROCALBASUSANN 126 276 49,3 21,8 15,1 106 72,1 7,1 2 ROCALBASY KAIRO 126 284 54,9 22,3 15,6 110 72,6 6,7 2 SYNGENTA

CODIGREEN 127 270 51,7 21,5 15,1 106 72,8 6,8 2 CODISEMDUERO 127 253 49,1 19,1 13,1 93 71,8 6,7 2 FITÓ

PESANDOR 127 276 52,1 23,3 15,9 112 71,0 6,3 2 KWSBENICIA 128 284 51,8 22,2 14,9 105 69,8 6,2 5 PIONEERDEL RÍO 128 268 51,8 21,6 15,1 107 73,1 6,8 2 PROCASEDK 315 128 281 50,4 21,8 15,2 107 72,6 6,7 3 MONSANTO

DKC 4114 128 270 53,2 22,2 15,4 108 72,1 6,5 2 MONSANTOMAS 27L 128 283 54,7 22,5 15,5 109 71,6 6,6 2 MAISADOUR SemencesBC 244 129 267 51,1 19,2 13,2 93 72,0 7,1 2 BC

NK FORTIUS 129 267 50,5 22,7 15,5 109 71,2 6,7 2 SYNGENTASUBITO 129 278 50,0 23,2 15,9 112 71,1 6,5 2 FITÓ

AGROSTAR 130 286 49,2 22,7 15,1 107 69,3 6,8 4 EURALIS SemillasES FLATO 130 272 50,0 22,1 15,3 108 72,2 6,5 2 EURALIS Semillas

MARCELLO 130 274 52,4 21,7 14,9 105 71,6 6,8 2 KWSMAS 33.A 130 286 51,0 23,4 16,3 115 72,2 6,4 2 MAISADOUR Semences

STERN 130 285 50,0 23,8 16,3 115 71,1 6,4 3 KOIPESOLANJOU 387 131 273 52,4 24,3 16,6 117 71,0 6,3 2 SENASACASTELLI 131 277 52,3 22,4 15,8 111 73,0 6,7 2 CAUSSADE

GINKO 131 292 51,3 23,5 16,2 114 71,7 6,4 2 FITÓJENNIFER 131 281 51,2 22,5 15,3 107 70,6 6,5 2 BC

OBIXX 131 295 51,1 23,2 15,9 112 71,6 6,6 2 RAGTZAMORA 131 259 52,6 21,2 14,6 103 71,6 6,6 2 FITÓ

BC 292 PANDA 132 268 51,9 20,7 14,3 101 72,1 6,7 2 BCBRANDY 132 290 52,7 22,4 15,5 109 72,2 6,5 2 NUTERFEEDCLARICA 132 267 53,7 20,7 14,0 99 71,3 6,7 5 PIONEERELZEA 132 284 53,0 20,4 13,9 98 70,6 6,5 2 PANAM

ES BOOMER 132 304 48,1 25,3 17,5 123 71,6 6,2 2 AGVES FORTRESS 132 297 52,5 21,5 15,2 107 73,5 6,5 2 AGROMERA

MANACOR 132 282 50,6 22,7 15,6 110 71,5 6,4 3 FITÓPHILEAXX 132 270 53,1 23,0 16,0 113 72,4 6,3 3 RAGT



Táboa 1. Resultados das variedades con 2 ou máis anos de avaliación (cont.)VARIEDADE DÍAS S-C ALTURA ESPIGA RMS RMOD IP DMO PB ANOS COMERCIAL

(días) (cm) (% MS) (t/ha) (t/ha) (%) (% MS)

ANJOU 456 133 296 50,8 25,4 17,0 120 69,4 6,1 2 SENASA

LG 33.85 133 279 50,6 24,2 16,7 118 71,6 6,5 3 LG

RULEXX 133 279 52,0 24,4 17,0 120 72,4 6,5 2 RAGT

ACARRO 134 315 49,8 23,1 15,8 111 70,9 6,2 2 ADVANTA

DKC 4608 134 278 52,8 22,9 16,0 113 72,9 6,1 2 MONSANTO

LOUBAZI 134 298 50,7 24,2 16,9 119 72,3 6,7 2 CAUSSADE

COLUMBIA 136 264 54,4 22,5 15,7 110 72,6 6,6 2 SYNGENTA

DA SCIPIO 136 279 51,6 22,6 15,8 111 72,8 6,4 2 PROCASE

DEVOLVI 136 285 49,3 24,0 16,9 119 73,5 6,5 2 NUTERFEED

ES SENSOR 136 290 51,9 24,0 16,9 119 72,7 6,2 2 EURALIS Semillas

JUMBO 48 136 248 50,6 20,2 13,7 96 70,4 6,7 2 BC

LEMORO 136 267 52,3 22,7 15,6 110 71,4 6,2 2 KOIPESOL

MAMILLA 136 287 50,2 24,8 17,0 120 71,5 6,6 2 CAUSSADE

ZP 305 136 284 49,2 23,3 15,7 110 70,3 6,6 2 WAM

DKC 4845 137 284 52,2 23,7 16,8 118 73,3 6,5 2 MONSANTO

NKTHERMO 140 285 51,7 23,6 15,7 110 69,5 7,3 2 SYNGENTA

NKCISCO 141 281 50,3 23,7 15,7 110 69,0 6,2 2 SYNGENTA

SY SYMBIO 142 305 48,9 23,5 16,1 113 71,7 6,4 2 KOIPESOL

ELDORA 146 296 47,5 23,8 16,0 113 70,3 6,6 2 PANAM

CV (%) 2,7 4,0 6,2 8,1 8,7 2,1 5,7

DMS (5 %) 7 14 3,8 2,1 1,6 11,1 1,8 0,5

DISPOÑEMOS DE VARIEDADES

AUTÓCTONAS NON HÍBRIDAS,

VÍTREO, ALARANXADO E BRANCO

SOBRE DEMANDA, PODEMOS

CONFECCIONAR AS MESTURAS QUE NOS SOLICITEN

VARIEDADES: FENELONNS 3022 ZP305DALMACERRIKO

SMEREDEVO ( 666)

ZP 427ZP 560AS 54AS 72

MILLOS HÍBRIDOSPARA SILO E GRAN

PRADERÍASANUAIS E PERENNES

A MELLOR SELECCIÓN DE VARIEDADES, GRAMÍNEAS E LEGUMINOSASPARA SEGA, PASTO, ENSILADO E HENIFICADO ADAPTADAS AO CLIMA E SOLOS DAS ZONASHÚMIDAS DA PENÍNSULA IBÉRICA

S E M P R E C A L I D A D EG A L E G A D E S E M E N T E S



Para obter unha boa rendibilidade do cultivo de millo forraxeiro debemos ter en conta outros factores coma a calidade da semente, as prácticas de cultivo empregadas, o momento óptimo de colleita e a técnica de ensilado.

Táboa 2. Variedades con 1 ano de avaliación

VARIEDADE DÍAS S-C ALTURA ESPIGA RMS RMOD IP DMO PB COMERCIAL(días) (cm) (%MS) (t/ha) (t/ha) (%) (%MS)

BACKARI 123 287 50,8 21,0 14,5 102 71,8 6,6 NUTERFEED SAUCASCADINIO 123 279 51,2 21,8 15,3 108 72,6 6,4 KWSDKC 3390 123 279 52,5 21,1 14,7 104 72,6 7,1 MONSANTO

ES ALBATROS 123 281 54,4 23,5 16,3 114 72,1 6,7 AGVISORA 123 262 51,9 21,2 14,9 105 73,4 7,0 PANAM

JULIETT 123 284 52,8 22,9 16,5 116 74,7 7,0 LGMALTON 123 254 55,1 18,4 13,0 91 72,8 7,3 BATLLE

MAS 35.K 123 276 50,5 23,1 16,0 113 72,2 6,9 MAISADOUR SemencesMT MILO 123 277 51,3 21,2 14,5 102 71,1 6,8 PROCASESUFAVOR 123 275 49,8 22,2 15,3 108 71,6 6,6 ROCALBASUNMARK 123 245 49,9 21,0 14,7 104 73,0 6,8 ROCALBA

ES METHOD 126 298 49,8 24,0 16,5 116 71,7 6,3 AGVDKC 4117 128 267 52,5 23,6 16,7 118 73,8 6,5 MONSANTOMARTELLI 128 281 48,9 22,9 15,8 111 71,9 6,0 CAUSSADEWAMGAL 128 311 49,4 24,5 16,2 114 69,0 6,3 WAM

LG 30.369 135 259 51,8 21,6 15,7 110 75,3 6,5 LGNS 2662 135 282 52,2 24,6 16,9 119 71,8 6,5 WAMNS 3022 135 289 49,8 25,1 16,8 118 70,0 6,3 WAMSENKO 137 296 47,9 24,1 17,1 120 73,7 5,9 KOIPESOL

COURTNEY 149 290 49,2 23,5 16,2 114 72,0 6,5 ADVANTAOXXIGEN 149 267 52,3 21,8 15,3 108 73,3 6,6 RAGTSY SAVIO 149 298 46,9 25,3 17,8 126 73,6 6,5 SYNGENTACV (%) 2,7 4,0 6,2 8,1 8,7 2,1 5,7

DMS (5 %) 7 14 3,8 2,1 1,6 11,1 1,8 0,5

ELECCIÓN DA VARIEDADEPara a correcta elección da variedade o máis importante é adecuar o ciclo do millo á zona e ao momento da semen-teira, é dicir, definir os días transcorridos entre a sementei-ra e a colleita (días S-C). Isto virá dado pola data na que queiramos sementar, as condicións climáticas da zona xeo-gráfica onde se desenvolva o cultivo, a alternativa forraxeira, as condicións da explotación e a data prevista de colleita.

Unha vez coñecido o intervalo de precocidade (días S-C) que se pode utilizar na explotación, e se o obxecti-vo é obter o maior rendemento de alimento aproveitable por unidade de superficie, escolleremos aquela variedade con maior IP. No caso de IP moi semellantes deberemos atender a outros parámetros, como poden ser a porcen-taxe de mazaroca, a dixestibilidade da materia orgánica ou a proteína bruta.

PARA AUMENTAR A RENDIBILIDADE DO CULTIVO DE MILLO É MOI IMPORTANTE ELIXIR BEN A VARIEDADE A SEMENTAR, POIS POLOS MESMOS CARTOS PODEREMOS OBTER O QUE QUEREMOS, OU NON

Ángel Gil González

Polígono Industrial Lalín 2000

Ciudad del Transporte, nave A-3

Lalín - Pontevedra 36500

Teléfono: 670 535 636

e-mail: [email protected] mejor selección de RAGT IBÉRICA

de semillas de maíz

EURALIS SEMILLAS

Genética de

pura Raza

902 496 060www.euralis-semillas.comLíder en maíz precoz silo en Galicia

ES SIGMA

ES SENSORCICLO 300

ES EUROSTAR

ES BOMBASTIC

CICLO 260 CICLO 280

CICLO 260

ALTO NIVEL

SATISFACCIÓN 2014

CICLO 260

ES METRONOMLo mejor está a punto de llegar...



RESULTADOSOs resultados presentados obtivéronse en condicións óp-timas de coidados de cultivo, en pequenas parcelas experi-mentais, polo que os rendementos obtidos son moi supe-riores aos que se poden obter nunha parcela real de cultivo dunha explotación. Daquela, os datos de rendemento ser-ven para comparar unhas variedades con outras, pero non son aplicables para estimar a produción real.

A presentación dos resultados inclúe a seguinte información:DÍAS S-C. Este valor é un índice do ciclo ou da preco-

cidade de maduración, é dicir, os días que transcorren entre a sementeira e a colleita para ensilar na zona máis fría das estudadas, que é a comarca de Ordes, con menor integral térmica. Nas zonas con maior integral térmica (tempera-turas máis altas no verán) débense restar uns 15 días á cifra da táboa.

ALTURA. Altura total da planta. Unha variedade de elevada altura pode ter maior probabilidade de encamado, sobre todo nunha zona de fortes ventos.

ESPIGA. Porcentaxe que representa a mazaroca (caro-zo e gran) sobre o rendemento en materia seca, compo-ñente moi relacionado coa calidade nutricional da forraxe.

RMS. Expresa rendemento total da planta enteira en toneladas de materia seca por hectárea.

RMOD. Rendemento da planta enteira en toneladas de materia orgánica dixestible por hectárea. Considérase o dato máis importante para avaliar o rendemento dunha variedade, xa que recolle a produción de alimento apro-veitable polo animal, isto é, a parte da materia seca que o animal dixire efectivamente.

IP. Índice produtivo. É a porcentaxe que represen-ta o rendemento de cada variedade en materia orgánica dixestible sobre a media do rendemento das testemuñas Agrostar, Clarica e Pharaon (14,3 t/ha MOD), ao que se lle outorga o valor 100 para cada campaña. Este permite ver de xeito rápido aquelas variedades que superan a me-dia das testemuñas, facilitando a selección das variedades máis produtivas.

DMO. Dixestibilidade in vitro da materia orgánica. Ademais da produción de materia orgánica dixestible por hectárea, é importante a dixestibilidade da ración, dado que inflúe noutros parámetros da alimentación. Dúas va-riedades poden ter un RMOD similar, ben debido a unha alta produción de materia seca por hectárea cunha baixa dixestibilidade, ben debido a unha menor produción de materia seca cunha dixestibilidade maior, non sendo equi-valentes ambas as dúas producións.

PB. Proteína bruta, en porcentaxe sobre o rendemento en materia seca, determinada polo NIRS. Aínda que o millo non achega todo o contido proteico necesario para unha ración, hai diferenzas significativas entre as varie-dades estudadas.

ANOS. Número de anos nos que a variedade foi ensaiada.COMERCIAL. Entidade comercializadora da variedade.CV (%). Coeficiente de variación. É un índice da calida-

de estatística dos experimentos; canto máis baixo, mellor.DMS (5 %). Diferenza mínima significativa. É a me-

nor diferenza que debe haber entre dúas variedades para que poidan considerarse diferentes cunha probabilidade do 95 %.

REDE DE ENSAIOS EN COLABORACIÓN-

blicacións.

AGRADECEMENTOSAgradécese aos técnicos a axuda e contribución no desen-volvemento deste traballo (persoal do Centro de Formación e Experimentación Agroforestal Pedro Murias de Ribadeo, do Servizo de Explotacións Agrarias de Lugo, do Servizo

Santiago) e aos propietarios das parcelas nas que se levan a cabo os ensaios, a súa dedicación e o seu apoio.

NO ES TU NECESIDAD

LBS SEEDS est une marque de Lu r Berri DistributionRoute Sauveterre - 64120 Aïcirits-Camou-Suhast Distribuidores y Ganaderos. Por interés mutuo nos encontrarás

ES TU OPORTUNIDAD



INTRODUCIÓNO cultivo do millo forraxeiro é utilizado maioritariamente como ensilado a fin de atender a demanda da alimenta-ción das vacas leiteiras nas explotacións gandeiras, o que propiciou un incremento do cultivo en Galicia e no norte de España debido ao seu alto contido enerxético, á súa alta produción de materia seca e ao seu ciclo vexetativo

Neste artigo móstranse os resultados dun traballo cuxo obxectivo é desenvolver novo material xenético que incremente o rendemento da produción forraxeira de millo na cornixa cantábrica, avaliando a calidade nutritiva dos novos híbridos seleccionados.

relativamente curto. Este cultivo supón un bo complemen-to e unha alternativa ás praderías e ao alto consumo de pensos utilizados na produción de leite. Nos últimos anos observouse unha evolución positiva do cultivo de millo fo-rraxeiro fronte ao doutras especies forraxeiras. A superficie dedicada á produción de millo forraxeiro cada vez é maior, xa que a demanda de forraxe nas explotacións gandeiras está a influír no incremento do cultivo de millo para ensila-do. Este traballo responde á necesidade de darlle solucións a esa demanda, xa que tenta desenvolver un novo material xenético que incremente o rendemento da produción fo-rraxeira de millo en Galicia e no norte de España.

L. Campo1 e J. Moreno-GonzálezCentro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM)Instituto Galego de Calidade Alimentaria (Ingacal). Apartado 10, 15080, A Coruña, España Tfno.: +34 981 647 902, Fax: +34 981 673 [email protected]

SELECCIÓN DE LIÑAS PURAS, MELLORADAS CON INTRODUCIÓN DE XERMOPLASMAELITE, PARA XERAR HÍBRIDOS DE MILLO CON ALTO VALOR FORRAXEIRO

Vista dos ensaios antes da súa recolección



2,4 millóns de TM en 2013, o que representa un 55,5 % da produción global española, que se eleva ao 67 % se in-cluímos o resto da cornixa cantábrica (Asturias, Cantabria e o País Vasco). A superficie dedicada a millo forraxeiro en 2013 en Galicia foi de 68.936 ha, que representa o 64,4 % da superficie de España. A maioría desta superficie cul-tívase sen rega e en agricultura tradicional (http://www.magrama.es/es/estadistica). A pesar da alta demanda de semente híbrida de millo para ensilado requirida en Ga-licia, que se estima en 1.900.000 quilos, os híbridos que se utilizan actualmente foron seleccionados noutras con-dicións de cultivo climáticas e edáficas diferentes das que imperan nas explotacións gandeiras galegas, polo que hai unha falta de adaptación destes híbridos que inflúe nunha diminución no rendemento do cultivo.

Xeralmente, os híbridos de millo que se comercializan para forraxe foron seleccionados con base no rendemento do gran, mentres que no rendemento forraxeiro hai que ter en conta non só o gran, senón tamén a materia seca total da planta enteira e a súa calidade nutritiva. A parte verde da planta representa o 60 % da produción de material seco total no millo e posúe unha maior variabilidade na calidade nutritiva que a mazaroca. Un bo indicador da calidade nu-tritiva da forraxe é a dixestibilidade da planta enteira, que está directamente relacionada co contido en materia seca da mazaroca e a dixestibilidade da parte verde e ten unha ampla variabilidade xenética (Barrière et al., 1992; Argillier et al., 1995).

Outro uso do millo forraxeiro é a produción de biogás metano a partir da súa biomasa, que está actualmente en auxe nos países de Europa Central, liderados por Alemaña, así como a utilización dos efluentes e residuos das plantas produtoras de biogás como fertilizantes na propia explo-tación (Svensson et al., 2004). Mediante a dispoñibilidade de ambos os usos péchase un ciclo de enerxías renovables (produción de biogás e biofertilizantes) nas explotacións agrícolas que suscitou un interese mundial e con interese potencial para España no futuro próximo. Por tanto, o des-envolvemento deste material xenético de alto rendemento tamén poderá achegarlle indirectamente un valor engadido á produción de biogás a partir da biomasa de millo, se esta tecnoloxía se estende en España, como é previsible, ou ben competindo con outros materiais xenéticos para a súa co-mercialización en Europa, onde a produción de biogás xa é unha realidade.

Galicia destaca sobre o resto das comunidades autóno-mas coma a de maior produción de millo forraxeiro con

O DESENVOLVEMENTO DESTE MATERIAL XENÉTICO DE ALTO RENDEMENTO TAMÉN PODERÁ ACHEGARLLE INDIRECTAMENTE UN VALOR ENGADIDO Á PRODUCIÓN DE BIOGÁS A PARTIR DA BIOMASA DE MILLO



XERMOPLASMA ELITEUnha estratexia de mellora xenética para a obtención de híbridos de millo é desenvolver liñas puras (LP) de segun-do ciclo a partir do cruzamento de material adaptado por material elite. O híbrido de millo B73 x Mo17 é ampla-mente recoñecido no mundo enteiro polo seu alto rende-mento, as súas características agronómicas favorables e a adaptación a diferentes ambientes. O cruzamento entre LP lisas europeas e dentadas americanas adaptadas utilízase en híbridos comerciais de Europa debido á súa alta heterose, destacando o patrón heterótico liso europeo “Flint o Liso europeo” polo dentado americano “Reid Yellow Dent”.

A liña pura B73 pertence ao grupo heterótico dentado “Reid Yellow Dent” e a liña Mo17 ao grupo “Lancaster Sure Crop”. O cruzamento de material de ambos os grupos pro-duce unha grande heterose, como demostran o híbrido de referencia B73 x Mo17 ou os seus híbridos emparentados, que foron recoñecidos como os máis sementados no mun-do enteiro durante máis de 40 anos.

Desenvolvéronse poboacións avanzadas procedentes do cruzamento de liñas puras de material americano e mate-rial adaptado galego. As liñas puras americanas (Reid “Reid Yellow Dent” ou “Lancaster Sure Crop”) introducen as ca-racterísticas de maior produción e resistencia ao encamado, mentres que as liñas puras galegas (“Flint o Liso europeo”)proporcionan vigor temperán, precocidade e adaptación ao medio (Moreno-González, 1988; Moreno-González et al., 1997; Malvar et al., 1996). A partir destes dous grupos de poboacións búscase obter liñas puras que manifesten unha alta heterose entre ambos os grupos heteróticos, é dicir, “Liso europeo x Reid Yelow Dent”, que demostrou ter un bo com-portamento para a produción nas condicións galegas onde se cultivan híbridos precoces (Moreno-González, 1988). A aptitude combinatoria das liñas próbase cruzándoas cun tester. A avaliación destes cruzamentos realízase en ensaios repetidos en varios ambientes. Neste traballo vanse presen-tar os resultados de avaliación do primeiro ano das estir-pes avanzadas de mellora xeradas a partir do xermoplasma adaptado e o material elite en dous ambientes.

O proceso de selección destes híbridos realizouse prin-cipalmente en condicións de cultivo convencional, co em-prego dos correspondentes abonos químicos, herbicidas e tratamentos fitosanitarios. Diversos estudos determinaron a importancia de desenvolver, seleccionar e caracterizar os materiais xenéticos en condicións climáticas e de cultivo similares ás que vaian utilizar os agricultores, especial-mente para caracteres coma o rendemento, que ten unha grande interacción co ambiente. Neste caso, debería selec-cionarse nas condicións climáticas do norte de España e nos sistemas de cultivo propios desas explotacións, moitas delas en cultivo ecolóxico (Brancourt-Humel et al., 2005). Así, sería de grande importancia para o sector agrario gale-go dispor de semente de híbridos seleccionados en Galicia e para as súas condicións de cultivo, asegurando a completa adaptación deste material ás condicións agroclimáticas e ao sistema de cultivo no que se vaian empregar.

Por outra banda, non só hai que considerar a produción de materia seca total da planta enteira, senón a calidade nutritiva desa materia seca pola súa finalidade forraxeira, polo que se busca material con menos fibra e lignina, pero con maiores dixestibilidade, amidón e proteína. A avalia-ción do material desenvolvido para estes caracteres de ca-lidade nutritiva é tamén un dos obxectivos de mellora no CIAM. Estes obxectivos de calidade nutritiva son tamén idénticos aos que esixe a produción de biogás a partir da biomasa do millo, xa que a fibra e a lignina son factores que interfiren no rendemento da fermentación anaerobia para producir biogás.

Baixo estas premisas, o obxectivo deste traballo foi rea-lizar unha avaliación fenotípica dos cruzamentos obtidos a partir de liñas puras desenvolvidas no Plan de Mellora de Millo do CIAM para a produción da biomasa total da planta enteira e a precocidade na floración, empregando para iso liñas puras con diferentes niveis de introgresión de xermoplasma elite procedente de dúas liñas puras ame-ricanas, Mo17 e B73. A partir deste estudo e da selección realizada sobre as estirpes segregantes na nursery (parcela de mellora), seleccionáronse liñas puras coas cales se des-envolvesen híbridos forraxeiros adaptados ás condicións edafoclimáticas do norte da cornixa cantábrica.

Híbrido elite Mo17 x B73

OS HÍBRIDOS QUE SE UTILIZAN ACTUALMENTE EN GALICIA FORON SELECCIONADOS NOUTRAS CONDICIÓNS DE CULTIVO CLIMÁTICAS E EDÁFICAS DIFERENTES DAS QUE IMPERAN NAS EXPLOTACIÓNS GANDEIRAS GALEGAS, POLO QUE HAI UNHA FALTA DE ADAPTACIÓN DESTES HÍBRIDOS QUE INFLÚE NUNHA DIMINUCIÓN NO RENDEMENTO DO CULTIVO



MATERIAL E MÉTODOSO proceso de mellora de híbridos de millo é un traballo que leva moitos anos, require persoal especializado e moi-tas polinizacións planta a planta. O proceso de selección lévase a cabo basicamente nestas etapas:

Obtención das poboacións segregantesDerivación de estirpes e liñas puras mediante autofe-cundaciónsObtención dos cruzamentos entre as estirpes derivadas e os testerAvaliación dos cruzamentosSelección das liñas puras

Para desenvolver este traballo creáronse dous grupos heteróticos. No primeiro deles, denominado “Grupo hete-rótico A”, cruzáronse cinco LP lisas do CIAM polo doan-te Mo17 (F1) e a partir da xeración F2 dos cruzamentos orixináronse as estirpes segregantes por autofecundación e retrocruzamentos, como se indica no esquema 1. Desta maneira obtivéronse os niveis de introgresión de xermo-plasma elite ao 25, 50 e 75 %.

Liñas puras parentais dentadas receptoras (EC133A e EC136)

Grupo heteró�co A

LP lisas receptoras x LP doanteEC214, EC18, EC49, EC215A, EC218 Mo17 (F1)

cruzamento

Xeración F2

retrocruzamentos parentaisautofecundación

Xeración F2S1 50 % XE Xeración F1 25 % XEXeración F1 75 % XE

autofecundación autofecundación

Xeración F2S2 50 % XE Xeración S1 25 % XEXeración S1 75 % XE









Nursery (parcela de mellora)

Selección de Liñas Puras

ES EMA

ESQUEMA 22013

Grupo heteró�co A Grupo heteró�co

Es�rpes segregantes Tester Es�rpes segregantes TesterLP lisas heteró�cos LP dentadas heteró�cos

Xeración F2S4 50 % XE 73 Xeración F2S4 50 % XE Mo17Xeración S3 25 % XE Xeración S3 25 % XEXeración S3 75 % XE 73 P (precoz) Xeración S3 75 % XE Mo17_P (precoz)

Parentais 0 % XE Parentais 0 % XE

320 cruzamentos 240 cruzamentos

2014 Avaliación de cruzamentos

XE: introgresión de xermoplasma elite

Topcross (obtención de cruzamentos)

1120 9m 1061 1060 Mab1 1001

2120 Mab5 2061 2060 Mab1 2001

3120 Mab5 3061 3060 Mab1 3001

4120 Mab5 4061 4060 Mab1 4001

5120 Mab6 5061 5060 Mab2 5001

6120 Mab6 6061 6060 Mab2 6001

7120 Mab6 7061 7060 Mab2 7001

8120 Mab6 8061 8060 Mab2 8001

9120 Mab7 9061 9060 Mab3 9001

10120 Mab7 10061 10060 Mab3 10001

11120 Mab7 11061 11060 Mab3 11001

12120 Mab8 12061 12060 Mab4 12001

13120 Mab8 13061 12060 Mab4 13001

14120 Mab8 14061 14060 Mab4 14001

CAMIÑO

FINCA

CORREDOR 2m.

BORDURA

4filas

BORDURA2filas

BO

O

RD

2fila

16BLOQUES

DE

9m+15

de

2m=174m

NE

deherba

xxxxxxxxxxx

xxxxxxxIxxxxIxxxxIxxxxIxxxxIxxxxIxxxxIxxxxIxxxxIxxxxIxxxx

I

x

CORREDORES

CorredorDe maneira análoga ao esquema 1, no “Grupo heteróti-

co B” creáronse as poboacións segregantes a partir do cru-zamento (F1) de catro liñas dentadas (EC133A, EC134, EC135 e EC136) pola doante B73, ás que se lles aplicou o mesmo deseño de cruzamentos e retrocruzamentos que ao grupo A. Este sistema mantén a heterose dos cruzamentos híbridos entre estirpes derivadas de ambos os grupos.

A fin de poder obter os cruzamentos, no ano 2013 as 160 estirpes segregantes lisas cruzáronse con dous tester hete-róticos, coa liña pura B73 e cunha liña emparentada pre-

coz denominada B73_P. Do mesmo modo, as 120 estirpes segregantes dentadas cruzáronse tamén con dous tester, a liña pura Mo17 e unha liña emparentada precoz Mo17_P (esquema 2). En 2014, os 560 cruzamentos xerados o ano anterior distribuíronse en catro ensaios que foron repetidos en dúas condicións de cultivo segundo a época de reco-lección (esquema 2). O deseño estatístico foi un deseño de bloques incompletos alfa-látice parcialmente repetido (Williams et al., 2011).



O ensaio cos cruzamentos sementouse o 7 de maio e a recolección levouse a cabo a partir do 29 de setembro. Na colleita avaliáronse o rendemento de materia seca total da planta enteira RMS (t MS/ha) e o contido de mate-ria seca MS (%). Na fase vexetativa da planta tomáronse a altura de planta APL (cm), o encamado ou porcentaxe de plantas encamadas (ENC) e os días da floración femi-nina (FFEM). As parcelas recolléronse cunha colleitadora CIBUS-S para millo forraxeiro, con pesado automático da forraxe da parcela e con toma automática das mostras para determinar o contido de materia seca e o valor nutritivo. Co fin de buscar un indicador común onde se recollesen os datos máis importantes de rendemento, precocidade e en-camado creouse un índice de produción (IP) que se calcu-lou como a porcentaxe do RMS relativa á media do ensaio, e axustada con 0,75 e -0,5 por cada 1 % de diferenza dos contidos de materia seca e encamado de cada cruzamento respecto das medias do ensaio (Campo e Moreno-Gonzá-lez, 2014).

leccionadas (EC501, EC502, EC503A, EC503B, EC504, EC505, EC506 e EC507). Entre as LP seleccionadas destacaron os cruzamentos da LP EC504, polo seu baixo encamado (-0,18 %), e EC501, polo seu alto contido en materia seca (35,7 %), que quedan reflectidos nos seus al-tos IP (110,8 e 110,6 %, respectivamente). A LP receptora EC214 é unha liña pura utilizada no CIAM para conferir resistencia ao encamado nos híbridos forraxeiros.

Entre as estirpes segregantes da LP receptora EC215A seleccionáronse catro LP con nivel de introgresión do 25 %, outras catro con nivel de introgresión do 50 % e unha con 75 % de introgresión do xermoplasma elite. As estir-pes máis destacadas foron EC215A(2)_Mo17-1-1-1 e EC215A_Mo17-10-1-1-1, ambas con rendementos por enriba das 20 t MS/ha e a última con alta concentración de MS (36 %) e maior precocidade. A LP EC215A xa foi seleccionada pola súa boa aptitude combinatoria para con-seguir cruzamentos con altos contidos en MS (Campo etal., 2012).

Doce LP foron seleccionadas a partir dos 38 cruza-mentos que alcanzaron IP por enriba de 100 nas estirpes segregantes derivadas da LP EC218A. A estirpe máis destacada foi EC218(2)_Mo17-9-2, que alcanzou unha maior produción (23,1 t MS/ha) e un maior IP (124,2 %) que o híbrido de referencia B73 x Mo17 (22,5 t MS/ha e 119,8 %). A partir dela seleccionáronse as LP EC518A e EC518B. Outras dúas estirpes, EC218_Mo17(2)-3-2 e EC218_Mo17(2)-4-1, destacaron polo seu baixo encama-do (-0,44 %) e a súa alta concentración de materia seca (35,5 %), e a partir delas seleccionáronse as LP EC522A, EC522B e EC521.

Entre as estirpes segregantes da LP receptora EC18 seleccionáronse cinco LP cun nivel de introgresión de xermoplasma elite do 25 % (EC526, EC527A, EC527B, EC528A e EC528B), catro con nivel de introgresión do 50 % (EC529, EC530A, EC530B e EC531) e outras cinco con 75 % (EC532A, EC532B, EC533, EC534A e EC534B). Por último, a partir da LP receptora EC49A conseguíronse os cruzamentos cos valores medios máis altos de RMS e IP. Seleccionáronse oito LP a partir das estirpes segregantes con introgresión de xermoplasma do 25 %, catro con introgresión de xermoplasma do 50 % e sete con introgresión do 75 %. Os cruzamentos das estir-pes segregantes que destacaron por altas concentracións de MS foron EC49(2)_Mo17-10-2, EC49(2)_Mo17-10-3 e EC49_Mo17-10-2, e, por baixos encamados, EC49_Mo17-4-1, EC49(2)_Mo17-10-1 e EC49(2)_Mo17-10-2.

Recolección de parcelas con colleitadora CIBUS-S para millo forraxeiro e biomasa

RESULTADOSNa táboa 1 móstranse os resultados máis relevantes da aná-lise conxunta dos ensaios de avaliación que, unidos á selec-ción na nursery, nos permitiu realizar a selección das LP con introgresión de xermoplasma elite, que se presentan na primeira columna. Ademais da avaliación dos cruzamentos das estirpes segregantes polos tester B73 e B73_P, tamén se avaliaron o híbrido elite de referencia B73 x Mo17, os cru-zamentos das LP lisas receptoras polos tester, as testemu-ñas comerciais (Anjou456, Eldora e LG3303) e o híbrido experimental WAMGAL (en fase de rexistro). O cruza-mento elite alcanzou un IP de 119,8 % e unha produción de 22,5 t MS/ha. O seu contido en materia seca foi baixo (30,5 %) respecto da media de todos os cruzamentos ava-liados (33,9 %) e foi un híbrido máis tardío (94,4 días a FFEM) que a media dos cruzamentos (89,5 días).

Os cruzamentos derivados das estirpes segregantes da LP EC214 conseguiron menores encamados e maior pre-cocidade entre as estirpes lisas. Na táboa 1 preséntanse as estirpes que conseguiron os máis altos índices de selección cando se avaliaron os seus cruzamentos e as oito LP se-

UNHA ESTRATEXIA DE MELLORA XENÉTICA PARA A OBTENCIÓN DE HÍBRIDOS DE MILLO É DESENVOLVER LIÑAS PURAS (LP) DE SEGUNDO CICLO A PARTIR DO CRUZAMENTO DE MATERIAL ADAPTADO POR MATERIAL ELITE

Selva de Mar, 111 · 08019 Barcelona · Tel. 93 303 63 60 · Fax 93 303 63 73 · [email protected] · www.semillasfito.com

MAÍZ ATLASIdeal para pastone y ensilado de calidad

FÓRMULASFORRAJERASRentabilidad asegurada

CICLO

450

MAÍZ BONFIREEl más productivo parasilo en ciclo 200

CICLO

200



Liñas puras lisas seleccionadas

LP e estirpes segregantes cruzadas polos tester B73 e B73_P RMS (t MS/ha) MS (%) ENC (%) APL (cm) FFEM (d) IP (%)

Mo17 16,7 33,1 0,61 248,9 90,1 91,1EC214 16,4 36,9 0,14 252,3 87,1 92,1

EC501 EC214(2)_Mo17_7-1-1 19,9 35,7 0,82 271,1 88,5 110,6Media de cruz. 9 LP (25 % XE) 16,7 34,8 0,39 245,2 88,2 92,4

EC502 EC214_Mo17_2-1-1-1 19,3 34,5 0,84 262,7 87,5 106,1EC503A e B EC214_Mo17_8-1-1-1 21,4 31,9 0,75 285,4 89,5 115,5

EC504 EC214_Mo17_8-1-2-1 20,1 33,7 -0,18 282,5 88,8 110,8Media de cruz. 14 LP (50 % XE) 17,4 34,0 0,59 262,7 88,1 95,7

EC505 EC214_Mo17(2)_3-1-1 19,9 32,9 0,02 262,3 90,1 109,0EC506 EC214_Mo17(2)_3-2-1 19,6 35,4 0,19 266,2 88,0 109,1EC507 EC214_Mo17(2)_5-3-1 19,8 34,2 0,06 265,7 90,2 109,5

Media de cruz. 11 LP (75 % XE) 17,6 32,6 0,10 258,0 89,5 96,0EC215A 20,6 31,9 6,76 287,9 92,9 108,1

EC508 EC215A(2)_Mo17_1-1-1 20,9 33,1 0,27 280,1 91,0 114,2EC509 EC215A(2)_Mo17_3-1-1 19,8 32,2 2,54 284,3 89,8 106,6

EC510A e B EC215A(2)_Mo17_5-1-1 23,0 30,7 11,87 276,2 94,1 116,2Media de cruz. 6 LP (25 % xE) 19,4 32,5 4,03 278,0 91,0 103,7

EC511 EC215A_Mo17_2-1-1-1 20,5 32,8 1,83 266,1 90,8 111,3EC512 EC215A_Mo17_9-1-2-1 19,7 33,1 0,12 265,7 89,5 107,6

EC513 e EC514 EC215A_Mo17_10-1-1-1 20,2 36,0 0,63 269,4 88,7 112,6Media de cruz. 11 LP (50 % XE) 18,5 33,7 0,74 262,9 90,2 101,2

EC515 EC215A_Mo17(2)_1-1 20,1 34,8 1,16 279,7 92,0 111,0Media de cruz.9 LP (75 % XE) 17,0 33,7 1,24 266,9 90,9 92,8

EC218A 17,0 34,1 0,68 257,3 89,4 93,3EC516 EC218(2)_Mo17-2-1 19,4 34,5 3,87 262,6 90,2 105,5EC517 EC218(2)_Mo17-4-1 19,5 32,0 1,28 269,9 92,5 105,3

EC218(2)_Mo17-9-1 20,9 31,5 0,64 282,6 93,0 112,6EC518A e B EC218(2)_Mo17-9-2 23,1 33,5 4,51 283,2 91,6 124,2

Media de cruz. 11 LP (25 % XE) 19,1 34,4 0,99 270,9 90,9 105,1EC519 EC218_Mo17-10-1-2 19,7 34,4 5,86 262,3 90,9 105,7

Media de cruz. 11 LP (50 % XE) 17,2 34,7 1,55 253,2 89,6 94,7EC520 EC218_Mo17(2)-2-2 19,4 37,8 0,33 266,3 89,0 109,7EC521 EC218_Mo17(2)-3-2 21,1 32,6 -0,44 252,6 89,6 115,6

EC522A e B EC218_Mo17(2)-4-1 21,4 35,5 6,21 259,8 87,9 115,8EC523 EC218_Mo17(2)-6-1 19,5 34,5 -0,01 248,0 88,6 107,8

EC524 e EC525 EC218_Mo17(2)-7-2 20,0 35,3 0,12 267,6 89,1 111,0Media de cruz. 16 LP (75 % XE) 17,8 34,4 1,19 252,6 89,7 98,1

EC18 18,4 33,9 0,27 274,5 88,8 101,1EC18(2)_Mo17-1-1 20,3 32,0 -0,49 268,6 88,5 110,6

EC526 EC18(2)_Mo17-2-1 19,3 32,8 -0,46 270,4 90,1 105,8EC527A e B EC18(2)_Mo17-10-2 20,0 34,9 0,62 259,9 87,0 110,6EC528A e B EC18(2)_Mo17-12-3 20,5 33,4 0,48 259,9 87,0 112,5

Media de cruz. 13 LP (25 % XE) 18,8 33,7 1,39 264,3 88,9 103,0EC529 EC18xMo17-8-1-1 19,2 34,5 1,05 255,7 87,9 105,7

EC530A e B EC18_Mo17-8-1-2 19,4 35,4 0,19 256,5 87,7 107,8EC531 EC18_Mo17-9-1-1 19,1 36,5 -0,23 251,4 87,1 107,5

Media de cruz. 11 LP (50 % XE) 18,0 35,1 0,45 253,3 88,9 100,1EC532A e B EC18_Mo17(2)-2-1 19,3 36,0 -0,51 270,4 90,7 108,3

EC533 EC18_Mo17(2)-5-1 19,6 34,3 0,19 267,4 91,4 108,0EC534A e B EC18_Mo17(2)-7-1 22,0 30,7 0,28 272,8 91,5 118,2

Media de cruz. 13 LP (75 % XE) 18,3 33,7 0,68 268,3 90,6 100,0EC49 15,8 34,5 0,71 239,3 85,2 86,9

EC535 EC49(2)_Mo17-4-1 21,1 31,5 0,24 269,0 90,0 114,1EC536A e B EC49(2)_Mo17-6-1 19,6 31,8 0,69 275,4 90,8 106,1EC537A e B EC49(2)_Mo17-8-1 22,3 30,6 6,33 285,6 91,3 115,7

EC538 EC49(2)_Mo17-10-1 20,8 34,1 -0,21 270,3 89,6 114,8EC539 EC49(2)_Mo17-10-2 20,6 35,9 -0,27 276,1 86,5 115,3EC540 EC49(2)_Mo17-10-3 19,6 36,3 4,21 287,0 88,6 107,8

Media de cruz. 11 LP (25 % XE) 19,7 33,2 2,12 272,9 89,0 106,8EC541 EC49_Mo17-4-1 20,1 33,6 -1,29 261,9 88,7 111,0

EC542A e B EC49_Mo17-8-1 19,7 33,7 2,62 261,0 89,7 107,2EC543 EC49_Mo17-10-2 20,0 35,5 0,20 260,8 86,9 111,4

Media de cruz. 9 LP (25 % XE) 19,5 34,2 1,15 258,0 88,9 101,6EC544A e B EC49_Mo17(2)-3-1 20,4 34,3 -0,05 265,1 88,9 112,6

EC545 EC49_Mo17(2)-5-1 20,3 31,2 0,92 273,5 91,7 109,3EC546 EC49_Mo17(2)-5-2 19,6 31,3 0,07 268,3 92,1 105,9EC547 EC49_Mo17(2)-8-1 19,5 32,6 0,58 265,7 91,1 106,1

EC548A e B EC49_Mo17(2)-8-2 19,6 33,0 0,12 258,5 89,1 107,1EC49_Mo17(2)-9-1 20,6 34,9 0,68 261,0 90,4 114,0

Media de cruz. 8 LP (75 % XE) 19,6 32,9 0,86 264,9 90,7 106,5Outros xenotipos avaliados

H elite B73 x Mo17 22,5 30,5 1,58 282,2 94,4 119,8HC testemuña ELDORA 17,6 28,4 0,23 262,2 92,2 92,7HC testemuña LG3303 14,5 37,7 -0,26 220,0 81,2 82,3HC testemuña ANJOU456 18,9 35,5 0,98 263,1 89,4 104,6HE CIAM-WAM WAMGAL 20,7 31,2 0,19 278,6 86,6 111,8

Media de todos os híbridos 18,19 33,87 1,08 261,55 89,54 99,60

Táboa 1. Liñas puras (LP) seleccionadas a partir dos resultados de avaliación dos cruzamentos das LP e estirpes lisas cruzadas por dous tester e a selección de mellora na nursery

XE: nivel de introgresión xermoplasma elite; RMS: rendemento de materia seca; MS: contido de materia seca; ENC: encamado; APL: altura da planta; FFEM: floración feminina; IP: índice de produción. H: híbrido; HC: híbrido comercial; HE: híbrido experimental CIAM-WAMESTRADA



Liñas puras dentadas seleccionadas

LP e estirpes segregantes cruzadas polos tester Mo17 e Mo17_P

RMS (t MS/ha)

MS (%) ENC (%) APL (cm) FFEM (d) IP (%)

EC133A 21,7 33,3 0,27 259,6 86,9 115,4EC601 EC133A(2)_B73-1-1 20,8 34,3 -0,05 237,4 90,1 111,8EC602 EC133A(2)_B73-3-3 21,0 33,3 0,79 260,1 89,2 111,4EC603 EC133A(2)_B73-7-1 20,1 34,9 -0,11 258,9 87,5 108,3

Media de cruz. 12 LP (25 % XE) 18,7 33,4 0,12 257,1 88,9 99,7EC604 EC133A_B73-4-1-2 20,7 33,1 0,14 269,7 89,3 109,9EC605 EC133A_B73-7-1-1 21,5 35,0 -0,10 266,0 88,7 116,0

Media de cruz. 11 LP (50 % XE) 18,9 33,4 1,08 264,6 89,8 100,2EC606 EC133A_B73(2)-1-3 20,5 32,4 0,27 261,9 91,1 108,2EC607 EC133A_B73(2)-3-2 20,5 32,4 0,31 263,6 92,0 108,5

Media de cruz. 9 LP (75 % XE) 18,0 33,4 0,73 257,6 90,7 95,7EC136 16,9 38,5 -0,20 250,6 87,0 93,7

EC608 EC136(2)_B73-2-3 19,4 40,7 -0,07 257,1 85,8 109,0EC609A e B EC136(2)_B73-4-1 19,9 36,7 -0,03 260,1 85,8 109,0

Media de cruz. 8 LP (25 % XE) 18,7 37,6 0,39 253,7 86,7 103,0EC610A e B EC136_B73-1-1-2 20,5 38,8 0,14 257,1 86,3 113,9

EC611 EC136_B73-9-1-1 19,1 39,0 0,02 247,9 86,1 106,4Media de cruz. 12 LP (50 % XE) 18,7 36,9 0,18 251,2 86,7 102,1

EC612A e B EC136_B73(2)-1-1 23,7 33,3 0,08 271,7 87,6 126,1EC613 EC136_B73(2)-2-3 19,2 35,7 -0,10 249,8 87,6 104,3EC614 EC136_B73(2)-8-1 18,6 38,0 0,11 242,1 87,0 102,3


EC615 EC134(2)_B73-5-1 19,1 34,6 0,57 271,5 88,1 102,7Media de cruz. 5 LP (25 % XE) 16,9 34,8 0,38 255,0 88,1 90,9

EC616 A e B EC134_B73-2-1-1 21,9 34,1 0,26 264,2 88,7 117,1EC617 EC134_B73-7-1-1 20,2 37,6 0,27 254,0 87,8 110,9

Media de cruz. 5 LP (50 % XE) 20,2 33,9 0,55 258,2 88,8 107,9EC618 EC134_B73(2)- 2-1 22,3 31,0 0,17 263,1 92,2 116,6

EC134_B73(2)-3-1 22,7 33,8 0,17 271,7 91,4 121,4EC134_B73(2)-3-2 22,2 32,6 0,35 279,1 91,7 117,4

EC619A e B EC134_B73(2)-5-1 23,9 32,5 0,90 285,0 92,0 126,1EC620, EC621 A, B, C e D EC134_B73(2)-7-1 23,3 34,3 0,14 262,9 89,9 125,1


EC622A e B, EC623A e B EC135(2)_B73-3-2 21,4 34,0 -0,14 259,9 88,8 114,5Media de cruz. 11 LP (25 % XE) 18,1 35,1 0,16 256,5 88,2 97,8

EC624 EC135_B73-8-1-1 20,3 32,1 0,34 252,4 90,0 106,7Media de cruz. 8 LP (50 % XE) 17,4 35,3 0,06 245,3 89,4 94,2

EC625 EC135_B73(2)-6-1 19,8 32,2 0,00 260,6 91,4 104,8Media de cruz. 4 LP (75 % XE) 18,8 32,4 0,53 259,2 90,6 99,2

Outros xenotipos avaliadosH elite B73 x Mo17 23,3 32,4 0,16 270,0 92,2 123,1

H elite precoz B73 x Mo17_P 24,2 30,2 0,61 270,8 94,7 125,7HC testemuña ANJOU456 15,8 34,7 0,78 255,5 87,6 84,6HC testemuña ELDORA 17,8 30,3 0,16 255,8 92,6 92,8HC testemuña LG3303 15,6 37,1 -0,05 227,0 81,7 85,5HE CIAM-WAM WAMGAL 22,4 33,9 0,05 260,5 85,2 119,8

Media de todos os híbridos 18,50 34,90 0,38 254,60 88,50 99,60

Táboa 2. Liñas puras (LP) seleccionadas a partir dos resultados de avaliación dos cruzamentos das LP e as estirpes segregantes dentadas cruzadas por dous tester e a selección de mellora na nursery

H: híbrido; HC: híbrido comercial; HE: híbrido experimental; XE: introgresión de xermoplasma exótico; RMS: rendemento de materia seca; CM: contido de materia seca; ENC: encamado; APL: altura da planta; FFEM: días transcorridos desde a sementeira ata a floración feminina; IP: índice de produción

WAMESTRADA S.L.L.Zona industrial de Toedo36680 A Estrada, Pontevedra - EspañaTelf./fax- 0034 986 572 [email protected] - www.semillaswam.com

Millo híbrido galegoWAMGAL

CENTROINVESTIGACIÓNSAGRARIASMABEGONDO

Proxecto FEADER 2012/27



REFERENCIAS BIBLIOGRÁFICASArgillier O., Hèbert Y. y Barrière Y. (1995) Relationships bet-

ween biomass yield grain production, lodging susceptibility

and feeding value in silage maize. Maydica, 40: 125-136.

Barriere Y., Traineau R. y Emile J.C. (1992) Variation and

covariation of silage maize digestibility estimates from diges-

tion trial with sheep. Euphytica, 59: 61-72.

Brancourt-Hulmel M., Heumez E., Pluchard P., Beghin

D., Depatureaux C., Giraud A. y Le Gouis J. (2005) Indirect

versus direct selection of winter wheat for low-input or high-

input levels. Crop Science 45: 1427-1431

Campo L. y Moreno-González J. (2014) Introgresión de

germoplasma élite para la mejora de híbridos de maíz forrajero.

Acta Hort, 69: 67-68.

Campo, L., Monteagudo A.B. y Moreno-González J. (2012)

Aptitud combinatoria entre líneas puras de maíz para alto rendi-

miento forrajero. Acta Hort, 62: 43-45.

ESYRCE (2013) Encuesta sobre supercifies y rendimiento

de cultivos. www.magrama.es.

Malvar R.A., Ordás A., Revilla P., Cartea M.E. (1996) Es-

timates of genetic variances in two Spanish populations of

maize. Crop Science, 36: 239-242

Moreno-González J. (1988) Diallel Crossing System in Sets

of Flint and Dent Inbred Lines of Maize (Zea mays L). Maydica,33: 37-49.

Moreno-González J., Ramos-Gourcy F. y Losada E. (1997)

Breeding Potential of european flint and earliness-selected US

Corn Belt dent maize populations. Crop Science 37: 1475-1481.

Svensson K., Odlare M. y Pell M. (2004) The fertilizing

effect of compost and biogas residues from source separated

household waste. J. Agric. Sci., 142 : 461-467.

Williams E., Piepho H.P., Whitaker D. (2011) Aumented

p-rep designs. Biometrical J. 53: 19–27.

CONCLUSIÓNSDespois de oito anos de selección, máis un de cruzamen-tos (topcross) e outro de avaliación de cruzamentos en dous ambientes, escolléronse 62 liñas puras lisas e 35 liñas pu-ras dentadas derivadas de material adaptado con diferente grao de introgresión de xermoplasma elite procedente das liñas puras elite americanas B73 e Mo17.

As liñas puras seleccionadas foron incluídas dentro do banco de xermoplasma de millo do CIAM e no programa de mellora para desenvolver híbridos de millo con alto va-lor forraxeiro e adaptados ás condicións edafoclimáticas da cornixa cantábrica, onde son amplamente utilizados para a alimentación animal.

AGRADECEMENTOSEsta investigación forma parte do proxecto RTA2012-00100-00 financiado polo INIA (Ministerio de Economía e Competitividade).

Os resultados de avaliación dos cruzamentos das estirpes segregantes orixinadas a partir das LP dentadas e a súa co-rrespondente selección de liñas puras preséntanse na táboa 2. Do mesmo xeito que no caso anterior, nestes ensaios tamén se avaliaron os tres híbridos comerciais testemuñas, o híbrido experimental WAMGAL e o híbrido elite de referencia.

O cruzamento elite alcanzou unha produción media de 23,3 t MS/ha, 0,16 % de ENC e un IP de 123,1 %. O cru-zamento precoz B73 x Mo17_P conseguiu un valor máis baixo de materia seca, 30,2 %, pero maior produción (24,2 t MS/ha) e maior IP (125,7 %). Os híbridos testemuñas acadaron unhas producións de entre 15,6 e 17,8 t MS/ha e un índice de produción máximo de 92,8 % (ELDORA). O híbrido experimental WAMGAL superou as 22 t MS/ha e alcanzou un IP de 119,8 %, con baixo encamado (0,05 %), e ademais foi máis precoz que a media de todos os cruzamentos avaliados (85,2 días a FFEM).

Seleccionáronse sete LP a partir das estirpes segregantes con xermoplasma derivado da LP receptora EC133A e a LP doante B73. Algúns dos cruzamentos derivados destas estirpes segregantes tiveron encamados moi baixos.

Os cruzamentos derivados das estirpes segregantes da LP receptora EC136 alcanzaron as maiores precocidades e as máis altas concentracións de MS. A estirpe EC136(2)_B73-2-3 obtivo o valor máis alto de MS (40,7 %) de todo o en-saio, así como a maior precocidade das estirpes segregantes avaliadas (85,8 días a FFEM). Outras tres estirpes segregan-tes destacaron polas súas máis altas concentracións de MS respecto da media dos cruzamentos (34,5 %): EC136_B73-1-1-2, EC136_B73-9-1-1 e EC136_B73(2)-8-1, con MS de 38,8 %, 39 % e 38 %, respectivamente. A estirpe EC136_B73(2)-1-1 foi superior ao híbrido de referencia con maior RMS (23,7 t MS/ha) e maior IP (126,1 %). A partir des-tas estirpes seleccionáronse tres LP cun 25 % de introgre-sión de xermoplasma elite (EC608, EC609A e EC609B), outras tres cun 50 % de introgresión de xermoplasma elite (EC610A, EC610B e EC611) e catro cun 75 % (EC6012A, EC612B, EC613 e EC614).

As estirpes segregantes da LP receptora EC134 alcanza-ron as maiores producións e os maiores índices de produ-ción, destacando entre elas EC134_B73(2)-5-1 e EC134_B73(2)-7-1, con producións de 23,9 e 23,3 t MS/ha e IP superiores ao híbrido de referencia (126,1 e 125,1 %, respectivamente), e a poboación EC134_B73(2)-3-1, que alcanzou un rendemento de 22,7 t MS/ha e un IP de 121,4 %, moi próximo ao do híbrido de referencia, pero con me-llores características agronómicas. A partir destas estirpes seleccionáronse 12 LP. Por último, a partir dos cruzamentos das estirpes segregantes da LP receptora EC135 seleccio-náronse seis LP (EC622A, EC622B, EC623A, EC623B, EC624 e EC625). Os cruzamentos destas estirpes foron os que acadaron niveis máis baixos de encamado, sobresaíndo os cruzamentos da estirpe segregante EC135(2)_B73-3-2, cunha produción de 21,4 t MS/ha, un encamado de -0,14 % e un IP de 114,5 %. A partir deste retrocruzamento se-leccionáronse catro LP.

El maízconnombre propio

Fao700

AG

N 7

20

Fao600

ISH

612

Fao500

SURA

S

Fao450

PICO

Fao400

ISIA

AGN

625

Fao 700

Expresión vegetal

Nuestro catálogo en www.rocalba.com

Fao400

SUM

BRA

Fao400

SUPE

RBIA

Fao350

SUM

BERT

O

Fao350

SUFA

VOR

Fao300

SURR

EAL

Fao280

SUSA

NN

Fao280

SUN

MA

RK



Presentamos os resultados para o período 1996-2014, no que o Serida avaliou 276 variedades de millo forraxeiro en distintas zonas edafoclimáticas de Asturias.

Adela Martínez Fernández, Alfonso Carballal Samalea, Consuelo González García, Begoña de la Roza Delgado, Ana Soldado Cabezuelo, Sagrario Modroño Lozano, Alejandro Argamentería GutiérrezServizo Rexional de Investigación e Desenvolvemento Agroalimentario (Serida)

Na avaliación destas variedades utilizouse a mesma metodoloxía en canto a deseño, labores, densidade de plantas, tratamentos, fertilización e controis de campo e de laboratorio. Para iso disponse de catro campos de ensaio, localizados cada un dentro da respectiva zona edafoclimá-tica de Asturias que representa (figura 1).

MILLO FORRAXEIRO EN ASTURIAS.AVALIACIÓN E VARIEDADES (1996-2014)

DÍAS S/R: Días desde a sementeira ata a recollida no estado antes indicado.

PROD (tMS/ha): Produción de forraxe en toneladas de materia seca por hectárea.

CIN: Cinzas; PB: Proteína bruta; FND: Fibra neutro deterxente; AM: Amidón.

Estimacións realizadas:DMO (%): Dixestibilidade in vivo da materia orgánica.MX/kgMS: Enerxía metabolizable en megaxulios por

quilogramo de materia seca.UFL/kgMS: Enerxía neta de lactación en unidades fo-

rraxeiras de leite por quilogramo de materia seca.Mcal/kgMS: Enerxía neta de lactación en megacalorías

por quilogramo de materia seca. Así mesmo, inclúense a casa comercial e o número de

anos de ensaio (anos de avaliación).Estes resultados tabúlanse de forma independente para

cada zona edafoclimática, en tres listas:Lista Principal (PR): Variedades de actualidade e ava-

liadas polo menos durante dous anos. Lista Provisional: Variedades de actualidade pero só

cun ano de avaliación.Lista Complementaria: Variedades que xa non están

no mercado pero que conservan un valor histórico e como punto de referencia, ao poñer de manifesto as diferenzas existentes entre as de antes e as actuais. Algunhas foron moi usadas en anos previos.

Neste artigo preséntanse exclusivamente as variedades in-cluídas na lista principal. As restantes poden ser consultadas utilizando unha aplicación on-line, á que se pode acceder desde a páxina web do Serida (www.serida.org) ou utilizan-do a ligazón na nosa páxina web www.revistaafriga.com.

Paralelamente, contrólase a resistencia ao encamado de cada variedade a avaliar. Os resultados deste parámetro analízanse de forma independente do resto, considerando as diferentes datas de recollida, e preséntanse categoriza-dos nunha táboa común para as catro zonas consideradas.

Os datos máis importantes á hora de elixir a variedade a sementar veñen acompañados dunha letra indicativa do rango (A, B, C, D, E; de mellor a peor).

Figura 1. As catro diferentes zonas edafoclimáticas de Asturias aptas para o cultivo do millo forraxeiro

O ano climático 2014 foi, en xeral, moi favorable para a produción de millo en Asturias. Tanto a primavera coma o verán foron cálidos e con precipitacións ben repartidas. Na zona costeira oriental, estas foron tormentosas, inducindo algo de seca. Na zona interior alta, a pluviometría retardou o proceso de maduración e obrigou a colleitar cun contido en materia seca algo inferior ao habitual.

Os controis efectuáronse sempre no momento idóneo para ensilar (estado de gran pastoso vítreo), cunha media xeral para todo o período 1996-2014 de 34,7 ± 3,13 % de materia seca (MS; media ± desviación estándar).

As variables controladas son:



Resultados 1996-2014. Zona: COSTEIRA OCCIDENTAL

List

a

Casa comercialAnos de

avaliaciónVariedade DÍAS S/R PROD (tMS/ha)

(% MS)DMO (%) MX/kgMS UFL/kgMS

Mcal/kgMSCIN PB FND AM

PR Advanta 2 AADRES 142 d 17,3 C 3,8 6,6 46,3 32,1 C 73,2 11,3 0,93 e 1,70

PR Advanta 2 AALLEXIA 142 d 21,6 A 3,3 6,5 44,0 33,7 C 74,5 11,5 0,95 C 1,74

PR Advanta 2 AARLEY 131 B 17,1 C 3,4 6,7 45,3 29,1 e 73,9 11,4 0,94 d 1,72

PR KWS 4 AMADEO 124 B 15,4 e 3,3 7,3 41,8 33,8 C 75,4 11,7 0,97 B 1,76

PR KWS 3 AMANITIDIS 123 B 16,1 d 3,1 6,9 43,4 31,6 C 75,0 11,6 0,96 C 1,76

PR Advanta 2 AMBASSAD 146 d 17,6 C 3,4 6,3 48,3 30,5 d 71,7 11,1 0,92 e 1,67

PR Senasa 2 ANJOU 249 130 B 16,7 d 3,5 6,7 45,1 27,6 e 73,2 11,3 0,93 e 1,70

PR Senasa 2 ANJOU 277 131 B 16,9 C 3,4 7,3 43,1 32,4 C 74,9 11,6 0,96 C 1,75

PR Senasa 9 ANJOU 387 138 C 18,8 C 3,2 6,5 44,1 33,2 C 74,5 11,5 0,96 C 1,74

PR Senasa 2 ANJOU 456 146 d 18,5 C 3,4 6,6 45,7 32,1 C 72,9 11,3 0,93 e 1,70

PR KWS 2 ATLETICO 134 C 18,0 C 3,5 7,1 43,3 30,7 d 74,7 11,5 0,96 C 1,74

PR Advanta 2 AUTOMAT 123 A 14,8 e 3,2 7,2 41,4 33,3 C 76,2 11,8 0,98 A 1,78

PR CEFSA 2 BARÇA 124 B 17,9 C 3,5 7,2 45,6 31,6 C 73,7 11,4 0,94 d 1,72

PR Caussade 2 BELUGI CS 128 B 18,8 C 3,6 7,2 45,3 30,4 d 74,0 11,4 0,94 d 1,72

PR RAGT 3 BERGXXON 141 d 17,6 C 3,5 6,9 44,0 32,8 C 74,7 11,5 0,96 C 1,74

PR Caussade 2 BONPI 131 C 17,1 C 3,7 7,2 46,5 30,3 d 73,4 11,3 0,94 e 1,70

PR Caussade 2 CASTELLI 133 C 16,3 d 3,1 6,6 45,8 32,8 C 73,6 11,4 0,94 d 1,72

PR Caussade 4 CERGI 130 B 17,9 C 3,5 6,8 44,7 29,2 e 74,0 11,4 0,95 C 1,72

PR Advanta 2 CHATILLON 130 B 18,1 C 3,4 7,0 42,0 32,9 C 75,8 11,7 0,97 B 1,77

PR RAGT 2 CICLIXX 130 B 17,3 C 3,3 6,9 43,7 32,3 C 74,6 11,6 0,96 C 1,74PR Syngenta 3 CISKO 138 C 17,7 C 3,3 6,8 41,2 35,8 A 75,6 11,7 0,97 B 1,77PR Codisem 2 CLARITI 141 d 18,1 C 3,2 6,2 42,5 35,3 B 74,7 11,6 0,96 C 1,75

PR Codisem 2 CODILOR 131 C 19,3 B 3,3 7,0 46,5 31,0 C 73,8 11,4 0,95 d 1.72

LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA COSTEIRA OCCIDENTAL



Resultados 1996-2014. Zona: COSTEIRA OCCIDENTAL

List

a



(% MS)DMO (%)

MX/kgMS

UFL/kgMSMcal/kgMSCIN PB FND AM

PR Monsanto 6 CONCA 138 C 17,2 C 3,2 6,9 42,6 34,9 B 75,3 11,7 0,97 B 1,76PR Codisem 2 CRAZI 128 B 16,5 d 3,7 7,8 41,6 31,0 C 76,0 11,7 0,97 B 1,77PR Codisem 2 DELLI 137 C 17,1 C 3,5 6,7 42,6 34,6 B 75,1 11,6 0,96 C 1,75PR Caussade 2 DEVOLVI 138 C 20,5 A 3,3 6,5 43,1 34,4 B 74,7 11,6 0,96 C 1,74PR Monsanto 5 DK 287 130 B 16,8 C 3,5 6,9 44,0 31,0 C 74,5 11,5 0,95 C 1,74PR Monsanto 4 DK 315 128 B 15,7 d 3,6 7,2 43,0 32,5 C 75,4 11,6 0,97 C 1,76PR Monsanto 3 DKC 33.90 125 B 17,8 C 3,2 7,1 45,6 30,8 d 73,7 11,4 0,95 d 1,72PR Monsanto 3 DKC 3745 137 C 16,7 d 3,3 7,0 42,3 33,6 C 75,4 11,7 0,97 B 1,76PR Monsanto 3 DKC 41.14 130 B 19,6 B 3,5 7,2 42,6 34,6 B 75,4 11,6 0,97 C 1,76PR Monsanto 3 DKC 43.72 136 C 16,9 C 3,4 6,8 43,0 34,1 B 75,1 11,6 0,96 C 1,75PR Monsanto 3 DKC 4845 141 d 16,9 C 3,3 6,4 41,0 34,9 B 76,0 11,8 0,98 A 1,78PR Monsanto 4 DKC4608 137 C 19,4 B 3,3 6,6 41,9 34,0 B 75,7 11,7 0,97 B 1,77PR Fitó 5 DUERO 129 B 15,5 e 3,5 6,9 43,4 30,8 d 74,8 11,5 0,96 C 1,74PR Euralis 4 DUKLA 138 C 17,6 C 3,5 7,0 46,4 31,7 C 73,4 11,3 0,94 d 1,71PR Euralis 2 ES BIOMASS 146 d 20,6 A 3,4 6,3 45,9 33,5 C 72,9 11,3 0,93 e 1,70PR Euralis 2 ES IMANOL 133 C 16,0 d 3,4 6,4 43,7 33,1 C 74,6 11,5 0,96 C 1,74PR Euralis 4 ES PAOLIS 145 d 18,4 C 3,3 6,6 44,6 34,2 B 73,8 11,4 0,95 C 1,72PR Euralis 2 ES SENSOR 138 C 18,0 C 3,6 6,7 43,5 34,1 B 74,7 11,5 0,95 C 1,74PR Euralis 2 ES SIGMA 134 C 18,6 C 3,3 6,7 43,9 31,6 C 74,5 11,5 0,96 C 1,74PR Maïsadour 3 FANGIO 133 C 17,3 C 3,1 6,9 42,3 33,4 C 75,4 11,7 0,97 B 1,77PR KWS 2 FERNÁNDEZ 127 B 19,1 B 3,4 6,6 47,3 28,8 e 72,7 11,2 0,93 e 1,69PR Maïsadour 2 FEROUZ 142 d 18,8 C 3,4 7,4 44,8 31,7 C 74,0 11,4 0,95 C 1,72PR Batlle 2 HAPPI 123 B 15,7 d 3,3 6,7 46,4 29,0 e 73,2 11,3 0,94 d 1,71PR KWS 2 KABANAS 131 B 16,6 d 3,3 7,4 41,5 32,5 C 75,7 11,7 0,97 B 1,77PR KWS 2 KROKUS 131 B 15,7 e 3,6 7,5 43,2 30,9 d 74,7 11,5 0,96 C 1,74PR Rocalba 2 LAXXOT 142 d 17,1 C 3,4 6,9 42,0 33,7 C 75,5 11,7 0,97 B 1,76PR LG 2 LG 30.275 124 B 19,0 B 3,4 7,4 45,6 26,9 e 74,1 11,5 0,95 C 1,73PR LG 2 LG 32.64 127 B 17,7 C 3,5 7,3 43,5 28,3 e 75,0 11,6 0,96 C 1,75PR LG 2 LG 32.76 123 B 16,4 d 3,8 8,2 44,5 26,5 e 74,2 11,4 0,95 C 1,72PR LG 2 LG 32.77 129 B 17,6 C 3,4 7,3 45,0 29,4 d 74,3 11,5 0,95 C 1,73PR LG 2 LG 33.03 130 B 16,7 d 3,5 7,3 43,1 29,8 d 75,0 11,6 0,96 C 1,75PR LG 2 LG 33.85 143 d 18,4 C 3,4 6,9 43,0 33,5 C 75,2 11,6 0,96 C 1,75PR LG 2 LG 34.90 139 C 20,4 A 3,2 6,5 43,4 35,0 B 74,5 11,5 0,96 C 1,74PR Caussade 2 LOUBAZI 142 d 19,5 B 3,3 6,3 45,0 33,3 C 73,8 11,4 0,95 d 1,72PR Codisem 2 MAMILLA 146 d 20,5 A 3,3 6,7 42,1 36,3 A 75,3 11,7 0,97 C 1,76PR Fitó 2 MANACOR 140 d 17,0 C 3,6 7,1 42,8 33,0 C 75,1 11,6 0,96 C 1,75PR Caussade 2 MARTELLI CS 140 d 20,6 A 3,3 6,3 43,8 33,2 C 74,3 11,5 0,95 C 1,74PR Maïsadour 3 MAS 33 A 141 d 18,5 C 3,5 7,0 43,2 32,4 C 74,7 11,5 0,95 C 1,74PR KWS 2 NATHAN 122 A 15,2 e 3,4 7,2 43,2 30,0 d 74,9 11,6 0,96 C 1,75PR Fitó 2 OPTI 138 C 16,8 C 3,7 7,6 44,6 28,8 e 74,5 11,5 0,95 C 1,73PR Fitó 3 ORENSE 144 d 17,8 C 3,6 7,3 45,5 31,2 C 73,7 11,4 0,94 d 1,71PR Maïsadour 2 PANAMA 138 C 18,3 C 3,7 7,0 46,6 27,6 e 73,3 11,3 0,93 e 1,70PR Batlle 2 RAVENNA 122 A 12,9 e 3,5 7,0 42,1 32,5 C 75,4 11,6 0,97 C 1,76PR Rocalba 2 RIXXER 144 d 18,5 C 3,1 6,5 41,6 35,6 A 75,4 11,7 0,97 B 1,77PR RAGT 3 RULEXX 140 d 18,3 C 3,7 7,0 45,3 31,7 C 74,1 11,4 0,94 d 1,72PR Advanta 2 SECURA 129 B 16,6 d 3,2 7,1 44,0 30,3 d 74,5 11,5 0,96 C 1,74PR Caussade 2 SEIDI 133 C 18,6 C 3,5 6,9 43,1 28,2 e 74,7 11,5 0,96 C 1,74PR Advanta 2 SHERLEY 135 C 19,0 B 3,5 6,8 44,4 34,7 B 74,1 11,4 0,95 C 1,73PR RAGT 3 SILEXX 143 d 17,0 C 3,5 6,9 42,6 33,4 C 75,2 11,6 0,96 C 1,75PR Fitó 3 SUBITO 128 B 18,2 C 3,5 7,3 45,8 30,1 d 73,5 11,4 0,94 d 1,71PR Batlle 3 SUM 330 135 C 16,3 d 3,4 6,6 44,2 31,3 C 74,0 11,4 0,94 d 1,73PR Batlle 2 SURPRISE 124 B 14,8 e 3,4 6,8 43,9 29,3 e 74,1 11,5 0,95 C 1,73PR Syngenta 2 SURTEP 131 B 15,2 e 3,6 7,5 43,2 29,7 d 75,4 11,6 0,97 B 1,75PR Rocalba 3 SUSANN 135 C 17,2 C 3,2 6,8 42,5 34,9 B 75,1 11,6 0,97 C 1,76PR Syngenta 3 SY KAIRO 125 B 17,5 C 3,2 6,8 46,8 27,4 e 73,0 11,3 0,94 d 1,71PR Syngenta 2 SY SYNCERO 139 d 22,0 A 3,2 6,9 46,3 28,8 e 73,4 11,4 0,94 d 1,71PR RAGT 3 TAXXOA 128 B 16,7 d 3,5 6,9 45,7 29,6 d 73,4 11,3 0,94 d 1,71PR Fitó 4 TECK 136 C 18,0 C 3,6 7,1 43,1 29,4 d 75,2 11,6 0,96 C 1,75PR Batlle 2 YUCATAN 140 d 19,1 B 3,1 6,2 42,3 36,0 A 75,0 11,6 0,96 C 1,76PR Fitó 4 ZAMORA 136 C 16,1 d 3,4 7,4 41,5 34,2 B 76,1 11,8 0,98 A 1,78

LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA COSTEIRA OCCIDENTAL (cont.)



Con consiga más leche!

CIAM (Mabegondo) 2012 y 2013

Resultados 1996-2014. Zona: COSTEIRA ORIENTAL

List

a



(% MS)DMO (%) MX/kgMS UFL/kgMS Mcal/kgMS

CIN PB FND AMPR Advanta 2 AADRES 133 C 20,6 A 3,9 6,7 46,2 32,0 C 73,1 11,2 0,93 e 1,69PR Advanta 2 AALLEXIA 138 d 22,4 A 3,6 6,4 42,8 34,5 B 75,1 11,6 0,96 C 1,75PR Advanta 2 AARLEY 126 C 20,3 A 3,5 6,9 43,5 28,5 e 74,8 11,5 0,96 C 1,74PR KWS 4 AMADEO 115 A 18,1 C 3,9 7,1 44,4 30,2 d 74,5 11,5 0,95 C 1,73PR KWS 3 AMANITIDIS 124 B 19,5 B 3,2 6,5 41,9 34,3 B 75,4 11,7 0,97 B 1,76PR Advanta 2 AMBASSAD 141 d 19,9 B 3,9 6,8 45,0 31,6 C 73,8 11,4 0,94 d 1,71PR Senasa 2 ANJOU 249 118 A 18,8 C 4,0 7,0 44,0 28,2 e 74,9 11,5 0,96 C 1,74PR Senasa 2 ANJOU 277 124 B 19,5 B 3,6 7,2 42,8 32,7 C 75,2 11,6 0,96 C 1,75PR Senasa 9 ANJOU 387 133 C 19,9 B 3,5 6,5 43,7 32,2 C 74,6 11,5 0,95 C 1,74PR Senasa 2 ANJOU 456 141 d 21,4 A 3,8 7,0 43,7 32,0 C 74,6 11,5 0,95 C 1,73PR KWS 2 ATLETICO 126 C 20,0 A 3,4 6,7 43,6 30,6 d 75,0 11,6 0,96 C 1,75PR Advanta 2 AUTOMAT 123 B 15,8 d 3,2 7,2 40,4 33,7 C 76,9 11,9 0,99 A 1,80PR CEFSA 2 BARÇA 115 A 20,6 A 3,9 7,0 46,2 29,3 e 73,5 11,3 0,93 e 1,70PR Caussade 2 BELUGI CS 121 B 20,3 A 3,7 6,5 45,7 31,1 C 73,5 11,3 0,94 d 1,71PR RAGT 3 BERGXXON 134 d 22,3 A 3,4 6,5 42,5 33,5 C 75,4 11,6 0,97 B 1,76PR Caussade 2 BONPI 123 B 20,1 A 3,5 7,0 44,4 30,9 C 74,5 11,5 0,95 C 1,74PR Caussade 2 CASTELLI 129 C 20,7 A 3,3 6,7 42,7 35,3 B 75,1 11,6 0,97 C 1,75PR Caussade 4 CERGI 125 B 18,9 B 3,8 6,9 45,6 28,0 e 74,1 11,4 0,94 d 1,72PR Advanta 2 CHATILLON 121 B 19,9 B 3,7 6,7 45,5 29,4 d 74,1 11,4 0,94 d 1,72PR RAGT 2 CICLIXX 122 B 18,8 C 3,2 6,7 44,8 30,2 d 74,0 11,5 0,95 C 1,73PR Syngenta 3 CISKO 135 d 20,8 A 3,4 6,6 42,0 35,1 B 75,6 11,7 0,97 B 1,76PR Codisem 2 CLARITI 134 d 18,8 C 3,5 6,5 42,5 33,8 C 75,0 11,6 0,96 C 1,75PR Codisem 2 CODILOR 128 C 23,1 A 3,4 5,9 47,2 31,8 C 73,2 11,3 0,94 e 1,70PR Monsanto 6 CONCA 134 d 20,1 A 3,3 6,8 41,3 35,2 B 76,1 11,8 0,98 A 1,78PR Codisem 2 CRAZI 125 B 19,7 B 3,8 7,1 43,0 29,7 d 75,0 11,5 0,96 C 1,74PR Caussade 2 DEVOLVI 133 C 19,6 B 3,6 6,5 43,2 34,5 B 74,8 11,5 0,96 C 1,74PR Monsanto 5 DK 287 125 B 18,1 C 3,7 6,6 44,5 31,8 C 74,3 11,5 0,95 C 1,73PR Monsanto 4 DK 315 127 C 18,9 B 3,5 6,8 44,1 32,8 C 74,7 11,5 0,96 C 1,74PR Monsanto 3 DKC 33.90 118 A 18,5 C 3,6 6,7 44,9 31,5 C 74,2 11,4 0,95 C 1,73PR Monsanto 3 DKC 3745 130 C 18,6 C 3,5 7,2 42,7 33,0 C 75,4 11,6 0,97 B 1,76PR Monsanto 3 DKC 41.14 120 B 19,4 B 3,9 7,2 42,9 30,9 d 75,6 11,6 0,96 C 1,75PR Monsanto 3 DKC 43.72 130 C 19,3 B 3,5 6,8 42,4 35,4 B 75,4 11,6 0,96 C 1,75PR Monsanto 3 DKC 4845 134 d 19,9 B 3,5 6,6 40,4 35,3 B 76,7 11,8 0,98 A 1,79PR Monsanto 4 DKC4608 132 C 20,9 A 3,5 6,5 41,5 33,8 C 76,1 11,7 0,97 B 1,77PR Fitó 5 DUERO 124 B 17,1 C 3,8 7,2 42,3 29,9 d 75,5 11,6 0,96 C 1,75

LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA COSTEIRA ORIENTAL



Resultados 1996-2014. Zona: COSTEIRA ORIENTAL

List

a Casacomercial

Anos de avaliación

Variedade DÍAS S/R PROD (tMS/ha)(% MS)

DMO (%) MX/kgMS UFL/kgMS Mcal/kgMSCIN PB FND AM

PR Euralis 4 DUKLA 134 d 20,1 A 3,8 7,3 45,5 30,7 d 74,2 11,4 0,95 d 1,72PR Euralis 2 ES BIOMASS 143 e 22,3 A 3,5 6,3 45,2 32,0 C 73,5 11,3 0,94 d 1,71PR Euralis 2 ES IMANOL 125 B 18,6 C 3,6 6,7 45,0 31,5 C 74,1 11,4 0,94 d 1,72PR Euralis 4 ES PAOLIS 140 d 20,4 A 3,5 6,5 43,5 33,7 C 74,7 11,5 0,95 C 1,74PR Euralis 2 ES SENSOR 136 d 19,3 B 3,5 6,6 42,0 34,6 B 75,5 11,6 0,97 C 1,76PR Euralis 2 ES SIGMA 126 C 19,9 B 3,6 6,7 43,8 32,2 C 74,5 11,5 0,95 C 1,73PR Maïsadour 3 FANGIO 127 C 19,4 B 3,4 6,9 43,0 32,6 C 75,2 11,6 0,96 C 1,75PR KWS 2 FERNÁNDEZ 123 B 21,8 A 3,6 6,7 44,9 32,1 C 74,1 11,4 0,95 d 1,72PR Maïsadour 2 FEROUZ 136 d 20,8 A 3,8 7,3 44,8 30,0 d 74,3 11,4 0,95 C 1,72PR Batlle 2 HAPPI 123 B 19,1 B 3,6 6,6 44,6 29,5 d 74,2 11,4 0,95 C 1,73PR KWS 2 KABANAS 118 B 18,6 C 3,7 6,8 45,8 27,8 e 73,4 11,3 0,93 e 1,71PR KWS 2 KROKUS 118 B 18,6 C 3,8 7,4 45,2 28,5 e 74,1 11,4 0,94 d 1,72PR Rocalba 2 LAXXOT 135 d 18,6 C 3,5 6,8 43,0 33,3 C 75,3 11,6 0,97 C 1,75PR LG 2 LG 30.275 115 A 20,1 A 3,6 6,5 45,5 28,3 e 74,3 11,5 0,95 C 1,73PR LG 2 LG 32.64 121 B 19,1 B 3,8 7,0 43,5 28,2 e 75,2 11,6 0,96 C 1,75PR LG 2 LG 32.76 120 B 19,5 B 4,0 8,2 41,7 28,8 e 76,0 11,7 0,97 B 1,76PR LG 2 LG 32.77 119 B 18,4 C 3,5 7,3 44,7 28,2 e 74,6 11,5 0,95 C 1,74PR LG 2 LG 33.03 124 B 19,7 B 3,8 7,0 43,4 30,1 d 74,8 11,5 0,96 C 1,74PR LG 2 LG 33.85 134 d 21,0 A 3,3 6,8 42,9 32,9 C 75,2 11,6 0,97 C 1,76PR LG 2 LG 34.90 138 d 21,0 A 3,5 6,1 42,3 35,4 B 75,0 11,6 0,96 C 1,75PR Caussade 2 LOUBAZI 136 d 21,2 A 3,4 6,3 43,6 34,5 B 74,6 11,5 0,95 C 1,74PR Codisem 2 MAMILLA 143 e 22,9 A 3,7 6,4 46,3 32,7 C 72,9 11,2 0,93 e 1,69PR Fitó 2 MANACOR 134 d 19,2 B 3,9 7,1 43,2 33,4 C 74,8 11,5 0,95 C 1,73PR Caussade 2 MARTELLI CS 122 B 20,8 A 3,9 6,3 45,7 29,0 e 73,8 11,4 0,94 d 1,71PR Maïsadour 3 MAS 33 A 134 d 21,2 A 3,8 7,1 44,0 30,0 d 74,2 11,4 0,94 d 1,72PR KWS 2 NATHAN 115 A 17,7 C 4,0 7,0 44,7 28,3 e 74,2 11,4 0,94 d 1,72PR Fitó 2 OPTI 130 C 18,4 C 4,4 7,8 46,1 25,6 e 74,1 11,3 0,94 d 1,71PR Fitó 3 ORENSE 137 d 18,5 C 3,8 6,8 47,0 29,3 e 73,5 11,3 0,94 d 1,71PR Maïsadour 2 PANAMA 137 d 22,1 A 3,7 6,7 45,1 30,3 d 74,2 11,4 0,95 C 1,73PR Batlle 2 RAVENNA 116 A 15,5 e 3,8 7,1 43,3 31,0 C 75,4 11,6 0,96 C 1,75PR Rocalba 2 RIXXER 135 d 19,4 B 3,7 7,8 42,2 32,7 C 75,9 11,7 0,97 B 1,77PR RAGT 3 RULEXX 135 d 22,0 A 3,6 6,8 41,2 34,9 B 76,1 11,7 0,98 B 1,77PR Advanta 2 SECURA 120 B 18,7 C 3,6 7,5 42,8 30,5 d 75,2 11,6 0,96 C 1,75PR Caussade 2 SEIDI 129 C 20,3 A 3,7 7,3 42,3 29,8 d 75,7 11,7 0,97 B 1,76PR Advanta 2 SHERLEY 119 B 20,3 A 4,1 6,9 46,3 29,6 d 73,7 11,3 0,93 e 1,70PR RAGT 3 SILEXX 138 d 19,0 B 3,5 6,8 40,8 34,7 B 76,5 11,8 0,98 A 1,78PR Fitó 3 SUBITO 128 C 20,4 A 3,7 7,2 45,5 31,6 C 73,5 11,3 0,94 d 1,71PR Batlle 3 SUM 330 132 C 18,7 C 3,7 7,1 43,9 31,8 C 74,6 11,5 0,95 C 1,73PR Batlle 2 SURPRISE 117 A 17,3 C 3,5 6,5 44,3 27,0 e 74,7 11,5 0,95 C 1,74PR Syngenta 2 SURTEP 135 d 19,9 B 3,6 6,9 41,3 34,5 B 76,7 11,8 0,99 A 1,79PR Rocalba 3 SUSANN 121 B 18,6 C 3,5 7,1 43,9 31,0 C 74,6 11,5 0,95 C 1,73PR Syngenta 3 SY KAIRO 115 A 20,6 A 3,7 6,5 46,7 26,4 e 73,4 11,3 0,93 e 1,70PR Syngenta 2 SY SYNCERO 135 d 23,3 A 3,3 6,3 43,2 29,9 d 74,7 11,5 0,96 C 1,74PR RAGT 3 TAXXOA 127 C 19,1 B 3,5 6,4 44,5 31,7 C 74,1 11,4 0,95 d 1,72PR Fitó 4 TECK 125 B 17,6 C 4,0 7,4 44,2 27,9 e 75,1 11,5 0,96 C 1,74PR Batlle 2 YUCATAN 135 d 18,4 C 3,5 6,5 43,8 33,1 C 74,3 11,5 0,95 C 1,73PR Fitó 4 ZAMORA 131 C 17,9 C 3,7 7,4 41,6 33,1 C 76,2 11,7 0,98 A 1,77

LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA COSTEIRA ORIENTAL (cont.)



Resultados 1996-2014. Zona: INTERIOR ALTA

Lista Casa comercialAnos de


(% MS) DMO(%)

MX/kgMS UFL/kgMSMcal/kgMSCIN PB FND AM

PR Advanta 2 AADRES 161 C 20,1 A 3,5 6,6 48,6 26,1 e 71,7 11,1 0,92 e 1,67

PR Advanta 2 AALLEXIA 168 d 20,8 A 3,3 6,5 44,5 30,0 d 73,8 11,4 0,95 C 1,72

PR Advanta 2 AARLEY 152 B 16,8 d 3,2 6,7 47,5 25,7 e 72,8 11,3 0,93 e 1,70

PR KWS 4 AMADEO 141 A 17,2 C 3,5 7,2 44,4 29,6 d 74,4 11,5 0,95 C 1,73

PR KWS 3 AMANITIDIS 149 B 17,2 C 3,1 6,7 45,4 31,6 C 73,5 11,4 0,94 d 1,72

PR Advanta 2 AMBASSAD 169 d 17,7 C 3,6 6,9 48,4 26,5 e 72,4 11,2 0,92 e 1,68

PR Senasa 2 ANJOU 249 147 B 17,7 C 4,0 8,0 48,9 23,5 e 72,8 11,2 0,92 e 1,68

PR Senasa 2 ANJOU 277 150 B 17,9 C 3,5 7,2 45,2 30,4 d 74,0 11,4 0,94 d 1,72

PR Senasa 9 ANJOU 387 157 C 18,3 C 3,3 6,8 47,4 25,7 e 72,8 11,3 0,93 e 1,70

PR Senasa 2 ANJOU 456 168 d 18,2 C 3,6 7,0 47,0 26,6 e 72,9 11,2 0,93 e 1,69

PR KWS 2 ATLETICO 150 B 17,6 C 3,4 6,7 47,5 26,2 e 72,7 11,2 0,93 e 1,69

PR Advanta 2 AUTOMAT 147 B 15,8 d 3,4 7,0 43,5 28,2 e 75,2 11,6 0,97 C 1,75

PR CEFSA 2 BARÇA 141 A 21,1 A 3,8 7,5 47,8 25,6 e 72,8 11,2 0,93 e 1,69

PR Caussade 2 BELUGI CS 142 A 19,1 B 3,5 7,1 47,1 26,4 e 73,0 11,3 0,93 e 1,70

PR RAGT 3 BERGXXON 161 C 18,6 C 3,3 6,8 47,1 28,9 e 73,4 11,4 0,94 d 1,71

PR Caussade 2 BONPI 153 B 17,7 C 3,3 7,0 46,1 29,3 e 73,4 11,4 0,94 d 1,71

PR Caussade 2 CASTELLI 156 C 18,4 C 3,1 7,1 48,1 28,4 e 72,3 11,2 0,93 e 1,69

PR Caussade 4 CERGI 154 C 18,5 C 3,6 6,8 47,5 26,0 e 72,8 11,2 0,93 e 1,69

PR Advanta 2 CHATILLON 147 B 19,2 B 3,6 7,3 45,9 27,0 e 74,0 11,4 0,95 d 1,72

PR RAGT 2 CICLIXX 150 B 17,0 C 3,1 6,8 45,6 28,6 e 73,5 11,4 0,94 d 1,72

PR Syngenta 3 CISKO 163 C 19,0 B 3,4 6,9 44,2 31,1 C 74,0 11,4 0,95 C 1,73

PR Codisem 2 CLARITI 161 C 19,2 B 3,4 6,6 47,0 28,8 e 72,5 11,2 0,93 e 1,69

PR Codisem 2 CODILOR 152 B 19,4 B 3,4 7,0 49,6 24,5 e 71,8 11,1 0,91 e 1,67

PR Monsanto 6 CONCA 161 C 18,4 C 3,2 6,9 45,7 29,4 d 73,6 11,4 0,94 d 1,72

PR Codisem 2 CRAZI 147 B 18,2 C 3,7 7,3 47,8 26,1 e 72,9 11,2 0,93 e 1,69

PR Codisem 2 DELLI 157 C 18,2 C 3,2 6,9 42,3 34,3 B 75,2 11,6 0,97 B 1,75

PR Caussade 2 DEVOLVI 161 C 19,2 B 3,5 6,7 44,5 30,4 d 74,0 11,4 0,95 C 1,72

PR Monsanto 5 DK 287 151 B 17,5 C 3,4 6,7 44,4 30,5 d 74,3 11,5 0,95 C 1,73

PR Monsanto 4 DK 315 152 B 16,5 d 3,5 7,3 45,7 29,7 d 74,0 11,4 0,95 C 1,72

PR Monsanto 3 DKC 33.90 146 B 18,6 C 3,3 6,9 46,0 27,8 e 73,5 11,4 0,94 d 1,72

PR Monsanto 3 DKC 3745 160 C 18,0 C 3,3 7,4 43,5 30,9 C 74,5 11,5 0,96 C 1,74

PR Monsanto 3 DKC 41.14 152 B 20,2 A 3,7 7,1 44,7 27,5 e 74,5 11,5 0,95 C 1,73

PR Monsanto 3 DKC 43.72 158 C 18,5 C 3,3 6,8 44,8 31,1 C 73,7 11,4 0,94 d 1,72

PR Monsanto 3 DKC 4845 159 C 17,9 C 3,3 6,6 43,1 31,1 C 75,1 11,6 0,96 C 1,75

PR Monsanto 4 DKC4608 162 C 20,2 A 3,4 6,6 44,7 28,9 e 74,3 11,5 0,95 C 1,73

PR Fitó 5 DUERO 152 B 15,4 e 3,6 7,1 44,7 27,3 e 74,4 11,5 0,95 C 1,73

PR Euralis 4 DUKLA 156 C 18,1 C 3,6 7,2 49,7 26,4 e 72,1 11,1 0,92 e 1,67

LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA INTERIOR ALTA

Tecnoloxía, Seguridade e Rendemento

982 303 486M Á I S I N F O R M A C I Ó NCarretera N-VI, km 518

27373 Begonte (LUGO)[email protected]

Panam conta coasvariedades máisrendibles.O maior crecemento en cuota de mercado nonoroeste peninsularasí o demostra.

O maízmáis rentabledo mercadoCoas garantías de nascencia, rendemento e calidade, as contas nunca fallan con Panam. Cada vez máis agricultores confían nunha marca que garantiza o maíz máis rentable do mercado, presentando unha variedade para cada situación.

SelecciónH Í B R I D O S 2 0 1 4

Eldora - FAO 400Estrela das sementeiras tempranas. Excepcional producción e calidade.

Elzea - FAO 300O mellor rendemento no seu ciclo. Chegóu para quedar.

Mexicana - FAO 240Híbrido de gran vigor e excelente produción

Izabal - FAO 280Rusticidade e rendemento asegurados. O clásico.

Isora - FAO 260Gran aspecto visual,“stay green” e sanidade. Non se lle pode pedir máis.

H Í B R I D O S 2 0 1 5



Resultados 1996-2014. Zona: INTERIOR ALTA



(% MS) DMO(%)

MX/kgMS UFL/kgMSMcal/kgMSCIN PB FND AM

PR Euralis 2 ES BIOMASS 170 d 19,6 B 3,6 6,6 47,9 27,1 e 71,9 11,1 0,91 e 1,67

PR Euralis 2 ES IMANOL 154 C 17,2 C 3,3 6,7 45,1 30,7 d 73,8 11,4 0,94 d 1,72

PR Euralis 4 ES PAOLIS 168 d 18,8 C 3,2 6,4 46,7 29,5 d 72,7 11,3 0,93 e 1,70

PR Euralis 2 ES SENSOR 164 d 17,8 C 3,6 6,9 46,6 28,9 e 73,2 11,3 0,93 e 1,70

PR Euralis 2 ES SIGMA 150 B 18,5 C 3,2 6,6 44,9 29,4 d 74,2 11,5 0,95 C 1,73

PR Maïsadour 3 FANGIO 155 C 18,4 C 3,3 7,2 45,3 28,5 e 73,6 11,4 0,94 d 1,72

PR KWS 2 FERNÁNDEZ 146 B 21,0 A 3,3 6,7 46,1 28,0 e 73,5 11,4 0,94 d 1,71

PR Maïsadour 2 FEROUZ 165 d 18,5 C 3,6 7,3 46,5 27,8 e 72,8 11,2 0,93 e 1,69

PR Batlle 2 HAPPI 150 B 16,7 d 3,5 6,8 47,6 26,8 e 72,5 11,2 0,92 e 1,69

PR KWS 2 KABANAS 148 B 17,1 C 3,3 7,0 46,9 27,9 e 72,7 11,2 0,93 e 1,69

PR KWS 2 KROKUS 151 B 16,5 d 3,6 7,4 46,3 27,4 e 73,3 11,3 0,94 e 1,70

PR Rocalba 2 LAXXOT 162 C 16,8 C 3,4 7,1 44,7 31,1 C 74,3 11,5 0,95 C 1,73

PR LG 2 LG 30.275 144 B 20,6 A 3,5 7,2 45,8 25,2 e 74,3 11,5 0,95 C 1,73

PR LG 2 LG 32.64 150 B 17,3 C 3,6 7,3 44,5 26,2 e 74,6 11,5 0,95 C 1,74

PR LG 2 LG 32.76 151 B 19,1 B 3,6 7,1 43,9 27,4 e 74,4 11,5 0,95 C 1,73

PR LG 2 LG 32.77 147 B 18,4 C 3,5 7,3 45,4 28,2 e 74,4 11,5 0,95 C 1,73

PR LG 2 LG 33.03 151 B 18,8 C 3,7 7,1 44,2 27,2 e 74,0 11,4 0,95 d 1,72

PR LG 2 LG 33.85 159 C 19,0 B 3,1 6,9 45,1 29,9 d 74,1 11,5 0,95 C 1,73

PR LG 2 LG 34.90 168 d 19,5 B 3,4 6,6 45,2 30,0 d 73,3 11,3 0,94 e 1,71

PR Caussade 2 LOUBAZI 157 C 19,8 B 3,4 6,8 45,3 29,1 e 73,6 11,4 0,94 d 1,72

PR Codisem 2 MAMILLA 173 d 20,1 A 3,4 6,5 47,8 27,7 e 72,0 11,1 0,92 e 1,68

PR Fitó 2 MANACOR 160 C 16,2 d 3,5 7,1 44,6 27,7 e 74,3 11,5 0,95 C 1,73

PR Caussade 2 MARTELLI CS 161 C 21,5 A 3,4 6,5 45,9 26,9 e 73,4 11,3 0,94 d 1,71

PR Maïsadour 3 MAS 33 A 162 C 17,7 C 3,6 7,3 46,7 25,9 e 73,1 11,3 0,93 e 1,70

PR KWS 2 NATHAN 139 A 17,4 C 3,5 6,6 44,4 30,2 d 74,1 11,4 0,95 d 1,72

PR Fitó 2 OPTI 159 C 16,7 d 3,7 7,4 46,6 27,0 e 73,5 11,3 0,94 d 1,71

PR Fitó 3 ORENSE 166 d 16,8 C 3,6 7,3 48,6 25,5 e 72,5 11,2 0,92 e 1,68

PR Maïsadour 2 PANAMA 172 d 19,6 B 3,7 6,9 47,2 26,0 e 73,0 11,3 0,93 e 1,70

PR Batlle 2 RAVENNA 144 B 14,4 e 3,5 7,1 44,1 31,7 C 74,4 11,5 0,95 C 1,73

PR Rocalba 2 RIXXER 163 d 18,1 C 3,4 6,8 44,9 29,7 d 73,8 11,4 0,95 d 1,72

PR RAGT 3 RULEXX 160 C 19,4 B 3,4 7,0 45,5 29,8 d 74,0 11,4 0,95 C 1,72

PR Advanta 2 SECURA 149 B 17,3 C 3,5 7,3 46,6 27,1 e 73,4 11,3 0,94 d 1,71

PR Caussade 2 SEIDI 155 C 19,0 B 3,6 7,1 44,9 30,4 d 73,9 11,4 0,95 d 1,72

PR Advanta 2 SHERLEY 154 C 22,2 A 3,7 7,0 47,3 28,7 e 72,6 11,2 0,92 e 1,68

PR RAGT 3 SILEXX 165 d 18,1 C 3,3 6,7 44,3 30,5 d 74,7 11,6 0,96 C 1,74

PR Fitó 3 SUBITO 150 B 18,8 C 3,5 7,2 47,0 26,9 e 73,1 11,3 0,93 e 1,70

PR Batlle 3 SUM 330 158 C 18,5 C 3,2 6,7 43,6 31,8 C 74,1 11,5 0,95 C 1,73

PR Batlle 2 SURPRISE 143 A 16,0 d 3,4 6,6 44,1 29,5 d 74,1 11,4 0,95 C 1,73

PR Syngenta 2 SURTEP 167 d 19,2 B 3,7 7,3 44,8 28,4 e 74,8 11,5 0,95 C 1,74

PR Rocalba 3 SUSANN 149 B 18,2 C 3,4 7,1 45,1 30,2 d 73,9 11,4 0,95 d 1,72

PR Syngenta 3 SY KAIRO 143 B 22,0 A 3,4 6,8 47,9 23,7 e 72,7 11,2 0,93 e 1,69

PR Syngenta 2 SY SYNCERO 163 d 21,0 A 3,3 6,9 48,4 22,8 e 72,2 11,2 0,92 e 1,69

PR RAGT 3 TAXXOA 154 C 18,2 C 3,4 6,8 46,5 27,7 e 72,9 11,3 0,93 e 1,70

PR Fitó 4 TECK 155 C 17,6 C 3,8 7,2 47,2 25,2 e 73,0 11,2 0,93 e 1,69

PR Batlle 2 YUCATAN 161 C 19,7 B 3,3 6,7 46,7 31,6 C 72,6 11,2 0,93 e 1,69

PR Fitó 4 ZAMORA 157 C 16,8 C 3,5 7,5 44,4 29,9 d 74,3 11,5 0,95 C 1,73

LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA INTERIOR ALTA (cont.)



LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA INTERIOR BAIXAResultados 1996-2014. Zona: INTERIOR BAIXA ALTITUDE



(% MS)DMO (%) MX/kgMS UFL/kgMS

Mcal/kgMSCIN PB FND AM

PR Advanta 2 AADRES 129 d 17,8 C 3,8 6,5 46,1 34,9 B 73,3 11,3 0,93 e 1,70PR Advanta 2 AALLEXIA 130 d 21,6 A 3,6 6,5 42,5 33,0 C 75,4 11,6 0,96 C 1,75PR Advanta 2 AARLEY 119 C 17,8 C 3,5 7,1 43,0 31,5 C 75,0 11,6 0,96 C 1,75PR KWS 4 AMADEO 109 B 16,1 d 3,9 7,1 45,5 31,8 C 74,2 11,4 0,94 d 1,72PR KWS 3 AMANITIDIS 117 B 17,7 C 3,4 7,0 45,1 31,2 C 73,9 11,4 0,94 d 1,72PR Advanta 2 AMBASSAD 135 e 19,9 B 3,9 6,9 47,3 30,7 d 72,8 11,2 0,92 e 1,68PR Senasa 2 ANJOU 249 116 B 16,4 d 3,8 7,0 44,9 29,0 e 74,2 11,4 0,95 C 1,72PR Senasa 2 ANJOU 277 116 B 16,7 d 3,6 7,4 43,7 31,3 C 75,0 11,6 0,96 C 1,74PR Senasa 9 ANJOU 387 125 C 18,7 C 3,6 6,7 46,2 31,1 C 73,5 11,3 0,94 d 1,71PR Senasa 2 ANJOU 456 132 d 20,0 A 3,8 6,6 46,2 32,0 C 73,2 11,3 0,93 e 1,70PR KWS 2 ATLETICO 117 C 18,7 C 3,7 6,9 46,7 29,0 e 73,4 11,3 0,94 d 1,70PR Advanta 2 AUTOMAT 122 C 15,6 e 3,5 7,6 40,9 30,3 d 76,6 11,8 0,98 A 1,78PR CEFSA 2 BARÇA 112 B 16,7 d 4,1 7,4 46,9 29,2 e 73,2 11,2 0,93 e 1,69PR Caussade 2 BELUGI CS 112 B 18,7 C 4,1 7,2 49,2 29,4 d 72,1 11,1 0,91 e 1,67PR RAGT 3 BERGXXON 129 d 19,1 B 3,5 6,8 42,2 34,6 B 75,8 11,7 0,97 B 1,76PR Caussade 2 BONPI 116 B 16,3 d 3,6 7,1 44,7 30,4 d 74,6 11,5 0,95 C 1,73PR Caussade 2 CASTELLI 122 C 19,0 B 3,6 7,2 45,9 32,6 C 73,8 11,4 0,94 d 1,71PR Caussade 4 CERGI 117 B 17,7 C 3,9 7,0 47,8 26,9 e 73,0 11,2 0,93 e 1,69PR Advanta 2 CHATILLON 116 B 18,6 C 3,8 7,2 46,7 29,0 e 73,5 11,3 0,93 e 1,70PR RAGT 2 CICLIXX 118 C 17,6 C 3,4 7,1 42,8 32,6 C 75,0 11,6 0,96 C 1,75PR Syngenta 3 CISKO 128 d 19,3 B 3,4 6,9 41,5 35,3 B 75,9 11,7 0,97 B 1,77PR Codisem 2 CLARITI 127 d 18,3 C 3,5 6,5 42,6 34,1 B 75,3 11,6 0,96 C 1,75PR Codisem 2 CODILOR 119 C 18,0 C 3,5 6,8 47,4 32,0 C 73,1 11,3 0,93 e 1,70PR Monsanto 6 CONCA 127 d 18,9 C 3,6 7,2 42,7 33,1 C 75,7 11,7 0,97 B 1,76PR Codisem 2 CRAZI 120 C 17,6 C 3,8 7,0 43,9 30,0 d 74,8 11,5 0,95 C 1,74PR Codisem 2 DELLI 127 d 17,9 C 3,4 6,9 41,4 35,6 A 75,8 11,7 0,97 B 1,76PR Caussade 2 DEVOLVI 125 C 17,7 C 3,9 7,1 43,1 33,2 C 75,2 11,6 0,96 C 1,74PR Monsanto 5 DK 287 116 B 17,3 C 3,9 6,9 45,8 30,6 d 73,9 11,4 0,94 d 1,71PR Monsanto 4 DK 315 118 C 16,6 d 3,7 7,1 42,7 33,1 C 75,5 11,6 0,97 C 1,76PR Monsanto 3 DKC 33.90 112 B 16,3 d 4,0 7,7 47,0 28,1 e 73,8 11,3 0,94 d 1,70PR Monsanto 3 DKC 3745 126 d 18,3 C 3,5 6,9 42,6 35,0 B 75,2 11,6 0,96 C 1,75PR Monsanto 3 DKC 41.14 115 B 17,7 C 4,4 7,4 46,5 28,2 e 74,3 11,4 0,94 d 1,71PR Monsanto 3 DKC 43.72 123 C 18,3 C 3,8 6,7 45,2 33,0 C 74,1 11,4 0,94 d 1,72PR Monsanto 3 DKC 4845 130 d 18,7 C 3,5 6,8 41,1 35,7 A 76,3 11,8 0,98 A 1,78PR Monsanto 4 DKC4608 127 d 18,9 B 3,9 6,8 45,0 33,5 C 74,3 11,4 0,95 d 1,72PR Fitó 5 DUERO 118 C 15,9 d 3,9 7,3 44,4 29,2 e 74,6 11,5 0,95 C 1,73PR Euralis 4 DUKLA 124 C 18,4 C 3,7 7,1 45,9 31,5 C 74,0 11,4 0,94 d 1,72PR Euralis 2 ES BIOMASS 135 e 21,7 A 3,6 6,8 45,5 31,9 C 73,7 11,4 0,94 d 1,71PR Euralis 2 ES IMANOL 119 C 17,3 C 3,7 6,8 44,6 32,9 C 74,5 11,5 0,95 C 1,73PR Euralis 4 ES PAOLIS 133 d 21,4 A 3,5 6,8 44,4 34,0 B 74,5 11,5 0,95 C 1,73PR Euralis 2 ES SENSOR 122 C 17,7 C 4,1 7,0 45,5 32,2 C 73,8 11,3 0,94 d 1,71PR Euralis 2 ES SIGMA 127 d 19,0 B 3,6 7,0 43,0 32,3 C 75,0 11,6 0,96 C 1,74PR Maïsadour 3 FANGIO 122 C 17,6 C 3,5 6,9 43,0 33,3 C 75,1 11,6 0,96 C 1,75PR KWS 2 FERNÁNDEZ 115 B 19,8 B 3,7 6,8 49,2 29,9 d 72,1 11,1 0,91 e 1,67PR Maïsadour 2 FEROUZ 129 d 20,3 A 3,9 7,5 46,2 30,0 d 73,5 11,3 0,93 e 1,70PR Batlle 2 HAPPI 116 B 17,8 C 3,8 7,1 45,1 30,4 d 74,0 11,4 0,94 d 1,71PR KWS 2 KABANAS 116 B 18,0 C 3,5 7,3 41,7 32,3 C 75,6 11,7 0,97 B 1,76PR KWS 2 KROKUS 116 B 16,5 d 3,9 7,5 42,9 30,7 d 74,8 11,5 0,95 C 1,73PR Rocalba 2 LAXXOT 128 d 18,5 C 3,6 7,1 42,4 34,7 B 75,8 11,7 0,97 B 1,76PR LG 2 LG 30.275 112 B 17,5 C 3,7 7,4 45,0 28,4 e 74,7 11,5 0,95 C 1,73PR LG 2 LG 32.64 116 B 18,0 C 3,6 7,1 43,4 28,8 e 75,3 11,6 0,96 C 1,75PR LG 2 LG 32.76 119 C 17,1 C 3,9 7,7 41,5 30,9 C 75,8 11,7 0,97 B 1,76PR LG 2 LG 32.77 115 B 17,0 C 3,7 7,3 46,3 27,9 e 73,9 11,4 0,94 d 1,71PR LG 2 LG 33.03 116 B 17,1 C 4,1 7,0 47,0 27,8 e 73,2 11,2 0,93 e 1,69PR LG 2 LG 33.85 127 d 19,2 B 3,6 7,2 43,0 33,3 C 75,3 11,6 0,96 C 1,75PR LG 2 LG 34.90 127 d 20,7 A 3,7 6,7 43,1 33,1 C 75,1 11,5 0,95 C 1,74PR Caussade 2 LOUBAZI 127 d 18,6 C 3,8 6,8 43,5 33,2 C 75,1 11,5 0,96 C 1,74PR Codisem 2 MAMILLA 133 d 20,8 A 4,0 7,0 44,6 32,0 C 74,2 11,4 0,94 d 1,72PR Fitó 2 MANACOR 120 C 16,9 C 4,0 7,3 45,4 31,0 C 74,2 11,4 0,94 d 1,72PR Caussade 2 MARTELLI CS 125 C 21,1 A 4,0 6,6 46,0 34,5 B 73,6 11,3 0,93 e 1,70PR Maïsadour 3 MAS 33 A 127 d 19,3 B 3,8 7,3 42,9 33,4 C 75,1 11,6 0,96 C 1,74PR KWS 2 NATHAN 109 B 16,0 d 3,7 7,1 42,9 32,1 C 75,4 11,6 0,96 C 1,75PR Fitó 2 OPTI 126 d 17,1 C 4,0 7,9 42,6 29,1 e 75,8 11,7 0,97 B 1,76PR Fitó 3 ORENSE 132 d 18,4 C 3,8 7,6 45,5 29,8 d 74,5 11,5 0,95 C 1,73PR Maïsadour 2 PANAMA 130 d 20,8 A 3,9 6,9 45,3 28,4 e 73,9 11,4 0,94 d 1,72PR Batlle 2 RAVENNA 112 B 14,3 e 3,7 7,2 41,8 33,7 C 75,8 11,7 0,97 B 1,76PR Rocalba 2 RIXXER 127 d 19,1 B 3,7 7,0 44,0 33,2 C 74,6 11,5 0,95 C 1,73PR RAGT 3 RULEXX 127 d 19,9 B 3,6 6,9 43,5 34,3 B 75,1 11,6 0,96 C 1,75PR Advanta 2 SECURA 115 B 16,8 C 3,5 7,1 43,2 32,0 C 74,8 11,5 0,96 C 1,74PR Caussade 2 SEIDI 122 C 18,0 C 3,8 7,0 43,4 29,0 e 74,9 11,5 0,96 C 1,74PR Advanta 2 SHERLEY 120 C 18,7 C 4,0 6,8 46,3 35,0 B 73,6 11,3 0,93 e 1,70PR RAGT 3 SILEXX 129 d 18,7 C 3,4 6,9 43,1 34,9 B 75,3 11,6 0,96 C 1,75PR Fitó 3 SUBITO 118 C 18,6 C 3,7 7,2 44,9 32,0 C 74,3 11,4 0,95 C 1,72PR Batlle 3 SUM 330 124 C 18,5 C 3,8 7,1 45,7 28,8 e 73,3 11,3 0,93 e 1,70PR Batlle 2 SURPRISE 112 B 16,5 d 3,6 6,8 41,4 33,1 C 75,7 11,7 0,97 B 1,76PR Syngenta 2 SURTEP 129 d 17,5 C 4,2 7,3 45,8 29,5 d 74,4 11,4 0,94 d 1,72PR Rocalba 3 SUSANN 115 B 16,7 d 3,9 7,5 45,9 30,2 d 73,5 11,3 0,93 e 1,70PR Syngenta 3 SY KAIRO 116 B 18,0 C 3,9 7,2 47,1 28,1 e 73,2 11,2 0,93 e 1,69PR Syngenta 2 SY SYNCERO 126 d 20,1 A 4,0 6,9 48,2 28,8 e 72,7 11,1 0,92 e 1,68PR RAGT 3 TAXXOA 118 C 18,4 C 3,7 6,9 46,5 30,0 d 73,4 11,3 0,93 e 1,70PR Fitó 4 TECK 121 C 18,1 C 4,0 7,3 44,2 27,7 e 74,9 11,5 0,95 C 1,74PR Batlle 2 YUCATAN 131 d 18,6 C 3,9 6,9 47,1 35,9 A 72,5 11,1 0,92 e 1,68PR Fitó 4 ZAMORA 124 C 17,0 C 3,6 7,4 40,2 33,1 C 76,7 11,8 0,99 A 1,79

www.ragt-semillas.com

MAÍZ SILO

RGT FUTURIXXRGT MILOXAN NOVEDAD

RGT FAXXANA NOVEDAD

RGT EXXOTIKARGT SIXXTUS

Las mejores variedades, en producción, calidad de forraje y resistencia al estrés hídrico

NOVEDAD



BIOFBIOFERTILIZANTEEnvases de 4, 20, 700 e 1200 kg

BIOFRUT LIBERATOS BIO-NPK BIOF

Estrada LU-633, km 76,5 PORTOMARÍN (Lugo)Telf. 982 547 505 Fax 982 545 100http://www.aviporto.com – e-mail: [email protected]¡Producir o mesmo! ...Naturalmente

O mellor abono para millo e praderías

PRODUTO UTILIZABLE EN

AGRICULTURAECOLÓXICA

F E R T I L I Z A N T E S

RESISTENCIA AO ENCAMADOResultados 1996-2014. Resistencia ao encamado

List

a


avaliaciónVariedade

Resistencia ao encamado

PR Advanta 2 AADRES C

PR Advanta 2 AALLEXIA e

PR Advanta 2 AARLEY B

PR Senasa 2 ADNET d

PR KWS 4 AMADEO A*

PR KWS 3 AMANITIDIS d

PR Advanta 2 AMBASSAD C

PR Senasa 2 ANJOU 249 A

PR Senasa 2 ANJOU 277 C



PR Senasa 2 ANJOU 456 e

PR LG 2 ANNABELLE C

PR KWS 2 ATLETICO C

PR Advanta 2 AUTOMAT e

PR CEFSA 2 BARÇA A*

PR Caussade 2 BELUGI CS C

PR RAGT 3 BERGXXON B

PR Caussade 2 BONPI C

PR Caussade 2 CASTELLI e

PR Caussade 4 CERGI A

PR Advanta 2 CHATILLON A

PR RAGT 2 CICLIXX A

PR Syngenta 3 CISKO A

PR Codisem 2 CLARITI B

PR Codisem 2 CODILOR e

PR Monsanto 6 CONCA B

PR Codisem 2 CRAZI B

PR Codisem 2 DELLI C

PR Caussade 2 DEVOLVI C

PR Monsanto 5 DK 287 B

PR Monsanto 4 DK 315 A

PR Monsanto 3 DKC 33.90 B*

PR Monsanto 3 DKC 3745 B*

PR Monsanto 3 DKC 41.14 A

PR Monsanto 3 DKC 43.72 A

PR Monsanto 3 DKC 4845 C

PR Monsanto 4 DKC4608 A

PR Fitó 5 DUERO A

PR Euralis 4 DUKLA C

PR Euralis 2 ES BIOMASS e

PR Euralis 2 ES IMANOL A

PR Euralis 4 ES PAOLIS C

List

a


avaliaciónVariedade

Resistencia ao encamado

PR Euralis 2 ES SENSOR A

PR Euralis 2 ES SIGMA d

PR Maïsadour 3 FANGIO A

PR KWS 2 FERNÁNDEZ C

PR Maïsadour 2 FEROUZ C

PR Batlle 2 HAPPI C

PR KWS 2 KABANAS C

PR KWS 2 KROKUS A

PR Rocalba 2 LAXXOT B

PR LG 2 LG 30.275 A*

PR LG 2 LG 32.64 C

PR LG 2 LG 32.76 C

PR LG 2 LG 32.77 C

PR LG 2 LG 33.03 B

PR LG 2 LG 33.85 e

PR LG 2 LG 34.90 B

PR Caussade 2 LOUBAZI C

PR Codisem 2 MAMILLA e

PR Fitó 2 MANACOR C*

PR Caussade 2 MARTELLI CS A*

PR Maïsadour 3 MAS 33 A B

PR KWS 2 NATHAN **

PR Fitó 2 OPTI C

PR Fitó 3 ORENSE A

PR Maïsadour 2 PANAMA e

PR Batlle 2 RAVENNA A*

PR Rocalba 2 RIXXER A

PR RAGT 3 RULEXX B

PR Advanta 2 SECURA A

PR Caussade 2 SEIDI e

PR Advanta 2 SHERLEY C*

PR RAGT 3 SILEXX A

PR Fitó 3 SUBITO d

PR Batlle 3 SUM 330 B*

PR Batlle 2 SURPRISE A*

PR Syngenta 2 SURTEP d

PR Rocalba 3 SUSANN C

PR Syngenta 3 SY KAIRO A*

PR Syngenta 2 SY SYNCERO A

PR RAGT 3 TAXXOA B

PR Fitó 4 TECK d

PR Batlle 2 YUCATAN B*

PR Fitó 4 ZAMORA A*

Resultados 1996-2014. Resistencia ao encamado (cont.)

(*): Resultado provisional. Debido ao reducido número de observacións baixo condicións ventosas(**): Non estimado. A mínima intensidade de vento impide calquera estimación

Sistema de análisis NIR portátil

Innovador sistema para analizar el maíz picado para ensilado tanto en la cosecha para su adecuada evaluación como en el silo, facilitando y mejorando el cálculo de la ración.

www.kws.esAcceso catálogo 2015

El laboratorio de KWS sale al campo

CICLO FAO 270El híbrido de última generación seleccionado específicamente para ensilado. Equilibrio perfecto entre calidad y cantidad.

Mucho más de lo que te imaginas

CICLO FAO 280Líder por su extraordinario potencial productivo y excelente sanidad y Stay Green.

Sembrando el futurodesde 1856

CASCADINIO

KONFITES

MARCELLO

KOMPETENS

CICLO FAO 200Supera todo lo conocido en esta madurez. Planta equilibrada y sana con alto Stay Green.

CICLO FAO 400El híbrido de referencia en su madurez, capaz de superar lo más altos niveles de calidad en ensilado.



Nos últimos anos, o millo forraxeiro estableceuse como un dos principais ingredientes na alimentación de vacún de leite, ata o punto de que o 50 % de materia fresca dunha ración tipo é silo de millo. En Galicia cultívanse máis de 71.000 ha de millo para forraxe. Se temos en conta que o número de vacas por explotación medrou nos últimos 8 anos arredor dun 30 %, mentres que a superficie cultivable practicamente se mantén, ten lóxica que pretendamos que as fincas que xestionamos acaden cada vez unha maior pro-dución e de mellor calidade.

Deseguido abordaremos unha serie de aspectos, que dependen directamente do propio agricultor, que debe-mos ter en conta á hora de sementar as nosas parcelas, co obxectivo de obter uns bos resultados en canto a rende-mento e calidade.

LABRADURAOs traballos de labradura realízanse para preparar o terreo de forma que este se converta no medio idóneo no que o millo forraxeiro poida acadar o seu máximo potencial. Hai que ter en conta que a terra onde medra a semente debe ter unhas condicións físicas e químicas axeitadas para que as plantas obteñan os nutrientes necesarios e as raíces medren axeitadamente para captalos e trasladalos dende o chan ata a estrutura foliar.

Imos distinguir dous tipos de labradura, en función do seu obxectivo e da profundidade de traballo:

Unha correcta regulación da sementadora de millo evitará incidencias posteriores

Reunimos algúns aspectos importantes que dependen do agricultor á hora de sementar o millo e sobre os que podemos actuar para lograr uns bos resultados.

CONSELLOS PARA A SEMENTEIRA DE MILLO FORRAXEIRO

Ángel Enterrios QuintanaEnxeñeiro agrónomo. Área de Cultivos e Mecanización Agraria Os Irmandiños SCG



Labradura secundaria. É unha labra superficial entre 8-12 cm de profundidade, co obxectivo da nivelación do terreo e a preparación da cama de sementeira. Permítenos a incorporación do fertilizante, e mais do herbicida no caso de que se aplique en presementeira, e adóitase realizar con grades rotativas, grades rápidas ou fresadoras. Estas últi-mas non son moi recomendadas porque crean “soleira de labor”, que consiste na compactación do terreo por baixo da súa profundidade de traballo.

Para unha boa labradura, o factor limitante será o grao de humidade da terra naquela profundidade na que imos actuar. Se se realiza un traballo con calquera apeiro en condicións non idóneas o máis probable é que o cultivo se resinta ao longo do seu desenvolvemento. En todo caso, os labores primarios poden realizarse con antelación ao momento de sementeira, o que favorecerá a aireación e a mellora da estrutura do solo.

Labradura primaria. Os obxectivos desta labra son, por unha banda, a descompactación e aireación da terra para facilitar un bo desenvolvemento do sistema radicular da planta, e, pola outra, evitar asolagamentos e favorecer a circulación de auga, que será a encargada de mover os nu-trientes pola zona de actividade das raíces para que estes estean dispoñibles para o cultivo.

Este labor adoita ser profundo, entre 15-20 cm. Nalgún caso pode ser necesario facer labores específicos a maior profundidade, con subsoladores ou descompactadores, co fin de mellorar a estrutura do solo e favorecer a drenaxe.

Para a labradura primaria, o apeiro máis empregado é o arado de veso. Realiza unha labra profunda e mediante o efecto de volteo permítenos enterrar o xurro ou esterco, e tamén os restos do cultivo anterior. No caso de que a finca estea a barbeito no inverno, é moi recomendable un pase de herbicida total (glifosato) antes de arar para eliminar todas aquelas malas herbas que teñamos nela e que nos poden xerar problemas durante a fase de crecemento do cultivo.

PARA UNHA BOA LABRADURA, O FACTOR LIMITANTE SERÁ O GRAO DE HUMIDADE DA TERRA NAQUELA PROFUNDIDADE NA QUE IMOS ACTUAR

Cisterna aplicando xurro antes da labra



FERTILIZACIÓNEn canto á fertilización, o millo é un cultivo esixente, xa que desenvolve unha masa forraxeira de 30-50 t/ha nun período relativamente curto de tempo (de 3 a 5 meses). Polo tanto, debemos coñecer os nutrientes que necesita, en que cantidade e en que fase de desenvolvemento da planta deben estar dispoñibles.

Nitróxeno: é un dos macronutrientes máis limitantes. Está directamente relacionado co desenvolvemento vexe-tativo e a fase de maior demanda deste elemento vai desde as 2 semanas antes da floración ata as 3 semanas logo desta. Isto quere dicir que este período comezará en torno a 10-12 semanas despois da sementeira. Se temos en conta que o N é un elemento que se pode perder rapidamente tanto por volatilización coma por lixiviación, e só imos achegar fertilizante antes da sementeira, deberiamos utilizar unha fórmula das denominadas de liberación controlada ou li-beración lenta.

Fósforo e potasio: son elementos que están directamen-te relacionados co desenvolvemento de raíces e da espi-ga. A súa carencia tamén vai repercutir negativamente no rendemento final. A primeira das fases nas que estes ele-mentos teñen relevancia é durante a nacenza, por iso os denominados fertilizantes starter están formulados a base destes dous elementos. Outra fase na que son importantes é a da floración e o desenvolvemento da espiga.

En Galicia véñense realizando nos últimos anos achegas de xurros máis xenerosas nas nosas parcelas (40-60 m3/ha), polo que non adoita haber grandes carencias de fósforo (P) e potasio (K).

Unha vez que temos definidas as necesidades, debemos coñecer a nosa base, é dicir, que cantidade deses nutrien-tes xa se atopa no chan en forma dispoñible, para o que é indispensable contar con datos de analíticas da terra. É recomendable realizar estas analíticas cada 3 ou 4 anos nas nosas parcelas, tanto para coñecer a súa fertilidade coma para observar a súa evolución. A devandita observación proporcionaranos información que nos será moi útil para a toma de decisións, como a necesidade ou non de encalado.

SE ACHEGAMOS MENOS FERTILIZANTE DO NECESARIO, A PERDA DE RENDEMENTO NON NOS COMPENSARÁ O AFORRO QUE POIDAMOS TER. SE ACHEGAMOS EN EXCESO TAMÉN ESTAREMOS PERDENDO DIÑEIRO, XA QUE A PLANTA SÓ APROVEITARÁ O QUE NECESITE E O RESTO QUEDARÁ NO CHAN

Arado volteando restos do ano anterior

Á hora de realizar o noso plan de fertilización, se que-remos ser eficientes, debemos cuantificar os nutrientes que achegamos mediante os residuos orgánicos das nosas granxas, como son xurros e estercos. Para iso existen tá-boas de recente elaboración que, en función dunha serie de parámetros sinxelos, permiten cuantificar as unidades de cada elemento que achegamos por cada m3 de material orgánico fornecido.

Desta forma, se ás necesidades do millo lles restamos os nutrientes que xa temos no chan en forma dispoñible e os que achegamos co xurro, a diferenza serán as unidades fertilizantes (UF) que temos que achegar mediante o fer-tilizante químico.

No tocante á fertilización, cabe ter en conta unha pe-quena reflexión: a fertilización é unha das partes nas que non é recomendable intentar abaratar custos en base a res-trinxir achegas, porque se achegamos menos fertilizante do necesario, a perda de rendemento non nos compensará o aforro que poidamos ter en fertilizante. Por outra banda, se achegamos en exceso, tamén estaremos perdendo diñei-ro, xa que a planta só aproveitará o que necesite e o resto quedarase no chan e o máis probable é que se perda por lixiviación ou pase a formas non asimilables.

Detalle de rellas do subsolador para traballo en profundidade

CALFENSA, A CALIZA DA TÚA TERRAC A L I Z A A G R Í C O L A - C A L I Z A M A G N E S I A N A

FÁBRICA:OURAL-LUGOTeléfono: 982 54 66 23

OFICINAS:27161 SANTA COMBA-LUGO Teléfono: 982 30 59 02

MODALIDADES DE SERVIZO:

O millo e as praderías precisan de pH próximos á neutralidade. Tanto a caliza agrícola coma a magnesiana que ofrece Calfensa axudan a corrixir a acidez dos nosos solos, evitando a toxicidade do aluminio e favorecendo a asimilación do fósforo. Así mesmo, melloran a súa estrutura, aumentando a aireación e a drenaxe.

A caliza de Calfensa provén de calcita que, unha vez moída, é de efecto máis rápido que a proveniente de dolomita.

Grazas á finura de moenda coa que traballa Calfensa, os seus produtos son altamente solubles. Rápida acción dificilmente superable por outras calizas menos moídas ou granuladas.

A diferenza do cal vivo, a caliza de Calfensa non é agresiva, non produce queimaduras, o que facilita a súa manipulación, sendo, do mesmo xeito, respectuosa cos microorganismos beneficiosos do solo.

Dado que se trata dun produto extraído directamente da terra, non produce efectos negativos para o medio, sendo recoñecido polo Consello Regulador de Agricultura Ecolóxica.

AENOR certifica os sistemas de Xestión de Calidade, Medio Ambiente e Seguridade e Saúde no Traballo de Calfensa.

Novos granulados de Calfensa

AgriculturaEcolóxica



ELECCIÓN DA VARIEDADEHoxe en día existe no mercado unha gran diversidade de variedades de gran potencial, pero cada agricultor debe elixir aquela que cubra as súas necesidades particulares en cada campaña. Para iso debe cuestionarse cales son os seus requisitos propios:

Que ciclo debo sementar?Sabemos que canto maior é o ciclo, maior será a produ-

ción, pero debemos poñer atención en que esa produción sexa de calidade, é dicir, que o millo alcance unhas condi-cións mínimas de materia seca e amidón á hora de colleitar. Para determinar o ciclo adecuado, debemos aproximar a data de sementeira e, en función desta, elixir o ciclo máis longo que nos garanta chegar á data de colleita cun bo grao de madurez. Para iso, o mellor coñecedor das condicións particulares de cada parcela é o propio agricultor, polo que é el quen sabe se nunha leira pode sementar un ciclo 500 a principios de maio e, pola contra, noutra debe sementar un ciclo máis curto porque tardará máis en madurar, ou porque pode presentar problemas de sequeiro.

Que outros detalles debemos observar a maiores do ciclo?Debemos elixir variedades que sexan resistentes a enfer-

midades e fungos que nos poidan xerar problemas no silo. Escolleremos variedades con resistencia ao encamado, que nos aseguren un bo amarre da espiga no punto de madurez e que a maiores presenten un bo stay-green.

Sementadora de millo traballando

SEMENTEIRAÁ hora de realizar a sementeira atoparémonos con dúas cuestións que resolver: densidade de plantas e profundida-de de sementeira.

Ten lóxica que cantas máis plantas ben formadas sexa-mos capaces de conseguir, maior será a produción por hectárea. A densidade de plantas adoita oscilar entre 80-110.000 plantas/ha. Para determinar a densidade axeitada debemos ter en conta o ciclo; canto maior é o ciclo, maior densidade de sementeira pode soportar. Outro factor a considerar é a fertilidade da leira, dado que densidades al-tas terán unha alta demanda de nutrientes e se a fertilidade non é adecuada non conseguiremos bos rendementos nin forraxe de calidade.

En canto á profundidade de sementeira, teremos en con-ta que nas sementeiras temperás existen menores tempe-raturas tanto no chan coma no ambiente, maior humidade e maior risco de asolagamento, polo que debemos buscar unhas rápidas xerminación e nacenza. Para isto situaremos a semente o máis próxima á superficie entre 3-4 cm de profundidade. Segundo vai evolucionando a primavera, as temperaturas ascenden e o grao de humidade descende no chan, polo que, buscando que a semente teña humidade suficiente para xerminar, aumentaremos a profundidade de sementeira ata os 4-6 cm.

Unha correcta regulación da máquina sementadora de millo, no tocante aos axustes correspondentes á dose de sementeira e á profundidade das sementes, evitará inciden-cias posteriores que poidan condicionar a produción.



APLICACIÓN DE FITOSANITARIOSUnha porcentaxe importante do rendemento final depen-derá de realizar un bo control de pragas e de malas herbas (MH). A vixilancia desde a nacenza das plantas ata a fase de 8-10 follas será vital para detectar posibles problemas e poder resolvelos a tempo. O obxectivo debe ser intentar manter o noso cultivo limpo para que non teña competen-cia e poida desenvolver todo o seu potencial.

Para realizar o control de MH atopámonos con dous grandes grupos de produtos. Temos herbicidas de pre-emerxencia, os cales se aplican antes da xerminación das MH a doses altas de caldo (500-700 l/ha), polo que é re-comendable aplicalos en condicións de humidade no chan.

Temos tamén produtos de postemerxencia, que se apli-can unha vez que as MH xa emerxeron. Son produtos es-pecíficos de acción vía foliar e adóitanse aplicar a doses

Aplicación de fitosanitarios despois de sementar

máis baixas de caldo (100-200 l/ha). Estes produtos deben ser botados en ausencia de humidade para fomentar a súa adherencia á superficie foliar das malas herbas.

Nos últimos anos, todo o relacionado co mundo dos tra-tamentos herbicidas estivo en continua evolución, tanto a nivel de normativas coma de materias activas. Isto fai que os herbicidas de amplo espectro vaian desaparecendo, deixando paso a novas materias activas máis específicas e agresivas, co cal, á hora de valorar os tratamentos herbici-das nas nosas leiras, debemos coñecer cales son as princi-pais MH ás que nos imos enfrontar para poder establecer unha estratexia adecuada.

Grade rotativa en traballo de refino PARA DETERMINAR A DENSIDADE AXEITADA DEBEMOS TER EN CONTA O CICLO; CANTO MAIOR É, MAIOR DENSIDADE DE SEMENTEIRA PODE SOPORTAR



Podemos facer unha catalogación de MH en dous gran-des grupos: monocotiledóneas (folla estreita) e dicotiledó-neas (folla ancha). Cada grupo require unha estratexia dis-tinta; mentres que as de folla estreita adoitan ser controla-das bastante ben polos herbicidas de preemerxencia, as de folla ancha acostuman a ser de xerminación máis tardía e á súa vez gradual, e deberemos controlalas con aplicacións de postemerxencia.

O máis habitual é que nunha mesma leira nos atopemos con problemas de ambos grupos, polo que teremos que facer combinacións de materias activas, ante as cales debemos re-compilar información sobre se os produtos son compatibles entre si, tanto a nivel físico coma químico. Estas combina-cións debemos manexalas con suma cautela en canto a dose e condicións de aplicación, dado que, se cometemos algún erro, o máis probable é que teñamos efectos fitotóxicos sobre

INUESTROS HÍBRIDOSSON MÁS SEXYS!

o millo que nalgúns casos serán irreversibles. Se se nos pre-sentan dúbidas nestes aspectos, o mellor será consultarlle ao técnico de referencia da explotación neste campo.

Tendo en conta todas estas premisas, a estratexia máis eficaz pode consistir en realizar unha aplicación de pre-emerxencia en boas condicións, antes da nacenza do millo, combinada cunha aplicación de postemerxencia na fase de 4-6 follas do millo, para intentar eliminar aquelas MH que poidan aparecer.

RESUMOSe poñemos esmero en realizar unha boa labradura e un bo control de malas herbas, e ao mesmo tempo realizamos un bo plan de fertilización e unha axeitada elección da semen-te, estaremos a facer todo o que está nas nosas mans para obter unha boa colleita.

DENSIDADES ALTAS TERÁN UNHA ALTA DEMANDA DE NUTRIENTES E, SE A FERTILIDADE NON É ADECUADA, NON CONSEGUIREMOS BOS RENDEMENTOS NIN FORRAXE DE CALIDADE



INTRODUCIÓNO xurro é o conxunto de dexeccións sólidas e líquidas do gando xunto a restos de materiais utilizados na alimenta-ción e segundo os casos: material de camas, efluentes de ensilados etc., todo isto máis ou menos diluído cunha can-tidade variable de auga procedente da limpeza das instala-cións gandeiras e da choiva (fosas descubertas).

Nas explotacións leiteiras galegas, onde a produción de leite está asociada á de forraxes, pradeira e millo forraxei-ro fundamentalmente, o mellor aproveitamento do xurro é como fertilizante na propia explotación, reducindo os custos de produción polo aforro de fertilizantes minerais.

En colaboración coa Cooperativa Agraria Provincial de A Coruña, o CIAM puxo a disposición dos usuarios na súa web unha serie de aplicacións co nome de RAX (Recomendacións de Abonado con Xurro). Neste artigo analízase con detemento a aplicación RAX de recomendación de fertilización con xurro no millo forraxeiro.

No proxecto europeo “Green Dairy” (Interreg IIIB n.º 100), no que participaron 139 explotacións gandeiras de vacún de leite representativas de 11 rexións do Arco Atlán-tico (Irlanda do Norte, Escocia, Irlanda, Gales, Inglaterra, Bretaña, País do Loira, Aquitania, País Vasco, Galicia e Norte de Portugal), comprobouse que o grupo das 18 ex-plotacións galegas estudadas polo CIAM realizaban gastos innecesarios en fertilización e os maiores excesos eran de fósforo, con 156 kg/ha de P

2O

5, e os segundos maiores

excesos encontráronse no balance de nitróxeno, con 349 kg/ha (Raison et al., 2006).

Os balances de nutrientes das nosas explotacións permi-ten afirmar que poden chegar a ter, xunto coas explotacións do Norte de Portugal, o maior grao de autosuficiencia na fertilización de todo o Arco Atlántico se se fixese unha correcta valorización e un bo uso do xurro como fertili-zante dos cultivos forraxeiros (“Green Dairy”, 2006). Isto

M.I. García Pomar, D. Báez Bernal, J. Castro Insua, C. Gilsanz Rey Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM)-Ingacal

A APLICACIÓN WEB RAX DE RECOMENDACIÓN DE ABONADO CON XURRO NO MILLO FORRAXEIRO. UTILIZACIÓN DE MÉTODOSRÁPIDOS DE ANÁLISE DE XURRO



Pantallazo do acceso á aplicación web RAX

ración coa Cooperativa Agraria Provincial de A Coruña, desenvolveu unhas aplicacións on-line (están “colgadas” na páxina web do CIAM), que teñen a gran vantaxe de integrar e valorizar os nutrientes producidos nas explo-tacións gandeiras. As aplicacións ou programas RAX fan unha recomendación de fertilización nos cultivos forraxei-ros tendo en conta que a principal fonte de nutrientes nas explotacións de gando vacún leiteiro está na reciclaxe do xurro como fertilizante orgánico, recomendación que pode vir complementada se é necesario co uso de fertilizantes minerais sintéticos.

Na actualidade hai catro aplicacións RAX:Fertilización do millo forraxeiroFertilización de establecemento de pradeirasFertilización anual de pradeirasFertilización de cultivos forraxeiros de inverno

Todas as aplicacións RAX teñen unha estrutura seme-llante. Neste artigo imos ver con detemento a aplicación RAX de recomendación de fertilización con xurros no mi-llo forraxeiro. Para acceder á aplicación hai que entrar na páxina web do CIAM (www.ciam.es) e, na parte superior dereita, facer clic sobre “Aplicacións RAX e REN” e entrar na aplicación “Fertilización do Millo Forraxeiro”. Unha vez que se entra, o primeiro paso é rexistrarse. O rexistro é completamente gratis e só ten como misión coñecer os usuarios conectados e ofrecer un mellor servizo. O nome de usuario e o contrasinal introducidos serven para o acce-so a calquera das aplicacións RAX e REN.

contribuiría a unha mellora da marxe económica e da sus-tentabilidade das explotacións leiteiras, nun sector que en Galicia ten unha grande importancia, cun valor total da produción en 2007 de 825 millóns de euros, que supón o 47 % da produción final gandeira, e o 32 % da produción final agraria (Xunta de Galicia, 2012).

A APLICACIÓN RAX “RECOMENDACIÓN DE ABONADO CON XURRO NO MILLO FORRAXEIRO”Un programa de fertilización de cultivos é unha ferramen-ta que facilita o labor de recomendación de fertilizantes tanto a técnicos coma a gandeiros. O CIAM, en colabo-



b) Análise do xurro en laboratorioA análise do xurro farase nun laboratorio e solicitarase a realización das seguintes analíticas: % de materia seca, ni-tróxeno (% sobre materia seca), fósforo (% sobre materia seca), potasio (% sobre materia seca) e densidade (kg/l). Unha vez se teñan estes datos, introdúcense os seus valores no programa na pestana “Análise xurro”.

A mostra de xurro para unha análise química debe to-marse da fosa remexendo previamente o xurro ou da cister-na. A cantidade de mostra estará ao redor de medio litro, o envase será de plástico e non se encherá na súa totalidade. A almacenaxe antes de enviala ao laboratorio será en lugar fresco e durante non máis de tres días.

Para ver as necesidades de fertilización cun xurro de por-co só se ten a opción de introducir a análise de laboratorio.

c) Estimación da composición do xurro de gando vacún leiteiro a partir da densidadeA densidade do xurro relaciónase coa súa materia seca e coa súa composición química (táboa 2). A toma de mostras será igual que para a análise en laboratorio e despois de-posítase o xurro recollido nunha probeta ou nun cubo coa suficiente profundidade, reméxese e introdúcese un densí-metro, facendo a lectura aos cinco minutos.

Táboa 2. Estimacións feitas no CIAM sobre a cantidade de nitróxeno, fósforo e potasio proporcionados por 10 m3 dexurro en función da densidade (kg/l)

DATOS DE ENTRADA DO PROGRAMAPara realizar unha correcta fertilización do millo forraxeiro con xurro hai que coñecer a composición química deste, a riqueza en nutrientes do solo, as extraccións de nutrientes do millo forraxeiro que dependen da dispoñibilidade dos nutrientes no solo e da produción obtida, así como as téc-nicas, momentos e condicións de aplicación para a mellora da eficiencia na utilización do nitróxeno.

Por todo isto, para obter a recomendación de fertiliza-ción coa aplicación RAX é necesario introducir os seguin-tes datos:

Composición química do xurro Produción de materia secaAnálise do soloInformación complementaria (técnicas, momentos e condicións de aplicación do xurro e fertilizante mineral complementario á cantidade de xurro aplicada)

COMPOSICIÓN QUÍMICA DO XURROOs contidos de nutrientes dun xurro de vacún de leite po-den extrapolarse a partir dos valores medios dun número elevado de mostras, pero é mellor, cando hai que fertilizar con xurro, caracterizalo en cada explotación nos momentos da súa aplicación, pois o contido en nutrientes do mesmo presenta variabilidade dunhas explotacións a outras (Cas-tro, 2000) e unha variabilidade estacional dentro dunha mesma explotación (Acea et al., 1990).

A caracterización mediante análise da composición quí-mica para coñecer o contido en nutrientes pode facerse mediante unha análise en laboratorio ou mediante unha estimación a partir de medidas indirectas (densímetro e/ou condutímetro). As medidas indirectas presentan a vantaxe de facer estimacións en tempo real e in situ, sen apenas procesado de mostras, dun xeito rápido, suprimindo o tem-po que pasa dende a recollida da mostra para a análise no laboratorio ata a entrega do resultado analítico ao gandeiro.

a) Valor medio de nutrientes no xurro de vacún de leiteA aplicación permite seleccionar uns valores medios de con-tido en nutrientes do xurro, obtidos a partir de 218 mostras de xurro de vacún analizadas nos últimos anos no CIAM. Na táboa 1 aparecen os contidos medios de nutrientes e o seu valor fertilizante expresado por 1.000 kg de xurro.

Táboa 1. Contido medio de nutrientes no xurro de vacún de leite

% materia seca 7,42

% N total (% sobre m.s.) 3,81

% P total (% sobre m.s.) 0,78

% K total (% sobre m.s.) 3,72

Kg N /1.000 kg xurro 3,02

kg de P2O5/1.000 kg xurro 1,42

kg de K2O/1.000 kg xurro 3,54

Para estes valores medios, se se aplica 10 m3 de xurro cunha densidade de 1,07 kg/l, estanse aplicando 30 kg de N, 14 kg de P

2O

5e 35 kg de K

2O, o que sería equivalente

á aplicación duns 125 kg dun fertilizante complexo 12-12-24, mais 30 kg de urea.

N P2O5 K2O(kg/10 m3) (kg/10 m3) (kg/10 m3)

1,02 6,3 25 11 281,06 6,6 27 12 301,10 6,9 29 13 331,14 7,1 31 14 361,18 7,4 33 15 381,22 7,7 35 15 411,26 8 37 16 441,40 8,9 44 19 531,60 10,3 54 23 661,80 11,7 64 28 792,00 13,1 74 32 92

Densidade(kg/l)

Materia seca (%)

4115357,71,22

A aplicación inclúe as relacións da táboa 2, polo que só é necesario introducir o valor da densidade na pestana “Densidade xurro” e a aplicación estima os contidos en nutrientes do xurro

A estimación do contido en nutrientes do xurro a partir da densidade faise dun xeito rápido e sinxelo



Pantallazo da páxina de entrada de datos da aplicación RAX

Con

duct

ivid

ade

eléc

tric

a di

luíd

a (1

:9)

(mS/

cm)

Para determinar a condutividade (mS/cm) reméxese o xurro e tómase unha mostra de 100 ml da cisterna ou da fosa, que se introduce nunha probeta de 1.000 ml de capacidade, e logo énchese con auga ata os 1.000 ml. Re-méxese e cun condutímetro (calíbrase previamente) míde-se a condutividade eléctrica introducíndoo directamente no xurro diluído.

A determinación da densidade faise como o indicado no apartado anterior.

As ecuacións anteriores, e por conseguinte as táboas 3, 4 e 5 están incluídas no programa, só é necesario introdu-cir os valores da condutividade e da densidade na pestana “Condutividade e densidade xurro” e a aplicación estima os contidos de nutrientes do xurro.

d) Estimación da composición do xurro de gando vacún leiteiro a partir da condutividade e a densidadeUnha estimación máis precisa da composición química do xurro de vacún faise a partir da medida da condutividade e da densidade, o que mellora notablemente (respecto a ter en consideración só a densidade) a estimación dos conti-dos de nitróxeno e potasio e lixeiramente a estimación dos contidos de fósforo.

Os resultados foron obtidos a partir de medicións en 39 mostras de xurro de distintas explotacións leiteiras da condutividade, da densidade e da determinación por vía húmida no laboratorio do contido de materia seca, N (% sobre materia seca), P (% sobre materia seca) e K (% sobre materia seca).

Usáronse tres condutímetros, un condutímetro portátil (Crison) cun electrodo de titanio e outros dous de peto (Hanna) [cada un destes dous cun rango diferente de me-dida], e comprobouse con solucións de distinta conduti-metría a existencia de correlacións excelentes cun R2 de 1 entre o portátil e os dous de peto, o que permite converter exactamente as medidas obtidas nun coas medidas obti-das polo outro. A aplicación está preparada para obter os contidos de nutrientes a partir da condutividade medida co condutímetro Crison; con outros condutímetros pode haber lixeiras variacións.

Fixéronse dous tipos de medicións da condutimetría: unha lectura directamente no xurro sen diluír e outra no xurro diluído con auga destilada na relación 1:9 para evitar posibles interaccións eléctricas e iónicas entre os ións.

Establecéronse correlacións entre a condutimetría (mS/cm) xunto coa densidade (kg/l) e os contidos de nitróxeno, fósforo e potasio do xurro (kg de N, kg de P

2O

5 e kg de

K20 por metro cúbico). As correlacións foron mellores para

a condutividade eléctrica medida nunha dilución 1:9 que para a condutividade eléctrica medida directamente, polo que se decidiu tomar a primeira para o cálculo das ecua-cións de regresión.

Obtivéronse as seguintes ecuacións e táboas para estimar os nutrientes do xurro a partir da condutividade medida nunha dilución 1:9 (CE

dil) e da densidade (D) [García et

al., 2014b]:

kg/m3 Ecuación Coeficiente de determinaciónEcuación regresión múltiple

N 1,03CEdil+4,12D-3,38 0,81***

P2O5 0,25CEdil +1,75D-1,23 0,88***

K2O 1,51CEdil+6.00D-6,13 0,73****** P<0,001

Táboa 4. Estimacións dos kg de P2O5 proporcionados por 10 m3 de xurro en función da condutividade (mS/cm) e da densidade (kg/l)

Táboa 5. Estimacións dos kg de K2O proporcionados por 10 m3 de xurro en función da condutividade (mS/cm) e da densidade (kg/l)

Táboa 3. Estimacións dos kg de N proporcionados por 10 m3 de xurro en función da condutividade (mS/cm) e da densidade (kg/l)

Parque Empresarial Vilanova I - 36614 Baion - Vilanova de Arousa (Pontevedra) Tf. 986 51 60 30 - [email protected] - www.soaga.com

SOCIEDAD AGRÍCOLA GALEGA SL

Unha familia ao completoUnha familia ao completo

MUCHO MÁS QUE UNA ENMIENDA



TÉCNICAS, MOMENTOS E CONDICIÓNS DE APLICACIÓN DOS XURROSO nitróxeno non se acumula no solo co tempo, polo que o fertilizado nitroxenado debe achegar as extraccións que rea-liza a colleita e tamén as perdas por volatilización do amo-níaco (NH

3) cara á atmosfera que poden ser importantes

cando se fertiliza con xurros (García et al., 2010). As per-das por lavado/lixiviación de nitratos redúcense ao mínimo aproximando a aplicación do xurro á sementeira.

Hai que ter en conta ademais o nitróxeno presente no solo ao inicio do cultivo e a mineralización dos restos or-gánicos dos cultivos precedentes. Pero estes parámetros presentan unha determinación máis complicada, aínda que o CIAM está a traballar en métodos que a faciliten.

Como xa se comentou, a eficiencia na utilización do ni-tróxeno dos xurros vai depender da técnica de aplicación. Para mellorar o aproveitamento do nitróxeno é básico facer o enterrado do xurro para evitar as perdas do nitróxeno amoniacal cara á atmosfera. Se o xurro non se enterra, pó-dese volatilizar a totalidade do nitróxeno amoniacal, que representa aproximadamente dende un 50 % ata un 75 % do nitróxeno no xurro de vacún e porcino, respectivamente. O 50 % das perdas de amoníaco ocorren dentro das 4-12 horas despois da aplicación dos xurros, a incorporación con grades pode diminuír as perdas arredor do 80 % e a inxección en profundidade na súa totalidade (Oenema etal., 2008).

Nesta volatilización tamén inflúen outros factores, como son a temperatura, a humidade e o vento (táboa 6).

Táboa 6. Eficiencia de utilización do nitróxeno do xurro, en función das técnicas, momentos e condicións de aplicación

Forma de aplicación

Momento de aplicación

Condicións de aplicación Óptimas (*) Regulares Malas (**)

CoberteiraFinais de inverno

PrimaveraOutono

0,70,50,4

0,60,50,3

0,60,40,3

EnterradoInmediatamenteMenos de 4 horas

O mesmo día

0,90,80,7

0,80,70,6

0,70,60,5

O programa dá a opción de introducir a forma, o mo-mento e as condicións de aplicación e calcula as perdas por volatilización corrixíndoas cunha maior achega de fer-tilizante nitroxenado. Canto maior sexa a eficiencia menor cantidade de xurro se necesitará para satisfacer as necesi-dades de nitróxeno do cultivo.

OUTROS DATOSA aplicación permite definir os metros cúbicos por hectá-rea de xurro que se van aplicar e calcula as unidades ferti-lizantes complementarias para cubrir todas as necesidades do cultivo.

PRODUCIÓN DE MATERIA SECA (t/ha)En función da produción, as extraccións feitas pola colleita e, por conseguinte, a cantidade de nutrientes que é necesa-rio proporcionar variarán. A aplicación permite introducir a produción de materia seca esperada (t/ha) nunha parce-la da cal o comportamento produtivo sexa coñecido polo agricultor. Se non se introduce ningún valor, o programa toma por defecto unha produción de 20 t/ha.

ANÁLISE DO SOLOCando se fai unha análise de fertilidade de solos, hai dúas determinacións básicas, que son a de fósforo (P) e a de potasio (K) expresadas en partes por millón (ppm), datos que nos pide o programa. Tendo en conta estas dúas de-terminacións, temos solos ricos, onde o nivel elevado de nutrientes permite economizar fertilizantes; solos pobres, onde é necesario facer fertilizados de corrección para ir in-crementando o nivel de nutrientes ata os dun solo medio, e solos de riqueza media, onde non é necesario facer un fertilizado de corrección para elevar as reservas dos solos, pero si un para fornecer as extraccións que realiza a collei-ta. Un solo cun nivel medio debe alcanzar as 25 ppm de P e as 125 ppm de K.

Outro parámetro importante da fertilidade dos solos ga-legos é a porcentaxe de saturación de aluminio, que nos indicará se cómpre ou non encalar. Nun estudo feito no CIAM detectouse que un 59 % de parcelas de explotacións de gando vacún leiteiro tiñan que ser encaladas ao ter unha porcentaxe de saturación de aluminio superior ao 10 %. Este labor é fundamental dada a súa elevada repercusión nos rendementos produtivos e o seu baixo custo. A intro-dución deste dato na aplicación é opcional. Existe tamén unha aplicación informática de Recomendación de Enca-lado (aplicación REN) que permite coñecer a cantidade dun material encalante concreto necesario para corrixir a acidez do solo (García et al., 2014a).

(**) Condicións malasTempo seco, mediodíaForte ventoAltas temperaturas

(*) Condicións óptimasElevada humidade relativa do aire: orballo ao amencer ou ao atardecerVento en calmaBaixas temperaturas

A medida da condutividade faise introducindo o electrodo no xurro diluído con auga na proporción 1:9

Solución integralen fertilizaciónpara el maíz

www.everris.com

Part of ICL group

Everris Ibérica Fertilizers S.L. Tel: 968 41 81 41 [email protected]



BIBLIOGRAFÍAAcea, M.J.; Cabaneiro, A.; Carballas, M.; Gil, F.; Leirós, M.C.;

López, E.; Núñez, A.; Villar, M. C. 1990. El xurro de vacuno en

Galicia. Xunta de Galicia, 162 pp.

Castro, J. 2000. O manexo do xurro nas explotacións de leite

galegas: problemática e planes de manexo do xurro como abo-

no. Curso de residuos agrarios, EGAP.

García, M.I.; Castro, J.; Báez, D; Camba , J.; López, J. 2010.

Directrices para fertilizar con xurros o millo forraxeiro. Afriga,

85: 66-73.

García, M.I.; Báez, D; Castro, J. 2014a. Recomendación de

encalado nos cultivos forraxeiros. Afriga, 114: 106-114.

García, M.I.; Báez, D; Castro, J.; Gilsanz, C. 2014b. Estima-

tion of nutrient value of slurry in dairy farms in galicia from the

density and electrical conductivity. En: Proceedings of the 18th

Nitrogen Workshop, Lisboa.

Green Dairy Project Interreg Atlantic Area III B Nº 100.

2006. Proceedings of the final seminal. Rennes (France), 13-14

december.

Oenema, O.; Bannink, A., Sommer, S.G.; Van Groenigen,

J.W.; Velthof, G.L. 2008. Gaseous nitrogen emissions from

livestock farming systems. En. Nitrogen in the Environment:

Sources, Problems and Management, Ed: Hatfield & Follet,

395-441.

Raison, C.; Pflimlin, A.; Le Gall, A.; 2006. Optimisation of

environmental practices in a network of dairy farms of the At-

lantic Area. En: Proceedings of the Final Seminar of Green

Dairy Project: Interreg Altantic Area III B Nº100, 43-65

Xunta de Galicia, 2012. Anuario de Estadística Agraria

2007. Ed: Consellería do Medio Rural e do Mar-Xunta de Ga-

licia. Santiago de Compostela (España).

A aplicación vén acompañada dunha guía de utilización, aínda que é de uso moi doado, polo que esperamos que sexa unha boa ferramenta para o incremento e a mellora do uso do xurro como fertilizante nas explotacións leiteiras galegas.

Ademais, os métodos rápidos de estimación da compo-sición química do xurro de vacún en tempo real e in situ permitirán facer recomendacións axustadas á realidade de cada parcela e explotación, facilitando dun xeito inmediato as doses de xurro necesarias, cos subseguintes beneficios ambientais e económicos.

AGRADECEMENTOSÁ Unión Europea e á Xunta de Galicia polo financiamen-to do proxecto Feader 2007/08 “Redución do consumo de fertilizantes minerais sintéticos nas explotacións de vacún de leite mediante a valorización do xurro como abono” e do proxecto Feader 2012/31 “Elaboración de táboas e de pro-grama online de recomendación de fertilización nitroxe-nada nas rotacións forraxeiras das explotacións leiteiras galegas en función do aporte de nitróxeno polo solo”, que a Cooperativa Agraria Provincial de A Coruña desenvolveu en colaboración co CIAM. Grazas tamén a M.ª José Ber-múdez e a M.ª José Casal polas análises realizadas.

Hai tres opcións:Non cubrir este dato e o programa toma o valor de 50 m3/ha.Cubrir o dato previamente á recomendación obtida.Volver cubrir o dato a posteriori, para axustar a dose ás recomendacións obtidas.Para satisfacer as unidades fertilizantes complementarias

ao xurro, a aplicación permite tamén elixir entre diferentes fertilizantes e calcula os kg/ha que son necesarios. En fun-ción do tipo de fertilizante pódese elixir o nutriente que se quere proporcionar na súa totalidade, N, P

2O

5 ou K

2O,

e o programa posteriormente indicará se quedan penden-tes de satisfacer as necesidades dalgúns destes nutrientes. Ao igual que no caso anterior, pódese elixir o fertilizante a posteriori para adaptalo ao equilibrio entre nutrientes ob-tido na recomendación.

DATOS DE SAÍDA DO PROGRAMAUnha vez introducidos os datos indicados anteriormente, a aplicación mostra unha saída de datos, que pode impri-mirse ou gardarse:

O valor fertilizante de 1 m3 de xurro, expresado en uni-dades fertilizantes de nitróxeno (kg de N), de fósforo (kg de P

2O

5) e de potasio (kg de K

2O).

A equivalencia de 10 m3 do xurro en fertilizantes simples.O fertilizado de corrección expresado como m3 de xu-rro necesarios para satisfacer as necesidades de fósforo (P) e de potasio (K) do solo co obxectivo de incremen-tar en sucesivas aplicacións os niveis destes nutrientes ata un nivel de riqueza medio. A recomendación de encalado en t/ha de calcaria cun 100 % de riqueza. Para outras riquezas ou materiais en-calantes pode utilizarse a aplicación REN (Recomen-dación de Encalado).O fertilizado necesario para satisfacer as necesidades de nitróxeno (N), fósforo (P) e potasio (K) do millo forraxeiro, expresado como m3 de xurro.As unidades fertilizantes de nitróxeno (kg/ha de N), de fósforo (kg/ha de P

2O

5) e de potasio (kg/ha de K

2O)

que faltarían por proporcionarlle ao millo forraxeiro cando se aplica a dose de xurro que se seleccionou pre-viamente, pero convén modificala en función dos resul-tados do apartado anterior.Necesidades pendentes de satisfacer se se aplica un determinado fertilizante. Este pode seleccionarse ao principio indicando o nutriente que se quere achegar na súa totalidade, pero convén modificalo en función dos resultados do apartado anterior, para que os valores se aproximen a 0.

CONCLUSIÓNSUn programa de fertilización de cultivos é unha ferramen-ta que facilita o labor de recomendación de fertilizantes tanto a técnicos como a gandeiros. A aplicación ou progra-ma web RAX de fertilización no millo forraxeiro fai unha recomendación que ten en conta que a principal fonte de nutrientes nas explotacións de gando vacún leiteiro está na reciclaxe do xurro como fertilizante orgánico, a cal pode vir complementada se é necesario co uso de fertilizantes minerais sintéticos.

Torre Espacio, Paseo de la Castellana, 259 - D 28046 MadridTeléfono: 91 571 88 35 I Fax: 91 571 82 96

e-mail:[email protected] I www.intergal.es

Ensayo en Maíz - Finca Mouriscade (Lalín) (MMB)

Producción(t m.s./ha)

14,4

14,2

14,0

13,8

13,6

13,4

13,2

13,0

Suelo de pH 6,4

Testigo 500 kg 500 kg 1000 kg

NERGETIC Y CORBIGRAN

Delegado para Galicia: 647 355 675 I Delegado para Asturias: 627 421 159

Fertilizante con macromolécula reguladora y potenciador nutricional

Permiten alcanzar elevadas producciones en el cultivo del maíz y aumentar

el rendimiento del agricultor.

OS PRODUTOS GALICAL FAVORECEN O RENDEMENTO DO MILLO

TIPOS DE EMENDACal vivo (90 % CaO)

Cal vivo dolomítico (60 % CaO + 35 % MgO)O cal vivo é o produto resultante de calcinar nun forno

caliza ou caliza dolomítica. Caracterízase polo seu alto

contido en calcio e magnesio, xa que máis do 90 % está

en forma de óxido. Ambos son materiais moi solubles,

por iso se poden aplicar en granulometrías carentes de

po, e teñen un alto índice de neutralización (> 90 %). A

acción sobre o terreo é inmediata.

Cal apagado

Cal apagado + dolomitaO cal apagado é o resultado de mesturar cal vivo con

auga. Conserva todas as propiedades dos cales vivos e

actúa tamén rapidamente sobre o terreo. O seu valor

de neutralización é alto (> 90 %). Tanto o cal vivo coma

o cal apagado son fundamentais para un encalado de

corrección.

Calizas

Calizas dolomíticas e magnésicasSon materiais que resultan de moer finamente as cali-

zas. Conteñen baixas porcentaxes de calcio e de mag-

nesio.

Caliza (entre 50 e 56 % CaO)

Caliza dolomítica e magnésica (30-40 % CaO e 17-20 % MgO)Caracterízanse por ser materiais pouco solubles. Se

a moenda que reciben non está por debaixo de 0,125

mm son produtos de actuación lenta e corren o risco

de que a choiva provoque perdas da emenda. Teñen

un valor neutralizante medio de entre o 50 e o 60 %.

Utilízanse máis ben para encalados de mantemento

unha vez que o pH xa se achega a niveis óptimos.

O millo pide un pH de entre 6 e 7. A acidez dos solos galegos é unha das limitacións para o crecemento dos nosos cultivos (millo, herba etc.). Para reducir o efecto limitante do pH e controlar o aluminio cómpre aplicar emendas calizas ou magnésicas nas terras de cultivo.

GALICAL CONTA CON NOVOS SISTEMAS DE APLICACIÓN PARA MATERIAIS FINOS QUE NON LEVANTAN PO

GALICALCALES E CARBONATOS AGRÍCOLAS

Redución da acidez dos solosAumento da produtividade das colleitas

SISTEMAS DE PESAXE PARA UNHA

APLICACIÓN MÁIS PRECISA

Presentadas en:

Estendidas na propia finca

Transportadas en camións a calquera punto de España e Portugal

EMENDA DE CAL VIVO GRANULADO (90 % CaO)

EMENDA DE CAL VIVO GRANULADO DOLOMÍTICO (35 % MgO / 60 % CaO)

EMENDA DE CAL VIVO (90 % CaO)

EMENDA DE CAL APAGADO (75 % CaO)

EMENDA DE CAL APAGADO + DOLOMITA (50 % CaO / 23 % MgO)

EMENDA DE CARBONATO CÁLCICO (56 % CaO)

EMENDA DE CALIZA DOLOMÍTICA-GALIMAG (33 % CaO / 17 % MgO)

NOVA MESTURA

DE SERRÍN,

CARBONATO CÁLCICO

E CASCARILLA PARA

CAMAS DE GANDO!!

Arieiras s/n P.I. Louzaneta27294 LUGO

Teléfono 982 22.14.84Fax 982 22.14.08

E-mail: [email protected]: www.galical.es

GALICAL, S.L.L.CALES E DOLOMÍAS AGRÍCOLAS

APLICACIÓN DO PRODUTO SOBRE O TERREO



INTRODUCIÓNCon 68.936 ha sementadas, o millo forraxeiro en Galicia representa o 64 % da superficie dedicada a este cultivo en toda España (Regulamento CE 543/2009) e é o segun-do cultivo forraxeiro despois das pradeiras en importancia económica en Galicia. É un cultivo que require elevadas achegas de nitróxeno (N) en forma mineral ou orgánica, feito que pode conducir a elevados residuos de N mineral (nitratos e amonios) no solo tras a colleita e, en consecuen-cia, elevadas perdas de lixiviación de nitrato e/ou gasosas

Os obxectivos deste traballo son, en primeiro lugar, avaliar se o uso do DMPP xunto a aplicacións de xurro de vacún ou fertilizantes minerais pode incrementar a produción do millo forraxeiro, extraer nitróxeno e mellorar a calidade nutritiva, e, en segundo, se ao incorporar o inhibidor se pode reducir o número de aplicacións de fertilizante mantendo a produción e a calidade da forraxe.

M. D. Báez Bernal, C. Gilsanz Rey, M. I. García Pomar e J. Castro InsuaDepartamento de Pastos e Cultivos, CIAM-IngacalApdo. 10, 15080, A Coruña

PRODUCIÓN E CALIDADE FORRAXEIRA DE MILLO CON FERTILIZACIÓN ORGÁNICA EMINERAL ASOCIADA AO INHIBIDOR DMPP

Técnicos, agricultores e gandeiros demandan información sobre o uso de fertilizantes con IN e cuestións coma o seu efecto na produción vexetal deben ser esclarecidas



Parque Empresarial Vilanova I36614 Baion - Vilanova de Arousa (Pontevedra)Tf. 986 51 60 30 - [email protected]

SOCIEDAD AGRÍCOLA GALEGA SL

(N2O). A asociación dos fertilizantes nitroxenados cos

inhibidores da nitrificación (IN) poden mitigar en par-te estes problemas ambientais (Akiyama et al., 2010; Arregui e Quemada, 2008). Estes compostos actúan retardando a actividade das bacterias do solo (Nitro-somonas spp) e atrasando o proceso de oxidación de amonio a nitrito no primeiro paso da nitrificación. Existen varios estudos que demostran que os IN poden aumentar a eficiencia do N polo cultivo e obtéñense maiores producións coas mesmas doses de fertilizan-te ou cun número menor de aplicacións, o que permi-te unha maior flexibilidade na data da súa aplicación (Pasda et al., 2001).

No ano 2001 apareceu no mercado o 3,4 dimetilpi-razol fosfato (DMPP) [Zerulla et al., 2001] con bos resultados agronómicos. O DMPP é formulado en fertilizantes granulados nitroxenados ou complexos e tamén pode ser incorporado en solución a fertilizantes líquidos e orgánicos como xurros. Na actualidade, téc-nicos, agricultores e gandeiros demandan información sobre a utilización de fertilizantes con IN e cuestións coma o seu efecto na produción vexetal deben ser es-clarecidas.

EXPERIMENTACIÓN O traballo levouse a cabo os dous anos na mesma par-cela experimental do CIAM (Abegondo, A Coruña, zona costeira atlántica de Galicia a 97 m de altitude) con sementeira de millo (cv LG 33.85) o 3 de xuño de 2013 e o 28 de maio de 2014 a unha densidade final de sementeira de 75.000 plantas/ha o primeiro ano e 82.141 plantas/ha o segundo. A capa de solo de 0-10 cm caracterizouse por unha textura franco-limosa cun pH de 5,9 (ext. 1:2,5 en auga), contido en MO de 49,6 g/kg de MS, de N de 1,8 g/kg de MS e unha relación C/N de 10,6.

Os tratamentos aplicados resultaron da combinación de fertilización orgánica con xurro de vacún (XV) nunha soa achega, mineral ou mixta, incorporando ou non o inhibidor da nitrificación DMPP. En total, foron oito tratamentos cun deseño experimental de bloques ao azar e catro repeticións cun tamaño de parcela elemental de 120 m2 nos tratamentos de xurro e de 60 m2 nos tra-tamentos mineral e control. Na táboa 1 preséntanse os tratamentos ensaiados e na figura 1, o esquema do ensaio de campo implantado na parcela experimental.

OS TRATAMENTOS APLICADOS RESULTARON DA COMBINACIÓN DE FERTILIZACIÓN ORGÁNICA CON XURRO DE VACÚN (XV) NUNHA SOA ACHEGA, MINERAL OU MIXTA, INCORPORANDO OU NON O INHIBIDOR DA NITRIFICACIÓN DMPP



Táboa 1. Tratamentos de fertilización nitroxenada aplicados no experimento

Fertilizantes

Tratamento Sementeira Coberteira

T1 - -

T2 XV -

T3 XV+DMPP -

T4 XV NAC 27

T5 XV ENTEC 26

T6 XV+DMPP ENTEC 26

T7 NPK 15-15-15 NAC 27

T8 ENTEC 24-8-7 -

XV: xurro de vacún; DMPP: 3,4-dimetilpirazol fosfato; NAC: nitrato amó-nico cálcico; ENTEC: incorpora 1 % DMPP relativo ao NH

4+-N do nitro-

sulfato amónico

O INHIBIDOR DMPP É FORMULADO EN FERTILIZANTES GRANULADOS NITROXENADOS OU COMPLEXOS E TAMÉN PODE SER INCORPORADO EN SOLUCIÓN A FERTILIZANTES LÍQUIDOS E ORGÁNICOS COMO XURROS

Táboa 3. Cantidades de N aplicado cos fertilizantes e recuperacións do N aplicado no cultivo os dous anos do experimento

N total aplicado (kg N ha-1) Recuperacións do N aplicado (%)

Trat. Primeiro ano Segundo ano Primeiro ano Segundo ano

T1 0 0 - -

T2 275 207 25 41

T3 275 207 24 37

T4 239 204 14 44

T5 239 204 21 52

T6 239 204 18 50

T7 200 200 15 40

T8 200 200 22 49

Táboa 2. Composición química dos xurros utilizados nos experimentos

Data de aplicación

Densidadeg/cm3 pH MS % 1MO 1N 1P 1K 1Ca 1Mg

28/05/2013 1,220 8,44 7,64 798,6 39,4 9,0 42,1 20,7 5,9

26/05/2014 1,048 8,527 7,70 727,6 40,3 8,0 64,5 21,9 5,61Valores expresados en g/kg de MS

T8 T5 T7 T3 T1 T4 T2 T6

T4T2 T7 T5 T6 T3 T8 T1

T6 T8 T2 T5 T1 T7 T4 T3

T3 T2 T5 T7 T8 T4 T1 T6

R1

R2

R3

R4

FertilizantesTrat. Sementeira CoberteiraT1 - -T2 XV -T3 XV+DMPP -T4 XV NAC 27 T5 XV ENTEC 26 T6 XV+DMPP ENTEC 26 T7 NPK 15-15-15 NAC 27 T8 ENTEC 24-8-7 -

Figura 1. Esquema e tratamentos de fertilización no ensaio de campo

O XV foi inxectado a 25-30 cm de profundidade e aplicado inmediatamente previo á sementeira co resto dos fertilizantes (28/05/2013 e 26/05/2014). Naqueles tratamentos que incorporaban DMPP co XV, a dose de inhibidor utilizada foi de 1 kg DMPP/ha. Na táboa 2 móstrase a composición química dos xurros utilizados no experimento. As achegas de X e K igualáronse en todos os tratamentos a 100 kg P

2O

5/ha e 250 kg K

2O/

ha, respectivamente.

ENTEC®, la mayor innovación en el abonado del maíz en los últimos años, permite obtener cosechas abundantes, de calidad y respetando el medio ambiente. El nitrógeno de ENTEC® se encuentra estabilizado por el inhibidor de la nitrificación DMPP, desarrollado por BASF y comercializado por EuroChem Agro.Ahora en EuroChem Agro hemos adaptado nuestra estrategia para que todavía más agricultores puedan utilizar ENTEC® y beneficiarse de sus excelentes resultados en el maíz.

® Marca registrada de EuroChem Agro

The Fertilizer Experts.

ENTEC® Maíz

El abonado rentable y eficiente del maíz

EuroChem Agro Iberia, S.L.

Joan d’Àustria 39-4708005 BarcelonaTel. 93 224 72 22 Fax. 93 225 92 91www.eurochemagro.es



No momento da colleita do millo (1/10/2013 e 1/10/2014, estado do gran pastoso-vítreo), realizáronse mostraxes en dúas liñas centrais cunha lonxitude de 8 m. En campo, pe-souse a produción en fresco e tomouse unha mostra de 10 plantas de cada liña que foron procesadas de forma inde-pendente: mazaroca e parte verde (talos, follas e espatas). No laboratorio picáronse as dúas fraccións por separado e mantivéronse en estufa a 80 °C durante 16 h, co fin de cal-cular a produción de MS total, de mazaroca e de parte verde. Parámetros de calidade da forraxe como materia orgánica (MO), proteína bruta (PB), fibras ácido e neutro deterxente (FAD, FND), carbohidratos totais non estruturais (CNET), carbohidratos solubles en auga (CSA) e amidón (AM) fo-ron determinados no laboratorio nas mostras secas e moídas

utilizando a técnica de espectroscopía de reflectancia no in-fravermello próximo (Foss NIRSystem), usando o programa Win ISI 1.5 (Infrasoft International, USA, 2000) e aplican-do ecuacións de calibración actualizadas por investigadores do CIAM (Campo e Moreno, 2014; Campo et al., 2014).

Tamén se calculou a recuperación aparente do N apli-cado (RAN) para cada tratamento tendo en conta o N extraído polo cultivo en cada tratamento, a extracción de N no tratamento T1 (0 N) e o N aplicado en cada tra-tamento. A análise estatística dos datos levouse a cabo mediante a análise da varianza (GLM) utilizando o pa-quete estatístico SPSS versión 15.0; para a separación de medias usouse o test de Duncan empregando un nivel de significación p<0,05.

Táboa 4. Composición química da mazaroca e parte verde no primeiro ano do experimento Composición química da mazaroca (% MS) Composición química da parte verde (% MS)

Trat. MO PB FAD FND CSA CNET AM DMO MO PB FAD FND CNET DMO

T1 98,4a 5,3b 12,7 31,1 7,9 61,1 49,4 80,7bc 94,9 3,4 40,2 70,7a 14,2 62,1

T2 98,2abc 5,9a 12,0 31,7 6,9 59,7 52,0 82,9a 94,9 4,6 41,0 69,8ab 12,9 59,6

T3 98,0c 6,5a 12,1 31,3 7,1 59,9 50,6 81,6ab 94,4 4,4 40,2 68,5bc 13,4 60,0

T4 98,1bc 6,1a 11,9 30,4 6,7 62,0 51,1 81,5ab 94,9 4,2 39,8 69,6ab 13,7 62,4

T5 98,0bc 6,4a 12,3 32,5 7,3 59,3 50,5 81,8ab 94,6 4,6 39,4 68,0c 14,0 61,8

T6 98,1bc 6,1a 11,8 30,8 6,9 61,0 51,6 82,4a 95,1 4,0 39,9 69,3b 14,8 61,3

T7 98,2ab 5,9a 14,3 34,9 7,9 56,9 45,9 79,5c 94,6 4,2 38,5 67,6c 15,7 63,0

T8 98,0c 6,5a 11,5 31,1 7,1 61,7 52,0 82,3ab 94,4 4,5 40,0 69,6ab 13,6 61,2

Media 98,1 6,1 12,3 31,7 7,2 60,2 50,4 81,6 94,7 4,2 39,9 69,2 14,0 61,4

1Sig. * ** NS NS NS NS NS ** NS NS NS ** NS NS

MS: materia seca; MO: materia orgánica; PB: proteína bruta; FAD e FND: fibra ácido e neutro deterxente; CSA: carbohidratos solubles en auga; CNET: carbohidratos non estruturais totais; AM: amidón; DMO: dixestibilidade da materia orgánica in vitro.1Sig.:*** (p<0,001); ** (p<0,01); * (p<0,05); ns, non sig. Para cada parámetro valores seguidos por letras diferentes son significativamente diferentes a p<0,05 test de Duncan.

Táboa 5. Composición química da mazaroca e parte verde no segundo ano do experimentoComposición química da mazaroca (% MS) Composición química da parte verde (% MS)

Trat. MO PB FAD FND CSA CNET AM DMO MO PB FAD FND CNET DMO

T1 98,5 4,7c 11,8 26,1b 9,5a 67,2a 51,0 78,7c 95,3a 3,1c 41,9 73,0 14,0 58,1

T2 98,6 5,9b 11,3 26,0b 7,9b 66,9a 52,8 81,0ab 94,9bc 4,4ab 43,5 72,4 10,1 54,5

T3 98,6 6,1ab 11,5 26,4b 7,8b 65,7a 52,6 81,1ab 94,9bc 4,1b 43,2 71,6 11,1 54,7

T4 98,6 5,9ab 11,8 26,5b 8,2b 65,6bc 52,1 81,2ab 95,0ab 4,6ab 42,1 71,0 11,7 56,2

T5 98,6 6,6a 11,4 26,4b 7,8b 65,6bc 52,5 82,2a 94,6c 4,8a 42,5 70,5 10,6 56,0

T6 98,6 6,4ab 11,8 26,5b 7,5b 65,4bc 51,7 81,4ab 95,0abc 4,7a 42,0 70,5 11,8 56,4

T7 98,6 6,5ab 12,6 28,6a 8,2b 63,3c 50,1 81,6ab 94,9bc 4,8a 40,9 69,6 12,8 58,2

T8 98,7 6,3ab 11,6 26,3b 7,7b 65,5bc 52,3 81,9ab 94,8bc 4,6a 42,0 70,4 11,7 56,7

Media 98,6 6,0 11,7 26,6 8,1 65,6 51,9 81,1 94,9 4,4 42,2 71,2 11,7 56,31Sig. NS *** NS * ** NS *** * *** NS NS NS NS

MS: materia seca; MO: materia orgánica; PB: proteína bruta; FAD e FND: fibra ácido e neutro deterxente; CSA: carbohidratos solubles en auga; CNET: carbohidratos non estruturais totais; AM: amidón; DMO: dixestibilidade da materia orgánica in vitro.1Sig.:*** (p<0,001); ** (p<0,01); * (p<0,05); ns, non sig. Para cada parámetro valores seguidos por letras diferentes son significativamente diferentes a p<0,05 test de Duncan.

UNHA DAS VANTAXES AO UTILIZAR FERTILIZANTES MINERAIS CO INHIBIDOR DMPP PODE SER REDUCIR O NÚMERO DE APLICACIÓNS SEN DETRIMENTO DA PRODUCIÓN, O CAL SE TRADUCE EN MENOR CUSTO DE LABOR E MENOR COMPACTACIÓN DO TERREO

FertopEmpresa de nova creación cunha fábrica de blending que pode producir abonos á carta para diferentes tipos de terreos, en liberación lenta e liberación controlada.

Tecnoloxía Everrys e Scotts

CubiganSubministración de “mesturas para camas”. Calizas magnesianas que adoptan calcio con magnesio que permite un baixo custo de encalado cos puríns.

CalgasaCales magnesianas destinadas para abono dos terreos dedicados á agricultura, horticultura e selvicultura.

Pedidos: 609 892 940 Almacén: 634 986 [email protected]úa Aranga, parcela 18Pol. Industrial Teixeiro15310 Curtis (A Coruña)

Analizámoslle as súas terras e fertilizámolas segundo as deficiencias de abonado



RESULTADOS

Figura 2. Rendementos de MS do millo o primeiro ano do experimento en función do tratamento de fertilización

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

18000

T1 T2 T3 T4 T5 T6 T7 T8 Media

kg MS/ha PARTE VERDE kg MS/ha MAZAROCAANO 2013

C

AAB

BC

AB ABABC

BC

T1: control; T2: xurro de vacún (XV); T3: XV+3,4 dimetilpirazol fosfato (DMPP); T4: XV-NAC27; T5: XV-ENTEC26; T6: XV+DMPP-ENTEC26; T7: NPK-NAC27; T8: ENTEC 24-8-7

Haifa Iberia

El secreto está en la cápsulaFertilizante de liberación controlada

| Telf: 91 591 2138 | E-mail: [email protected] | www.haifa-group.comPioneering the Future

CoteN™ Mix



Figura 3. Rendementos de MS do millo o segundo ano do experimento en función do tratamento de fertilización

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

18000

T1 T2 T3 T4 T5 T6 T7 T8 Media

kg MS/ha PARTE VERDE kg MS/ha MAZAROCAANO 2014

B

A A A A A

A

A

T1: control; T2: xurro de vacún (XV); T3: XV+3,4 dimetilpirazol fosfato (DMPP); T4: XV-NAC27; T5: XV-ENTEC26; T6: XV+DMPP-ENTEC26; T7: NPK-NAC27; T8: ENTEC 24-8-7

A fertilización afectou de forma significativa aos rende-mentos de MS do millo nos dous anos de estudo (figuras 2 e 3). As condicións climatolóxicas para o desenvolve-mento do cultivo foron máis favorables no segundo ano; a sementeira tardía e a seca acontecida nos meses de xullo e agosto de 2013 reduciron a xerminación a 75.000 plantas/ha e obtívose unha produción media baixa de 11,7 t MS/ha. No segundo ano a densidade final obtida foi de 82.141 plantas/ha, cunha produción media de 16,0 t MS/ha.

No primeiro ano os tratamentos con XV nunha única aplicación (T2 e T3) foron os máis produtivos e alcanzouse un valor medio de 14,4 t MS/ha. A maior recuperación do N achegado cos fertilizantes (RAN) obtívose co XV nunha soa achega, independentemente do uso do inhibidor (tá-boa 3, primeiro ano). Tendo en conta os tratamentos que dividían a dose de N e combinaban fertilización orgánica de XV en sementeira e mineral en coberteira (T4, T5 e T6), non se observaron incrementos significativos debidos ao uso do DMPP, aínda que os resultados suxiren certa mellora produtiva (figura 2) e de RAN cando se incorpo-rou o DMPP. A mesma situación deuse naqueles trata-

mentos de fertilización mineral (T7 e T8); non se atoparon diferenzas estatísticas entre unha aplicación convencional NPK en sementeira-NAC en coberteira e a fertilización con ENTEC nunha soa achega en sementeira, aínda que neste último tratamento a RNA foi superior nun 7 %.

www.timacagro.es

Aumento más rápido y duradero del pH.

90% de solubilidad carbónica frente al 40 % del carbonato de cantera.

Mayor superfi cie de contacto.

Mayor disponibilidad de nutrientes.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12Mes

pHLithothamne 400 granulado

Carbonatos

Cales

6,5

6,0

5,5

5,05,0

Fuen

te: M

. CO

PP

ENET

I.N.R

.A Q

uim

pe

NO ACEPTE IMITACIONES BARATAS

Equipo Técnico comercial de Galicia:Ventura Blanco (Director Regional) Tel.: 646.23.85.62 · e-mail: [email protected] Ardura (Coruña) Tel.: 650.68.18.74 · e-mail: [email protected] Salgado (Coruña) Tel.: 650.68.17.19 · e-mail: [email protected] Leis (Coruña) Tel.: 618.93.54.99 · e-mail: fl [email protected] José Manuel Blanco (Lugo) Tel.: 609.62.77.05 · e-mail: [email protected] González (Lugo) Tel.: 618.45.54.18 · e-mail: [email protected]é Ignacio Delgado (Pontevedra) Tel.: 609.66.75.91 · e-mail: [email protected]é Manuel Gómez (Ourense) Tel.: 620.97.24.82 · e-mail: [email protected]

EVOLUCIÓN DEL pH DEL SUELO

4 VECES MÁS EFICAZ QUE

EL CARBONATO DE CANTERA

Lithothamne 400 granuladoÚNICA ENMIENDA DE ORIGEN MARINO

Admitido en Agricultura Ecológica



No segundo ano os rendementos variaron entre as 17,7 t MS/ha no tratamento T6 (XV+DMPP en sementeira e ENTEC en coberteira) e as 9,3 t MS/ha no tratamento control (sen achega de N). Entre os diferentes tratamen-tos de fertilización non se atoparon diferenzas estatísticas nin nos rendementos totais, nin nas fraccións de mazaro-ca e parte verde por separado. Analizando os tratamentos que combinaban fertilización orgánica/mineral (T4, T5 e T6), apreciouse un lixeiro incremento no T6 respec-to de T4 e T5, cun incremento medio do 7 % na RAN polo cultivo cando se incorporou o inhibidor (T5 e T6 respecto de T4, táboa 3, segundo ano). Coa fertilización mineral (T7 e T8), a produción diminuíu lixeiramente en T7 respecto de T8 e o resto de tratamentos; cun compor-tamento similar ao do primeiro ano, a RAN en T8 foi 9 % superior á obtida en T7.

Nas táboas 4 e 5 móstranse os datos de calidade nutritiva de mazaroca e parte verde. O tratamento T7 obtivo a me-nor DMO da mazaroca o primeiro ano. No segundo ano houbo diferenzas estatísticas nos contidos de PB, FND e CNET na mazaroca. No tratamento T5 (XV+ENTEC) alcanzou o maior contido de PB, superior a T2 (XV); ade-mais, foi o tratamento con maior DMO. No tratamento T7 obtívose o maior contido en FND e o menor contido en CNET. O tipo de fertilización afectou á calidade da parte verde tan só nos contidos de MO e PB; o menor contido de PB obtívose en T3 con diferenzas respecto ao T1 e tratamentos con fertilización orgánica-mineral con inhibidor (T5 e T6) ou exclusivamente mineral (T7 e T8).

Resumindo, aínda que os incrementos produtivos e de extracción de N non foron significativos estatisticamen-te, pódense apreciar certos efectos positivos ao utilizar DMPP, que probablemente están relacionados coa redu-ción de perdas de N en forma de N

2O observadas durante

o ciclo do cultivo do primeiro ano (Báez et al., 2015b) ou doutro tipo de perdas (Báez et al., 2015a), ou ben cunha nutrición temporal nitroxenada amoniacal/nítrica que mellora a asimilación de N pola planta. Dende un punto de vista práctico, con fertilización mineral (tratamentos T7 e T8) a incorporación do inhibidor pode simplificar achegas de N, o cal permite maior flexibilidade no tempo á hora de aplicar os fertilizantes, resultados que corroboran os obti-dos por outros autores (Hu et al., 2014).

CONCLUSIÓNSNos dous anos de estudo a achega de fertilizantes tanto en forma orgánica como mineral incrementou de forma significativa o rendemento de materia seca obtido no tra-tamento testemuña (0 kg N/ha).

Os tratamentos de XV nunha soa aplicación en prese-menteira foron os máis produtivos no primeiro ano e no segundo igualaron os rendementos obtidos cando se apli-cou XV combinado con mineral en coberteira (NAC ou ENTEC) ou cando se aplicou exclusivamente fertilización mineral (NPK+NAC ou ENTEC). A incorporación do inhibidor neste caso (T3 vs. T2) non incrementou a pro-dución nin a recuperación do N aplicado.

Cando se aplicou XV en sementeira e mineral en cober-teira (T4), non se observaron incrementos significativos na produción debidos ao uso do DMPP, aínda que os resul-tados suxiren que cando se incorpora DMPP (T5 e T6) pode haber certa mellora produtiva no primeiro ano e de extracción de N nos dous anos de estudo.

Cando se aplica fertilizante mineral (T7 e T8), unha soa achega de fertilizante co inhibidor (ENTEC) en prese-menteira pode mellorar a recuperación de N polo cultivo e algún parámetro de calidade na forraxe. Por tanto, unha das vantaxes ao utilizar fertilizantes minerais co inhibidor DMPP pode ser reducir o número de aplicacións sen de-trimento da produción, o cal se traduce en menor custo de labor e menor compactación do terreo. No entanto, á vista dos resultados é necesario establecer a relación custo do inhibidor/beneficio valorando non só o aspecto produtivo senón aqueles beneficios ambientais que poden derivarse da súa utilización.

AGRADECEMENTOSEste traballo foi financiado polo proxecto Feader 2012/23 “Xunta de Galicia. Consellería de Medio Rural e do Mar”. Grazas a EuroChem Agro Iberia S.L. e a Progando pola súa colaboración na investigación e pola subministración de fertilizantes e inhibidores.

Naqueles tratamentos que incorporaban DMPP co xurro de vacún a dose de inhibidor utilizada foi de 1 kg DMPP/ha



BIBLIOGRAFÍAAKIYAMA H., YAN X., YAGI K. (2010) Evaluation of effectiveness of enhanced-efficiency fertilizers as mitigation options for N2O and NO emissions from agricultural soils: meta-analysis. Glob. Change Biol. 16, 1837-1846.

ARREGUI L.M., QUEMADA M. (2008) Strate-gies to inprove nitrogen use efficiency in winter cereal crops under rained conditions. Agron. J., 100, 277-284.

BÁEZ BERNAL M.D., GILSANZ REY C., GARCÍA POMAR M. I., J. CASTRO INSUA (2015a). Fertilización orgánica y mineral de maiz forrajero con incorporación del inhibidor 3,4 dimetilpirazol fosfato. 54ª Reunión Científica de la S.E.E.P. Palma (Mallorca), España. En prensa.

BÁEZ M.D., GILSANZ C., GARCÍA M.I. (2015b) Incorporación del inhibidor 3,4 dimetil pirazol fosfato (DMPP) con purín de vacuno y mineral en maíz. Abs-tracts IV Workshop Remedia. Red Científica de Miti-gación de emisiones de GEI en el sector agroforestal. Madrid 23-25 marzo 2015.

CAMPO L., MORENO-GONZÁLEZ J. (2014) Ecuaciones NIRS desarrolladas para la estimación del contenido de proteína y almidón en grano de maíz. En: Busqué J. et al. (Eds) Pastos y PAC 2014-2020, pp 365-372. Potes (Cantabria), España: Sociedad Española para el Estudio de los Pastos.

CAMPO L., REVILLA P., MALVAR R.A., ÁL-VAREZ A., RUÍZ DE GALARRETA J.I., RÍOS D., ORDÁS A., MORENO-GONZÁLEZ J. (2014) Va-riabilidad en la composición química de las mazorcas entre poblaciones locales de maíz de diversas zonas de la España peninsular e islas canarias, En: Busqué J. etal. (Eds) Pastos y PAC 2014-2020, pp 389-396. Potes (Cantabria), España: Sociedad Española para el Estu-dio de los Pastos.

HU Y., SCHRAML M., VON TUCHER S., LI F., SCHMIDHALTER U. (2014) Influence of nitrifica-tion inhibitors on yields of arable crops: A meta-analy-sis of recent studies in Germany. International Journal of Plant Production, 8(1), 33-50.

PASDA G., HAHNDEL R., ZERULLA W. (2001) Effect of fertilizers with the new nitrification inhibitor DMPP 3,4-dimethylpyrazole phosphate on yield and quality of agricultural and horticultural crops. Biol. Fert. Soil, 34, 85-97.

ZERULLA W., BARTH T., DRESSEL J., ERHAR-DT K., HORCHLER VON LOCQUENGHIEN K., PASDA G., RADLE M., WISSEMIER A.H. (2001) 3,4-Dimethylpyrazole phosphate (DMPP)-a new ni-trification inhibidor for agriculture and horticulture. Biol. Fert. Soil, 34, 79-94.



INTRODUCIÓNDurante as últimas décadas, en todos os países europeos se produciu un incremento da poboación de xabarís como consecuencia directa ou indirecta dos cambios socioeconó-micos das zonas rurais, con abandono de grandes espazos dedicados á agricultura e á gandería, o éxodo da poboación cara ás cidades etc. Galicia non quedou á marxe da ten-dencia xeral e na actualidade, ademais do notable aumento poboacional, podemos constatar que a poboación de xa-barís se distribúe por todo o territorio galego, mesmo de forma ocasional ocupan os parques urbanos ou aparecen nas zonas periféricas das cidades.

O notable aumento da poboación destes animais nos últimos anos en Europa obriga a que todos os axentes implicados (Administración, agricultores, cazadores...) coordinen plans para a defensa das colleitas e para unha xestión cinexética sustentable e adecuada en cada zona.

O xabaril é un ungulado omnívoro que posúe gran plas-ticidade ecolóxica e pode soportar e aproveitar as activi-dades antrópicas no seu propio beneficio. Ben é certo que este omnívoro xeneralista consome principalmente vexe-tais aproveitando os recursos dispoñibles, aínda que, cando a abundancia llo permite, elixe o alimento e mostra pre-ferencias por landras, castañas e gramíneas, aos cales opta por criterios de madurez do froito, da zona onde se atopa, da facilidade para acceder ao alimento, de tranquilidade do lugar etc. Con todo, se as condicións non son boas ou o ali-mento non é o máis adecuado, tamén é capaz de adaptarse a condicións moi desfavorables e a alimentos pouco ape-tecibles para el e sobrevivir. Como resultado de todo iso o xabaril ten un grande impacto ambiental, pois causa danos nas colleitas, pastos e mesmo sobre a rexeneración forestal, sen esquecer os problemas por mestizaxe cos porcos do-mésticos explotados en forma extensiva e a transmisión de enfermidades.

Luis E. Fidalgo ÁlvarezProfesor de Patoloxía Médica e da NutriciónDpto. Ciencias Clínicas VeterinariasFacultade de Veterinaria da USCCampus Universitario s/n, 27002 Lugo

DANOS DO XABARILÁ AGRICULTURA



Formulado para lograr

un aumento del rendimiento,

optimizar la uniformidad

de los cultivos y mejorar

la precocidad de granos

y forrajes.

alltech.com/spain facebook.com/AlltechNaturally twitter.com @AlltechSpain

abundante oferta de alimento que os cultivos actuais pro-porcionan e a ausencia de xestión cinexética, así como a falta de posta en funcionamento de medidas preventivas adecuadas, conducíronnos a situacións complexas ante a pasividade da Administración pública que, salvo contadas excepcións, se limitou a responsabilizar os cazadores dos danos á agricultura e a autorizar en moitos casos “batidas por danos” cando o prexuízo xa se causou, pero que ata o momento non achegou nin tutelou ningún tipo de inicia-tivas que contribúan a minguar os danos, xa que mesmo a eficacia das batidas é moi incerta e discutible.

Os danos do xabaril aos cultivos (principalmente cereais e viña) teñen unha orixe multicausal e prodúcense sobre todo en dúas épocas concretas: na sementeira (millo) e cando madura o froito. Este comportamento pode ter a súa explicación tanto polo incremento poboacional do xa-baril coma polos cambios da agricultura tradicional, que se converteu nunha práctica moito máis agresiva e próxima ao monocultivo de millo nalgunhas comarcas, ofrecendo un abundante recurso trófico nunha época do ano na que escasean outros alimentos.

En Galicia os xabarís atacan principalmente as collei-tas de cereais cando teñen o gran formado, aínda que non estea maduro (avea, trigo, centeo, millo...), ou os viñedos cando a uva comeza a madurar. Tamén consomen as se-menteiras de millo durante os primeiros días posteriores aos labores de sementado e, en ocasións, producen danos en hortas, patacas e pasteiros.

Por todo iso e co fin de paliar no posible os efectos ne-gativos, a poboación de xabarís precisa unha xestión per-manente, sensata e responsable que debe ir moito máis alá dos irados remedios que propón un agricultor cando sofre o dano e das ocorrencias que todos podemos ter nun fa-ladoiro de café. Na miña opinión trátase de valorar a si-tuación real da zona e coa colaboración de todas as partes implicadas (Administración pública, agricultores, cazado-res, propietarios de terreos, xestores etc.) elaborar un plan de xestión correcto, realizable e adaptado ás necesidades e características concretas da zona. O que non é aconsellable é discutir, dividir e enfrontar uns sectores con outros, pois o enfrontamento non é unha medida eficaz para solucionar o importante problema dos danos do xabaril á agricultu-ra; ao contrario, nese sentido só temos que lembrar a frase atribuída a Xulio César Divide e vencerás, pois neste caso o que sae gañando é o xabaril.

DANOS OCASIONADOS POLO XABARILOs ataques da fauna aos cultivos non son un tema recen-te, posiblemente son algo tan antigo coma a propia agri-cultura, alá nos albores da civilización humana tal como a coñecemos hoxe, cando o ser humano comezou a cultivar as plantas. Nese momento, o resto das especies coas que compartía e conformaba o ecosistema seguramente apro-veitarían a “nova oferta trófica” minguando as colleitas do homo sapiens. Por tanto, non se trata dun problema novo, o que ocorre é que o incremento da poboación de xabarís, a



DEFINICIÓN DO PROBLEMAO problema, dito de forma resumida, consiste nas perdas que producen os ataques do xabaril ás colleitas e aos prados na economía dos agricultores. Estes ataques e, por tanto, as perdas prodúcense en dúas épocas: a primeira desde a se-menteira ata que nace o millo (5 ou 6 días) e unha segunda época desde que se forma o gran no caso dos cereais (millo, avea etc.) ou comezan a madurar as uvas ata que se retira a colleita. Os ataques aos pasteiros son máis aleatorios, pois aínda que consomen semente da herba no período estival, os verdadeiros danos prodúcense cando removen no chan nas épocas máis húmidas.

Durante os 5 ou 6 días posteriores á sementeira de mi-llo, os xabarís, axudados polo seu fino olfacto, buscan e consomen o gran que se enterrou no chan como semente, trazando liñas precisas sobre os lugares nos que este se de-positou. O resultado son zonas que deberán resementarse ou porcións da parcela cultivada que non darán colleita. Os danos deste tipo prodúcense durante un curto espazo de tempo, pero poden chegar a ser moi importantes como consecuencia dos efectos sobre a futura colleita ou os gas-tos dunha nova sementeira. Podemos afirmar que as perdas máis importantes se producen neste tipo de ataques, pois 4 ou 5 xabarís nunha soa noite poden estragar a sementeira dunha hectárea e o reacondicionado da terra e a resemen-teira supoñen un gasto importante. En opinión de moitos agricultores é o momento no que se produce o 90 % das perdas. Na segunda época de ataques ás colleitas é cando se forma o gran; neste momento os danos son menos inten-sos pero moito máis aparentes, mesmo poden minimizarse cando se retira a colleita para ensilar antes da maduración total (perdendo algo de amidón e gañando maior dixestibi-lidade no ensilado). Este aspecto pode considerarse como unha estratexia para minimizar danos nos casos onde o millo se ensila en verde para alimentación gandeira.

Co resto dos cereais ocorre algo similar, aínda que cen-tramos a nosa atención no millo por ser o cultivo máis im-portante en Galicia. No entanto, debemos lembrar que nas zonas de viñedos os danos se producen tamén dende que as uvas comezan a madurar e economicamente son danos cuantiosos, pois, ademais, os xabarís elixen as mellores va-riedades de uva.

Para comprender mellor o problema debemos ter presen-te que na época de sementeira do millo, alá polas calendas de maio, as femias pariron e as crías en pleno crecemento requiren permanentemente alimento da nai e esta busca-rá con desesperación comida para poder manter as súas esixencias metabólicas e sacar adiante a camada. Durante este período escasean outros alimentos adecuados para o xabaril e o gran de millo abandonado nun chan labrado e fácil de remover é unha tentadora oferta para unha nai famenta. Posteriormente, esta fonte de alimento desapa-rece ao abrollar a planta e cesan os danos. Ao final do ve-rán, cando o gran está formado, o millo volve converterse nunha fonte abundante de alimento que, ao mesmo tempo, ofrece acubillo seguro e confortable. Ademais, nesta época as crías están nunha fase de pleno crecemento con grandes necesidades de alimento e sen que as cornáceas (carballos, aciñeiras, sobreiras...) e os castiñeiros comecen a ofrecer

O ataque do xabaril aos cultivos e prados prodúcese en toda a xeografía galega sen que se poida observar estreita proporción directa entre o numero de xabarís e a superfi-cie de cultivo afectada. Isto é así xa que o aproveitamento dos cultivos como recurso trófico polos xabarís depende de numerosos factores, como son a escaseza doutros ali-mentos, seca, poboación desestruturada, tipos de plantas, épocas de recolección etc. Neste sentido existen numero-sos estudos que informan sobre a falta de relación entre a densidade da especie e a intensidade de danos. Dito isto, é fácil comprender que unha poboación determinada de xabarís precisa unha achega de alimento; se o ano foi “bo” e hai alimento dispoñible en suficiente cantidade nas zonas boscosas, os ataques aos cultivos serán escasos e esporá-dicos, pero nos anos con condicións adversas o consumo de colleitas será moi superior, con entradas frecuentes nas leiras. De todos os xeitos, nos casos de sobrepoboación, é dicir, cando se supera a capacidade de acollida ou, dito doutra maneira, cando se supera a “carga gandeira” do me-dio, os animais vense obrigados a buscar o alimento nas leiras co consecuente prexuízo para os agricultores, tanto en anos “bos” como en anos “malos”.

Por outra banda, para analizar o problema dos danos á agricultura convén ter presentes as características etolóxi-cas da especie, sobre todo a estrutura matriarcal dos grupos formados por varias femias adultas cos exemplares inmatu-ros de diferentes idades, seguidas ou acompañadas de ma-chos adultos nas épocas de celo. Estas femias adultas coñe-cen perfectamente o territorio, os perigos, os lugares máis seguros e confortables para encamar e as zonas que ofrecen en cada época o mellor alimento nas menores condicións de risco. Se a estrutura do grupo rompe, o comportamento etolóxico altérase e non só se modifica o comportamento trófico, senón que tamén se modifica o comportamento re-produtor. No porcino doméstico (noutros animais tamén), é ben coñecida a inhibición que producen as femias domi-nantes sobre as manifestacións de celo das femias subordi-nadas, fenómeno que supoñemos que ocorre, case con toda certeza, cos súidos silvestres. Nestas circunstancias é fácil imaxinar que cando falta a femia “dominante” que guía e tutela o grupo, as outras femias novas (posiblemente crías do ano anterior) con bo índice de condición corporal ma-nifestan o celo, son cubertas e parirán en calquera época do ano; aínda que posteriormente, por falta de experiencia, lles resulte difícil sacar adiante as crías. Como consecuen-cia, en poboacións mal xestionadas temos unha porcentaxe anormalmente maior de xestacións temperás e fóra das épocas habituais do ciclo reprodutor, con aumento de po-boación, aumento de accidentes, expansión da distribución espacial e incremento de ataques aos cultivos como fonte máis fácil de alimento.

OS DANOS DO XABARIL AOS CULTIVOS PRODÚCENSE SOBRE TODO NA SEMENTEIRA E CANDO MADURA O FROITO. ESTE COMPORTAMENTO PODE TER A SÚA EXPLICACIÓN TANTO NO INCREMENTO POBOACIONAL DO XABARIL COMA NOS CAMBIOS DA AGRICULTURA TRADICIONAL



os seus froitos. Nestas circunstancias non é estraño que os xabarís, en poboación agora máis numerosa e con grandes necesidades de alimento, aproveiten a enorme oferta que os campos de millo lles ofrecen. Por outra banda, nesta fase da colleita as perdas que reportan as entradas dos xabarís ás parcelas son máis cuantiosas pola parte desperdiciada que pola parte consumida, tendo en conta que a fracción estragada polos xabarís tampouco poderá ser aproveitada polo agricultor e perderase no campo.

A amplitude e variedade de cifras e cálculos sobre as perdas ocasionadas aos agricultores como consecuencia dos ataques do xabaril ás sementeiras resultan en ocasións desconcertantes, pero encerran unha mensaxe inequívoca: os ataques producen perdas e son un verdadeiro problema para os agricultores.

Con independencia das macrocifras que poden calcular-se como perdas ocasionadas polos xabarís, que todas poden ser igual de certas e todas poden ter erros, o certo é que existe unha conciencia xeneralizada entre os agricultores de que o xabaril é daniño e prexudicial para os seus in-tereses, o que converte esta realidade nun caldo de culti-vo perfecto para que un problema concreto como o que nos ocupa alcance dimensións desproporcionadas e irreais, que en nada axudan a establecer medidas adecuadas que acheguen unha solución real para paliar o problema e que frecuentemente desemboca nun conflito estéril entre agri-cultores e cazadores, pois considéranse estes últimos como responsables de xerar o problema, cando en realidade son, sen dúbida, unha parte importante da solución deste. Se existe algunha dúbida sobre a opinión anterior, imaxinen o que podería ocorrer no prazo dun, dous ou tres anos se os cazadores deixasen de cazar.

Nunha ampla enquisa realizada pola Federación Galega de Caza a 130 sociedades federadas das catro provincias (34 A Coruña, 37 Lugo, 29 Ourense e 30 Pontevedra), que representan o 34,4 % da superficie cinexética total de Galicia, pode comprobarse que a maior parte das socie-dades tiveron danos do xabaril no seu territorio. Estes da-nos afectan ao 100 % das sociedades enquisadas en Lugo, mentres que só afectan ao 66 % das sociedades de Ponte-vedra que, por outra banda, é a única provincia na cal du-rante o último ano se interpuxeron 6 denuncias xudiciais e varios casos máis se solucionaron por acordos privados como nas outras provincias. Con todo, para interpretar correctamente os datos debemos anotar que as cifras an-teriores son a opinión dos responsables da xestión nos Tecor enquisados e que consideraban ter danos no Te-cor aínda que non houbese denuncias deste nin protestas por parte do afectado. Sexa como for e ademais da cifra de perdas que o xabaril ocasiona, está a percepción dos agricultores como prexudicados, que tamén é un aspec-to importante que hai que resolver, así como establecer pouco a pouco pautas e métodos que contribúan a mini-mizar o problema dentro dun marco de entendemento e programación, que, lonxe de xerar conflito social, achegue solucións reais ao problema.

A Lei de caza de Galicia (Lei 13/2013 de 23 de decem-bro, de caza de Galicia), aínda que responsabiliza dos danos producidos pola caza o titular dos dereitos cinexéticos, salvo

Cando o gran está formado, o millo volve converterse nunha fonte abundante de alimento para o xabaril e, ao mesmo tempo, ofrece acubillo seguro e confortable

que o dano fose debido a culpa ou neglixencia de quen su-frise o prexuízo (artigo 62, apartado 2), tamén establece no apartado 4 do artigo 62: “A Xunta de Galicia, no exercicio das competencias que lle son propias, constituirá un Fon-do de Corresponsabilidade para contribuír á prevención e compensación dos danos que causan as especies cinexéticas nas explotacións agrarias. O devandito fondo nutrirase coas achegas económicas da Administración autonómica”.

Este Fondo de Corresponsabilidade, malia que aínda non se dotou orzamentariamente nin se estableceu o protocolo para valorar e compensar os danos, pode ser de grande axuda para paliar as perdas dos agricultores, pero en ningún caso debe substituír nin eliminar o establecemento das medidas preventivas; máis aínda, debe estimular a implantación de métodos de defensa das colleitas e da xestión cinexética sus-tentable e adecuada en cada zona. Debemos entender que o Fondo de Corresponsabilidade é unha boa axuda para liqui-dar situacións difíciles e imprevistas, pero que se abandona-mos a xestión cinexética e a defensa responsable das colleitas para ampararnos exclusivamente nas compensacións econó-micas do fondo, é moi posible que a xestión de danos resulte inviable e o fondo insuficiente.

O FONDO DE CORRESPONSABILIDADE PODE SER DE GRANDE AXUDA PARA PALIAR AS PERDAS DOS AGRICULTORES, PERO EN NINGÚN CASO DEBE SUBSTITUÍR NIN ELIMINAR O ESTABLECEMENTO DAS MEDIDAS PREVENTIVAS



MEDIDAS DE XESTIÓN PARA PREVIR DANOSExisten diversos métodos para previr os ataques do xabaril aos sementados e viñedos. Todos teñen as súas vantaxes e os seus inconvenientes e débese elixir un, outro ou a combina-ción de varios en razón das características da comarca, das sementeiras, da intensidade dos ataques, das posibilidades económicas etc. Ningún método posúe 100 % de eficacia, mesmo non todos os métodos son aplicables en todas as circunstancias, por iso o primeiro é facer unha análise da situación e considerar as diferentes solucións para escoller a estratexia que se adapte mellor ás necesidades concretas. Posteriormente estableceremos un protocolo de actuación, repartindo as tarefas entre os participantes e cumpríndoo da forma máis estrita posible.

Para obter bos resultados debemos insistir na necesida-de da participación activa de agricultores, cazadores, Ad-ministración pública etc., sobre todo tendo en conta que frecuentemente se necesitará aplicar de forma coordinada varios métodos de prevención para alcanzar bos resultados.

Os principais métodos de prevención de danos que se poden aplicar son:

Xestión cinexética da poboación Elección da localización dos cultivosAlimentación suplementaria disuasoriaAdición de substancias gustativasBarreiras de olorSistemas acústicosPastores eléctricosEspera nocturnaBatidas por danos

Xestión cinexética da poboaciónA xestión adecuada da poboación é unha ferramenta que permite unir os intereses de garantir a supervivencia e o

EN POBOACIÓNS MAL XESTIONADAS TEMOS UNHA PORCENTAXE ANORMALMENTE MAIOR DE XESTACIÓNS TEMPERÁS E FÓRA DAS ÉPOCAS HABITUAIS DO CICLO REPRODUTOR, CON AUMENTO DE POBOACIÓN, AUMENTO DE ACCIDENTES, EXPANSIÓN DA DISTRIBUCIÓN ESPACIAL E INCREMENTO DE ATAQUES AOS CULTIVOS

desenvolvemento harmónico da especie co aproveitamen-to cinexético adecuado e a prevención de danos da espe-cie. Unha xestión adecuada debe limitar a densidade da poboación de xabarís á capacidade de acollida do medio mediante prácticas cinexéticas, cumprindo o plan de xes-tión aprobado para o Tecor. Por outra banda, unha xestión cinexética responsable debe tender ao respecto da estrutura poboacional de xabarís. Isto resulta complicado nalgunhas actuacións cinexéticas ou de control poboacional, pero si se lle pode dar prioridade noutros momentos (por exemplo, cando se realizan as esperas ou nos axexos) e resulta moi conveniente exercer a maior presión sobre os exemplares xuvenís, de forma que se manteña no maior número de ca-sos posibles a estrutura do grupo dirixido por femias adul-tas con experiencia. Estas manterán o grupo, guiarano na procura de diferentes recursos tróficos sen ter que limitarse só ás colleitas e evitarán no posible os riscos ou a exposi-ción innecesaria á inseguridade que supón a proximida-de aos humanos e os ataques ás súas colleitas, así como tratarán de controlar as manifestacións de celo das femias subordinadas do grupo. Con todo iso, aínda que é certo que non se impedirán totalmente os danos, minimízanse os ataques ás colleitas e contrólase a taxa de crecemento da poboación, co que se elude tamén a presenza de grupos xuvenís que non saben buscar outros recursos ou compor-tarse segundo as características etolóxicas da especie, polo que dependen para a súa alimentación en gran medida das colleitas e reprodúcense sen o control da femia dominante. Un axioma aceptado pola gran maioría dos estudosos do xabaril é que unha poboación de xabarís formada por gru-pos ben estruturados produce menos danos agrícolas que os grupos formados por exemplares xuvenís. Por todo iso, opinamos que o cumprimento do plan cinexético é unha medida xeral de prevención de danos que se debe seguir de forma responsable en todos os casos e que o incumprimen-to do plan lles pode carrexar responsabilidades aos titulares dos dereitos cinexéticos e danos aos agricultores.

Elección da localización dos cultivosSe pensamos un pouco no comportamento do xabaril e nas necesidades tróficas que ten ao longo do ano, é fácil comprender que uns cultivos e unhas localizacións xeo-gráficas son máis susceptibles de sufrir ataques ca outras en determinadas épocas do ano. Por este motivo, cando sexa posible, débense elixir as parcelas situadas nos luga-res máis sensibles aos ataques do xabaril para sementar produtos menos apetecibles ou plantas que maduren en épocas nas que o campo ofrece outros alimentos desexa-bles para o súido. Tamén pode ser unha solución destinar esas parcelas a colleitas que se retiren antes do momento en que resulta interesante para o xabaril (por exemplo, para ensilar en verde) sementando outro tipo de plantas máis sensibles aos ataques en localizacións menos expos-tas ao súido. Tamén se deben identificar e ter en conta as parcelas de sementeira máis inseguras para aplicar nelas outros medios de protección co fin de defendelas (barrei-ras de olor, pastor eléctrico etc.).

O pastor debe colocarse antes da sementeira para evitar que os xabarís realicen a primeira entrada ao sementado e atopen o gran no chan



Alimentación suplementaria disuasoriaSe partimos de que os xabarís atacan as colleitas na pro-cura de alimento, parece lóxico pensar que, se dispoñen de comida suficiente en lugares apropiados (tranquilos, res-gardados, próximos aos seus encames etc.), se limitarán a consumir ese recurso e evitarán asumir riscos e/ou incomo-didades entrando ás colleitas propiamente ditas.

Este alimento disuasorio pode presentarse en dúas for-mas diferentes: sementados realizados especificamente para que sexan consumidos polas especies silvestres ou ben alimento que se distribúe directamente no monte nas épo-cas convenientes, co fin de que o consuman os xabarís e afastalos das parcelas agrícolas nas épocas sensibles.

No caso de sementar parcelas para que a fauna silvestre (fundamentalmente o xabaril) consuma a colleita e non ataque outras parcelas, será necesario elixir moi ben o lu-gar de sementeira, procurando localizala no monte e pre-to dos lugares de encame (preferiblemente varias parcelas pequenas en lugar dunha máis grande). Ademais, cómpre sementar variedades que maduren un pouco antes que as colleitas que queremos protexer, de forma que as parcelas sementadas para a caza se convertan no obxectivo dos ata-ques do xabaril. Experiencias deste tipo desenvolvéronse nos últimos anos en varios Tecor da provincia de Lugo con excelentes resultados.

Se se decide achegar alimento directamente para que o consuma o xabaril e evitar desta forma os danos, tamén se deben ter certas precaucións para que o efecto “chamada”, que, sen dúbida, se producirá, non nos complique aínda máis as cousas. O alimento disuasorio débese administrar esparexido e moi repartido polo monte e o máis afastado posible das parcelas agrícolas que queremos protexer. Desta forma o súido pasa gran parte da noite buscando e consu-mindo o alimento no monte e, como ademais sacia a fame, non correrá o risco de entrar en zonas descubertas, con ac-tividades humanas, con cans preto etc. A distribución do alimento disuasorio débese iniciar 2 ou 3 semanas antes da época sensible para os ataques ás colleitas, de forma que os xabarís “aprendan” que no monte atopan comida para cubrir as súas necesidades, antes de que se dean de conta da abundante oferta que gardan as parcelas agrícolas e que é posible consumila sen demasiado risco. De todos os xei-tos, non se debe administrar alimento de forma continua, tanto polo custo económico como polo efecto “chamada” e tamén polas consecuencias que tería unha suplementación desmedida sobre a dinámica da poboación. Todo iso nos pode conducir a densidades de poboación máis altas do desexable e, no lugar de resolver o problema, complícase aínda máis. En Galicia realizáronse algunhas experiencias achegando alimento nas épocas problemáticas con bos re-sultados, pero sempre hai que esparexelo moito polo monte ou aplicalo en comedeiros que liberen pequenas cantida-des, ben de forma automática ou cando son zarandeados polo xabaril. Tamén se publicaron noticias de que en Álava e no norte de Francia os resultados de suplementar ali-mento disuasorio foron sempre satisfactorios e con relativo baixo custo económico.

Adición de substancias gustativasNa actualidade o mercado ofrece diferentes substancias gustativas repelentes, pero co paso do tempo perden efica-cia. Por outra banda, débese ter prudencia coas cantidades aplicadas, os tempos de espera para cultivar etc. de forma que teñamos garantías de que posteriormente o produto obtido da colleita é totalmente útil para o consumo. As referencias sobre a utilización destas substancias son boas só a curto prazo, pero aínda así creo que se debe aconsellar prudencia ante o seu emprego.

Barreiras de olorAs barreiras de olor poden establecerse de forma sinxela ao redor dun sementado. No mercado hai unha grande oferta de diferentes substancias, en distintas presentacións e con prezos moi dispares; mesmo se pode recorrer a crear unha barreira cos refugallos dos salóns de peiteado. Os proble-mas principais destas barreiras é que posúen eficacia moi pasaxeira e, en moitos casos, os xabarís non só se afán ao cheiro, senón que o buscan para envorcallarse e desparasi-tarse ou enmascarar o seu propio cheiro, polo que o efecto é o contrario ao desexado.

Sistemas acústicosDende hai anos pensouse en empregar sistemas acústicos para escorrentar o xabaril e desta forma estendeuse a prác-tica de colocar os famosos canóns de carburo ou propano para que cada certo tempo emitisen unha detonación. O método é eficaz os primeiros días, pero os xabarís afanse ao ruído e déronse casos nos que tiran o canón ao fregar-se contra el. Algúns agricultores no lugar de canóns deto-nadores colocan aparellos de radio, entre eles varios bos amigos meus, que me informan de que o método é eficaz cando sintonizan unha frecuencia que emite ininterrompi-damente toda a noite e que o resultado é moito mellor se, ademais, colocan o equipo de radio con roupa de traballo usada (pode ser unha combinación de sistemas que pola súa sinxeleza merece comentar). De todos os xeitos, os xa-barís tamén se afán rapidamente ao son da radio e deixa de ser eficaz o método de protección.

CÓMPRE SEMENTAR VARIEDADES QUE MADUREN UN POUCO ANTES QUE AS COLLEITAS QUE QUEREMOS PROTEXER, DE FORMA QUE AS PARCELAS SEMENTADAS PARA A CAZA SE CONVERTAN NO OBXECTIVO DOS ATAQUES



Pastores eléctricosColocar un pastor eléctrico é un bo método, posiblemen-te o máis eficaz, para protexer as colleitas, pero hai que ser coidadosos tanto na colocación coma no mantemento da instalación. Se non tomamos unha serie de precaucións previas á colocación e nos esmeramos no mantemento da instalación, o resultado pode ser o contrario ao desexado. Por exemplo, o noso pastor non serve de nada se non se roza a maleza no lugar de colocación dos postes e fíos (inutiliza o funcionamento do sistema) e, por outra banda, pode ser un grave problema colocar correctamente un pas-tor eléctrico rodeando unha parcela de millo mentres están os xabarís dentro.

Para impedir o paso de xabarís colócanse dous fíos, un a 25 cm e outro a 50 cm, cunha intensidade da corrente do-bre ou máis da empregada para o gando doméstico, é dicir, que a intensidade do impulso estea por riba dos 10.000 voltios (mellor a 15.000).

A instalación dun pastor eléctrico non é demasiado cara en comparación co beneficio que se pode obter, pero para ser realmente efectivo precisa uns labores de mantemento e renunciar a sementar unha pequena franxa sobre a que se coloca. É moi importante reservar unha franxa de 1 metro de anchura para mantela rozada e desherbada co fin de colocar os postes e os fíos sen que contacten con nada (hai que lembrar que o fío inferior estará a 25 cm do chan).

O pastor debe colocarse antes da sementeira para evitar que os xabarís realicen a primeira entrada ao sementado e

atopen o gran no chan; desta forma non existe querenza cara á parcela e o sistema é máis eficaz; ademais, queda preparado o terreo para a reinstalación cando se forme o gran. Posteriormente, durante a época na que o sementado non ofrece nada interesante aos xabarís e, por tanto, non o atacan, podemos suprimir o pastor. Antes de que se forme o gran nas fincas con cereal ou comece a madurar a uva nos viñedos e volvan ser obxectivo dos xabarís, é dicir, antes de que se reinicien os ataques, colócase novamente o pastor (asegurándose de que os animais non están dentro do se-mentado) e retirarase no momento de cultivar.

Espera nocturnaA espera nocturna é outra ferramenta que pode utilizarse como método de defensa dos ataques do xabaril á agricul-tura. É un método que se utilizou e que se utiliza moito en zonas nas que tradicionalmente tivo que convivir a agri-cultura coa caza maior e, por tanto, cos danos causados polas reses silvestres. Deste xeito, en numerosas rexións da Península Ibérica pouco a pouco converteuse non só na forma de defender as colleitas senón tamén nun modo de caza que conta con numerosos afeccionados.

En Galicia non é así, nin se utiliza con frecuencia como método contra os ataques ás colleitas nin existe tradición da súa práctica como modalidade de cinexética. En cal-quera caso pode ser unha boa solución se as cousas se fan ben e se se ten claro que a espera se realiza para defender a colleita e non con fins venatorios. Explícome, se a espera

lub

rica

nte

sB

TS

www.newholland.es

NEW HOLLAND TOP SERVICE 00800 64 111 111

ASISTENCIA E INFORMACIÓN 24/7. *La llamada es gratuita desde teléfono fijo. Antes de llamar con su teléfono móvil, consulte tarifas con su operador.

LÍDER EN CAPACIDAD Y PRODUCTIVIDAD EN CUALQUIER CULTIVO, LA NUEVA NEW HOLLAND FR OFRECE MUCHAS VENTAJAS EN EXCLUSIVA:

Innovador y único sistema Variflow ™ con inserción automática de procesador de grano. Se cambia la configuración a cualquier tipo de producto,

maíz, hierba, o la biomasa, en menos de 2 minutos.

Nuevo canal de alimentación de gran anchura (890 mm) para lograr un gran rendimiento. Más productividad, más calidad.

Mayor calidad del producto y menor consumo de energía gracias al picador con hasta 40 cuchillas, que permite un picado extrafino de la biomasa para obtención de biogas. Más rendimiento, más beneficios.

Tecnología líder en el sector con un el monitor a color de gran tamaño IntelliView ™ IV, una pantalla táctil que le proporciona toda la información operacional de un solo vistazo. Más facilidad para el trabajo y mayor comodidad.

Llenado del remolque con precisión y de forma automática, gracias al sistema IntelliFill ™, varias veces premiado. Menos pérdidas, cero estrés.

Sistemas de medición de la cantidad de producto con el sensor de humedad y de rendimiento. Un servicio único para el cliente.

ES LA HORA DE CAMBIAR

PÁSATE A LA NUEVA NEW HOLLAND FR



é para escorrentar os xabarís e evitar que prexudiquen o agricultor, o prioritario é cazar un ou varios dos individuos máis novos e respectar os adultos (á femia que dirixe o gru-po); desta forma, a femia adulta percibe o perigo e trata de conducir o grupo a lugares máis seguros. Se a espera se realiza con fins cinexéticos, debemos agardar que o caza-dor seleccione o lance para abater o exemplar máis grande, co que conseguiremos, frecuentemente, deixar un grupo de xabarís con pouca experiencia, que non perciben tanto o perigo e que non saben onde ir, nin como buscar outras fontes de alimento, nin outros lugares de refuxio, é dicir, eliminamos a femia que dirixía o grupo e agora atopámo-nos cunha piara que seguirá entrando e danando a colleita permanentemente ata que os eliminemos a todos ou ata que se retire a colleita. Desta forma lograriamos o efecto totalmente contrario ao que pretendiamos.

Se este método se práctica de xeito adecuado e, ademais, se complementa con outros, por exemplo, ofrecer nas zonas de bosque alimento alternativo no caso de que non exista, podemos ter unha boa ferramenta para controlar os danos. Se pola contra a espera a convertemos na desculpa para cazar sen ter en conta os danos, o método será ineficaz e mesmo oposto aos intereses da agricultura.

A maior dificultade para establecer este método de pre-vención en Galicia é a falta de persoas dispostas a practicar as esperas.

Batidas por danosAs batidas por danos son un método de prevención ao que se recorre frecuentemente en Galicia, incluso a Adminis-tración na orde anual de vedas establece o período hábil para batidas por danos durante todos os días do ano sen excepción (con autorización administrativa previa). Un ra-zoamento lóxico e elemental é que se os xabarís entran nos sementados, dando unha batida e eliminándoos ou esco-rrentándoos, problema resolto. O malo é que a realidade da situación no campo non é tan sinxela e, como conse-cuencia, os resultados non adoitan ser os esperados. Nas condicións reais do campo, cando se dá unha batida por danos, búscanse os animais nos lugares de encame e dáse a batida no monte, non nas parcelas sementadas.

Ademais, nesas batidas non se selecciona o animal que abatemos ou escorrentamos, a caza faise de forma indis-criminada, polo que en moitas ocasións cazaremos sobre grupos que estaban situados no monte sen estaren implica-dos nos ataques das sementeiras ou eliminaremos a femia dominante do grupo. O efecto que nestas ocasións estamos a lograr sobre a poboación de xabarís da zona é moi con-trario ao pretendido; estamos a escorrentar os xabarís das zonas de monte, que é onde queremos que estean e, ade-mais, estamos a lles facer ver que o lugar perigoso é o mon-te e que os sementados son lugares tranquilos e seguros. En ocasións, mesmo deixariamos grupos sen a femia adulta que os guía, co cal os exemplares novos para buscar refuxio, alimento fácil e sobrevivir é moi posible que recorran ás colleitas, polo que, no lugar dunha solución, aplicamos un

agravante ao problema que tiñamos. En poucas ocasións puidemos constatar o efecto beneficioso das batidas e en moitas ocasións púidose comprobar a súa inutilidade ou o incremento de danos con posterioridade a estas.

Outra cousa é cando as batidas se realizan para controlar os excesos de poboación fóra das épocas sensibles aos da-nos ou cando se baten as zonas agrícolas non co obxectivo de cazar senón co fin de eliminar ou escorrentar os exem-plares que viven na colleita ou nas súas inmediacións. Evi-dentemente, nestas circunstancias o número de exemplares cazados será menor, mesmo a execución da batida com-plicarase pola dificultade de colocar a armada (nun terreo moi humanizado), o perigo de que os cans saian ás estradas etc.; con todo, estarase actuando sobre os exemplares pro-blemáticos e estarase alterando a tranquilidade dos lugares que non queremos que sexan tranquilos e cómodos para os xabarís. Nestes casos e circunstancias, sobre todo se a acción se complementa con outros métodos de prevención, a batida pode ser eficaz.

CONCLUSIÓNSOs ataques de especies silvestres aos cultivos non son un problema recente, é tan antigo como a propia agricultura, acentuado na actualidade como consecuencia da maior den-sidade de poboación de xabarís e os cambios agrícolas. Os danos causados polo xabaril están estreitamente relaciona-dos con aspectos da bioloxía e etoloxía da especie, así como coa estrutura da poboación e as prácticas agrícolas actuais.

Non se pode responsabilizar os cazadores dos danos do xabaril, pois lonxe de ser os causantes do problema son unha parte importante da solución deste. É máis, o proble-ma é complexo, a solución non é fácil e, se queremos obter resultados positivos, todos os implicados no medio deben actuar coordinadamente (agricultores, cazadores, Admi-nistración pública, propietarios de terreos etc.).

Non existe ningún método nin fórmula milagreira nin 100 % eficaz na loita contra os danos do xabaril á agri-cultura, é máis, un método ou combinación de métodos que poida resultar eficaz nunha zona cunhas características determinadas pode ser ineficaz e mesmo contraproducente noutros lugares. Por ese motivo débense estudar as carac-terísticas concretas da zona e establecer un plan adecuado ás necesidades e posibilidades de cada lugar. Convén lem-brar que mentres exista un só xabaril, existe a posibilidade de que ocasione danos e que, ademais, en determinadas circunstancias un só xabaril pode causar un gran prexuí-zo (nunha parcela recentemente sementada de millo, por exemplo).

O Fondo de Corresponsabilidade que establece a Lei de caza para compensar os danos ocasionados polas espe-cies cinexéticas á agricultura pode ser de grande axuda no futuro, pero en ningún caso debe substituír nin eliminar o establecemento dos métodos preventivos; máis aínda, debe estimular a implantación de plans de defensa das colleitas e da xestión cinexética sustentable e adecuada en cada zona.


Agroamb pon en valor os re-

siduos biodegradables xe-

rados nas explotacións gan-

deiras e na industria agroa-

limentaria principalmente, transfor-

mándoos en recursos aproveitables

para a agricultura. Os biorresiduos,

analizados previamente para deter-

minar a súa aptitude, son tratados

e hixienizados para posteriormente

elaborar os diferentes abonos orgá-

nicos. O seu proceso de valorización

é respectuoso co medio ambiente e

está autorizado segundo a normati-

va vixente sobre elaboración de fer-

tilizantes. Na actualidade, Agroamb

xa conta con 9 produtos fertilizantes

orgánicos inscritos no Rexistro de

Produtos Fertilizantes do Ministerio

de Agricultura, Alimentación e Medio

Ambiente.

Esta empresa produce unhas 90.000

toneladas de produtos fertilizantes ao

ano e entre os cultivos aos que se des-

tinan destaca o millo forraxeiro, cuxa

fertilización require unha coidadosa

programación debido á necesidade

que teñen estas plantas de asimilar

moitos nutrientes nun curto espazo

de tempo.

Os plans agronómicos comezan

coas análises químicas nun labora-

torio homologado para determinar a

situación do solo e coñecer as nece-

sidades nutritivas do terreo e o ren-

demento do cultivo. Cos resultados

destas analíticas, os enxeñeiros da

empresa poden deseñar un plan de

fertilización específico que permitirá

aplicarlle á superficie cultivada as do-

ses precisas do fertilizante ou emen-

da orgánica.

O servizo de Agroamb inclúe o

transporte e a administración do fer-

tilizante, para o que utilizan distintos

medios técnicos (camións esparexe-

dores, remolques, inxeccións no te-

rreo…) en función das necesidades do

cliente. Pasado un tempo, os técnicos

retoman as análises do terreo ferti-

lizado para asegurar uns niveis ópti-

mos de nutrientes.

Agroamb, grupo galego con sede en Castro de Rei

(Lugo), leva case 16 anos elaborando diferentes

produtos de fertilización orgánica adaptados aos

diferentes cultivos e solos. En Galicia existe moita

superficie agraria necesitada dunha fertilización

orgánica controlada e adaptada, un servizo no que

Agroamb é especialista.

AGROAMB PRESENTA UNHA NOVA LIÑA DOS SEUS PRODUTOS FERTILIZANTES ORGÁNICOS

Teléfono (+34) 982 231 365Web www.agroamb.com

PRODUTOS INSCRITOS NO REXISTRO DE PRODUTOS FERTILIZANTES E FABRICADOS ACTUALMENTE

Tipo Nome comercial

Emenda orgánica húmica (sólido)

AGROTHAME ORGANITE HUMICO STAT

AGROTHAME ORGANITE HUMICO

AGROTHAME ORGANITE HUMICO ZEN

Abono órgano-mineral líquido

AGROTHAME ORGANITE N-LIQ

AGROTHAME ORGANITE PURINE

AGROTHAME ORGANITE LIQUID

IMPORTANTES BENEFICIOS NO SOLOOs novos fertilizantes orgánicos elabo-

rados por Agroamb procuran numero-

sos beneficios no solo onde se aplican.

En Galicia, por exemplo, son especial-

mente necesarios debido á climatoloxía

e aos tipos de solo que existen.

Estes son algúns dos efectos positi-

vos que producen:

Melloran as súas propiedades físicas

(estrutura e capacidade de retención

de auga).

Melloran as súas propiedades quími-

cas, achegando elementos nutritivos

NPK e limitando o seu lavado pola

auga, axudando a regular a nutrición

das plantas, estimulando o desenvol-

vemento do sistema radicular e favo-

recendo a absorción do fósforo.

Melloran as súas propiedades bio-

lóxicas, favorecendo a proliferación

de microorganismos, aumentando a

fauna do solo, favorecendo a circula-

ción do aire e da auga e mellorando a

respiración das raíces.

Melloran o pH do solo, ao reducir a

súa acidez.

Melloran o contido de materia orgá-

nica no solo.

Poden substituír parcialmente o abo-

nado mineral, no caso dos órgano-

minerais, incluso totalmente.

PUBLIRREPORTAXE 167



Na cornixa cantábrica, o incremento dos censos gan-deiros das explotacións de vacún de leite non se acompa-ñou dun incremento correlativo na base territorial desas explotacións, o que ocasionou un aumento na carga. Por outro lado, a produtividade individual das vacas leiteiras experimentou un forte crecemento, o que se traduce nun incremento das necesidades alimenticias e, consecuente-mente, de forraxes.

Un dos cultivos que forma parte importante das racións de gando vacún de leite é o millo forraxeiro, capaz de pro-

Presentamos os resultados dun ensaio realizado no CIAM co fin de coñecer a eficacia de distintas estratexias para o control das herbas adventicias habituais no cultivo de millo forraxeiro e avaliar o efecto competitivo destas na produción e a calidade da colleita.

ducir altas cantidades de materia seca por unidade de tem-po en condicións óptimas, e que presenta, ademais, facili-dade de ensilado e alta concentración enerxética. De feito, o millo é o principal cultivo de verán elixido para ensilar nas explotacións leiteiras de Galicia (Fernández-Lorenzo et al., 2009); en 2013 sementáronse ao redor de 69.000 ha (Magrama, 2014), o que supón o 64,4 % da superficie cul-tivada de millo forraxeiro en España.

En xeral, son poucas as explotacións cunha base territo-rial folgada, polo que se tende a reiterar o seu cultivo, ano tras ano, nas mesmas parcelas, sen establecer rotacións con outros cultivos. Isto ocasiona un grave problema asociado: a aparición de resistencias aos tratamentos de control de herbas adventicias que compiten co cultivo.

M. J. Bande-Castro e J. Valladares AlonsoCentro de Investigacións Agrarias de Mabegondo. Xunta de Galicia

CONTROL DE HERBAS ADVENTICIASNO CULTIVO DE MILLO FORRAXEIROEN GALICIA

Vista do ensaio (parcela control fronte ao resto de tratamentos)



Satecma, siempre en constante crecimiento y evolución, ha creado una nueva línea de productos fertilizantes para dar solución a las exigencias nutricionales que demanda el cultivo de maíz. Entre las soluciones que Satecma propone destacan TECMA FOL CRECIMIENTO, TECMA FOL MADUREZ y TECMA FS AMINOÁCIDOS, que complementan la nutrición del maíz durante el crecimiento, favoreciendo la formación del grano y ayudando a la planta a superar situaciones de estrés.

A la hora de fertilizar es importante conocer las características del suelo. La deficiencia de calcio puede ser un problema en suelos ácidos como los gallegos. El encalado mejora el pH pero solo de la parte superficial. Cuando las raíces crecen y pasan a zonas más profundas del suelo puede originarse un crecimiento detenido de la raíz. Para solucionarlo Satecma ha incorporado a su gama de productos TECMA DESAL Ca y TECMA DESAL Ca PLUS, que se pueden aplicar tanto por vía radicular como por vía foliar, siendo esta última la forma más rápida, económica y eficaz de corregir estados carenciales.

En los últimos años estamos asistiendo a un importante avance y desarrollo de la agricultura sostenible, para lo cual Satecma propone la solución TECMA ROOT, un enraizante y estimulante natural del crecimiento, formulado a base de algas marinas que, aplicado en el maíz entre el ahijado y el espigado, favorece el crecimiento de las raíces y de la parte aérea de forma natural y equilibrada con el mínimo consumo de recursos propios, mejorando además la capacidad de absorción de nutrientes.

INDUSTRIAS QUÍMICAS SATECMA S.A.

Avda. La Fundición, 69 Pol. Ind. Santa Ana28522 Rivas Vaciamadrid-Madrid (Spain)

Tel.: 916 664 711- Fax.: 916 664 311Email: [email protected] - Web: www.satecma.es

SOLUCIONES-SATECMA PARA LA FERTILIZACIÓN DEL MAÍZ

Industrias Químicas Satecma, empresa

española fabricante de productos químicos,

presente en el mercado desde hace más de

35 años, pone a disposición del agricultor

y ganadero toda una gama de productos y

soluciones para la fertilización del cultivo

de maíz tanto en grano como para ensilado.

nunha zona costeira de Galicia de clima atlántico, a 100 m de altitude, en secano. O cultivo precedente foi unha mes-tura de raigrás con cinco leguminosas, sobre un solo pro-fundo, sen pedregosidade no seu perfil, cun pH de 5,82 e cuns valores de fertilidade do solo elevados: porcentaxe de saturación de aluminio de 17,14 %, contido en P (Olsen) de 30 ppm e contido en K (nitrato amónico) de 403 ppm.

As características climáticas do período de ensaio recó-llense nas figuras 1 e 2.

Figura 1. Temperatura acumulada e integral térmica do período de cultivo do millo

Unha das causas principais das perdas nos rendemen-tos do cultivo do millo é a ausencia dun control eficiente de herbas adventicias, a pesar da utilización xeneralizada e continua de produtos químicos para o control destas. Este uso indiscriminado pode causar, por presión de selección na dinámica poboacional de herbas adventicias, a implantación dalgunhas delas, as cales poden constituírse, en certos luga-res, en hospedadoras potenciais de pragas e enfermidades, ademais de provocar problemas de competencia co cultivo (polo aumento das súas densidades de poboacións), o que incide directamente na súa produción final.

As herbas adventicias compiten co cultivo non só pola auga e os nutrientes, senón tamén pola luz e a ocupación espacial do solo, e fano nunha contorna moi favorable para o seu desenvolvemento, dadas as condicións de humidade e fertilización propias do cultivo de millo.

Hai moita diversidade de herbas adventicias, e hoxe en día atopámonos ante unha proliferación de novas especies que obrigan a actualizar as nosas estratexias de control e a planificar mellor a forma de intervir fronte aos problemas que xeran.

Neste contexto formulouse un ensaio co obxectivo de coñecer a eficacia de distintas estratexias para o control das herbas adventicias habituais no cultivo de millo forraxeiro e avaliar o efecto competitivo destas na produción e a ca-lidade da colleita.

O ensaio realizouse durante o ano 2012 na finca do Cen-tro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (A Coruña),

02468

101214161820

grao

s-dí

a0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

Inte

gral

térm

ica

(ºC)

Integral térmica (ºC) Tª media base 6ºC (max<30ºC)

A integral térmica calculouse durante o período vexeta-tivo deste ensaio considerando a temperatura base de 6 0C e o límite de vexetabilidade de 30 0C; acadouse un valor de 1.550 0C e unha precipitación acumulada de 135 mm ben distribuídos durante o ciclo do cultivo.



No tratamento de escarda mecánica, o pase de grade de pugas realizouse o 8 de xuño e o de cultivador-estirpador, o 6 de xullo, coa altura do millo entre 30 e 50 cm.

A valoración da actividade do herbicida fíxose 15 días despois da escarda (18/07/12) mediante o cálculo do nú-mero de individuos de herbas adventicias presentes de cada especie nun cadrado cunha superficie de mostraxe de 50 x 50 cm, realizándose tres medidas ao chou en cada unidade experimental para calcular a densidade relativa (%) ou pro-porción de plantas de cada especie con respecto ao total de todas as especies. A cobertura foi estimada visualmente en toda a parcela empregando a escala de abundancia porcen-tual de Domin (Kershaw, 1964).

A colleita do cultivo de millo realizouse o 19 de outu-bro; cortáronse 10 plantas consecutivas a unha altura de 8 cm da base na fila central de cada parcela e mediuse a superficie que ocupaban. Pesáronse directamente no cam-po mediante dinamómetro e posteriormente picáronse con picadora Viking. A mostra picada mesturouse por cuarteos sucesivos e tomouse unha alícuota de aproximadamente 1.000 g, que se enviou ao laboratorio para a determinación da materia seca (MS) en estufa de aire forzado Unitherm, a 80 0C durante 16 h (Castro, 1996), e posterior moído a 1 mm en muíño de martelos Christy and Norris. Determi-nouse o contido en proteína bruta (PB), expresada como nitróxeno (N) total x 6,25, precisándose o N mediante dixestión micro Kjeldahl seguida da determinación colo-rimétrica do ión amonio, segundo o método descrito por Castro et al. (1990) adaptado ao autoanalizador de fluxo continuo AAIII (Bran-Luebbe, Inc., Technicon Indus-trial Systems Gorp., Tarrytown, NY, EEUU); o contido de fibra neutro deterxente (FND), segundo Goering e Van Soest (1970), determinado nun dixestor Fibertec (Foss Tecator AB, Suecia); e os demais parámetros de valor nu-tritivo, mediante NIRS. A produción en materia orgánica dixestible (MOD) calculouse a partir da materia orgánica e da dixestibilidade in vitro desta.

A análise estadística levouse a cabo mediante ANOVA e as comparacións de medias, mediante a diferenza mí-nima significativa de Duncan, utilizando o procedemento PROC GLM do paquete estadístico SAS v.8a (SAS Ins-titute, 2000).

Dentro dos resultados vemos, na táboa 1, que Cheno-podium album L. foi a especie que presentou unha maior densidade, mentres que Cyperus rotundus (L.) presentou unha densidade intermedia e Digitaria sanguinalis (L.)Scop., Echinochloa crus-galli (L.) Beauv. e Polygonum L. rexistraron moi baixas poboacións en todos os tratamen-tos. O conxunto doutras estivo representado por unha gran diversidade de especies que, por separado, amosaron moi baixas densidades.

Todas estas características edafoclimáticas permiten o cultivo de millo para forraxe de ciclos FAO 200-300 no manexo de secano, tal e como se cultiva habitualmente nesta rexión.

O deseño do ensaio foi en bloques ao chou con seis tra-tamentos e catro repeticións. Os tratamentos herbicidas aplicáronse en preemerxencia e foron os seguintes:

1. Control: sen tratamento herbicida.2. Harness GTZ (Acetocloro 45 % + Terbutilazina 21,4

%). Actualmente retirado do mercado. Dose 4 l/ha. 3. Successor 600 (Petoxiamida 60 %). Dose 2 l/ha. 4. Camix (Mesotriona 4 % + S-Metolacloro 40 %). Dose

3,35 l/ha. 5. Spectrum (Dimetenamida-p 72 %) + Stomp LE (Pen-

dimetalina 33 %). Dose 1,2 l/ha + 5 l/ha. 6. Escarda mecánica: pase de grade de pugas flexibles e

pase de cultivador-estirpador. A grade de pugas traballa sobre a totalidade da superficie e o seu obxectivo é remover o terreo a uns 2 cm de profundidade, nun momento no que as herbas adventicias están no seu desenvolvemento inicial (de emerxencia a primeiras follas verdadeiras) e cun enraizamento moi superficial, de xeito que as herbas ad-venticias quedan arrancadas ou enterradas. As plantas de millo xa xerminadas, nun estadio de desenvolvemento de 2-4 follas e cun enraizamento máis profundo, vense pouco afectadas por este labor. Ao cabo de 4 semanas do primei-ro pase, pasouse o cultivador-estirpador mecánico entre as rúas do cultivo.

As unidades experimentais consistiron en parcelas de 16 liñas de 12 m de lonxitude, cunha separación entre liñas de 0,75 m; a superficie total das parcelas era de 12 x 12 m2.

A variedade comercial de millo forraxeiro sementada foi LG 33.85, con 131 días entre sementeira e colleita segundo o díptico Valor agronómico das variedades comerciais de millo forraxeiro en Galicia, actualización 2013 (Bande, 2013), a unha dose aproximada de 100.000 grans ha-1. A fertiliza-ción aplicada foi 190 unidades fertilizantes de nitróxeno (fraccionando 120 en fondo e 70 en coberteira), 120 de P

2O

5 e 225 de K

2O. Antes da sementeira tamén se aplicou

un insecticida a base de clorpirifos ao 5 %. O cultivo sementouse o 21 de maio e a aplicación dos

herbicidas realizouse o 24 dese mesmo mes en preemer-xencia do cultivo. As condicións climáticas da aplicación dos herbicidas foron óptimas, segundo as recomendacións dos fabricantes; os dous días posteriores á súa aplicación observáronse 2,3 e 0,3 mm de precipitación acumulada, res-pectivamente, e temperaturas moderadas (14,4 e 14,8 0C).

Figura 2. Precipitación diaria e acumulada no período de cultivo do millo

0

5

10

15

20

25

P d

iari

a (l/

m2)

0

50

100

150

200

250

300

P a

cum

ulad

a(l/

m2)

P diaria (l/m2) P acumulada (l/m2)

HOXE EN DÍA ATOPÁMONOS ANTE UNHA PROLIFERACIÓN DE NOVAS ESPECIES QUE OBRIGAN A ACTUALIZAR AS NOSAS ESTRATEXIAS DE CONTROL E A PLANIFICAR MELLOR A FORMA DE INTERVIR FRONTE AOS PROBLEMAS QUE XERAN

Wing® Pack es la solución herbicida que controla las principales malas hierbas del maíz de manera más eficiente y simple gracias a su amplio espectro y diferente modo de acción

Wing® PackStomp® Aqua + Spectrum®=más control de malas hierbas, más tranquilidad



En xeral, a parcela control presentou unha maior den-sidade de herbas adventicias na data na que se realizou a mostraxe, sendo as diferenzas máis apreciables no caso de Chenopodium. O tratamento de Successor 600 e Spectrum + Stomp non controlou a Chenopodium, mentres que Ca-mix e Harness GTZ foron plenamente eficaces. Tamén se observa que coa escarda mecánica se obtiveron bos resul-tados a excepción de Chenopodium, o que probablemente podería mellorarse adiantando o pase de grade de pugas e aporcando á vez que se pasa a escarda; con esta técnica, Mangado (2009) conseguiu bos resultados en Chenopo-dium e Echinochloa.

Radosevich e Holt (1984) sinalaron que, ao inicio do ciclo vexetativo do cultivo, as densidades das herbas ad-venticias aumentan para, posteriormente, co transcurso das semanas, ir diminuíndo considerablemente o número de plantas na mesma área, conforme o define o principio de plasticidade das poboacións das comunidades vexetais.

Na táboa 2 amósase a cobertura das herbas adventicias, estimada visualmente aplicando a escala de Domin: dende 1 (<4 % de cobertura con poucos individuos) ata 10 (co-

Pase de grade de pugas flexibles co millo en estadio de 2-4 follas

Antes e despois do pase de cultivador-estirpador coa máquina empregada ao fondo

bertura 91-100 %). Advírtese que ningún dos tratamentos eliminou totalmente as herbas adventicias, pero si que se detectaron diferenzas significativas.

Os tratamentos que mantiveron o terreo con menor pre-senza de herbas adventicias foron os que combinan varias materias activas (Harness GTZ e Spectrum + Stomp), e non presentaron diferenzas significativas entre eles.

Os resultados de rendemento en millo (t MS/ha) e a di-minución no rendemento ocasionado polo efecto compe-titivo das herbas adventicias expresado en porcentaxe (%) amósanse na táboa 3. Obsérvase claramente que as parce-las control que non recibiron ningún tratamento presentan menores rendementos, e as parcelas que recibiron un her-bicida que combina varias materias activas (Harness GTZ) foron as que produciron os maiores rendementos, seguidas das que recibiron a “mestura” de herbicidas Spectrum + Stomp LE, tratamento este último que non difire signifi-cativamente do anterior. Os demais herbicidas usados no ensaio e a escarda mecánica non presentan diferenzas sig-nificativas na súa eficacia con respecto ao control.

En canto á redución no rendemento con respecto á maior produción obtida, as parcelas control, seguidas das que re-cibiron escarda mecánica, son as que sufriron as maiores minguas. No caso das parcelas que recibiron un control mecánico para obter mellores resultados, habería que dotar o cultivador-estirpador duns acoples para aporcar tamén o millo e impedir así a proliferación de herbas adventicias entre plantas no suco (vista no ensaio), que compiten di-rectamente co cultivo.

A ESCARDA MECÁNICA PODE SER EFICAZ NA LOITA CONTRA AS HERBAS ADVENTICIAS SE SE ESCOLLE BEN O MOMENTO DE REALIZACIÓN DOS DIFERENTES LABORES

Táboa 1. Densidade relativa de herbas adventicias (número de plantas por metro cadrado) Tratamentos Chenopodium Digitaria Echinochloa Cyperus Polygonum Outras

Control 51,3 a 1,0 a 0,3 a 3,0 a 1,3 a 16,3 a

Harness GTZ 5,7 c 0,0 b 0,0 a 1,3 a 0,3 a 1,3 d

Successor 600 34,0 ab 0,0 b 1,0 a 8,3 a 1,0 a 9,0 bc

Camix 5,0 c 0,0 b 0,3 a 0,0 a 0,0 a 2,0 cd

Spectrum+Stomp 23,7 bc 0,0 b 0,7 a 2,0 a 0,0 a 4,7 cd

Escarda mecánica 40,7 ab 0,0 b 0,7 a 2,3 a 0,0 a 14,7 Ab

DMS 22,2 0,6 1,2 7,6 1,3 6,9

Na mesma columna valores seguidos da mesma letra non difiren significativamente (p<0,05) DuncanDMS: diferenza mínima significativa ao 5 %

Táboa 2. Cobertura estimada visualmente de herbas adventicias mediante a escala de abundancia porcentual de Domin (18/07/12)

Tratamentos Control Harness GTZ Successor 600 Camix Spectrum+Stomp Escarda mecánica

Escala Domin 8,4 a 2,8 c 7,6 ab 4,3 bc 2,7 c 6,3 b

Na mesma fila valores seguidos da mesma letra non difiren significativamente (p<0,05) Duncan

HERBICIDA MAÍZ DE POST - EMERGENCIA

Fuerza y Fiabilidad Formulación única

Eficacia reconocida

Flexibilidad de uso

Elevada resistencia a lavado

Ronda G. Marconi 11, B2-1a | Parque Tecnol gico | 46980 Paterna (Valencia) Tel: +34 963374841 | Fax: +34 963374842 | www.belchim.com

Efic

acia

Fiabilidad

Calidad



Con respecto á calidade nutritiva da forraxe, os valores de proteína máis elevados obtivéronse nas parcelas que re-cibiron Spectrum + Stomp, sen diferenza coas que recibi-ron Harness GTZ nin coas que recibiron a escarda me-cánica. Os menores valores de fibra neutra rexistráronse nas parcelas que recibiron Spectrum + Stomp, diferindo significativamente co tratamento control.

O rendemento en materia orgánica dixestible, como era de esperar, seguiu o mesmo patrón que a produción, ob-téndose os maiores valores nas parcelas que recibiron unha mestura de materias activas (Harness GTZ e Spectrum + Stomp).

Como conclusión deste traballo pode dicirse que, en xeral, todos os tratamentos foron eficaces sobre as her-bas adventicias existentes, destacando os tratamentos que combinan varias materias activas, como Harness GTZ e Spectrum + Stomp, que obtiveron mellores resultados no control das herbas adventicias máis habituais e importan-tes, aplicados en preemerxencia do cultivo do millo.

Observouse que a escarda mecánica pode ser eficaz na loita contra as herbas adventicias se se escolle ben o mo-mento de realización dos diferentes labores.

As bases para unha boa xestión de herbas adventicias no millo son, por un lado, coñecer as especies máis problemá-ticas, tanto a presenza actual coma futuros problemas e os factores que as orixinan, o que motivará unha planificación das nosas actuacións para minimizar os seus efectos sobre o cultivo e mais para evitar que as especies máis prexudi-ciais acaden niveis preocupantes. Por outro lado, ter unha correcta planificación e optimización de todas as ferra-mentas dispoñibles por parte do agricultor, non só o ano no que se cultiva millo, senón tamén ao longo da rotación dos diversos cultivos da explotación. Do mesmo xeito, para que os tratamentos herbicidas sexan eficaces e supoñan o mínimo impacto ambiental é imprescindible que o seu uso sexa ditado por un técnico competente e que se sigan, na súa aplicación, as indicacións de uso e manexo recollidas no envase do produto.

Chenopodium

Polygonum

OS TRATAMENTOS QUE COMBINAN VARIAS MATERIAS ACTIVAS OBTIVERON MELLORES RESULTADOS NO CONTROL DAS HERBAS ADVENTICIAS MÁIS HABITUAIS E IMPORTANTES, APLICADOS EN PREEMERXENCIA DO CULTIVO DO MILLO

Táboa 3. Efecto dos tratamentos no rendemento e a calidade do millo forraxeiro

TratamentosProdución(t MS/ha)

Redución norendemento (%)

PB(%)

FND(%)

MOD(t MS/ha)

Control 16,0 c 37,4 a 3,9 c 49,2 a 10,9 c

Harness GTZ 25,5 a 0,0 c 4,9 ab 47,3 ab 17,4 a

Successor 600 19,7 bc 22,7 ab 4,2 bc 47,7 ab 13,5 bc

Camix 19,7 bc 22,9 ab 4,2 bc 48,5 ab 13,4 bc

Spectrum+Stomp 22,4 ab 12,1 bc 5,1 a 45,4 b 15,7 ab

Escarda mecánica 17,6 bc 30,9 a 4,5 abc 48,6 ab 12,2 bc

DMS 4,9 16,4 0,7 3,0 3,6

Na mesma columna valores seguidos da mesma letra non difiren significativamente (p<0,05) Duncan. DMS: diferenza mínima significativa ao 5 %

Cyperus


SIPCAM IBERIA S.L.

C/ Profesor Beltrán Báguena 5

E-46009 Valencia +34 963 483 500

E-mail: [email protected]

La mejor carta de presentación para un producto es el

aval de los agricultores que lo han probado ya en sus

cultivos y, desde luego, TRIKA® Lambda 1 podría lle-

varse el premio al mejor estreno de los últimos años.

Agricultores de toda España están realmente impresionados y

hablan maravillas sobre este nuevo insecticida microgranulado

de Sipcam Iberia, muy eficaz contra las principales plagas de

suelo (gusanos de alambre, rosquillas, etc.). TRIKA® Lambda

1 está formulado con el insecticida Lambda Cihalotrin al 0,4

% fijado en una base órgano-mineral denominada Umoslow

(patentada por Sipcam Iberia), que da vigor a la planta en la

nascencia y potencia así la implantación del cultivo.

Este doble efecto en un solo producto, aplicado junto a la línea

de siembra, tiene ventajas que a nadie se le escapan: fácil apli-

cación con una sola tolva en la sembradora para el insecticida

microgranulado; altísima eficacia insecticida que minimiza las

pérdidas de planta; mayor vigor en la nascencia y mejor implan-

tación del cultivo; al nacer más plantas y con más vigor el cultivo

es más homogéneo, aguanta mucho mejor situaciones de estrés

o malas climatologías y, finalmente, las producciones son mayo-

res y con mayor calidad de frutos.

LOS AGRICULTORES DE GALICIA LO AVALANEn Galicia se ha probado en un gran número de explotaciones

ya durante la pasada campaña en maíz forrajero y las opinio-

nes son abiertamente a favor de TRIKA® Lambda 1. Pocas

veces hemos visto a tantos agricultores hablar de forma tan

positiva de un producto.

Este nuevo insecticida con-

tra gusano de alambre y ros-

quilla potencia, además, la

implantación del cultivo y su

eficacia ha sido ya demos-

trada en numerosas granjas.

LOS AGRICULTORES CONFIRMAN EL DOBLE EFECTO DE TRIKA® LAMBDA 1

Luis Díaz Pena. Lugo

Como cuenta Luis Díaz Pena, las filas altas llevan TRIKA y las otras no y la diferencia se ve muy clara

Más información: www.sipcamiberia.es

Por ejemplo, Iván Tembrás Fontao, de una empresa de ser-

vicios de A Coruña, tiene claro que las ventajas son la fuerza

con la que nace el cultivo y la protección: “En un maíz que lle-

vaba TRIKA, en 10 días la planta creció unos 10 centímetros

y la que no llevaba estaba a la mitad. Además va muy bien

para el gusano de alambre”.Por su parte, Antonio Fariña, responsable de la empresa de

servicios Agroesparís, con 5 sembradoras y siembra propia de

70 ha de maíz, valora lo eficaz que es en un momento en el que

han prohibido muchas soluciones contra gusanos de alambre

y lo fácil que es de usar: “Lo he probado porque han quitado

insecticidas que iban en la semilla para gusano de alambre y

me dijeron que TRIKA iba bien y ha sido perfecto. Eficaz total-

mente. Donde no pusimos TRIKA, se notaba en la nascencia y

muchas plantas no nacieron. Además, es muy fácil de usar y el

microgránulo no atasca la sembradora ni se apelmaza”.Miguel Sánchez, también de la empresa de servicios

Agroesparís, de A Coruña, es de la misma opinión: “Proba-

mos TRIKA ya que los clientes tenían miedo por el gusa-

no de alambre y la verdad es que quedaron muy contentos.

Además, en las zonas donde usamos TRIKA cuando vas a

recolectar ves que están todas las plantas y, donde no, fal-

tan muchas plantas y eso es más producción”.Luis Díaz Pena, agricultor de Lugo, nos cuenta una anéc-

dota definitiva: “El año pasado, por casualidad, en una má-

quina de siete líneas se acabó el producto en seis de ellas

y solo una aplicó el producto. Fue increíble. Las filas con

TRIKA nacieron y se crió el maíz perfectamente y las que

no, no se pudieron ni recolectar por un ataque de gusano de

alambre. Una casualidad, pero nos dejó claro que TRIKA es

sorprendentemente superior”.Por último, Modesto Agromartín Viñas, gerente de AgroEume,

no tiene dudas: “Probamos TRIKA en toda Galicia en maíz y no

tuvimos ningún caso que no fuera 100 % efectivo. Todo el mun-

do quiere repetir con TRIKA y yo en 28 años en el sector no he

trabajado con un producto que genere estas expectativas”.

PUBLIRREPORTAXE176



A Directiva 2009/128/CE sobre Uso Sostible dos Produtos Fitosanitarios (DUS) creou un novo marco lexis-lativo e deu un xiro importante na súa utilización. Por unha banda, recoñécese que estes produtos son indispensables para unha produción de alimentos en cantidade suficiente e cunha calidade óptima con base na demanda existente, e, pola outra, que supoñen un elevado potencial de risco para as persoas e o medio ambiente, polo que esta nova lexisla-ción tende a unha xestión integrada das pragas que permita un uso racional dos produtos fitosanitarios.

A raíz desta Directiva, no ano 2011 publicouse en Espa-ña o Real Decreto 1702/2011, de 18 de novembro, de ins-peccións periódicas dos equipos de aplicación de produtos fitosanitarios e, na Comunidade Autónoma de Galicia, o Decreto 60/2014, do 15 de maio, polo que se regulan as

As inspeccións periódicas destes equipos permiten conseguir unha maior eficacia e unha maior seguridade para o traballador, así como mellorar a protección do medio ambiente. Resumimos o Decreto 60/2014 polo que se regulan e mais polo que se crea o Comité Fitosanitario Galego.

inspeccións periódicas dos equipos de aplicación de produ-tos fitosanitarios e se crea o Comité Fitosanitario Galego, sobre o que trata este artigo.

Co obxecto de evitar efectos nocivos ou prexudiciais para a saúde humana ou o medio, é necesaria unha correcta apli-cación dos produtos fitosanitarios mediante unha distribu-ción homoxénea destes de acordo coas doses autorizadas. Unha deficiente regulación ou a presenza de danos, avarías ou desaxustes nos equipos ou na maquinaria de aplicación poden dar lugar a distribucións irregulares nas superficies que se van tratar, ou orixinar fugas ou verteduras de produ-to en lugares inadecuados.

A finalidade do Decreto 60/2014 é regular en Galicia as inspeccións periódicas dos equipos de aplicación dos pro-dutos fitosanitarios, o censo de equipos de aplicación dos produtos fitosanitarios, o procedemento de autorización e rexistro das estacións de inspección, o procedemento e o programa de inspección, a formación dos directores e ins-pectores das estacións de inspección e a constitución do Comité Fitosanitario Galego.

José Manuel LoureiroServizo de Sanidade Vexetal da Xunta de Galicia

A IMPORTANCIA DAS INSPECCIÓNS TÉCNICAS DOS EQUIPOS DE APLICACIÓN DE PRODUTOS FITOSANITARIOS

Débese asegurar a plena eficacia da aplicación mediante o correcto funcionamento dos dispositivos e a boa execución das funcións do equipo



O CENSO DE EQUIPOS DE APLICACIÓN Créase o censo de equipos a inspeccionar, que estará inte-grado polos seguintes equipos:

Pulverizadores hidráulicos (de barras ou pistolas de pulverización): equipo de aplicación de produtos fitosanitarios utilizable con produtos preparados en esta-do líquido, nos que a pulverización se produce pola pre-sión hidráulica que proporciona unha bomba, de forma que o fluído é impulsado ata unha ou varias boquillas, onde se disgrega en finas gotas.Pulverizadores hidropneumáticos (atomizadores): son pulverizadores hidráulicos nos cales as gotas formadas polas boquillas son transportadas ata o obxectivo a tratar por unha corrente de aire.Pulverizadores pneumáticos (nebulizadores): neste caso, tanto a formación coma o transporte das gotas realízanse exclusivamente por unha corrente de aire a gran velocidade.Pulverizadores centrífugos: a formación das gotas ob-tense mediante un elemento dotado de movemento de rotación, sendo a súa forza centrífuga a que provoca a pulverización do líquido.Espolvoreadores: equipos para aplicar produtos prepara-dos en estado sólido, creando unha nube de po e proxec-tándoo mediante un fluxo de aire.Equipos para tratamentos aéreos: aqueles especialmen-te deseñados para instalar en aeronaves (avión, avione-ta, helicóptero...).Equipos instalados no interior de invernadoiros e noutros locais pechados.

SOLUCIÓN

Un referente en maiz+

Quedan excluídos do ámbito de aplicación do decreto os pulverizadores de mochila e os de arrastre manual (carreti-lla) con depósito de ata 100 litros, así como outros equipos, móbiles ou estáticos, non considerados anteriormente, aín-da que poderán inscribirse se os propietarios o consideran necesario e o solicitan.

O censo elabórase coa información que se dispón en Ga-licia dos equipos inscritos no Rexistro Oficial de Maquina-ria Agrícola (ROMA) e dos declarados polos propietarios dos equipos que non teñan a obrigación de estar inscritos no ROMA.

Os equipos anotados no ROMA inscribiranse de oficio no censo, e os titulares dos equipos en uso e daqueles de nova adquisición que deban ser rexistrados no censo e que non teñan a obrigatoriedade de estar inscritos no ROMA deberán solicitar a súa inscrición segundo o procedemento establecido no Decreto 60/2014.

Pulverizador hidráulico (atomizador)



ESTACIÓNS DE INSPECCIÓN TÉCNICA DE EQUIPOS DE APLICACIÓN DE PRODUTOS FITOSANITARIOS (ITEAF)As inspeccións serán realizadas por estacións de inspección técnica de equipos de aplicación de produtos fitosanita-rios (ITEAF), que estarán autorizadas pola comunidade autónoma, inscritas no rexistro de estacións de inspección técnica de equipos de aplicación de produtos fitosanitarios (RITEAF) e dotadas de persoal co certificado de aptitude correspondente, e disporán do equipamento e da instru-mentación mínimos necesarios.

As ITEAF poderán pertencer a unidades propias da Administración autonómica, a departamentos de univer-sidades especializados na mecanización agraria, a centros de formación agraria, a centros tecnolóxicos e de apoio á innovación tecnolóxica, a cooperativas agrarias ou a em-presas privadas.

Non se poderán inscribir como ITEAF as entidades nas que os/as socios/as ou directivos/as da empresa e o persoal que preste os seus servizos nela teñan participación directa ou indirecta en:

a) Actividades de aplicación de produtos fitosanitarios a terceiras persoas.

b) Fabricación e comercio de maquinaria de aplicación de produtos fitosanitarios.

c) Talleres ou establecementos de reparación de maqui-naria fitosanitaria.

Estes son os requisitos que deben cumprir as ITEAF:Dispor de persoal necesario para realizar todas as fun-cións de inspección, contando, polo menos, cun inspec-tor técnico e un inspector.Dispoñer do equipamento necesario para unha correcta realización das inspeccións, que recollen o artigo 9 e o Anexo II do Real Decreto 1702/2011.As ITEAF que non pertenzan á Administración públi-ca deberán subscribir unha póliza de responsabilidade civil, avais ou outras garantías financeiras, outorgadas por unha entidade debidamente autorizada que cubra os riscos da súa responsabilidade respecto de danos am-bientais, materiais e persoais a terceiros, por unha contía mínima de 100.000 euros, o cal será, en todo caso, pro-porcional á natureza e ao alcance do risco cuberto e sen que a contía da póliza limite a devandita responsabili-dade. O asegurado será a ITEAF, e non os traballadores desta ou mesmo o seu dono.O persoal das ITEAF estará identificado en todo mo-mento durante a realización das inspeccións da maqui-naria de tratamentos fitosanitarios.A autorización da ITEAF e a alta no rexistro efectua-

ranse mediante a presentación da correspondente solicitu-de, xunto coa documentación que se indica no artigo 8 do Decreto 60/2014; terá validez en todo o territorio nacional e a súa duración será indefinida.

A ITEAF estará sometida aos controis da Administra-ción a través do órgano competente en materia de sani-

dade vexetal. En particular, verificarase a adecuación da estación na calibración dos aparellos de medida emprega-dos nas inspeccións e o cumprimento dos procedementos establecidos nas distintas normas de inspección de equipos de aplicación de produtos fitosanitarios. Aquelas ITEAF autorizadas polos órganos competentes doutras comuni-dades autónomas ou Estados membros da UE poderán desenvolver a súa actividade de inspección na Comunida-de Autónoma de Galicia sen outro requisito que o dunha comunicación previa do inicio da actividade. Do mesmo xeito, as ITEAF que se autoricen na comunidade autóno-ma poderán desenvolver a súa actividade noutras comuni-dades ou noutros Estados membros cumprindo o mesmo requisito de comunicación previa.

PROCEDEMENTO E PROGRAMA DE INSPECCIÓNA execución material das inspeccións periódicas realizara-se nas estacións fixas ou en unidades móbiles das ITEAF e os titulares dos equipos de aplicación de produtos fitosa-nitarios poderán elixir libremente a estación ITEAF onde desexen realizar a inspección entre as autorizadas pola co-munidade autónoma. Estas estacións determinarán as con-dicións e o grao de limpeza en que deben estar os equipos para a súa inspección, de acordo co indicado no manual de inspeccións.

Establecerase un programa de inspeccións que se axus-tará, en canto a prioridades e a periodicidade, a unha serie de condicións. Para o establecemento da prioridade terase en conta, polo menos, isto:

a) Con respecto á titularidade dos equipos:Empresas de servizos de traballos agrarios.Agrupacións para tratamentos integrados na agricultu-ra (ATRIAS), asociacións de defensa sanitaria (ADS) e outras asociacións similares.Cooperativas agrarias e outras agrupacións de agriculto-res, así como as comunidades de bens que agrupen máis de dez agricultores.b) Con respecto ás características propias do equipo:Equipos automotrices.Equipos arrastrados de maior capacidade de traballo.Equipos de maior antigüidade.Tamén poderán ser prioritarios os equipos utilizados en

zonas especialmente sensibles ou protexidas.En canto á periodicidade, establécese o seguinte:O programa de inspeccións determinará que os equi-pos de aplicación se inspeccionen polo menos unha vez nunha ITEAF con anterioridade ao 26 de novembro de 2016.Todos os equipos novos, adquiridos despois da entrada en vigor do Real Decreto 1702/2011, deberán inspeccio-narse polo menos unha vez dentro do prazo dos cinco primeiros anos.As inspeccións posteriores realizaranse como máximo cada cinco anos, excepto para os equipos cuxos titula-res sexan os prioritarios indicados anteriormente, para os cales o período entre inspeccións será como máximo de tres anos.A partir do ano 2020 as inspeccións deberán realizarse cada tres anos en todos os equipos.

A PARTIR DO ANO 2020 AS INSPECCIÓNS DEBERÁN REALIZARSE CADA TRES ANOS EN TODOS OS EQUIPOS



RESULTADOS DAS INSPECCIÓNSO resultado da inspección será favorable cando non se detecte ningún defecto grave, entendendo como tal o que afecte severamente a calidade de distribución do produto, a seguridade do operario ou o ambiente, e estea tipificado así no manual de inspeccións.

Neste caso, a ITEAF proporcionaralle ao titular do equipo un certificado e un boletín de inspección que terá validez en todo o territorio nacional, así como un distintivo autoadhesivo que deberá colocar nun lugar ben visible do equipo. No citado distintivo indicaranse o ano límite no que debe pasar a próxima inspección, a identificación da ITEAF que realizou a inspección e o número indicativo da inspección.

Cando o resultado da inspección sexa desfavorable, si-tuación que supón a imposibilidade de utilización do equi-po, a ITEAF emitirá o correspondente certificado no que se fará mención expresa dos defectos atopados, tanto leves coma graves, e se incluirá o prazo máximo no que se debe realizar unha nova inspección, que terá que ser na mesma ITEAF e non poderá exceder os 30 días contados desde a data de emisión do certificado.

A inspección dos equipos de aplicación de produtos fito-sanitarios debe cubrir todos os aspectos importantes para conseguir un elevado nivel de seguridade e de protección da saúde humana e do medio ambiente. Débese asegurar a plena eficacia da aplicación mediante o correcto funcio-namento dos dispositivos e a boa execución das funcións do equipo.

Os equipos de aplicación de produtos fitosanitarios de-ben funcionar fiablemente e utilizarse como corresponda á súa finalidade, asegurando que os produtos fitosanita-rios poidan dosificarse e distribuírse correctamente. Os equipos deben acharse nunhas condicións que permitan a súa enchedura e o seu baleirado de forma segura, sinxela e completa, e que impidan fugas dos devanditos produ-tos. Tamén deben permitir unha limpeza fácil e completa, garantir a seguridade das operacións e ser controlados e detidos inmediatamente desde o asento do operador. No seu caso, os axustes deben ser simples, precisos e repro-ducibles.

Deberá prestárselles especial atención a estes puntos: 1) Elementos de transmisión da potencia. A carcasa pro-

tectora da transmisión da toma de forza e a protección da conexión da toma de forza estarán axustadas e atoparan-se en bo estado, e os dispositivos de protección e calquera parte da transmisión que sexan móbiles ou xiratorios non estarán afectados no seu funcionamento, de forma que se asegure a protección do operador.

2) Bomba. A capacidade da bomba corresponderase coas necesidades do equipo e a bomba debe funcionar adecua-damente para garantir un volume de aplicación estable e fiable. Non terá fugas.

3) Axitación. Os dispositivos de axitación deben asegu-rar a axeitada recirculación para conseguir que a concentra-ción de todo o volume da mestura líquida de pulverización que se atope no tanque sexa uniforme.

O RESULTADO DA INSPECCIÓN SERÁ FAVORABLE CANDO NON SE DETECTE NINGÚN DEFECTO GRAVE QUE AFECTE SEVERAMENTE A CALIDADE DE DISTRIBUCIÓN DO PRODUTO, A SEGURIDADE DO OPERARIO OU O AMBIENTE E ESTEA TIPIFICADO COMO TAL NO MANUAL DE INSPECCIÓNS

Bomba e filtro

Boquillas



4) Tanque de líquido para pulverización. Os tanques para pulverización, incluídos o indicador de contido do tanque, os dispositivos de enchedura, os tamices e filtros, os siste-mas de baleirado e aclarado e os dispositivos de mestura, deben funcionar de forma que se reduzan ao mínimo as verteduras accidentais, as distribucións irregulares da con-centración, a exposición do operador e o volume residual.

5) Sistemas de medida e de regulación e control. Todos os dispositivos de medida, de conexión e desconexión e de axuste da presión ou do caudal estarán calibrados adecua-damente e funcionarán correctamente e sen fugas. Duran-te a aplicación debe ser fácil controlar a presión e utilizar os dispositivos de axuste da presión. Estes manterán unha presión constante de traballo cun número constante de re-volucións da bomba para garantir que o caudal de aplica-ción é estable.

6) Tubos e mangueiras. Atoparanse en bo estado para evitar fallos que alteren o caudal de líquido ou as verte-duras accidentais no caso de avaría. Non haberá fugas dos tubos ou das mangueiras cando o equipo estea a funcionar á presión máxima.

7) Filtrado. Para evitar turbulencias e heteroxeneidade na repartición da pulverización, os filtros encontraranse en boas condicións e o seu tamaño de malla corresponderase co calibre das boquillas instaladas no pulverizador. No seu caso, deberá funcionar correctamente o sistema de indica-ción do bloqueo dos filtros.

8) Barra de pulverización (en caso de equipos que pul-vericen produtos fitosanitarios por medio dunha barra disposta horizontalmente, situada preto do cultivo ou da materia que se vaia tratar). Debe atoparse en bo estado e ser estable en todas as direccións. Os sistemas de fixación e axuste e os dispositivos para amortecer os movementos imprevistos e compensar a inclinación deben funcionar de forma correcta.

9) Boquillas. Deben funcionar adecuadamente para evi-tar o goteo cando cese a pulverización. Para garantir a ho-moxeneidade da repartición da pulverización, o caudal de cada unha das boquillas non se desviará significativamente dos valores das táboas de caudal fornecidos polo fabricante.

10) Distribución. Deben ser uniformes a distribución transversal e vertical (en caso de aplicacións a cultivos en altura) da mestura de pulverización na superficie obxectivo, cando corresponda.

11) Sistema pneumático (en caso de equipos de aplica-ción que o incorporen). Estará en bo estado e proporciona-rá un chorro de aire estable e fiable.

OS EQUIPOS DE APLICACIÓN DE PRODUTOS FITOSANITARIOS DEBEN FUNCIONAR FIABLEMENTE E UTILIZARSE COMO CORRESPONDA Á SÚA FINALIDADE, ASEGURANDO QUE OS PRODUTOS FITOSANITARIOS POIDAN DOSIFICARSE E DISTRIBUÍRSE CORRECTAMENTE

Manómetro de referencia

Control da presión

Protección da toma de forza

AYUDÁNDOLE A CRECER

SUCCESS R®

El herbicida del futuro para el éxito de su maíz

Distribuido en Asturias por:

Tremañes-Gijón (Asturias)Tlf. 985 30 20 20



INTRODUCIÓNEn Galicia, durante os meses de verán, o cultivo forraxeiro escollido maioritariamente é o millo (Zea mays L.) para ensilar, polo que a superficie dedicada á súa produción está a sufrir un continuado incremento nos últimos anos, sobre todo nas explotacións de vacún de leite (Fernández-Lo-renzo et al., 2009). Este cultivo ten unha rendibilidade alta, que depende en gran medida da cantidade final de produto que se recolle por unidade de superficie. No entanto, por tratarse dun cultivo en secaño non sempre pode expresar todo o seu potencial produtivo en determinadas zonas de-

Presentamos o ensaio levado a cabo no período comprendido entre xuño e outubro de 2012 na finca do CIAM, situada nunha zona costeira atlántica a 100 m de altitude, en condicións de secaño, na que se avaliou o sorgo como posible substituto do millo co fin de garantir a colleita en sementeiras tardías en situación de secaños húmidos da zona costeira de Galicia.

bido á escaseza de precipitacións e a sementeiras tardías que condicionan o seu rendemento final; ademais, para que teña un alto valor nutricional debe producir grandes can-tidades de gran, o que en períodos de seca pode verse moi limitado (Bean e Marsalis, 2012).

O uso do cultivo do sorgo forraxeiro [Sorghum bicolor (L.) Moench] nestas zonas abriría unha posibilidade para asegurar unha colleita nestas condicións, como alternativa ao millo forraxeiro, e pode encaixar o seu aproveitamento como ensilado adecuadamente na rotación de dous culti-vos por ano cunha mestura de gramínea-leguminosa como cultivo de inverno. De feito, por exemplo, no norte de Italia hai anos que existe un interese para o estudo da posibili-dade e a conveniencia de substituír total ou parcialmente o millo ensilado por outras forraxes (Colombo et al., 2007; Colombini et al., 2012).

C. Resch, M.J. Bande Castro e M. QuintelaCentro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM)[email protected]

Mes e medio despois do sementado

O SORGO FORRAXEIRO, UNHAALTERNATIVA AO MILLO?



Mes e medio despois de sementado. Afillado do sorgo

condicións, as características agronómicas, produtivas e nutricionais de diferentes variedades comerciais de sor-go, buscando xenotipos para ensilar nun único corte con alta proporción de gran (estado pastoso-duro). Avaliouse a evolución da produción e do contido de proteína bruta (PB) e fibra neutro deterxente (FND) nas diferentes eta-pas do desenvolvemento do cultivo.

ALGUNHAS VANTAXES DO SORGO FRONTE AO MILLOO sorgo ten uns requisitos similares aos do millo, aínda que é máis esixente en canto á temperatura, xa que paraliza o seu crecemento por debaixo dos 10 °C. Así mesmo, as súas características, tales como alta produción de forraxe, alta produción de semente, resistencia a pragas e a enfer-midades, ciclos de colleita curtos, maior resistencia á seca e encamado e un perfil nutricional equivalente a 80-90 % do millo (Compton, 1990), fan desta forraxe un insumo de baixo custo e fácil manexo nas fincas (WingChing et al., 2005). Ademais de ser un cultivo con alto rendemento de biomasa, demanda baixos gastos en fertilizante nitroxena-do e auga e ten unha boa eficiencia do nitróxeno (Gard-ner et al., 1994). Por todas as razóns citadas anteriormente podería ser unha valiosa alternativa ao millo, asegurando a obtención de forraxe para ensilar en zonas nas que non hai outra alternativa con interese para os gandeiros, e, polo tanto, unha oportunidade nalgunhas zonas de Galicia.

O gran número de variedades de sorgo dispoñibles no mercado fai difícil seleccionar as máis adecuadas para a produción de forraxe para ensilar sen coñecer o seu com-portamento nunha zona concreta. Ademais, o tempo de crecemento e a etapa de madurez na colleita afectan en gran medida ao rendemento da forraxe (Âman e Graham, 1987). Por iso, o obxectivo deste traballo presentado no CIAM foi avaliar a adaptación do sorgo como produtor de forraxe en sementeiras tardías en situación de seca-ños húmidos da zona costeira de Galicia e coñecer, nesas



A sementeira de todas as variedades realizouse o 19 de xuño de 2012 nas parcelas elementais cunha sementadora pneumática de precisión e cunha densidade aproximada de 155.000 sementes/ha. Así mesmo, aplicouse para o control de malas herbas, en preemerxencia, un herbicida comer-cial con acetocloro como materia activa (Harness GTZ) a unha dose de 4 l/ha e un insecticida a base de clorpirifos ao 48 % a unha dose de 1 l/ha.

Os controis de produción ou colleita realizáronse en seis datas diferentes, desde mediados de agosto ata finais de outubro de 2012, a intervalos quincenais. En cada data re-colléronse os 18 m das dúas liñas centrais de cada parcela elemental (parcela útil = 27 m), cortando a oferta de forraxe a 8 cm do nivel do solo, cunha colleitadora picadora de fo-rraxe Wintersteiger Cibus S. A mostra foi pesada directa-mente en fresco no campo pola colleitadora e, por cuarteos sucesivos, tomouse unha alícuota de aproximadamente 1.000 g, que se enviou ao laboratorio para a determinación da materia seca en estufa de aire forzado Unitherm, a 80 0C durante 16 h (Castro, 1996). Posteriormente moéronse a 1 mm nun muíño de martelos Christy and Norris. De-termináronse a PB, expresada como nitróxeno (N) total x 6,25, e a FND, segundo Goering e Van Soest (1970).

A análise estatística dos datos realizouse mediante ANO-VA, utilizando o procedemento PROC GLM do paquete estatístico SAS v.8a (SAS Institute, 2000). A separación de medias realizouse mediante o test de diferenzas mínimas significativas (DMS) ao nivel de probabilidade de p<0,05.

A nacenza do cultivo foi lenta, gradual e pouco uniforme debido a que as temperaturas durante o primeiro mes de vexetación foron baixas (táboa 1), o que levou aparellado un retardo do desenvolvemento vexetativo e un alongamento do ciclo. Concretamente, as temperaturas mínimas dos días seguintes á sementeira estiveron por debaixo dos 10 0C (21, 22, 23 e 24 de xuño con temperaturas de 9,4; 6,7; 6,3 e 8,3 0C respectivamente). O 26 de xuño a porcentaxe de emer-xencia foi do 5 % e o 2 de xullo do 30 % e o 1 de agosto acadou o estado de seis follas cunha altura de 50 cm.

No seu posterior desenvolvemento non se observaron problemas fitopatolóxicos, polo que non foi necesario rea-lizar ningún tratamento fitosanitario e non se apreciou, ademais, ningunha incidencia que puidese afectar ao seu correcto rendemento.

DESCRICIÓN DO ENSAIO O ensaio realizouse durante o período comprendido entre mediados de xuño e finais de outubro de 2012, na finca do CIAM, na Coruña, unha zona costeira de clima atlántico a 100 m de altitude, en condicións de secaño. O cultivo pre-cedente foi unha pradeira e os valores de fertilidade do solo eran porcentaxe de saturación de aluminio de 21,8, contido en P (Olsen) de 20 ppm e contido en K (nitrato amónico) de 211 ppm. A temperatura media durante o período de cultivo foi de 17,06 0C e a precipitación total acumulada, de 186,4 mm. O ensaio aséntase sobre solos cuxo material de partida son esquistos pelíticos da serie Betanzos-Arzúa da formación coñecida como “Complexo de Ordes” (Mar-tínez et al., 1984). Son solos profundos, sen pedregosidade no perfil e de pH ácido. A textura do horizonte superficial do solo é franca a franco-limosa e o contido en materia orgánica, medio.

As cinco variedades comerciais de sorgo forraxeiro ava-liadas foron Ascoli, PR849F, Express, Alfa e PR88Y20. A sementeira atrasouse notablemente debido á demora na preparación do terreo, xa que en condicións normais se debe levar a cabo na segunda quincena de maio.

O laboreo consistiu no alzado do solo con arado de ve-sadoiro seguido dun pase de grade rotativa vertical. Poste-riormente aplicouse unha fertilización por hectárea de 120 UF de N

2, 120 UF de P

2O

5 e 220 UF de K

2O aplicada en

fondo en forma de (15-15-15 e KCl) e 69 UF de N2 en

coberteira en forma de urea cando as plantas tiñan unha altura de 50 cm.

O ensaio seguiu un deseño en parcelas divididas (split-plot), coa variedade como parcela principal, a data de corte como subparcela e catro repeticións. A parcela elemental constitúena catro liñas de cultivo de 18 m de lonxitude separadas 0,75 m (54 m2).

A ÚLTIMA DATA DE COLLEITA DO ENSAIO SERÍA A MÁIS ADECUADA PARA CONCILIAR UNHA BOA PRODUCIÓN DE MATERIA SECA E UNHA MODERADA CALIDADE NUTRITIVA

Táboa 1. Datos de precipitación e temperaturas durante os meses do ensaio

Mes

2012 Media dos últimos 10 anos

Precipitaciónmm

Ta media ºCTa media

máximas ºCTa media

mínimas ºCPrecipitación

mmTa media ºC

Ta mediamáximas ºC

Ta mediamínimas ºC

Xuño 64,4 16,9 21,6 11,7 47,4 17,3 22,5 11,9

Xullo 10,1 17,7 23,0 11,9 40,6 18,4 23,6 12,8

Agosto 26,8 18,7 24,6 13,2 13,2 37,5 18,7 24,5

Setembro 30,9 17,6 25,0 10,7 40,5 17,3 24,0 11.2

Outubro 54,2 14,4 19,6 9,4 181,8 14,7 20,3 9,7



O primeiro aproveitamento levouse a cabo o 13 de agos-to, aos 55 días da sementeira. Neste período a temperatura media foi de 17,7 0C. A temperatura acumulada dende a sementeira foi de 425,3 graos-día acumulados (sobre unha temperatura base de 10 0C) e a precipitación acumulada, de 27,4 mm (táboa 2). O estado fenolóxico da planta era de oito follas, sen inicio da emisión da panícula en ningunha das variedades. A temperatura media de cada período entre cortes, a temperatura acumulada desde a sementeira e a precipitación acumulada obsérvanse na táboa 2.

Na táboa 3 amósase o contido en MS (%) para as di-ferentes variedades e datas de corte. Facendo a media de todas as variedades, o contido en materia seca variou de 17,9 % no primeiro corte ata 29,5 % no último.

Comparando as diferentes variedades ensaiadas para o conxunto das seis datas de corte, o maior incremento no contido en materia seca experimentouno a variedade As-coli, acadando na última data un 32,0 %; isto estaría rela-cionado con que se trata da variedade máis precoz. A va-riedade PR849F, a única avaliada con aptitude forraxeira, presenta na última data o menor contido en materia seca, debido a que ten un ciclo longo e unha maior proporción de parte verde.

Na táboa 4 ensínanse os valores medios da produción das cinco variedades de sorgo en cada corte. Se consideramos a última data de corte como a óptima para o seu aprovei-tamento para ensilar (cando os grans da panícula acadaron o estado de gran pastoso duro e/ou de leitoso a pastoso na sección central desta), PR849F amosou a maior produción con 8.420 kg MS/ha, seguida de Alfa (8.170 kg MS/ha) e Ascoli (7.978 kg MS/ha), entre as que non existiron dife-renzas significativas.

A partir do corte realizado o 17 de setembro fíxose evi-dente un aumento na produción de materia seca das va-riedades PR849F e Alfa respecto das demais variedades avaliadas e a partir do 1 de outubro o incremento de pro-dución de Ascoli foi superior ao resto e obtívose unha pro-dución final semellante á de PR849 e Alfa.

A maior produción obtida pola variedade PR849F na última data de colleita considerada como óptima para o aproveitamento como ensilado atribuiríaselle á súa apti-tude forraxeira, debido a que acada maior altura, en con-cordancia cos resultados de Schmid et al. (1976) e Gon-zález-Torrealba et al. (2005), que atoparon que a altura da planta está correlacionada positivamente coa produción en materia seca.

RECOMÉNDANSEAS VARIEDADES ASCOLI E ALFA PARA SEMENTEIRAS TARDÍAS NA GALICIA ATLÁNTICA

Táboa 3. Contido en materia seca (%) para as distintas variedades e datas de corte

Variedade Data de corte Media da

variedade13 agosto 27 agosto 17 setembro 1 outubro 15 outubro 29 outubro Ascoli 17,7 17,3 24,3 25,0 26,6 32,0 23,8

PR849F 17,4 14,2 18,3 20,4 21,4 24,9 19,4

Express 19,2 17,3 22,7 21,9 25,5 31,1 23,0

Alfa 16,7 16,6 22,7 23,9 24,7 28,8 22,2

PR88Y20 18,7 17,5 23,8 25,2 23,9 30,5 23,3

Media do corte 17,9 16,6 22,4 23,3 24,4 29,5 22,3

d.m.s.: variedade x data de corte: 1,0 d.m.s.: diferenza mínima significativa entre dúas medias da mesma columna ou fila ao nivel p<0,05

Data de corte Ta media ºCPrecipitación

acumulada mmGraos-día

acumulados ºC

13 agosto 17,7 27,4 425,3

27 agosto 18,1 44,1 560,8

17 setembro 18,2 49,2 738,5

1 outubro 17,9 80,1 826,7

15 outubro 17,8 104,4 915,6

29 outubro 17,3 133,6 965,3

Táboa 4. Produción de materia seca total (kg materia seca/ha) para as distintas variedades e datas de corte


variedade13 agosto 27 agosto 17 setembro 1 outubro 15 outubro 29 outubro Ascoli 517 1.774 4.699 5.153 6.390 7.978 4.419

PR849F 381 1.699 4.959 6.574 7.126 8.420 4.860

Express 111 815 3.166 3.083 4.255 4.575 2.667

Alfa 591 2.012 5.262 6.020 7.236 8.170 4.882

PR88Y20 387 1.433 3.990 4.667 4.691 5.674 3.474

Media do corte 397 1.547 4.415 5.099 5.940 6.963 4.060

d.m.s.: variedade x data de corte: 523d.m.s.: diferenza mínima significativa entre dúas medias da mesma columna ou fila ao nivel p<0,05

Táboa 2. Temperatura media entre cortes, temperatura e precipitación acumulada en cada unha das datas de corte

Tfno: 982 530 469 - Fax: 982 535 501Mób: 629 802 700 - 629 817 933 E-mail: [email protected]

Vilar de Sarria, 34 - 27614 Sarria (Lugo)Tfno: 982 530 469 - Fax: 982 535 501Mób: 629 802 700 - 629 817 933 E-mail: [email protected]



Na táboa 5 amósase para as diferentes variedades e datas de corte o contido en PB, expresado sobre MS. Calculando a media de todas as variedades, o contido en PB variou de 19,1 % no primeiro corte ata 10,0 % no último.

A variedade Express amosou os maiores contidos en PB ao longo de todas as datas de cultivo. Comparando as dife-rentes datas de corte ensaiadas para o conxunto das cinco variedades, o maior descenso nos valores de PB sucedeu entre o 27 de agosto e o 17 de setembro. Calculando a media de todas as variedades, observouse unha caída dende 19,1 % (primeira data de corte) ata 9,6 % (terceira data de corte). A partir deste momento, todas as variedades, excep-to PR849F, mantiveron e/ou aumentaron lixeiramente o contido en PB, acadando na última data de corte valores que variaron desde 8,7 % (PR849F) ata 10,6 % (Ascoli e Express). A variedade PR849F mantivo os valores máis baixos de PB nas tres últimas datas de corte, o que podería atribuírse a que esta variedade presenta unha maior pro-dución de MS debido á súa elevada altura. Isto dá lugar a unha alteración da proporción de talo, follas e panícula, aumentando a proporción de talo, o que leva a unha dimi-nución na calidade nutritiva, co valor mínimo de PB.

Na táboa 6 expóñense os valores do contido en fibra neutro deterxente, expresados sobre MS, para as diferentes variedades e datas de corte. O contido en FND aumentou ata a terceira data de colleita (17 de setembro), chegando a valores que variaron desde 63,1 % (Express) ata 65,0 % (PR88Y20); a partir deste momento, os contidos de FND de todas as variedades, excepto PR849F, amosaron unha forte caída ata a quinta data de colleita (15 outubro), na que se acadaron valores de 50,4 %, 50,6 %, 52,0 % e 52,1 % para Ascoli, PR88Y20, Express e Alfa, respectivamente.

Este fenómeno pode atribuírselle á acumulación de car-bohidratos de reserva nos grans, producíndose un efecto de dilución das paredes celulares no resto dos compoñentes

Táboa 5. Contido en proteína bruta (%) sobre materia seca para as distintas variedades e datas de corte



PR849F 20,0 16,6 9,3 8,5 8,2 8,7 11,9

Express 19,9 18,5 10,5 10,4 10,0 10,6 13,3

Alfa 19,2 16,8 9,5 9,4 9,1 9,7 12,3

PR88Y20 18,1 18,0 9,6 9,3 9,6 10,4 12,5

Media do corte 19,1 17,4 9,6 9,5 9,4 10,0

d.m.s.: variedade x data de corte: 0,4.

d.m.s.: diferenza mínima significativa entre dúas medias da mesma columna ou fila ao nivel p<0,05

Táboa 6. Contido en fibra neutro deterxente (%) sobre materia seca para as distintas variedades e datas de corte



PR849F 53,9 56,6 63,9 61,3 60,4 59,5 59,3

Express 52,8 54,2 63,1 57,6 52,0 50,8 55,1

Alfa 54,9 56,8 64,7 58,6 52,1 52,8 56,7

PR88Y20 55,4 56,2 65,0 58,2 50,6 51,3 56,1

Media do corte 53,8 55,9 64,2 58,3 53,1 53,7

d.m.s.: variedade x data de corte: 1,2

d.m.s.: diferenza mínima significativa entre dúas medias da mesma columna ou fila ao nivel p<0,05

da planta. A variedade PR849F non experimentou este fe-nómeno de forma tan acusada como as outras variedades, debido a que se trata dunha variedade de aptitude forraxei-ra na que a panícula era pouco densa e con apenas forma-ción de grans, polo que na última data de colleita alcanzou o maior contido de FND (59,5 %), a causa do aumento na proporción de talo, o que leva a unha mingua na calidade nutritiva e a acadar o máximo nos valores de FND.

Os resultados obtidos neste ensaio coinciden, en xeral, cos atopados na bibliografía en canto á boa calidade nu-tricional que presenta o sorgo como alternativa ao millo (Colombo et al., 2007).

CONCLUSIÓNSConclúese que nas condicións ambientais e de manexo nas que se levou a cabo o ensaio para o aproveitamento como ensilado a última data de colleita sería a máis ade-cuada para conciliar unha boa produción de materia seca e unha moderada calidade nutritiva. Non se recomenda a utilización da variedade PR849F, debido a que os valores de composición química son peores que para as demais variedades. Se, ademais, temos en conta os resultados dos rendementos, recoméndanse as variedades Ascoli e Alfa como as máis apropiadas para o cultivo de sorgo forraxeiro en sementeiras tardías na Galicia atlántica.

AGRADECEMENTOSEste traballo foi realizado grazas ás axudas recibidas a través do Fondo Europeo Agrícola de Desenvolvemento Rural (Feader) da Consellería do Medio Rural e do Mar da Xunta de Galicia, co proxecto titulado “Alternativas de cultivos para mitigar os efectos do cambio climático: ava-liación de cultivos resistentes á seca para a produción de forraxe en explotacións de leite”, solicitado pola empresa Progando S.L.

FEROES - PLANTAMIX

FEROES PLANTAMIX

Disponemos de servicio de transporte.

PAJA PICADA DELA MEJOR CALIDAD:

¡NUEVO!

VENTAJAS

SEMILLA CON DOBLE VALOR

+

TESTIGO

TESTIGO

CAUSSADECAUSSADE

Caussade le pregunta, en el mercado solo se habla de producción y digestibilidad de las variedades. ¿Una variedad productiva que proporcione una gran calidad de ensilado, pero es sensible a enfermedades o condiciones secantes, nos lo dará CUANDO SE ENSILE??? Piense, respuesta NO. Todo esto refuerza nuestro método de trabajo de equilibrio

genético varietal a la hora de obtener y ofrecer híbridos de maíz al ganadero.Con estas pinceladas de nuestro trabajo le aconsejamos e invitamos que siembre nuestras variedades, para comprobar lo que aquí le informamos sobre nuestros híbridos. RECUERDE a la hora de elegir un maíz,

NO ES LO MÁS IMPORTANTE ELEGIR UNA VARIEDAD SINO PORQUÉ SE ELIGE.

HSVMÁXIMA

SANIDAD

VEGETAL

GRUPO CAUSSADE TE DA GRACIAS POR:

Y TE ACONSEJA PARA 2015 ANTE LA NUEVA PAC Y ZONAS DE CULTIVO:

Por la demanda que hubo en la Campaña 2014 en Galicia,

Cornisa Catábrica y País Vasco de Maggi (Ciclo 400),

Mamilla (Ciclo 300 L), Loubazi (Ciclo 300) y

Marterlli (Ciclo 300 C) y no pudimos suministraros a todos y sembrásteis

otras variedades de Caussade. ESTE AÑO INTENTAREMOS SUMINISTRAROS A TODOS

Por la demanda que existe en esta campaña 2015, en

Galicia, de la variedad Codigreen (Ciclo 200

medio - Línea Codisem). INTENTAREMOS

SUMINISTRAROS A TODOS

CONSÚLTENOS

146 hectáreas vendidas por GRUPO CAUSSADE en Galicia en el año 2014

GIRASOL

SORGO

semi l las

Delegado Galicia y Asturias:

Afriga 115 Edición en galego

Documents

Transcript of Afriga 115 Edición en galego