AFRIGA 121 Edición en galego

P R O D U C I Ó N D E L E I T E

Nº 121A N O X X I I

Febreiro - Marzo 2016

A F R I G AE S T A M O S E N W W W . R E V I S T A A F R I G A . C O M , F A C E B O O K E T W I T T E R

TRIUNFO DE ENCANTO SID 362 NO CONCURSO DA RAZA FRISONA DA TROFA

AMPLA REPRESENTACIÓN ESPAÑOLA NO EUROPEAN OPEN HOLSTEIN SHOW

F R A N C I S C O S I N E I R O A N A L I Z A O C O N T R A T O H O M O L O G A D O D O L E I T E

VARIEDADES DO CIAM E O SERIDA LABOREO TOLERANCIA Á SECA E AO FRÍO

FERTILIZACIÓN APLICACIÓN DE HERBICIDAS CASO FRANCÉS

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

A GUÍA COMERCIAL MÁIS

COMPLETA

BIG POINT x SNOWMAN x SHOTTLE ESPM9204057955

DELUXE

Anderstrup Big Point DELUXE ET

Fontao - Esperante - 27210 LUGO - Tfno.: 982 284 391 - Fax: 982 284 626 - www.xeneticafontao.com

+2.202 kg Leite

+68 kg Proteína

+2,40 Tipo

126 Lonxevidade

K

appacaseína

BB

AFRIGA ANO XXII - Nº 121

SUMARIO 3

A F R I G AP R O D U C I Ó N D E L E I T E

CONVOCATORIASIX Xornada Técnica de Produción de Leite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6Xornada sobre o Futuro do Sector Lácteo en Galicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10XIV Concurso da Raza Holstein Frisia da Trofa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14XV European Open Holstein Show . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16I Escola de Xuíces da Raza Frisona de Leicar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18I Encontro Técnico-Científico de Nutrición de Bovinos de Trás-os-Montes e Alto Douro . . . 18II Encontro da Mocidade Gandeira . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20Xornada de Valorización de Residuos Agrarios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20XXX Concurso Morfolóxico de Gando Vacún de Raza Frisona de Menorca . . . . . . . . . . . . . . . 22 Poxas de Castro, Chantada e Boimorto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

EXPLOTACIÓNMincio Holstein (Verona, Italia) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

ECONOMÍAReprodución do contrato de subministración de leite cru de vaca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32O novo contrato homologado do leite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

PRODUCIÓNProdución de leite eficiente, saudable e sustentable co medio ambiente (a pegada de carbono) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

SANIDADEA receita electrónica veterinaria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52Cambios físicos e metabólicos na vaca leiteira durante o período de transición . . . . . . . . . . 56Que porcentaxe das vacas leiteiras en granxas de España sofre cetose?. . . . . . . . . . . . . . . . . 63

NUTRICIÓNNovos desafíos na nutrición de ruminantes: lograr unhas perdas mínimas de nitróxeno . . . 70

DOSSIER: ENSILADO DE HERBAFacendo silos de herba de calidade . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80Consellos sobre o cultivo e o manexo das combinacións cereal-leguminosa para o seu aproveitamento como forraxe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIROO laboreo do millo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96Táboas de variedades do CIAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104O sector da produción de sementes de millo en Francia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114Tolerancia ao frío e á seca no millo que se sementa cedo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122Seguimento do uso de fertilizante de liberación controlada como alternativa de fertilización nitroxenada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130A importancia da fertilización racional nos cultivos forraxeiros . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142Guía de aplicación de herbicidas no cultivo de millo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153Mestura en campo de produtos fitosanitarios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162Táboas de variedades do Serida . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168

AGRICULTURA Efecto do momento de corte sobre o rendemento e valor nutricional de dúas variedades de xirasol cultivadas para ensilar a finais do verán en Galicia . . . . . . . 184

If you would like to receive Afriga magazine via e-mail write to us at:

Se desexa recibir a revista Afriga por correo electrónico escríbanos a:

Síganos tamén en Twitter e FacebookSíganos también en Twitter y FacebookFollow us on Twitter and Facebook

ou visite a nosa webo visite nuestra webor visit our web

Si desea recibir la revista Afriga por correo electrónico escríbanos a:

[email protected]

www.revistaafriga.com

Edita: AFRIGA, Asociación Frisona Galega. Xunta de Goberno de Afriga: PRESIDENTE, Juan Francisco Novo García. VICEPRESIDENTE, Fernando Couto Silva. SECRETARIA, Josefina Iglesia Andión. TESOUREIRO, Manuel Berdomás Tejo. VOGAIS, José Ramón Pazos Fondevila, José Rodríguez Berbetoros e José Mercador Fontenla.

Produce: TRANSMEDIA Comunicación & Prensa. DIRECTOR EXECUTIVO, José Manuel Gegúndez. DIRECTOR DE ARTE, Marcos Sánchez. DESEÑO-MAQUETACIÓN, Marcos Sánchez, Martín Sánchez.COORDINACIÓN-EDICIÓN, Verónica Rodríguez Gavín. REDACCIÓN, Begoña Gómez Rielo.CORRECCIÓN LINGÜÍSTICA, Alexandra Cabaleiro Carro.FOTOGRAFÍA E REALIZACIÓN EN AFRIGA TV, Raquel Anido.Enderezo: Ronda das Fontiñas, 272, Entreplanta A. 27002 LUGO. Teléfonos: 982 221 278, 636 952 893, 610 215 366. Email: [email protected]. Web: www.transmedia.es

Administración: AGER Servicios Empresariais SL. Praza da Mercé de Conxo 1, 1º B. 15706 Compostela. Teléfono: 981 534 350. Email: [email protected]. Web: www.ager.com.es

Tiraxe: 16.500 exemplares

Depósito Legal: C-1.292/94 - Afriga non se responsabiliza do contido dos artigos e colaboracións asinados.

ISSN: 2444-149X

ISBN: 978-84-608-6868-2

Membro de

Dispoñible en

Outras vantaxes da app!

Probade o simulador de custos de produción para granxas!

É o novo servizo gratuíto da app Revista Afriga! Para móbiles e tablets

(Desenvolvido por ConsuVet)

Acceso directo a noticias do sector (sen conexión a Internet!)

Acceso directo á revista (co último número visible tamén sen conexión a Internet!)

Acceso directo aos vídeos de Afriga.tv

ACTUALIZACIÓN!

AFRIGA ANO XXI - Nº 118AFRIGA ANO XXI - Nº 118

DOS PICADORAS NEW HOLLAND FREN HUESCA Y LEÓN

¡NUEVAS MÁQUINAS VENDIDAS!

Santiago Serveto (izq.) y el maquinista, con las dos picadoras FR9060 que ya tienen en casa

La picadora FR600 0 venvendida en León estuvo expexpppppppuesuesuestatat enenla a últúltimaima edediciiciónónó dedeededeeedeeeee la la la laa ferferfere ia ia iade de ded ValVaa encencia ia de de dedededededededede deeee DonDonDonDonDonDonDonnnonDonDonDonDoDonDoDDoDonD JuJuJuJuuuuuuanananan

SAANTTIAGO SERVETO PERNAAPROPIETARIO DE UNA GRANJA DE VACUNO DE LECHE Y DE LA EMPRESA DE SERVICIOS AGRÍCOLAS SERAGROMAQTamarite de Litera (Huesca)

“HEMOS COMPRADO MAYOR POTENCIA PARA TENER MÁS RENDIMIENTO PORQUE LO QUE LA GENTE QUIERE ES UN SERVICIO BUENO Y, SOBRE TODO, RAPIDEZ”

MARIO MARCOS CUETOSERVICIOS AGRÍCOLAS Y GANADEROS MARIOFresno de la Vega (León)

“HABÍA OÍDO HABLAR MUY BIEN DE LA EMPRESA Y YA HABÍA TRATADO CON ELLOS,AUNQUE NUNCA HABÍAMOS CERRADO UNA OPERACIÓN”

¿Por qué te has decantado por esta máquina?Porque ya tenemos otras dos picadoras FR un poco más pequeñas y han funcionado perfectamente. Por otra parte, porque para las averías habituales tenemos buen servicio de New Holland en la zona y, si es un problema técnico más complejo, tenemos la confianza en Durán.

La compra de la FR700 se efectuó en la pasadaFIMA y todavía no te la han entregado pero, ¿qué esperas de ella?Como mínimo, que me funcione como las que tengo. Hemos comprado mayor potencia para tener más rendimiento porque lo que la gente quiere es un servicio bueno y, sobre todo,rapidez.

¿Qué uso le vas a dar?En otoño picará maíz, pastone y egirasol y, en primavera, raigrás,cebada, trigo y alfalfa.

¿Influyó en tu compra que Durán Maquinaria Agrícola sea el distribuidor oficial de las picadoras de forraje New Holland en España? Sí, porque todo el mundo diceque tiene muy buen servicio y mucho recambio.

¿Has quedado satisfecho conel trato recibido?Sí, creo que hemos hecho una buena negociación.

¿Ya conocías la empresa o es la primera vez que confías en ella? Les habíamos compradorecambios, pero nuncamaquinaria nueva.

¿A qué picadora releva la FR700? ¿Por qué lacambiaste?A una FR9060 del año 2009 que lleva 6.000 horas de motor y que no ha dado problemas.Lo que ocurre es que nosotros necesitamos trabajar con máquinas nuevas, que rindan al máximo.

¿Por qué te has decantadopor esta máquina?La he comprado por el servicio que ofrece Durán. Nuncahe trabajado con picadoras New Holland y no sé cómo funcionan. Cierto es que me he informado sobre la máquina antes de comprarla, pero muchas veces de lo que se dice a lo que es...

¿La has probado ya?La tengo en casa desde mediados de febrero, pero todavía no he tenido la ocasión.

¿Qué esperas de ella?Que no se estropee y que elpicado sea de calidad.

¿Sustituye a otra picadora?Sí, y no a una sino a dos.La razón del cambio es que necesitábamos más potencia.Las que teníamos eran viejas pero iban bien.

¿Qué uso le vas a dar?Forrajes (veza, raigrás, centeno y trigo) y también maíz.

¿Ya habías trabajado con ellos anteriormente? Es la primera vez, pero había oído hablar muy bien de la empresa y ya había tratado conellos, aunque nunca habíamos cerrado una operación. Nunca escuché un comentarionegativo de Durán y eso tienemucho que ver.

PUBLIRREPORTAXE4

AFRIGA ANO XXI - Nº 118AFRIGA ANO XXI - Nº 118

CUBA PICHON

ENTREGADA EN

A CORUÑA

Búscanos en

JosJosé Mé María López, junto a lla cuba Pichon TCI 24500 Tridem

JOJOSÉSÉ MMARARÍAÍA LLÓPÓPEZEZ DDÍAÍAZZGANADERO Y PROPIETARIO DE SERVICIOS AGRÍCOLAS LÓPEZ FREIRETeixeiro (A Coruña)

“LA HEMOS PROBADO, Y EN CONDICIONES MUY ADVERSAS, YA QUE EL TERRENO ESTABA MUY MOJADO, EN CAMBIO, LA MÁQUINA SE DEFENDIÓ MUY BIEN GRACIAS A LA SUSPENSIÓN ACTIVA”

, ,, ,

¿Por qué te has decantado por esta máquina? ¿Qué la diferencia de otras de la competencia?En primer lugar, por el servicio que da Durán y también porque lamáquina cumple con creces todos los requisitos que le pedimos. Lavelocidad de carga del purín es independiente de la densidad y es muy rápida, ya que carga 24.500 litros en 3 minutos. El tren de rodaje tiene suspensión activa autoniveladora, lo que le da mucha estabilidad.Además, es la cuba más equipada del mercado. Otro aspecto quedestacaría es el sistema de esparcimiento por cañón bomba quepermite fertilizar las fincas desde fuera, hasta un máximo de 50 metros.

¿Cuánto tiempo hace que la tienes? Desde finales de febrero.

¿Qué esperas de ella?Mucha duración y muy pocos problemas. Es una máquina muy bien acabada.

Si ya la has probado, ¿cómo fue la experiencia?Sí, la hemos probado, y en condiciones muy adversas, ya que el terreno estaba muy mojado, en cambio, la máquina se defendió muy bien gracias a la suspensión activa.

¿Esta cuba sustituye a otra o se suma a las que ya tienen?Sustituye a otra que tenía tres años, pero tenía menos equipamiento y era menos profesional.

¿Influyó en tu compra que Durán Maquinaria Agrícola sea elimportador en exclusiva de Pichon para España? Sí, desde luego. Además, en estos momentos de dificultad que estamos atravesando, Durán siempre se presta a ayudar.

¿Ya conocías la empresa o es la primera vez que confías en ella? La conozco desde hace mucho tiempo.

¿Qué otros aperos has comprado recientemente en Durán?Una picadora de forraje New Holland FR9060, un remolque-picadorPöttinger 6610 Combiline, un rastrillo y un arado, también de Pöttinger.

La máquina está equipada conun sistema de esparcimiento por cañón que permite fertilizar lasfincas desde fuera

Tel. +34 982 227 165www.duranmaquinaria.com

PUBLIRREPORTAXE 5


CONVOCATORIAS6

A Facultade de Veterinaria de Lugo acolleu o 4 de marzo a novena edición da Xornada Técnica de Produción de Leite organizada por Africor Lugo e a revista Afriga, co patrocinio de AgroBank e Elanco e coa colaboración de Xenética Fontao, a Xunta de Galicia, Dismagán, IDEXX e a Deputación Provincial de Lugo.

O encontro foi inaugurado por Ángeles Vázquez, conse-lleira do Medio Rural; Álvaro Santos, deputado provincial; Laura Lema, responsable de Negocios e Sector Primario da delegación territorial de CaixaBank en Galicia, e José Carlos Vega e Juan Novo, presidentes de Africor Lugo e Afriga, respectivamente.

Diversos especialistas compartiron cos gandeiros os seus coñecementos nestas catro áreas co obxectivo de axudarlles a mellorar o rendemento das explotacións leiteiras.

O CRUZAMENTO INDUSTRIALNa primeira conferencia do día quixo abordarse o cruza-mento industrial de gando frisón con razas de aptitude cárnica, unha práctica cada vez máis habitual nas ganderías que debe facerse ben para que a venda dos xatos supoña un valor engadido. María Traba, veterinaria de Acruga, re-saltou a dificultade de parto, a duración da xestación e a fertilidade coma os tres parámetros fundamentais a ter en conta e ofreceu as conclusións dun estudo específico feito con datos do control leiteiro da provincia de Lugo de 2010 a 2014 que sitúan a raza Rubia Galega coma a máis equi-librada para os devanditos cruzamentos, posto que os seus touros son os máis fértiles e ten unha facilidade de parto elevada (do 86,51 %).

TRATÁRONSE O CRUZAMENTO INDUSTRIAL, O PERIPARTO DAS VACAS, O DIAGNÓSTICO DA PREÑEZ E A FALTA DE TERRAS

IX XORNADA TÉCNICA DE PRODUCIÓN DE LEITE. LUGO

Consulta o vídeo na web www.revistaafriga.com

Vista do auditorio durante a intervención de Fernando Fariñas


CONVOCATORIAS 7

A NOVA PROBA DE XESTACIÓN EN LEITESeguidamente interveu o tamén veterinario Christoph Egli, director de marketing de IDEXX, para presentar un novo test co que se pode diagnosticar a preñez das vacas a partir dunha mostra de leite, un servizo que vén de im-plantar o Ligal e cuxa finalidade é a mellora da eficiencia reprodutiva. Serve para detectar as glicoproteínas asociadas á xestación que se producen a nivel placentario e que au-mentan ata o momento do parto e pode facerse aos 28 días postinseminación. Destacou entre as súas vantaxes que é fácil de utilizar, dá bos resultados e comporta beneficios económicos, por exemplo, ao reducir o número de días de vacas baleiras porque as descobre con anterioridade.

A INMUNOLOXÍA NO PERIPARTOO público asistente puido escoitar ademais a Fernando Fariñas, codirector do ImmuneStem de Málaga, quen ex-plicou nun par de charlas, dun xeito ameno e ilustrativo, a inmunoloxía no periparto da vaca. Comezou por describir o sistema inmune do animal e o tipo de respostas deste contra as infeccións para enfatizar que cando unha vaca está xestante, no denominado periparto (os 90 días des-te período crítico), parte dese sistema está bloqueado e a fai máis vulnerable, o que sumado ao estrés fisiolóxico, a unha mala alimentación cun balance enerxético negativo e á inmunodepresión na glándula mamaria vai xerar unha baixada de defensas que pode desencadear un aumento de mamites, metrites e retención de placenta no posparto. Nas súas palabras, “os problemas do día a día no posparto teñen que ver totalmente co sistema inmunolóxico” e “o futuro está no uso de fármacos inmunomoduladores para equili-brar todo este proceso”.

A súa segunda intervención afondou precisamente na inmunomodulación na mamite como medio de previr as complicacións infecciosas secundarias relacionadas coa in-munodepresión.


De esquerda a dereita, Juan Novo, Ángeles Vázquez, José Carlos Vega, Álvaro Santos e Laura Lema

FARIÑAS: “OS PROBLEMAS DO DÍA A DÍA NO POSPARTO TEÑEN QUE VER TOTALMENTE CO SISTEMA INMUNOLÓXICO”


CONVOCATORIAS8

Ónega interactuou cos gandeiros para poñer de mani-festo que falar de terras é diferente para cada explotación e animounos a reivindicar a falta delas nas súas protestas porque “é algo no que ten competencias a Administración, máis que para marcar un prezo mellor”. Cre que as leis en vigor son suficientes pero hai que aplicalas e dotar de recur-sos humanos e económicos as ferramentas coas que xa se conta, e valorou a terra como “unha das poucas cousas que nos permitiría diferenciarnos no mercado internacional”.

Para Resch o problema é maior e conxuntural e a solu-ción está na creación de sistemas resistentes ante contextos de incerteza, isto é, na posta en marcha dunha “estratexia de sector” como a que puido observar na súa estadía en Ir-landa, coa que en épocas de bonanza non gañan moito pero en épocas de crise aguantan; neste sentido, bota de menos a definición dun modelo produtivo a longo prazo, un plan de futuro “que ten que establecer a Administración”.

A MESA REDONDAO xornalista Xoán Ramón Alvite moderou pola tarde un debate sobre a dispoñibilidade de terras para usos agrarios en Galicia no que participaron Ramón Saavedra (Colexio de Enxeñeiros Agrónomos de Galicia), Antonio Cres-po (Axencia Galega de Desenvolvemento Rural), Quico Ónega (Laboratorio do Territorio da USC) e César Resch (Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo), que achegaron distintos puntos de vista.

Saavedra fixo fincapé na necesidade de respectar a orde-nación para que sexan compatibles a produción forestal e a agrogandeira, de canalizar as denuncias de forma anónima e mesmo de “forzar a mobilidade” de terras.

Crespo defendeu que se deron unha serie de pasos, coma o Banco de Terras, a Lei de montes ou a Lei de me-llora da estrutura agraria de Galicia, pero recoñeceu que esta lexislación “ten pouco reflexo”, polo que remarcou que “hai que achegarlle á xente o que está feito”para que se aproveiten mellor estes instrumentos. Por outra banda, afirmou que sería interesante cuantificar que necesidade hai de terras, en alusión a parcelas que levan anos metidas no Banco e que non foron solicitadas para uso agrario, cuestionando o interese real nelas.

María Traba

De esquerda a dereita, Ramón Saavedra, Antonio Crespo, Quico Ónega, Xoán Ramón Alvite e César Resch

Christoph Egli


DEBATEUSE SOBRE A LEXISLACIÓN EXISTENTE E A SÚA APLICACIÓN, A DOTACIÓN DO BANCO DE TERRAS E O PAPEL DA ADMINISTRACIÓN

CHISEL REFORZADO EN DIFERENTES ANCHOS CON O SIN RODILLO

BATIDOR DE PURÍN. ESPECIAL PARA POZOS DE ARENA

FABRICAMOS EN 6, 7 Y 8.5 METROS

GRADILLA NIVELADORA PARA CAMAS DE ARENA. DE 4 A 7 DISCOS DE TRABAJO DEPENDIENDO DEL FORMATO DE LOS CUBÍCULOS

REMOVEDOR AVÍCOLA PARA TRACTOR (NOVEDAD)

OPCIONAL TRIPUNTAL DE CARGA

ENCAMADORAS SUSPENDIDAS DE 1M3 A 2.2M3

EXTENDEDOR DE SILO

W W W . C O R B A R S L L . C O M

CHISEL REFORZADO EN DIFERENTESANANCCHOSHOS CCON O SIN ON O SINRODILLO

BATIDOR DEPURÍN. ESPEPURÍN. ESPECCIALIAL PARA POZOS DEARENA

FABRICAMOS EN 6, 7 Y 8.5 METROS

GRADILLA NIVELADORAPARA CA AMAS DEARENA. DE 4 A 7 DISCOS DE TRABAJO DEPENDIENDO DEL FORMATO DE LOS CUBÍCULOS

REMOVEDOOR OAVÍAA COLA PAARA OTRACCTOR

EDAD))(NOV

OPCIONAL TRIPUNTAL DE CARGA

ENCAMADORASSUSPENDIDAS DE1M3 A 2.2M3

EXTENDEDORDE SILO

W W W . C O R B A R S L L . C O M

MAQUINARIA AGRÍCOLA CORBAR, S.L. Polígono Industrial San Julián de la Vega, s/n

27614 Sarria, Lugo // E-mail: [email protected]. y Fax: 982 53 14 63 // www.corbarsll.com

VISÍTANOS O LLÁMANOS

TE HAREMOS UNA DEMOSTRACIÓN

DISTRIBUIDOR PALAS QUICKE

PARA CORUÑA Y PONTEVEDRA

PÍDANOS PRESUPUESTO

EXTENDEDORES DE SILO DE Ø 70, 90 Y 110

ASTILLADORAS VERTICALES Y HORIZONTALES DE 8,10,12,15, 20 Y 25 TN.


CONVOCATORIAS10

XORNADA SOBRE O FUTURO DO SECTOR LÁCTEO EN GALICIA. LUGO

O agravamento da crise do sector leiteiro nestes últimos anos e a maneira en que se debe afrontar o problema de cara ao futuro inmediato e a longo prazo foi un dos puntos de debate no que coincidiron os catro participantes en cadansúa intervención.

C. Resch nun momento da súa intervención ante numerosos asistentes

O LEITE EN GALICIA, E AGORA QUE? Ese era o título que se podía ler no cartel co que o

Instituto Universitario de Estudos e Desenvolvemento de Galicia (Idega) anunciou a Xornada que organizou sobre o futuro do sector lácteo en Galicia o pasado 26 de febreiro en horario de mañá no salón de actos da Escola Politécnica Superior de Lugo.

O encontro contou coa participación de varios profe-sionais do sector, como o investigador do Ingacal César Resch, o primeiro dos relatores en intervir coa charla titu-lada “Posta en contexto da situación actual do sector lácteo. Perspectiva”. Resch distribuíu o seu relatorio en dúas par-tes: na primeira falou sobre a súa experiencia como estu-dante en Irlanda hai 25 anos e a súa volta a ese país como investigador durante varios meses no Centro de Investi-gación Moorepark; na segunda incidiu nos aspectos que, segundo o seu criterio, se poderían mellorar dende o punto de vista produtivo nas explotacións de leite de Galicia.

A continuación foi a quenda de Sergio Martínez, res-ponsable de I+D+i de Innolact, empresa que amosou como exemplo dunha peme innovadora, nacida en 2006 como resultado do proxecto de investigación da Aula de Produ-tos Lácteos da USC e cuxa principal marca comercializa-dora é Quescrem, dedicada á venda de diversas variedades de queixo de untar. Martínez fixo fincapé na diferenciación do seu modelo empresarial respecto do resto pola súa base tecnolóxica e por estar conformada por persoas provenien-tes do campo da investigación.

Tras a pausa do café, os directores xerais de Feiraco e de Central Lechera Asturiana, José Luis Antuña e Francis-co Sanmartín, ofreceron a súa visión dende a experiencia que dá o labor en dúas grandes cooperativas. Antuña rea-lizou un “debuxo” da situación do sector a través de datos numéricos, entre os que subliñou a mingua no número de explotacións leiteiras, non só en Galicia senón no resto de Europa, dato que contrasta co aumento da produción do leite. Pola súa banda, o director de Central Lechera Asturiana fixo un percorrido pola historia da súa coo-perativa e desagregou polo miúdo a constitución do seu

Consulta o vídeo na web www.afriga.tv

grupo empresarial: explotacións gandeiras participantes, número de socios etc. Sanmartín destacou como obxecti-vo principal da súa organización “a dignificación da pro-fesión do gandeiro”.

A rolda de participacións rematou coa mesa redon-da na que César Resch, José Luis Antuña e Francisco Sanmartín contestaron ás dúbidas e ás opinións do pú-blico asistente.

Sersia España Maragatos, 75 - 49600 BENAVENTE

+34 980 63 04 97 [email protected]

SE BUSCAN COMERCIALES PARA GALICIA

Distribuído en Galicia por:

Ctra. de Santiago, Km. 527210 LugoTelf: 982 221 966 Fax: 982 242 921E-mail: [email protected]

Maquinaria Agrícola O Rubio15847 Vilamaior, Santa Comba (A Coruña)Telf: 981 894 929 [email protected]

www.millarestorron.com

Gomas e Camas para Vacas

Fotos: Prinzing Maschinenbau

Tubular Bovino

Limpezas Automáticas

distribución material gandeiro

Gomas e Camas para Vacas

Limpezas Automáticas

Estabulacións Libres

Limpeza para parrillas Limpeza para parrillas

Palas FBS patentadas. Con sistema de pregamento no movemento inverso, para non danar as vacas no patio

DISTRIBUÍDO PARA ESPAÑA PORhttp://www.dismagan.es

Polígono Industrial do Corgo, parcela 3, 27163 O Corgo (Lugo)

E-mail: [email protected] // Web: www.dismagan.es

Distribuidor en Asturias:

distribución material gandeiro

Motor EW4, o

mercado

Descarga sobre canle con

apertura de tapa

Dispoñemos de Consúltenos.


CONVOCATORIAS14

XIV CONCURSO DA RAZA HOLSTEIN FRISIA DA TROFA. PORTUGAL

ENCANTO SID 362 PROCLAMOUSE VACA GRAN CAMPIONA

O municipio da Trofa celebrou do 4 ao 6 de marzo un novo Concurso da Raza Holstein Frisia, que xuntou na competición arredor dunha ducia de explotacións de Maia, Ponte de Lima, Marco de Canaveses, Celorico de Basto, Póvoa de Varzim, Vila do Conde e Amarante. O xuíz, Giuse-ppe Beltramino, decantouse na final pola femia presentada pola gandería Encanto Natural gañadora do campionato de intermedias e posuidora do mellor ubre. A calidade de óso, a maior elasticidade, a maneira de camiñar e o ubre, máis ancho e cunha inserción máis suave e forte na parte anterior, foron criterios determinantes para o seu triunfo.

Foto

: Fer

nand

o Ro

dríg

uez G

ando

y (Af

ricor

Lug

o)

Servicios Invivo e Invitro

aran as de gestación

ise o de programas gen cos

Trans erencia embrionaria

aboratorios móviles

[email protected]

[email protected]

Teixeira Atwood 8468, xovenca campiona



15CONVOCATORIAS

Cachán Jordan Marquesa Comercio de embriones en todo el mundo

Todas las razas: leche y carne

Creación de proyectosganaderos: Te asesoramos y ges onamos nanciación

Especialistas en seguros agrarios

[email protected]

Pereira Goldwyn Gipsy, vaca adulta campiona

Pereira Meridian Dinora, xata campiona e xovenca gran campiona

QR Cancun Eiken, vaca nova campiona



CONVOCATORIAS16

XV EUROPEAN OPEN HOLSTEIN SHOW. VERONA (ITALIA)

Este ano destacaron as posicións de La Portea Wind-brook Holly ET, a xovenca gran campiona, copropiedade de Flora Holstein e Alberto Medina con Portea Soc. Agr. (Italia); Hopeful Hvezda Bruhlhof (Ponderosa Holstein), que quedou primeira na sección de vacas de 5 anos e recibiu a mención de honor no campionato de vacas adultas; e Flora Atwood Mahela (Casa Flora), primeira na categoría de va-cas de 3 anos sénior. Xulgou o estadounidense Pat Conroy.

MANEXADORESNo palmarés da décima convocatoria do Junior Show que tamén se celebrou no recinto veronés figuran a coruñesa Cristina Carro, gañadora do campionato júnior de ma-nexadores, e o asturiano Plácido Mayo, como mellor ma-nexador sénior. A súa actuación na pista foi valorada por Attilio Tocchi.

O 5 de febreiro desenvolveuse en Verona unha nova edición do Dairy Show, en cuxo programa se incluíu o European Open Holstein Show, no que participou unha vintena de ganderías de Andalucía, Asturias, Cantabria, Cataluña, Galicia e Navarra.

Á esquerda, La Portea Windbrook Holly ET, xovenca gran campiona

Á dereita, Hopeful Hvezda Bruhlhof, mención de honor no campionato de vacas adultas

Flora Atwood Mahela, primeira na sección de vacas de 3 anos sénior

Cristina Carro, mellor manexadora júnior

Plácido Mayo, mellor manexador sénior

Foto

: Hol

stei

n Sp

ain

Foto

: Hol

stei

n Sp

ain

AMPLA REPRESENTACIÓN ESPAÑOLA NO DAIRY SHOW 2016



17CONVOCATORIAS

DE PARTE DE HOLSTEIN SPAIN, ¡GRACIAS A TODOS POR VUESTRO APOYO!

Recorte de Pezuñas Preventivo - Curativo

La Portea Windbrook Honey ET, segunda na sección de xovencas de 9 a 12 meses

Llinde Rosal Fever, segunda na sección de vacas de 2 anos sénior

Flora McCutchen Mahebra, segunda na sección de xatas de 6 a 9 meses

Campgran Rosanna Atwood, segunda na sección de xovencas de 22 a 26 meses



CONVOCATORIAS18

I ESCOLA DE XUÍCES DA RAZA FRISONA. RATES (PÓVOA DE VARZIM)

OS ALUMNOS EXERCERON COMO XUÍCES EN DIVERSAS GRANXAS Na mañá do primeiro día os estudantes xulgaron oito sec-

cións nas granxas Senras Dairy (Ribeirão, Vila Nova de Fa-malicão) e Sociedade Agrícola Balazeiro do Sobrado (Rio Mau, Vila do Conde) e pola tarde as prácticas realizáronas nas explotacións agropecuarias Fernando Martins e Avelino dos Santos Pinto, ambas situadas en Moreira (Maia). O segundo día desprazáronse ata Poiares (Ponte de Lima) para xulgar tres seccións na explotación Encanto Natural Agro-Pecuária, outras tres na Sociedade Agro-Pecuária Vilas Boas & Perei-ra e unha na granxa Leonel Fernando Batista Barbosa. As tres últimas seccións foron avaliadas na Escola Profesional de Agricultura de Ponte de Lima. Os futuros xuíces despedíron-se cunha cea de clausura na propia asociación.

Os días 16, 17 e 18 de febreiro levouse a cabo a I Esco-la de Xuíces da Raza Frisona, en Rates (Póvoa de Varzim), convocada pola Asociación de Produtores de Leite e Car-ne (Leicar), en colaboración coa Asociación Portuguesa da Raza Frisona (APCRF). Nesta primeira edición foi Jaume Serrabasa Vila (1974, Vic-Barcelona) o encargado de pre-parar os 62 alumnos participantes, procedentes de Portugal continental, Os Azores, Galicia e Asturias, que tiveron a oportunidade de valorar eles mesmos as vacas de diferentes explotacións gandeiras colaboradoras.

Foto

: Alb

erto

Med

ina

I ENCONTRO TÉCNICO-CIENTÍFICO DE NUTRICIÓN DE BOVINOS DE TRÁS-OS-MONTES E ALTO DOURO. VILA REAL

as conferencias dos especialistas participantes, nas que se abordaron diversos temas vinculados á área de nutrición animal, tales como alimentación, manexo ou custos da pro-dución láctea. A última das actividades do programa foi unha mesa redonda na que se debateu sobre se “Será posi-ble continuar reducindo os custos da produción de leite?”.

O Encontro finalizou coa sesión de clausura e desvelando o nome da persoa vencedora do concurso de carteis deseña-dos para esta edición.

A Universidade de Trás-os-Montes e Alto Douro foi o escenario deste evento, que nace coa pretensión de converterse non só nun foro de información científica senón tamén cultural.

Os días 12 e 13 de febreiro desenvolveuse o I Encontro Técnico-Científico de Nutrición de Bovinos organizado pola Asociación de Estudantes de Medicina Veterinaria da Universidade de Trás-os-Montes e Alto Douro de Portugal (AEMV-UTAD).

Durante as dúas xornadas preto de 250 estudantes e pro-fesionais do gando bovino de leite e de carne reuníronse no Edificio de Ciencias Agrarias desta Universidade con dous obxectivos: crear un novo espazo de opinión e presenciar

A PRIMEIRA EDICIÓN LEVOUSE A CABO CON GRANDE ÉXITO DE PARTICIPACIÓN

Tras las nuevas pruebas de diciembre y con más de 600 hijas, Eudon consolida sus fantásticos datos y se confirma como Nº1 indiscutible por Tipo con +3,34 y es superior a + 3 en Ubre y Patas.

Sus hijas son vacas potentes, profundas, con grupas anchas e impresionantes ubres, preparadas para durar más tiempo en el rebaño. Eudon también es positivo para todos

los rasgos de Salud, Fertilidad y Fácil Parto.

EUDONGO-FARM ROYAL EUDON ET TV TL - IT019990815781MILLION X SHOTTLE X O-MAN

T l b d di i b á d 600 hij E d lid f tá tiT l b d di i b á d 600 hij E d lid f tá ti

Ro

yal E

ud

on

Ba

lla

ta V

G86

Royal Eudon Vendemmia VG86 Zani Eudon Marsha VG86 GoFarm Eudon Rachel VG86

P. N . E u r ó p o l i s C / L o n d r e s 2 9 A - 2 8 2 3 2 L A S R O Z A S ( M a d r i d ) - T. 9 1 6 3 7 3 4 7 8 ~ s e m e n z o o @ s e m e n z o o . e sw w w . s e m e n z o o . i tw w w . s e m e n z o o . i t ~ s e m e n z o o @ s e m e n z o o . e s

N o e l B a l s a 6 1 9 7 6 0 9 1 6 ~ D i e g o S a n t o s 6 6 4 8 3 3 3 7 2 ~ I v a n T o r r a d o 6 5 0 8 9 4 5 6 5 ~ A l b e r t o L a m a s 6 8 0 1 1 5 0 1 9


CONVOCATORIAS20

O Clube de Xóvenes Gandeiros de Galicia (CXG) xuntou arredor dun cento de rapaces e rapazas na segunda edición do Encontro da Mocidade Gandeira, que ten como principais obxectivos a formación e o intercambio de experiencias dos máis novos.

O CXG REÚNE UN ANO MÁIS O FUTURO DO SECTOR comezou coa conferencia de Daniel Martínez Bello, quen falou sobre “Xenómica práctica. Xustificación económi-ca”. A el seguírono Yolanda Trillo, que explicou as claves do “Benestar entre animais, ambiente e persoas”, e Juan Cainzos, que se centrou no “Manexo dos datos do Control Leiteiro”. O último relatorio correu a cargo de Santiago García Souto e titulábase “Programa informático: xestión de granxa de leite”. A xornada foi clausurada por Rocío Manteiga e por Águeda Capón, presidenta e vicepresiden-ta do CXG respectivamente.

A cita desenvolveuse o sábado 30 de xaneiro dende as 9:30 da mañá no hotel restaurante Via Argentum de Sille-da (Pontevedra) e o encargado de inaugurala foi Manuel Cuíña, alcalde deste concello. A rolda de intervencións

Inauguración Charla de Daniel Martínez Bello


II ENCONTRO DA MOCIDADE GANDEIRA. SILLEDA

XORNADA DE VALORIZACIÓN DE RESIDUOS AGRARIOS. ABEGONDO (A CORUÑA)

COMO DIMENSIONAR AS FOSAS DE XURRO E XESTIONAR OS EFLUENTES E AS AUGAS PLUVIAIS

tes nunha visita de campo. Esta acción formativa enmar-couse no Programa Icoopera, cuxas claves foron dadas por Ruth Rodríguez Ferreiros, técnica de Agaca.

A Asociación Galega de Cooperativas Agroalimenta-rias (Agaca) organizou o 1 de febreiro unha xornada no Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM) para tratar a valorización de residuos agrarios, na que Juan Castro Insua falou de estratexias de dimensionamento das fosas para optimizar o valor fertilizante do xurro e aforrar custos e explicou como xestionar e separar os efluentes dos silos e as augas pluviais, o que logo comprobaron os asisten-


Distribuidas por:Avda. Terra Cha, 1127260 Castro Riberas de Lea (Lugo)e-mail: [email protected]

Telf.: 982 310 026659 445 627660 417 676

Fax: 982 310 295

SAT Couto da Granda de Castro de Rei (Lugo)Ganadería Novo de Cospeito (Lugo)

Distribuidas por:Avda. Terra Cha, 1127260 Castro Riberas de Lea (Lugo)e-mail: [email protected]

Telf.: 982 310 026659 445 627660 417 676

Fax: 982 310 295Ganaderia Sinesio de Curtis (A Coruña)

LA SALUD Y LONGEVIDADDE SUS ANIMALES

NUESTRA PRIORIDAD:


CONVOCATORIAS22

XXX CONCURSO MORFOLÓXICO DE GANDO BOVINO FRISÓN DE MENORCA. ALAIOR

AgroBank

PAC Horizonte 2020

Descubra todas as súas vantaxes

1.consideración de remuneración en especie e está suxeita a ingreso a conta. Oferta para domiciliacións de expedientes da PAC cun importe estimado superior a 500 €. NRI: 1386-2016/09681 www.CaixaBank.es/agrobank

En AgroBank poñemos á súa disposición os nosos especialistas para axudarlle na domiciliación e xestión da PAC.Ademais só por domiciliala anticiparémoslle as axudas cando o precise e vai levar1 un práctico termo.

A localidade menorquina de Alaior acolleu o 19 de marzo unha nova edición do certame morfolóxico de gan-do vacún leiteiro organizado pola Asociación Frisona Ba-lear. O encontro tivo lugar, como vén sendo habitual, no marco da Fira del Camp.

Participaron 164 animais chegados de 37 explotacións de Menorca. O encargado do seu xulgamento foi o asturiano Javier Freije Freije, xuíz nacional de Conafe. O palmarés estivo encabezado por Algendar Goldwyn Jara, unha femia de 7 anos propiedade da gandería Algendar d’en Gomi-la (Mahón), que repite por terceira vez consecutiva como vaca gran campiona da illa. A outra frisona que subiu ao máis alto do podio na súa categoría foi Alcai Outbond Ruleta, da gandería Alcaidus d’en Fabregas (Alaior), que se proclamou xovenca gran campiona. O galardón de xata campiona foi para Binimasso Explode Dukesa, da gandería Binimasso de Ferreries, mentres que o título de mellor cria-dor recaeu tamén en Algendar d’en Gomila.

É a terceira vez que Jara se proclama vaca gran campiona do concurso de Menorca. Esta frisona, propiedade da gandería Algendar d’en Gomila, tamén subiu ao máis alto do podio no campionato nacional de primavera 2015 e mais no de Campos (Mallorca) nos anos 2013 e 2014.

ALGENDAR GOLDWYN JARA XA NON SABE O QUE É PERDER EN MENORCA

Vaca gran campiona

Xata campiona (esq.) e subcampiona

Xovenca gran campiona

Mellor rabaño

GEA Farm Technologiesengineering for a better world

GEA Farm Technologies Ibérica S.L.

Avda. Sant Julià 147, 08403 Granollers, EspañaTelefono: +34 938 617 120,e-mail: agricola@gea com www.gea.com

¡Nuestra fórmula funciona!


CONVOCATORIAS24

POXA DE CASTRO DE RIBEIRAS DE LEA POXA DE CHANTADA

A VACA MELLOR PAGADA ALCANZOU OS 2.000 EUROS

O VOLUME DE NEGOCIO FOI DE 26.400 EUROS

SETE XOVENCAS FRISONAS ADXUDICADAS

O día 13 de febreiro o mercado gandeiro de Castro de Ribeiras de Lea (Castro de Rei) foi o escenario da primeira poxa organizada por Africor Lugo no que vai de ano. O pre-zo medio da venda foi de 1.780 € e lográronse adxudicar 16 dos 17 animais ofertados. De todos eles, o prezo máis alto foi para Cachán Jordan Marquesa, vaca presentada pola gandería chantadina Cachán, unha primeiriza parida de decembro, filla de Jordan, con nai MB-85, pola que se pagaron 2.000 €. A novidade da edición foi a poxa de dous machos de 14 meses, procedentes da Granxa Gayoso Castro, propiedade da Depu-tación Provincial de Lugo. O primeiro vendeuse por 900 €, un fillo de Dom, con nai Goldwyn BB-83. O segundo foi o fillo de Roumare con nai Castelverde Rudolph Pen, MB-85, que acadou un prezo case de récord, 1.850 €.

O mercado gandeiro de Chantada acolleu o pasa-do 12 de marzo a poxa de gando frisón organizada polo Concello chantadino e pola Cooperativa ICOS, coa cola-boración de Africor Lugo. O volume de negocio acadou os 26.400 € con 13 animais adquiridos dos 15 presenta-dos e un prezo medio de 2.031 €. O exemplar máis va-lorado foi Josmar Epic Pastora 4860, unha filla de Epic, con nai Xacobeo, parida en xaneiro, pola que se pagaron 2.650 €. Os compradores recibiron tres doses de cada un dos actuais touros de Xenética Fontao núm. 1 en España: Delano, mellor touro probado, e Quixote, mellor touro con proba xenómica.

O Concello de Boimorto e Africor Coruña levaron a cabo o 20 de marzo a terceira edición da Poxa de Xo-vencas da Raza Frisona. Presentáronse sete animais, dos cales se venderon os sete. O prezo medio acadado foi de 1.993 € e o máis elevado da xornada pagouse por Ferreiro Torrel 6873, adquirida por 2.200 €. O volume de negocio situouse en 13.950 €. Ao remate sorteouse unha xata en-tre o público e os compradores.

Cachán Jordan Marquesa

Josmar Epic Pastora 4860

Foto

: Fer

nand

o Ro

dríg

uez G

ando

y (Af

ricor

Lug

o)

Foto

: Fer

nand

o Ro

dríg

uez G

ando

y (Af

ricor

Lug

o)Fo

to: A

frico

r Cor

uña

Ferreiro Torrel 6873 vendida por 2.200 €

POXA DE BOIMORTO

Camiño vello de Mourelle, s/n – 15840 Santa Comba (A Coruña) – ESPAÑA

Consulte prezos sen compromiso

COMA SEMPRE, OS PRIMEIROS DENDE 1975

Coas nosas novas camas para area gaste só a area imprescindible

Colchóns Elmega: confort, duración, suavidade e impermeabilidade

TANQUES DE FRÍOBaixo consumo e alto rendemento

Salas de ordeño

Calidade e limpeza co mínimo consumo

OFERTA

A inxestión de materia seca (IMS) non é com-plicada de medir para esta explotación, xa que é proporcionada por Os Irmandiños dia-riamente. A mestura ten un 50 % de materia seca. As vacas producen máis e a inxestión tamén aumenta:

- IMS antes dos robots: 24,7 kg- IMS despois dos robots: 26,0 kg- Incremento da inxestión: 1,2 kg (5 %)

Con estes datos de partida, Ángel Miranda calcula o Índice de Conversión (IC), que se refire aos litros producidos por unha vaca por cada kg de MS que inxire:

- IC antes dos robots: 1,41 l/kg- IC despois dos robots: 1,56 l/kg- Incremento IC: 0,15 l/kg (10 %)

O seguinte paso é calcular o impacto econó-mico do cambio. Para iso, Miranda fixa un prezo do leite de 0,34 €/l (media Asturias) e un custo de MS de 0,266 €/kg MS (Os Irman-diños).

- Antes dos robots: 18,80 €/100 l- Despois dos robots: 17,04 €/100 l- Diferenza de custo (aforro): 1,76 €/100 l

(2,94 pts./l)

GANDERÍA SOLAGandería Sola está situada en Guiar (Vega-deo, Asturias), na fronteira con Galicia.

O gandeiro Javier Marcos dirixe esta explota-ción desde o ano 2001. A partir desta data construíuse unha primeira nave con 104 cu-bículos na que viven actualmente as vacas adultas e onde hai uns meses se instalaron 2 robots de muxido Lely Astronaut A4.

No ano 2005 externalízase a alimentación e en 2009 pásase ao Sistema de Mestura Hú-mida de Os Irmandiños.

En 2010 amplíase a estabulación cun novo patio para as xovencas e en 2011 instálase un primeiro robot Lely Astronaut A4 nesta nave.

En 2012, Javier decide externalizar a recría no Rancho Las Nieves. Na actualidade ten 126 xovencas alí.

2015 foi o momento de automatizar o muxi-do do resto da granxa, para o que se insta-laron 2 robots de muxido Lely Astronaut A4.

ESTUDO DO CAMBIO SALA DE MUXIDO - ROBOT LELYJavier puido observar mellor que ninguén e durante varios anos o sistema robotizado Lely no patio das xovencas e comparalo co muxido tradicional no patio das vacas adul-tas. Para poder cuantificar a diferenza de rendibilidade entre o sistema tradicional e o robotizado Lely, a Ángel Miranda –director da Área de Alimentación de Os Irmandiños SCG e asesor desta granxa– ocorréuselle medir a alimentación, a produción e os custos de pro-dución antes do cambio e semanas despois deste.

Os datos resumidos deste estudo son os se-guintes:

- Media de produción antes dos robots: 32,3 l- Media de produción despois dos robots:

40,5 l- Incremento de produción: 5,6 (16 %)

ROBOTIZACIÓN LELY PARA INCREMENTAR A RENDIBILIDADE. GANDERÍA SOLA. VEGADEO (ASTURIAS)A rendibilidade do muxido Lely fronte ao muxido tradicional en sala medida na Gandería Sola é de 200 € máis por vaca e ano. Esta é a conclusión do estudo realizado por Ángel Miranda González (técnico de Os Irmandiños SCG) que nos mostrou na xornada de portas abertas Lely desenvolvida no mes de febreiro nesta granxa.

Evolución do grupo de adultas ao meter o 2.º e o 3.º robot

Litros

+16 % +5 % +10 %Inxestión MS IC (l/kg MSI)

AntesDespois

40,5 1,56

1,41

32,3

24,7 26,0

42,040,038,036,034,032,030,028,026,024,022,020,0

1,60

1,50

1,40

1,30

Este aforro tradúcese en 200 €/vaca e ano. No patio de vacas adultas, cun total de 105 animais, significa 21.000 € de aforro pola efi-ciencia do muxido robotizado Lely.

Miranda termina o seu estudo demostran-do o impacto económico que ten mellorar o Índice de Conversión. O incremento dunha centésima supón 13 € por vaca e ano.

Queremos rematar este artigo dándolle as grazas a Ángel Miranda González por permi-tirnos mostrar os datos do seu estudo.

www.lely.com innovators in agriculture

EVOLVE.

AGROTEC ENTRECANALES SLLELY CENTER OUTEIRO DE REI27150 OUTEIRO DE REI (LUGO)Tel. + 34 609 85 77 [email protected]

A innovación ao servizo da gandería

O MELLOR SERVIZO O MÁIS PRETO POSIBLELely baséase no seu coñecemento das tecnoloxías máis avanzadas e das técnicas de diagnóstico máis recentes. Lely garante que só técnicos certificados interveñen no voso sistema de muxido automatizado.


EXPLOTACIÓN28

A día de hoxe, o rabaño ascende a 190 animais dos que 90 son vacas en lactación que son muxidas nunha sala de espiña de peixe de 16 puntos. A media da última campaña a 305 días foi de 11.600 kg, cun 4 % de graxa e un 3,4 % de proteína.

O traballo repártese entre toda a familia e non teñen ningún empregado.

A explotación pertence a unha pequena cooperativa da zona que lles recolle o leite aos seus 28 socios –que suman preto de 900 toneladas ao día– e o coloca no mercado. O seu destino é unha industria queixeira da denominación de orixe Grana Padano e outra que elabora queixo de pasta branda (tipo Stracchino); no verán, en cambio, entréganllo a Granarolo, o maior grupo lácteo do país.

Mincio Holstein atópase na localidade italiana de Valeggio sul Mincio, da que toma o seu nome. Os seus propietarios son Paolo Stanghellini, a súa esposa Donate-lla e os catro fillos do matrimonio: Mirko, Nicola, Davide e Ilenia.

O punto de partida da traxectoria desta familia gandei-ra atópase nun pequeno establo que Paolo xestionaba en parcería co dono das terras. A explotación actual, perten-cente unicamente aos Stanghellini, iniciou a súa actividade en 1995 con 12 xovencas. Desde ese momento, o progreso foi imparable ata converterse nunha das granxas de vacún leiteiro máis recoñecidas a nivel xenético en toda Italia. O aumento do número de cabezas foi paralelo ao da calidade dos exemplares.

No mes de febreiro, un equipo da revista Afriga viaxou ata a provincia italiana de Verona para coñecer a gandería Mincio Holstein, moi destacada no sector polo excelente nivel xenético dos seus animais. Dela procede o touro Mincio Holstein Ludico, situado nos primeros postos dos rankings de sementais italianos.

Paolo Stanghellini e os seus catro fillos

ALLEVAMENTO MINCIO HOLSTEIN. VERONA (VÉNETO-ITALIA)

A HISTORIA DE ÉXITO DUNHA FAMILIA DA REXIÓN DO VÉNETO



29EXPLOTACIÓN

INSTALACIÓNS E MAQUINARIA As instalacións abarcan uns 4.000 metros cadrados. Contan con dúas naves para o gando, unha para as vacas de leite e outra para as secas e a recría. As primeiras, que se agrupan nun único lote, dormen en cubículos de esterco semihúmi-do, ao igual que as secas e unha parte da recría. Os animais máis novos permanecen en cama quente de palla.

En canto á xestión do xurro, nesta explotación separan a parte sólida –que reciclan como material de encama-do– da líquida, a cal é depositada nunha fosa de grandes dimensións.

A maquinaria da que dispoñen é a que utilizan para as tarefas diarias do establo. En liñas xerais inclúe unha pa telescópica, un carro mesturador autopropulsado de 16 metros cúbicos, un tractor de 125 CV e unha cisterna para o xurro. Doutra banda, a maior parte dos labores agrícolas –preparación das terras, recolección e ensilados– contrá-tanlla a unha empresa externa.

º

Tel. (+34) 985 303 752 – www.easy-covering.com

P. de Somonte, c/Mª Glez. La Pondala nº 41, C.P. 33393 Gijón

Naves Ganaderas, Almacenes y Cobertizos

Gran aislamiento y luminosidad · Ventilaciones Automáticas · Mejores Condiciones internas

· AHORRO DE HASTA UN 90% EN CIMENTACIÓN

· MENOR ESTRÉS TÉRMICO

EASY-COVERING

Puerto de Vega (Asturias) O Pino (A Coruña)

Nave para novillas Ampliación de establo

A ración das vacas de produción cústalles 5,5 €/día

ALIMENTACIÓN E SUPERFICIEA ración das vacas de produción componse case exclusi-vamente de forraxes ensiladas: 25 kg de silo de millo, 10 kg de silo de trigo, 5 kg de silo de herba, 0,5 kg de palla e 10 kg de concentrado (millo, fariña de soia, soia tostada e suplementos minerais). O seu custo é de 5,5 euros por animal e día. Comenta Paolo que a transformación do leite en queixo non lles supón unha alimentación especial; no entanto, si precisa que antes a industria lles poñía restri-cións a algúns produtos, como a cantidade de colza contida na ración.

Dispoñen de 8 hectáreas de superficie agrícola en pro-piedade e doutras 13 en alugueiro destinadas á produción intensiva de forraxes. Nunha parte cultivan trigo e millo e na outra, millo e sorgo.

Cubículos de esterco semihúmido



EXPLOTACIÓN30

REPRODUCIÓN E XENÉTICANo ámbito reprodutivo, a media de días entre o parto e a concepción é de 150, utilizan unha media de 2,5 doses de seme por preñez e a taxa de reposición é do 25 %.

Consomen xenética italiana nun 80 % das insemina-cións, decantándose por touros equilibrados entre produ-ción, morfoloxía, sistema mamario e lonxevidade. “Elixo touros que me gustan e que sinto que encaixan no meu establo, deixándolle á alimentación a tarefa de mellorar a calidade”, afirma Paolo, aínda que tamén aclara que nunca os selecciona “extremadamente negativos en graxa nin en proteína”.

Se de rankings falamos, esta gandería é a número 2 de Italia por reconto de células somáticas. O GPFT (índice de selección xenético italiano equivalente ao ICO español) é de +1.000.

Da familia de vacas máis destacada da explotación naceu Mincio Holstein Laudan Ludico, fillo dunha Iron EX90 e neto dunha Skywalker, tamén EX90. Unha familia ma-terna moi produtiva e con bos niveis de proteína que, aco-plada con Laudan, deu lugar a un touro cun forte carácter leiteiro e alta lonxevidade, situado nos primeiros postos dos rankings de touros italianos.

A granxa destaca polo excelente nivel xenético do rabaño, con 1.000 puntos GPFT

A recría máis nova dorme en cama quente de palla

O touro Ludico, nacido en Mincio Holstein, é un dos máis utilizados actualmente na granxa

Compresor para a separación da parte sólida do esterco

PREZO DO LEITEO prezo base que lles pagan polo litro de leite na actualida-de oscila entre 0,345 e 0,350 euros máis/menos calidades (graxa, proteína, RCS e bacterioloxía). Antes, a duración dos contratos oscilaba entre seis meses e un ano, pero ago-ra, coa crise que atravesa o sector e coa volatilidade dos prezos, a duración é moi breve e asínanse cada dous ou tres meses e, incluso, mes a mes.

Paolo asegura que o que máis valoran economicamente as industrias é o reconto de células somáticas: “Para recontos in-feriores a 150.000 existe unha gratificación importante; en-tre 150.000 e 250.000, a prima é máis pequena; de 250.000 a 300.000 non hai premio nin penalización e, por enriba de 300.000, págase unha sanción. Ademais, se as células soben de 400.000, tamén desaparece a gratificación por proteína”. En canto ás porcentaxes específicas de graxa e proteína, as primas adáptanse ás dispostas nunha escala rexional.

Ante a pregunta de como ve a explotación no futuro, Paolo móstrase optimista e fai referencia aos seus fillos pequenos, xa integrados no negocio familiar. Explica que emprenderon investimentos recentemente –por exemplo, unha parte da nave de produción foi construída hai dous anos– co propósito de estar preparados para o porvir, e conclúe rotundo: “Temos a esperanza de que o mercado nos dará a razón”.

Almacenamento do esterco procedente da separación sólido-líquido dos residuos xerados polos animais

Almacén no que gardan a maquinaria


Dispoñen de grandes ventiladores para reducir o estrés por calor

VMS+VMS™ Spectra edición limitadaEl único robot de ordeño que puntúa diariamente la condición corporal de la vaca

www.delaval.es

Con la puntuación precisa y diaria de la condición corporal puedes planificar la alimentación para asegurar la adecuada reserva de grasa en el ciclo de lactación de la vaca. Esto promueve la producción de leche, la eficiencia reproductiva y la longevidad de la vaca y está disponible de serie en el VMS Spectra.

Para saber más sobre la edición limitada del VMS Spectra contacta con tu distribuidor local o mira nuestra página web www.delaval.es . DeLaval VMS™ – mucho más que un robot de ordeño.

Disponible solamente en 2016.


ECONOMÍA32

BOLETÍN OFICIAL DEL ESTADONúm. 25 Viernes 29 de enero de 2016 Sec. III. Pág. 7909

ANEXO

Contrato de suministro de leche cruda de vaca

Ámbito de aplicación: ganaderos CON código REGA

En ...................., a .......... de ..................... de 20.......

INTERVIENEN

De una parte, don .................................., con NIF ............................, actuando en nombre propio / en representación de ..............................., con NIF ........................, y con domicilio / domicilio social en ..................................., CP ............, calle .............., n.º ........, designando como domicilio a efectos de este contrato en ...................................., en su condición de receptor de leche. Dirección de correo electrónico ....................... Teléfono de contacto ........................

Y de otra parte, don .................................................., con NIF ................................, actuando en nombre propio / en representación .....de ........................, con NIF ..................., y con domicilio / domicilio social en ..................................., CP ........., calle .............., n.º....., en su condición de suministrador de leche. Código REGA ................................ Dirección de correo electrónico .................... Teléfono de contacto ...................

Ambas partes designan como domicilio de entrega y recogida de la leche en ............... .................., CP ........., calle ............, n.º.....

Interviniendo las dos partes en la representación indicada, se reconocen mutuamente la capacidad legal necesaria para formalizar este documento, y

EXPONEN

I. Que .......................................................... (en adelante el suministrador) se dedica a / tiene como objeto social la producción de leche cruda de vaca y realiza dicha actividad de conformidad con la normativa vigente.

II. Que .......................................................... (en adelante el receptor) cumple con la normativa vigente para el ejercicio de su actividad.

III. Ambas partes tienen interés en suscribir el presente CONTRATO DE SUMINISTRO DE LECHE CRUDA DE VACA aplicable a ganaderos CON código REGA, adoptando el modelo de Contrato-Tipo Homologado vigente a la fecha de suscripción del presente contrato, todo ello conforme a las siguientes

CLÁUSULAS

Primera. Objeto, volumen, calendario y modalidad de recogida.

1.1 El productor se compromete a entregar al receptor y este a adquirir, la cantidad de litros de leche cruda de vaca con la composición comercializable según la legislación vigente y, en su caso, con las especificaciones técnicas recogidas en el Anexo I, por el volumen, con la tolerancia y de acuerdo al calendario de entregas que figura en dicho Anexo I.

1.2 La cantidad contratada será entregada por el suministrador y recogida por el receptor en origen destino (cumpliméntese necesariamente con un SÍ o un NO en ambas casillas, según proceda una u otra), en el domicilio de entrega y recogida consignado en el encabezamiento, con un plazo de.... días como máximo desde su ordeño, salvo circunstancias de fuerza mayor especificadas en este contrato.

cve:

BO

E-A

-201

6-86

5Ve

rific

able

en

http

://w

ww

.boe

.es


Quinta. Finalización del contrato.

Son causas de finalización del presente contrato las siguientes:

a) La llegada de la fecha de vencimiento del mismo con arreglo a lo pactado en la cláusula 4.3.

b) El mutuo acuerdo de las partes, haciéndolo constar por escrito.c) La muerte, cese de actividad o incapacidad de cualquiera de las partes.d) El incumplimiento grave, que otorgará a la parte perjudicada el derecho a exigir la

resolución del contrato y el resarcimiento de los daños y perjuicios causados.Sin perjuicio de los casos que establece la ley, se considera incumplimiento grave el

impago del producto, el incumplimiento reiterado de los plazos de entrega o recepción, el incumplimiento reiterado de los parámetros de calidad de la leche, el incumplimiento reiterado en las especificaciones técnicas pactadas, en su caso, y el incumplimiento reiterado en los volúmenes pactados.

Se entenderá como incumplimiento reiterado el que se produzca al menos tres veces, consecutivas o no, en el plazo de vigencia del contrato o de cualesquiera de sus prórrogas, y que haya sido convenientemente comunicado a la parte incumplidora.

Sexta. Condiciones de modificación del contrato.

6.1 Las condiciones establecidas inicialmente en el contrato podrán ser excepcionalmente modificadas mediante adendas firmadas por ambas partes, y siempre antes de la finalización del contrato que se modifica. No tendrán validez las modificaciones que tengan como objetivo cambiar las condiciones iniciales del contrato relativas a la leche que ya haya sido entregada, ni se podrán modificar las fechas de entrada en vigor y/o finalización del contrato.

6.2 No obstante lo dispuesto en el apartado anterior, tampoco podrá modificarse, mediante adendas, el precio pactado, ni el tipo de precio (fijo, variable, mixto).

6.3 En el caso de que antes de la finalización de la vigencia del contrato se haya agotado la cantidad de leche correspondiente al volumen pactado, una vez aplicada la tolerancia establecida podrá modificarse, una única vez y previo acuerdo entre las partes, el volumen mediante adenda, manteniendo invariables el resto de elementos del contrato, en una proporción que suponga como máximo una modificación del 25 por ciento del volumen inicialmente acordado.

Séptima. Fuerza mayor.

Las partes deberán cumplir con sus obligaciones de suministro y adquisición especificadas en las cláusulas anteriores, salvo los casos de fuerza mayor demostrada entre los que se incluyen los derivados de huelgas, siniestros sanitarios o de otra índole, situaciones catastróficas o adversidades climáticas o cualquier otro tipo de circunstancia sobrevenida y ajena a la voluntad de las partes; circunstancias que deberán comunicarse tan pronto como sea posible, aplicándose las siguientes consecuencias (cumpliméntese necesariamente con un SÍ o un NO en todas las casillas, según proceda una u otra, pues las opciones son excluyentes):

a) Las consecuencias de un caso de fuerza mayor no serán consideradas como incumplimiento de contrato, a los efectos de dar lugar a una indemnización.

b) Los casos de fuerza mayor no serán motivo de resolución de contrato, salvo que haya tenido como consecuencia el cese de la actividad de alguna de las partes contratantes, o que se haga por mutuo acuerdo.

c) En caso de que se den las causas de fuerza mayor descritas se suspenderá la vigencia de las cláusulas que componen el presente contrato hasta que se restituyan las normales condiciones de funcionamiento, constatándose por ambas partes que las mencionadas causas han cesado.

cve:

BO

E-A

-201

6-86

5Ve

rific

able

en

http

://w

ww

.boe

.es


Segunda. Precio y condiciones de pago del suministro.

2.1 El precio total a aplicar en el presente contrato será el resultado de sumar o restar al precio libremente pactado en el Anexo II, el importe de los conceptos variables, primas y penalizaciones que se acuerdan entre las partes y se definen en el Anexo III de este contrato.

2.2 Al precio a abonar por el receptor se le aplicará el IVA, o cualquier otro impuesto o tributo que lo pudiera sustituir, al tipo que resulte aplicable de conformidad con la legislación vigente en cada momento.

2.3 El pago de la facturación mensual se hará efectivo mediante ............................... y, conforme a la normativa vigente, antes de los 30 días del mes vencido.

Tercera. Calidad y trazabilidad.

3.1 La leche deberá cumplir la normativa en vigor referida a las condiciones higiénicas y sanitarias de la misma. Deberá asimismo cumplirse la normativa de control que deben tener los operadores del sector lácteo.

3.2 El receptor rechazará la leche que incumpla los requisitos contemplados en la normativa y que impidan su comercialización, así como la que incumpla las especificaciones técnicas pactadas, en su caso, sin que el suministrador tenga derecho a indemnización alguna.

3.3 La determinación de calidad se hará mediante toma de muestras de acuerdo con la normativa existente para ello.

3.4 A efectos de la cuantificación de las primas y penalizaciones, la calidad de la leche suministrada será la resultante de los análisis realizados por el Laboratorio Interprofesional ............................, al cual ambas partes acuerdan someterse.

Para la comprobación de las especificaciones técnicas adicionales, en su caso, el receptor utilizará los sistemas de autocontrol validados oficialmente y en caso de discrepancia, las partes acuerdan someterse a los análisis realizados por el Laboratorio Acreditado ...............................

3.5 El suministrador declara que su explotación tiene calificación sanitaria de .........., y se obliga a comunicar de forma inmediata, cuando le sea comunicado por la autoridad competente, al receptor cualquier modificación en la calificación sanitaria que pueda afectar a la seguridad alimentaria de acuerdo a la normativa vigente.

Cuarta. Duración y prórroga.

4.1 Conforme a la normativa vigente, los contratos en los que participe como suministrador un productor tendrán una duración mínima de un año. No obstante, el productor podrá rechazar esa duración mínima en supuestos debidamente justificados y notificados por el productor a la autoridad competente de la comunidad autónoma donde radique su explotación a la mayor brevedad posible.

4.2 El presente contrato tiene una duración de ............... meses a partir de su entrada en vigor, fijada en la fecha .............................

4.3 El presente contrato podrá (cumpliméntese necesariamente con un SÍ o un NO en ambas casillas, según proceda una cosa u otra, pues las opciones son excluyentes):

a) Renovarse automáticamente.

El contrato se prorrogará de manera automática por periodos iguales a los inicialmente pactados, a no ser que cualquiera de las partes notifique expresamente a la otra su voluntad de no renovarlo al menos tres meses antes de la fecha de finalización del contrato o de cualesquiera de sus prórrogas.

La denuncia de la prórroga deberá notificarse a la comisión de seguimiento de INLAC referida en la cláusula octava a los efectos de tener por finalizado el contrato.

b) Finalizar automáticamente.

El contrato finalizará de manera automática a la finalización del plazo pactado. cve:

BO

E-A

-201

6-86

5Ve

rific

able

en

http

://w

ww

.boe

.es

CONTRATO DE SUBMINISTRACIÓN DE LEITE CRU DE VACAReprodución do contrato-tipo homologado para a subministración de leite cru de vaca aplicable a gandeiros con código REGA, que rexerá durante un ano.


33ECONOMÍA

Antón Camarero SuanzesAlimentación e ReproduciónTelf. 646 302 [email protected]

“O sistema PDI (INRA) permite un equilibrio entre proteína e enerxía para facer as racións máis saudables e económicas”


Octava. Comisión de seguimiento de INLAC.

El control, seguimiento y vigilancia del cumplimiento del presente contrato, a los efectos de los derechos y obligaciones de naturaleza privada, se realizará por la comisión de seguimiento correspondiente, constituida en el seno de la Interprofesional Láctea (INLAC) de forma paritaria conforme a lo establecido en la legislación vigente.

Dicha comisión podrá delegar en una entidad privada, independiente y de acreditada solvencia, la custodia de documentos y datos confidenciales.

Novena. Conciliación INLAC y resolución de conflictos.

9.1 En caso de existir diferencias en la interpretación o ejecución del presente contrato, las partes someterán la controversia al procedimiento de conciliación y vista previa ofrecido por INLAC. Las solicitudes de inicio del procedimiento deberán presentarse dentro de los tres meses siguientes a la fecha en que se produjo el supuesto incumplimiento. El órgano ante el que se presentarán las solicitudes será INLAC o la entidad independiente que esta designe. El procedimiento de conciliación y vista previa puede consultarse en la página web de INLAC (www.inlac.es).

9.2 En caso de que se mantengan las diferencias, las partes acuerdan (cumpliméntese necesariamente con un SÍ o un NO en ambas casillas, según proceda una cosa u otra, pues las opciones son excluyentes):

a) Someter la controversia a los tribunales ordinarios. b) Someter la controversia a arbitraje de derecho administrado por la Corte

Española de Arbitraje, de acuerdo con su reglamento y estatuto, a la que se encomienda la administración del arbitraje y el nombramiento de un único árbitro.

En caso de sometimiento a arbitraje, la controversia se resolverá definitivamente en un único procedimiento.

Décima. Tratamiento y custodia de información.

Ambas partes se obligan a tratar el contenido y condiciones de este contrato con estricto sometimiento a la normativa de defensa de la competencia y demás disposiciones legislativas que pudieran ser de aplicación, al manejo y custodia de las informaciones y datos que se contienen en el mismo.

Undécima. Posibilidad de compensación.

En el momento en que finalice el contrato, las partes estarán legitimadas para compensar los saldos pendientes entre ellas, siempre que sean líquidos, exigibles y estén pacíficamente reconocidos por las partes. En el caso de que existieran saldos derivados de préstamos o créditos, deberá estar estipulado en dichos préstamos o créditos la posibilidad de compensación.

De conformidad con cuanto antecede y para que conste a los fines precedentes, se firman tres ejemplares (o, en su caso, cuatro) a un solo efecto en el lugar y fecha expresados en el encabezamiento, remitiendo el receptor cada una de las copias a sus respectivos destinatarios.

El receptor El suministrador

Fdo.: Fdo.:

C Copias:

1. Suministrador.2. Receptor.3. INLAC (el receptor enviará a INLAC en el plazo de 15 días tras la firma del

contrato, copia escaneada de un ejemplar del presente contrato a la dirección de correo electrónico [email protected]). cv

e: B

OE

-A-2

016-

865

Verif

icab

le e

n ht

tp://

ww

w.b

oe.e

s


ANEXO I

Composición, especificaciones técnicas, calendario de entregas y tolerancia

I.1 La composición y, en su caso, las especificaciones técnicas de la leche tipo objeto de este contrato, para la cual se establece el precio pactado, son ......................................

I.2 El volumen total de litros de leche para la totalidad del período del contrato es de .....................................

I.3 La tolerancia aplicable para la totalidad del periodo del contrato es de ..................La tolerancia que se establezca no podrá superar o ser inferior en un +10 % al volumen

total de litros de leche contratado.I.4 El volumen y tolerancia especificados (cumpliméntese necesariamente con

un SÍ o un NO en ambas casillas, según proceda una u otra, pues las opciones son excluyentes):

a) Se aplicará a un único periodo del contrato. b) Se acuerda establecer el siguiente número de subperíodos, libremente

pactado entre las partes, con el siguiente volumen y tolerancia concretos para cada período:

(Cumpliméntese necesariamente con un SÍ o un NO en todas las casillas, según proceda, consignándose solo los datos de los periodos pactados por las partes.)

Subperíodo 1 (de ......... a ........): Cantidad ............. % tolerancia ............. Subperíodo 2 (de ......... a ........): Cantidad ............. % tolerancia ............. Subperíodo 3 (de ......... a ........): Cantidad ............. % tolerancia ............. Subperíodo 4 (de ......... a ........): Cantidad ............. % tolerancia ............. Subperíodo 5 (de ......... a ........): Cantidad ............. % tolerancia ............. Subperíodo 6 (de ......... a ........): Cantidad ............. % tolerancia ............. Subperíodo 7 (de ......... a ........): Cantidad ............. % tolerancia ............. Subperíodo 8 (de ......... a ........): Cantidad ............. % tolerancia ............. Subperíodo 9 (de ......... a ........): Cantidad ............. % tolerancia ............. Subperíodo 10 (de ......... a ........): Cantidad ............. % tolerancia ............. Subperíodo 11 (de ......... a ........): Cantidad ............. % tolerancia ............. Subperíodo 12 (de ......... a ........): Cantidad ............. % tolerancia .............

La suma de los volúmenes y las tolerancias de cada subperíodo deben ser coherentes con el volumen y la tolerancia totales del contrato. En caso de discrepancia, prevalecerá el volumen total de leche para la totalidad del período del contrato (I.2), así como la tolerancia aplicable para la totalidad del periodo del contrato (I.3).

cve:

BO

E-A

-201

6-86

5Ve

rific

able

en

http

://w

ww

.boe

.es


ECONOMÍA34


ANEXO II

Precio

II.1 Se entiende por:

a) Precio Fijo: aquel que no varía ni depende de ningún índice, independientemente de que puedan ser distintos precios en función del volumen.

b) Precio Variable: aquel que varía dependiendo de la variación de uno o más índices o parámetros.

c) Precio Mixto: aquel que se compone de una parte fija y una parte variable.

II.2 En caso de que se utilicen índices de referenciación o parámetros específicos, estos deben incluirse de manera clara. En todos los casos, estos indicadores de referencia deben ser objetivos, verificables, no manipulables y procederán de fuentes públicas y accesibles por las partes; (por ejemplo, los índices de Referenciación Láctea elaborados y puestos a disposición del sector por INLAC).

II.3 Las partes acuerdan que el precio de la leche objeto del presente contrato será (Cumpliméntese necesariamente con un SÍ o un NO en todas las casillas, según proceda una u otra, pues las opciones son excluyentes):

Modalidad A: Precio fijo ................................ (Añadir unidades: €/1000 l, €/l ........)

Modalidad B: Precio variable:

Modalidad C: Precio mixto:

cve:

BO

E-A

-201

6-86

5Ve

rific

able

en

http

://w

ww

.boe

.es


ANEXO III

Parámetros de composición y de calidad de la leche: Primas y penalizaciones asociadas

CONCEPTOS VARIABLES. PRIMAS Y PENALIZACIONES

CONCEPTOS Euros / 1000 litros cantidades fijas

Composición FISICOQUÍMICA –Grasa y Proteína- (miles/ml) (1)

Presencia de GÉRMENES (miles/ml) (2)

Presencia de CÉLULAS SOMÁTICAS (miles/ml) (3)

CALIDAD EXTRA (4)

Destrucción de la leche por presencia de inhibidores (5)

Punto crioscópico (6)

Prima cantidad / cuota (7) LITROS

OTROS CONCEPTOS (8)

cve:

BO

E-A

-201

6-86

5Ve

rific

able

en

http

://w

ww

.boe

.es

http://www.boe.es BOLETÍN OFICIAL DEL ESTADO D. L.: M-1/1958 - ISSN: 0212-033X

A L C A N Z A N D O L A S C I M A S M Á S A L T A S

N I A G R A x S H O T T L E x M O R T Y

HIMALAYA HIMALAYA

GRANRANNOVEDAD

ESCOLMO, S.L.Distribuidor para Galicia y AsturiasC/ Magnolia, 80 bajo27003 - LugoTfno.: 982 217 633Fax: 982 213 144e-mail: [email protected]


ECONOMÍA 36

O novo contrato para a compra de leite polas indus-trias foi desenvolvido no seo da Interprofesional Láctea (INLAC) por parte de representantes das industrias e produtores. Constitúe un paso adiante no proceso de es-tablecer unhas relacións máis transparentes no sector lác-teo. Supón un avance sobre a situación anterior, pero para coñecer o seu verdadeiro alcance haberá que agardar pola súa aplicación nos novos contratos a asinar nos próximos meses. Primeiro, porque a súa utilización vai ser volunta-ria; segundo, porque para darlle unha maior estabilidade ao sector tamén habería que establecer uns contratos simi-lares nas vendas posteriores das empresas intermediarias que lles recollen leite aos gandeiros coas industrias e das industrias coa distribución; e, terceiro, porque o contrato debería ser o resultado dunha negociación e non dunha imposición pola industria, que é a parte con maior poder de negociación.

O contrato contén todos os elementos ou cláusulas que deben ser incluídos nun contrato deste tipo: obxecto, vo-lume, calendario e modalidade de recollida, prezos e con-dicións de pago, calidade, duración e prórroga, así como o establecemento dunha comisión de seguimento e o pro-cedemento para a conciliación e resolución de conflitos.

Establece a cantidade de leite contratado, que non po-derá ser superior ou inferior ao 10 % do volume en litros indicado; no caso de superarse ese límite superior do 10 % antes de finalizar o contrato só se podería ampliar se esti-vesen de acordo as dúas partes.

O prezo pode ser fixo ou variable e debe quedar fixado neste caso o índice ao que irán referidas as variacións no prezo.

Terá unha duración mínima dun ano, debendo indicar se acaba ao final dese período ou ben queda renovado por outro similar; neste caso habería que comunicar unha po-sible renuncia á prórroga con polo menos tres meses de antelación. No caso de non cumprirse o contrato a parte prexudicada terá dereito a esixir a súa resolución e a com-pensación polo prexuízo causado. Neste caso considérase incumprimento grave a falta de pagamento do leite, dos prazos de entrega, da calidade ou do volume, cando suce-den máis de tres veces.

O control, o seguimento e a vixilancia do cumprimento do contrato realizarase pola comisión de seguimento co-rrespondente, constituída no seo da INLAC con represen-tación das partes de industrias e produtores. Cando existan diferenzas na interpretación ou execución do contrato, as partes someterán a controversia ao procedemento de con-ciliación e vista previa ofrecido pola INLAC dentro dos tres meses seguintes á data en que se produciu o suposto incumprimento. No caso de que se manteñan as diferen-zas, as partes poden someter a controversia aos tribunais ordinarios ou á arbitraxe.

Valoración das debilidades e das fortalezas do contrato para a venda de leite de vaca que entrou en vigor o 1 de febreiro de 2016.

Francisco Sineiro Escola Politécnica Superior de Lugo (Universidade de Santiago de Compostela)

O NOVO CONTRATO HOMOLOGADO DO LEITE


ECONOMÍA 37

ASPECTOS CLAVENo contido do contrato hai catro asuntos clave con respec-to á experiencia recente. O primeiro é a fixación da produ-ción de leite, que debería referirse polo menos á cantidade recollida na última campaña con cotas; con respecto a este punto están a presentarse dous problemas con algunhas in-dustrias: por estar a fixarse unhas producións inferiores ás do último ano, e pagando as cantidades que as superen a un prezo referido ao do leite en po, ou por distribuír a cantida-de anual en doce partes mensuais iguais sen ter en conta as variacións estacionais existentes na produción. O segundo asunto refírese á duración do contrato, pois no último ano foi de 4,2 meses para os contratos entre produtores indi-viduais e industrias, que está moi por debaixo do período mínimo dun ano fixado con carácter xeral, que na maior parte dos casos é promovido pola industria, que forza ao gandeiro para presentar esta solicitude ante a Consellería. O terceiro é a fixación do prezo e as primas, con aumentos en varias industrias nos valores mínimos de graxa, proteína ou bacterioloxía para o cobro das primas, que na práctica equivale a un descenso no prezo final. Por último, deberíase establecer unha fianza ou a existencia dunhas instalacións industriais mínimas para darlles autorización como reco-lledores de leite aos compradores que non son industriais para evitar así posibles problemas de impagos, tal como ocorreu nalgúns casos nos últimos meses.

E o máis importante, vai seguir quedando fóra un asunto central, que é a negociación entre as dúas partes do prezo, o volume de produción e o importe das primas. Deste xei-to os contratos realizaranse con base neste modelo pero o seu contido vai seguir sendo fixado pola industria e acep-

tado polos gandeiros ao non quedarlles outra opción. Así continuarán sen levar á práctica o conxunto de medidas aprobadas no ano 2008 na Política Agraria Común para a adaptación ao novo escenario sen cotas. Con este fin esta-blecéronse os contratos e as Organizacións de Produtores (OP) como un medio de equilibrar o poder de negociación entre os produtores e compradores de leite.

Esta situación contrasta coa experiencia dos contratos negociados en Francia por parte das OP e as industrias. No último informe do Ministerio de Agricultura de Fran-cia sinálase que un 85 % da produción está amparada por contratos negociados e a negociada por medio de Organi-zacións de Produtores supera o 60 %.

A negociación dos contratos e o bo funcionamento das Organizacións de Produtores deberían ser un asunto cen-tral na nova situación sen cotas para mellorar a debida transparencia no mercado e para unha repartición máis equilibrada do valor producido co leite. As elevadas di-ferenzas de prezos existentes nos últimos meses que van desde os 31-33 céntimos ata os 19-25 noutro extremo son debidas fundamentalmente á empresa que recolle o leite. E estas diferenzas cáusanlles prexuízos graves aos gandeiros, que están a percibir os prezos máis baixos, por afectar á súa supervivencia, pero tamén á competencia entre as in-dustrias, porque parte do leite recollido a baixo prezo que supostamente vai ser destinado a leite en po pode acabar en leite envasado. E, ademais, porque a carencia de Orga-nizacións de Produtores activas pode limitar a aplicación efectiva da medida aprobada o 14 de marzo no Consello de Ministros de Agricultura da Unión Europea sobre a regu-lación da produción de leite en período de crise.

- R

CS

Lal

lem

and

405

720

194

- 0

3200

9.

www.lallemandanimalnutrition.comLALLEMAND BIO, SLTelf : +34 93 241 33 80 - Email : [email protected]

ACTÚAEN TU

EXPLOTACIÓN

COSTE DE LAINMUNODEPRESIÓN

SUPUESTOS:

Explotación con 100 vacas en lactación y una incidencia de mastitis del 10 %, de

metritis del 15 % y de retención de placenta del 8 %, precio de la leche: 0,33 €/l.

COSTES ECONÓMICOS*:

En esta granja ejemplo, el coste total que conllevan las enfermedades asociadas

con la inmunodepresión es de:

HORAS DE TRABAJO ADICIONALES:

1 vaca enferma = 10 minutos al día. Durante 5 días (mastitis), 3 días (metritis)

y 1 día (retención de placenta) =

Mastitis: 4.180 € Metritis: 4.575 € Retención de placenta: 552 € 9.307 €

EXPLOTACIÓN DE EJEMPLO

17 horas de trabajo extra

PASO 1

Neutrófilos = células de la primera línea de defensa

Casi todas las vacas experimentan una depresión de su sistema inmunitario en el periparto 1.

¿QUÉ ES LA INMUNO-DEPRESIÓN PERIPARTO?

CONSECUENCIAS PARA EL GANADERO

CONSECUENCIASPARA LA VACA

DISMINUCIÓN DE LA FERTILIDAD

LECHEDESECHADA

SACRIFICIOPREMATURO

PÉRDIDASDE LECHE

MUERTEDE LAVACA

DESÁNIMOTRABAJOTRATAMIENTO

FRACASOINTERRUPCIÓN RUTINASUSO ANTIBIÓTICOS

REDUCCIÓNBIENESTAR

ANIMAL

ESTRÉSFRUSTRACIÓN

PÉRDIDADE TIEMPO

*El coste medio de estas patologias se ha calculado a partir de datos de granjas reales de Europa mediante

la herramienta de evaluación económica (Risk Assessment Tool) desarollada y presentada por el Dr. Michael

Overton -World Buatric Congress 2014, Cairns (Australia), National Mastitis Council 2014, Gante (Bélgica).

Nota: este cálculo no contempla el impacto global que tienen estas enfermedades en la fertilidad y el

rendimiento reproductivo.

Utiliza una herramienta sencilla, como un registro para las vacas

en transición donde anotar los casos de mastitis, metritis y retenciones de placenta.

Keto-Track App es la herramienta

digital de monitorización de las enfermedades

REGISTRAR LAS ENFERMEDADES

POSPARTO

Referencias: 1. Goff JP (1997) Physiological changes at parturition and their relationship to metabolic disorders, Journal of Dairy Science; 80:1260-1268. 2. Sordillo LM (2005), Factors affecting mammary gland immunity and mastitis susceptibility. Livestock Production Science; 98: 89–99. 3. Hammon DS et al (2006) Neutrophil function and energy status in Holstein cows with uterine health disorders. Veterinary Immunology and Immunopathology; 113: 21–29. 4. Kimura K, Goff JP, Kehrli ME (2002) Decreased neutrophil function as a cause of retained placenta in dairy cattle. Journal of Dairy Science; 85: 544–550. 5. Kehrli ME, Kimura KK,

Estrés/Cortisol

RETENCIÓNDE PLACENTA METRITISMASTITIS

El calcio es de vital importancia para la

activación de las células inmunitarias

frente a una infección. El calcio intervieneen la fagocia tosis y el estallido oxidativo.6

Las vacas con hipocalcemia (bajos nivelesde calcio en sangre) presentan un riesgomayor de sufrir metritis puerperal (tóxica).7

El cortisol, la denominada ‘hormona del estrés’, está

elevado en el parto. Esto tiene un efecto negativo sobre la actividad de los neutrófilos, el principal tipode leucocitos implicado en la lucha contra losagentes invasores.5

Los niveles elevados de cuerpos cetónicostienen un efecto negativo sobre la actividad

y la migración de los leucocitos.5

CONSULTA A TUVETERINARIO

Cuerpos cetónicos y betahidroxibutirat

o (B

HBA

)ENFERMEDADESASOCIADAS

La Healthy Start Check List es una herramienta de evaluación de riesgos fácil de usar en la explotación.

HACERLE FRENTE

Herramientas como estas permiten identificar los factores de riesgo

y señalar la necesidad de intervenir.

PASO 2 PASO 3

IDENTIFICAR LOSFACTORES DE RIESGO

Balanceenergéticonegativo

Niveles deminerales/

calcio

de neutrófilos y linfocitos, células que desempeñan un papel primordial en la defensa frente a las infecciones.

Esta situación aumenta el riesgo de las vacas a sufrir

enfermedades en el posparto como la MASTITIS2, la

METRITIS3 y la RETENCIÓN DE PLACENTA4.

1 40%

25AL

DE LA FUNCIÓNINMUNITARIA

LA INMUNODEPRESIÓNIMPLICA UN DESCENSO DEL

Elanco, The Vital 90TM Days y la barra diagonal son marcas registradas propiedad de o autorizadas por Eli Lilly and Company y sus filiales.© 2016 Elanco Animal Health.ESDRYIRS00051a

Visita espaciothevital90days.com para más información acerca de la inmunodepresión

Tu veterinario puede realizar un análisis en granja usando la herramienta

digital Rick Assessment Tool (RAT), una aplicación para iPad dedicada al periodo The Vital™ 90 Days.

Goff JP, Stabel JR, Nonnecke BJ (1999) Immunological dysfunction in periparturient cows. What role does it play in postpartum infectious diseases? In: AABP conference proceedings. American Association of Bovine Practitioners 1-10. 6. Martinez N, Sinedino LD, Bisinotto RS, Ribeiro ES, Gomes GC, Lima FS, Greco LF, Risco CA, Galvão KN, Taylor-Rodriguez D, Driver JP, Thatcher WW, Santos JE (2014) Effect of induced subclinical hypocalcemia on physiological responses and neutrophil function in dairy cows. Journal of Dairy Science; 97: 874-87. 7. Martinez N., Risco CA, Lima FS, Bisinotto RS, Greco LF, Ribeiro ES, Maunsell F, Galvão K, Santos JE (2012) Evaluation of peripartal calcium status, energetic profile, and neutrophil function in dairy cows at low or high risk of developing uterine disease. Journal of Dairy Science; 95:7158-72.


PRODUCIÓN40

INTRODUCIÓNO crecemento da poboación desencadeará nos vindeiros anos unha maior demanda de produtos gandeiros e unha maior competencia polas materias primas.

Analizo as principais causas das emisións dos gases prexudiciais para o medio ambiente no vacún de leite e ofrezo algunhas estratexias nutricionais co fin de reducilas ao tempo que logramos un maior rendemento na produción leiteira.

Ao escenario de incremento de prezos de materias pri-mas debémoslle engadir os efectos do cambio climático nas colleitas, co cal deberemos alimentar máis eficiente-mente os nosos animais, así como producir alimentos máis sustentables e saudables. A clase media será máis alta (máis urbana), o que significa que haberá menos poboación dedi-cada a producir alimentos, así como un maior crecemento da poboación da terceira idade. Tamén se prevé que tres mil millóns de persoas sairán da pobreza para entrar na clase media.

Ángel Ávila CoyaVeterinario asesor de vacún de leite

PRODUCIÓN DE LEITE EFICIENTE, SAUDABLE E SUSTENTABLE CO MEDIO AMBIENTE (A PEGADA DE CARBONO)

180

230

280

330

380

430

480

530

580

630

Xan-06 Xan-07 Xan-08 Xan-09 Xan-10 Xan-11 Xan-12 Xan-13 Xan-14 Xan-15

Soia CBOT dispoñible

Canto máis produtiva é a vaca, menor é a cantidade de emisións


PRODUCIÓN 41

As emisións máis coñecidas son as do metano (CH4),

que proceden dos procesos de dixestión –fermentación en-térica–, sobre todo dos ruminantes e do xerado na mani-pulación dos estercos, que representan do 50 % ao 60 % do total da cadea.

Segundo a Organización das Nacións Unidas para a Ali-mentación e a Agricultura (FAO), prevese un incremento das necesidades de alimentos dun 60 % de orixe animal como carne, leite e ovos. A produción dos devanditos ali-mentos debe ser sustentable co medio ambiente, é dicir, se-gundo os modelos científicos estímase que estamos a usar 1,6 terras por ano. A Terra ten 1,6 anos para rexenerar os recursos que consumimos anualmente. Os gandeiros non poden satisfacer a demanda de alimentos como se fixo ata a data, é dicir, co incremento de animais, máis vacas, máis porcas, máis polos etc. que requiren máis terras, máis auga, máis alimentos e máis enerxía. É insustentable seguir a su-mar animais para alimentar a poboación, por iso debemos producir “máis con menos”, isto é, mellorar a nosa eficien-cia. Nos Estados Unidos incrementouse a produción de leite dende 1944 ata 2007 nun 30 % con 15 millóns de va-cas menos, pasouse de 5.000 litros/vaca/ano a 9.000 litros.

Pro

duci

ón to

tal d

e le

ite, 1

0 k

gN

úmer

o de

vac

as, 1

0 c

abez

as9

6

Produción de leite nos EE. UU.Produción por vacaNúmero de vacas

95

80

65

50

35

30

25

20

15

10

5

0

2.000

0

4.000

6.000

8.000

10.000

Pro

duci

ón d

e le

ite a

nual

, kg/

vaca

1944

1950

1955

1960

1965

1970

1975

1980

1985

1990

1995

2000

2007

Número de habitantes clase media (m)

2009 2020 2030

Norteamérica 338 333 322

Europa 664 703 680

Asia e Pacífico 525 1.740 3.228

Mundo 1.845 3.249 4.884

O futuro Producir máis con menos

PORQUE EL TAMAÑO

IMPORTA

[email protected]

MINERALORGÁNICOALTAMENTEBIODISPONIBLE

T. +34 91 501 40 41


PRODUCIÓN42

En España en maio de 2014 entrou en vigor o real de-creto polo que se crea o rexistro nacional voluntario de pe-gada de carbono.

COMO REDUCIR AS EMISIÓNS DE METANO, NO2 E NH3 PARA UNHA PRODUCIÓN DE LEITE SUSTENTA-BLE E SAUDABLEAs grandes áreas de impacto son:

Fermentación ruminal Composición e uso da ración Esterco e fertilizantes

Os puntos clave para reducir as devanditas emisións son: Alta produción de leite por vaca Bo índice de conversión Menos fertilizantes artificiais Menos nitróxeno no esterco

O índice de conversión en vacún de leite óptimo debe ser superior a 1,5 kg de leite por cada quilogramo de materia seca inxerida. Este obxectivo aínda está moi lonxe, posto que o ín-dice de Europa é actualmente de 1,16 kg leite/kg MS, é dicir, aínda debemos mellorar aproximadamente un 25 %.

Tamén é destacable o papel doutro gas de efecto inver-nadoiro, o óxido nitroso (NO

2), que procede da aplicación,

do depósito e da manipulación de estercos, e constitúe o 29 % das emisións totais da cadea. O óxido nitroso fór-mase nos procesos microbianos de nitrificación: oxidación de N-amoniacal (NH

4+) a nitratos (NO

3) e de desnitrifi-

cación: redución de NO3 e NO

2 ata N molecular (N

2). Ao

efecto contaminante do NO2 como gas de efecto inverna-

doiro debe engadirse, ademais, o feito de que participa na destrución da capa de ozono. O metano e o óxido nitroso elimínanse en cantidades pequenas, pero supoñen un peri-go como gases de efecto invernadoiro, xa que 1 kg de CH

4

equivale a 21 kg de CO2 e 1 kg de NO

2 equivale a 310 kg

de CO2.

Emisións globais da cadea de subministración de leite dun ruminante, por categoría de emisións

Gas invernadoiro Equivalentes CO2

1 kg CO2 1

1 kg CH4 21

1 kg N2O 310

Comparativa entre as equivalencias dos principais gases de efecto invernadoiro

O cálculo das emisións de gases de efecto invernadoiro (GEI) é utilizado como unha ferramenta en materia de sustentabilidade polas diversas organizacións.

A partir de 2013 todas as empresas que cotizan en bolsa de Londres deben incluír na súa memoria de sustentabili-dade o cálculo da pegada de carbono.

Exemplo de etiquetado de produtos lácteos no Reino Unido

Dairyco (Reino Unido)

415 granxas1.309 g CO2 /litro de leite (832-2.808) ampla mellora

40 % fermentación animal6 % esterco10 % óxido nitroso26 % alimentos para animais3 % combustible3 % electricidade

Aproveitamento dos alimentos Índices de conversión medios (IC)

Rabaños UE 1,16 kg/MS 23,2 litros

Rabaños EE. UU. 1,25 kg/MS 25 litrosAs vacas actuais teñen a capacidade xenética para producir 1,5 kg de leite por 1 kg de MS de alimentos inxerida

A enerxía dos alimentos convertidos en máis litros de leite reduce as emisións de metano por unidade de leite. Cada 0,1 décimas de mellora no IC supón unha redución do 5 % en metano, o que significa que ao pasar de 1,16 a 1,5 reduciremos as emisións de metano en aproximadamente un 17 %.

Exemplo de empresas lácteas que teñen como obxectivo reducir a súa pegada de carbono

Fonte: "Hacer frente al cambio climático a través de la ganadería", FAO

Estudo das emisións de CO2 por parte de Dairyco de Gran Bretaña, no cal

participan 415 explotacións leiteiras, onde se observa que o 40 % do CO2

provén da fermentación ruminal

EN ESPAÑA EN MAIO DE 2014 ENTROU EN VIGOR O REAL DECRETO POLO QUE SE CREA O REXISTRO NACIONAL VOLUNTARIO DE PEGADA DE CARBONO


PRODUCIÓN 43

A concentración de urea en leite pode servir de ferra-menta de monitoreo para avaliar o estado nutricional e proteico. Podemos estimar a concentración de urea en san-gue medindo a urea en leite. Todos os factores que inflúen na urea en sangue farano na concentración de urea en leite. Isto inclúe a inxestión de proteína non degradable e de-gradable, a inxestión de enerxía, a inxestión de auga e as funcións hepática e urinaria.

O exceso de nitróxeno é un problema, xa que entre o 40 % e o 80 % do nitróxeno que inxiren os animais termina formando parte das dexeccións.

600

500

400

300

200

100

10.000 20.000 30.000 40.00000

PortugalGalicia

País Vasco

Sur de InglaterraIrlanda

AquitaniaBretaña

Loira occidentalEscocia

Nitr

óxen

o el

imin

ado

(kg/

ha)

Leite (kg/ha)

NL

A máis leite, máis excedentes

ESTRATEXIAS NUTRICIONAIS PARA REDUCIR AS EMISIÓNS DE N

O 70 % de nitróxeno pérdese, unha parte importante en forma de nitróxeno urinario. Para mellorar a eficiencia do uso do nitróxeno e, por tanto, reducir as súas emisións no vacún leiteiro debemos perseguir os seguintes obxectivos:

A. Optimizar a porcentaxe de proteína bruta da ración: alto custo de materias primas proteicasredución da concentración da PB das racións (0,5 a 1,5 unidades) e da urea en leite

B. Potenciar a produción de proteína microbianaC. Racionar con aminoácidos limitantes equilibrando

lisina/metionina

A. Optimizar a porcentaxe de proteína bruta da ración Segundo o doutor Hristov da Universidade de Pensilvania, ao pasar dunha dieta de 16,5 % de PB a 15,6 % reducimos a emisión de amoníaco nun 23 %.

En opinión de Jack Corless, a redución de MUN/ni-tróxeno ureico en leite de 18 mg/dl a 14 mg/dl significa unha redución na excreción de N de 77,5 gr de vaca e día. Isto equivale a 1 kg de soia x 500 vacas x 365 días excreta 14 TM de nitróxeno.

A eficiencia do uso de nitróxeno calcúlase da seguinte maneira:

Entrada de nitróxeno = kg proteína bruta/día/6,25Saída de nitróxeno = kg leite vaca día x % proteína en

leite/6,38 % eficiencia de nitróxeno = saída de nitróxeno/entrada

de nitróxeno x 100Exemplo 1: granxa 32 kg leite/vaca día ao 3 % de pro-

teína, con 22 kg de MS e 18,5 % PB, eficiencia de ni-tróxeno = 23 %

Exemplo 2: granxa 33 kg leite/vaca día con 3,15 de % proteína, 22 kg de MS e 17,5 % de PB, eficiencia de ni-tróxeno = 26,5 %

Exemplo 3: granxa 33 kg leite/vaca día con 3,3 % de proteína, 22 kg de MS e 16,5 % de PB, eficiencia de ni-tróxeno = 29,6

Un bo obxectivo para alcanzar nas explotacións leiteiras é conseguir unha eficiencia próxima ao 30 %.

Ano 2012 2011 2010 2009Mes 11.630 11.600 11.105 10.313

Total

%

Secas 13,5 % 10,7 % 13,6 % 15,5 %

MG 3,68 % 3,48 % 3,60 % 3,58 %

MP 3,20 % 3,19 % 3,22 % 3,17 %

CSS 99 88 85 83

Urea 165 153 200 278

Litros/díaLactante 36,2 35,6 35,3 33,5

Presente 31,9 31,8 30,4 28,3

Consumo estimado 23,59 23,39 23,3 22,7

kg MG/kg de leite 1,61 1,64 1,6 1,4

kg proteína 1.161 1.136 1.138 1.060kg graxa 1.333 1.240 1.270 1.197

Ano Eficiencia nitróxeno Urea2009 27,6 % 278

2010 29,7 % 200

2011 29,7 % 153

2012 30,1 % 165

A síntese de urea e a súa excreción supoñen un gasto enerxético para o organismo. A urea sintetízase a partir de 2 moléculas de amonio + CO

2 e necesita para iso 4 ATP.

Ao pasar unha ración do 17 % de PB ao 16 % diminuímos o gasto en urea en 0,32 Mcal. O custo de urea de 0,32 Mcal/día é igual a 0,42 litros de leite de perda.

ENI Mcal/kg leite = 0,360 + (0,0969 x % GB)

O custo de urea de 0,80 Mcal/día é igual a unha perda de produción de 1,07 litros de leite, co cal podemos dicir que a síntese e a eliminación de urea levan non só a un gasto enerxético por parte do organismo senón tamén a un mal uso da proteína da dieta e, por tanto, a un custo económico.

Fonte: Project Green Dairy, Interreg. Atlantique, André Pflimlin et al., 2007

CADA 0,1 DÉCIMAS DE MELLORA NO ÍNDICE DE CONVERSIÓN EN VACÚN DE LEITE SUPÓN UNHA REDUCIÓN DO 5 % EN METANO, O QUE SIGNIFICA QUE AO PASAR DE 1,16 A 1,5 REDUCIREMOS AS EMISIÓNS DE METANO APROXIMADAMENTE NUN 17 %


PRODUCIÓN44

Unha das formas de medir se o proceso de sincronismo ruminal é o correcto é avaliando o esterco cun dixestor de feces separándose en tres tamaños de partícula con tres ba-rutos de diferente diámetro de poro e obterase unha mos-tra final unha vez extraída a humidade (81 % MS) para a súa posterior análise química.

O dixestor de feces posúe tres mallas, das cales na su-perior debe haber un peso inferior ao 20 %, na do medio un menor dun 20 % e na inferior un peso maior a 50 %. Cando o peso da malla superior excede o 20 % indícanos que as forraxes da dieta son de mala calidade, falta de NNP, exceso de AGI, mal picado da forraxe, estrés calórico, silo de millo maior de 40 % MS, mal procesado do gran, aci-dose ruminal e silo de millo aberto con menos de 90 días de ensilado.

B. Potenciar a produción de proteína microbiana A proteína microbiana é a mellor achega de Aa para o ru-minante e a que mellor se asemella á da leite e a carne. Cómpre fornecer a través das dietas cantidades suficientes de proteína degradable en rume e carbohidratos de forma equilibrada e simultánea.

Debemos achegar suficiente proteína degradable (62/66 %) e soluble (32/38 %) da proteína total. As bacterias ce-lulolíticas utilizan como única fonte de N amoníaco e as bacterias aminolíticas medran máis rapidamente utilizan-do un 60 % de aminoácidos e péptidos e un 34 % de amo-níaco como fonte de nitróxeno.

Os microorganismos ruminais usan CHO como a prin-cipal fonte de enerxía, con todo a proteína tamén pode ser usada con este fin. A subministración de fontes adecuadas de enerxía garante a conversión de N amoniacal en proteí-na microbiana, pero se a taxa de degradación proteica exce-de a taxa de fermentación dos CHO, aumenta a produción de NH

3 e a urea en leite, e, da mesma maneira, cando a

taxa de fermentación de CHO excede a degradación pro-teica, pode afectarse negativamente a eficiencia na síntese de proteína microbial (Bach et al., 2005).

Avaliación de feces: permítenos observar se o proceso de alimentación é o correcto

Outra das maneiras de poder monitorizar a eficiencia de dixestibilidade do amidón na vaca leiteira é a avalia-ción de amidón en feces. A Universidade de Pensilvania publicou unha fórmula de predición da dixestibilidade do amidón da dieta analizando o amidón fecal e a lignina fecal xunto co amidón e a lignina da ración. A lignina utilizouse como marcador para estimar a utilización do amidón nas granxas.

A ecuación que utiliza a Universidade de Pensilvania para estimar a dixestibilidade do amidón é a seguinte: di-xestibilidade do amidón = 1 - (% lignina ración x % ami-dón feces / % lignina feces x amidón ración).

Táboa 1. Exemplo de explotación con 320 vacas lactantes: redución do nitróxeno

Vaca estándar Normal OptimizaciónUrea en leite 295 243

Produción de leite (kg) 10.400 11.000

% proteína en leite 3,21 3,34

Excreción proteína de leite (kg/ano) 334 367

Consumo MS (kg/día) 22,61 23,45

% proteína bruta de ración 17 15,8

Consumo PB (kg)/lactación 305 d. 1.172 1.130

Custo kg proteína = 0,9 euros/kg 1.055 1.017

Eficiencia utilización PB (%) 28,5 32,5

Excreción N (kg/vaca/lactación) 134 122

Diferenza 12,13

% mellora 9,04

Euros/granxa 337.630,608 325.456

Diferenza 12.174,624

AS EMISIÓNS MÁIS COÑECIDAS SON AS DO METANO (CH4), QUE PROCEDEN DOS PROCESOS DE DIXESTIÓN, SOBRE TODO DOS RUMINANTES E DO XERADO NA MANIPULACIÓN DOS ESTERCOS

Boa dixestión

5 % 15 % 80 %


PRODUCIÓN46

C. Racionar con aminoácidos limitantes equilibrando lisina/metionina Para mellorar a eficiencia da nutrición proteica os rumi-nantes necesitan unha achega suficiente de aminoácidos esenciais para a síntese de proteína do leite. Formular ra-cións equilibradas en AA lisina e metionina permítenos aumentar a produción e, sobre todo, a eficiencia de utiliza-ción do nitróxeno.

Os ruminantes emiten menos metano canto maior é o contido de graxa na dieta e aumenta a dixestibilidade da ración. Existen dúas vías de fermentación do rume: a vía celulolítica, que chega á síntese de graxa tras a fabricación de C

2 e C

4 (acético e butírico), e a vía amilolítica, que che-

ga á produción de enerxía tras a síntese de C3 (propióni-

co) para producir leite e proteína. O metano prodúcese no rume a partir de ácidos graxos volátiles. Producir acetato (C

2) e butirato (C

4) no rume resulta en sintetizar metano

(CH4).

3

1

2

3

4 5 6 7 8 9

2,5 %

2,2 %

6,8 % 7,3 %

Ración de glute

Bolo de xirasol

Gran de millo

Colza

FareloBolo de algodón

Ensilado herba

Ensilado de millo

CebadaAlfalfa

Chícharo

Polpa de remolacha

Soia 44

RACIÓN EQUILIBRADALysDi: > 6,8 %MetDi: > 2,2 %

LysDi: > (% PDIE)

MetDi (% PDIE)

Obxectivo

CARBOHIDRATOS

Acetato (C2)Butirato (C4)

CELULOSA AMIDÓN

Propionato (C3)

Metano (CH4)

H2

H2

ESTRATEXIAS NUTRICIONAIS PARA REDUCIR AS EMISIÓNS DE METANO (CH4) E PRODUCIR LEITE MÁIS SAUDABLEAs emisións de metano proceden fundamentalmente da fermentación entérica dos ruminantes e da dixestión do esterco. As principais formas de reducir o metano enté-rico son:

Modificación da fermentación ruminal: utilización de amidóns, taninos, aceite de soia, aceite de colza ou se-mente de liño que reducen as emisións de metano.Selección xenéticaAumento da produción por vaca

Fermentación acética C6H12O6 2 acético + 2 CO2+8 H

Fermentación butírica C6H12O6 butírico + 2 CO2+4 H

Fermentación propiónica C6H12O6 + 4 H 2 propiónico

Bacterias metanoxénicas CO2 + 4H2 2 H2O

Van Soest, 1994

Rango óptimo de metionina na ración: 2,2 -2,5 g/100 g TAARango óptimo de lisina na ración: 6,8 -7,3 g/100 g TAATAA: total de aminoácidos

O metano prodúcese no rume a partir de ácidos graxos volátiles.Producir Acetato (C

2) e Butirato (C

4) no rume resulta en producir metano.

Táboa 2. Resumo dos datos recollidos en cada granxa

Balance da fermentación de azucres no rume segundo o tipo de AGV producido

Hai unha relación moi estreita entre os ácidos graxos do leite e as emisións de metano polo rume. Os C

2 e C

4 pasan

polo sangue e son levados ao ubre para sintetizar ácidos graxos (de C4:0 a C16:0). Chamámoslles ácidos graxos de novo, co cal deberemos reducir a produción de ácidos graxos saturados como o C16:0 (ácido palmítico).

Achegas de LisinaDi e MetioninaDi dos principais alimentos en racións de vacas leiteiras

Granxa Datos fecais Datos de forraxe Produción Dig. amidón Amidón NDF Lignina DM Amidón NDF Lignina DMI CS Leite Graxa (% total)

% Base do DM Libras %1 3,89 77,9 7,85 26,0 21,8 32,8 3,49 51,5 16,9 65 3,8 92

2 * 4,19 50,2 4,85 15,8 25,4 31,5 3,14 52,6 10,2 65 3,5 893 4,29 53,5 3,67 15,6 21,5 34,4 3,19 47,0 22,7 60 3,9 834 4,40 53,6 15,8 17,0 20,4 34,3 3,47 50,4 10,8 60 3,7 95

5 ** 4,97 54,3 5,66 14,5 23,8 34,6 2,85 52,2 19,4 80 3,8 896 ** 5,16 55,5 4,47 16,3 20,8 32,5 2,89 52,8 19,4 72 3,7 84

7 5,16 57,1 19,2 30,3 21,6 32,7 3,54 44,3 12,9 50 4,0 968 ** 5,38 57,9 4,89 14,0 21,8 31,9 3,35 50,6 12,9 70 3,8 83

9 5,66 59,9 4,66 17,8 26,4 33,7 2,52 52,6 13,3 64 3,9 8810 5,82 56,5 5,50 14,8 20,1 32,9 3,40 52,4 12,9 75 3,5 8211 5,90 56,9 4,82 17,6 23,9 34,8 3,00 51,6 17,1 68 3,7 85

12* ** 6,08 58,7 4,76 ? 25,7 32,3 3,66 49,5 16,5 60 3,6 8213 7,02 52,1 6,26 17,6 21,8 34,4 3,08 51,8 12,2 70 3,8 8414 7,04 53,7 4,87 16,4 23,1 32,3 3,12 51,8 18,6 65 3,8 8015 7,08 54,75 4,62 14,8 21,6 30,1 3,73 51,8 11,9 84 3,5 7416 7,34 50,8 4,86 17,0 19,9 31,5 3,68 52,1 8,3 60 3,6 73

www.holm-laue.com Correo electrónico: [email protected]

Ideas innovadoras para

usted y sus terneros

Soluciones modernas para pro-fesionales de la cría de terneros

Más prestación

Ternerossanos

Trabajomás ligero

Reducción de gastos

Ganar tiempo y fl exibilidad


PRODUCIÓN48

ch4=f(c16:0)

1816141210

0 5 10 15 20 25 30 35 40

A redución de ácidos graxos saturados en leite non só implica unha menor produción de metano a nivel entérico senón que conseguimos leite máis saudable. A suplemen-tación con AGI inhibe a fermentación ruminal da fibra, reducindo a produción de hidróxeno e metano e modifica o perfil de AGV, incrementándose a proporción de ácido propiónico e unha redución nas de acético, butírico e na relación acético-propiónico ( Jenkins, 1993). A suplemen-tación con AGI reduce as bacterias metanoxénicas que se atopan en simbioses cos protozoos. Prodúcese, pois, unha diminución da produción de metano que supón un aforro de enerxía e, por tanto, unha maior eficacia do rume e ta-mén melloras ambientais.

O Regulamento (UE) n.º 1169/2011 do Parlamento europeo e do Consello do 25 de outubro de 2011 sobre información alimentaria facilitada ao consumidor de apli-cación a partir do 13 de decembro de 2014 indícanos que a información nutritiva obrigatoria incluirá o seguinte:

valor enerxéticograxa, ácidos graxos saturados, hidratos de carbono, azucres, proteínas e sal

C3Propionato

C2-C4Acetato - Butirato

C2+C2+…+C2= C16:0

Glicosa

TPÁcidos graxos (nome de carbono inferior ou igual a 16:C16:0)

Alo

ng

am

en

to

O PROXECTO ECO-METHANE É un proxecto europeo para medir e reducir as emisións de metano modificando a dieta das vacas con distintos ácidos graxos. Para iso realizáronse distintas medicións en diver-sos países europeos, incluído Israel. Neste proxecto colabo-ran 10 ganderías de Galicia.

Tómanse medidas de metano (medición por láser en ollares) a 20 vacas por granxa cada mes, días-leite 30-150 días, produción, graxa, proteína, urea en leite e perfil de ácidos graxos. As dietas controladas das granxas son 3 con aceite de palma, 3 con aceite de soia e 4 con semente de liño. Os resultados obtidos reflicten que, a medida que o C16:0 diminúe, se incrementa a produción e se reduce a produción de metano.

CONCLUSIÓNSCanto máis produtiva é a vaca, menor é a cantidade de emisións. Por tanto, debemos aumentar o rendemento do leite, alimentar o animal con ingredientes con menos con-tido de carbono, manexar a proteína na dieta e mellorar a eficiencia global do alimento. A pegada de carbono non é unha imposición senón unha fantástica oportunidade para que sexamos máis eficientes e aumentemos os nosos bene-ficios económicos.

Relación entre metano e C16:0

Cando se produce metano no rume, tamén se producen ácidos graxos satu-rados no leite

ANTES DESPOIS

saturados

AC. LÁURICO C12:0 1,84 2,04 11 %AC. MIRÍSTICO C14:0 9,54 9,09 -5 %

AC. PENTADECANOICO C15:0 0,84 0,79 -6 %AC. PALMÍTICO C16:0 36,5 28 -23 %

AC. MARGÁRICO C17:0 0,65 0,61 -6 %AC. MARGAROLEICO C17:1 0,28 0,22 -21 %

AC. ESTEÁRICO C18:0 14,06 14,39 2 %AC. OLEICO C18:1 26,7 31,5 18 %

insaturados

AC. LINOLEICO C 18:2 2,65 3,25 23 %AC. RUMÉNICO CLA 9c 11 tra 0,52 1,23 137 %AC. LINOLEICO C18:3 0,42 1,14 171 %

AC. ARAQUÍDICO C20:0 0,21 0 -100 %AC. ARAQUIDÓNICO C20:4 0,21 0,09 -57 %

AC. EPA C20:5 0,09 0,09 0 %AC. DHA C22:6 0,09 0,09 0 %

SATURADOS 65,05 56,44 -13 %MONOINSATURADOS 26,98 31,72 18 %POLINSATURADOS 3,46 4,66 35 %

OMEGA 6/3 6,31 2,85 -55 %

Modificación do perfil de ácidos graxos a través da alimentación: 20 ganderías

S.A.CHRISTENSEN & COwww.sac.dk

A CHRISTENSEN & CO

Parque Inbisa Alcalá ICalle Rumania 5, Nave D – 15,

28802 Alcalá de HenaresTel: 91 882 94 79 – 645 811 182

Email: [email protected]

Robot de Ordeño Futureline MAX

El Sistema de Robot de Ordeño (RDS) MAX es la nueva y sofisticada generación de robots de ordeño.

Robusto y eficiente, garantiza un proceso óptimo de produc-ción de leche de calidad y de gestión informática en la granja. El Sistema de Robot de Ordeño ofrece máxima libertad, tanto para el ritmo de vida natural de la vaca como las necesidades diarias de los ganaderos de controlar, gestionar y documentar su producción.

En febrero de 2011 SAC introdujo el nuevo concepto de Robot en el mercado europeo, pensando en un sistema flexible para trabajar con un coste operativo mínimo. Además, el Futureline MAX tiene un sistema de gestión totalmente integrado (lla-mado TIM). Esto le brinda una oportunidad ideal para contro-lar y gestionar el rebaño, estableciendo la posibilidad de com-paración y análisis con medias de otras granjas. Aproveche la oportunidad y solicite información de esta tecnología revolu-cionaria.

MDS Unitrack – Detección de celos, de salud y localización del Animal

Collar MDS Unitrack – Salud: es un nuevo transponder que, además de la detección de celo, detecta variaciones de conducta de la alimentación para revelar posibles problemas de salud.

Podómetro MDS Unitrack Salud: es un nuevo producto que, además de la detección de celo, detecta la conducta en posición levantada y de descanso que monitoriza y detecta posibles problemas de salud.

MDS Unitrack Rebaño: este es un transponder que además de los componentes de salud basados en la conducta del ani-mal, permite posicionarlo para encontrar vacas con atención de forma rápida y fácil.

Programa de Usuario:

El sistema viene con una aplicación que permite con una tablet o un teléfono inteligente localizar los posibles animales con atención y posicionar exactamente en qué lugar del establo se encuentra el animal.

TUBIO ROMERO

Ctra. Santiago-Noia Km 15, 15281 Urdilde – A Coruña - Telf.: 981 805 [email protected] - www.importlait.com

Delegación en Ordes: Rúa da Feira, 14 baixo 15690 Ordes (A Coruña) Telf.: 981 682 419

San Cristóbal Monterroso, S.L.Avda. Pontevedra, nº 59 - Monterroso27.560 - LugoTelf.: 982 377 103

S.A.Y.C.A. – AutomatizaciónImportador

EL SECADODONDE TODO

COMIENZA

Hasta la fecha, el secado ha supuesto un problema tanto para el ganadero como para la vaca. Los métodos actuales, abrupto y gradual, tienen una serie de inconvenientes desde tres puntos de vista: manejo, salud de la ubre y bienestar de la vaca.

Problemática actual del secado de la vaca

- Con un secado abrupto, las vacas se ordeñan y se alimentan de forma habitual, hasta el último día. El problema es que, al dejar de ordeñar la vaca, la ubre se llena de leche, aumenta el riesgo de nuevos casos de mamitis y la vaca siente dolor e incomodidad (pasan menos tiempo tumbadas y algunas expresan su malestar con mugidos).

Por lo tanto, el secado abrupto supone una ventaja por tener un manejo sencillo, pero tiene inconvenientes para la salud de la ubre y el bienestar de la vaca.

- Por el contrario, con un secado gradual buscamos reducir la producción de leche de forma progresiva, ordeñando con menos frecuencia o dando menos comida a las vacas. Este tipo de manejo es más laborioso y además conlleva una pérdida de producción.

La ventaja del método gradual es que la vaca llega al secado con menos litros, pero tiene varios inconvenientes: un manejo más difícil, afecta al bienestar de la vaca y, en el caso de ordeñar con menos frecuencia, es un problema para la salud de la ubre.

Por todo ello, ninguno de los métodos actuales cubre todas las necesidades de la vaca y el ganadero. Es necesaria una nueva forma de realizar el secado, que facilite el manejo, cuide la salud de la ubre y tenga en cuenta el bienestar de la vaca.

Antonio JiménezCeva, salud animal

[email protected]

MANEJO

SALUD DE LA UBRE

BIENESTAR

PRÓXIMAMENTE PRIMAVERA

2016EL SECADO,DONDE TODO COMIENZA

www.ceva.es


SANIDADE52

INTRODUCIÓNCo lanzamento desta ferramenta ponse a disposición da or-ganización colexial veterinaria de toda España unha solu-ción tecnolóxica máis eficiente que os sistemas actuais para unha xestión de receitas de forma máis segura e eficaz e que permitirá en todo momento manter a trazabilidade do me-dicamento. É unha boa ocasión para achegar a era dixital á xestión do traballo do veterinario e das explotacións.

Trátase dun proxecto impulsado coa colaboración do Magrama e da Axencia Española de Medicamentos e Pro-dutos Sanitarios que está operativo desde o pasado mes de xaneiro deste ano.

O Consello Xeral de Colexios Veterinarios de España puxo en marcha a plataforma on-line PrescriVet para a xestión da receita electrónica veterinaria por parte de todos os axentes activos que poden beneficiarse dela: veterinarios, gandeiros, dispensadores etc.

A Plataforma de Prescrición Veterinaria PrescriVet ba-séase na xeración de receitas en formato electrónico, ben a través do sitio web www.prescrivet.net en modo on-line, ben mediante unha aplicación para dispositivos móbiles (Android e IOS), coma teléfonos ou tabletas, especialmen-te deseñada para o veterinario, que permitirá a xeración de e-receitas sen necesidade de manter unha conexión on-line co sistema.

Cada prescritor, así como os dispensadores que se adhi-ran ao sistema, precisará un certificado electrónico de firma dixital que acredite a identidade do mesmo e a validez e a legalidade da receita.

Este certificado electrónico estará vinculado á filiación do facultativo prescritor e a un número de rexistro de ám-bito nacional, garantindo as medidas de seguridade e tra-zabilidade.

Ana López Pombo Colexio Oficial de Veterinarios de Lugo

A RECEITA ELECTRÓNICA VETERINARIA


SANIDADE 53

VANTAXESPara veterinariosA través de PrescriVet, os colexios provinciais de veteri-narios obterán unha serie de vantaxes sobre a metodoloxía actual, entre as que destacan:

Habilitar usuarios e acreditar as súas relacións cos pres-critores veterinarios.Identificar o botiquín do veterinario e/ou o do equipo de veterinarios.Inhabilitar temporalmente un veterinario.

Para dispensadoresAsí mesmo, a plataforma está deseñada para prestarlles unha serie de servizos a outros actores do sistema, como son os dispensadores: comerciais veterinarias, farmacias, cooperativas etc.:

Os colexios serán os que habiliten os usuarios e acredi-tarán as súas relacións coas dispensadoras comerciais e farmacéuticas.O acceso ás receitas emitidas polos colexiados.

Para os gandeirosA través de PrescriVet, os titulares das explotacións, os gandeiros ou os propietarios dos animais obterán as se-guintes vantaxes sobre o sistema actual:

Acceder ao histórico de receitas emitidas polos seus ve-terinarios, sen necesidade de almacenalas en papel.Recoller medicamentos da súa dispensadora comercial mediante o uso da súa Tarxeta PrescriVet.Xestionar o seu Libro de Tratamentos en formato elec-trónico, introducindo as datas e os animais aos cales se lles aplican os tratamentos derivados das receitas emitidas.Poder imprimir un documento resumo de todos os trata-mentos contidos no Libro de Tratamentos dixital que se lles foron aplicando a un animal ou a un lote de animais.Consultar tratamentos e supresións.Modificar datos persoais e de contacto, cambiar o con-trasinal…Volcado informativo de animais tratados no documento de información da cadea alimentaria e no certificado ofi-cial de movemento (documento de traslado).

PRESCRIVET BASÉASE NA XERACIÓN DE RECEITAS EN FORMATO ELECTRÓNICO, BEN A TRAVÉS DA WEB WWW.PRESCRIVET.NET EN MODO ON-LINE, BEN MEDIANTE UNHA APLICACIÓN PARA DISPOSITIVOS MÓBILES


SANIDADE54

COMO DARSE DE ALTACalquera titular de explotación que solicite ser inscrito dentro do Plan Premium para acceder ás distintas funcio-nalidades de PrescriVet poderá descargar o seu formulario de inscrición, que terá que imprimir, asinar e mandar de forma física, xunto coa fotocopia do documento de Ex-plotación Rexistrada e a fotocopia do DNI, ao Colexio Provincial de Veterinarios. Se estes non son enviados e re-cibidos no prazo de 10 días, o Colexio Provincial poderá “inactivar” temporalmente o usuario.

Para axilizar o proceso de inscrición, o Colexio Provin-cial poderá inscribir ao usuario e deixar un prazo de 10 días naturais para que a documentación física correctamente asinada chegue ás súas oficinas.

Unha vez recibida a documentación, o Colexio Provin-cial solicitará a impresión e o envío da tarxeta de usuario Titular de Explotación PrescriVet. Esta tarxeta facilitará a recollida de medicamentos da dispensadora comercial, simplemente mostrando a imaxe QR que a identificará como Explotación PrescriVet.

O Colexio Provincial contactará co solicitante e verifica-rá por teléfono a súa intención e os seus datos. Tamén al-macenará de forma física esta documentación ante posibles usos ou reclamacións.

O proxecto comeza como fase piloto en seis colexios provinciais de España, entre eles o Colexio Oficial de Ve-terinarios de Lugo.

A primeira das accións para pór en marcha o proxecto consistiu nunha campaña de difusión e comunicación a to-dos os actores implicados, polo que os usuarios interesados xa poden darse de alta no sistema PrescriVet a través da web www.prescrivet.net.

Neste mesmo sitio web habilitouse unha área de manuais e indicacións que lles explicará aos interesados os seguintes pasos a seguir, que tamén poden consultarse directamente ao Colexio Provincial de Veterinarios de Lugo. A maiores, o Consello Xeral de Colexios Veterinarios de España en-cargarase de proporcionar material formativo e un teléfono de axuda, dispoñible igualmente en www.prescrivet.net.

O CUSTOA fase piloto durará ata finais de maio e, mentres, o custo será gratuíto o primeiro ano para todos aqueles titulares de explotacións e aquelas dispensadoras que se inscriban no proxecto. Para os veterinarios o custo da receita electrónica é gratuíto, e aqueles que se inscriban durante a fase pilo-to tampouco terán que abonar o certificado electrónico de firma dixital.

O PROXECTO COMEZA COMO FASE PILOTO EN SEIS COLEXIOS PROVINCIAIS DE ESPAÑA, ENTRE ELES O COLEXIO OFICIAL DE VETERINARIOS DE LUGO

EN VÍDEOO Colexio Oficial de Veterinarios de Lugo presentou publicamente a Plataforma de Prescrición Veterinaria PrescriVet o 5 de febreiro. Ana López Pombo comentou en que consiste e como adscribirse, José Luis Abuelo explicou como funciona a Plataforma e ambos os dous aclararon posteriormente as dúbidas do público.

A TARXETA DE USUARIO ‘TITULAR DE EXPLOTACIÓN PRESCRIVET’ FACILITARÁ A RECOLLIDA DE MEDICAMENTOS DA DISPENSADORA COMERCIAL, SIMPLEMENTE MOSTRANDO A IMAXE QR QUE A IDENTIFICARÁ COMO ‘EXPLOTACIÓN PRESCRIVET’

http://bit.ly/1SPOHrM

ESPECIALISTASEN NOVILLAS

RISPOVAL™ IntraNasal. Composición: Por dosis de 2 ml. Principio activo: Virus de la parainfluenza bovina 3 (PI3), microorganismos vivos modificados, cepa termosensible RLB103, entre 105,0 y 108,6 DICT50. Virus respiratorio sincitial bovino (VRSB), microorganismos vivos modificados, cepa 375 entre 105,0 y 107.2 DICT50. Indicaciones de uso: Para la inmunización activa de terneros de 3 semanas de edad con o sin anticuerpos maternos contra los virus RSB y PI3. El inicio de la inmunidad se produce en los 10 días siguientes a la vacunación. La duración de la inmunidad es de al menos 12 semanas tras la administración de la dosis única. Contraindicaciones: Ninguna. Precauciones: Ninguna. Reacciones adversas (frecuencia y gravedad): La exposición repetida al virus RS puede ocasionar reacciones de hipersensibilidad. Uso durante la gestación, la lactancia o la incubación. No vacunar a animales gestantes ni en lactación. Interacciones con otros medicamentos y otras formas de

interacción: No se dispone de información acerca del uso simultáneo de esta vacuna con cualquier otro producto. Posología y forma de administración: Reconstituir la vacuna mediante la adición, en condiciones asépticas, de todo el líquido al vial que contiene los componentes liofilizados. Agítese bien. Programa de vacunación: administrar, al ganado vacuno a partir de las 3 semanas de edad, una única dosis de 2 ml de la vacuna reconstituida, por vía intranasal, utilizando los aplicadores intranasales facilitados. Sobredosificación: Una sobredosis 10 veces mayor de lo normal del producto no tuvo como resultado reacción adversa. Tiempo de espera: Cero días. Código vet ATC QI02AD07. Incompatibilidades: No mezclar con ninguna otra vacuna o producto inmunológico. Periodo de validez: Periodo de validez para el vial liofilizado sin abrir (15- 23 ml): 24 meses. Una vez abierto, usar en 2 horas. Dispensación: con receta veterinaria. Pfizer, S.A. Avda. de Europa 20 B, 28108 Alcobendas (Madrid). Nº de Registro: 1710 Esp.

UNA APLICACIÓN TEMPRANA + UNA PROTECCIÓN PRECOZ

FRENTE A LA ERBVACUNACIÓN INTRANASAL

A PARTIR DE LOS 9 DÍAS DE VIDA


SANIDADE56

INTRODUCIÓNA necesidade dunha transición exitosa entre as tres sema-nas previas e as tres semanas posteriores ao parto cobrou relevancia no campo científico durante a última década, na medida en que investigadores e especialistas continúan recoñecendo a importancia deste período para asegurar o correcto desenvolvemento da unidade feto-placenta no úl-timo terzo de xestación, manter unha apropiada condición corporal, preparar a glándula mamaria para a inminente lactación e optimizar a produción de leite (PL).

Con todo, durante este período ocorren moitas adapta-cións metabólicas que, de ser ignoradas, determinarán un impacto económico negativo nas unidades de produción leiteiras ao incrementar a incidencia de patoloxías durante o posparto. En xeral, estas adaptacións son un reflexo dos cambios hormonais que ocorren para facilitar o proceso do parto e a preparación da glándula mamaria para a síntese de calostro e posteriormente do leite.

Neste artigo abórdanse os cambios metabólicos, físicos e do sistema inmunolóxico aos que se enfronta a vaca no período de transición, así como a importancia da condición corporal ao parto e as estratexias para previr o balance enerxético negativo.

CAMBIOS METABÓLICOSDurante a fase de transición, os animais realizan axustes metabólicos e unha adaptación do seu sistema dixestivo, con cambios cuantitativa e cualitativamente importantes.

Ao igual que o concepto de fase de transición se foi per-filando nos últimos anos, o coñecido como período de secado non cambiou desde a Segunda Guerra Mundial, compren-dendo entre 52 e 60 días antes do parto. A necesidade fi-siolóxica de que as vacas presenten un período seco baséase en que a ausencia deste ocasiona perdas de ata un 22 % no rendemento da lactación sucesiva.

José A. Fernández; José L. Benedito; Joaquín Hernández; Ángel Abuelo e Cristina Castillo Departamento de Patoloxía Animal. Facultade de Veterinaria Universidade de Santiago de Compostela

CAMBIOS FÍSICOS E METABÓLICOS NA VACA LEITEIRA DURANTE O PERÍODO DE TRANSICIÓN


SANIDADE 57

Para facilitar o estudo do período seco, este dividiuse en dúas etapas, de acordo cos fenómenos fisiolóxicos e meta-bólicos que predominan en cada unha delas. A primeira corresponde ao período seco fresco, que abarca as primeiras catro semanas desde o momento en que a vaca é secada; durante este tempo, e coa finalidade de reducir a PL, déixa-se de achegar cereais á ración, co que o perfil e a cantidade de nutrientes absorbidos polo animal cambia drasticamen-te, implicando reaxustes no metabolismo dos animais e na súa microflora ruminal, que pasa de ser Gram(+) amilolíti-ca a Gram(-) celulolítica. Como consecuencia dos cambios na fermentación ruminal retárdanse o desenvolvemento e o crecemento das papilas ruminais.

A segunda fase é o período seco preparto, a etapa do perío-do seco máis crítica, que comprende as catro semanas pre-vias ao parto. Se durante a devandita etapa se incorporan á dieta cantidades importantes de cereais de forma repentina desencadéase un incremento ruminal na flora bacteriana amilolítica como Streptococcus bovis e Lactobacillus spp., xe-rando gran cantidade de ácido láctico.

Durante o posparto temperán, o feito de pasar dun es-tado de preñez sen producir leite a estar baleira e iniciar a lactación esixe do animal unha elevada capacidade de adap-tación ás súas novas condicións metabólicas e fisiolóxicas. A capacidade de adaptación por si soa non basta, polo que son necesarias prácticas de manexo adecuadas; de non ser así, a combinación da produción masiva de ácido láctico, a adaptación lenta das poboacións microbianas que utilizan o devandito ácido e a reducida capacidade de absorción da parede ruminal ao comezo da lactación afectaranlle á vaca coa aparición de patoloxías metabólicas.

CAMBIOS ENDOCRINOS Cambios no metabolismo enerxéticoO período de transición caracterízase por unha diminu-ción forte nas concentracións de glicosa e, por tanto, a esti-mulación das células beta do páncreas para liberar insulina diminúe. Aínda que esta hormona non afecta directamente á síntese de leite, sábese que os seus baixos niveis en sangue fan que os músculos e a graxa consuman menos glicosa. Isto facilita que a glándula mamaria poida captar ata o 79 % da enerxía administrada coa ración. Por tanto, é de es-perar que as vacas de maior produción dispoñan de menos enerxía (glicosa) para outras funcións vitais que non sexan a produción de leite, desencadeando un balance enerxético negativo (BEN).

CONSEGUIR UNHA ALTA INXESTIÓN DE MATERIA SECA NO PRINCIPIO DA LACTACIÓN CONSTITÚE O PRINCIPAL DETERMINANTE PARA O MANEXO EXITOSO DA FASE DE TRANSICIÓN


SANIDADE58

O BALANCE ENERXÉTICO NEGATIVO (BEN)O balance enerxético defínese como a diferenza entre o consumo de enerxía por parte do animal e a enerxía requi-rida para o mantemento e a preñez (na vaca xestante), e o mantemento e a lactación (na vaca lactante). Se o gasto de enerxía é maior que o consumo, o balance enerxético é ne-gativo e as vacas ven minguada a súa condición corporal. O balance enerxético negativo é ocasionado por unha inade-cuada biosíntese hepática de glicosa. Nestas condicións, os mecanismos de regulación danlle prioridade á produción leiteira sobre as outras funcións do organismo e mobilizan as súas reservas corporais co fin de salvagardar a formación de leite e asegurar a nutrición da cría.

A selección xenética que veu realizando o home a través do tempo para aumentar a produción nas vacas de réxime intensivo incrementou as diferenzas entre o gasto enerxé-tico e a dispoñibilidade de enerxía, facendo que o animal responda ás deficiencias de enerxía mediante o catabolis-mo e a utilización das súas reservas corporais.

Estratexias para diminuír o risco de BENA suplementación da dieta con graxa non logrou diminuír o risco de que a vaca, tras o parto, entre nun estado de BEN, tal e como mostraron os resultados obtidos por di-versos estudos sobre vacas frisonas ás que se lles incremen-tou a achega de graxa na dieta posparto. Curiosamente, rexistráronse incrementos na produción leiteira e nos va-lores de ácidos graxos libres en sangue, e unha diminución no contido graxo do leite, o que suxire que a enerxía extra achegada pola suplementación foi dirixida para incremen-tar a formación de leite, en lugar de reducir o BEN.

A suplementación de precursores glucoxénicos demos-trou mellores resultados ao diminuír o déficit enerxético, incrementando as concentracións de glicosa e diminuíndo a esteatose hepática e a concentración de lípidos en san-gue. Así mesmo, constatouse unha mellora na aparición da primeira ovulación, na taxa de concepción á primeira inseminación e na lonxitude da primeira fase lútea. Estes resultados poñen de manifesto que o balance enerxético negativo é, en esencia, un desequilibrio de glicosa.

O manexo nutricional durante o período de transición ten implicacións directas sobre o BEN, obtendo unha me-llor resposta á insulina e, polo tanto, baixas taxas de tras-tornos metabólicos. Conseguir unha alta inxestión de ma-teria seca no principio da lactación constitúe o principal determinante para o manexo exitoso da fase de transición, favorecendo a saúde do animal.

Dada a complexidade do metabolismo, outra área de oportunidade que resulta interesante e case indispensable para un mellor manexo do período de transición é a uti-lización de medios para monitorizar o status nutricional do rabaño. De acordo con isto, a avaliación dos niveis san-guíneos de NEFA e ß-hidroxibutirato (BHBA), así como os de albumina e urea, son parámetros imprescindibles para a monitorización do estado enerxético e proteico do animal, alertándonos da existencia ou non de disturbios metabólicos.

Ademais, as baixas concentracións de insulina frean a formación de proteínas, de maneira que os músculos re-correrán ás súas propias reservas (proteólise), liberando aminoácidos que irán ao fígado para formar glicosa que, en vez de satisfacer as necesidades vitais, irá destinada á formación de máis leite mantendo este círculo vicioso.

A enerxía que necesita o animal vai proceder da mo-bilización das reservas lipídicas. Hai unha hormona libe-rada polo tecido adiposo, a adiponectina, que favorece a oxidación dos ácidos graxos e a formación de máis glicosa. Doutra banda, o tecido adiposo tamén segrega outra hor-mona, a leptina, que aumenta o gasto enerxético e que, do mesmo xeito que a adiponectina, favorece a oxidación dos ácidos graxos.

Todas estas adaptacións endocrinas teñen como finali-dade darlle prioridade á PL sobre outras funcións, como a reprodución. Desde o punto de vista biolóxico é natural que ao principio da lactación a fisioloxía da vaca priorice a lactación sobre a fecundidade; no entanto, se se incrementa a intensidade da produción ou mesmo a duración da lac-tación, todas as adaptacións anteriormente mencionadas poden desembocar en trastornos reprodutivos.

A intensificación do sistema produtivo leiteiro, en busca dunha cada vez maior produción, conduciu á selección xe-nética das femias favorecendo incluso a consanguinidade, o que afectou ao eixe hipotálamo-hipófise-ovario, e esta é a causa da cada vez maior incidencia de quistes folicula-res, intervalos máis longos para a primeira ovulación, fases lúteas anormais e unha maior perda embrionaria en femias leiteiras sometidas a réxime intensivo.

Cambios no metabolismo proteicoAs necesidades de proteína para a xestación son relativa-mente pouco importantes ata os dous últimos meses, can-do os requirimentos se incrementan de forma exponen-cial. Este aumento ten a súa orixe no crecemento do feto e na síntese de calostro e posteriormente de leite. Estas necesidades proteicas pódense agravar se no preparto o animal ten restrinxido o alimento, facéndose visibles os efectos no posparto.

Cando as reservas proteicas se esgotaron vaise limitar a produción de leite, así como a síntese de inmunoglobulinas, polo que a defensa inmunolóxica se verá comprometida. O resultado diso é unha maior predisposición á aparición de infeccións posparto.

O organismo, en resposta á redución da inxestión e ante a escaseza de proteína, mobiliza aminoácidos desde os tecidos para ser sintetizados no fígado. Iso conduce a un aumento do tamaño deste órgano durante o inicio da lactación.

OS CAMBIOS HORMONAIS QUE OCORREN DURANTE O PARTO PROVOCAN A DIMINUCIÓN NA HABILIDADE DOS LEUCOCITOS DE COMBATER INFECCIÓNS, E POR ESTA RAZÓN AUMENTA A SUSCEPTIBILIDADE Á MASTITE E Á METRITE

FRIOR, S.L.

Rúa da Feira 13,

Agrícola Olveira

Serviagrícola, S.L.

Agrícola de Meira

FRIORDEZA

Distribuidores en Galicia

Provincia de A Coruña

Provincia de Lugo

Provincia de Pontevedra

Que é SmartDairy...

SmartDairy™

smartphone


SANIDADE60

CAMBIOS NO SISTEMA INMUNEOs cambios hormonais que ocorren durante o parto pro-vocan a diminución na habilidade dos leucocitos de com-bater infeccións, e é por esta razón que aumenta a suscep-tibilidade á mastite e á metrite.

A proxesterona, hormona predominante durante a xes-tación, está implicada na inmunosupresión que existe du-rante a mesma, xa que inhibe moitas funcións leucocitarias. Isto relaciónase coa necesidade de evitar o rexeitamento do feto por parte do organismo materno. A medida que se achega o momento do parto, son os estróxenos e o cortisol os responsables da supresión do sistema inmune.

IMPORTANCIA DA CONDICIÓN CORPORAL (CC) AO PARTOA inxestión reducida de enerxía (e non de proteína) tras do parto é a que afecta sensiblemente á produción de leite. A medición da condición corporal é unha ferramenta sinxe-la que nos pode alertar do risco de patoloxías metabólicas asociadas á fase de transición, xa que constitúe un indica-dor preciso das reservas de enerxía dispoñible polo ani-mal para enfrontar calquera proceso produtivo; ademais, é unha mostra do plano nutricional ao que está exposto nun período de tempo dado. As femias coa CC adecuada no momento do parto producirán maior cantidade de leite.

Os rangos de CC ideais para cada estadio fisiolóxico quedan reflectidos na seguinte táboa:

Estado de lactación Rango

Fase de secado 3,5-4,0

Parto (multíparas) 3,5-4,0

Parto (primíparas) 3,5

1 mes posparto 2,5-3,0

Metade de lactación 3,0

Cola de lactación 3,2-3,7Fonte: Kellogg (2013)

A CC é basicamente unha medida para estimar a can-tidade de tecido graxo subcutáneo en certos puntos ana-tómicos ou o grao de perda de masa muscular no caso de vacas fracas con moi pouca graxa. Outros autores definen a condición corporal como un método subxectivo para ava-liar as reservas enerxéticas en vacas leiteiras e consideran os cambios como unha evidencia clínica da mobilización da graxa do animal para compensar un estado de BEN. Así, a perda da CC nos primeiros días de lactación é un signo temperán de cetose.

Tendo en conta esta información, podemos formularnos varios escenarios:

Unha CC adecuada (próxima a 3,5 puntos) e cunha boa ración e alimentación. Neste caso, os desequilibrios pro-pios de cada estado poden ser controlados polo animal, sen que perigue a súa saúde.

Unha CC menor da desexada (<3 puntos). Neste caso as vacas non son capaces de recorrer ás súas propias reservas e obter a enerxía necesaria, favorecendo a aparición dun BEN e, por tanto, dun estado cetósico.

BIBLIOGRAFÍABachman, K.C.; Schairer, M.L. (2003). Invited review: bo-

vine studies on optimal lengths of dry periods. Journal Dairy

Science 86(10): 3027-3037.

Bell, A.W. (1995). Regulation of organic nutrient metabo-

lism during transition from late pregnancy to early lactation.

Journal of Animal Science 73: 2804-2819

Duffield, T.F.; Lissemore, K.D.; McBride, B.W.; Leslie,

K.E. (2009). Impact of hyperketonemia in early lactation

dairy cows on health and production. Journal Dairy Science

92(2): 571-580.

Goff, J.P. (2006). Major advances in our understanding of

nutritional influences on bovine health. Journal Dairy Science

89(4): 1292-1301.

Herdt, H. (2000). Ruminant adaptation to negative

energy balance. Influences on the etiology of ketosis and

fatty liver. Veterinary Clinics North America, Food Animal

Practice 16(2): 215-230

Holtenius, K.; Agenäs, S.; Delavaud, C.; Chilliard, Y.

(2003). Effects of feeding intensity during the dry period.

2. Metabolic and hormonal responses. Journal Dairy Science

86(3): 883-891.

Jorritsma, R.; Wensing, T.; Kruip, T.A.M.; Vos P.; Noord-

huizen, J. (2003). Metabolic changes in early lactation and

impaired reproductive performance in dairy cows. Veterinary

Research 34(1): 11-26.

Kellogg, W. (2013). Body Condition Scoring With Dairy

Cattle. Disponible en: https://www.uaex.edu/publications/

PDF/FSA-4008.pdf

Rotger, A.; Ferret, A.; Calsamiglia, S.; Manteca, X. (2005).

Changes in ruminal fermentation and protein degradation in

growing Holstein heifers from 80 to 250 kg fed high-concen-

trate diets with different forage-to-concentrate ratios. Journal

Animal Science 83(7): 1616-1624.

Smith, P.B. (2010). Medicina interna de grandes animales.

Ed. Elsevier, Barcelona, España.

Vernon, G. (2005). Lipid metabolism during lactation: a

review of adipose tissue-liver interactions and the develop-

ment of fatty liver. Journal Dairy Research 72(4): 460-469.

Unha CC superior á desexada (>4 puntos). Igualmente, son animais con problemas reprodutivos e atraso na súa preñez, polo que están demasiado tempo en cola de lacta-ción, dando pouco leite e inxerindo máis do que realmente necesitan. Estariamos ante animais que terían unha eleva-da mobilización de lípidos e esteatose hepática, predispo-ñéndoos a padecer a síndrome da vaca gorda.

En definitiva, o estado de saúde e a produtividade do gando leiteiro dependen dun delicado equilibrio entre o metabolismo, a produción, os tratamentos e os factores ambientais. O coñecemento dos cambios metabólicos que teñen lugar ao redor do momento do parto axuda á formu-lación de estratexias nutricionais adecuadas que manteñan tanto a produción coma o estado de saúde do animal.

Perfecta higiene de la ubre con la familia BlueMAX

Los Emolientes marcan la Diferencia.Mantener la piel de los pezones suave y saludable, comienza por aplicar un baño a los pezones antes y después del ordeño con la calidad BlueMAX para ayudar a prevenir la sequedad, el agrietamiento y daños de la piel del pezón. Cada baño de pezones de la familia BlueMAX contiene emolientes – que son los ingredientes especiales que condicionan la piel del pezón para mantenerla suave y blanda reponiendo los aceites naturales que se pierden durante la desinfección y el ordeño.

Baño de pezones BlueMAX. Ingredientes de limpieza y desinfección de Alta Calidad. Excelentes propiedades cosméticas. Sumamente hidratantes.

BouMatic.com

BlueMAX XtremSellador acondicionador de la piel de los pezones con dióxido de cloro listo para usar.

Es el primer y único producto de higiene de la ubre en la industria lechera basado en dióxido de cloro listo para usar en pre y post ordeño!

BlueMAX Premium

Co

nt

arr

B

P

iuu

trtPPP

iiiuuummeeeuuu BBB CC

annnDDD

CCo

Coo

CCCCCCCCCnnn

tttr

BBaaarrrrrrrrrrrriiii rrrreeirrr

XXXXttt

XXXrrrttttttteeeerrr

mm

r

l

ntrX

nnntttrrrroorrrrrrrll

BBaaerrr

XX

B C

eeeea

Pr

iu

trttPPP

rP

rrPPPPPPPPP

eeeerrrrrrr

mmmmiiiuiuuiii mm BB CClCllCCCCCCCCC

eeeeell aaannn

XXXXtttt

XXXrrttttttt r

nt

nnntttrrrrrrtttttttoorrrrorrrXX

tXXXX

ttXXXX

ttXXX

ttt

n st

THE

LUIS MELO Sociedade Melosfarm LDA(San Miguel, Las Azores)

JOÃO VIDALVeterinario de la Cooperativa Unión Agrícola de San Miguel (Las Azores)

ESPACIO CETOSIS. TODO LO QUE HAY QUE SABER espaciocetosis.com

Vacas en ordeño: 220Animales en total: 440

“The Vital 90™ Days” es el periodo crítico que abarca desde dos meses antes hasta un mes después del parto. Del éxito de la transición durante “The Vital 90™ Days” dependerá la capacidad de la vaca para afrontar las demás fases de la lactación.

Elanco, Keto-test, The Vital 90 y la barra diagonal son marcas registradas propiedad de Eli Lilly and Company, sus filiales o afiliados, o bien autorizadas por ellos. © 2015 Elanco Animal Health. ESDRYKTO00042.

¿Cómo hacen en su granja el manejo del ganado desde el secado hasta el siguiente pico de lactación?Mantengo mis vacas a base de unifeed y pasto, el 70-80 % están a pasto y unifeed. En el periodo seco el pasto sólo es para las vacas secas. Normalmente, las vacas están más o menos 60 días secas. Cuando faltan sobre 30-35 días, conforme se están recuperando, vuelven para el parto y el sistema de unifeed y pasto; comienzan a tomar concentrado, pero poco, y después este va aumentando. Cuando llegan a los 10 -15 días de lactación ya están prácticamente a base de concentrado, y en el pico de lactación.

¿Cuáles son los principales retos sanitarios a los que se enfrentan en lo referente a la producción de leche?Normalmente hago controles regulares sobre las mastitis, prevenciones de IBR, BVD, para la brucelosis y la tuberculosis, control sobre la calidad de leche... Hago recogidas regulares de muestras de leche para tratar con el antibiótico adecuado para tener mejor calidad de leche a través de mi cooperativa, que lo gestiona. A partir de ahí,

¿Cómo son las granjas en las que trabaja y qué tipo de recomendaciones de manejo del ganado hace desde que está seco hasta el siguiente pico de lactación?En las explotaciones que están bajo mi responsabilidad, la mayor preocupación es que las vacas tengan un periodo seco más o menos comprendido entre los 40 y los 60 días de acuerdo con la condición corporal de la vaca. En una vaca con una condición corporal exagerada intento reducirlo a un periodo de 45 días.

Aquí, y en todas Las Azores, en el período seco, lo que sucede en la mayoría de las explotaciones, en más del 95 %, es que las vacas son separadas y llevadas para comer única y exclusivamente pasto. Eso es un problema añadido porque en el periodo seco los animales se quedan con una alimentación a base de proteína y con muy pocos carbohidratos, y a veces se da la circunstancia de que las vacas pierden algo de condición corporal y muchas veces el propio sistema inmunitario queda un poco debilitado.

¿Cuáles son los principales retos sanitarios de sus explotaciones en cuanto a la producción de leche? El principal objetivo de cualquier explotación láctea es producir leche con calidad. Cuando nuestras explotaciones no son controladas desde el punto de vista sanitario no conseguimos buenos resultados. Por suerte, trabajo en una organización de productores, en un equipo compuesto por veterinarios, y nuestra misión es prestar un servicio

diario a los agricultores que va desde el control alimentario hasta la prevención y el tratamiento de enfermedades. Entre estas, las más frecuentes se dan en el posparto y están relacionadas con las hipocalcemias, como la cetosis o la acidosis...

Respecto de otras enfermedades, sobre todo las que se consideran más importantes en las vacas, que son las mastitis, por fortuna aquí nuestra organización presta un servicio de apoyo a la calidad de leche, con laboratorio propio, en el que hay recogida frecuente de muestras para análisis de laboratorio. Al incluir un servicio de control lechero en esa área, que hace recuentos de células somáticas mensuales, estamos prestando un buen servicio, aunque los casos surgen día a día y tienen que ser resueltos.

¿Considera la cetosis como un problema de fondo de todos los demás? Sí. La cetosis es una enfermedad que, cuando aparece, lo hace en un momento crítico en la vida del animal, en un periodo en el que nosotros pretendemos sacarle el máximo rendimiento, así que es un poco condicionadora de todo el trayecto productivo de la vaca en aquella lactación, o sea, durante aquel año, porque una situación de cetosis necesariamente lleva a un pico de lactación mucho más bajo y la curva de lactación va a ser mucho más baja.

Además de eso, la cetosis va a llevar a que las vacas, por norma, desarrollen muchas más patologías ováricas, principalmente quistes foliculares, quistes ováricos... Va a provocar que las vacas tengan muchos más días abiertos, menor número de partos y días de vida útil, van a gastar mucho más dinero los productores porque, además de dar menos leche, van a tener que tratar las patologías...

¿Han implantado algún programa de monitorización para evaluar las vacas afectadas por cetosis en el posparto? ¿Qué resultados han obtenido?Sí. El producto fue lanzado en Las Azores porque tenemos unas características “formidables” para el desarrollo de la cetosis, casi únicas, y los resultados que obtuvimos son muy satisfactorios. Ya hice algunos trabajos para algunos laboratorios con el fin de evaluar las tasas de incidencias de cetosis en

el posparto y por desgracia tengo que decir que la tasa que alcanzamos de cetosis clínicas y subclínicas andan muy próximas al 70 %, porque no son solo cetosis clínicas sino subclínicas. Conseguimos tratar las clínicas pero las subclínicas también llevan a que las vacas produzcan menos, tengan más problemas de fertilidad... Afortunadamente, desde que aparecieron en el mercado productos que nos permiten controlar la cetosis somos unos grandes “acreedores”. Utilizamos día a día tiras para la detección de cetosis a través de la leche y el porcentaje de vacas con cetosis es muy elevado. La prevención ha sido muy positiva.

¿Cómo valora las consecuencias de la cetosis entre los ganaderos? Además de esos problemas a los que me he referido, que son la reducción significativa en la producción de leche, que ya en sí misma trae encarecimientos añadidos, hay una cierta patología asociada a la cetosis que es el desplazamiento de abomaso. Nosotros teníamos porcentajes altísimos de incidencias de desplazamiento de abomaso en nuestras explotaciones, por lo que teníamos gastos de cirugía, en fármacos que hay que gastar en las cirugías, en medicamentos que se gastan para combatir la cetosis antes de la cirugía... Todo esto lleva a un encarecimiento de los costes en términos de control de cetosis cuando ya está instalada, de manera que la prevención sale mucho más lucrativa.

“DESDE QUE HAGO LA PREVENCIÓN EL PICO DE LACTACIÓN ES MÁS ESTABLE, ASÍ QUE YA NO GASTO MÁS EN FARMACIA”

“CUANDO NUESTRAS EXPLOTACIONES NO SON CONTROLADAS DESDE EL PUNTO DE VISTA SANITARIO NO CONSEGUIMOS BUENOS RESULTADOS”

“UTILIZAMOS DÍA A DÍA TIRAS PARA LA DETECCIÓN DE CETOSIS A TRAVÉS DE LA LECHE Y EL PORCENTAJE DE VACAS CON CETOSIS ES MUY ELEVADO. LA PREVENCIÓN HA SIDO MUY POSITIVA”

afortunadamente, he conseguido producir leche de gran calidad y gran cantidad, que es el objetivo de cualquier explotación.

¿Considera la cetosis como un problema de fondo de todos los demás?Antes tenía muchos casos de cetosis. Ahora no. Con la prevención y los bolos de monensina realmente reduje la cetosis. Teníamos ese problema en mi explotación pero desde que hago prevención mis vacas están más estables, en un pico de lactación más estable.

¿Ha desarrollado algún programa de monitorización para evaluar el porcentaje de vacas afectadas por cetosis en el posparto? Desde que hago la prevención con los bolos de monensina el pico de lactación no tiene tantas curvas, es más estable, así que ya no gasto más en farmacia. Con la cetosis tenía muchos casos de desplazamiento de abomaso, muchos casos de farmacia… Pero desde que uso los bolos mejoré mucho, son rentables para la explotación, ahorré dinero…


SANIDADE 63

QUE É A CETOSE? A cetose é un trastorno metabólico que pode afectar as vacas leiteiras nas primeiras semanas de lactación e que ten un grande impacto no resto da mesma. A percepción da cetose é moitas veces errónea porque consideramos soamente os casos de cetose clínica, é dicir, vacas con síntomas (falta de apetito, vacas caídas e apáticas, signos nerviosos, feces secas e escasas) e que representan “a punta do iceberg”. Moitas das vacas con cetose non manifestan síntomas ou ben estes pa-san desapercibidos, polo que a porcentaxe de vacas enfermas é considerablemente maior do que podemos intuír.

Neste artigo expóñense os resultados dun estudo levado a cabo por Elanco e o Instituto de Investigación e Tecnoloxía Agroalimentaria (IRTA) para coñecer a incidencia da cetose nas explotacións leiteiras de España e determinar os factores de risco que favorecen que unha vaca desenvolva esta enfermidade.

CAL É A SÚA ORIXE? Aínda que a cetose se manifesta e se diagnostica no pos-parto, a orixe do problema é anterior. No preparto, o con-sumo de alimento diminúe e, con iso, a cantidade de ener-xía que a vaca inxire. Doutra banda, a enerxía que a vaca necesita aumenta de forma drástica polo rápido crecemen-to do feto e, tras o parto, polo inicio da lactación. Créase entón unha situación á que chamamos balance enerxético negativo (falta de enerxía)1. A vaca mobiliza as súas reser-vas enerxéticas (graxa corporal) para obter enerxía, pero a capacidade do fígado para queimar esa graxa en enerxía é limitada e, en ocasións, o resultado é a aparición de corpos cetónicos –acetona, acetoacetato e beta-hidroxibutirato (BHBA)– no sangue, no leite e nos ouriños da vaca (figura 1). A presenza de BHBA por enriba de determinadas can-tidades2-6 é a proba de que a vaca sofre cetose, presente ou non algún outro síntoma.

Cristina AndreuDVM, PhD. Técnico de Ruminantes. Elanco Animal Health, España [email protected]

QUE PORCENTAXE DAS VACAS LEITEIRAS EN GRANXAS DE ESPAÑA SOFRE CETOSE?


SANIDADE64

En consecuencia, os días abertos increméntanse: as vacas con cetose tardan, de media, 22 días máis en re-tornar á ciclicidade15 e a probabilidade de que a vaca que-de preñada á primeira inseminación cae entre un 20 e un 50 %15. O impacto e o custo desta enfermidade son aínda máis evidentes se sabemos que a cetose subclíni-ca duplica a probabilidade de que unha vaca se elimine da explotación nos 60 primeiros días da lactación16 (un drama a nivel económico) e de que a taxa de eliminación ao longo da lactación (con frecuencia motivada por un mal rendemento reprodutivo) se incremente nun 50 % para as vacas que tiveron cetose no posparto16.

QUE PORCENTAXE DE VACAS SOFRE CETOSE? Nos últimos anos son moitos os autores que publicaron prevalencias de cetoses subclínicas –diagnosticadas me-dindo a concentración de corpos cetónicos no sangue ou no leite– en vacas de posparto nas explotacións leiteiras de Norteamérica17, 18 e en varios países europeos19, 20. Pero, cal é a incidencia de cetose nas granxas leiteiras de España?

ESTUDO ELANCO-IRTA SOBRE A INCIDENCIA DE CETOSE NAS EXPLOTACIÓNS LEITEIRAS DE ESPAÑARecentemente publicáronse os resultados dun estudo desenvolvido por Elanco e o Instituto de Investigación e Tecnoloxía Agroalimentaria (IRTA) en granxas de toda España durante máis de dous anos. Os obxectivos do es-tudo eran coñecer a incidencia da cetose nas explotacións leiteiras de España e determinar os factores de risco que favorecen que unha vaca desenvolva esta enfermidade.

Explotacións, animais e avaliaciónO estudo realizouse en 19 explotacións situadas en dife-rentes áreas xeográficas do noso país, nas que se tomaron mostras e se recolleron datos dun total de 3.095 vacas Holstein-Friesian (1.005 primíparas e 2.090 multíparas) paridas entre os meses de febreiro de 2013 e marzo de 2014, coa colaboración de varios veterinarios. Tomáronse mostras de sangue de cada animal en tres ocasións (dúas semanas antes da data prevista de parto e na primeira e na terceira semanas posparto) para determinar a concen-tración de BHBA en sangue utilizando medidores Preci-sionXtra21. Considerouse que unha vaca padecía un proce-so de cetose cando a concentración de BHBA en sangue era igual ou superior a 1,2 mmol/l en polo menos unha das tres determinacións que se realizaron21, 22.

Ademais da concentración de BHBA en sangue, ava-liouse nos tres momentos a condición corporal de cada vaca e recolléronse datos de cada vaca incluída no estudo e outros relacionados coa explotación (figura 3).

A INCIDENCIA DE CETOSE NAS EXPLOTACIÓNS ESTUDADAS FOI DO 28,3 %, É DICIR, UN TOTAL DE 876 DAS 3.095 VACAS INCLUÍDAS NO ESTUDO PRESENTARON UNHA CONCENTRACIÓN DE BHBA EN SANGUE IGUAL OU SUPERIOR A 1,2 MMOL/L

Vaca sa Vaca con cetose

Tecido adiposo NEFAS NEFAS

No fígado Glicosa Corpos cetónicos

Sangue (=hipercetonemia)LeiteOuriños

QUE CONSECUENCIAS TEN? Os efectos negativos da cetose fanse notar a tres niveis, todos eles piares fundamentais na rendibilidade dunha ex-plotación leiteira: a produción, a eficiencia reprodutiva e a taxa de eliminación (figura 2).

Estímase que unha vaca multípara con cetose (sub-clínica) produce unha media de 358 kg menos de leite por lactación que unha vaca sa7. A situación de balance enerxético negativo afecta ademais a función do sistema inmunitario8-11, polo que a saúde das vacas se ve com-prometida. Vacas con cetose subclínica teñen tres veces máis posibilidades de desenvolver unha metrite12, o do-bre de posibilidades de ter retención de placenta13 e ata seis veces máis de presentar quistes ováricos que unha vaca sen cetose14.

100-3 3 6 semanas posparto

Enerxía inxerida

Gap enerxético

Demanda enerxética(produción de leite)

Balance enerxético negativo

Figura 1. Orixe do balance enerxético negativo e da cetose (hipercetonemia)

Condición fisiolóxica

O risco de... ... aumentaDesprazamento de abomaso12 x 3-8

Retención de placenta13 x 2

Metrite12 x 3

Quistes ováricos14 x 6

Eliminación (antes do día 60)16 x 2

Eliminación (na lactación)16 50 %- Produce aprox. 300 kg menos de leite7

- A probabilidade de xestación á 1.ª IA cae:20 % en vacas con cetose a 1.ª ou 2.ª semana posparto50 % en vacas con cetose a 1.ª e 2.ª semana posparto

Figura 2. Consecuencias da cetose

PARA A ELABORACIÓN DO ESTUDO TOMÁRONSE MOSTRAS DE 3.095 VACAS HOLSTEIN-FRIESIAN DE 19 EXPLOTACIÓNS SITUADAS EN DIFERENTES ÁREAS XEOGRÁFICAS DO NOSO PAÍS


SANIDADE 65

ResultadosA incidencia de cetose nas explotacións estudadas foi do 28,3 %, é dicir, un total de 876 das 3.095 vacas incluídas no estudo presentaron unha concentración de BHBA en san-gue igual ou superior a 1,2 mmol/l, polo menos nunha das tres ocasións de mostraxe. É ostensible a gran diferenza entre esta incidencia real e a percibida polos gandeiros ou os veterinarios que participaron no estudo, xa que só un 9,2 % das vacas das que se tomaron mostras presentaron algún dos síntomas clínicos clásicos de cetose.

Por zonas xeográficas, a área en cuxas granxas se rexis-trou unha maior porcentaxe de vacas con cetose foi o nor-deste (Cataluña e a Comunidade Valenciana), cun 36,9 % de incidencia media (figura 4). Nesta zona atopábanse as explotacións do estudo con maior nivel de produción lei-teira por animal.

Secado -14 D

EL

-7 DEL

Parto 7 DEL

14 D

EL

21 D

EL

Identificación da vacaData de partoNúmero de lactaciónTipo de parto: Distocia? Xemelgos?

BCS preparto BCS ao parto BCS posparto

Data secadoProd. lact. previaProd. ao secado

Ración de prepartoUn único lote (secas) ou dous lotes (secas e preparto)?

Ración de produciónRación de secas

Concentración de BHBA en sangueCetose clínica: BHBA ≥ 3 mmol/lCetose subclínica: BHBA ≥ 1,2 e < 3 mmol/lCetose total: BHBA ≥ 1,2 mmol/l

27,4%

28,8%

36,9%

18,4%

Factores de risco para desenvolver cetoseA análise estatística dos datos rexistrados permitiu coñecer algún dos factores de risco (do propio animal e da explota-ción) asociados á cetose.

Figura 3. Datos recollidos para cada vaca e cada explotación incluída no estudo

A zona xeográfica coa maior incidencia de cetose foi o nordeste. Nesa zona encontrábanse as granxas do estudo con maior produción leiteira por animal

Figura 4. Incidencia de cetose por zonas xeográficas


SANIDADE66

Algúns destes factores de risco, como son o número de partos, o tipo de parto ou as vacas gordas, son amplamente coñecidos, pero outros descríbense por primeira vez nes-te traballo, coma a época do ano (o incremento da cetose no verán pode ser un reflexo do impacto do estrés térmico sobre a inxestión de materia seca e, en consecuencia, sobre o metabolismo e o balance enerxético23) e a capacidade de produción leiteira (que demostra un maior risco de cetose en vacas multíparas con maior produción leiteira na lactación anterior que nas súas compañeiras menos produtivas).

Sorprendentemente, a concentración enerxética da ra-ción administrada ás vacas nas últimas semanas antes de parir non afectou o risco de desenvolver cetose, como tam-pouco foi distinto o risco de sufrir cetose nos animais de granxas que usaron unha ración única ou racións diferentes para vacas secas e para vacas de preparto. Con todo, outros factores relacionados coas instalacións (como a densidade nos patios de vacas secas e de preparto ou a separación de xovencas e vacas adultas antes do parto) ou co manexo (po-lítica de eliminación e secado dos animais), os cales poden afectar a inxestión de materia seca e, en consecuencia, o ba-lance enerxético e o risco de cetose, poderían explicar parte da variabilidade na incidencia de cetose entre as diferentes granxas incluídas no estudo (rango: 2,6 % - 59,4 %).

CONCLUSIÓNSA cetose está amplamente distribuída nas explotacións lei-teiras españolas. As vacas máis vellas, con partos de xemelgos, gordas ao secado ou que perden peso antes de parir son as que teñen un maior risco de sufrir a enfermidade. Ademais, as vacas paridas nos meses de verán e as vacas máis produ-toras teñen unha maior probabilidade de desenvolver cetose. A monitorización de todas as vacas nas semanas seguintes ao parto e a identificación dos factores de risco (individuais e de explotación) poden resultar útiles á hora de definir as medidas de prevención oportunas para cada granxa.

AGRADECEMENTOSDesexamos mostrarlles un sincero recoñecemento aos veterinarios e gandeiros das explotacións que participa-ron neste estudo, financiado por Elanco Animal Health (DIAES130001).

REFERENCIAS1. Radostits. Herd Health: Food Animal Production Medicine,

Table 6.5.2. Macrae AI y col. Use of metabolic profiles for the assessment of

dietary adequacy in UK dairy herds.Vet Rec 2006; 159:655-666.3. Ospina PA y col. Evaluation of nonesterified fatty acids and

-hydroxybutyrate in transition dairy cattle in the northeastern United States: Critical thresholds for prediction of clinical di-seases. J Dairy Sci 2010; 93:546-554.

4. Geishauser T y col. Evaluation of five cowside tests for use with milk to detect subclinical ketosis in dairy cows. J Dairy Sci 1998; 81:438-443.

5. Leslie K y col. The influence of negative energy balance on udder health. National Mastitis Council, Regional Meeting Procee-dings2000; 25-33

6. Carrier J y col. Evaluation and Use of Three Cowside Tests for Detection of Subclinical Ketosis in Early Postpartum Cows. J Dairy Sci 2004; 87:3725-3735.

7. Ospina PA. Association between the proportion of sampled transition cows with increased non esterified fatty acids and ß- hydroxybutyrate and disease incidence, pregnancy rate and milk production at the herd level. J Dairy Sci 2010; 93: 3595-3601.

8. Sartorelli y col. Non-specific Immunity and Ketone Bodies. I: In vitro studies on chemotaxis and phagocytosis in ovine neutro-phils. J Vet Med 1999; 46: 613-619.

9. Sartorelli y col. Non-specific Immunity and Ketone Bodies. II: In Vitro Studies on Adherence and Superoxide Anion Produc-tion in Ovine Neutrophils. J Vet Med 2000; 47:1-8.

10. Hoeben y col. Elevated levels of IS-hydroxybutyric acid in peri-parturient cows and in vitro effect on respiratory burst activity of bovine neutrophils. Vet Imm Imm 1997; 58:165-170.

11. Hoeben y col. Chemiluminescence of bovine polymorphonu-clear leucocytes during the periparturient period and relation with metabolic markers and bovine pregnancy associated glyco-protein. J Dairy Res 2000; 67: 249-259.

12. Duffield TF. Impact of hyperketonemia in early lactation dairy cows on health and production. J Dairy Sci 2009;92: 571–580.

13. Leblanc S. Peripartum serum vitamin E, retinol, and beta-caro-tene in dairy cattle and their associations with disease. J Dairy Sci 2004; 87: 609–619.

14. Dohoo. Subclinical ketosis prevalence and associations with pro-duction and disease. Can J Comp Med 1984; 48: 1-5.

15. Walsh RB y col. The effect of subclinical ketosis in early lactation on reproductive performance of postpartum dairy cows. J Dairy Sci 2007; 90:2788-2796.

16. Leblanc S. Monitoring metabolic health of dairy cattle in the transition period. J Repro Dev2010;56:S29-S35.

17. McArt JA y col. Epidemiology of subclinical ketosis in early lac-tation dairy cattle. J Dairy Sci 2012; 95:5056-5066.

18. Duffield TF. Subclinical ketosis in lactating dairy cattle. Vet Clin North Am Food Anim Pract 2000; 16:231–253.

19. Macrae y col. Prevalence of clinical and subclinical ke tosis in UK dairy herds 2006-2011. Congreso Mundial de Buiatría 2012, Lisboa, Portugal.

20. Vertenten G y Berge AC Prevalence of Ketosis in Periparturient Dairy Cows in EU Dairy Herds in 2011-2012, 15th Internatio-nal Conference on Production Diseases in Farm Animals 2013, Uppsala, Sweden, 24-28 June 201.

21. Iwersen M, Falkenberg U, Voigtsberger R, Forderung D, Heuwieser W. 2009. Evaluation of an electronic cowside test to detect subclinical ketosis in dairy cows. J Dairy Sci; 92: 2618–2624.

22. Duffield TF, Lissemore KD, McBride BW, Leslie KE. 2009. Impact of hyperketonemia in early lactation dairy cows on health and production. J Dairy Sci; 92:571–580

23. Baumgard LH, Rhoads RP. 2007. The effects of heat stress on production and its nutritional implications. Penn State Dairy Cattle Nutrition Workshop 2007; Nov 13-14: 29-38

Así, a probabilidade de que unha vaca sufra cetose é: Impacto Factor de risco A incidencia de cetose en…

41 % superior

… se a vaca pariu nos meses de verán que se pare nos meses de

inverno

Primavera: 28 %Verán: 33 %Outono: 21 %Inverno: 28 %

Máis do dobre

… se a vaca é multípara que se é primípara

Primíparas: 18 %Multíparas: 38 %

Máis do dobre

… se a vaca pare xemelgos que se ten un único xato

Partos dun xato: 29 %Parto de xemelgos: 51 %

O dobre por cada 0,25 puntos de condición corporal de máis que teña a vaca

no prepartoCase o dobre

por cada 0,25 puntos de condición corporal que perda a vaca entre o preparto e o posparto

Maior

… con cada litro adicional que a vaca produciu na lactación anterior

(as vacas con maior capacidade leiteira teñen maior risco de ter cetose na seguinte lactación)

Por nivel de produción na lactación anterior:

> 14.000 kg: 39,7 %14.000 - 12.700 kg: 34,2 %12.700 - 10.800 kg: 31,1 %

< 10.800 kg: 30,9 %

Sin residuos, amigable con el medio ambiente

Sin período de supresión

Inocuo y de fácil administración

��

AFRIGA ANO XXI - Nº 118

Progenex, distribuidor de ABS en España, lanza al mercado un sofisticado sistema

de detección de celos y alertas de salud y bienestar que funciona a través de

podómetros que recogen información en tiempo real, sin necesidad de que los

animales pasen por la sala de ordeño. La transmisión de datos es inalámbrica y no

existe límite de distancia, por lo que se adapta a todo tipo de explotaciones.

SISTEMA DE PODÓMETROS ABS BREEDER TAG PARA LA DETECCIÓN DE CELOS

ANTECEDENTES DEL SISTEMA

La detección de celos en entornos

ganaderos intensivos es un reto que

requiere sistemas inteligentes que

provean esa información.

La detección de celos tiene un impac-

to directo en la reproducción y, por

tanto, en la mejora genética de la ex-

plotación.

Hace 4 años, Genus-ABS comenzó el

desarrollo de este sistema de podó-

metros sobre tecnología israelita ya

implantada.

Una vez avalado y testado el produc-

to por el departamento técnico de

ABS especializado en reproducción,

el sistema se abre a su distribución a

través de las subsidiarias y distribui-

dores de ABS.

Progenex llevó a cabo las primeras

pruebas en agosto de 2015 con la in-

tención de acumular experiencia pro-

pia, adaptando el sistema a las nece-

sidades españolas.

POR QUÉ UTILIZAR ABS BREEDER TAG

Hoy en día, los bajos índices de detec-

ción de celos hacen que la Tasa de Pre-

ñez se resienta de forma significativa.

Ante los bajos rendimientos de los

sistemas de detección de la actividad

existentes en el mercado, la respues-

ta actual a este problema está siendo

la sincronización intensiva de los ce-

los.

Esta técnica, si bien es necesaria, no

debe ser la única opción porque pre-

senta algunos limitantes, tales como

los altos costes (de 24 a 30 €/inter-

vención), menor fertilidad, mano de

obra en la gestión de protocolos de

sincronización, incremento de partos

gemelares, etc.

Existe la necesidad de utilizar ayudas

que cambien esta realidad, es el mo-

mento de ABS Breeder Tag.

El sistema se compone por una antena de recogida de datos procedentes de los podómetros y que envía a un receptor. Este receptor transporta la señal de radio a una unidad que la transforma en una información que pueda ser interpretada por el software de un PC. Ejemplo de informe generado por el sistema

PUBLIRREPORTAJE

AUDIOVISUAL

PUBLIRREPORTAXE68


Sede central: c/ Rafael Bergamín, 16A Local 428043 MadridTeléfono: 91 510 25 00 - Fax: 91 510 09 [email protected]

CARACTERÍSTICAS DEL SISTEMA

-

-

-

-

-

-

e-mail pop-up

-

-

-

SISTEMA ESCALABLE

-

Genética: mayormente toros genómicos seleccionados en base a producción.

Utilizan el programa de acoplamientos de ABS

AGRÍCOLA GANADERA DIALDA, EN LA QUE YA

UTILIZAN EL SISTEMA ABS BREEDER TAGMiguel y JavierPropietarios de Agrícola Ganadera Dialda

“CON ESTE SISTEMA TE DESPREOCUPAS DE MIRARLES LOS CELOS A LAS VACAS”¿Qué consecuencias os traía la detección de

El mayor problema era el retraso a la hora de quedar preñada la vaca. Donde menos veíamos los celos era en las vacas que estaban inseminadas porque las que no lo estaban las pinchábamos, pero las que estaban inseminadas no sabíamos si estaban preñadas o vacías hasta

mirarlas muchas estaban vacías porque no les

Pinchar a todas las vacas, sincronizarles los celos.

Suponía mucho más trabajo que ahora. Después de ordeñar, venga a sacar listados y a pinchar vacas.

¿Cómo conocisteis el sistema de podómetros

Nos lo ofreció un vendedor de semen de ABS. Lo estuvimos estudiando y fue el que más nos gustó de todos los que había en el mercado.

La puesta en marcha fue sencilla y rápida. La instalación del equipo se hizo en un día, lo que

las vacas, pero en un día se hace todo.

Este sistema ha sido un cambio muy grande y una preocupación menos que tenemos en la granja, ya que te despreocupas de mirarles los celos a las vacas. Antes veías una vaca que levantaba la cabeza y tenías que ir a mirar a ver qué número tenía; ahora ves que levanta la cabeza y piensas:

¿Cómo es la integración del sistema con el

Están vinculados, es decir, al programa de detección de celos no tenemos que meterle

que metemos todos los datos de alimentación, sanidad y reproducción.

¿Cómo es la recepción de la información por

envíe información al móvil a la hora que quieras. Te puede enviar un informe, un listado con las vacas que hay para inseminar o te puede enviar alertas de vacas caídas, vacas enfermas o vacas que han salido al toro.

PUBLIRREPORTAXE 69


NUTRICIÓN70

INTRODUCIÓNO consumo mundial de produtos lácteos e de carne de vacún prevese que aumente en máis dun 50 % en 2050 (FAO, 2011). Os ruminantes teñen un papel clave na pro-dución de alimentos para humanos mediante a conversión dos recursos vexetais que os humanos non poden (ou non queren) consumir en alimentos de alta calidade que se

A eficiencia de nitróxeno en leite é a cantidade de nitróxeno alimenticio consumido pola vaca que é incluído no leite. Neste artigo abórdase a optimización do nitróxeno en leite a partir de variacións na subministración de N da dieta, as cales tamén reducirán a excreción de nitróxeno en feces e ouriños.

poden comer. No gando leiteiro, o rendemento das pro-teínas comestibles en humanos (calculado como a produ-ción de proteínas comestibles para a alimentación humana nos produtos producidos polas vacas en comparación coa achega de proteína comestible para humanos no alimento) é maior que 1 (rango: 1,4 a infinito; infinito se a dieta non contén proteínas comestibles para a alimentación humana) [Dijkstra et al., 2013], o que indica que o gando leiteiro se suma á oferta actual da alimentación para os humanos. No gando vacún de carne, as eficiencias de proteína sobre unha base humana dixestible tamén son a miúdo maiores que 1, pero son máis variables (rango: 0,33 a infinito) que no gan-do leiteiro. A capacidade dos ruminantes para converter os recursos de alimentos fibrosos en alimentos de orixe ani-

J. Dijkstra1, C. K. Reynolds 2, E. Kebreab 3, A. Bannink4, J. L. Ellis1, J. France5 e A.M. van Vuuren4

1 Grupo de Nutrición Animal da Universidade de Wageningen, Países Baixos2 Grupo de Investigación Animal da Universidade de Reading, Reino Unido 3 Departamento de Ciencia Animal da Universidade de California, EE.UU. 4 Wageningen UR Livestock Research, Lelystad, Países BaixosAdaptación e tradución: Javier Mateos Aguado Kemin Animal Nutrition and Health. EMENA

NOVOS DESAFÍOS NA NUTRICIÓN DE RUMINANTES: LOGRAR UNHAS PERDAS MÍNIMAS DE NITRÓXENO


NUTRICIÓN 71

de N de gando é a inxestión de N. A variación na submi-nistración de N da dieta aféctalle á produción de N urina-rio, sendo este N urinario máis susceptible á lixiviación e ás perdas mediante transformación en substancias volátiles nitroxenadas que o N fecal. Por tanto, a redución da excre-ción urinaria de N reducirá significativamente o impacto ambiental. Existe unha ampla variación na eficiencia de conversión de N alimenticio no leite ou na carne no gando, o que suxire que son posibles grandes melloras na redución da devandita excreción de N en feces e ouriños.

MÁXIMO TEÓRICO NA EFICIENCIA DO NITRÓXENOA produción de leite e de carne ten como consecuencia algunhas perdas ineludibles e inevitables de N, tanto en feces como en ouriños. A eficiencia de uso de N dunha vaca leiteira é a cantidade de N alimenticio consumido que é incluído no leite, tamén chamada eficiencia de N en leite (EMN). Na táboa 1 preséntase un cálculo das inevitables perdas de N asociadas coa produción de proteínas do leite no gando leiteiro.

mal comestibles con alto valor biolóxico é moi importante para a produción mundial de alimentos para os humanos.

A pesar da contribución positiva dos ruminantes na se-guridade alimentaria, existe unha percepción xeneraliza-da de que a produción de leite ou de carne é unha forma ineficiente de usar os recursos naturais. A dependencia xe-ral que os ruminantes teñen das forraxes e dos subprodutos fibrosos como alimentos, así coma o papel que a fermenta-ción ten na dixestión, dá como resultado unha menor efi-ciencia alimenticia que noutros sistemas produtivos como porcos ou aves (Reynolds et al., 2011). A baixa eficiencia xeral de utilización do penso en ruminantes tamén lle afecta ao medio ambiente, e a mellora desta eficiencia na produción de leite ou de carne, para minimizar o impacto ambiental, é claramente importante.

Entre as principais preocupacións ambientais, a que máis importancia ten é a emisión de nitróxeno (N) no me-dio ambiente. Esta emisión inclúe a lixiviación de nitrato (NO

3), a volatilización de amoníaco (NH

3) e as emisións

de óxido nitroso (N2O). O condutor principal das perdas

A VARIACIÓN NA SUBMINISTRACIÓN DE N DA DIETA AFÉCTALLE Á PRODUCIÓN DE N URINARIO, SENDO ESTE MÁIS SUSCEPTIBLE Á LIXIVIACIÓN E ÁS PERDAS MEDIANTE TRANSFORMACIÓN EN SUBSTANCIAS VOLÁTILES NITROXENADAS QUE O N FECAL

ABREVIATURASAA: aminoácidos; FPCM: graxa e proteína corrixida en leite; EM: enerxía meta-bolizable; EMN: eficiencia do nitróxeno en leite; PM: proteína microbiana (pro-teínas de bacterias, protozoos e fungos no rume); NPN: nitróxeno non proteico; OM: materia orgánica; RDN: nitróxeno degradable ruminal; RDP: proteína de-gradable ruminal; ROLMC: materia orgánica fermentable ruminal


NUTRICIÓN72

Aínda que o N amoniacal pode ser a única fonte de N para a síntese de MP, os beneficios da subministración de AA e péptidos sobre a síntese da devandita MP e a eficien-cia da síntese de MP están ben establecidos. A eficiencia da síntese de MP con AA e péptidos, en comparación con amoníaco, é ~ 20 % máis alto por unidade de materia or-gánica (OM) utilizada e ~ 75 % máis alto por unidade de hidrato de carbono utilizada. A subministración de AA ou péptidos aos microorganismos do rume, ademais de amo-níaco, aumenta inicialmente a eficiencia microbiana, pero despois de alcanzar un nivel óptimo de eficiencia, máis péptidos e AA adicionais diminuirán esa eficiencia. Os AA e péptidos son fermentados a amoníaco, aumentando as concentracións de amoníaco no fluído ruminal e, por tanto, aumentando as inevitables perdas netas de N desde o rume duns 30 g N/día, calculado anteriormente.

A reciclaxe de urea ao rume contribúe á subministración de RDN. Ata o 75 % do N ureico reciclado no tracto gastroin-testinal entra no abdome. Para a vaca de referencia, a menor perda de N calculada foi de 35 g/día cunha eficiencia de 25,2 g de N microbiano/kg ROLMC e unha eficiencia aparente calculada de transformación do N da dieta a N microbiano de 0,90. Esta perda de N concorda coa inevitable perda neta de N do rume (>30 g/día), calculada anteriormente. Na vaca de referencia, para evitar tales perdas, o contido RDN da dieta non debería ser maior de 15 g/kg MS ou 94 g de proteína degradable no rume/kg MS. Este nivel de RDN ou RDP na ración é inferior aos niveis recomendados nos diferentes siste-mas de avaliación como, por exemplo, NRC (2001).

Táboa 1. Perdas inevitables de N (g N/día), saída de N no leite (g N/día) e a teórica eficiencia máxima de utilización de N no leite nunha vaca leiteira cunha produción diaria de leite corrixida en graxa e proteína de 40 kg e un contido de proteína verdadeira de 31,5 g/kg Principais fontes de perda de N N nas feces N nos ouriños N no leite Ineficiente síntese de proteína microbiana no rume 35Rume ácidos nucleicos microbianos 13 71 Proteína microbiana non dixerida 37Secrecións endóxenas 39 19Mantemento 13 Leite 36 198Total 89 174 198A máxima eficiencia do leite N (EMN) 0,43

Estas inevitables perdas calcúlanse para unha vaca de re-ferencia de 650 kg de peso vivo, cunha produción de leite de 40 kg/día corrixida en graxa e proteína (FPCM) e un contido de proteína verdadeira de 31,5 g/kg. O consumo de materia seca (CMS) é de 24,1 kg/día e o contido de enerxía neta da dieta é de 6,9 MX/kg de MS. A dixestibi-lidade total da dieta é de 0,80 e o contido na dieta de ma-teria orgánica fermentable ruminalmente (ROLMC) é de 0,55 kg/kg de MS. As mínimas perdas de N estimadas en feces e ouriños son de 89 e 174 g/día, respectivamente, e o límite superior teórico da eficiencia de N en leite é de 0,43. Polo xeral, a eficiencia de N en leite está moi por debaixo deste valor alcanzable máximo. Calsamiglia et al. (2010) informou de que a EMN no cuartil máis baixo e no máis alto é de 0,22 e 0,33 nun conxunto de datos dos Estados Unidos (n=167) e de 0,21 e 0,32 nun conxunto de datos en Europa (n=287).

O reto é, polo tanto, mellorar a eficiencia de N en leite co obxectivo de estar o máis próximo posible a esta eficiencia máxima teórica de 0,43. De cando en cando reportáronse valores superiores a 0,43 de EMN. Estas altas eficiencias tenden a estar asociadas coa mobilización de proteínas corporais. Un saldo negativo de N pódese producir duran-te varios días ou semanas, en situacións moi particulares durante o inicio da lactación, pero debe ser reposto máis tarde, durante o resto de lactación.

PERDAS DE NITRÓXENO RELACIONADAS COA SÍNTESE DE PROTEÍNA MICROBIANA NO RUME

FONTES DE N PARA A SÍNTESE DE PROTEÍNA MICROBIANAO amoníaco é a fonte máis importante de N para a síntese de proteína microbiana (MP) no rume. Debido a que o amonía-co se elimina por lavado do rume coa fase fluída e se absorbe a través da parede do mesmo, os niveis de N amoniacal para lo-grar a síntese óptima MP sempre resultarán nalgunhas perdas de N. Supoñendo que nunha vaca leiteira de referencia, cun volume ruminal de 80 l, unha taxa de paso da fracción líquida de 0,15/h e unha velocidade de absorción da fracción amo-níaco de 0,50/h, unha concentración de amoníaco mínima de 6 mm dá lugar a unha perda de 105 g/día de N amoniacal do rume. Se 75 g de N ureico/día se reciclan ao rume (ver máis adiante), a perda neta de N inevitable é de, polo menos, 30 g N/día, que é excretado como N ureico nos ouriños.

AS MÍNIMAS PERDAS DE N ESTIMADAS EN FECES E OURIÑOS SON DE 89 E 174 G/DÍA, RESPECTIVAMENTE, E O LÍMITE SUPERIOR TEÓRICO DA EFICIENCIA DE N EN LEITE (EMN) É DE 0,43. POLO XERAL, A EMN ESTÁ MOI POR DEBAIXO DESTE VALOR ALCANZABLE MÁXIMO

© Kemin Industries, Inc. and its group of companies 2016. All rights reserved. ® ™ Trademarks of Kemin Industries, Inc., U.S.A. MetaSmart® is a Trademark of Adisseo France S.A.S.

MUCHAS COSAS ESTÁN CAMBIANDO EN LA PRODUCCIÓN DE LECHE, NO SOLO ESTO...La nutrición lechera está evolucionando rápidamente. La producción, ya no es el único objetivo, otros objetivos como la salud y la fertilidad de los animales, o el medio ambiente se vuelven igual de importantes.

Las palabras claves en la actualidad son:

Optimización

Eficiencia

Ahorro de costes

Rendimiento

Calidad

Fertilidad

Salud

Medioambiente

Estas palabras deben formar parte de nuestro idioma y ser nuestra meta.

Kemin pretende proporcionar una nueva visión de la nutrición, y para ello tenemos como principal objetivo ser sus colaboradores. Buscamos una producción sostenible a la vez que competitiva, que tenga como resultado una alimentación más eficiente y rentable.

SMARTAMINE® MMetaSMART®

LysiGEMTM

CholiPEARLTM

TOXFINTM

Revise sus dietas, Kemin puede ayudarle. Kemin Ibérica Tel 977 25 41 88


NUTRICIÓN74

O excedente de N do RDP é excretado como N ureico nos ouriños, achegando desde un 50 % ata máis dun 90 % do total de N nos mesmos. Sistemas de avaliación actuais da proteína teñen un valor que se limita exclusivamente a proporcionar unha orientación sobre como reducir estas perdas. Estes valores son valores de proteína individuais en condicións estáticas, mentres que a subministración de proteínas depende dun alto número de factores interrela-cionados entre si, que van desde o lugar da dixestión ata o nivel de substratos de enerxía dispoñibles. Os sistemas de enerxía e de proteína desenvolvéronse de forma inde-pendente, a pesar das demostradas evidencias da existencia das interaccións entre enerxía e nutrientes proteicos so-bre o rendemento. Os sistemas de avaliación de proteína non predín como os cambios na produción e a excreción responden aos cambios en estratexias de alimentación. Os novos sistemas de alimentación deben basearse en meca-nismos que avalíen a resposta dos animais aos nutrientes, describindo cuantitativamente a subministración de cada metabolito a un nivel máis detallado que os compoñentes agregados actuais.

RECICLAXE DE NITRÓXENO AO RUMEO uso de fontes de N non proteico (NPN) para a síntese de MP no rume, incluíndo o amoníaco procedente da urea reciclada, permítelles aos ruminantes sobrevivir e producir leite e carne con dietas que se basean unicamente en fontes de NPN. A síntese de proteína a partir de urea reciclada no rume podería, en teoría, compensar algo a perda potencial de N que se produce a través da degradación da proteína no rume e o metabolismo de AA absorbidos no intestino. Co fin de aproveitar este potencial, fontes de N endóxe-nas son transferidas ao abdome, sintetizando PM que será dixerida e absorbida. A reciclaxe de N ao rume e a súa pos-terior incorporación á PM tamén pode ser fundamental para o éxito das dietas de baixo contido de N na produción leiteira (Calsamiglia et al., 2010).

Os ruminantes teñen unha especial habilidade para inxerir a maior cantidade de N que lles sexa posible. De-pendendo da concentración de N na dieta, entre o 30 e case o 100 % de toda a urea que entra no sangue devólve-se ao intestino. A excreción urinaria de N persiste incluso cando o 100 % da urea se devolve ao intestino. En tal caso, o N é entón excretado principalmente en distintas formas de urea, incluíndo derivados de purina (que poden actuar como un marcador de síntese de PM), ácido hipúrico, crea-tina e creatinina. A transferencia de N ureico do sangue a través de intestino lévase a cabo vía saliva e ao longo do epitelio intestinal. En xeral, esta transferencia relacióna-se positivamente coa concentración de urea no sangue e a subministración de enerxía fermentable ruminal, e negati-vamente coa concentración de amoníaco no rume. Existe

unha adaptación da extracción de N ureico epitelial coa diminución da oferta de N que compensa a diminución da concentración arterial de N ureico, resultando un trans-porte máis constante de urea. As vacas son en gran medida incapaces de regular o transporte de N ureico o suficiente como para compensar totalmente a cantidade de N da die-ta e, por tanto, incrementar sensiblemente a eficiencia de nitróxeno en leite.

ÁCIDOS NUCLEICOS MICROBIANOSO N microbiano está composto principalmente de AA-N e ácido nucleico-N. A síntese dos ácidos nucleicos micro-bianos representa unha perda irreversible de N excretado, en gran medida, nos ouriños. As pirimidinas de orixe mi-crobiana ou endóxena son catabolizadas a ß-aminoácidos, amoníaco e CO

2. Varios metabolitos de purina están

presentes nos ouriños, tales como alantoína, ácido úrico, xantina e hipoxantina. Algunha fracción do N ruminal microbiano, 20-25 %, está presente en forma de ácido nucleico-N. Non hai practicamente ningunha posibilidade de reducir as perdas de N relacionadas coa síntese de ácido nucleico no rume.

Xeralmente requírense altas taxas de crecemento micro-biano para reducir o custo de mantemento dos microorga-nismos como parte do gasto total de enerxía e, por tanto, para maximizar a eficiencia da síntese de PM. A verdadeira dixestibilidade ideal de ácidos nucleicos é de 0,81 a 0,87. Polo tanto, a síntese microbiana do rume dos ácidos nu-cleicos conduce a perdas considerables de N, en particular nos ouriños. Para a vaca de referencia, asumindo unha alta eficiencia de síntese de PM e, polo tanto, un alto contido de ácido nucleico N (25 % do N microbiano total), estas perdas inevitables de N serían de 71 e 13 g N/día nos ouri-ños e nas feces respectivamente (táboa 1).

OS NOVOS SISTEMAS DE ALIMENTACIÓN DEBEN BASEARSE EN MECANISMOS QUE AVALÍEN A RESPOSTA DOS ANIMAIS AOS NUTRIENTES, DESCRIBINDO CUANTITATIVAMENTE A SUBMINISTRACIÓN DE CADA METABOLITO A UN NIVEL MÁIS DETALLADO QUE OS COMPOÑENTES AGREGADOS ACTUAIS


NUTRICIÓN76

PERDAS DE N RELACIONADAS CO MANTEMENTO E A SÍNTESE DE PROTEÍNAS EN LEITEAs perdas de N a partir das necesidades de mantemen-to son en gran medida inevitables. En varios sistemas de avaliación de proteínas, as perdas endóxenas poden ou non ser parte das necesidades de mantemento. A excepción das perdas endóxenas de N, as perdas de N debidas a mante-mento son relativamente pequenas. Para a vaca de referen-cia, esta perda de N é de 13 g/día e excrétase principalmen-te nos ouriños, cunha perda menor a través do pelo, da pel e das secrecións endóxenas (táboa 1). Non pode lograrse, polo tanto, unha mellora substancial na EMN tratando de reducir as necesidades de mantemento.

A eficiencia de utilización dos AA absorbidos para a sín-tese das proteínas do leite asúmese en diversos sistemas de avaliación que vai do 0,64 ao 0,68, a pesar de que isto está moi por baixo da eficiencia máxima teórica do 0,85. Eficiencias moito máis baixas obsérvanse xeralmente en experimentos realizados. Isto débese a dous factores que inflúen na devandita eficiencia. O primeiro é a eficiencia coa que se utiliza un perfil “ideal” de AA, que se supón que é unha característica dos animais e se fixou en 0,85. O segundo é o valor biolóxico ou o grao con que o perfil de AA absorbidos difire do ideal, que é unha característica determinada principalmente pola composición da dieta. O valor biolóxico por defecto é de 0,80 para lactación. A multiplicación de ambos os factores resulta nun factor de eficiencia de conversión de 0,68. Para a vaca de referencia, un mínimo de perdas de N na conversión de AA absorbi-dos para produción de proteína do leite prodúcese cando se asume un perfil ideal de AA, e é de 36 g/día (táboa 1).

Polo xeral, outros factores, á parte da cantidade de AA subministrados que son absorbidos, limitan a cantidade de proteína producida no leite e a eficiencia de utilización dos AA absorbidos é menor que o máximo teórico. A re-lación entre a subministración de AA absorbidos no in-testino delgado e a produción de proteína en leite a través dunha serie de experimentos foi de 0,64. Nunha metaa-nálise, a eficacia de transferencia da caseína posruminal ou infusións con AA con perfil de caseína no rendemento de proteína do leite mostrou unha eficacia marxinal máxima de tan só o 0,38 (Lapierre et al., 2010). Estas estimacións da eficiencia de utilización de AA teñen un impacto im-portante, en xeral, sobre a eficiencia de nitróxeno en leite. Unha eficiencia da utilización de AA absorbida pola pro-teína do leite de 0,85 (vaca referencia), 0,64 (sistemas de avaliación de proteínas) e 0,38 (máximo nos experimentos) tradúcese nunha máxima MNE de 0,43, 0,37 e 0,26 res-pectivamente.

DIXESTIÓN DE PROTEÍNA MICROBIANA VERDADEIRA E PROTEÍNAS QUE ESCAPAN Á DEVANDITA DIXESTIÓNOs compostos que conteñen N e que entran no intestino delgado compóñense principalmente de proteína micro-biana e de ácidos nucleicos producidos no rume, así como unha fracción de proteína alimentaria que escapou á de-gradación no rume. A dixestibilidade destas fraccións no intestino delgado determina a cantidade de N absorbido, así como a que é excretada nas feces. Hai poucas posibili-dades de mellorar a dixestibilidade intestinal microbiana na maioría das fontes de RDP. No gando leiteiro, a dixes-tibilidade intestinal de AA-N microbiana é do 75-77 % (Larsen et al., 2001). A verdadeira dixestibilidade da pro-teína non degradada é variable, pero pode ser de case o 100 %. Para a vaca de referencia, asumindo a dixestión comple-ta da proteína do alimento non degradada no rume RDP e o 85 % da proteína microbiana, as perdas de N fecais son de 37 g/día (táboa 1).

PERDAS DE N RELACIONADAS COAS SECRECIÓNS ENDÓXENASA síntese de proteínas endóxenas é necesaria para a substi-tución de células epiteliais descamadas e para a liberación das enzimas dixestivas. A síntese de proteína para substi-tuír as perdas endóxenas asóciase con perdas significativas de enerxía e AA. A perda de proteínas endóxenas, incluín-do PM sintetizadas a partir de urea transferida desde o intestino groso, pode variar entre 60 e 90 g/kg de MS fecal excretada. No presente enfoque, a eficiencia de utilización de AA absorbidos para a produción de proteína endóxena é de 0,67 e a síntese bruta suponse que é de 12 g de N endóxeno/kg de MS fecal excretada. Para a vaca de refe-rencia, as inevitables perdas de N nas feces e os ouriños ascenden a 39 e 19 g/día, respectivamente (táboa 1). En xeral, as dietas ricas en fibra dan lugar a perdas endóxenas máis altas que as dietas con altos niveis de carbohidratos non estruturais.

Un importante desafío para a eficaz conversión realiza-da polos ruminantes de recursos alimenticios non dixes-tibles para humanos en leite ou carne, á vez que mellora-mos a EMN, é o uso de dietas ricas en alimentos fibrosos á vez que altamente dixestibles. Por exemplo, un cambio da dixestibilidade da MS total de 0,80 ata 0,90 aumenta o máximo da eficiencia de nitróxeno en leite dun 0,43 a un 0,46.

UN IMPORTANTE DESAFÍO PARA A EFICAZ CONVERSIÓN REALIZADA POLOS RUMINANTES DE RECURSOS ALIMENTICIOS NON DIXESTIBLES PARA HUMANOS EN LEITE OU CARNE, Á VEZ QUE MELLORAMOS A EFICIENCIA DE NITRÓXENO EN LEITE, É O USO DE DIETAS RICAS EN ALIMENTOS FIBROSOS Á VEZ QUE ALTAMENTE DIXESTIBLES

BAJADA DE DEFENSAS

EN EL PERIPARTO: LOS RIESGOS

SON REALES

1. Hoeben D. et al, 2000, Journ. Dairy Res. 67 (2) 249-259 - 2. Sordillo L.M., 2005, Livestock Prod. Sci., 98 89–99 3. Hammon D.S. et al, 2006, Vet. Immunology 113 21–29 - 4. Kimura K. et al, 2002, Journ. Dairy. Sci., 85 (3) 544–550

Elanco, The Vital 90TM Days y la barra diagonal son marcas registradas propiedad de o autorizadas por Eli Lilly and Company y sus filiales. © 2015 Elanco Animal Health. ESDRYIRS00052

Durante el periparto casi todas las vacas experimentan una disminución profunda de su sistema natural de defensa frente a las infecciones1.Los niveles y función de los neutrófilos, células inmunitarias que destruyen los patógenos, caen por debajo de la normalidad y esto hace que las vacas sean más vulnerables a la mastitis2, la metritis3 y la retención de la placenta4.

Este hecho es un problema no solo por la caída de la producción de leche asociada a las enfermedades, sino porque también puede suponer una pérdida de tiempo y perjudicar la gestión diaria del trabajo en la explotación.

Consulta a tu veterinario las medidas que puedes aplicar para controlar las enfermedades e identificar los factores de riesgo que conducen a la inmunodepresión.

En Elanco tenemos el compromiso de ayudar a los veterinarios y ganaderos a hacer frente a los retos y oportunidades que surgen durante The Vital 90TM Days.


NUTRICIÓN78

O metabolismo intermedio de AA entre o duodeno e a glándula mamaria explica a diminución da eficiencia na transferencia de AA desde a súa absorción ata a súa con-versión en proteína do leite cando nos achegamos á pro-dución máxima. De media, un 0,65 dos AA dixestibles estimados son recuperados na vea porta cunha perda de 0,35, debida ás secrecións endóxenas e á oxidación de AA a través da parede intestinal. A magnitude desta perda non é uniforme entre os diferentes AA e varía entre algo menos dun 0,05 para a histidina a máis dun 0,90 por al-gúns AA non esenciais. O fígado elimina, por tanto, unha media de 0,45 dos AA absorbidos na vea porta, de novo, cunha variación considerable entre os diferentes AA.

Por último, a utilización posthepática pola glándula mamaria de AA dispoñibles é relativamente alta pero va-riable, o que implica que temos marxe de mellora. Unha parte importante de variación no uso dos AA polos tecidos viscerais e a glándula mamaria tamén está rela-cionada coa subministración de enerxía (Lapierre et al., 2010). Polo tanto, o uso de constantes (desde 0,64 ata 0,68) para a utilización dos AA absorbidos para a síntese de proteína do leite na maioría dos sistemas de avaliación de proteínas actuais parece inadecuado en vista de que a eficacia diminúe co aumento da subministración de AA absorbidos. Os modelos mecanicistas a nivel de órganos que integran o metabolismo da enerxía cos AA indi-viduais axudarían a reducir, aínda máis, as perdas de N despois da absorción. En última instancia, a eficiencia de utilización de AA absorbidos determínase en función das necesidades da glándula mamaria, que está condicionada pola fase de lactación, a xenética e a achega de enerxía.

INTEGRACIÓN DE PERDAS DE NITRÓXENO, ACHEGAS DE ENERXÍA E PRODUCIÓN DE METANO Parece que hai pouca ou ningunha marxe de mellora da eficiencia de nitróxeno en leite e, polo tanto, de re-ducir as perdas de N relacionadas cos ácidos nucleicos microbianos, coa reciclaxe de N, coa dixestión intestinal de PM ou coas necesidades de mantemento dos animais. Como consecuencia, as estratexias para reducir as perdas de N deberían centrarse nunha subministración óptima de RDN e na óptima eficiencia de utilización dos AA absorbidos para a síntese de proteínas do leite.

Un reto importante é lograr tales reducións empre-gando recursos alimenticios non utilizados directamente para consumo humano.

En teoría, se a vaca leiteira de referencia está alimenta-da cunha dieta sen ROLMC (materias primas de dixes-tión só intestinal), mentres se mantén a dixestibilidade total por defecto de 0,80, o máximo de MNE incremén-tase de 0,43 a 0,65. Por tanto, a utilización dos recursos fibrosos, non comestibles polos humanos, como fonte de alimentación dos microorganismos do abdome prodúce-se a un custo no que é inevitable a perda de N asociado ao metabolismo microbiano e a unha eficiencia de nitróxeno en leite reducida.

No esforzo para unha subministración óptima de RDN e a eficiencia óptima de utilización de AA absor-bidos, a subministración adecuada de nutrientes produ-

tores de enerxía é esencial. Se a subministración de enerxía para os microorganismos do rume aumenta, mentres que a oferta de RDN se mantén, menos N amoniacal se for-ma e, polo tanto, menos se perde en forma de N ureico nos ouriños. Do mesmo xeito, o aumento da subministra-ción de enerxía metabolizable pode reducir as perdas de N nos tecidos postabsorción. Por exemplo, a eficiencia de nitróxeno en leite cun baixo consumo de enerxía nunha dieta alta en proteínas mellora ao pasar de 0,20 a 0,24 can-do a subministración de proteína se reduce ou se aumenta a subministración de enerxía respectivamente, e chégase a unha mellora cun valor de 0,28 coa suma de ambos (Rius et al., 2010). Hai, por tanto, unha redución da saída de N urinario cando se aumenta a concentración de EM. Así, nun intento de mellorar a eficiencia de nitróxeno en leite, deberían considerarse as variacións na subministración de enerxía.

Para ter un enfoque integrado a fin de reducir as emi-sións de gases de efecto invernadoiro procedentes de ex-plotacións leiteiras á atmosfera, débese ter en conta que as opcións de mitigación para reducir a excreción urinaria de N poden dar lugar á emisión elevada de metano (CH

4),

dependendo, en gran medida, do tipo de hidratos de car-bono consumidos coa forraxe. Así, teremos un descenso da produción de metano en caso de substituír proteína da die-ta por amidón ou nutrientes dixestibles non degradables ruminalmente fronte a un aumento en caso de incrementar os niveis de fibra da ración.

Dijkstra et al. (2011) estimaron un incremento medio de 0,30 g de excreción de N urinario por g de CH

4 diminuído

con diferentes estratexias nutricionais baseadas en dietas con silo de herba e encamiñadas a mellorar a eficiencia de nitróxeno en leite. O uso de factores de emisión estándar para as emisións directas e indirectas de N

2O, a redución

de emisións estimada (en equivalentes de CO2) como re-

sultado da diminución da produción de N en esterco, foi máis que compensado por un aumento na produción de CH

4 entérico. Un reto importante na redución das perdas

de N de gando leiteiro é atopar un equilibrio nutricional óptimo sen aumentar a produción de CH

4 entérico.

As melloras en nutrición, xenética e tecnoloxía mello-raron sensiblemente a eficiencia da produción de leite nas últimas décadas, sobre todo nos países máis desenvolvidos. Tales melloras débense principalmente ao aumento do rendemento por animal, o que dilúe os custos nutricionais de mantemento. Aínda que a eficiencia do alimento mello-rará significativamente co aumento do nivel de produción, a eficiencia de nitróxeno en leite máxima alcanzable non pode mellorar en igual medida. Por exemplo, un aumento na produción FPCM de 6.000 a 10.000 kg/ano mellora a eficiencia da alimentación nun 16 % e a produción de CH

4

entérico por kg de FPCM reduciríase tamén. Con todo, a máxima eficiencia de nitróxeno en leite mellora só nun 5 % (de 0,40 a 0,42). Polo tanto, para reducir a cantidade de recursos alimenticios utilizados por unidade de leite pro-ducida, os aumentos de produción poden ser eficaces, pero as opcións de mellorar a composición da dieta, en lugar de buscar exclusivamente ganancias adicionais de produción, deben ser preferidas co fin de mellorar a EMN.


NUTRICIÓN 79

TECNOVITRUMIANTES

Servicio integral en nutrición animal

www.tecnovit.netPol. Ind. Les Sorts, Parc. 10 · ALFORJA (ESPAÑA)

www.tecnovit.netPol. Ind. Les Sorts, Parc. 10 · ALFORJA (ESPAÑA)

CONCLUSIÓNSA redución da produción de N nos ouriños do gando é fundamental para reducir a lixiviación de NO

3, a volatili-

zación de NH3 e a emisión de N

2O e o logro dunha pro-

dución ambientalmente sustentable. A gran variación na eficiencia do N presenta unha oportunidade de modificar as dietas co fin de mellorar a eficiencia do N.

Dado o papel do gando leiteiro na conversión dos recur-sos humanos non comestibles en alimentos humanos de alta calidade, é probable que cheguemos a lograr valores maiores que os do 0,43 de eficiencia de nitróxeno en leite. Temos poucas oportunidades para reducir as perdas de N relacionadas cunha dixestión incompleta de proteína mi-crobiana, coa síntese dos ácidos nucleicos microbianos e coas necesidades de mantemento dos animais.

As estratexias de formulación co fin de reducir as perdas de N deberíanse centrar nunha subministración óptima de RDN e na eficiencia de utilización óptima de AA absorbi-dos para a síntese de proteínas do leite.

A integración entre proteínas e o metabolismo da ener-xía é esencial. A enerxía e a proteína débense considerar, á hora de formular, en conxunto, en vez de como dúas enti-dades de formulación diferenciadas. Os sistemas de avalia-ción actuais predín as necesidades de N proteico da dieta, pero non predín as respostas na eficiencia de N aos distin-tos cambios na dieta.

Un reto importante nas estratexias para optimizar as dietas de alto contido de fibra para alta EMN debe ser evitar os aumentos na produción de CH

4 entérico asociado

con estas estratexias dietéticas. A subministración de pro-teínas depende dun número de factores interrelacionados, incluíndo o lugar da súa dixestión e o nivel de substratos de enerxía dispoñibles. Os sistemas de avaliación da proteína non predín como o rendemento, en termos de produción e excreción, vai cambiar a resposta obtida debida a variacións na estratexia de alimentación. Para mellorar os esquemas de predición actuais, os novos sistemas de alimentación de-ben estar baseados en mecanismos que regulen a resposta dos animais aos nutrientes, ao describir cuantitativamente a oferta de cada metabolito a un nivel máis detallado que os compoñentes agregados actuais.

REFERENCIASCalsamiglia, S., A. Ferret, C. K. Reynolds, N. B. Kristensen

and A. M. van Vuuren, (2010). Strategies for optimizing ni-

trogen use by ruminants. Animal, 4: 1184-1196.

Dijkstra, J., J. France, J. L. Ellis, A. B. Strathe, E. Kebreab

and A. Bannink, (2013). Production efficiency of ruminants:

feed, nitrogen and methane. in: Kebreab, E. (editor), Sustai-

nable animal agriculture. CAB International, Wallingford,

UK,( in press.)

Dijkstra, J., O. Oenema and A. Bannink, (2011). Dietary

strategies to reducing N excretion from cattle; implications

for methane emmisons. Current Opinion in Environmental

Sustainability, 3: 414-422.

FAO (2011). World Livestock 2011–Livestock in Food

Security. FAO, Rome, Italy.

Lapierre, H., C. E. Galindo, S. Lemosquet, I. Ortigues-

Marty, L. Doepel and D. R. Ouellet, (2010). Protein supply,

glucose kinetics and milk yield in dairy cows. in: Crovetto, G

.M. (editor), 3rd EAAP international symposium on energy

and protein metabolism and nutrition. Wageningen Acade-

mic Publishers, Netherlands: pp. 275-285.

Larsen, M., T. G. Madsen, M. R. Weisbjerg, T. Hvelplund

and J. Madsen (2001). Small intestinal digestibility of micro-

bial and endogenous amino acids in dairy cows. Journal of

Animal Physiology and Animal Nutrition, 85: 9-21.

NRC (2001). Nutrient requirements of dairy cattle. Na-

tional Research Council, 7th revised ed. National Academy

Press, Washington DC, USA

Reynolds, C. K. and N. B. Kristensen, (2008). Nitrogen re-

cycling through the gut and the nitrogen economy of rumi-

nants: An asynchronous symbiosis. Journal of Animal Scien-

ce, 86: E293-E305.

Rius, A. G., M. L. McGilliard, C. A. Umberger and M. D.

Hanigan, (2010). Interactions of energy and predicted me-

tabolizable protein in determining nitrogen efficiency in the

lactating dairy cow. Journal of Dairy Science, 93: 2034-2043.


80 DOSSIER: ENSILADO DE HERBA

INTRODUCIÓNHai anos os técnicos estabamos obsesionados máis coa ca-lidade nutritiva dos ensilados que pola súa conservación, primaba a porcentaxe de materia seca, máximo de proteína e mínimo de fibra. A experiencia e as novas investigacións sobre o crecemento de bacterias e, sobre todo, de fungos produtores de micotoxinas fíxonos cambiar o criterio e hoxe en día a seguridade alimentaria prima sobre todo o demais e é condición imprescindible, xunto coa nutritiva, para poder afirmar que un silo ten calidade.

Presentamos as claves para conseguir forraxes coa máxima calidade co fin de reducir os custos de produción e garantir a seguridade alimentaria.

Ante a difícil situación económica que atravesa o sector leiteiro e o futuro incerto é moi difícil saber a estratexia que debemos seguir, pero está moi claro que facer as forraxes coa máxima calidade posible reducirá máis os custos de produ-ción. Aínda que o silo de millo cobrou moito máis protago-nismo nas nosas racións e cada vez se fai con mellores ren-dementos e maior calidade, non pasa o mesmo co de herba e podemos dubidar se é ou non rendible cando se sementa como un cultivo alternativo co millo e temos a opción de non facelo e deixar as terras a barbeito, pero nos tempos que corren o que non podemos admitir é facelo mal, pois é un gasto importante sen retorno ou mesmo se pode converter nun problema. Como ten ocorrido ás veces, o mellor que se pode facer con ese silo é usalo como esterco.

Antón Camarero Suanzes1 e Mario García2 1Veterinario de Nutrición e Reprodución de Vacún2Director técnico de 3F Feed & Food

FACENDO SILOS DE HERBA DE CALIDADE


81DOSSIER: ENSILADO DE HERBA

Soluciones específi cas para una conservación más duradera de su ensilado

A cada ensilado su solución

Productos científi camente diseñados para su ensilado de primavera:

Óptima conservación de sus nutrientes

valor alimentario del forraje

fresco y conserva la palatabilidad durante más tiempo (L. buchneri NCIMB 40788* patentada),

volumen gracias a la tecnología HC, alta concentración.* Aplicadores de bajo volu

men

Alta co

ncentración

* LALSIL® LALSIL® DRY, LALSIL® PS y LALSIL® CL están

alegaciones en todas las regiones.

- R

CS

Lal

lem

and

405

720

194

- L

ALS

IL h

ierb

a_S

P_0

214

LALLEMAND ANIMAL NUTRITION Tel: +34 932 413 380 - Email: [email protected]

www.lallemandanimalnutrition.com

Convén lembrar que a produción de ensilado consiste en conservar forraxes húmidas e, por tan-to, para poder alcanzar o máximo da súa calidade nutricional e sanitaria, así como para reducir ao mí-nimo as perdas de materia seca introducida, é pre-ciso conseguir a ausencia de osíxeno (anaerobiose) durante o máximo tempo e a maior cantidade de masa forraxeira posible. En ausencia de osíxeno, as bacterias lácticas fermentan os azucres e o amidón da forraxe e transfórmano en ácido láctico, ácido acético, etanol e dióxido de carbono, acidificando o ensilado, o que evita a súa podremia.

FASES DO ENSILADOO ensilado divídese en catro importantes fases:

Fase aerobia: desde a colleita ata que se consegue a anaerobiose. Esta fase debe ser o máis curta po-sible (máximo 24 h). Canto máis tempo estea a forraxe sen conseguir a anaerobiose, máis tempo está a respirar e, por tanto, maiores serán as perdas de materia seca e enerxía.

Fase anaerobia: desde que se consegue a anaero-biose ata que se estabiliza o silo, aproximadamen-te 14 días despois de pechalo, se todo transcorre adecuadamente. Nesta fase son claves as primeiras horas; de feito para minimizar as perdas de ma-teria seca é fundamental conseguir que o pH da masa forraxeira baixe ata o pH de conservación (4 ou menos) nas primeiras 48 horas despois de pechar o silo.

Fase de estabilización: se todo transcorre adecua-damente, a forraxe atópase a pH de conservación. Recoméndase que esta fase non dure menos de 14 días e, por tanto, que o silo non se abra antes do día 28 despois de ser pechado.

Fase de apertura: a masa forraxeira exponse nova-mente ao osíxeno e a proliferación de fermentos e fungos son o maior risco pois producen quecemen-tos da forraxe. A proliferación fúnxica vai acom-pañada da consecuente perda de enerxía, proteína e materia seca global do ensilado, así como da apari-ción de micotoxinas con efecto directo na aparición de mamite, elevación do número de células somá-ticas e deterioración dos parámetros reprodutivos do rabaño.

EN AUSENCIA DE OSÍXENO, AS BACTERIAS LÁCTICAS FERMENTAN OS AZUCRES E O AMIDÓN DA FORRAXE E TRANSFÓRMANO EN ÁCIDO LÁCTICO, ÁCIDO ACÉTICO, ETANOL E DIÓXIDO DE CARBONO, ACIDIFICANDO O ENSILADO, O QUE EVITA A SÚA PODREMIA



CONSERVACIÓNEn liñas xerais hai dous tipos de mala conservación: un ocasionado polo exceso de humidade, agravada pola pouca baixada do pH, ausencia de acidez, no que podemos atopar un exceso de bacterias do xénero Clostridium. Neste caso non hai produción de calor e o crecemento orixínase en ausencia de aire. O outro está ocasionado pola entrada do aire no silo por compactación insuficiente, onde os prota-gonistas son os fungos; isto sucede con moita produción de calor.

Presenza de ClostridiumPara impedir o crecemento bacteriano e poder así conser-var os alimentos húmidos en bo estado debemos controlar a acidez. Esta vén dada polo valor do pH, canto máis hú-mido é o alimento máis debemos baixalo. Un exemplo son os escabechados nos que engadimos vinagre (ácido acético) a alimentos de alta humidade que doutra forma se estra-garían; outro exemplo máis próximo aos silos, pois tamén é por efecto dunha fermentación, son os iogures, alimento no que a lactosa pasa a outro ácido, o láctico, por acción dunhas bacterias beneficiosas (Lactobacillus spp.) que fan baixar o pH, impedindo que medren bacterias indesexables a pesar da alta humidade do iogur (86 %).

Os Clostridium son bacterias dos chamados telúricos, que quere dicir que abundan na terra. Son moi resistentes e medran en ausencia de aire obrigatoriamente. Se abundan moito no alimento é porque este ten as condicións óptimas para a súa multiplicación, que son, como explicamos, a alta humidade, a presenza de terra, o alto pH ou a ausencia de acidez e ausencia de aire. Poden provocar unha simple dia-rrea, unha paralización de estómago ou unha intoxicación mortal segundo a especie e a cantidade destes xermes.

Presenza de fungosOs fungos, ao contrario dos anteriores, necesitan aire para medraren. Nos casos máis leves, o mesmo que se crece-sen fermentos, van provocar un quecemento do silo; isto é froito do consumo dos nutrientes do silo, polo que van provocar como mínimo unha desvalorización do valor nu-tritivo, xa que a calor se produce a conta da enerxía do propio alimento segundo o primeiro principio da termodi-námica, pois “a enerxía nin se crea nin se destrúe”, ademais dun rexeitamento do alimento por parte do gando e unha diarrea leve, se é que se poden considerar as diarreas que afectan o rabaño desta forma, coa baixada de produción que implican.

No peor dos casos, se se tratase de especies de fungos produtores de micotoxinas que, se se dan as condicións propicias, superasen os niveis de seguridade, estas poden provocar diarreas severas, abortos, pneumonías, baixada das defensas e mesmo a morte, dependendo do tipo de toxinas que se produzan, xa que existen varios centos de mico-toxinas, o que complica moito o seu diagnóstico. Nunha analítica normal, que custa uns 60 €, detéctanse os 5 ou 6 tipos máis frecuentes pero nunca estaremos seguros de que sexan outras menos típicas. Ademais, este tipo de toxinas actúa dunha forma insidiosa, como dicimos en clínica, que significa que actúa pouco a pouco sen aparentar perigo e mesmo cando aparecen os problemas; neste caso o silo xa está consumido. O problema aínda se agravaría máis se se tratase de micotoxinas con implicacións sanitarias para as persoas, como as aflatoxinas B, que transformadas no fíga-do na forma M son eliminadas no leite e son canceríxenas para os consumidores. Isto último está a alarmar a opi-nión pública, por iso a gran distribución está a proporlles ás centrais leiteiras que tomen medidas preventivas, como son o uso de conservantes nos silos e materias primas para os pensos e o uso de secuestrantes de micotoxinas nestes últimos. Sen dúbida, neste punto é mellor a prevención que o mellor secuestrante.

Tfno: 980 63 04 97 / Fax: 980 63 40 88 / Mail: [email protected]



Tipo de herba, altura do corte, contido de azucres, pica-do e presecadoA proporción de folla e cana, ademais de influír no va-lor nutritivo –canta máis folla menos fibra e máis ener-xía e proteína–, tamén vai afectar á compactación, todo isto ademais da madurez está afectado pola variedade; os raigrases ingleses teñen máis folla que talo e son máis tardíos, polo que manteñen esta boa proporción duran-te máis tempo, dándonos máis marxe para manobrar. En circunstancias de tempo chuvioso manteñen bastante ca-lidade despois de pasar algunha semana do período ópti-mo de sega; no outro extremo, os westerwold son precoces e enseguida encanan, polo que son máis complicados de compactar, o que facilita a circulación do aire; en circuns-tancias intermedias, están as variedades italianas e as hí-bridas. A altura de corte por riba dos 7 cm axudaranos a que non entre moita terra no silo, desta maneira elimina-mos unha parte pouco dixestible e de difícil compacta-ción, ademais de fortalecer o seguinte rebrote, pois deixa-mos reservas nutritivas. Canto máis picado, máis se pode compactar; facer presecado ou non dependerá da inten-sidade do picado. A riqueza de azucres da planta ten que ver moito coas horas de sol que interviñeron na crianza da herba. Tras cortar a herba, se a apertamos coa man e esta se impregna coma cando tocamos o mel significa que é rica en azucres, os cales nos serven de substrato para que certas bacterias beneficiosas as convertan en ácidos (acético e propiónico), que nos baixan o pH e, polo tanto, dificultan a multiplicación de fungos e Clostridium.

As emendas calcarias son imprescindibles nas nosas terras ácidas, nas cales, para compensar o poder secues-trante do aluminio e para que unha dose suficiente de fertilizante NPK químico e dos xurros producidos poida traballar, tendo en conta os prezos que teñen os fertili-zantes, creo que é moi interesante facer un plan de análise de terras e realizar todos os anos dúas ou tres en cada par-cela para que nun ciclo de cinco ou seis anos repasemos toda a propiedade.

CONSELLOS PARA UN BO ENSILADOQue podemos facer para evitar estes problemas? A respos-ta está en controlar o proceso, o mesmo que fai un viticul-tor ante a fermentación do viño, que non deixa o proceso de fabricación ao azar e tenta controlar todas as variables da elaboración con ferramentas físicas e químicas coas que se poñen os medios para evitar que os microorganismos que vimos se fagan os donos da situación: o tipo de herba e o seu procesado; a obra do silo, que é o recipiente onde se vai realizar esa fermentación; como enchelo; como pechalo e como mantelo durante o seu consumo.

Estruturas de almacenaxeUn chan de cemento permitiranos certa hixiene e minimi-zar a presenza de terra no silo, que, ademais de provocar o rexeitamento das vacas, xa vimos como aumenta o risco da presenza de Clostridium. Darlle certa pendente ao solo facilitará a drenaxe e ensilar entre paredes de formigón permitiranos prensar moito mellor a herba e traballaremos con máis seguridade. En principio é recomendable elixir a liña leste-oeste con apertura a nacente para orientar o silo na procura de aproveitar sombras para diminuír as horas de insolación, sobre todo nas horas centrais do día. A orien-tación de apertura debe evitar o norte pois os ventos deste sector son fortes e secos e forzan a penetración de aire no silo. Os rulos encintados son un envase óptimo para ensilar, pois prénsase moi ben, queda perfectamente selado e dá-nos autonomía para traballar pois pódeo facer un home só e consómese rapidamente sen estragarse entre tanto.

UN CHAN DE CEMENTO PERMITIRANOS CERTA HIXIENE E MINIMIZAR A PRESENZA DE TERRA NO SILO, QUE, ADEMAIS DE PROVOCAR O REXEITAMENTO DAS VACAS, AUMENTA O RISCO DA PRESENZA DE CLOSTRIDIUM

XENETICA E SERVICIOS GANDEIROS S.L.U.



Proceso de ensilado, compactación e uso de aditivos Compactaremos co maior peso posible de tractor o tempo suficiente, con capas o bastante finas, e engadiremos aditi-vos para dirixir a fermentación cara a onde queremos. Para iso utilizaremos ou ben inoculantes ou ben conservantes, dos que en numerosas ocasións se fala deles de forma in-distinta e sen facer diferenciación ningunha.

InoculantesOs inoculantes son produtos baseados en combinacións de diferentes bacterias ácido lácticas que se engaden á forraxe para asegurar e controlar a fermentación do ensilado, xa que doutro xeito depéndese da flora que pode levar a forraxe e que nunca é suficiente para conseguir controlar a fermen-tación adecuadamente en todas as súas fases. Como seres vivos anaerobios que son, para poder traballar requiren un substrato suficiente e adecuado (amidón e azucres) e au-sencia total de osíxeno. Por iso a aplicación de inoculantes non exime de realizar as prácticas adecuadas no ensilado. Se o produtor realizou adecuadamente o proceso do ensi-lado, a aplicación de inoculante controla a fermentación e mellora a calidade hixiénico-sanitaria e nutricional do ensilado e minimiza a perda de materia seca por procesos daniños como a respiración, a podremia ou o quecemento producidos por fungos e fermentos.

O produtor que inviste diñeiro en sementes, fertiliza-do, recolección, transporte, compactación, plásticos etc. só pode garantir a adecuada fermentación en todas as fases do ensilado se aplica correctamente un inoculante adecuado.

Os aspectos clave dun inoculante son os seguintes:1. Alta concentración de bacterias lácticas por quilogra-

mo de ensilado.2. Conseguir unha rápida fermentación no inicio da fase

anaerobia. Para iso é importante que o inoculante teña unha alta concentración de bacterias lácticas homofermentati-vas, con gran produción de ácido láctico e con pH óptimos de traballo secuenciais, para que o pH durante as primeiras horas baixe rapidamente e conduza a masa forraxeira á pré-sa cara ao pH de conservación, reducindo drasticamente as perdas globais de materia seca (ata un 10 %).

3. A fermentación homofermentativa debe consumir ra-pidamente o osíxeno. A nova cepa de Chr. Hansen, Lac-tococus lactis O224, permite eliminar o osíxeno do silo en poucas horas, axudando a conseguir unha fase anaerobia rapidamente.

4. Conseguir que durante a fase de estabilización a pro-pia masa forraxeira produza conservantes químicos, coma

o ácido acético e o ácido propiónico, que controlen o cre-cemento de fungos e fermentos dende o interior. Para iso o inoculante debe incluír na súa composición bacterias lácticas heterofermentativas (Lactobacillus buchneri), que, ademais de producir ácido láctico, producen os devanditos conservantes químicos.

5. Ademais, o sistema de dosificación dos inoculantes debe ser adecuado para conseguir unha homoxeneidade razoable, polo que se recomenda que a dose mínima da solución acuosa que contén o inoculante non sexa inferior a 0,5 litros por tonelada de forraxe.

ConservantesOs conservantes son aditivos compostos por diferentes moléculas químicas, cuxa utilización no ensilado se fai pre-cisa cando algúns factores non son os adecuados e impiden que os inoculantes poidan traballar correctamente:

1. Pouco substrato na forraxe: se o ensilado se produ-ce cun exceso de humidade (<28 %), cunha forraxe nun estado de maduración escaso ou con poucos azucres (p. exemplo ray-grass, trevo ou alfalfa), as bacterias lácticas teñen pouco substrato no que traballar e, por tanto, tar-darán moito tempo en alcanzar o pH de conservación, o que redundará en perdas globais de materia seca, enerxía, proteína e alto risco de podremia. Baixo tales circunstan-cias recoméndase engadir conservantes químicos baseados fundamentalmente en ácido fórmico para chegar directa-mente ao pH de conservación. Hoxe en día existen formu-lacións comerciais de baixo perigo e volatilidade, que lle permiten engadir á forraxe de forma manexable produtos de alta concentración de ingrediente activo.

2. Anaerobiose non conseguida totalmente: cando a fo-rraxe non está compactada correctamente (silos montón de pequeno tamaño, enchidos do silo excesivamente rápidos, tractor compactador de pouco peso, forraxe demasiado seca, parte superior e laterais dos silos) ou a fronte do ensi-lado se consome lentamente. Nestes casos existe osíxeno na masa forraxeira e, por tanto, risco de proliferación fúnxica e aparición de zonas de quecemento e produción de mico-toxinas. Baixo tales circunstancias convén tratar con con-servantes químicos baseados fundamentalmente en ácido propiónico, que controlen directamente o crecemento de fermentos e fungos. Así pois, en silos montón de pequeno tamaño ou cando se recolleu unha forraxe con exceso de materia seca, convén aplicar o conservante químico en toda a masa forraxeira en lugar de aplicar inoculante. En todos os silos, antes de pechalos, convén aplicar un conservante químico nas últimas tres capas, xa que é unha zona de risco aeróbico por falta de compactación. Ademais, se se obser-van quecementos na fronte cando se está consumindo o ensilado, convén pulverizar cos devanditos conservantes na fronte correspondente á porción consumida de cada día. Existen formulacións comerciais de baixo perigo e volati-lidade que permiten engadir á forraxe de forma manexa-ble produtos de alta concentración de ingrediente activo. Tanto para ácido fórmico como para ácido propiónico, a igualdade de dose e ingrediente activo sempre son máis eficaces as formulacións líquidas que as sólidas.

É MOI INTERESANTE FACER UN PLAN DE ANÁLISE DE TERRAS E REALIZAR TODOS OS ANOS DOUS OU TRES EN CADA PARCELA PARA QUE NUN CICLO DE CINCO OU SEIS ANOS REPASEMOS TODA A PROPIEDADE



Para finalizar, podemos sacar as conclusións seguintes:1. Un correcto ensilado da forraxe require un adecuado

substrato e ausencia total de osíxeno e para conseguilo hai que traballar o mellor posible en todas as fases de produción (desde a sementeira ata a súa utilización na ración diaria).

2. Os inoculantes e os conservantes son unha ferramenta fundamental para conseguir unha boa calidade nutricional e sanitaria da forraxe, así como para reducir as perdas glo-bais de materia seca, que poden chegar a ser moi cuantiosas.

3. Os inoculantes garanten a fermentación cando as con-dicións de traballo son adecuadas, minimizando as perdas de materia seca e mellorando a calidade nutricional e sa-nitaria da forraxe.

4. Os conservantes químicos son imprescindibles cando as condicións non son adecuadas, axudando a conseguir o pH de conservación cando o substrato é escaso, reducindo ao mínimo o risco de podremia. Así mesmo evitan a deteriora-ción fúnxica da forraxe cando a anaerobiose non é completa.

5. A correcta aplicación de inoculantes e conservantes permite reducir o custo da alimentación ao mellorar a cali-dade nutricional da forraxe.

Tapado Unha vez cheo procederemos o antes posible ao seu tapado. Os plásticos non son todos iguais, os reciclados son moito máis baratos pero poden deixar poros por onde circula o aire. Isto pódese observar se nos cubrimos con el e o vemos ao transluz. Ademais, o grosor, que se mide en galgas [a cuarta parte dunha micra (unha micra é a milésima parte dun milímetro: 25 micras = 100 galgas = 0,025 mm)], ten importancia pois dálle resistencia.

Manexo da fronteHoxe en día é moito máis frecuente o uso de fresa para consumir o silo, que vai limpando a fronte sen facer as fisu-ras como as antigas desensiladoras por corte, que eran unha vía de entrada de aire ás partes máis profundas do silo. O óptimo serían avances de 20 cm por día que, xunto ao con-sumo diario, nos pode servir para calcular a anchura que debe ter a fronte á hora de construír un novo silo. Debemos retirar do silo as partes quentes ou que vemos mofentas ou formando conglomerados. Un puñado de silo san débese esmiuzar só despois de retiralo. Se continúa apachocado

significa que están a medrar fungos que fan unha armazón que lle dá esa consistencia ao silo. Malia que se mellorou moito na forma de desensilar co sistema das CUMA con carros equipados con boas fresas, o feito de que traballe xente allea á explotación sometida a rendemento por tem-po fai máis difícil que se paren nestes detalles. É importan-te tamén que estas partes retiradas se afasten do silo e non poñelas a barlovento dos ventos predominantes, pois coa súa axuda fariamos unha resementeira de esporas na fronte que agravaría aínda máis o problema.

OBXECTIVOSDebemos marcarnos uns obxectivos para lograr estes silos de calidade. Tras a analítica temos que conseguir algúns mínimos:

A materia seca (MS) debería estar entre un 30 % e un 35 %. Menos disto dificultará a conservación e engadi-rémoslle demasiada humidade á ración; ademais, resul-tará complicado compactar. O pH non debería subir de 4,2.A proteína bruta (PB) debe estar, como mínimo, nun 15 %. A fibra ácido deterxente (FAD), próxima a un 30 % ou menos. Ás veces nas analíticas atopámonos con si-los baixos en PB e con FAD inferior ou igual a 30 %. A herba foi collida ao seu tempo, ten calidade e é moi dixestible pero, por algunha razón, a choiva arrastrou o fertilizado e a planta non absorbeu o nitróxeno para sin-tetizar a proteína.As cinzas ou minerais non deberían ser maiores do 10 %. Cifras maiores significan que metemos moita terra ou que picamos nunha bolsa de terra, polo que debemos repetir a analítica neste último caso, pois distorsiónanos os parámetros restantes da análise.Por último, cómpre dicir que, malia a gran dependencia

que ten o ensilado das condicións meteorolóxicas, hai gan-deiros que sempre conseguen facer un produto de calidade que cumpre cos obxectivos anteriores, están atentos ás pre-visións meteorolóxicas e aproveitan para facer un corte ao comezo da primavera cando hai un prognóstico de tres ou catro días de bo tempo. Pola contra, os que non o aprovei-tan ás veces teñen que esperar máis dun mes para recoller unha herba encanada que fai un silo de moi mala calidade, mentres que os que fixeron o primeiro corte xa comezan a cultivar o segundo.



INTRODUCIÓNO aumento do número de animais das nosas explotacións, como é lóxico, fai que a necesidade de forraxe aumente de forma similar. En épocas como a que vivimos, nas que as marxes de beneficios son moi axustadas, cada vez é máis importante producir a máxima cantidade de forraxe propia e de calidade. Buscando estas melloras de calidade vimos evolucionar as nosas praderías nos últimos anos en canto á súa composición. Cando o máis habitual hai anos era

Dende a Cooperativa Os Irmandiños amosamos unha serie de factores que consideramos importantes á hora de manexar estes cultivos para obter unha boa forraxe.

atoparnos con praderías a base dun só raigrás, italiano ou western, hoxe en día temos á nosa disposición no mercado multitude de mesturas ou combinacións: mesturas de rai-grases, raigrás con trevos ou outras leguminosas etc. Como alternativa a estas mesturas, cada vez é máis habitual ver como os gandeiros empregan unha combinación de cereal-leguminosa dentro da rotación con millo. Estas combina-cións presentan unha serie de vantaxes:

Non precisan corte de limpeza.Son cultivos de aproveitamento a un só corte.Producen bos rendementos de forraxe por hectárea.Producen ensilados de boa calidade.Contribúen a manter os niveis de fertilidade do solo pola capacidade de fixar nitróxeno das leguminosas.

Ángel Enterrios Quintana Técnico da Área de Cultivos e Mecanización Os Irmandiños S. Coop. G. (Ribadeo)

CONSELLOS SOBRE O CULTIVO E O MANEXO DAS COMBINACIÓNS CEREAL-LEGUMINOSA PARA O SEU APROVEITAMENTO COMO FORRAXE



KRONE ACTIVE MOWSegadora suspendida

Anchuras de trabajo desde 2,00 hasta 3,60 m. Nueva barra de corte con sistema de seguridad para los discos SAFECUT integrado.

Transporte seguro en carretera gracias a su sistema de plegado compacto de hasta 100º.

Cabezal de enganche reforzado. Nuevo sistema de ajuste de la suspensión para un seguimiento óptimo del terreno.

Importador exclusivo para España y Portugal979 728 450 - www.deltacinco.esConsulte nuestra red de distribuidores

Se facemos uso da hemeroteca, podemos atopar distin-tos artigos e publicacións nos que se reflicten datos téc-nicos (rendementos, calidades...) de moitas das combina-cións cereal-leguminosa que podemos elixir para sementar nas nosas fincas. Desde a Cooperativa Os Irmandiños le-vamos anos traballando con este tipo de cultivos e, máis que analizar datos técnicos, queremos comentar unha serie de factores que nos parecen importantes á hora de ma-nexar estes cultivos para obter unha boa forraxe. Debemos ter moi presente cales son as nosas condicións particulares para elixir a mestura que mellor se adapte a elas. Para iso imos presentar os factores que debemos ter en conta á hora de elixir sementar algunha destas mesturas.

DENTRO DAS LEGUMINOSAS DE INVERNO CON BOA APTITUDE FORRAXEIRA PARA AS NOSAS CONDICIÓNS, PODEMOS FALAR DA VEZA, DO CHÍCHARO FORRAXEIRO E DOS HABINES OU HABONCILLOS

SOLONin os cereais nin as leguminosas presentan grandes li-mitacións en canto ás condicións de solo. Desenvólvense ben en solos francos e franco-areentos e, na medida do posible, deberíanse evitar solos tipo arxilosos, dado que sobre todo as leguminosas non toleran as condicións de encharcamento. En canto a pH son cultivos que se desenvolven ben nos rangos de acidez media dos solos da cornixa cantábrica.

Efectos de encharcamento



A FUNCIÓN DO CEREAL, ADEMAIS DA PRODUCIÓN DE FORRAXE, É A DE EXERCER DE TITOR DA LEGUMINOSA PARA MITIGAR O ENCAMADO DESTA

LEGUMINOSAS Dentro das leguminosas de inverno con boa aptitude fo-rraxeira para as nosas condicións, podemos falar da veza, do chícharo forraxeiro e dos habines ou haboncillos. Destes tres cultivos quizais a veza sexa a que máis amplitude de catálogo teña dentro das comercializadoras de sementes. Ademais, é un cultivo que ten unha gran capacidade de implantación e presenta pouca resistencia ao encamado (require un bo titor) e un bo equilibrio entre proteína e dixestibilidade.

CEREAISA función do cereal, ademais da produción de forraxe, é a de exercer de titor da leguminosa para mitigar o encamado desta. Temos varios cereais de inverno válidos para estas combinacións, como son o trigo, a cebada, a avea, o centeo ou o triticale.

Os chícharos son capaces de desenvolver unha gran masa forraxeira. Tamén requiren dun cultivo titor. É un cultivo que adoita requirir de máis tempo de desenvolvemento que a veza; de cando en cando alcanza o seu máximo potencial antes da primeira quincena de maio.

Os haboncillos non necesitan de titor porque, dado o seu porte erecto, non presentan problemas de encamado. Tamén producen bos rendementos pero con alto conti-do en fibras.

A nivel nutricional poucas diferenzas se aprecian entre eles. Adoitan ser cultivos altos en fibras e cun contido baixo en proteína, polo que debemos observar outros aspectos á hora de decantarnos por un deles. En primeiro lugar, debe-mos ter presente que nos interesan variedades de espigado tardío porque o noso aproveitamento será forraxeiro, polo cal nos convén ensilalos na fase de desenvolvemento ve-xetativo, por unha banda buscando que os niveis de fibras sexan o máis baixos posible e, pola outra, porque as espigas adoitan ser rexeitadas polos animais na unifeed. En segun-do lugar debemos valorar a resistencia a enfermidades tipo ferruxe e fungos, xa que, ademais de minguar a produción, son unha fonte de contaminación para os nosos silos.

MESTURA OU PROPORCIÓNPara obter un bo rendemento forraxeiro debemos irnos a doses altas por hectárea de sementes, entre 120-150 kg/ha. O máis habitual é realizar unha mestura de 2/3 de cereal, é dicir, 80-100 kg de cereal por ha con 1/3 de leguminosa entre 40-50 kg por ha.

Estas proporcións podemos varialas buscando algún obxectivo concreto. Se non buscamos grandes producións e buscamos que os niveis de proteína sexan os máis altos posible, podemos reducir a cantidade de cereal ata unha proporción de metade de cereal-metade de leguminosa, pero en contrapartida deberiamos segar máis cedo antes de que a veza alcance o seu máximo porte dado que nesta proporción existe maior risco de encamado.

Veza-trigo en pleno desenvolvemento vexetativo

Chícharo en fase de inicio de floración

Efectos do encamado

Mestura de haboncillos-avea antes da colleita

Altre S.L.C/ Tarbes nº10 entreplanta 22005 HUESCAtlf: 974 231 664 fax 974 231 581 e-mail: [email protected]

www.a l t re .es

Nuestras mallas soportan todo

Todo lo necesario para el empacado y ensi laje (Cuerda, mal la y es t i rable)

REPRESENTANTE EN ESPAÑA

N º 1 E N M A L L A S D E E M P A C A R

Nuestras mallas soportan todo



En canto á data de sementeira, o noso obxectivo deberá ser conseguir que o cultivo estea implantado para cando chegue o período de choivas e baixas temperaturas. Podemos se-mentar durante todo o mes de outubro, mesmo a primeira quincena de novembro naquelas zonas ou parcelas onde as condicións meteorolóxicas sexan suaves.

SEMENTEIRAÁ hora de realizar a sementeira debemos ter presentes dous factores. En primeiro lugar, a profundidade de sementeira. Podemos considerar que a profundidade óptima é entre 1 e 3 cm, dado que, se enterramos moito máis a semente, corremos o risco de que, se chove, esta podreza antes de emerxer. Tampouco son recomendables as sementeiras ao chou, dado que estes cultivos presentan mala xerminación se quedan na superficie e, ademais, podemos perder gran número de sementes polo efecto das aves. Outro factor ao que lle debemos prestar atención á hora de buscar unha boa distribución da leguminosa nas nosas parcelas é o mes-turado das sementes. Son sementes de distinto tamaño e peso, polo que debemos realizar un bo mesturado á hora da carga da nosa sementadora e non está de máis outro mesturado cando levamos consumida a metade da moega. Este factor debemos telo moi en conta nas sementadoras que funcionan por gravidade, xa que as sementes de legu-minosas son de maior peso e de forma esférica, o cal fai que coas vibracións producidas durante o traballo se vaian se-parando das de cereal e se vaian depositando cara ao fondo da moega. Se conseguimos unha boa distribución da legu-minosa, o risco de que se produza encamado será menor.

DEBEREMOS DARLLE PRIORIDADE A ENSILAR ANTES DE QUE O CEREAL ESPIGUE, XA QUE COMPROBAMOS QUE NON EXISTEN GRANDES DIFERENZAS NO CONTIDO DE PROTEÍNA NAS SÚAS FASES ANTERIORES POR PARTE DAS LEGUMINOSAS

Sementadora pneumática

Mestura homoxénea na moega da sementadora

Mestura homoxénea de semente en campo



FERTILIZADOEstes cultivos non son demasiado esixentes en canto á fertilización se refire e se temos en conta que se adoitan sementar en fincas que previamente tiveron millo, é dicir, que teñen un nivel de fertilidade medio, e que na maioría dos casos se adoita facer unha achega xenerosa de xurro previa á implantación do cultivo, as necesidades de fósforo e potasio practicamente quedarían cubertas.

Si é recomendable unha achega nitroxenada previa ao ensi-lado uns 35-40 días antes da data de ensilado. Se achegamos entre 30-50 kg de nitróxeno (150-200 kg/ha de NAC ou 100-120 kg de urea) conseguiremos que o cereal desenvolva máis folla, espigue máis tarde, conseguindo así que as fibras se manteñan en niveis aceptables, mentres que a leguminosa tamén aproveitará o devandito nitróxeno para desenvolver máis volume de forraxe.

En canto á preparación para o ensilado realizaremos dous pequenos apuntamentos. Para a sega e o fileirado son moi recomendables as segadoras-acondicionadoras con agrupa-dores, xa que estes cultivos non son tan tupidos coma unha pradería e en cada pase que lle deamos de restrelo faremos subir a porcentaxe de cinzas no silo. Debemos ter presente que estas mesturas requiren un período de presecado menor ca un raigrás, xa que son cultivos que non reteñen moita hu-midade e, ao seren tan voluminosos, permiten a circulación de aire mesmo unha vez fileirado.

Máx. % MS

Min. % MS

Media % MS

Máx. % PROT.

Min. % PROT.

Media % PROT.

2013 39,80 % 26,20 % 33,90 % 14,70 % 10,00 % 11,70 %2014 31,50 % 20,10 % 24,20 % 18,60 % 11,80 % 13,80 %2015 38,90 % 21,20 % 28,30 % 19,80 % 11,20 % 14,40 %

ENSILADOPara determinar o punto óptimo de colleita destas mes-turas debemos observar dous aspectos: por unha banda que a leguminosa estea na fase de floración avanzada e no comezo de creación de vaíña (fase na que se alcanzan os niveis máximos de proteína) e, pola outra, que o cereal se aproxime á fase de comezo de espigado (fase a partir da cal os niveis de lignina serán máis altos). A experiencia dinos que será moi difícil que ambas as fases coincidan, polo que deberemos darlle prioridade a ensilar antes de que o cereal espigue, xa que comprobamos que non existen grandes di-ferenzas no contido de proteína nas súas fases anteriores por parte das leguminosas.

PARA OBTER UN BO RENDEMENTO FORRAXEIRO DEBEMOS IRNOS A DOSES ALTAS POR HECTÁREA DE SEMENTES, ENTRE 120-150 KG/HA

Efecto despois de 15 días do fertilizado nitroxenado nunha mestura trigo-veza

Segadoras con agrupadores

Forraxe fileirada polas segadoras con agrupador

Colleitadora de forraxe

Táboa 2. Valores das analíticas obtidas das forraxes referenciadas na táboa 1

ha kg forraxe kg MS kg/ha kg MS/ha2013 91 1.209.117 403.022 13.287 4.4292014 106 1.218.640 292.483 11.497 2.7592015 110 1.556.060 437.764 14.146 3.980

Táboa 1. Datos dos rendementos obtidos nos últimos tres anos na Cooperativa Os Irmandiños, de combinacións cereal-leguminosa (principalmente trigo+veza)

MESTURASFORRAXEIRAS

SPEEDYLMIX, pradeiras anuais de sega ou pastoreo

PLURIMIX, pradeiras peren-nes para secanos frescos

REGMIX, pradeiras perennes de regadío

SECMIX, pradeiras perennes para secanos

O noso catálogo en www.rocalba.comExpresión vexetal


96 DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

IMPORTANCIA DO CULTIVOA forraxe de millo é un alimento excelente para os rumi-nantes debido ao elevado contido de enerxía que achega o gran a través do amidón. A ensilaxe do millo úsase como fonte de enerxía e o seu baixo contido proteico pode ser corrixido combinándoo con outros cultivos coma o algo-dón, a soia, o xirasol ou, en parte, co agregado de urea.

A escasa superficie de terreo coa que contan as explo-tacións gandeiras da zona húmida de España fai case im-prescindible un aproveitamento intensivo da terra, buscan-do o máximo rendemento posible do cultivo, por tanto, é importante obter dúas colleitas anuais. Das alternativas fo-rraxeiras intensivas, o millo é a principal colleita de verán, seguida doutros cultivos coma o raigrás italiano, o centeo, a avea etc.

Neste artigo abórdanse as diferentes técnicas de cultivo do millo, repasando a forma tradicional de preparación das terras con labores de aradura, así como a técnica de sementeira directa.

TÉCNICAS DE CULTIVOExisten principalmente dúas técnicas de cultivo do millo. A primeira e máis utilizada é a técnica tradicional de labo-reo e preparación do terreo para a posterior sementeira do cultivo. Doutra banda está a técnica de mínimo laboreo ou sementeira directa, na cal, mediante maquinaria especial-mente deseñada para esta técnica, se reduce considerable-mente a cantidade de labores a realizar no terreo.

Isabel Franco García e Juan José Gallego González Enxeñería Isagal SCG (Castroverde)

O LABOREO DO MILLO

Sementeira posterior a un laboreo tradicional


97DOSSIER: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Agralia y Aresa se unen para ofrecer al agricultor gallego una gama completa de fertilizantes líquidos a medida, que se ajustan a las necesidades concretas de cada suelo y cultivo.

Creciendo juntos.Carretera San Sebastián - Tarragona N 240, km 118,3. 22540 Altorricón (Huesca)

www.agralia.es

Avda. Madrid nº187. 27002 Lugo

www.aresa-agricola.com

Fertirrigación

Para determinar a variedade de millo a sementar de-beremos ter en conta o índice de madurez, que se obtén sumando as temperaturas medias diarias entre 6 °C e 30 °C desde a sementeira ata a madurez fisiolóxica. Así, para zonas de baixa temperatura deberemos utilizar variedades de ciclo curto e, en zonas con temperaturas medias e altas, variedades de ciclo longo.

ELECCIÓN E PREPARACIÓN DO TERREOÉ importante realizar un plan de rotación de cultivos pre-vio á sementeira. Non é conveniente manter unha parce-la cun cultivo continuado de millo durante máis de catro anos. Ao cabo deles debe dedicarse a outros cultivos du-rante outros tres ou catro anos. Con isto conséguese evitar pragas, enfermidades e malas herbas.

A xerminación, a nacenza e os períodos iniciais son de-licados. O criterio xeneralizado é que o momento óptimo de sementeira é cando a temperatura media do chan, a 10 cm de profundidade, alcanza os 8-10 °C. Aínda que de-pende do tipo de chan, esta temperatura equivalería a 10-12 °C de temperatura ambiente, por iso se establece que o momento óptimo de sementeira será cando a temperatura media mensual supere os 11 °C.

Seméntase a unha profundidade de 5 cm e esta pódese realizar a golpes, en chairo, ou a sucos. A separación das liñas vai de 0,8 a 1 m e a separación entre os golpes, de 20 a 25 cm.

SE SE DESEXA MANEXAR UN CULTIVO EFICIENTEMENTE, ACORDE COAS SÚAS ESIXENCIAS, A FINALIDADE DA PREPARACIÓN DA TERRA, ADEMAIS DE ACONDICIONAR UN LEITO PARA A SEMENTEIRA, DEBERÁ CONTRIBUÍR A REALIZAR UN CONTROL INICIAL DE MALEZAS, PRAGAS E ENFERMIDADES

Mapa da época de sementeira recomendada

Mes de sementeira:

FebreiroMarzoAbrilMaio Xuño

Ciclos <300Ciclos 300-400Ciclos 500-600Ciclos 700-800

Mapa de índices de madurez

Ciclo FAO



FertilizadoPara conseguir rendementos óptimos de millo é necesa-rio que o chan conteña certos niveis mínimos: de 18 a 25 partes por millón (p.p.m.) de fósforo (P) e de 120 a 125 p.p.m. de potasio (K). Os niveis de nitróxeno (N) nece-sarios estarán determinados polo rendemento do cultivo. As carencias na planta maniféstanse cando algún nutriente mineral está en defecto ou en exceso. As recomendacións de fertilización deberán estar baseadas nos contidos destes elementos no chan e o rendemento esperado do cultivo, que se poden coñecer mediante análises de mostras de te-rras realizadas por un laboratorio. De forma xeral, reco-méndase un fertilizado do chan rico en fósforo e potasio. En cantidades de 0,3 kg de P en 100 kg de fertilizante. Tamén unha achega de N en maior cantidade, sobre todo en época de crecemento vexetativo.

A fertilización realizarase en función do tipo de chan que nos atopemos. Así, para un chan pobre realizaremos fertilizados de corrección para incrementar os niveis de nutrientes ata os dun chan medio; en chans medios rea-lizarase unha fertilización de mantemento para acurtar os nutrientes que extrae o cultivo; en chans ricos, o alto nivel de nutrientes permitiranos reducir o uso de fertilizantes, diminuíndo así o custo de laboreo.

Por tanto, non se trata de seguir un rigoroso plan de fer-tilizado, senón que este variará segundo as necesidades do tipo de chan. No entanto, débese aplicar un fertilizado moi frouxo na primeira época de desenvolvemento da planta, ata que teña un número de follas de 6 a 8; a partir deste momento recoméndase un fertilizado de:

N: 82 % (fertilizado nitroxenado)P

2O

5: 70 % (fertilizado fosforado)

K2O: 92 % (fertilizado en potasa)

O PRINCIPAL OBXECTIVO DA SEMENTEIRA DIRECTA É EVITAR O LABOREO OU O VOLTEO DO TERREO, PROVOCANDO QUE O CHAN QUEDE CUBERTO DUNHA CAPA VEXETAL QUE EVITE A EROSIÓN E AUMENTE A CANTIDADE DE MATERIA ORGÁNICA PRESENTE A LONGO PRAZO, AUMENTANDO A SÚA PRODUTIVIDADE

Existen diversas formas de preparar o terreno:

Laboreo tradicionalA preparación da terra é unha das prácticas agronómicas máis importantes, xa que incide sobre o comportamento e o rendemento do cultivo implantado. Polo xeral, a prepa-ración do terreo realízase case no momento da sementeira, de forma inadecuada, xa que non cumpre as esixencias do cultivo. Esta actuación precipitada pode levar a:

Desuniformidade na profundidade de sementeiraXerminación da semente e emerxencia das plantas de forma non uniformeControl deficiente de malezasIncidencia temperá de pragas e enfermidades

Todo isto trae como consecuencia:Unha alta porcentaxe de plantas débiles e con baixa ca-pacidade produtivaUnha alta proliferación de malezas na etapa inicial do cultivo (etapa crítica na cal compiten por espazo, auga, luz e nutrientes)Incidencia temperá de pragas e enfermidades, o cal leva a un maior número de aplicacións de produtos químicosA alta poboación de malezas existentes incrementa a porcentaxe de impurezas na colleita final

Se o único propósito de preparar a terra é o de acondi-cionar un leito ou unha cama para plantar a semente, pó-dese realizar como se fai tradicionalmente, nun tempo de tres días a unha semana previos á sementeira, pero tendo en conta as consecuencias adversas que isto carreará so-bre o comportamento do cultivo sementado e o posterior rendemento. Agora, se se desexa manexar un cultivo efi-cientemente, acorde coas súas esixencias, a finalidade da preparación da terra, ademais de acondicionar un leito para a sementeira, deberá contribuír a realizar un control inicial de malezas, pragas e enfermidades, de maneira que estas aparezan de forma tardía, o cal diminuirá o efecto sobre o rendemento.

Tendo en conta todo isto, a preparación da terra débe-se iniciar despois da colleita de inverno, aproximadamente nos meses de setembro ou de outubro, mediante labores de aradura. Así, eliminamos os restos de pragas e enfer-midades, ao mesmo tempo que se elevan á superficie do chan larvas e crisálides de insectos, que serán eliminados polos paxaros e pola exposición directa ao sol. Repetiremos o mesmo proceso a finais de febreiro. A mediados de maio culmínase a preparación das terras con dúas ou tres pasadas de grade segundo sexa necesario.

Realizando este laboreo previo garantimos a redución ao mínimo das malezas, pragas e crisálides de insectos do chan; ademais, a profundidade de sementeira e a emerxen-cia de plantas será máis uniforme. Desta maneira lógrase unha densidade poboacional adecuada e uniforme, e un cultivo pouco afectado na súa etapa crítica.

Como consecuencia, con esta preparación do terreo tere-mos un rendemento satisfactorio e moi superior aos que se obteñen tradicionalmente.

Sementadora de sementeira directa

www. indusagr i .esindusagr i@indusagr i .es



O principal obxectivo desta técnica é evitar o laboreo ou o volteo do terreo, provocando que o chan quede cuberto dunha capa vexetal que evite a erosión e aumente a canti-dade de materia orgánica presente a longo prazo, aumen-tando a súa produtividade.

Así, os labores a realizar con esta técnica consistirían nun primeiro control de malas herbas mediante a aplicación dun herbicida total (glifosato) 15 días antes da sementeira e a posterior bota do cultivo con máquina de sementeira directa.

Para a fertilización do cultivo recoméndase a utilización dun fertilizante nitroxenado que se pode incorporar no momento da sementeira xunto coa semente –para unha maior eficiencia– ou posteriormente.

Outra das razóns do incremento da utilización desta técnica é a redución dos custos de man de obra, de com-bustibles, de fertilizantes e de mantemento de maquinaria, que se estiman entre 18 e 72 € por hectárea, en función do sistema de laboreo ao que substitúan.

DÉBESE APLICAR UN FERTILIZADO MOI FROUXO NA PRIMEIRA ÉPOCA DE DESENVOLVEMENTO DA PLANTA, ATA QUE TEÑA UN NÚMERO DE FOLLAS DE 6 A 8

EncaladoO millo produce rendementos máximos cando o pH do chan está comprendido entre 5 e 8. A calcaria é o mineral máis económico usado para elevar o pH do chan. En chans cun pH inferior a 5, a adición de calcaria produce efectos moi rápidos debido a unha mellor mineralización da ma-teria orgánica e a unha liberalización temporal de nutrien-tes. Elevar o pH do chan ata 5,6 debe ser un obxectivo prioritario. Non obstante, en chans naturalmente ácidos non debe superarse un pH de 6. A cantidade de calcarias a achegar ao chan depende do nivel de pH ao que se pre-tenda elevar, xa que a cantidade a achegar medra exponen-cialmente. Estas doses deberán repartirse en varios anos e sen exceder a dose de 3 t/ha/ano. Outro dos beneficios do encalado é a redución dos niveis de aluminio no chan, o cal, en altas cantidades, produce toxicidade nos cultivos.

Sementeira directaNo mundo cultívanse máis de 107 millóns de hectáreas con esta técnica e en España estímase que se superan as 600.000. Esta técnica introduciuse no noso país na década dos 90, na procura de fórmulas que evitasen a desertización dos secaños, moi castigados por anos de intensos laboreos que erosionaron e deterioraron o terreo, reducindo a súa produtividade.

A aradura das terras é unha técnica moi empregada no laboreo tradicional

FÁBRICA:OURAL-LUGOTeléfono: 982 54 66 23

OFICINAS: 27161 SANTA COMBA-LUGO Teléfono: 982 30 59 02

MODALIDADES DE SERVIZO:

-

--

-

-

-

Novos granulados de Calfensal d dd CC lf

M

Agricultura Ecolóxica

CALFENSA,



INTRODUCIÓNO cultivo de millo forraxeiro para ensilar é na actualida-de unha opción produtiva de grande importancia nas ex-plotacións gandeiras modernas, sobre todo nas destinadas á produción de vacún de leite. A súa alta produtividade, asociada ao seu alto valor enerxético e á súa fácil ensila-bilidade, levou a un incremento de superficies destinadas á produción de millo nestas explotacións. No ano 2014, segundo a última actualización dos datos oficiais do Mi-nisterio de Agricultura, Alimentación e Medio Ambiente (Magrama), a superficie dedicada ao cultivo de millo fo-rraxeiro en Galicia foi de case 70.000 ha, o que supón o 73 % da superficie sementada a nivel estatal (Magrama, 2014) e a converte de maneira destacada na primeira comunidade autónoma tanto por superficie coma por produción. Isto é un indicador da transcendencia que ten este cultivo nas explotacións gandeiras galegas.

Esta tendencia creou a necesidade de establecer unha rede de avaliación de variedades de millo forraxeiro a finais dos noventa (1999) co obxectivo de dispor de información

Presentamos a actualización de 2016 das características produtivas e nutricionais das variedades comerciais de millo forraxeiro avaliadas polo Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo.

sobre o rendemento e sobre a calidade de variedades co-merciais de millo forraxeiro en Galicia. A Consellería do Medio Rural dispón dunha rede de ensaios en campos ex-perimentais sementados en catro localidades situadas nas comarcas rurais de maior produción de millo forraxeiro e abranguendo tamén zonas xeográficas distintas: 1. A Ma-riña Oriental (nordeste de Lugo), 2. Sarria (centro-sur de Lugo), 3. Deza (nordeste de Pontevedra) e 4. Ordes (centro da Coruña). Estes ensaios repítense cada ano con inclu-sión de variedades novas, que substitúen aquelas que foron avaliadas polo menos durante dous anos. Todos os datos dispoñibles desde 1999 realízanse cada ano polo método estatístico de mínimos cadrados, incorporando os novos, de modo que cada variedade avaliada se pode comparar con todas e cada unha das restantes.

Para aumentar a rendibilidade do cultivo de millo é moi importante elixir ben a variedade a sementar, tendo en con-ta que o 70 % dos custos de produción do cultivo do millo para ensilar é fixo, é dicir, que a preparación do terreo e os tratamentos fitosanitarios previos non dependen da produ-ción esperada nin do valor nutritivo da forraxe obtida. Por iso a medida que aumentamos a produción por hectárea diminúe o custo total por quilogramo de materia seca.

María José Bande CastroCentro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM). Xunta de Galicia

A AVALIACIÓN DE VARIEDADES DE MILLO FORRAXEIRO EN GALICIA



Coma cada ano dende 1999, o CIAM realizou ensaios nas catro localidades galegas mencionadas anteriormente para a avaliación de variedades comerciais de millo fo-rraxeiro. O obxectivo destes ensaios é ofrecer os resul-tados das características produtivas e nutricionais das diferentes variedades comerciais a gandeiros, cooperati-vas, centros de compras etc. para apoiar tecnicamente a decisión da variedade que se vai empregar en cada situa-ción concreta, pois a mellor variedade en sentido absoluto non existe. Débese sementar unha variedade que posúa as características máis axeitadas e que sexa capaz de dar a máxima produción en MOD e calidade nas condicións de cada explotación.

Os resultados obtidos publícanse coma cada ano nun díptico informativo, que se distribúe entre cooperativas agrarias e agricultores individuais a través das oficinas agrarias comarcais, e tamén está dispoñible na páxina web http://www.ciam.es.

A información necesaria para unha boa escolla da va-riedade que se ha de usar, en función das condicións de cada gandeiro para cada sementeira, exponse nas táboas que veñen a continuación e pode darse o caso de que un mesmo gandeiro pode elixir distintas variedades para dife-rentes parcelas. As consultas sobre a escolla de variedades a sementar persegue unha maior profesionalización das explotacións, unido a ensilar mellor, é dicir, que a collei-ta teña lugar no momento óptimo de maduración (gran pastoso-vítreo).

O MÁIS IMPORTANTE PARA A CORRECTA ELECCIÓN DA VARIEDADE É AXUSTAR O CICLO DO MILLO Á ZONA E AO MOMENTO DA SEMENTEIRA, É DICIR, DEFINIR OS DÍAS TRANSCORRIDOS ENTRE A SEMENTEIRA E A COLLEITA

UNA OBRA MAESTRAA TU ALCANCE



Táboa 1. Resultados das variedades con dous ou máis anos de avaliaciónVARIEDADE DÍAS S-C ALTURA ESPIGA RMS RMOD IP DMO PB ANOS COMERCIAL

(días) (cm) (% MS) (t/ha) (t/ha) (%) (% MS)LG 32.76 116 279 50,1 22,9 16,2 115 73,8 7,2 2 LG

EUROSTAR 119 277 50,3 21,2 14,4 103 70,9 7,1 3 EURALIS SEMILLASMAS 18.C 121 262 52,3 20,6 14,0 100 70,7 7,0 2 MAISADOUR SEMENCESMAS 24.A 121 272 51,6 21,1 14,4 103 71,2 7,0 2 MAISADOUR SEMENCESAMADEO 122 258 52,8 20,6 14,4 103 72,8 7,1 2 KWSBELUGI 122 279 52,7 21,2 14,8 105 72,4 7,0 2 CAUSSADE

CASCADINIO 122 270 50,4 21,3 15,0 107 72,8 6,5 2 KWSDKC 3390 122 276 52,2 20,9 14,7 105 73,1 7,2 2 MONSANTO

ES ALBATROS 122 279 53,8 22,6 15,6 112 71,9 6,7 2 AGVMALTON 122 256 54,6 18,3 12,7 91 72,2 7,3 2 BATLLE

PHARAON 122 248 51,4 19,4 13,3 95 71,3 6,8 6 ADVANTABARSA 123 279 52,9 20,9 14,1 100 70,3 6,9 2 BLUE SEMENCESCRAZI 123 288 51,5 23,0 15,3 109 69,6 6,7 2 CAUSSADE

CHATILLON 123 278 50,3 21,7 15,3 109 73,5 6,6 2 ADVANTAES BOMBASTIC 123 273 52,3 22,2 15,2 108 71,3 7,0 2 EURALIS SEMILLAS

LG 32.64 123 278 51,9 22,0 15,7 112 74,6 7,0 2 LGES SIGMA 124 285 50,4 23,0 15,7 112 71,2 7,0 2 EURALIS SEMILLAS

ISORA 124 262 51,2 20,8 14,5 104 72,9 7,0 2 PANAMJULIETT 124 280 50,9 21,8 15,6 111 74,4 7,0 2 LGLUCAM 124 255 53,6 20,6 14,5 103 73,0 6,8 2 EUROARESPA SL

MAS 23.B 124 273 51,9 20,6 14,1 101 71,2 7,0 2 MAISADOUR SEMENCESMAS 35.K 124 273 50,2 22,8 15,9 113 72,6 7,1 2 MAISADOUR SEMENCESSUNMARK 124 247 49,1 21,6 15,2 108 72,8 6,8 2 ROCALBA

AMANATIDIS 125 284 50,4 22,1 15,5 110 72,4 6,7 2 KWSBACKARI 125 281 50,7 21,7 15,1 108 72,0 6,8 2 NUTERFEED

DYNAMITE 125 278 52,1 20,9 14,0 100 69,6 7,1 2 MAISADOUR SEMENCESES METHOD 125 296 48,7 23,0 15,9 113 71,6 6,4 2 AGVFERNANDEZ 125 307 53,2 24,3 16,8 120 72,1 6,6 2 KWS

FORTIM 125 277 50,1 21,2 14,6 104 71,9 6,8 2 EUROARESPA SLFORVIA 125 273 50,8 21,7 14,9 106 71,3 6,8 2 BLUE SEMENCES

SUFAVOR 125 273 48,3 21,8 15,1 108 72,2 6,9 2 ROCALBASURREAL 125 275 51,8 22,8 15,7 112 71,3 6,7 2 ROCALBASUSANN 125 275 49,0 21,5 14,9 107 72,1 7,1 2 ROCALBASY KAIRO 125 282 54,6 22,1 15,4 110 72,6 6,7 2 SYNGENTADKC 4117 126 267 51,1 22,1 15,6 111 73,6 6,6 2 MONSANTO

DUERO 126 252 48,9 18,8 13,0 93 71,8 6,7 2 FITÓNK FAMOUS 126 266 52,6 20,9 14,8 106 73,9 6,8 2 SYNGENTACODIGREEN 127 268 51,3 21,2 14,9 106 72,8 6,8 2 CODISEMPESANDOR 127 274 51,9 23,0 15,8 113 71,0 6,3 2 KWS

BC 244 128 266 50,8 18,9 13,0 93 72,0 7,1 2 BCBENICIA 128 283 51,5 22,0 14,7 105 69,8 6,2 5 PIONEERDEL RÍO 128 267 51,5 21,3 15,0 107 73,1 6,8 2 PROCASEDK 315 128 280 50,2 21,6 15,0 107 72,6 6,8 3 MONSANTO

DKC 4114 128 269 53,0 21,9 15,2 108 72,1 6,5 2 MONSANTOMAS 27L 128 282 54,4 22,3 15,4 110 71,6 6,6 2 MAISADOUR SEMENCES

AGROSTAR 129 285 48,9 22,5 15,0 107 69,3 6,8 4 EURALIS SEMILLASES FLATO 129 271 49,7 21,8 15,2 108 72,2 6,5 2 EURALIS SEMILLAS

MARCELLO 129 273 52,1 21,5 14,8 106 71,6 6,8 2 KWSSUBITO 129 277 49,7 23,0 15,7 112 71,1 6,6 2 FITÓGINKO 130 291 51,1 23,2 16,0 114 71,7 6,4 2 FITÓ

MAS 33.A 130 285 50,7 23,2 16,1 115 72,2 6,4 2 MAISADOUR SEMENCESZAMORA 130 258 52,4 21,0 14,4 103 71,6 6,6 2 FITÓ

ANJOU 387 131 272 52,2 24,1 16,4 117 71,0 6,3 2 SENASACASTELLI 131 276 52,0 22,2 15,6 111 73,0 6,7 2 CAUSSADECLARICA 131 266 53,5 20,4 13,9 99 71,3 6,7 5 PIONEERJENNIFER 131 280 51,0 22,3 15,1 108 70,6 6,6 2 BC

OBIXX 131 293 50,7 22,9 15,7 112 71,6 6,6 2 RAGTPHILEAXX 131 269 52,8 22,7 15,8 113 72,4 6,3 3 RAGT

ANJOU 456 132 295 50,6 25,2 16,8 120 69,4 6,1 2 SENASABC 292 PANDA 132 267 51,6 20,5 14,1 101 72,1 6,7 2 BC

ELZEA 132 283 52,7 20,1 13,7 98 70,6 6,5 2 PANAMES BOOMER 132 303 47,9 25,1 17,3 124 71,5 6,2 2 AGV



Táboa 1. Resultados das variedades con dous ou máis anos de avaliación (cont.)

VARIEDADE DÍAS S-C ALTURA ESPIGA RMS RMOD IP DMO PB ANOS COMERCIAL

(días) (cm) (% MS) (t/ha) (t/ha) (%) (% MS)

ES FORTRESS 132 296 52,2 21,3 15,1 108 73,5 6,5 2 AGROMERALG 33.85 132 278 50,4 24,0 16,6 118 71,6 6,5 3 LGMANACOR 132 281 50,4 22,4 15,4 110 71,5 6,4 3 FITÓMARTELLI 133 273 48,6 22,7 15,8 113 72,5 6,0 2 CAUSSADERULEXX 133 278 51,8 24,2 16,8 120 72,4 6,5 2 RAGTWAMGAL 133 300 49,7 24,2 16,2 116 69,6 5,9 2 WAMACARRO 134 314 49,6 22,9 15,6 112 70,9 6,2 2 ADVANTA

DKC 4608 134 277 52,6 22,7 15,9 113 72,9 6,1 2 MONSANTOLOUBAZI 134 297 50,5 24,0 16,7 119 72,3 6,7 2 CAUSSADE

ES SENSOR 135 289 51,7 23,8 16,7 119 72,7 6,2 2 EURALIS SEMILLASZP 305 135 283 48,9 23,0 15,5 111 70,3 6,6 2 WAM

DA SCIPIO 136 277 51,2 22,3 15,6 111 72,8 6,5 2 PROCASEDEVOLVI 136 283 48,9 23,7 16,7 119 73,5 6,5 2 NUTERFEED

JUMBO 48 136 247 50,4 19,9 13,5 96 70,4 6,7 2 BCLEMORO 136 266 52,1 22,4 15,4 110 71,4 6,2 2 KOIPESOLMAMILLA 136 286 50,0 24,5 16,9 120 71,5 6,6 2 CAUSSADEDKC 4845 137 283 52,0 23,5 16,6 119 73,3 6,6 2 MONSANTOLG 30.369 137 259 51,5 21,9 15,6 112 74,3 6,4 2 LG

SENKO 138 289 47,6 23,8 16,7 120 73,0 5,8 2 KOIPESOLNKCISCO 140 280 50,0 23,4 15,5 111 69,0 6,2 2 SYNGENTA

NKTHERMO 140 284 51,5 23,3 15,5 111 69,5 7,3 2 SYNGENTACOURTNEY 144 282 47,9 23,5 16,1 115 71,4 6,1 2 ADVANTASY SAVIO 145 294 45,9 24,4 17,3 123 73,6 6,4 2 SYNGENTAELDORA 146 294 47,1 23,5 15,8 113 70,2 6,6 2 PANAM

CV (%) 2,7 4,1 6,2 8,2 8,8 2,0 5,6DMS (5 %) 7 13 3,6 2,1 1,6 11,1 1,7 0,4

DISPOÑEMOS DE VARIEDADES

AUTÓCTONAS NON HÍBRIDAS,

VÍTREO, ALARANXADO E BRANCO

SOBRE DEMANDA, PODEMOS

CONFECCIONAR AS MESTURAS QUE NOS SOLICITEN

VARIEDADES: FENELON CERA ZP305DALMACERRIKO

SMEREDEVO ( 666)

ZP 427ZP 560CODIMAXCODIREAL

MILLOS HÍBRIDOS PARA SILO E GRAN

PRADERÍAS ANUAIS E PERENNES

A MELLOR SELECCIÓN DE VARIEDADES, GRAMÍNEAS E LEGUMINOSAS PARA SEGA, PASTO, ENSILADO E HENIFICADO ADAPTADAS AO CLIMA E SOLOS DAS ZONAS HÚMIDAS DA PENÍNSULA IBÉRICA

S E M P R E C A L I D A D E G A L E G A D E S E M E N T E S



Espiga. Porcentaxe que representa a mazaroca (carozo e gran) sobre o rendemento en materia seca, compoñente moi relacionado coa calidade nutricional da forraxe.

RMS. Expresa rendemento total da planta enteira en toneladas de materia seca por hectárea.

RMOD. Rendemento da planta enteira en toneladas de materia orgánica dixestible por hectárea. Considérase o dato máis importante para avaliar o rendemento dunha variedade xa que recolle a produción de alimento aprovei-table polo animal, é dicir, a parte da materia seca que o animal dixire efectivamente.

Táboa 2. Resultados das variedades con 1 ano de avaliación

VARIEDADEDÍAS S-C ALTURA ESPIGA RMS RMOD IP DMO PB

COMERCIAL(días) (cm) (% MS) (t/ha) (t/ha) (%) (% MS)

AJAXX 120 253 52,2 18,9 13,3 95 73,2 6,8 RAGTBARCELOS 120 271 52,0 19,2 13,4 96 72,9 7,1 PROCASE

ES METRONOM 120 283 53,3 22,4 15,4 110 71,0 6,8 EURALIS SemillasKATARI 120 273 51,8 20,5 14,1 101 72,0 7,1 NUTERFEED SAU

KOMPETENS 120 262 53,7 19,9 14,0 100 73,0 6,5 KWSFENELON 124 288 51,3 23,2 16,5 118 74,0 6,7 WAM ESTRADA S.L.L.IZABAL 124 289 50,2 22,5 15,4 110 70,9 6,8 PANAM

ARECIBO 127 270 51,1 21,1 14,8 106 73,1 7,0 PROCASE-DFVLBS 2796 127 277 51,1 23,3 16,4 117 73,5 6,5 LBS SEEDSCITIXXO 138 271 51,1 22,6 15,6 111 71,5 6,2 RAGTROBERI 138 254 48,6 24,4 17,2 123 72,8 5,6 CAUSSADE

SNH 4424 141 292 48,3 21,9 15,1 108 71,8 6,4 PROCASE

CV (%) 2,7 4,1 6,2 8,2 8,8 2,0 5,6DMS (5 %) 7 13 3,6 2,1 1,6 11,1 1,7 0,4

RESULTADOSOs resultados aparecen divididos en dúas táboas, a táboa 1, na que se atopan as variedades que polo menos foron avaliadas durante dous anos e, polo tanto, con datos de maior fiabilidade, e a táboa 2, na que se atopan aquelas variedades cun só ano de experimentación na rede, con-siderándose os resultados provisionais, dado que un só ano non é suficientemente significativo para facer unha avaliación acertada.

Débese resaltar que os datos de rendemento serven para comparar unhas variedades con outras, pero non son apli-cables para estimar a produción real. Os resultados presen-tados obtivéronse en condicións óptimas de coidados de cultivo, en pequenas parcelas experimentais, polo que os rendementos obtidos son moi superiores aos que se poden obter nunha parcela real de cultivo dunha explotación.

A presentación dos resultados inclúe a seguinte infor-mación:

Días S-C. Este valor é un índice do ciclo ou precocida-de de maduración, é dicir, os días que transcorren entre a sementeira e a colleita para ensilar na zona máis fría das estudadas, que é a comarca de Ordes, é dicir, con menor integral térmica. Nas zonas con maior integral térmica (temperaturas máis altas no verán) débense restar uns 15 días á cifra da táboa.

Altura. Altura total da planta. Unha variedade de eleva-da altura pode ter maior probabilidade de encamado, sobre todo nunha zona de fortes ventos.

Ángel Gil González

Polígono Industrial Lalín 2000

Ciudad del Transporte, nave A-3

Lalín - Pontevedra 36500

Teléfono: 670 535 636

e-mail: [email protected] mejor selección de RAGT IBÉRICA

de semillas de maíz

La empresa líder en maíz precoz silo en Galicia,renueva su marca a nivel internacional

www.eur

MAÍZ SILO

Es Bombastic Fao 260

Es Metronom Fao 260

Es Sigma Fao 280

Es Sensor Fao 300

Es Method Fao 300

Es Boomer Fao 350Nº1 GALICIA (MABEGONDO)

La nueva tecnología de Euralisque le permitirá obtener el mayor rendimiento lechero

Raíces más fuertes - Campos más fuertes

®

Raíces más fuertes - Campos más fuertes

®



IP. Índice produtivo. É a porcentaxe que represen-ta o rendemento de cada variedade en materia orgánica dixestible sobre a media do rendemento das testemuñas Agrostar, Clarica e Pharaon (14,3 t/ha MOD), ao que se lle outorga o valor 100 para cada campaña. Este permite de xeito rápido ver aquelas variedades que superan a media das testemuñas, facilitando a selección das variedades máis produtivas.

DMO. Dixestibilidade in vitro da materia orgánica. Ademais da produción de materia orgánica dixestible por hectárea, é importante a dixestibilidade da ración, dado que inflúe noutros parámetros da alimentación, pois dúas variedades poden ter un similar RMOD, ben debido a unha alta produción de materia seca por hectárea cunha baixa dixestibilidade, ben debido a unha menor produción de materia seca cunha dixestibilidade maior, e non son equivalentes ambas as dúas producións.

PB. Proteína bruta, en porcentaxe sobre o rendemen-to en materia seca, determinada polo NIRS. Aínda que o millo non achega todo o contido proteico necesario para unha ración, hai diferenzas significativas entre as varieda-des estudadas.

Anos. Número de anos nos que a variedade foi ensaiada.Comercial. Entidade comercializadora da variedade.CV (%). Coeficiente de variación. É un índice da calida-

de estatística dos experimentos; canto máis baixo, mellor.DMS (5 %). Diferenza mínima significativa. É a me-

nor diferenza que debe haber entre dúas variedades para que poidan considerarse diferentes cunha probabilidade do 95 %.

ELECCIÓN DA VARIEDADEO máis importante para a correcta elección da variedade é axustar o ciclo do millo á zona e ao momento da semen-teira, é dicir, definir os días transcorridos entre a sementei-ra e a colleita (días S-C). Isto virá dado pola data na que queiramos sementar, polas condicións climáticas da zona xeográfica onde se desenvolva o cultivo, pola alternativa fo-rraxeira e polas condicións da explotación e a data prevista de colleita.

Unha vez coñecido o intervalo de precocidade (días S-C) que se pode utilizar na explotación, e dado que o obxectivo será obter o maior rendemento de alimento aproveitable por unidade de superficie, escolleremos aquela variedade con maior IP. No caso de IP moi semellantes deberemos atender a outros parámetros, como poden ser a porcentaxe de mazaroca, a dixestibilidade da materia orgánica ou a proteína bruta.

Ademais, para obter unha boa rendibilidade do cultivo de millo forraxeiro debemos ter en conta outros factores, coma a calidade da semente, as prácticas de cultivo empregadas, o momento óptimo de colleita e a técnica de ensilado.

REDE DE ENSAIOS EN COLABORACIÓNServizo de Transferencia Tecnolóxica, Estatística e Pu-blicaciónsCentro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM)Servizo de Sanidade e Produción Vexetal

AGRADECEMENTOSAgradecémoslles aos técnicos a súa axuda e contribución no desenvolvemento deste traballo (persoal do Centro de Formación e Experimentación Agroforestal Pedro Murias de Ribadeo, do Servizo de Explotacións Agrarias de Lugo, do Servizo de Sanidade e Produción Vexetal de Santiago e do Servizo de Transferencia Tecnolóxica, Estatística e Publicacións de Santiago), así como aos propietarios das parcelas nas que se levan a cabo os ensaios a súa dedicación e o seu apoio.

REFERENCIA Magrama (15 de xuño de 2015), Encuesta sobre Superficies y Rendimientos de Cultivos. Resultados 2014. Recuperado de: http://www.magrama.gob.es/es/estadistica/temas/esta-disticas-agrarias/boletin2014_tcm7-384110.pdf [consulta: venres, 19 de xuño de 2015]

MILLOENSILAJE2016para GALICIA

Isia 400

Sumberto 350

Sum 305 400

Pompeo 300

Superbia 400

Sufavor 350

Sumbra 400

Surreal 300

Sunmark 280

Susann 280

Cypango 260

Suzy 240

Expresión vexetalO Noso catálogo en www.rocalba.com



INTRODUCIÓNA alimentación mundial humana e animal, e actualmente tamén a produción enerxética, baséase nos cereais, sendo o millo un dos cultivos máis importantes e o primeiro cereal en canto á produción por diante do trigo. Segundo a FAO, na campaña 2014/15 representou o 39 % da produción mundial de cereais (trigo 28 % e arroz 19 %). En trinta anos a produción mundial de millo duplicouse e na cam-paña 2014/15 alcanzáronse os 1.021 millóns de toneladas. Só unha ducia de países proporcionan case a totalidade da produción mundial, dos cales EE. UU. e China son os máis importantes, co 35 % e 21 % da produción mundial respec-tivamente; Francia representa o 1,5 % e España, o 0,5 %.

O rendemento actual do millo gran nos EE. UU. e en Francia oscila entre os 8.000 e 9.000 quilos por hectárea,

Coñecemos polo miúdo como Francia conseguiu ter un papel preponderante na produción e comercialización da semente de millo en Europa.

contra unha media mundial de 4.000 kg/ha. O potencial xenético único do millo segue a abrir novas perspectivas, polo que é unha planta cuxo desenvolvemento futuro se espera que continúe e mesmo se acelere.

A maioría dos países europeos obtiveron un aumento sólido e constante no rendemento do millo cultivado tanto para gran coma para forraxe. Se ben o manexo do cultivo e as rotacións no seu caso contribuíron ao aumento conti-nuado do rendemento, é o fluxo constante de novas varie-dades comerciais xunto cos avances na xenética das plantas os que proporcionaron e proporcionan o mellor impulso para aumentar o devandito rendemento, representando máis do 85 % desa mellora.

Dos 27 millóns de hectáreas de cultivo de millo para forraxe ensilada e gran en Europa no ano 2015, a Euro-pa dos 28 (EU-28) cultivou 15,1 Mha, das cales 9,1 Mha foron para millo gran con cinco principais cultivadores, Romanía, Francia, Hungría, Italia e Polonia, e 6 Mha para forraxe ensilada, cuxos cinco principais cultivadores foron, por orde de importancia, Alemaña, Francia, Polonia, Italia e Holanda.

Juan Valladares Alonso Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo-Instituto Galego de Calidade Alimentaria (CIAM-Ingacal)

O SECTOR DA PRODUCIÓN DE SEMENTES DE MILLO EN FRANCIA



GALEGA DE SEMENTES

¡LA LECHE!

FENELON 260

Fuente:CIAM 2016

Días Altura en cm Espiga % MS RMS (t/ha) RMO (t/ha) IP DMO PB

124 288 51,3 23,2 16,5 118 74 6,7

Doble aptitud: silo y grano

WAMESTRADA S.L.L. Zona industrial de Toedo – 36680 A Estrada, Pontevedra Telf. 986 572 445 www.semillaswam.com [email protected]

SUPERFICIE CULTIVADA DE SEMENTE DE MILLO EN FRANCIASe observamos a evolución europea por trienios da super-ficie de cultivo de millo para semente no período 2001-2015 (figura 1) vemos unha tendencia ao crecemento en todos os países produtores de semente, entre os que destaca Francia, que pasa das 49.000 ás 80.530 ha. Os demais paí-ses produtores que lle van á zaga son Hungría, Ucraína e Romanía nesta orde, actualmente os tres por debaixo das 35.000 ha; aumentaron a súa superficie nos últimos anos pero cun ritmo de crecemento menor.

Fóra da EU-28 cultívanse as restantes 11,9 Mha, sobre todo gran (4,3 Mha en Ucraína, 2,8 Mha en Rusia e 1 Mha en Serbia); en canto á forraxe ensilada de millo, Rusia dispón de 1,8 Mha e séguea Ucraína con 0,5 Mha.

Francia cultiva millo en 3,10 Mha, dedica ao cultivo para gran 1,65 Mha, e o resto, 1,45 Mha, para forraxe ensila-da; das primeiras, o 50 % da superficie cultivada está nas rexións do sueste, mentres que das segundas o 60 % da superficie cultivada está nas rexións atlánticas.

Galicia cultiva actualmente unhas 70.000 hectáreas de millo para forraxe, o que supón o emprego estimado de 2.300 toneladas de semente por un importe total próxi-mo aos 12 millóns de euros. Unha gran parte da semente empregada tanto por Galicia coma polo resto de Europa provén dos campos de cultivo franceses. Imos coñecer un pouco máis polo miúdo como Francia conseguiu ter un papel preponderante na produción e comercialización da semente de millo.

AS EMPRESAS COMERCIALIZADORAS DE SEMENTE DE MILLO E OS PRODUTORES ESTÁN ASOCIADOS NA INTERPROFESIONAL FNPSMS

0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

80.000

90.000

2001-2003 2004-2006 2007-2009 2010-2012 2013-2015

Francia Hungría Romanía Outros UE Ucraína

Figura 1. Evolución europea da superficie cultivada para semente de millo presentada como unha media de cada 3 anos (ha)

Fonte: FNPSMS



País do Loira10.30015 %

Poitou-Charentes

8801 %

Auvergne5.6008 %

Aquitania26.60038 %

PireneosCentrais11.90017 %

Borgoña-Franche-Comté7601 %

Languedoc-Rosellón

2.1003 %

Rhone -Alpes8.20012 %

Alsacia8401 %

Provenza-Costa azul

1.2002 %

Centro9601 %

Respecto da evolución da superficie, como podemos ver na figura 3, permaneceu con certa estabilidade, oscilando entre as 40.000 e as 50.000 ha no período 1993-2003, para irse incrementando progresivamente con lixeiros altibaixos conxunturais ata a actualidade, onde case alcanza as 70.000 ha cun pico máximo en 2014 de 93.500 ha.

O grupo interprofesional francés de sementes GNIS es-tima que a superficie alcanzada en 2015 se manterá algúns anos debido a continxencias externas, tales como o bloqueo de Rusia á comercialización, as expectativas de produción forraxeira para vacún de leite na eurozona e o parón no crecemento das economías mundiais emerxentes.

A FNPSMS OSTENTA A CAPACIDADE DE INSPECCIÓN E CONTROL DOS CULTIVOS DE MILLO PARA SEMENTE E DE CERTIFICACIÓN DESTA PARA A SÚA COMERCIALIZACIÓN POR DELEGACIÓN MINISTERIAL

Actualmente Francia é o primeiro produtor europeo e o principal exportador mundial de semente de millo e dis-pón dunha gran diversidade de solos e climas que lle per-miten producir unha ampla gama de variedades. O estudo da tipoloxía do solo revela que a rede francesa de produ-ción de semente de millo se compón de aproximadamente o 60 % de solos limo-arxilosos, 25 % de franco-arxilosos e 15 % de franco-areentos. Está suxeito á influencia de tres climas: continental, oceánico e mediterráneo, cunha boa distribución das parcelas no territorio (figura 2), e dispón do 100 % das zonas en regadío. Cultivou en 2015 preto de 70.000 ha, o 50 % da superficie europea (EU-28). Na figura 2 obsérvase como dentro das rexións produtoras se destacan Aquitaine con 26.600 ha e Midi Pyrénées con 11.900 ha, que representan conxuntamente no cómputo de Francia o 55 %; séguelle en terceiro lugar Pays de la Loire con 10.300 ha e o 15 % da superficie francesa.

100.000

90.000

80.000

70.000

60.000

50.000

40.000

30.000

93.500

69.800

1993

1995

2000

2005

2010

2015

Figura 3. Evolución da superficie anual (ha) en Francia

Figura 2. Rexións produtoras de semente de millo e superficies (ha) en Francia

Fonte: FNPSMS

Fonte: FNPSMS

Campo de ensaio de Arvalis para avaliar a resistencia a estrés hídrico



Empresas de sementes

UFS Maize Section

Produtores de sementes

AGPM-maïs semence

O sector do millo e outros

Produtores de millo doce AGPM-maïs

doux

Asociación de regantes

IRRIGANTS de France

O sector do millo – Organizado como unha federación

MAÍZ ‘EUROP’

FNPSMS

Interprofesional para sementes de

millo

Control económico e profesional

AGPM

ComercializaciónGERM

SERVICES

Investigación e desenvolvemento

ARVALISPlant Institute

Xestión de recursosAGPM Gie

CEPMMillo europeo

cen máis, dedícano a consumo interno. Na media dos últi-mos sete anos un 89 % das exportacións foron aos estados membros da UE, entre os que destaca Alemaña cun 34 %, e un 11 % para terceiros países, principalmente Ucraína, Rusia e Serbia (figura 4). Economicamente supón uns in-gresos anuais que superan os 1.000 M €.

Se analizamos as características que lle permitiron a Francia ter un papel importante na produción de semen-te de millo, observamos en primeiro lugar que dispón de 4.000 produtores especializados en sementes de millo, agrupados en 25 asociacións profesionais que operan no nivel de “rexións” e/ou “departamentos” no sistema admi-nistrativo en Francia, os cales se agrupan na denominada Asociación Francesa de Produtores de Semente de Millo (AGPM-sementes de millo) [figura 5], creada en 1959 co obxectivo principal de asegurarlles aos produtores a via-bilidade do cultivo de sementes de millo. Para iso actúa negociando os contratos coas empresas comercializadoras de sementes defendendo os intereses dos seus membros e asegurando que se manteñan as marxes de beneficio, coor-dinando as accións adoptadas polas súas asociacións pro-fesionais locais, ofrecendo apoio para a mellora da produ-

tividade dos campos de cultivo e ampliando o mercado internacional do millo, asegurando unha subminis-

tración constante de semente de calidade.

PARA MANTER A SÚA VANTAXE COMPETITIVA, FRANCIA CEDE ANUALMENTE POLO MENOS O 10 % DA SÚA FACTURACIÓN Á INVESTIGACIÓN

PRODUCIÓN DE SEMENTE DE MILLO EN FRANCIAFrancia produce unha media anual de 230.000 t de semen-te de millo, das cales exportou en 2014 un 65 %, o que supuxo 148.000 t, converténdose no principal exportador mundial. Malia que outros países como EE. UU. produ-

Figura 5. Organigrama do sector do millo en Francia

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014Terceiros países UE resto Alemaña

Figura 4. Exportacións francesas de semente de millo nas últimas 7 tempadas (x 1.000 t)

Fonte: GNIS

Cámara de cultivo de millo nunha das empresas obtentoras de variedades

Selva de Mar 111, 08019 Barcelona, España · Tel. 93 303 63 60 · www.semillasfito.com · [email protected]

Aportando Solucionesen Gran Cultivo

MAÍZ

GIRASOL

FORRAJERAS



AGPM-sementes de millo englóbase dentro da Asocia-ción Xeral de Produtores de Millo (AGPM) fundada en 1934, que foi e segue a ser o núcleo da organización do millo en Francia co fin de promover o cultivo do millo e represen-tar os produtores a prol de mellorar as súas condicións.

Por outro lado están as empresas comercializadoras de semente de millo tanto francesas coma internacionais que estableceron sucursais en Francia. En ambos os dous casos trátase de empresas centradas na exportación con capaci-dade industrial e espírito de innovación, 25 en total, que se uniron na denominada Unión Francesa de Compañías de Sementes (UFS) para compartir coñecementos e ter todos os activos necesarios para o desenvolvemento da semente francesa no mercado internacional; nove delas son obten-toras de novas variedades que logo producen elas mesmas ou por subcontratación a outras empresas de sementes: Caussade, Maïsadur, Euralis, Monsanto, Pioneer, KWS, Limagrain, RAGT e Syngenta.

Ambas as dúas, AGPM-sementes de millo e UFS, están asociadas e forman unha interprofesional denominada Fede-ración Nacional de Produtores de Semente de Millo e Sor-go (FNPSMS) dende 1950, cunha misión dobre: organizar e desenvolver o sector da produción de sementes de millo e sorgo francés e garantir a súa promoción internacional. Os seus obxectivos principais son organizar a produción de sementes de millo entre os produtores de sementes e empresas de sementes nun marco interprofesional indicando as condi-cións e os contratos de produción e as condicións económicas; desenvolver accións de investigación técnicas e económicas para mellorar a competitividade do sector e a súa cota de mercado na Unión Europea e terceiros países; contribuír á promoción das sementes de millo producidas pola súa rede e participar no desenvolvemento de alianzas e asociacións cos países da eurozona para desenvolver o cultivo de millo gran e forraxeiro e, polo tanto, o mercado da semente de millo.

Un labor importante que cómpre destacar é que a FNPSMS ostenta a capacidade de inspección e control dos cultivos de millo para semente e de certificación desta para a súa comercialización por delegación expresa outorgada polo Departamento Oficial de Inspección e Control (SOC) dependente do Ministerio de Agricultura de Francia.

A interprofesional FNPSMS enmárcase dentro dunha federación máis ampla denominada MAÏZ-EUROP, so-ciedade histórica e corazón político que engloba todo o sector produtor de millo. Esta entidade representa, ade-mais de a FNPSMS e AGPM-sementes de millo, a todos os produtores agrupados por familias en cada unha das súas estruturas especializadas (AGPM-millo doce e regantes de Francia) e oficios (actividades comerciais e de xestión) vía Germ Services e AGPM-Gie e forma parte dun gran lobby europeo, a Confederación Europea de Produtores de Millo (CEPM). Para manter estas estruturas, MAÏZ-EUROP dispón dun presuposto superior aos 15 M €, e finánciase a través dos propios socios agricultores de millo que achegan a denominada contribución económica voluntaria, obriga-toria en función das toneladas de gran comercializadas.

O sector do millo tamén dispón dun instituto de inves-tigación común aos cultivos cerealísticos, ARVALIS-Ins-tituto dos vexetais, que é a organización que leva a cabo a

I+D relacionada con cereais (trigo brando, trigo duro, ce-bada, triticale, centeo, avea e arroz); o millo (gran, ensilado, semente e millo doce); sorgo e sementes de proteínas (chí-charos e fabas); patacas; cultivos de liño e forraxes. O tra-ballo realizado por este instituto cobre o 80 % das terras de cultivo en Francia; dispón de 28 centros de investigación, estacións experimentais, granxas e laboratorios de investi-gación. Actualmente, respecto ao millo, ademais da bus-ca continuada da mellora do rendemento, a maduración temperá e a resistencia ao encamado, incluíron outros dous obxectivos: mellorar a tolerancia a factores negativos como as condicións frías de temperatura e o déficit hídrico, e au-mentar o valor enerxético e a dixestibilidade das variedades utilizadas especificamente para o seu uso como forraxe. O sector francés de sementes sabe que investir un euro en investigación supón obter catro veces máis na aposta. Para manter a súa vantaxe competitiva, cede anualmente polo menos o 10 % da súa facturación á investigación.

CONCLUSIÓNPodemos indicar que Francia dispón dunha estrutura para a produción de semente de millo con tres piares básicos: os agricultores produtores, as empresas obtentoras e/ou co-mercializadoras e a investigación aplicada, amparados por unha organización máis ampla que engloba o sector do mi-llo. A profesionalización dos primeiros, a especialización dos segundos e o financiamento dos terceiros, así como o bo entendemento cordial entre os tres, favoreceu o desen-volvemento deste sector.

Campo de produción de millo para semente en Toulouse, cos machos xa eliminados

Campo de ensaio en Blacnac para a determinación de características produtivas nas diversas variedades



INTRODUCIÓNO millo (Zea mays L.) foi domesticado hai 10.000 anos a partir do teosinte –unha planta silvestre– nunha rexión quente e húmida de América Central, onde as tempera-turas non baixan de 10 °C durante todo o ano, que é a temperatura crítica para a xerminación normal do millo. Como consecuencia deste feito, o millo medra moi ben cando as temperaturas están arredor de 25 ou 30 °C e hai auga dabondo. Non obstante, o millo cultívase hoxe en la-titudes entre 0 e 50 graos e altitudes entre o nivel do mar e preto de 4.000 m. Poucos séculos despois das primeiras domesticacións, os nativos difundiron o millo por todo o continente americano e, tras a chegada de Cristóbal Colón, o millo foi introducido en España en 1494 e rapidamente se difundiu por todo o vello mundo. Isto foi posible grazas á gran capacidade de adaptación do millo a diversos am-bientes, xa que esta nova especie –a nosa especie humana ten máis de 40.000 anos de antigüidade– posúe unha ele-vada taxa de mutación.

Dende a Misión Biolóxica de Galicia avaliamos variedades de millo de orixes diferentes na procura de material adecuado a partir do cal desenvolver novas variedades co fin de aumentar a produción e incrementar a tolerancia tanto ao frío coma á seca.

A adaptación do millo ás condicións temperás implicou que a sementeira se levase a cabo a unhas temperaturas inferiores a 10 °C ou mesmo en presenza de xeo e sara-bia, con drásticas consecuencias para o desenvolvemento do cultivo. Hai dúas maneiras de evitar os danos do frío: a primeira consiste en sementar tarde variedades de ciclo curto, mentres que a segunda é mellorar a tolerancia ao frío das variedades. As variedades de ciclo curto teñen normal-mente menor produción que as de ciclo longo. Pola súa banda, a mellora da tolerancia ao frío permitiría sementar cedo e cultivar variedades de ciclo longo con rendementos máis altos, pero atópase cos límites de resistencia ao frío existentes dentro da especie.

Pedro Revilla1, Lorena Álvarez-Iglesias1, Víctor M. Rodríguez1, Ana Alonso1, Beatriz Lago1, Nuria Pedrol21 Misión Biolóxica de Galicia (CSIC), Apartado 28, 36080 Pontevedra2 Departamento de Bioloxía Vexetal e Ciencias do Solo, Unidade Asociada á Misión

Biolóxica de Galicia (CSIC). Universidade de Vigo. Campus As Lagoas-Marcosende, 36310, Vigo [email protected]

A mellora da tolerancia ao frío permitiría sementar cedo e cultivar variedades de ciclo longo con rendementos máis altos

TOLERANCIA AO FRÍO E Á SECA NO MILLO QUE SE SEMENTA CEDO



A MELLORA DO MILLO PARA A RESISTENCIA AO FRÍOA mellora para a resistencia ao frío en millo atópase cos límites presentes na especie pois o millo non é capaz de xerminar a menos de 8 °C e a fotosíntese vese comprome-tida por debaixo de 15 °C.

As variedades máis tolerantes ao frío atópanse en Eu-ropa, mais non nas rexións máis frías senón precisamen-te en rexións como Galicia, onde o período de cultivo é curto e as variedades máis comúns teñen ciclos medios. Hai oito anos avaliamos a colección europea de varie-dades de millo (European Union Maize Landrace Core Collection, EUMLCC), que contén 95 variedades, de Italia (19), Grecia (12), España (23), Francia (16), Por-tugal (17) e Alemaña (8), elixidas entre 3.800 variedades dos bancos de xermoplasma deses países. Nesta avalia-ción atopamos as 11 variedades máis resistentes ao frío (Aranga, Baiao, Estarvielle, Guernika, Guetaria, Hazas de Sobas, Lagos, Sajambre, Spin, Tuy e Viseu), que foron ensaiadas en sementeira temperá xunto con variedades melloradas e híbridos, incluíndo dúas comerciais (Miguel e Randa). En xeral o rendemento foi baixo, especialmente para as variedades locais, pero algunhas variedades, como Tuy ou Aranga, mostraron producións aceptables para ser material non selecto (figura 2). Estas variedades fo-ron empregadas na obtención de liñas puras e materiais mellorados nos programas de mellora xenética desenvol-vidos en Galicia ata hoxe.

Sementar cedo ten outras vantaxes, tales como escapar das pragas e da seca do verán cando a planta está florecendo, que é o seu estadio máis sensible despois da emerxencia.

Os datos climáticos indican que as temperaturas no noso ambiente tenden a facerse máis extremas, con máximas máis altas e mínimas máis baixas, como se ve na figura 1. Daquela, as baixas temperaturas serán cada vez un proble-ma maior no inverno e as altas temperaturas provocarán seca máis intensa no verán.

50,0

40,0

30,0

20,0

10,0

0,0

-10,0

Temperatura media Temperatura máxima Temperatura mínima

A RESISTENCIA Á SECA DAS VARIEDADES DE MILLO COMERCIAIS É MOI LIMITADA, POLO QUE É PRECISO ATOPAR FONTES DE RESISTENCIA Á SECA NAS VARIEDADES QUE SE CULTIVAN EN CONDICIÓNS ÁRIDAS EXTREMAS

Figura 1. Variación de temperaturas en Pontevedra entre 1967 e 2006



Os programas de investigación que se inician a partir destas variedades requiren uns deseños xenéticos precisos que se acompañan de técnicas de marcadores moleculares e análises estatísticas para identificar os mecanismos de tolerancia ao frío e combinalos dun xeito eficiente. Nes-te senso recentemente colaboramos nun proxecto europeo para deseñar modelos de predición do comportamento de variedades de millo en condicións de frío e identificar xe-nes responsables da produción de biomasa en condicións de frío. Neste proxecto avaliamos máis de 600 liñas de mi-llo procedentes de Europa e América, que foron xenoti-padas con 56.000 marcadores moleculares (SNP). Nestas liñas atopamos algúns grupos máis resistentes ao frío que permitirán combinar xenes de resistencia ao frío en ma-terial selecto. Lamentablemente, as liñas máis tolerantes ao frío non se atopan entre as de maior rendemento e este problema require o deseño dunha estratexia complexa para superar esa relación negativa entre resistencia e rendemen-to. Os xenes (QTL) identificados están a ser investigados hoxe en día.

A MELLORA DO MILLO PARA A RESISTENCIA Á SECAO segundo problema que atopou o millo cando foi sacado do trópico para adaptarse ao noso clima foi a falta de auga. Galicia concentra máis da metade da superficie destinada a cultivo de millo en España e, debido ás súas características climáticas, cultívase sen rega ou con regas esporádicas. No entanto, mesmo neste clima húmido os cultivos poden es-tar expostos a breves episodios de seca, especialmente entre finais da primavera e comezos do verán, período durante o que se leva a cabo tradicionalmente a sementeira do millo. Aínda que o millo precisa auga sempre, o período máis crítico é a xerminación e o desenvolvemento inicial, pois a falta de auga nese estadio pode supoñer a perda de toda a colleita.

A pesar desta sensibilidade inicial tan alta, as plantas son quen de responder ao estrés por seca desencadeando unha serie de cambios morfolóxicos, fisiolóxicos e bioquímicos que lles permitirán tolerar en maior ou menor grao os efec-tos adversos producidos pola seca. Avaliar unha colección de cultivares de millo baixo condicións de déficit de auga permítenos determinar cales responden mellor e que me-canismos interveñen nesa resposta.

Outra das maiores dificultades para mellorar a tolerancia ao frío do millo é a de avaliar as variedades en condicións de frío garantidas e estables. Para afrontar este problema empregamos cámaras de cultivo nas que podemos fixar as condicións de cultivo para facer avaliacións preliminares (imaxe 1).

AS VARIEDADES MÁIS TOLERANTES AO FRÍO ATÓPANSE EN EUROPA, MAIS NON NAS REXIÓNS MÁIS FRÍAS SENÓN PRECISAMENTE EN REXIÓNS COMO GALICIA, ONDE O PERÍODO DE CULTIVO É CURTO E AS VARIEDADES MÁIS COMÚNS TEÑEN CICLOS MEDIOS

Ara

nga1 Tu

y

Spi

n

Saj

ambr

e

Lago

s

Haz

as d

e S

obas

Gue

taria

Gue

rnik

a

Est

arvi

elle

Bai

ao

Vise

u

Reb

orda

nes

(F) C

2

San

tiago

(F) C

2

Silv

erK

ing

(F) C

2

EP

80xZ

7800

7

A66

6xF7

A66

6xE

P80

A66

6x27

8007

Mig

uel

Ran

da

EP

80xF

7

876543210

9

Estas avaliacións compleméntanse coa avaliación en sementeira temperá (imaxe 2), que permite determinar o comportamento das variedades en condicións reais do campo, con todos os problemas que poden aparecer, como herbas, fungos e diversas pragas.

Imaxe 1

Imaxe 2

Figura 2. Rendemento de variedades de millo europeas comparado con materiais mellorados e híbridos comerciais en sementeira temperá en PontevedraRENDEMENTO EN SEMENTEIRA TEMPERÁ DE VARIEDADES DE MILLO (MG/ha)

En LUGO y provincia: AGROFEBE, S.L., Vilalba (Lugo)Tel. 982512011 - 629748609

En PALENCIA y provincia: LACTODUERO, S.A., Saldaña (Palencia)Tel. 979892032 - 619692754

En CHAVES (PORTUGAL): AGRO, S.L., Chaves (Portugal)Tel. +351-922000933

ULTIMOS DISTRIBUIDORES AUTORIZADOS:



Neste senso, unha avaliación da resposta temperá de cul-tivares de millo ao estrés hídrico simulado con solucións de PEG 6000 resultou axeitada para discriminar variedades tolerantes e sensibles á seca. As variedades máis resistentes tiveron maior vigor de xerminación, o desenvolvemento radicular foi superior ao da parte aérea, mantiveron unha actividade fotosintética elevada durante máis tempo e mi-nimizaron a perda de auga a través das súas follas contro-lando mellor a apertura dos estomas. A deshidratación das variedades tamén confirmou que algunhas das variedades avaliadas inicialmente, coma o híbrido DK287, foron máis tolerantes á seca mentres que outros, como Es Paolis, fo-ron susceptibles debido ás diferenzas en condutancia esto-mática, xa que DK287 foi quen de responder rapidamente pechando os estomas para sobrevivir máis tempo en con-dicións de seca extrema (figura 4).

A avaliación da tolerancia á seca de variedades comer-ciais permítenos dispoñer dun protocolo de actuación para recomendar aquelas variedades que poidan resultar máis resistentes á seca estival no campo. Non obstante, a re-sistencia á seca das variedades de millo comerciais é moi limitada, polo que é preciso atopar fontes de resistencia á seca nas variedades que se cultivan en condicións áridas extremas. Neste senso estamos a avaliar unha colección de variedades procedentes dos oasis do deserto do Sáhara.

CONCLUSIÓNSA mellora da tolerancia en xerminación ao frío e a outros estreses abióticos como a seca para sementeiras temperás do millo é un proceso complexo pois require o control do medio, a busca de materiais resistentes que poidan pro-porcionar xenes e mecanismos de resistencia, e a posterior mellora integrada das variedades. Na Misión Biolóxica de Galicia estamos traballando con variedades de millo de orixes diferentes para buscar material adecuado a partir do que desenvolver novas variedades para aumentar a produ-ción e incrementar a tolerancia aos diversos estreses, para acadar unha agricultura sustentable.

AS LIÑAS MÁIS TOLERANTES AO FRÍO NON SE ATOPAN ENTRE AS DE MAIOR RENDEMENTO E ESTE PROBLEMA REQUIRE O DESEÑO DUNHA ESTRATEXIA COMPLEXA PARA SUPERAR ESA RELACIÓN NEGATIVA ENTRE RESISTENCIA E RENDEMENTO

Figura 3. Plántulas dunha variedade de millo xerminadas en presenza de polietilenglicol (PEG) para avaliar o crecemento dos seus brotes e das súas raíces. Na imaxe: (a) plántulas control (sen seca) fronte a plántulas crecidas en concentracións crecentes de PEG 6000; (b) 150 g PEG 6000/L; (c) 200 g PEG 6000/L, e (d) 300 g PEG 6000/L.

Figura 4. Plantas xuvenís de millo cultivadas en invernadoiro para avaliar a tolerancia á seca (a). Para unha mesma variedade, as plántulas regadas con solución nutritiva sen expoñelas á seca (b) presentaron maior taxa fotosintética e maior perda de auga polos estomas, o que se traduce en maior crecemento e biomasa da parte aérea que os das plántulas regadas con solución nutritiva á que se engadiu polietilenglicol para manter condicións semellantes á seca.

Os ensaios en condicións de déficit de auga pódense fa-cer no campo en condicións reais, suxeitos ás irregularidades propias do clima. Se é necesaria maior precisión, pódense facer avaliacións controladas simulando a seca en laborato-rio ou invernadoiro. Un dos procedementos de simulación da seca consiste en empregar solución de polietilenglicol de alto peso molecular (p. ex., PEG 6000) para o cribado ini-cial. Este método consiste en xerminar sementes (imaxe 3) ou cultivar plantas de diferentes variedades de millo (imaxe 4) con solucións nutritivas que conteñan concentracións crecentes de PEG. A determinación das xerminacións e a medición e o peso dos brotes e raíces permite estimar a ca-pacidade dunha variedade de millo para tolerar intensidades crecentes de seca. Finalmente pódese facer un ensaio de des-hidratación no que se suspende o rego a partir dun tempo e se deixa a planta ata que morra.

Imaxe 3

Imaxe 4

Solución Integralpara fertilización en maíz

Dónde las necesidades nos llevan

Nos conocían como Everris, Fuentes, Nu3 y F & C,pero hemos evolucionado para ser mucho más.

Ahora somos ICL Specialty Fertilizers www.icl-sf.comT +34 968 418 [email protected]


Os microorganismos contribúen a mellorar a sanidade vexetal grazas ao

incremento na dispoñibilidade de nutrientes, fortalecendo o crecemento das

raíces da planta e a neutralización de compostos tóxicos no solo, co que se

conseguen plantas máis resistentes ás doenzas, á calor, á seca e a disuadir

os axentes patóxenos e depredadores. Os microorganismos e as plantas son

socios íntimos en practicamente todos os procesos de vida.

Por tanto, despois de moitos anos de uso excesivo de insumos químicos, de

labras inadecuadas que estragan a estrutura do solo e de rotacións con cultivos

recorrentes, é o momento de adoptar novas solucións que revitalicen os nosos

solos para conseguir un microbioma activo e equilibrado.

Por outro lado, os avances en nutrixenómica, a ciencia que mide os efectos

que un determinado nutriente ten sobre a expresión dos xenes das plantas,

posibilitou o desenvolvemento de solucións naturais que permiten facer expre-

sarse na planta os xenes “beneficiosos” e, a un tempo, inactivar a expresión

de xenes “malos”, o que se traduce en axilizar os procesos metabólicos para,

por exemplo, mellorar o tamaño de espiga, o desenvolvemento da raíz ou a

resistencia ao estrés.

COMO FUNCIONA IMPRO-GRAIN?

IMPRO-GRAIN reforza os procesos do metabolismo vexetal

como a fotosíntese. Un mellor metabolismo e unha mellor

fotosíntese dan máis enerxía á planta.

Máis enerxía conduce a un mellor rendemento.

Mellor crecemento da raíz

Mellor captación dos nutrientes e mellor resistencia ao estrés

Óptimo desenvolvementodas plantas

Mellor dixestibilidade

Mellor crecemento da mazaroca e dos grans

Maior rendemento

Elevado valor nutritivo

Proteína, enerxía, dixestibilidade

ANTECEDENTES Sábese que os rendementos do millo varían moito dun lugar para outro, ata na

mesma área xeográfica. Aqueles que estudan as tendencias agrícolas mundiais

refírense a este feito como “a fenda de rendemento”, que é a diferenza entre

un rendemento dado e os mellores resultados posibles obtidos. A miúdo, estas

diferenzas de rendemento poden explicarse por unha fertilización inadecuada,

por falta de auga ou polas perdas causadas por pestes ou doenzas.

Mais, e se esta “fenda de rendemento” se puidese cerrar doutra maneira?

E se o rendemento se puidese aumentar sen necesidade de recorrer ao uso de

máis insumos de orixe química? Producir máis con menos pode parecer bo de

máis para ser verdade, pero os agricultores de todo o mundo teñen miles de

millóns de socios potenciais que poden axudar a lograr este ambicioso obxecti-

vo. Estes socios son os microorganismos presentes no solo.

Hoxe estamos en disposición de encarar o desafío de nutrir a planta desde

outra perspectiva que pasa, primeiro, por potenciar a vida microbiana no solo,

tirando o máximo beneficio da materia orgánica presente, despois activar de

maneira selectiva a actividade metabólica dos cultivos, en especial a fotosín-

tese e, finalmente, fornecendo micronutrientes que cheguen á planta ao lugar

preciso, no tempo adecuado e na cantidade necesaria.

Sabías que o 95 % dos alimentos producidos provén do solo? Ademais, é

o depósito de, polo menos, a cuarta parte da biodiversidade global. De feito,

nunha presada de terra hai máis microorganismos que seres humanos no

planeta. No entanto, co noso actual manexo, estamos actuando a favor destes

microbios, fungos e bacterias?

COMO FUNCIONA SOIL-SET AID?

As enzimas naturais de SOIL-SET AID degradan a materia vexetal residual. Microbios

patóxenosMicrobios

Car

ga

mic

rob

ian

a

Microbiospatóxenos

Microbios

Car

ga

mic

rob

ian

a

Microbiospatóxenos

Microbios

Car

ga

mic

rob

ian

a

A tecnoloxía biodiscrecionalde SOIL-SET AID contribúe a un agrobioma saudable do solo.

Reposición de nutrientes Dispoñibilidade dos nutrientes Entorno saudable para as raíces

Un agrobioma saudable do solo con niveis altos de materia orgánica e minerais biodispoñibles é fundamental para que os cultivos alcancen o seu pleno potencial xenético.

A materia vexetal degradada é unha fonte de nutrientes e doutras substancias para o sostemento dos microorganismmos beneficiosos e o crecemento saudable da planta.

Un solo saudable mantense nun equilibrio adecuado e cunha abundante carga microbiana.

HAI OUTRAS ESTRATEXIAS PARA MAXIMIZAR O RENDEMENTO DO CULTIVO DE MILLO?

PUBLIRREPORTAXE128


No que se refire ao fornecemento de nutrientes, ata agora pensábase na nu-

trición das plantas unicamente a través da fertilización química. Xa se falou do

impacto que sobre a nutrición da planta ten a potenciación da vida microbiana

no solo, máis aínda nos nosos, con elevados contidos en materia orgánica. Se

a isto lle unimos solucións nutricionais “de precisión” baseadas na tecnoloxía

dos aminoácidos complexados con minerais, estaremos proporcionándolle á

planta os micronutrientes precisos no lugar, no tempo e na cantidade adecua-

dos. Esta tecnoloxía permite unha absorción dos minerais máis doada porque

se presentan de igual forma a como a planta os encontra na natureza.

Profundar na modulación do agrobioma co que conviven os cultivos, poten-

ciar as funcións basais das plantas e contar cunha nutrición de precisión é o

paradigma no que se desenvolven as solucións desenvolvidas por Alltech Crop

Science.

ALLTECH CROP SCIENCEAlltech Crop Science é unha compañía líder en alternativas de orixe natural,

comprometida na procura de solucións sustentables para persoas, animais e

plantas. Fundada en 1994, Alltech Crop Science é a única empresa agronómica

que sintetiza produtos innovadores para o mundo vexetal que teñen como orixe a

fermentación do lévedo. A súa empresa matriz, Alltech, ten precisamente o seu

“core business” no coñecemento dos procesos fermentativos de Saccharomyces cerevisiae e da síntese de partes concretas de estirpes específicas deste lévedo

para a súa aplicación na nutrición e na saúde animal desde o ano 1980.

PROGRAMAS DE ALLTECH CROP SCIENCE PARA MILLOPara o caso concreto do millo, Alltech Crop Science desenvolveu un programa

específico de tratamentos a fin de optimizar o rendemento e a calidade do cul-

tivo. Este programa considera o uso das seguintes solucións:

Soil-Set® Aid é un produto líquido que se aplica ao terreo antes ou arredor

da sementeira. Contén enzimas naturais que degradan a materia orgánica

xunto con outros metabolitos que favorecen a sustentación de microorga-

nismos beneficiosos no solo. Se temos en conta os elevados contidos en

materia orgánica, superiores en moitos casos ao 5 %, que posúen os nosos

solos, Soil-Set® Aid preséntase como unha ferramenta estratéxica para ra-

cionalizar o uso dos fertilizantes químicos. Verificáronse incrementos sen-

sibles da dispoñibilidade de N, P, K, Ca e Mg aos 40 e 80 días despois da

súa aplicación, o que garante unha nutrición máis precisa e adecuada para

o cultivo. A dose efectiva é de 2 l/ ha, e pódese aplicar co herbicida total, se

fora o caso, ou co de preemerxencia.

Ademais de mellorar a dispoñibilidade de nutrientes para a planta, con

Soil-Set® Aid actívase a microflora do solo, favorecendo así o desenvolve-

mento dos sistemas radiculares. Isto é aínda máis importante naqueles so-

los sometidos a compactación, a laboreos excesivos, á reiteración no mesmo

cultivo sen rotación etc.

Solplex® P é un produto líquido que se aplica ao terreo. Conten aminoácidos

procedentes de fontes microbianas de Alltech xunto con fósforo de alta asi-

milación para contribuír a un rápido establecemento do cultivo nun momen-

to especialmente crítico. A dose efectiva é de 5 l/ha, e pódese aplicar xunto

co herbicida de preemerxencia.

Solplex® IBN é un produto líquido que se aplica ao terreo. Contén aminoáci-

dos procedentes de fontes microbianas de Alltech xunto con bacterias fixa-

doras de nitróxeno atmosférico para contribuír á nutrición nitroxenada do

millo. Recoméndase usalo se se aplicou con anterioridade Soil-Set® Aid.

A dose efectiva é de 1 l/ha xunto co herbicida de preemerxencia.

Impro-Grain® é un produto líquido de aplicación foliar. Trátase dunha

combinación bioquímica de micronutrientes e produtos de fermentación

única no seu xénero, formulada especialmente para usarse en cereais.

Impro-Grain® optimiza a captación de nutrientes e reforza os procesos

metabólicos da planta, especialmente a fotosíntese. Isto tradúcese en máis

enerxía dispoñible para a planta, que a pode empregar no momento onde

se está decidindo o tamaño de espiga (n.º de filas), en atenuar os efectos de

situacións de estrés (por exemplo, a aplicación de herbicidas de contacto), en

aumentar o desenvolvemento da raíz ou en mellorar o crecemento de talos e

follas, aumentando, polo tanto, a súa dixestibilidade.

Impro-Grain® débese aplicar antes do estado de V6 (correspóndese cando

o millo alcanza unha altura de 50 cm aprox.), polo que se pode facer coincidir

co emprego do herbicida de contacto. A dose efectiva de Impro-Grain® é

de 0,6 l/ha.

O programa que Alltech Crop Science propón para o millo foi testado profu-

samente nas principais áreas de cultivo de todo o mundo. Como é natural, as

condicións edafoclimáticas foron moi variadas. A pesar disto, puidemos verifi-

car incrementos de produción que, por regra xeral, superaron o 10 % sobre o

testigo. Isto fala dunha nova forma de encarar o desafío que supón “a fenda de

rendemento” á que nos referiamos ao principio: alcanzar os máximos rende-

mentos posibles, traballando de forma harmoniosa cos microorganismos do

solo, os nosos “aliados naturais”, optimizando as funcións da planta e nutrín-

doa de maneira máis eficiente.

alltechcropscience.com

IMPROCROP LIMITED, T/A ALLTECH CROP SCIENCE – Alltech Spain, S.L.Pol. Ind. Can Roqueta II c/ Can Lletget 11 08202 Sabadell, Barcelona Tel: 93 7484327

facebook.com/AlltechNaturally @AlltechSpain alltechcropscience.com [email protected]

Alltech Crop Science sabe que las plantas necesitan cambiar y evolucionar a lo largo del ciclo de cultivo.

A raíz de esto, hemos creado 4 gamas de productos diferentes que identifican y corrigen los problemas en

la agricultura moderna, respetando el medio ambiente y mejorando la produción.

Centrándonos en la salud del suelo, la nutrición, la protección y el rendimiento, Alltech Crop Science está trazando el camino

hacia el futuro del sector, naturalmente.

SOLUCIONES NATURALES ESPECIALIZADAS PARA CADA FASE

DE LA PRODUCCIÓN DE CULTIVOS

PUBLIRREPORTAXE 129



INTRODUCIÓN E OBXECTIVOA agricultura de regadío está recoñecida como a principal fonte de contaminación difusa polo alto lixiviado de agro-químicos (EPA, 1992). No que respecta á contaminación por nitratos, é un dos principais problemas da agricultura polos riscos asociados para a saúde humana e para os eco-sistemas (Sutton et al., 2011).

A fertilización nitroxenada normalmente non se corres-ponde coas necesidades das plantas, tanto na cantidade total aplicada coma na súa distribución temporal ao lon-go do ciclo do cultivo. Iso provoca que haxa un exceso de nitrato no chan dispoñible non só para as plantas senón tamén para ser lixiviado por eventos de precipitación ou rega en exceso que orixinen drenaxe. Así pois, o lixiviado de nitratos non só supón unha perda económica para os agricultores senón que, ademais, orixina incrementos de concentración en acuíferos, humidais e ríos receptores da drenaxe agrícola.

Este estudo avalía o uso de fertilizantes de liberación controlada e analiza a súa viabilidade. Con este obxectivo efectuouse o seguimento de dúas parcelas de millo por aspersión no val medio do Ebro durante os anos 2013, 2014 e 2015.

Co obxectivo de conseguir un uso máis eficiente dos fer-tilizantes, as administracións competentes elaboran pro-gramas obrigatorios de actuación en zonas vulnerables á contaminación por nitrato procedentes de fontes agrarias, que, en ocasións, non teñen en conta as características dos diferentes tipos de fertilizantes pola falta de estudos con-cluíntes sobre eles. Neste sentido, para os fertilizantes de liberación controlada de aplicación única en sementeira non se posibilita a súa aplicación en zonas vulnerables dal-gunhas comunidades autónomas, xa que a súa normativa vixente limita a porcentaxe de nitróxeno que se debe apli-car en sementeira. Neste contexto o presente estudo pre-tende avaliar o uso de fertilizantes de liberación controlada e analizar a súa viabilidade.

J. Causapé Científico titular, Instituto Xeolóxico e Mineiro de España www.jcausape.es [email protected]

SEGUIMENTO DO USO DE FERTILIZANTE DE LIBERACIÓN CONTROLADA COMO ALTERNATIVA DE FERTILIZACIÓN NITROXENADA



Parque Empresarial Vilanova I36614 Baion - Vilanova de Arousa (Pontevedra)Tf. 986 51 60 30 - [email protected]

SOCIEDAD AGRÍCOLA GALEGA SL

ZONA DE ESTUDO E SEGUIMENTO REALIZADOSeleccionáronse dúas parcelas cuxo seguimento se realizou durante tres campañas (anos 2013, 2014 e 2015). Estas parcelas localízanse nos regadíos por aspersión de Barde-nas, a 5 km de Ejea de los Caballeros (Zaragoza).

Unha das parcelas foi seleccionada porque historicamen-te viña aplicando fertilizados de sementeira con fertilizan-te de liberación controlada. Este fertilizante é un blending recomendado para a aplicación única en sementeira e que está composto en parte por un produto nitroxenado de li-beración controlada fabricado a base de urea encapsula-da. Segundo os fabricantes, en condicións de humidade do solo e en función da temperatura, a cápsula envolvente vai permitindo liberar o nitróxeno do seu interior para que quede a disposición dos cultivos mentres que o nitróxeno encapsulado non presenta risco de lixiviado.

Cabe destacar que en 2014 os agricultores non puideron aplicar este fertilizante debido á nova normativa de zonas vulnerables á contaminación por nitratos de orixe agraria de Aragón (BOA, 2013) que impide aplicar máis do 30 % do fertilizante inorgánico nitroxenado en sementeira. En 2015, a autorización excepcional para este estudo por parte do Goberno de Aragón permitiuno aplicar de novo baixo a condición de deseñar un plan de fertilizado que é presen-tado neste estudo.

A outra parcela seleccionada, tras anos de abandono po-las obras de transformación do regadío, foi cultivada baixo rega por primeira vez en 2013. O agricultor desta realizou unha fertilización tradicional baseada en fertilizados com-plexos de sementeira e cobertoiras a base de urea sólida e fertirrega con N32 líquido.

Para o seguimento destas parcelas realizáronse mostraxes periódicas de solo a profundidade 0-30 cm (con mestura de seis submostras) que posteriormente foron analizadas no laboratorio do Centro Tecnolóxico Agropecuario Cin-co Villas. Tras unhas análises de caracterización inicial, du-rante o primeiro ano realizouse o seguimento de nitróxeno en chan en forma de nitróxeno orgánico, amoniacal e nítri-co. Tras comprobar que o nitróxeno orgánico se atopaba en niveis óptimos recomendados polo laboratorio (entre 0,11 e 0,22 %) e que o nitróxeno amoniacal estivo sempre por baixo do límite de detección (<1 mg/kg solo), os anos pos-teriores o seguimento reduciuse unicamente ao nitróxeno nítrico pero incrementando a frecuencia de mostraxe de 3 a 8 veces/ano.

O SEGUIMENTO DO NITRÓXENO NÍTRICO NO CHAN DURANTE O CICLO DO CULTIVO PERMITIU DETECTAR POSIBLES CARENCIAS DE NITRÓXENO E CON ISO SUXERIR ACHEGAS ADICIONAIS



En 2013, con millo en ambas as parcelas, o nitróxeno or-gánico mantívose no rango dos valores óptimos evolucio-nando de maneira similar en ambas as parcelas (figura 1). En xullo o nitróxeno orgánico descendeu, probablemente debido á descomposición da materia orgánica. En outubro, o nitróxeno orgánico incrementouse, posiblemente pola incorporación de nitróxeno ao sistema radicular do cultivo que forma parte do solo no que se realizou a mostraxe.

O plan de fertilizado con liberación controlada de 2015 baseouse na análise de nutrientes no chan previo á semen-teira que lles permitiu aos técnicos da Cooperativa Virgen de la Oliva deseñar o blending co fertilizante de liberación controlada cuxa composición teórica foi confirmada en laboratorio. O seguimento do nitróxeno nítrico no chan durante o ciclo do cultivo permitiu detectar posibles ca-rencias de nitróxeno e con iso suxerir achegas adicionais. Posteriormente á colleita realizouse unha análise de chan para comprobar o contido final. Os agricultores facilitaron a información sobre as prácticas agronómicas e particular-mente sobre a fertilización nitroxenada.

Finalmente realizouse unha sinxela análise económica da fertilización levada a cabo en 2015 con fertilizantes de liberación controlada fronte a un fertilizado tipo tradicio-nal. Este fertilizado tipo “tradicional” deseñouse para ob-ter similares contidos de fósforo, potasio, magnesio e xofre aos do fertilizado de liberación controlada, aínda que o seu contido en nitróxeno foi un 39 % superior. Os prezos uni-tarios do fertilizado con fertilizante de liberación contro-lada e co tipo tradicional a base de 15-15-15, urea, N32 e Kiserita foron facilitados pola Cooperativa Agraria Virgen de la Oliva.

RESULTADOS E DISCUSIÓNCaracterización das parcelasA composición textural dos chans de ambas as parcelas é moi similar, clasificados como francos-arxilosos-areentos con 55 % de area, 22,5 % de arxila e outro tanto de limo. A caracterización fisicoquímica mostra que teñen un pH bá-sico e baixa salinidade (táboa 1). A parcela con fertilización tradicional, non regada nin cultivada nos anos anteriores, presentou menores valores de materia orgánica, fósforo, potasio e magnesio asimilables e carbonos totais que a parcela fertilizada con liberación controlada que foi regada desde 2006. O fósforo asimilable para a parcela “liberación controlada” e, en particular, o fósforo e o magnesio asimila-bles para a parcela “fertilización tradicional” estiveron por baixo dos valores óptimos aconsellados polo laboratorio, mentres que o potasio asimilable para a parcela “liberación controlada” estivo por riba.

Táboa 1. Caracterización das parcelas fertilización tradicional (FT) e liberación controlada (LC)

Data: 14/03/2013 Unidades Óptimo* FT LCpH (1:2.5) 6,4-7,5 8,4 8,3

CE 25.º (extracto 1:5) dS/m < 0,4 0,137 0,164

Materia orgánica % 2,0-2,5 2,06 2,64

Relación C/N 5,6 3,6

P asimilable Mg/kg 22-30 6 14,3

K asimilable Mg/kg 150-300 177,5 449,1

Mg asimilable Mg/kg 300-600 99,9 187,9

Carbonos totais % 10-20 27,9 35*Centro Tecnolóxico Agropecuario Cinco Villas

Seguimento das parcelasA parcela con fertilización tradicional estivo cultivada os dous primeiros anos de millo e en 2015 cunha dobre co-lleita chícharo-millo. Os dous primeiros anos aplicouse un fertilizado complexo de sementeira, unha primeira cober-toira de urea e unha segunda de N32.

Nestes dous primeiros anos aplicáronse doses superiores (404 e 484 kg N/ha) ás extraccións máximas (estimadas en 25 kg por tonelada de produción en 275 e 300 kg N/ha), sen contar niso unha pequena aplicación de urea en decembro de 2015 (69 kg N/ha), co obxecto de axudar á descomposición do restrollo de millo.

Para o millo tras chícharo de 2015 aplicouse un fertili-zado de sementeira con triplo 15 e tres cobertoiras (unha de Supernitro 25 e dúas de N32). A dose (357 kg N/ha) reduciuse sensiblemente respecto de anos anteriores (47 e 127 kg N/ha) e aplicouse de forma máis fraccionada (ca-tro aplicacións fronte ás tres de anos anteriores). O rende-mento neste último ano foi da mesma orde ca a dos anos anteriores aínda sendo de segunda colleita, co que se pode deducir que o fertilizante nitroxenado aplicado se axustou moito mellor que en anos anteriores ao nitróxeno máximo extraído.

En canto ao seguimento do contido en nitrato do solo, antes da sementeira, o contido en nitrato foi menor de 40 mg N-NO

3-/kg solo, particularmente en 2015, cando tras o

chícharo o chan quedou con tan só 3 mg N-NO3-/kg solo.

Posteriormente obsérvanse picos crecentes, despois das aplicacións de fertilizantes, con valores máximos tras as cobertoiras de urea. Así pois, mentres que o contido máxi-mo de nitrato no chan nos anos de aplicación de urea foi de 154 mg N-NO

3-/kg solo, en 2015, aplicando máis co-

bertoiras con fertilizados líquidos por fertirrega, o máximo quedou en 50 mg N-NO

3-/kg solo.

No momento de colleita do millo (outubro de 2013), o contido de nitrato no chan foi baixo, o que, unido á menor extracción de nitróxeno polo cultivo fronte á fertilización, sería indicativo de que o nitróxeno se puido lixiviar antes de poder ser aproveitado polas plantas.

Figura 1. Evolución do nitróxeno orgánico nas dúas parcelas do estudo



No segundo ano (2014) no momento de colleita o con-tido de nitrato no chan aínda era significativo (38 mg N-NO

3-/kg solo), pero en decembro xa era moi baixo (3

mg N-NO3-/kg solo), o que indica que o nitrato que xa

non fose aproveitado polas plantas tamén foi lixiviado.

Se comparamos os anos con fertilizante de liberación controlada fronte aos anos das dúas parcelas sen el, obsér-vase que para producións similares (ao redor dos 12.000 kg N/ha) aplicouse menos fertilizante nitroxenado (entre 100 e 200 kg N/ha menos) e o chan sempre tivo nitrato dis-poñible para as plantas sen alcanzar niveis excesivamente altos que maximicen o risco de ser lixiviado.

solo

solo

solo

Millo

Millo

Chícharo-Millo

Solo

Solo

solo

solo

solo

Millo

Millo

Millo

[Figura 2]

[Mete aquí a figura 3]

Respecto da parcela de liberación controlada (figura 3), tamén foi cultivada con millo as tres campañas. En 2013 e 2015 foi fertilizada en sementeira co blending de fertili-zante de liberación controlada e unha cobertoira de N32 (en total 298 e 288 kg N/ha cada ano), mentres que en 2014 foi fertilizado cun fertilizante complexo de semen-teira (15-19-18) e dúas cobertoiras, a primeira de urea e a segunda de N32 (en total, 397 kg N/ha).

As producións obtidas foron similares os tres anos (ao redor de 12.800 kg/ha), mentres que a dose aplicada foi un 100 kg N/ha inferior os anos fertilizados con fertilizante de liberación controlada (ao redor de 300 fronte a 400 kg N/ha).

Así pois, houbo un mellor axuste do nitróxeno aplicado fronte ao extraído os anos do fertilizado de liberación con-trolada; mesmo os anos nos que se aplicou o fertilizado de liberación controlada foi maior a estimación da extracción máxima de nitróxeno polo cultivo (312 e 320 kg N/ha) que a achega de nitróxeno na fertilización (298 e 288 kg N/ha respectivamente).

En canto ao contido de nitrato no chan, os valores máxi-mos déronse o ano 2014 (80 mg N-NO

3-/kg solo) sen

aplicar fertilizante de liberación controlada, quedando pa-tente que hai un maior contido de nitrato no chan exposto ao seu lixiviado ante potenciais eventos de choiva ou rega en exceso.

Adicionalmente, o contido de nitrato no chan en outu-bro (final do ciclo do millo) foi aínda significativo (60 mg N-NO

3-/kg solo) e sen ser utilizado xa polo cultivo tivo

que ser lixiviado a teor do baixo contido de nitrato no chan presente en decembro de 2014 (3 mg N-NO

3-/kg solo).

Pola contra, os anos do fertilizante de liberación contro-lada, o contido de nitrato no chan apenas chegou aos 40 mg N-NO

3-/kg solo. O chan nunca quedou desabastecido

de nitrato e ata o mes de setembro o contido de nitrato no chan sempre estivo por riba dos 10 mg N-NO

3/kg solo.

Plan de fertilizado de liberación controlada 2015Para efectuar un correcto plan de fertilizado, o 30 de marzo de 2015 realizouse unha mostraxe de chans co fin de co-ñecer o contido en nutrientes (táboa 2) e establecer reco-mendacións de fertilización. Segundo os resultados, o chan xusto antes de sementar tiña niveis baixos de nitróxeno to-tal (0,06 6 %) e, en particular, de nitrato (0,5 mg N-NO

3-/

kg solo), mentres que os niveis de fósforo e potasio asi-milables eran altos e os de magnesio asimilable un pouco baixos (táboa 2).

Táboa 2. Análise de nutrientes (presementeira e posco-lleita) en parcela con fertilización liberación controlada Unidades Óptimo 30/03/2015 01/12/15Nitróxeno nítrico Mg/kg 20-40 0,5 8,4

P asimilable Mg/kg 22-30 92 12

K asimilable Mg/kg 150-300 370 369

MG asimilable Mg/kg 300-600 231 205*Centro Tecnolóxico Agropecuario Cinco Villas

PARA OS FERTILIZANTES DE LIBERACIÓN CONTROLADA DE APLICACIÓN ÚNICA EN SEMENTEIRA NON SE POSIBILITA A SÚA APLICACIÓN EN ZONAS VULNERABLES DALGUNHAS COMUNIDADES AUTÓNOMAS, XA QUE A SÚA NORMATIVA VIXENTE LIMITA A PORCENTAXE DE NITRÓXENO QUE SE DEBE APLICAR EN SEMENTEIRA

Figura 2. Contido de nitrato no solo e aplicación de fertilizante nitroxenado en parcela de fertilización tradicional durante 2013-2015

Figura 3. Contido de nitrato no solo e aplicación de fertilizante nitroxenado en parcela de liberación controlada durante 2013-2015

Haifa Iberia

El secreto está en la cápsulaFertilizante de liberación controlada

| Telf: 91 591 2138 | E-mail: [email protected] | www.haifa-group.comPioneering the Future

CoteN™ Mix



Coas análises de nutrientes do chan e as recomendacións de fertilizado (táboa 3), os enxeñeiros da Cooperativa Agraria Virgen de la Oliva de Ejea de los Caballeros pro-puxeron aplicar en sementeira un blending de fertilizante de liberación controlada 24-9-9 + 3MgO + 17SO

3 cunha

dose de 1.000 kg/composto por DAP (18-46-0), Sulfamid (40-0-0 + 14SO

3), Patenkali (0 0-30 + 10MgO + 42SO

3)

e CoteN (41-0-0) 4 meses.

Táboa 3. Extracción dos cultivos, recomendación do laboratorio segundo a analítica de solo e fertilización realizada

Cantidade N P2O5 K2O MgO SO3

kg/ha

Extracción 1.000 22 12 20 3

Recomendación 14.000 308 84 140 20

Fertilización

Fertilizante de liberación controlada 1.000 240 90 90 30 170

N32 150 48

Total aplicado 1.150 288 90 90 30 170

O blending deseñado contivo 240 unidades de fertiliza-ción nitroxenada, 68 menos (un 22 %) que as recomenda-cións do laboratorio para obter unha produción de 14.000 kg/ha, contendo un 43 % das unidades de fertilización ni-troxenada en forma de liberación controlada.

A aplicación de fertilizante de liberación controlada e, en particular, o seu 57 % de nitróxeno de liberación non controlada elevaron o contido de nitrato na primeira mos-traxe de chan tras a aplicación ata 42 mg N-NO

3-/kg solo

(figura 2). A finais de xuño de 2015 (aínda que se aconse-llou esperar aos resultados dunha nova análise de chan) o agricultor decidiu aplicar unha cobertoira con N32 (táboa 3), que sumou 48 kg N/ha máis ata chegar a un total de nitróxeno aplicado de 288 kg N/ha (36 % do nitróxeno en forma de liberación controlada).

Posteriormente, cos resultados previos á aplicación de N32, observouse que nese momento o chan contaba con 15 mg N-NO

3-/kg solo e na seguinte mostraxe, un mes

máis tarde (a finais de xullo de 2015), o chan tiña 17 mg N-NO

3-/kg solo. A partir de entón, os contidos de nitrato

variaron entre 8 e 16 mg N-NO3-/kg solo, mantendo o

chan con nitrato dispoñible para os cultivos pero con niveis baixos que limitaron a cantidade potencial de nitrato dis-poñible para ser lixiviada. A dúbida xorde en saber como evolucionaría o contido de nitróxeno nítrico no chan sen a cobertoira de N32 e desde o punto de vista do estudo sería desexable atrasala ata ter certeza da súa necesidade.

Respecto ao contido no resto dos nutrientes (táboa 2), púidose comprobar que mentres o contido de K se man-tivo constante, os contidos de P e Mg diminuíron ato-pándose ao final do ciclo por baixo dos que se consideran valores óptimos indicados polo laboratorio. Estes datos parecen indicar que as achegas de P e Mg co blending aplicado non foron suficientes, mentres que o K se apli-cou en exceso a pesar de ser achegado nunha cantidade inferior ás recomendacións.

Análise económicaRespecto á análise económica dedúcese que o custo dos dous fertilizados son da mesma orde de magnitude, máis se temos en conta que a cobertoira con N32 do fertilizado con fertilizante de liberación controlada podería suprimir-se, xa que esta forma de fertilizado require unha única apli-cación ou, como máximo, dúas se se complementa co N32 de cobertoira como foi o caso.

O fertilizado co blending encareceu polo elevado prezo do fertilizante de liberación controlada (2,25 €/UF) e a aplicación de Patenkali en lugar doutros fertilizantes con achega de K e Mg de prezo máis barato. Sen dúbida, o custo do fertilizado tipo tradicional está encarecido polo exceso de nitróxeno aplicado, que, aínda que a prezo máis barato, aumentou o custo total ao redor de 100 €/ha, o que supuxo case un 20 %.

Táboa 4. Comparativa económica entre a fertilización liberación controlada de 2015 e unha hipotética fertilización tradicional tipo con similar contido en P, K, Mg e S

Liberalización controlada

Prezo Dose Custo Fertilización€/ton ton/ha €/ha UF kg/ha

COTE 925 0,250 231 N 288

SULFAMID 385 0,250 96 P2O5 92

DAP 500 0,200 100 K2O 90

PATENKALI 440 0,300 132 MgO 30

N32 290 0,150 44 SO3 161

Total 1,150 603

Tradicional tipoPrezo Dose Custo Fertilización€/ton ton/ha €/ha UF kg/ha

15-15-15 385 0,700 270 N 399

UREA 350 0,500 175 P2O5 105

N32 290 0,200 58 K2O 105

KISERITA 280 0,125 35 MgO 31

SO3 182

Total 1,525 538

O CUSTO DO FERTILIZADO TIPO TRADICIONAL ESTÁ ENCARECIDO POLO EXCESO DE NITRÓXENO APLICADO, QUE, AÍNDA QUE A PREZO MÁIS BARATO, AUMENTOU O CUSTO TOTAL AO REDOR DE 100 €/HA, O QUE SUPUXO CASE UN 20 %

Parque Empresarial Vilanova I - 36614 Baion - Vilanova de Arousa (Pontevedra) Tf. 986 51 60 30 - [email protected] - www.soaga.com

SOCIEDAD AGRÍCOLA GALEGA SL

Unha familia ao completoUnha familia ao completo

MUCHO MÁS QUE UNA ENMIENDA

MÁS QUE



CONCLUSIÓNS E RECOMENDACIÓNS1. Os resultados indican que o uso do fertilizante de li-

beración controlada avaliado mantén as producións dimi-nuíndo as perdas de nitrato por lixiviado.

2. Poderíanse axustar máis as doses e diminuír as perdas por lixiviado se se aumentase a porcentaxe de nitróxeno de liberación controlada aplicado.

3. A unidade fertilizante (UF) foi tres veces máis cara ca a doutros fertilizantes tradicionais (2,25 €/UF fronte a 0,76 €/UF da urea), algo que se pode compensar en parte axustando máis as doses.

4. Pola súa comodidade de aplicación, polo mantemento das producións e pola diminución da rega de lixiviado de nitrato, é aconsellable o uso do fertilizante de liberación controlada avaliado.

5. É recomendable axustar ben o plan de fertilizado incrementando a porcentaxe de nitróxeno de liberación controlada no blending e levando un control do contido de nitrato no chan, tanto en presementeira (momento de aplicación do blending) coma en momentos puntuais do ciclo do cultivo, co fin de poder decidir sobre a necesidade de novas achegas de fertilizante.

6. Sería aconsellable que se favorecese o uso desta técni-ca, tanto por parte dos comercializadores, co abaratamen-to do fertilizante, coma por parte da Administración, coa adecuación das normativas agroambientais ás característi-cas deste tipo de fertilizante.

REFERENCIAS Boletín Oficial de Aragón (2013). IV Programa de Actuación

sobre las Zonas Vulnerables a la contaminación producida por

nitratos procedentes de fuentes agrarias designadas en la Co-

munidad Autónoma de Aragón (BOA 201 del 10 de octubre

de 2013)

EPA (Agencia de Protección Medioambiental de Estados

Unidos, 1992). Managing non-point source pollution. Washing-

ton, DC: EPA, Office of Water

Sutton, M.A., Howard, C.M., Erisman, J.W., Billen, G.,

Bleeker, A., Grennfelt, P., van Grisven, H., Grizzetti, B. (2011).

The European Nitrogen Assessment: Sources, Effects and Policy

Perspectives. Cambridge University Press, Cambridge

AGRADECEMENTOSEste traballo financiouse mediante o Proxecto CGL2015-66016-R (Ministerio de Economía e Competitividade con participación dos fondos Feder-Unión Europea). Así mesmo, contou coa colaboración da Cooperativa Agraria Virgen de la Oliva, HAIFA Ibérica, Centro Tecnolóxi-co Agropecuario Cinco Villas, Centro de Transferencia Agroalimentaria do Goberno de Aragón e, especialmente, dos agricultores implicados.

Torre Espacio, Paseo de la Castellana, 259 - D 28046 MadridTeléfono: 91 571 88 35 I Fax: 91 571 82 96

e-mail:[email protected] I www.intergal.es

Ensayo en Maíz - Finca Mouriscade (Lalín) (MMB)

Producción(t m.s./ha)

14,4

14,2

14,0

13,8

13,6

13,4

13,2

13,0

Suelo de pH 6,4

Testigo 500 kg 500 kg 1000 kg

NERGETIC Y CORBIGRAN

Delegación de Coruña y Pontevedra: 636 163 729 I Delegación de Lugo y Asturias: 626 441 510

AMIC TET E C N O L O G I A C - V I D A

Enmienda Caliza GranuladaCORBIGRAN

TIPOS DE EMENDACal vivo (90 % CaO)

Cal vivo dolomítico (60 % CaO + 35 % MgO)O cal vivo é o produto resultante de calcinar nun forno

caliza ou caliza dolomítica. Caracterízase polo seu alto

contido en calcio e magnesio, xa que máis do 90 % está

en forma de óxido. Ambos son materiais moi solubles,

por iso se poden aplicar en granulometrías carentes de

po, e teñen un alto índice de neutralización (> 90 %). A

acción sobre o terreo é inmediata.

Cal apagado

Cal apagado + dolomitaO cal apagado é o resultado de mesturar cal vivo con auga.

Conserva todas as propiedades dos cales vivos e actúa

tamén rapidamente sobre o terreo. O seu valor de neu-

tralización é alto (> 90 %). Tanto o cal vivo coma o cal apa-

gado son fundamentais para un encalado de corrección.

Calizas

Calizas dolomíticas e magnésicasSon materiais que resultan de moer finamente as calizas.

Conteñen baixas porcentaxes de calcio e de magnesio.

O millo pide un pH de entre 6 e 7. A acidez dos solos galegos é unha das limitacións para o crecemento dos nosos cultivos (millo, herba etc.). Para reducir o efecto limitante do pH e controlar o aluminio cómpre aplicar emendas calizas ou magnésicas nas terras de cultivo.

OS PRODUTOS GALICAL FAVORECEN O RENDEMENTO DO MILLO

Caliza (entre 50 e 56 % CaO)

Caliza dolomítica e magnésica (30-40 % CaO e 17-20 % MgO)Caracterízanse por ser materiais pouco solubles. Se

a moenda que reciben non está por debaixo de 0,125

mm son produtos de actuación lenta e corren o risco

de que a choiva provoque perdas da emenda. Teñen

un valor neutralizante medio de entre o 50 e o 60 %.

Utilízanse máis ben para encalados de mantemento

unha vez que o pH xa se achega a niveis óptimos.

A aplicación sobre o terreo controlada por GPS

permítenos o aforro dos produtos e a optimi-

zación dos custos. Con esta nova ferramenta

poderemos calcular de forma precisa a canti-

dade que imos aplicar na nosa finca e coa súa

regulación poderemos asegurar que botamos

exactamente o produto desexado.

ESTENDIDO REGULADO POR GPS

CALES E CARBONATOS AGRÍCOLAS

Redución da acidez dos solosAumento da produtividade das colleitas

NOVO SISTEMA DE APLICACIÓN

CON SISTEMA DE PESAXE

Presentadas en:

Estendidas na propia finca

Transportadas en camións a calquera punto de España e Portugal

EMENDA DE CAL VIVO GRANULADO (90 % CaO)

EMENDA DE CAL VIVO GRANULADO DOLOMÍTICO (35 % MgO / 60 % CaO)

EMENDA DE CAL VIVO (90 % CaO)

EMENDA DE CAL APAGADO (75 % CaO)

EMENDA DE CAL APAGADO + DOLOMITA (50 % CaO / 23 % MgO)

EMENDA DE CARBONATO CÁLCICO (56 % CaO)

EMENDA DE CALIZA DOLOMÍTICA-GALIMAG (33 % CaO / 17 % MgO)

Arieiras s/n P.I. Louzaneta27294 LUGO

Teléfono 982 22.14.84Fax 982 22.14.08

E-mail: [email protected]: www.galical.es

GALICAL, S.L.L.CALES E DOLOMÍAS AGRÍCOLAS

APLICACIÓN DO PRODUTO SOBRE O TERREO

ASNOVA

MESTURA DE

SERRÍN E

CARBONATO

CÁLCICO PARA

CAMAS DE

VACÚN!



INTRODUCIÓNSe nos remontamos ao inicio dos tempos, no Neolítico o home era cazador e pescador. Sempre tivo a necesidade de alimentarse e comezou a cultivar cereais. Inicialmente, os pobos eran nómades que buscaban lugares máis fértiles para os seus cultivos; cando se volveron sedentarios déron-se conta de que os terreos cultivados continuamente esgo-taban os solos e tiñan que abandonalos para buscar outros máis fértiles. Na época dos romanos xa se agregaban cinzas

Neste artigo abórdanse os diferentes tipos de fertilizantes e profúndase na fertilización a medida que permite a tecnoloxía actual das formulacións, adaptando a súa composición ás necesidades particulares de cada solo e de cada cultivo.

e esterco para aumentar os rendementos das colleitas, tra-tando de manter a fertilidade do solo.

No século XX, co transcurso da Primeira Guerra Mun-dial, produciuse o desenvolvemento da industria para atender as demandas bélicas que precisaban gran canti-dade de nitrato amónico para a fabricación de explosivos. Foi despois da Segunda Guerra Mundial cando este uso do amoníaco diminuíu e se buscaron novos mercados, entre eles o do campo, xa que había miseria en Europa e escaseza de alimentos para a poboación, debido á de-vastación dos campos de cultivo. Daquela xa se coñecían os primeiros fertilizantes químicos, que foran creados a principios do século XIX con superfosfato, tratando ósos con ácido sulfúrico. Esta foi a base da industria moderna de fertilizantes fosfatados.

Carmen López Rodríguez e Silvia Cendán Bello Técnicas de Agris, S.C.G.

A IMPORTANCIA DA FERTILIZACIÓN RACIONAL NOS CULTIVOS FORRAXEIROS



www.joskin.com

DIAZ Y VALIN S.L

COMERCIAL AGRÀRIA

OPTIONAL AGRO

JOSE LUIS MAQUINARIA

LUIS LOPEZ MORENO

TALLERES CABEZA

ALTEMIR Y FEBAS

VICTOR PEREZ AGRICOLA S.L

ALQUILER DE TRACTORES Y CUBAS S.L

BASILIO PERAL S.L

TALLERES BARRIO GÓMEZ S.A

ROBERT MAQUINARIA AGRICOLA

Silo-SPACE

40 > 60 m33 anos ga

rantiaNuestra respuesta

a los profesionales más exigentes ! INFÓRMESE EN SU CONCESIONARIO OFICIAL

POR QUE FERTILIZAMOS? EN QUE CONSISTE FERTILIZAR?Existen tres principios básicos de fertilización:

Lei de restitución O solo deberíase conservar nas mesmas condicións nas que se encontraba ao iniciar o ciclo do cultivo. Isto significa que deben repoñerse os nutrientes extraídos polas colleitas co obxecto de que non se perda a fertilidade tras as sucesivas campañas.

Lei do mínimoVon Liebig anunciou que o rendemento da colleita está determinado polo elemento nutritivo que se encontra en menor cantidade. Ademais, un exceso en calquera outro nutriente non pode compensar a deficiencia do elemento nutritivo limitador.

Lei dos rendementos decrecentesConclúe que, a medida que se aumentan as doses dun ele-mento fertilizante, diminúe o incremento da colleita que se consegue por cada unidade fertilizante subministrada, ata chegar un momento no que os rendementos no solo non aumentan, senón que diminúen.

En 1861 iniciouse en Alemaña a industria do fertilizante do potasio derivado da cinza e do salitre da madeira.

En 1903 creouse o primeiro fertilizante nitroxenado, desenvolvéndose en 1908 a síntese do amoníaco. Foi a partir de entón cando o nitrato de amonio se converte no fertilizante máis importante e líder de fertilizantes.

O auxe da aplicación de fertilizantes químicos iniciouse en 1957, despois do transcurso da Segunda Guerra Mun-dial. O obxectivo era incrementar a produción de alimen-tos para abastecer as necesidades alimentarias da sociedade a prezos accesibles. É nesta época cando nace a Política Agraria Común, a PAC.

Dende a súa creación e ata a actualidade, a PAC sufriu varias reformas orientadas a obter unha produción sosti-ble, na que priman as boas condicións agrarias e medio-ambientais –reforzadas a través de axudas económicas– e na que se penalizan as prácticas de produción inadecuadas.

A UTILIZACIÓN DE FÓRMULAS ESPECÍFICAS AXÚDANOS A REDUCIR OS CUSTOS DE FERTILIZADO, ADEMAIS DE PERMITIRNOS REALIZAR UNHA FERTILIZACIÓN RESPECTUOSA CO MEDIO AMBIENTE



AXUSTAR A COMPOSICIÓN DO FERTILIZANTE E A DOSE PARA CADA FINCA, COMBINADO CON OUTRAS PRÁCTICAS, PERMÍTELLE AO GANDEIRO AFORRAR CUSTOS, OBTER RENDEMENTOS SUPERIORES E MELLORAR A CALIDADE DOS CULTIVOS

Fertilizamos porque os elementos do solo se van aca-bando co paso do tempo, ben sexa por lixiviación, por es-correntía ou por extracción dos cultivos. A fertilización consiste en proporcionarlles aos solos materiais externos para aumentar o contido de nutrientes e, así, favorecer o metabolismo das plantas incrementando os rendementos dos cultivos.

Existen diferentes maneiras de achegar nutrientes: ache-gas de fertilizantes verdes, de fertilizantes orgánicos ou por medio de fertilizantes minerais.

Os fertilizantes minerais son produtos de síntese, dos que o formato granulado é o máis utilizado. Existen dous tipos, os simples e os compostos. Os fertilizantes simples conteñen un único macroelemento –nitróxeno, fósforo ou potasio– e os compostos son produtos que conteñen dous, tres ou máis nutrientes, que poden ser de dous tipos: com-plexos ou blending.

Os complexos xorden da reacción química de distintas materias primas (en cada gránulo hai idéntico contido de nutrientes NPK). Os blending son a mestura de materias primas en seco (sen reacción química, onde cada compo-ñente está nunha partícula).

Dada a maior profesionalización do sector, os gandei-ros buscan fórmulas moi precisas para aforrar en custos. O obxectivo é optimizar o consumo e adaptalo ás necesi-dade dos cultivos; isto é o que se define como fertilizantes a medida. Coa tecnoloxía actual das formulacións pódese adaptar a composición dos fertilizantes ás necesidades par-ticulares de cada granxa.

PROBLEMÁTICA DO SECTORO sector vacún (leite/carne) está a atravesar un novo mo-mento de cambio. As principais preocupacións do gan-deiro de vacún son a volatilidade nos prezos do produto, o aumento dos custos de alimentación, a falta de man de obra cualificada e a sucesión no negocio, polo que hai que afrontar e aprender a desenvolver a actividade empresarial neste contexto de traballo, identificando as posibilidades e as oportunidades de mellora nas producións.

Dentro das posibilidades de mellora, as explotacións te-ñen tres niveis de produción: o principal é a produción de leite ou de carne, seguido pola cría e a recría de xovencas e, por último, a produción de forraxes. En calquera dos casos, o obxectivo das explotacións é alcanzar o maior beneficio mediante a axeitada xestión dos recursos propios (gando, terra e man de obra), o que implica coñecer moi ben os custos e os factores de produción para conseguir a maior viabilidade económica.

Se analizamos os factores da produción de forraxe, ve-mos que un dos factores máis limitadores á hora de pro-ducir é a dispoñibilidade de terra, debido a que as dimen-sións das explotacións nestes últimos dez anos están a medrar. Para alimentar os seus animais, os gandeiros tra-tan de buscar bolsas de terra abandonadas, moitas veces afastadas da explotación, polo que se usan para producir millo forraxeiro.

Os dous cultivos principais nas explotacións gandeiras son os pasteiros e o millo forraxeiro. Nos últimos anos, a distri-bución na superficie destas dúas forraxes sufriu variacións. A continuación preséntase un gráfico da evolución dos cultivos en Galicia. Nestes gráficos vemos que no ano 2006 houbo un descenso da superficie forraxeira debido a que se produ-ciu unha reclasificación dos cultivos, baixando a superficie de pradeiras polifitas e aumentando a dos prados naturais e os pasteiros. Este ano serviu de punto de inflexión para o millo forraxeiro. Dende o ano 2004, a superficie dedicada a este cultivo dobrou, ocupando na actualidade un 30,67 % e aumentando tamén as súas producións.

Fertilizantes blending

Fertilizantes complexos

En ocasións, dependendo das extraccións do cultivo e do contido de nutrientes no solo, os fertilizantes complexos non se axustan ás necesidades de cultivo. A utilización de blending axúdanos a facer unha fertilización axustada, di-minuíndo os custos de fertilizado e realizando unha fertili-zación respectuosa co medio ambiente. Por exemplo, se se dispón de moita carga de xurro de vacún, rico en potasio, as cantidades necesarias deste elemento serán menores.

Fisioestimulante antiestrésActivador del desarrollo vegetal

Microgranulados de aplicación ultralocalizadaLa fertilización más eficiente

Bioestimulante nutricionalEl complemento ideal de su fertilización de fondo

www.fertinagro.es



a

Sup

erfic

ie (h

a)

280.000

240.000

200.000

160.000

120.000

80.000

40.000

0 En explotacións gandeiras situadas en zonas de monta-ña, con cargas gandeiras baixas e fincas con grandes pen-dentes e accesos limitados, é moi complicado e insuficiente facer unha fertilización con fertilizantes orgánicos. De tal maneira, o máis habitual é que teña deficiencias en varios minerais; nestes casos, a fertilización a medida é moi prác-tica, á vez que se pode aproveitar para axudar a corrixir a acidez do solo enriquecendo os fertilizantes compostos con calcio.

NORMAS PARA A FERTILIZACIÓNPara facer unha correcta fertilización química debemos ter en conta os seguintes parámetros:

Necesidade nutricional das plantasDispoñibilidade de nutrientes no soloDispoñibilidade de xurro

Necesidade nutricional das plantasExisten dezaseis nutrientes que resultan imprescindibles

para a vida das plantas. Clasifícanse en dous tipos:Nutrientes non minerais: serían o oxíxeno, o hidróxeno e o

carbono que, basicamente, se encontran no aire e na auga. As plantas captan estes nutrientes a través do proceso de fotosíntese.

Nutrientes minerais: encóntranse no solo e absórbense a través das súas raíces. Á súa vez, estes clasifícanse en ma-cronutrientes e micronutrientes.

Os macronutrientes débense absorber en grandes can-tidades para o seu bo funcionamento. Á súa vez, dividí-molos en:

Primarios: son os que se utilizan máis abundantemente e os que máis faltan no solo. Son os que máis rapida-mente manifestan as súas carencias e constitúen as tres cuartas partes da totalidade dos nutrientes minerais da planta. Son o nitróxeno, o fósforo e o potasio. Secundarios: son os que faltan en cantidades máis baixas, pero son igualmente necesarios. Trátase do cal-cio, do magnesio e do xofre.

Os micronutrientes, aínda que deben absorberse en pe-quenas cantidades, son imprescindibles. Algúns deles son o zinc, o boro e o manganeso.

Todos estes nutrientes son necesarios para a vida das plantas. A carencia dalgún destes elementos maniféstase en forma de anomalías ou enfermidades. As razóns polas que as plantas presentan deficiencias de nutrientes son moi variadas, pero basicamente divídense en dúas: falta de nu-trientes dispoñibles no solo ou imposibilidade da planta de absorbelos aínda que haxa dispoñibilidade.

Sup

erfic

ie (h

a)

300.000

400.000

500.000

600.000

700.000

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

Para solucionar as deficiencias na absorción dos nutrien-tes do solo, o primeiro é realizar unha analítica do mesmo. Deste xeito, conséguese saber a proporción e a dispoñibili-dade dos nutrientes nun lugar determinado.

É necesario, polo tanto, realizar unha analítica do solo nos seguintes casos:

Sempre que se comece a implantar un cultivo nunha parcela.Cada tres ou catro anos para plantas establecidas. Sempre que se sospeite que se presenta algún tipo de deficiencia para tratar de coñecela.

Coñecendo os contidos de nutrientes presentes no solo e as necesidades do cultivo podemos realizar a achega de fertilizante máis adecuada. Con isto lograremos que estean dispoñibles para a planta todos os nutrientes esenciais ne-cesarios (N-P-K), ademais de poder achegar outros ele-mentos como magnesio, xofre… Axustar a composición do fertilizante e a dose para cada finca, combinado con outras prácticas, permítelle ao gandeiro aforrar custos, obter ren-dementos superiores e mellorar a calidade dos cultivos. Isto débese a que se achegan agronutrientes eficaces e seguros que fan que haxa unha maior protección dos solos e do medio ambiente. Hai que ter en conta que esta partida re-presenta nas explotacións arredor dun 20 % dos custos de produción de forraxes.

AS RAZÓNS POLAS QUE AS PLANTAS PRESENTAN DEFICIENCIAS DE NUTRIENTES SON MOI VARIADAS, PERO BASICAMENTE DIVÍDENSE EN DÚAS: FALTA DE NUTRIENTES DISPOÑIBLES NO SOLO OU IMPOSIBILIDADE DA PLANTA DE ABSORBELOS AÍNDA QUE HAXA DISPOÑIBILIDADE

Evolución das forraxeiras en Galicia

Prados e pasteiros

Datos obtidos do Magrama

ENTEC®, la mayor innovación en el abonado del maíz en los últimos años, permite obtener cosechas abundantes, de calidad y respetando el medio ambiente. El nitrógeno estabilizado de ENTEC® permanece en el suelo durante meses en forma amoniacal y retrasa su transformación a nitrato, evitando así las pérdidas de este elemento. Con ENTEC® el maíz dispone de nitrógeno en el suelo durante un período más largo, lo que permite disminuir las aplicaciones de abono y disponer de un período fl exible para la aplicación.

Ahora en EuroChem Agro hemos adaptado nuestra estrategia para que todavía más agricultores puedan utilizar ENTEC® y benefi ciarse de sus excelentes resultados en el maíz.

® Marca registrada de EuroChem Agro

El abonado rentable y eficiente del maíz

EuroChem Agro Iberia, S.L. Joan d’Àustria 39-4708005 BarcelonaTel. 93 170 2750Fax. 93 225 92 91www.eurochemagro.es



Dispoñibilidade de nutrientes no soloExisten estudos recentes da composición dos solos de

Galicia, de Asturias e de Cantabria, nos que se recollen datos de máis de 5.200 análises de solo. A obtención des-tes datos permitiu realizar unha clasificación dos solos atendendo aos contidos dos diferentes nutrientes. Na se-guinte gráfica quedan reflectidas as distintas zonas obtidas nestes estudos.

Desas 5.200 análises hai 716 que pertencen aos con-cellos da zona centro de Lugo, coincidindo coa zona 6. Actualmente, con base nestes datos, podemos dicir que se caracterizan por ser solos baixos en pH, estando un 59 % das mostras por debaixo de 5,7. Normalmente, estes so-los ácidos presentan descalcificación, ben porque o calcio é absorbido ou ben porque é desprazado do complexo de cambio por outros catións (baixando a capas máis profun-das coa auga de choiva).

Outra característica destes solos é que son pobres en magnesio, con relación K/Mg maior de 2/1. O potasio, catión con carga positiva, compite co magnesio reducindo a súa absorción e translocación dende as raíces ata as par-tes superiores da planta. Un solo con alta acidez, debido á saturación de aluminio, fai que haxa pouca actividade dos microorganismos. Ao mesmo tempo o fósforo precipita co aluminio.

Fonte: Delagro e colaboradores

Ca cmol (+)/kg

0 50 100 150 200 250 300

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

pH (H2O)

0 50 100 150 200 250 300

3

3,5

6,5

6

4,5

4

5

5.5

7

Mg cmol (+)/kg

0 50 100 150 200 250 300

0

1

2

3

0,5

1,5

2,5



Por todo isto, se se desexa manter a fertilidade dos solos, é necesario devolver todos os nutrientes que por calque-ra causa (lixiviación, extraccións dos cultivos…) puidesen perderse.

Para manter a fertilidade dos solos desexada é necesario ter en conta os factores citados anteriormente. Ter un ba-lance equilibrado de ións no solo é decisivo para a nutri-ción das plantas; ten que haber equilibrio entre a solución do solo e o complexo húmico. Para axudar a conseguilo existen fertilizantes minerais, que hoxe en día se poden axustar aos requisitos das fincas dunha determinada zona. Facer unha fertilización “a medida” ten como principais vantaxes:

Fertilizar adecuadamente os nosos cultivos forraxeirosMellorar a eficiencia no uso de fertilizantesObter as maiores producións coa mellor calidadeReducir os custos de fertilizadoReducir o impacto no medio ambiente

Dispoñibilidade e composición do xurroAínda que o ideal sería ter unha análise da composición

do xurro, moitas veces isto non é posible porque é custo-so. Ademais, os valores varían en función das condicións climáticas, da alimentación do gando, do material das ca-mas... pero no mercado hai densímetros que nos permi-ten coñecer os kg/l do xurro. Así, coñeceremos a materia seca coa cal podemos calcular, por medio de táboas, datos orientativos sobre a cantidade de nitróxeno, fósforo e po-tasio aplicados por cada metro cúbico de xurro de vacún. Tamén hai que ter en conta a época do ano e mais a forma e as condicións de aplicación, é dicir, se vai frío, se hai moi-ta humidade…, xa que a eficiencia do nitróxeno non vai a ser a mesma. Actualmente, existen programas de reco-mendación de adubados que son gratuítos para o gandeiro (CIAM) e que indican que elemento nos queda deficiente e, polo tanto, debemos suplementar.

Na agricultura, os fertilizantes nitroxenados simples son os máis usados pero, con base nas posibles deficiencias nos solos, van aparecendo no mercado moitos fertilizan-tes compostos cun maior custo. Coa situación económica actual do sector é necesario coñecer ben os datos dos que partimos e adaptarnos ás necesidades reais, botando ferti-lizantes a medida cos que esteamos achegando realmente o que necesitamos.

Este tipo de fertilización, considerando o balance do solo (entradas e saídas de nutrientes), é un factor clave para mellorar os resultados das explotacións.

Unha vez avaliados os parámetros descritos, a conclusión é a seguinte:

A filosofía do gandeiro debe ser a de realizar unha xes-tión adecuada das súas explotacións, viable economica-mente e respectuosa co medio ambiente.Unha boa fertilización iníciase cunha análise do solo que determina a cantidade e o tipo de fertilizantes ou emen-das que debemos aplicar para obter boas producións.Os fertilizantes débense aplicar nas épocas adecuadas.Os fertilizantes compostos pódense adaptar ás necesi-dades concretas para cada cultivo, posto que posibilitan axustar os compoñentes e a súa porcentaxe no formulado.Os fertilizantes compostos permiten unha gran flexibili-dade, xa que se poden facer todas as combinacións que se desexen, sempre que os compostos sexan quimicamente compatibles.O emprego dos fertilizantes minerais de forma racional e eficiente non agride o medio ambiente nin afecta á saúde humana, xa que se achegan elementos esenciais ás plantas co obxectivo de mellorar os rendementos das co-lleitas e así abastecer de alimentos á poboación mundial que, segundo as estatísticas da FAO, se incrementará en 2.300 millóns de habitantes de cara ao 2050.

COA SITUACIÓN ECONÓMICA ACTUAL DO SECTOR É NECESARIO COÑECER BEN OS DATOS DOS QUE PARTIMOS E ADAPTARNOS ÁS NECESIDADES REAIS, BOTANDO FERTILIZANTES A MEDIDA COS QUE ESTEAMOS ACHEGANDO REALMENTE O QUE NECESITAMOS


BALSAS CON CUBIERTA WIEFFERINK

Wiefferink es líder en la fabricación de todo tipo

de sistemas de almacenamiento flexible para

líquidos, desde bolsas cerradas a sistemas

abiertos de laguna con posibilidad de cubierta

flotante y capacidades de hasta 10.000 m3, en

los que se puede almacenar cualquier tipo de

líquidos: agua, purines, lodos...

Calidad

Wiefferink trabaja con láminas com-

puestas por tejido de poliéster resistente

revestido con PVC por ambas caras. Las

ventajas de este material son larga vida

útil, buena resistencia química y UV y fle-

xibilidad constante en un amplio rango

de temperaturas. Todas las láminas son

de alta calidad y se fabrican en Europa.

Suministro e instalación

Se puede suministrar prácticamente

en cualquier tamaño, según las nece-

sidades del cliente, que seleccionará el

tipo de lámina en función del líquido a

almacenar. La lámina del fondo y la de

la superficie pueden suministrarse de

forma independiente y permite instalar

diferentes sistemas de agitación.

La instalación es muy sencilla, ya que

sólo es necesario un movimiento de

tierras que se adecúe a las dimensio-

nes de la balsa y que garantice el talud

necesario para la sujeción de la balsa.

Opcionalmente, el talud se puede recu-

brir con un geotextil de protección de la

balsa y los taludes y controlar el creci-

miento de la vegetación. La superficie

debe estar libre de piedras y/o elemen-

tos punzantes.

La alimentación y el vaciado de la bal-

sa se realizan por un único sistema de

tuberías en la parte inferior de la balsa.

Cualquier añadido o modificación puede

suministrarse sobre pedido. La lámina

de la superficie está dotada de válvulas

de ventilación sobre soportes flotantes

que evitan la acumulación de gases en

el interior.

Instalada en Casa Devesa de Monforte (Lugo)

Distribuido en Galicia y Asturias:

C/Doctor Casares 189 - Entresuelo

27400 Monforte de Lemos (Lugo)

Tlf.: 617 334 424

Ventajas

lluvia y de desbordamientos

y con opción a subvenciones

-

temas de agitación

PUBLIRREPORTAXE 151


Dende a súa planta de tra-

tamento de Castro de Rei

(Lugo), Agroamb elabora e

aplica plans de fertilización

orgánica adaptados aos diferentes cul-

tivos e solos. En Galicia existe moita su-

perficie agraria necesitada dunha ferti-

lización orgánica controlada, un servizo

no que Agroamb é especialista.

Agroamb valoriza milleiros de tone-

ladas de residuos biodegradables xera-

dos nas explotacións gandeiras trans-

formándoos en recursos aproveitables

para a agricultura mediante a súa aná-

lise química e a posterior aplicación

planificada en diferentes superficies de

cultivo. O seu proceso de valorización

está recollido na normativa vixente e é

respectuoso co medio ambiente, cum-

prindo estritamente as recomendacións

do Código de boas prácticas agrarias.

Os fertilizantes orgánicos procuran

numerosos beneficios no solo onde se

aplican. En Galicia, por exemplo, son es-

pecialmente necesarios debido á clima-

toloxía e aos tipos de solo que existen.

AGROAMB, LÍDER GALEGO EN FERTILIZANTES ORGÁNICOS PARA AS TERRAS DE LABOR

E-mail [email protected] www.agroamb.com

UNHA FONTE DE NUTRIENTES PARA O MILLONa actualidade, esta empresa xes-

tiona unhas 265.000 toneladas de

residuos ao ano converténdoos en

fertilizantes, mediante un tratamen-

to de estabilización térmico-alcalina.

Entre os cultivos aos que se desti-

nan destaca o millo forraxeiro, cuxa

fertilización require unha coidadosa

programación debido á necesidade

que teñen estas plantas de asimilar

moitos nutrientes nun curto espazo

de tempo.

Os plans agronómicos comezan coas

análises químicas nun laboratorio pro-

pio de Agroamb para determinar a ap-

titude dos biorresiduos e coñecer as

necesidades nutritivas do terreo e mais

o rendemento do cultivo. Cos resulta-

dos destas analíticas, os enxeñeiros da

empresa deseñan un plan de fertiliza-

ción específico que permitirá aplicarlle

á superficie cultivada as doses precisas

do fertilizante orgánico. Posteriormen-

te, os residuos hixienízanse e trátanse

dándolles unha textura adecuada para a

súa incorporación ás terras.

O servizo de Agroamb inclúe o trans-

porte e a administración do fertilizante,

para o que utilizan distintos medios téc-

nicos (camións esparexedores, remol-

ques, inxeccións no terreo…) en función

das súas propiedades (sequidade, pas-

tosidade, esponxosidade…). Pasado un

tempo, os técnicos retoman as análises

do terreo fertilizado para asegurar uns

niveis óptimos de nutrientes.

Ao seu valor empresarial hai que en-

gadir o valor social e medioambiental

que reporta coa recollida e transforma-

ción de milleiros de toneladas de resi-

duos que doutro xeito acabarían nos ver-

tedoiros, xerando grandes custos econó-

micos e ambientais ás administracións

públicas e ao conxunto da sociedade.

Agroamb, ademais, participa dende

a súa creación en diversos proxectos

de investigación en colaboración coas

universidades galegas e realiza grandes

investimentos en I+D+i e en maquinaria

agrícola.

PRODUTOS INSCRITOS NO REXISTRO DE PRODUTOS FERTILIZANTES E FABRICADOS ACTUALMENTE

Tipo Nome comercial

Emenda orgánica húmica (sólido)

AGROTHAME ORGANITE HUMICO STAT

AGROTHAME ORGANITE HUMICO

AGROTHAME ORGANITE HUMICO ZEN

Abono órgano-mineral líquido

AGROTHAME ORGANITE N-LIQ

AGROTHAME ORGANITE PURINE

AGROTHAME ORGANITE LIQUID

Tras 16 anos no mercado, o Grupo Agroamb, marca

100 % galega, consolídase como a principal compañía

da comunidade na posta en valor e no tratamento de

residuos biodegradables cuxo destino final é a creación

de fertilizantes orgánicos para os cultivos. O seu

proxecto non é só un éxito empresarial, senón tamén

social e medioambiental, como vén de recoñecer o

prestixioso Premio Aresa de Desenvolvemento Rural na

edición de 2016.

PUBLIRREPORTAXE152



TÉCNICAS DISPOÑIBLESA aplicación dos herbicidas no millo pódese levar a cabo en catro etapas diferentes do seu cultivo: presementeira, pre-emerxencia, postemerxencia temperá e postemerxencia.

Amosamos catro técnicas de emprego de herbicidas no cultivo do millo baseadas nas diferentes fases de crecemento da planta.

Departamento de Produción Vexetal de Delagro

GUÍA DE APLICACIÓN DE HERBICIDAS NO CULTIVO DE MILLO

Aplicación en presementeiraFaise inmediatamente antes de sementar. Empréganse herbicidas que teñan efecto residual e que normalmente se coñecen como herbicidas de preemerxencia. Con fre-cuencia utilízanse varias materias activas para que cubran o máximo espectro de herbas, case sempre un herbicida de folla ancha, como poden ser Terbutilazina, Mesotriona etc., e outro de folla estreita, como o S-Metalacloro.



Outro factor importante a ter en conta é a persistencia do herbicida. En boas condicións de incorporación, este protexe de malas herbas unhas 5-6 semanas. A partir da 7.ª semana as herbas comezan de novo a invadir o solo, por iso é importante que o millo alcance o tamaño necesario antes de que o herbicida deixe de facer efecto. Referímonos a que o millo peche e cubra o solo coas súas follas sombreando e asfixiando as herbas que quedan por debaixo.

No período seco o herbicida aplicado en preemerxencia non funciona, ás veces vese compensado porque as herbas teñen dificultades para nacer tamén debido á seca. O pro-blema agrávase moito cando se tira o herbicida e vén un período seco de máis de 10 días e despois aparece unha chuvia que facilita a xerminación das sementes das herbas. Se este período é de 15-20 días, o efecto pode ser simi-lar ao dunha testemuña na que non se aplicase herbicida, é dicir, coma se non se botase. Nestes casos pódese ir a unha aplicación de presementeira. O problema desta téc-nica é que se alonga o período de protección, polo menos o tempo que tarda en nacer o millo. Se as temperaturas son baixas podemos atoparnos con nacenzas de herbas cando o millo ten 4-10 follas, non por falta de eficacia senón por alongarse o período de peche do millo.

Aplicación en postemerxencia temperá A postemerxencia temperá faise unha vez que naceu o mi-llo e cando as herbas son aínda pequeniñas, normalmente co millo pequeno, ata que ten 4 follas. Empréganse her-bicidas de preemerxencia e, ás veces, van mesturados con herbicidas de postemerxencia; os primeiros, coa mesma filosofía de cubrir o máximo espectro de herbas e os se-gundos, escollendo aquel que combata as herbas máis pro-blemáticas das presentes nese momento.

Canto máis grande estea o millo, menor dose de herbi-cida de preemerxencia hai que botar. Hai que ter en conta que se o cultivo está a medrar ben e ten xa 4 follas en 3-4 semanas o millo seguramente estea pechado e, polo tanto, xa asfixia as herbas el mesmo.

Con esta técnica de aplicación o herbicida funciona de dous xeitos diferentes: por un lado, mata as herbas pre-sentes (sempre e cando sexan pequenas) e, polo outro, ten efecto residual xa que se emprega un herbicida de pre-emerxencia. No efecto de postemerxencia, se só se empre-ga un herbicida de preemerxencia, as herbas deben estar moi pequenas, 1-2 follas como máximo; quizais as de folla ancha poden estar un pouco máis, 2-3.

Se a presenza de herbas é moi grande ou vemos que se nos escapan un pouco de tamaño, pódese apoiar con herbicidas de postemerxencia a doses baixas, de 0,3-0,5 l/ha (Nicosulfurón, Bromoxinil, Sulcotriona etc.); normal-mente son suficientes. Para que o herbicida teña efecto residual é moi importante que haxa incorporación e iso só se consegue cunha chuvia de 8-10 mm nos seguintes 10 días da aplicación.

En canto á dose, nesta técnica os fabricantes recomendan aumentala un 25 % con respecto á aplicación en superficie xa que o herbicida queda repartido nun volume maior de terreo. O herbicida aplícase mediante pulverización super-ficial e despois faise un labor moi lixeiro de grade ou fresa, para que o apeiro non entre na terra máis de 5 cm.

Úsase esta técnica cando non se prevexan chuvias nos seguintes 10 días despois da aplicación. Se se producen precipitacións moi copiosas —de máis de 25-30 mm—, poden causar problemas de fitotoxicidade, xa que o herbi-cida se pode desprazar ás zonas da raíz do millo, e tamén de eficacia. Polo tanto, esta é a única maneira de empregar os herbicidas de preemerxencia en tempo seco.

Aplicación en preemerxencia A aplicación de preemerxencia faise despois de sementar o millo e antes de que naza. Empréganse herbicidas de pre-emerxencia como no caso anterior (Tyllanex magnum, Pri-mextra, Camix…). O herbicida aplícase en pulverización superficial. Para que a eficacia do produto sexa a esperada tense que producir a súa incorporación ao solo e isto só se produce cunha chuvia de 8-10 mm dentro dos 10 días se-guintes á aplicación. Se non se produce esta incorporación, o herbicida non funciona porque non se sitúa no lugar de acción, que normalmente son as raíces ou os gromiños no-vos das malas herbas. A partir dos 10 días o herbicida de-grádase se non foi incorporado e perde a eficacia.

AS PRIMEIRAS HERBAS QUE DERON PROBLEMAS XENERALIZADOS NOS PRIMEIROS ANOS DE IMPLANTACIÓN DE MILLO EN GALICIA E NA CORNIXA CANTÁBRICA FORON MILLÁ (ECHINOCLOA), XUNCA (CYPERUS) E FARIÑENTO (CHENOPODIUM)

HERBICIDA MAÍZ DE POST - EMERGENCIA

Fuerza y Fiabilidad Formulación única

Eficacia reconocida

Flexibilidad de uso

Elevada resistencia a lavado

Efic

acia

Fiabilidad

Calidad



MOITAS VECES PENSAMOS QUE O HERBICIDA NON FUNCIONA E A CAUSA É NON IDENTIFICAR BEN A HERBA E NON ELIXIR BEN O HERBICIDA

Aplicación en postemerxenciaA postemerxencia faise unha vez que nacen o millo e as her-bas. O millo non pode ter máis de 8 follas, pero mellor non apurar tanto e pórse como límite 6 follas en casos normais. Nunha estratexia de postemerxencia única dáse a primeira man cando o solo comeza a verdear (as herbas están peque-nas, como falamos, 2-3 as de folla estreita e 3-6 as de ancha) e despois dáse unha segunda cando volve a verdear apuran-do se é posible ata as 5-6 follas de millo.

Empréganse herbicidas de postemerxencia que poden ser de contacto ou sistémicos. Os de contacto queiman onde tocan e teñen un efecto rápido á vista; en cambio os sistémicos entran na planta e teñen un efecto sobre toda a planta pero á vista tardan máis tempo. Poden tardar ata dúas semanas ata ver as herbas queimadas. Neste caso in-téntase utilizar o herbicida máis axeitado para a herba que estea presente, sobre todo se é problemática. Así, se temos pouca Millá (Echinocloa) e Farnelo (Chenopodium) pode-riamos empregar só Sulcotriona, pero se tivésemos algo de Setaria (moi parecida) e moito Farnelo, non valería só con Sulcotriona; faría falta Nicosulfurón para matar a Setaria. Se tivésemos Digitaria o problema sería outro e a mellor solución sería Nicosulfurón+Sulcotriona.

Os herbicidas de postemerxencia aplícanse cando o millo está nacido e, malia seren selectivos, pódenlle afectar. Polo tanto débense aplicar sempre co millo en boas condicións de crecemento, evitando condicións de estrés, como pode ser unha seca puntual, frío, danos por sarabia etc., é dicir, o millo ten que estar forte e san. Ademais, estes herbicidas, principalmente os sistémicos, como mellor funcionan é can-do hai boas condicións para as herbas, xa que é cando entran mellor nelas e son máis activos, pois aféctanlles aos procesos de crecemento. As condicións de boa humidade no chan e temperaturas suaves son as mellores, a pesar de que puidese parecer innecesario ou contraproducente. En caso de que o millo estea moi parado poden fracasar totalmente.

91 327 29 30 www.tradecorp.es

®

cicadelídos

y áfidos.

A ora Atrapa®

llllol s principales vector s

de virus en maíz:

delfácidos,

c cadelídos

AAAAhA ora Atrapa

AAAAAAhAA ora Atrapa

AhA ora AtAAAAAAAhAA ora Atrapa

Ahora Atrapa®®®®®®®®®®®

registrado contra

registrado contra

registrado contra

ll s principales vectores

llllol s principales vectores

llllol s principales vectores

de virus en maíz:

de virus en maíz:

delfácidos,

delfácidos,

delfácidos,

cicadelídos

cicadelídosicadelídos

cicadelídoscicadelídos

y áfidos.y áfidos.



CONCLUSIÓNSUnha boa xestión de control de malas herbas con herbi-cidas baséase nunha boa predición meteorolóxica, un bo coñecemento do histórico da parcela e o recoñecemento das herbas en estadios precoces e adultos. Con todo isto escóllese o mellor herbicida e o momento para aplicar ou pódeselle dar a información necesaria ao técnico asesor.

De nada serve facer o anterior ben se non se dispón dun equipo axeitado e en boas condicións, ademais da pericia para manexalo e regulalo. Para a seguinte campaña todos teremos que ter as máquinas coa revisión pasada (ITAF). Isto seguramente supoña un grande avance no uso dos herbicidas e na súa mellor utilización.

As primeiras herbas que deron problemas xeneralizados nos primeiros anos de implantación de millo en Galicia e na cornixa cantábrica foron Millá (Echinocloa), Xunca (Cy-perus) e Fariñento (Chenopodium) principalmente.

Agora mesmo outras herbas comúns están a dar problemas, como o amaranto, a Digitaria, a Setaria, o Polígono ou a en-redadeira, ademais doutras que non estaban, como o estramo-nio, o Abutilon ou algún tipo de cardo. A mellor maneira de controlar moitas delas é precisamente en postemerxencia, xa que permite velas e actuar en consecuencia co herbicida máis axeitado, se ben é certo que é importante non confundirse de herba pois, se non, esta apoderarase do cultivo.

Moitas veces pensamos que o herbicida non funciona e a causa é non identificar ben a herba e non elixir ben o herbicida. Ademais, é preciso saber identificar as herbas en estadios moi precoces porque é cando os herbicidas son eficaces. A maioría das herbas cando son grandes son moi difíciles de matar pero as complicadas especialmente –Es-tramonio, Polígono, Digitaria...– en estadios grandes son moi difíciles e, ás veces, xa imposible. Hai que ter en conta que canto maior sexa a herba, maior dose de herbicida de postemerxencia hai que empregar e, polo tanto, máis risco de facerlle dano ao millo.

Estas fotos forman parte do artigo “Malas herbas frecuentes no cultivo de millo” do noso colaborador Benigno Ruíz Nogueiras (USC), publicado no número 91 da revista Afriga.

Cyperus rotundus L.Chenopodium album L.

Amaranthus retroflexus L. Datura stramonium L.Polygonum convolvulus L. Digitaria sanguinalis L.

Echinochloa crus-galli L.

Un referente en maíz

SOLUCIÓN

+


La problemática cada vez mayor para conseguir un buen control de

malas hierbas en el cultivo de maíz, hace necesaria la mezcla de

diferentes formulados para fortalecer la acción de los mismos por

separado, lo que dificulta la aplicación. Por eso, BASF como com-

pañía innovadora, presenta a los agricultores Wing-P®, el nuevo herbicida

para el control de malas hierbas de hoja ancha y estrecha en el maíz, sin

necesidad de mezclas.

Wing-P® es la nueva herramienta para el control de malas hierbas en una

única formulación, combinando dos materias activas con diferente modo

de acción, Dimetenamida-p que ofrece un excelente control de gramíneas

y Pendimetalina, activa contra hierbas de hoja ancha y que ofrece además

persistencia, obteniendo como resultado una única solución lista para su

aplicación. La dosis de aplicación son 4 l/Ha en pre-emergencia o post-

emergencia precoz hasta 3 hojas (BBCH 13).

BASF se esfuerza por mantener una innovación constante en todos sus

productos como fórmula para aumentar los beneficios al agricultor y por

eso presenta Wing-P® una solución innovadora que también estará dis-

ponible en su envase ECOPACK, más Económico, más Cómodo, más

Óptimo y en definitiva, más ECOlógico.

+ ECONÓMICO + CÓMODO + ÓPTIMO = MÁS ECOLÓGICO

Más información: BASF www.agro.basf.es

Una de las plataformas realizadas en Galicia en 2014 fue en la Ganadería

S.A.T Fontelas, en la localidad de Arzúa (A Coruña), que cuenta con una

explotación de 180 animales y una superficie de 45 Has destinadas al cul-

tivo de maíz. Sr. Andrés Formoso, propietario de la ganadería nos habla de

su experiencia con el producto:

Las malas hierbas que afectan al cultivo del maíz son en su mayoría gramí-neas como Setaria spp. y Digitaria sanguinalis y dicotiledóneas como Cheno-podium álbum, Polygonum y Solanum nigrum. Wing-P® ha demostrado una efectividad muy buena en el control de este amplio abanico de variedades

WING-P®: LA SOLUCIÓN INNOVADORA PARA EL CONTROL DE MALAS HIERBAS EN EL MAÍZLa importancia del control de malas

hierbas ocasiona grandes pérdidas

económicas a los productores de maíz,

convirtiéndose en una de sus principa-

les preocupaciones.

LOS AGRICULTORES COMPROBARON SU EFICACIABASF puso en 2014-2015 a disposición de los agricultores, ganaderos,

técnicos, etc… diferentes plataformas técnicas distribuidas por Galicia,

Asturias, Cantabria y León para mostrar los beneficios de Wing-P®. Allí se

realizaron jornadas técnicas que fueron todo un éxito de asistencia donde

el agricultor pudo ver, en primera persona, los resultados que ofrecen las

nuevas soluciones que BASF desarrolla.

Para ver mejor los excelentes resultados que muestra Wing-P®, se deja-

ron amplias bandas de testigos (sin tratamiento) donde se pudo observar

la eficacia del herbicida tanto en gramíneas como en hoja ancha.

En palabras de José Ramón Gallego-Ing. Agrónomo/Técnico de BASF

para Galicia, Asturias, Cantabria y León: “El control de Wing-P® sobre las

principales malas hierbas de nuestra zona hace de este producto una

apuesta segura y rentable en las explotaciones ganaderas”.

Foto BASF: Explicación técnica a asistentes a la plataforma de Arzúa-2014

Foto BASF: vista aérea de la plataforma de Arzúa (2014), dónde se puede apreciar el nivel de control de Wing-P® sobre las malas hierbas presentes en la parcela (banda central)”

“ Conocía al técnico de BASF y llegamos

al acuerdo para hacer una prueba y

poder ver en mis parcelas la eficacia

que me podría ofrecer esta nueva

solución”.

“ Una buena estrategia en el control de

malas hierbas da como resultado una

mayor rentabilidad y calidad de forraje

para mi explotación”.

“ Recomiendo su aplicación por su buen

comportamiento, las fincas están lim-

pias de malas hierbas. Además es una

gran ventaja utilizar una única formu-

lación sin necesidad de hacer mezclas

y el manejo de un único envase me

facilita la aplicación en tanque”.

Sr. Andrés Formoso

PUBLIRREPORTAXE160

We create chemistry

La nueva formulación de Wing-P® combina el amplio espectro de acción de la Dimetenamida-P y la persistencia de la Pendimetalina, resultando una solución que ofrece un excelente control contra gramíneas y dicotiledóneas en el cultivo del maíz.

La nueva solución para el control de gramíneas y dicotiledóneas en maíz

Cuida el maíz desde el principio

Wing-P®

SinNECESIDAD

de MEZCLAS



BASE LEGAL DAS MESTURAS EN CAMPO A comercialización dos produtos fitosanitarios na Unión Europea está regulada polo Regulamento (CE) n.º 1107/2009, un marco xurídico que, como calquera Regu-lamento comunitario, é de directa aplicación en España, sen necesidade de transpoñelo ao ordenamento xurídico nacional. Neste Regulamento, concretamente no seu artigo 28.1, indícase que para que un produto fitosanitario poida ser comercializado e, polo tanto, utilizado na UE, debe ser expresamente autorizado pola autoridade competente co-rrespondente, que en España é a Dirección Xeral de Sani-dade de Produción Agraria do Ministerio de Agricultura, Alimentación e Medio Ambiente.

No marco da posta en funcionamento da normativa europea de uso sustentable dos produtos fitosanitarios en España, o Magrama publicou a Guía de boas prácticas para a mestura en campo de produtos fitosanitarios, na que se inclúen recomendacións e instrucións de uso destes compostos.

Como paso previo á autorización do produto, é nece-sario que as materias activas, coadxuvantes e sinerxistas que os compoñen fosen avaliadas e autorizadas; poste-riormente, avalíanse os distintos formulados na forma na que estes vaian ser comercializados. Nesta fase de avaliación dos produtos defínense todas as condicións que deben ser respectadas na súa utilización para que estes non comporten riscos nin para a saúde pública de consumidores e de usuarios profesionais nin para o me-dio ambiente.

Estas condicións de uso, definidas durante a fase de ava-liación, inclúense nas resolucións administrativas polas que se autoriza a comercialización dos produtos, as cales poden consultarse no Rexistro Oficial de Produtos e Material Fi-tosanitario do Ministerio; as devanditas condicións tamén se deben recoller na etiquetaxe dos mesmos.

Ministerio de Agricultura, Alimentación e Medio Ambiente

MESTURA EN CAMPO DE PRODUTOS FITOSANITARIOS



Datos contacto:Alfonso Egea [email protected] Móvil: 616 50 82 88 Fax: 957 958 094

Sé original.Emplea implementos originales Alö.

La pala más vendida del Mundo

Si hay que alimentar

al ganado o para el

manejo de silo, Multibenne

es la mejor opción. Tanto las

púas frontales como laterales

son afiladas y penetran

fácilmente. Permiten también

manipular pacas redondas

o rectangulares.

MultibenneEl implemento más completo.

Por todo o indicado, resulta crucial que os usuarios pro-fesionais de produtos fitosanitarios recibisen a formación adecuada coa finalidade de que saiban interpretar apropia-damente e respecten as prescricións de uso que se indican na etiquetaxe. Por iso, desde o Ministerio de Agricultura, Alimentación e Medio Ambiente, e en aplicación da nor-mativa sobre uso sustentable dos produtos fitosanitarios, promoveuse a posta en marcha e a actualización dos cursos dirixidos a usuarios profesionais, en consonancia coa nova normativa da UE na materia. O respecto ás condicións de uso dos produtos garante a “inocuidade” dos mesmos e per-mite pór en valor o tremendo esforzo realizado por empre-sas titulares e Administración para pór en mans dos agri-cultores as mellores ferramentas dispoñibles para combater as distintas pragas e enfermidades dunha forma segura.

A nivel nacional redactouse a Guía de boas prácticas para a mestura en campo de produtos fitosanitarios coa finalidade de atenuar, na medida do posible, os riscos que poden comportar.

Neste sentido é importante sinalar que o resultado da mestura de produtos fitosanitarios autorizados é un pro-duto completamente distinto ao dos produtos avaliados e, polo tanto, é moi difícil predicir o seu comportamento, tanto desde o punto de vista da saúde pública e do me-dio ambiente como desde o punto de vista da eficacia da aplicación. Non obstante, o feito de que estas mesturas se realicen directamente en tanques cun volume de auga moi importante e, polo tanto, se atopen diluídas, permiten mi-tigar posibles riscos.

AS MEDIDAS PROPOSTAS CÉNTRANSE FUNDAMENTALMENTE NUNHA LECTURA DETIDA DA ETIQUETAXE, ASÍ COMO NA SELECCIÓN DAS MEDIDAS PREVENTIVAS MÁIS RESTRITIVAS DAS INDICADAS PARA OS PRODUTOS QUE SE VAIAN MESTURAR

MESTURA EN CAMPO DE PRODUTOS FITOSANITARIOSOs motivos polos que se realiza a mestura en campo de produtos fitosanitarios serían basicamente os seguintes:

Redución de intervencións fitosanitarias: o feito de que cun só pase de tractor se realicen dúas ou máis in-tervencións fitosanitarias á vez supón un importante be-neficio económico para a explotación agrícola debido ao aforro de tempo, de combustible e de auga. Esta situación xera tamén unha serie de beneficios medioambientais “co-laterais”, como poderían ser a diminución nas emisións de CO

2 ou a menor compactación do chan e, ao mesmo

tempo, redúcense os riscos para os usuarios profesionais que aplican os produtos, xa que se evitan as reentradas en cultivos tratados.



Proba de compatibilidade fisicoquímica: proponse a realización dunha proba específica a primeira vez que se vaian mesturar dous ou máis produtos. Esta proba ten como finalidade evitar a formación de precipitados, pro-blemas de disolución ou calquera outro efecto indesexable durante a realización das mesturas no tanque.

Identificación de mesturas que non deben realizarse: neste apartado identifícanse aqueles produtos que, aten-dendo á súa clasificación toxicolóxica, non deberían mes-turarse nunca, salvo naqueles casos nos que as mesturas fosen oportunamente avaliadas.

As administracións encargadas da avaliación dos produtos fitosanitarios debemos preocuparnos porque a etiquetaxe sexa o máis completa e comprensible posible. A devandita etiquetaxe deberá informar adecuadamente os usuarios pro-fesionais, que son os que finalmente adoptarán as decisións con respecto á mestura ou non dos produtos.

Se se respectan as premisas indicadas na guía, a mes-tura de produtos será segura e a intervención fitosanita-ria a realizar terá as suficientes garantías en relación coa saúde pública, o respecto ao medio ambiente e a eficacia da aplicación.

Mellorar a eficacia e a eficiencia dos tratamentos: xa que se pode aproveitar a complementariedade dos produ-tos para os distintos estadios dunha praga ou dunha enfer-midade, permítese a combinación de distintos modos de acción (por exemplo: sistémicos e de contacto) e, nalgúns casos, autorízase aproveitar as condicións climáticas favo-rables para a realización de máis dun tratamento. Unha maior eficacia e eficiencia dos tratamentos fitosanitarios redunda nun menor uso dos mesmos.

MEDIDAS PROPOSTAS NA GUÍA DE BOAS PRÁCTICASNo marco da posta en funcionamento da normativa de uso sustentable dos produtos fitosanitarios en España “Real Decreto 1311/2012– considerouse oportuna a regulación do uso das mesturas dos produtos fitosanitarios en campo mediante a confección dunha guía de mesturas na que se incluísen recomendacións e instrucións, debéndose ter en conta, para iso, a opinión do Ministerio de Sanidade, Ser-vizos, Sociais e Igualdade.

No ano 2015 o Magrama publicou a Guía de boas prác-ticas para a mestura en campo de produtos fitosanitarios, a cal se atopa dispoñible de maneira gratuíta na web do Ma-grama: http://www.magrama.gob.es/es/agricultura/temas/sanidad-vexetal/guiabuenaspracticasmezclasfinalcorregi-do_tcm7-361281.pdf.

Esta guía é unha recompilación de prácticas e recomen-dacións encamiñadas a mitigar os riscos na realización de mesturas en tres niveis distintos:

A realización da mestura propiamente dita: neste ám-bito, as medidas propostas céntranse fundamentalmente nunha lectura detida da etiquetaxe, así como na selección das medidas preventivas máis restritivas das indicadas para os produtos que se vaian mesturar. Neste sentido, por exemplo, o usuario profesional deberá utilizar os equipos de protección individual (EPI) que ofrezan unha maior protección ou deberá respectar as bandas de seguridade máis amplas. Neste apartado incídese, igualmente, nunha correcta calibración dos equipos, e realízase unha proposta de orde de mestura en función da tipoloxía dos produtos a mesturar.

GUÍA DE BUENAS PRÁCTICASPARA LA MEZCLA EN CAMPODE PRODUCTOS FITOSANITARIOS

��

��

PROPONSE A REALIZACIÓN DUNHA PROBA FISICOQUÍMICA ESPECÍFICA A PRIMEIRA VEZ QUE SE VAIAN MESTURAR DOUS OU MÁIS PRODUTOS PARA EVITAR A FORMACIÓN DE PRECIPITADOS, PROBLEMAS DE DISOLUCIÓN OU CALQUERA OUTRO EFECTO INDESEXABLE DURANTE A REALIZACIÓN DAS MESTURAS NO TANQUE


¿QUÉ ES STILO® VERDE?STILO® VERDE es un BIOESTIMULANTE, un acelerador metabólico de

los procesos vitales de las plantas especialmente indicado para la apli-

cación foliar en cultivos extensivos. Así pues, está especialmente indi-

cado para su aplicación en maíz forrajero.

DIFERENCIAS ENTRE STILO® VERDE Y OTROS BIOESTIMULANTES

Los aminoácidos que contiene proceden de la hidrólisis enzimática de

extractos vegetales de Triticum aestivum.

En el aminograma destaca la presencia de ÁCIDO GLUTÁMICO (73 % p/p),

que es el aminoácido a partir del cual se construyen los demás y está muy

relacionado con el metabolismo de aprovechamiento y la asimilación del

nitrógeno (que junto el azufre aportan el efecto reverdeciente).

Máximo contenido en Isómeros L, únicos aminoácidos biológicamente

activos.

Elevado contenido en aminoácidos libres (10 % p/p) y un 16,50 % p/p de

aminoácidos totales.

Contiene zinc y manganeso quelados con EDTA.

Otros contenidos:

ENSAYOS Y PRUEBAS PRÁCTICAS “Efecto de la aplicación foliar de STILO® VERDE en maíz forrajero sobre

el desarrollo del cultivo y la cosecha final”

Prueba llevada a cabo por una E.O.R. (Entidad de Ensayo Oficialmente

Reconocida por el Magrama) en colaboración con el Departamento de

Desarrollo/Transferencia Tecnológica de Sipcam Iberia en Ordes (A Co-

ruña). Una aplicación por vía foliar (16 BBCH, Postemergencia del cultivo

en mezcla con el herbicida [6 hojas]) a la dosis 2,5 l/ha junto con el tra-

tamiento herbicida de postemergencia en la var. Roberi) en un suelo de

textura franco-arcillosa.

30.000

36.000

42.000

48.000

54.000

Testigo Stilo® Verde Estándar

Producción (kg/ha)

40.500

49.000

54.200

+34 %

+21 %

BIOESTIMULANTE FOLIAR PARA MAÍZ FORRAJERO

M. Ruiz GarcíaDept. Transferencia Tecnológica Sipcam Iberia, S.L. (Valencia)

Gráfica 1. Producción evaluada el día de la cosecha comercial

14 de octubre de 2015 (132 días después de la aplicación). 83-85

BBCH, altura media 200 (TESTIGO), 240 (STILO® VERDE) y 240

(ESTÁNDAR) en cm

Gráfica 2. Evaluación de la biomasa 14 días después de la

aplicación (15 de julio). Se observa un gran efecto estimulante que

se traduce en un mayor desarrollo vegetativo, tanto en altura como

en peso de las plantas en las parcelas tratadas

®

ALTURA MEDIA PLANTA (cm) PESO MEDIA BIOMASA (g/m2)

Testigo 55 819

STILO® VERDE (2,5 l/ha) 80 1.359

Estándar 80 1.342,5

Fotos TESTIGO (1), ESTÁNDAR (2) y STILO® VERDE (3). Imágenes tomadas el 23 de julio de 2015 con un 34 BBCH (4 nudos) mayoritario

1 2

3

Carbono orgánico

Materia orgánica

Azufre (SO3)

4,88 % p/p

31,00 % p/p

5,00 % p/p

CONCLUSIONESComo conclusión a esta prueba, evidenciar el aumento de cosecha (+ 34 %

sobre el testigo) que se consiguió con la aplicación de STILO® VERDE apli-

cado vía foliar junto con el herbicida de postemergencia, lo que significa,

económicamente, un aumento considerable de la rentabilidad del cultivo.

Aparte de los parámetros evaluados de cosecha y biomasa (14 DDT) con

notables incrementos respecto al testigo y estándar, se observó que el de-

sarrollo del cultivo fue muy irregular, detectándose una mayor incidencia

de la sequía por zonas en la parcela testigo. La altura y densidad del cul-

tivo en el testigo fue irregular en todo momento con una fuerte influencia

de las condiciones ambientales, incluso para la liberación de los abona-

dos minerales de siembra. En la parcela de STILO® VERDE se observó, en

todo momento, un desarrollo regular del cultivo, ningún estrés derivado

de la aplicación del herbicida con el que se aplicó, perfecta miscibilidad,

ninguna fitotoxicidad al cultivo y muy buena resistencia a la sequía que se

produjo en el período en el que se desarrolló la prueba.

BENEFICIOS DE LA APLICACIÓN DE STILO® VERDESu empleo por vía foliar en mezcla con fitosanitarios (herbicidas, fungicidas,

insecticidas o acaricidas) confiere a los cultivos tratados mayor resistencia a

fenómenos de estrés abiótico (sequías, golpes de calor, salinidad, aplicaciones

herbicidas, etc.), traduciéndose este beneficio en:

Mayor crecimiento vegetativo (más biomasa y más precocidad)

Mayor rendimiento productivo (frente al testigo y frente a los estándares

de referencia)

Mejores parámetros de calidad de la cosecha

SIPCAM IBERIA S.L.

C/ Profesor Beltrán Báguena 5

E-46009 Valencia +34 963 483 500

E-mail: [email protected]

Más información: www.sipcamiberia.es

PUBLIRREPORTAXE166



Amosamos a avaliación realizada en 2015 de 18 variedades (incluíndo testemuñas) de millo forraxeiro enviadas polas casas de sementes. Con este novo reconto totalízanse 281 variedades avaliadas ata a data dende 1996 en distintas zonas edafoclimáticas de Asturias.

Alfonso Carballal Samalea, Consuelo González García, Sagrario Modroño Lozano, Begoña de la Roza Delgado, Ana Soldado Cabezuelo e Adela Martínez FernándezServicio Regional de Investigación y Desarrollo Agroalimentario (Serida)

Este proceso de avaliación lévase a cabo nas catro di-ferentes zonas edafoclimáticas de Asturias que son aptas para o cultivo do millo para ensilar: zona costeira occiden-tal, zona costeira centro-oriental, zona interior de baixa altitude e zona interior alta. Para iso utilízase un deseño

MILLO FORRAXEIRO EN ASTURIAS. AVALIACIÓN E VARIEDADES (1996-2015)

experimental en parcela dividida, representando a parce-la principal o ciclo de cultivo (curto, medio e longo) e a subparcela a variedade a ensaiar con 4 repeticións (A, B, C e D). Considéranse medidas relacionadas coa produ-ción (rendemento en toneladas de materia seca por ha), co comportamento agronómico (días de cultivo dende a sementeira ata a recolección e resistencia ao encamado), co contido en principios nutritivos e coas estimacións de dixestibilidade in vivo da materia orgánica e achega ener-xética de cada variedade.



Colleitas: 9 Set23 Set

30 Set

Costa occidental

Costa oriental

Interior alta

Interior baixa

Maio Xuñ Xul Ago Set Out NovSementeira 12 maio

Sementeira 11 maio

Sementeira

Sementeira

4 maio

3 xuño Colleitas: 21 Out2 Nov

10 Nov

Colleitas: 21 Set29 Set

7 Out

10 Set4 Set

1 Out

Figura 1. Cronograma correspondente ás datas de sementeira e de colleita nas catro localizacións xeográficas de Asturias onde se realiza o ensaio de variedades comerciais de millo

As variables controladas e as estimacións realizadas fo-ron as seguintes:

DÍAS S/R: días desde a sementeira ata a recollida no estado de gran pastoso-vítreo.

PROD (t MS/ha): produción de forraxe en toneladas de materia seca por hectárea.

CIN: cinzas; PB: proteína bruta; FND: fibra neutro de-terxente; AM: amidón (en porcentaxe sobre materia seca).

DMO (%): dixestibilidade in vivo da materia orgánica. MX/kg MS: enerxía metabolizable en megaxulios por

quilogramo de materia seca.UFL/kg MS: enerxía neta de lactación en unidades fo-

rraxeiras de leite por quilogramo de materia seca. Mcal/kg MS: enerxía neta de lactación en megacalorías

por quilogramo de materia seca. Así mesmo, inclúense a casa comercial e o número de

anos de ensaio (anos de avaliación) de cada variedade.Os resultados tabúlanse de forma independente para

cada zona edafoclimática en tres listas:Lista Principal (PR): variedades de actualidade e avalia-

das polo menos durante dous anos. Lista Provisional (PV): variedades de actualidade pero

con só un ano de avaliación. Lista Complementaria (C): variedades que xa non es-

tán no mercado, pero conservan un valor histórico e como punto de referencia, ao pór de manifesto as diferenzas exis-tentes entre as de antes e as actuais. Algunhas foron moi usadas en anos previos.

www.fondrigomaquinaria.com

“Estamos seguros que estas cargadoras Schäffer contribuirán a aumentar el rendimiento de sus explotaciones ganaderas”

Encamadora con barredora

Arrimador de comida

DISTRIBUIDORES PARA ESPAÑA Y PORTUGAL

Comercial: Recambios-Asistencia:

NOVEDAD

Nuevo CM2 XL Diesel. Oferta de financiación

para su lanzamiento 24 meses, *0%

Imaxe 1. Control de produción efectuado nun campo de avaliación de variedades



Os datos máis importantes á hora de elixir a variedade que se ha sementar veñen acompañados dunha letra indi-cativa do rango (A, B, C, D, E; de mellor a peor). Na figura 1 detállanse a data de sementeira e as diferentes datas de colleita para cada unha das catro zonas edafoclimáticas de Asturias nas que se realizou a avaliación en 2015. Pódese observar o maior intervalo sementeira-colleita na zona in-terior alta con respecto ao resto de zonas nas que se reali-zou a avaliación.

A temperatura media durante o período de cultivo do mi-llo en 2015 foi similar á media do histórico do período 2000-2014 e oscilou nun intervalo de medias mensuais de 15 °C a 21 °C entre maio e outubro, como se pode apreciar na figura 2, que recolle os datos termopluviométricos da estación me-teorolóxica do Serida de Grado (zona interior baixa).

Con todo, a distribución de precipitacións durante o ano 2015 presentou claras diferenzas con respecto aos anos anteriores, cunha marcada escaseza de choiva nos meses de maio e xuño que afectou ao desenvolvemento do cultivo de millo.

Os controis de produción (imaxe 1) efectuáronse sem-pre no momento idóneo para ensilar (estado de gran pas-toso vítreo), cunha media xeral para todo o período 1996-2015 de 34,7 ± 3,16 % de materia seca (MS) [media ± desviación estándar].

Do mesmo xeito que en anos anteriores, os resul-tados agronómicos correspondentes a 2015 reflic-ten diferenzas entre as catro zonas e neles destacan o maior número de días de cultivo e o menor rende-mento na zona interior alta (151 días e 19,1 t MS/ha) fronte aos 138, 134 e 133 días de cultivo e rendemen-tos de 27,4, 22,1 e 20,5 t MS/ha para a zona costeira oriental, occidental e interior baixa respectivamente. Dado que actualmente hai un gran número de variedades con valor nulo de plantas caídas á recolección, feito moti-vado en parte pola mellora xenética das variedades a ava-liar e, en parte, pola dificultade de medir os refachos de vento durante o período de cultivo para valorar adecuada-mente este parámetro, a partir do ano 2014 o procesado dos datos de porcentaxe de plantas caídas á recolección, como medida da resistencia ao encamado, analízase de forma diferente ao resto das variables, tendo en conta as diferentes datas de recollida, e preséntanse categorizados nunha táboa común para as catro zonas consideradas. Na imaxe 2 móstrase o detalle do encamado dunha das variedades ensaiadas na zona costeira occidental 60 días despois da sementeira.

Neste artigo preséntanse os resultados das avalia-cións de 2015 por zonas edafoclimáticas das variedades incluídas na lista Principal. A resistencia ao encama-do preséntase nunha táboa común para as catro zonas consideradas. As restantes (Provisional e Complemen-taria) poden ser consultadas utilizando unha aplicación on-line á que se pode acceder dende a páxina web do Serida (www.serida.org) ou utilizando a ligazón na nosa páxina web http://revistaafriga.com.

0

5

10

15

20

25

0

50

100

150

200

250

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Tem

pera

tura

(ºC

)

Pluv

iom

etría

(L/m

2 )

Mes:

T.ª Media (2015)T.ª Media (2000-2014)

Pluviómetro (2015)Pluviómetro (2000-2014)

Figura 2. Temperatura media e pluviometría de 2015 en comparación coa media do histórico (2000-2014) na estación meteorolóxica do Serida de Grado (zona interior baixa)

Imaxe 2. Encamado de plantas de millo na zona de avaliación máis exposta a ventos fortes (zona costeira occidental de Asturias)



Resultados 1996-2015. Zona: COSTEIRA OCCIDENTALLista Casa comercial

Anos de avaliación

Variedade DÍAS S/R PROD (tMS/ha)(% MS)

DMO (%) MX/kgMS UFL/kgMS Mcal/kgMSCIN PB FND AM

PR Advanta 2 AALLEXIA 142 d 21,8 A 3,2 6,5 43,8 33,6 C 74,5 11,5 0,96 C 1,74PR KWS 3 AMANITIDIS 123 A 16,4 d 3,0 6,9 43,2 31,5 C 75,1 11,7 0,97 C 1,76PR Senasa 10 ANJOU 387 138 C 19,3 B 3,1 6,5 43,5 33,3 C 74,7 11,6 0,96 C 1,75PR Senasa 2 ANJOU 456 146 d 18,8 C 3,4 6,6 45,4 32,1 C 73,0 11,3 0,93 e 1,70PR KWS 2 ATLETICO 134 C 18,3 C 3,5 7,1 43,1 30,7 d 74,8 11,6 0,96 C 1,74PR CEFSA 2 BARÇA 124 B 18,0 C 3,4 7,2 45,3 31,4 C 73,8 11,4 0,95 C 1,72PR Caussade 3 BELUGI 126 B 18,7 C 3,5 7,2 45,6 29,4 d 73,7 11,4 0,94 d 1,72PR RAGT 3 BERGXXON 141 d 17,9 C 3,5 6,9 43,8 32,8 C 74,7 11,5 0,96 C 1,74PR Caussade 2 CASTELLI 132 C 16,6 d 3,1 6,6 45,6 32,7 C 73,6 11,4 0,94 d 1,73PR Advanta 2 CHATILLON 130 B 18,4 C 3,4 7,0 41,8 32,7 C 75,8 11,7 0,97 B 1,77PR RAGT 2 CICLIXX 130 B 17,6 C 3,2 6,9 43,5 32,3 C 74,7 11,6 0,96 C 1,75PR Syngenta 3 CISKO 138 C 17,9 C 3,2 6,8 41,0 35,7 A 75,7 11,7 0,97 B 1,77PR Codisem 2 CODIGREEN 124 B 16,7 d 3,1 7,0 45,0 29,1 e 74,4 11,5 0,96 C 1,74PR Codisem 2 CODILOR 131 B 19,4 B 3,2 7,0 46,2 30,8 d 73,8 11,4 0,95 C 1,72PR Monsanto 6 CONCA 139 C 17,4 C 3,2 6,9 42,4 34,8 B 75,3 11,7 0,97 B 1,76PR Codisem 2 CRAZI 128 B 16,7 d 3,6 7,8 41,5 31,0 C 76,0 11,7 0,97 B 1,77PR Caussade 2 DEVOLVI 138 C 20,6 A 3,3 6,5 42,9 34,3 B 74,8 11,6 0,96 C 1,75PR Monsanto 5 DK 287 130 B 17,1 C 3,5 6,9 43,8 31,0 C 74,5 11,5 0,96 C 1,74PR Monsanto 4 DK 315 128 B 16,0 d 3,5 7,2 42,7 32,4 C 75,5 11,7 0,97 B 1,76PR Monsanto 3 DKC 33.90 124 B 17,8 C 3,2 7,1 45,4 30,5 d 73,7 11,4 0,95 C 1,72PR Monsanto 4 DKC 3745 138 C 16,9 C 3,3 7,0 42,1 33,6 C 75,5 11,7 0,97 B 1,76PR Monsanto 3 DKC 41.14 129 B 19,6 B 3,5 7,2 42,4 34,3 B 75,4 11,7 0,97 B 1,76PR Monsanto 3 DKC 43.72 136 C 17,2 C 3,3 6,8 42,8 34,0 B 75,1 11,6 0,96 C 1,75PR Monsanto 3 DKC 4845 141 d 17,2 C 3,3 6,4 40,8 34,9 B 76,1 11,8 0,98 A 1,78PR Monsanto 4 DKC4608 137 C 19,6 B 3,2 6,5 41,6 33,9 C 75,8 11,8 0,97 B 1,77PR Fitó 5 DUERO 129 B 15,7 d 3,5 6,9 43,2 30,8 d 74,8 11,6 0,96 C 1,74PR Euralis 4 DUKLA 139 C 17,8 C 3,4 6,9 46,2 31,7 C 73,5 11,4 0,94 d 1,71PR Euralis 2 ES BIOMASS 146 d 20,8 A 3,3 6,3 45,7 33,3 C 72,9 11,3 0,93 e 1,70

LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA COSTEIRA OCCIDENTAL



PR Euralis 2 ES IMANOL 133 C 16,3 d 3,4 6,4 43,5 33,1 C 74,7 11,6 0,96 C 1,74

PR Euralis 4 ES PAOLIS 145 d 18,7 C 3,2 6,6 44,4 34,2 B 73,9 11,5 0,95 C 1,73

PR Euralis 2 ES SENSOR 138 C 18,4 C 3,6 6,6 43,2 34,0 B 74,8 11,5 0,96 C 1,74

PR Euralis 2 ES SIGMA 134 C 18,9 C 3,2 6,7 43,7 31,5 C 74,5 11,5 0,96 C 1,74

PR Maïsadour 3 FANGIO 133 C 17,6 C 3,1 6,9 42,1 33,3 C 75,5 11,7 0,97 B 1,77

PR KWS 2 FERNÁNDEZ 127 B 19,3 B 3,4 6,6 47,0 28,7 e 72,8 11,3 0,93 e 1,70

PR Maïsadour 2 FEROUZ 142 d 19,1 B 3,3 7,4 44,7 31,7 C 74,1 11,5 0,95 C 1,73

PR Batlle 2 HAPPI 123 B 16,0 d 3,3 6,7 46,2 29,0 e 73,2 11,3 0,94 d 1,71

PR KWS 2 KABANAS 131 B 16,9 C 3,3 7,4 41,3 32,5 C 75,8 11,7 0,98 B 1,77

PR KWS 2 KROKUS 131 B 16,0 d 3,6 7,4 43,0 30,8 d 74,7 11,5 0,96 C 1,74

PR Rocalba 2 LAXXOT 142 d 17,4 C 3,3 6,9 41,8 33,7 C 75,6 11,7 0,97 B 1,77

PR LG 2 LG 30.275 124 B 19,1 B 3,3 7,4 45,4 26,6 e 74,2 11,5 0,95 C 1,73

PR LG 2 LG 30.369 134 C 18,2 C 3,3 6,7 40,5 36,2 A 76,2 11,8 0,98 A 1,78

PR LG 2 LG 32.64 127 B 18,0 C 3,5 7,2 43,3 28,3 e 75,0 11,6 0,96 C 1,75

PR LG 2 LG 32.77 128 B 17,9 C 3,4 7,2 44,8 29,3 e 74,3 11,5 0,95 C 1,74

PR LG 2 LG 33.03 130 B 16,9 C 3,5 7,3 43,0 29,8 d 75,1 11,6 0,96 C 1,75

PR LG 2 LG 33.85 143 d 18,7 C 3,4 6,9 42,8 33,4 C 75,2 11,6 0,97 C 1,76

PR LG 2 LG 34.90 138 C 20,6 A 3,1 6,5 43,2 34,8 B 74,5 11,6 0,96 C 1,74

PR Caussade 2 LOUBAZI 142 d 19,7 B 3,2 6,3 44,8 33,2 C 73,8 11,4 0,95 C 1,72

PR Codisem 2 MAMILLA 146 d 20,8 A 3,2 6,6 41,9 36,2 A 75,3 11,7 0,97 B 1,76

PR Fitó 2 MANACOR 140 d 17,3 C 3,6 7,1 42,6 32,9 C 75,1 11,6 0,96 C 1,75

PR Caussade 2 MARTELI 140 d 20,7 A 3,2 6,3 43,3 33,2 C 74,5 11,5 0,96 C 1,74

PR Maïsadour 3 MAS 33 A 141 d 18,8 C 3,4 6,9 43,0 32,3 C 74,7 11,6 0,96 C 1,74

PR KWS 2 NATHAN 122 A 15,5 e 3,3 7,1 43,2 29,7 d 75,0 11,6 0,96 C 1,75

PR Fitó 2 OPTI 138 C 16,9 C 3,7 7,6 44,6 28,7 e 74,5 11,5 0,95 C 1,73

PR Fitó 3 ORENSE 144 d 18,0 C 3,6 7,2 45,4 31,2 C 73,8 11,4 0,94 d 1,72

PR Maïsadour 2 PANAMA 138 C 18,4 C 3,7 7,0 46,6 27,6 e 73,4 11,3 0,93 e 1,70

PR Advanta 2 PENELOPE 124 B 17,8 C 3,1 6,8 42,4 30,7 d 75,1 11,7 0,97 B 1,76

PR Caussade 2 PINCKI 142 d 22,8 A 3,3 6,4 40,2 37,7 A 76,4 11,8 0,98 A 1,79

PR Batlle 2 RAVENNA 122 A 13,2 e 3,5 7,0 41,9 32,5 C 75,4 11,7 0,97 B 1,76

PR Rocalba 2 RIXXER 144 d 18,8 C 3,1 6,5 41,4 35,6 A 75,5 11,7 0,97 B 1,77

PR RAGT 3 RULEXX 140 d 18,6 C 3,7 7,0 45,1 31,7 C 74,1 11,4 0,95 d 1,72

PR Advanta 2 SHERLEY 135 C 19,0 B 3,5 6,8 44,0 34,7 B 74,2 11,5 0,95 C 1,73

PR RAGT 3 SILEXX 143 d 17,3 C 3,5 6,9 42,3 33,4 C 75,2 11,6 0,97 C 1,76

PR Fitó 3 SUBITO 127 B 18,5 C 3,5 7,3 45,6 30,0 d 73,6 11,4 0,94 d 1,71

PR Batlle 3 SUM 330 135 C 16,6 d 3,4 6,6 44,0 31,3 C 74,1 11,5 0,95 d 1,73

PR Batlle 2 SURPRISE 124 B 15,1 e 3,4 6,8 43,7 29,3 e 74,2 11,5 0,95 C 1,73

PR Syngenta 2 SURTEP 131 B 15,3 e 3,6 7,5 43,2 29,7 d 75,4 11,6 0,97 B 1,75

PR Rocalba 3 SUSANN 134 C 17,5 C 3,2 6,8 42,3 34,7 B 75,1 11,6 0,97 B 1,76

PR Syngenta 3 SY KAIRO 124 B 17,5 C 3,1 6,8 46,5 27,0 e 73,1 11,3 0,94 d 1,71

PR Syngenta 2 SY SAVIO 139 C 20,3 A 3,1 6,8 40,2 35,4 B 76,1 11,8 0,98 A 1,78

PR Koipesol 2 SY SENKO 142 d 20,4 A 3,1 6,0 40,0 37,1 A 76,3 11,8 0,98 A 1,79

PR Syngenta 2 SY SYNCERO 139 C 22,1 A 3,2 6,9 46,0 28,6 e 73,4 11,4 0,94 d 1,71

PR RAGT 3 TAXXOA 128 B 17,0 C 3,4 6,9 45,5 29,6 d 73,5 11,4 0,94 d 1,71

PR Fitó 4 TECK 136 C 18,1 C 3,6 7,1 43,0 29,4 d 75,2 11,6 0,96 C 1,75

PR LG 2 TORQUAZ 142 d 21,9 A 3,3 6,7 39,8 35,5 A 76,8 11,9 0,99 A 1,80

PR Batlle 2 YUCATAN 140 d 19,1 B 3,0 6,2 42,0 35,9 A 75,0 11,7 0,97 C 1,76

PR Fitó 4 ZAMORA 136 C 16,3 d 3,3 7,4 41,3 34,2 B 76,2 11,8 0,98 A 1,78

PR Euralis 2 ZOOM 144 d 23,2 A 3,2 6,3 39,6 36,6 A 76,7 11,9 0,99 A 1,80

LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA COSTEIRA OCCIDENTAL (cont.)Resultados 1996-2015. Zona: COSTEIRA OCCIDENTAL

Lista Casa comercialAnos de

avaliaciónVariedade DÍAS S/R PROD (tMS/ha)

(% MS)DMO (%) MX/kgMS UFL/kgMS Mcal/kgMS

CIN PB FND AM



LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA COSTEIRA ORIENTAL

Doble Barrera ActivaDesinfecta y protege el pezón

después del ordeño

Desinfección

Bioxidium®, tecnología formulada por Ecolab,gestiona la acción desinfectante del Dióxidode Cloro* y garantiza su efectividad.*Sustancia activa notificada para la desinfección de pezones.

Cuidado de la Piel

Formulado con polyoles, Turboshield® mejorala hidratación de la epidermis y mantiene laelasticidad de la piel del pezón.Excelente visibilidad sobre el pezón.

Protección

La barrera polimerizante que formaTurboshield® protege los pezones de lacontaminación microbiológica entre ordeños,y de la acción ambiental. Fácil de eliminar conlas soluciones de Ecolab para antes del ordeñoo con papel monouso.

¡NOVEDAD!

SANTA COMBA 981 880 972TEIXEIRO 981 789 493LALÍN 986 792 373CARBALLO 981 701 444MUIMENTA 982 528 114

Resultados 1996-2015. Zona: COSTEIRA ORIENTAL

ListaCasa

comercialAnos de



CIN PB FND AMPR Advanta 2 AALLEXIA 138 d 22,8 A 3,5 6,3 42,7 34,4 B 75,2 11,6 0,96 C 1,75PR KWS 3 AMANITIDIS 125 B 19,9 B 3,2 6,4 41,9 34,1 B 75,4 11,7 0,97 B 1,76PR Senasa 10 ANJOU 387 134 C 20,5 A 3,5 6,4 43,7 32,1 C 74,6 11,5 0,95 C 1,74PR Senasa 2 ANJOU 456 141 d 21,6 A 3,8 7,0 43,6 31,9 C 74,6 11,5 0,95 C 1,73PR KWS 2 ATLETICO 126 C 20,3 A 3,4 6,6 43,6 30,5 d 75,0 11,6 0,96 C 1,75PR CEFSA 2 BARÇA 116 A 21,2 A 3,9 6,9 45,9 29,4 d 73,6 11,3 0,94 e 1,71PR Caussade 3 BELUGI 122 B 21,2 A 3,5 6,4 44,9 31,0 C 73,7 11,4 0,94 d 1,71PR RAGT 3 BERGXXON 134 d 22,6 A 3,4 6,4 42,4 33,3 C 75,4 11,6 0,97 B 1,76PR Caussade 2 CASTELLI 129 C 21,1 A 3,2 6,7 42,7 35,0 B 75,1 11,6 0,97 C 1,75PR Advanta 2 CHATILLON 121 B 20,4 A 3,6 6,6 45,4 29,2 e 74,1 11,4 0,95 d 1,72PR RAGT 2 CICLIXX 123 B 19,1 B 3,2 6,7 44,8 30,0 d 74,0 11,5 0,95 C 1,73PR Syngenta 3 CISKO 136 d 21,0 A 3,4 6,5 41,9 35,0 B 75,6 11,7 0,97 B 1,76PR Codisem 2 CODIGREEN 119 B 21,3 A 3,5 6,4 45,4 29,3 e 73,7 11,4 0,94 d 1,72PR Codisem 2 CODILOR 129 C 23,7 A 3,4 5,8 46,9 31,8 C 73,2 11,3 0,94 d 1,71PR Monsanto 6 CONCA 135 d 20,3 A 3,3 6,7 41,2 35,1 B 76,1 11,8 0,98 A 1,78PR Codisem 2 CRAZI 126 B 19,9 B 3,8 7,1 42,9 29,7 d 75,1 11,6 0,96 C 1,74PR Caussade 2 DEVOLVI 134 C 20,1 A 3,6 6,5 43,0 34,5 B 74,9 11,6 0,96 C 1,74PR Monsanto 5 DK 287 125 B 18,4 C 3,7 6,5 44,4 31,7 C 74,3 11,5 0,95 C 1,73PR Monsanto 4 DK 315 128 C 19,3 B 3,5 6,7 44,1 32,7 C 74,7 11,5 0,96 C 1,74PR Monsanto 3 DKC 33.90 119 B 19,2 B 3,5 6,6 44,5 31,6 C 74,3 11,5 0,95 C 1,73PR Monsanto 4 DKC 3745 131 C 18,9 C 3,5 7,1 42,6 33,0 C 75,4 11,6 0,97 B 1,76PR Monsanto 3 DKC 41.14 121 B 20,1 A 3,8 7,2 42,6 30,9 C 75,6 11,6 0,96 C 1,76PR Monsanto 3 DKC 43.72 130 C 19,6 B 3,5 6,8 42,4 35,2 B 75,4 11,6 0,96 C 1,75PR Monsanto 3 DKC 4845 135 d 20,2 A 3,5 6,6 40,3 35,2 B 76,7 11,8 0,98 A 1,79PR Monsanto 4 DKC4608 133 C 21,5 A 3,5 6,5 41,2 33,8 C 76,2 11,8 0,98 B 1,78PR Fitó 5 DUERO 124 B 17,4 C 3,8 7,1 42,3 29,9 d 75,5 11,6 0,96 C 1,75PR Euralis 4 DUKLA 134 d 20,4 A 3,8 7,3 45,4 30,7 d 74,2 11,4 0,95 d 1,72PR Euralis 2 ES BIOMASS 143 e 22,7 A 3,5 6,3 45,2 31,8 C 73,5 11,4 0,94 d 1,71



LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA COSTEIRA ORIENTAL (cont.)

PR Euralis 2 ES IMANOL 125 B 18,9 B 3,6 6,6 45,0 31,3 C 74,1 11,4 0,94 d 1,72PR Euralis 4 ES PAOLIS 140 d 20,6 A 3,5 6,5 43,5 33,6 C 74,7 11,5 0,95 C 1,74PR Euralis 2 ES SENSOR 136 d 19,7 B 3,5 6,5 41,9 34,5 B 75,4 11,7 0,97 C 1,76PR Euralis 2 ES SIGMA 126 C 20,2 A 3,6 6,7 43,8 32,1 C 74,5 11,5 0,95 C 1,73PR Maïsadour 3 FANGIO 127 C 19,7 B 3,4 6,8 42,8 32,6 C 75,2 11,6 0,97 C 1,76PR KWS 2 FERNÁNDEZ 124 B 22,3 A 3,6 6,6 44,7 32,1 C 74,2 11,4 0,95 C 1,73PR Maïsadour 2 FEROUZ 137 d 21,1 A 3,8 7,2 44,7 29,9 d 74,4 11,4 0,95 C 1,73PR Batlle 2 HAPPI 123 B 19,4 B 3,6 6,6 44,6 29,4 d 74,2 11,4 0,95 C 1,73PR KWS 2 KABANAS 119 B 18,9 B 3,6 6,8 45,8 27,7 e 73,4 11,3 0,94 e 1,71PR KWS 2 KROKUS 119 B 18,9 C 3,8 7,4 45,2 28,5 e 74,1 11,4 0,95 d 1,72PR Rocalba 2 LAXXOT 136 d 18,8 C 3,5 6,8 42,9 33,3 C 75,4 11,6 0,97 C 1,76PR LG 2 LG 30.275 116 A 20,8 A 3,5 6,4 45,2 28,3 e 74,3 11,5 0,95 C 1,73PR LG 2 LG 30.369 129 C 22,2 A 3,9 6,7 41,3 33,1 C 76,4 11,8 0,98 A 1,78PR LG 2 LG 32.64 121 B 19,5 B 3,8 6,9 43,4 28,1 e 75,1 11,6 0,96 C 1,75PR LG 2 LG 32.77 119 B 18,7 C 3,5 7,3 44,7 27,9 e 74,6 11,5 0,95 C 1,74PR LG 2 LG 33.03 124 B 20,0 A 3,7 6,9 43,3 30,1 d 74,9 11,5 0,96 C 1,74PR LG 2 LG 33.85 134 d 21,3 A 3,2 6,8 42,9 32,7 C 75,2 11,6 0,97 C 1,76PR LG 2 LG 34.90 138 d 21,5 A 3,4 6,0 42,2 35,3 B 75,0 11,6 0,96 C 1,75PR Caussade 2 LOUBAZI 137 d 21,6 A 3,4 6,3 43,5 34,3 B 74,6 11,5 0,95 C 1,74PR Codisem 2 MAMILLA 143 e 23,4 A 3,7 6,4 46,3 32,5 C 72,9 11,2 0,93 e 1,69PR Fitó 2 MANACOR 134 d 19,5 B 3,9 7,1 43,1 33,2 C 74,8 11,5 0,95 C 1,74PR Caussade 2 MARTELI 123 B 21,6 A 3,8 6,3 45,3 29,1 e 74,0 11,4 0,94 d 1,71PR Maïsadour 3 MAS 33 A 134 d 21,5 A 3,8 7,0 44,0 29,9 d 74,2 11,4 0,94 d 1,72PR KWS 2 NATHAN 116 A 18,0 C 4,0 6,9 44,6 28,3 e 74,3 11,4 0,94 d 1,72PR Fitó 2 OPTI 131 C 18,3 C 4,4 7,8 46,1 25,5 e 74,1 11,3 0,94 d 1,71PR Fitó 3 ORENSE 137 d 18,8 C 3,8 6,7 46,9 29,3 e 73,5 11,3 0,94 d 1,71PR Maïsadour 2 PANAMA 137 d 22,2 A 3,7 6,6 45,0 30,3 d 74,2 11,4 0,95 C 1,73PR Advanta 2 PENELOPE 119 B 20,6 A 3,6 6,7 42,2 28,8 e 74,8 11,5 0,96 C 1,74PR Caussade 2 PINCKI 137 d 22,8 A 3,6 6,6 42,5 33,9 C 75,7 11,7 0,97 B 1,76PR Batlle 2 RAVENNA 117 A 15,8 d 3,8 7,1 43,2 31,0 C 75,4 11,6 0,96 C 1,75PR Rocalba 2 RIXXER 136 d 19,7 B 3,7 7,7 42,1 32,6 C 75,9 11,7 0,97 B 1,77PR RAGT 3 RULEXX 136 d 22,4 A 3,5 6,7 41,2 34,8 B 76,1 11,7 0,98 B 1,77PR Advanta 2 SHERLEY 120 B 21,1 A 4,0 6,8 45,9 29,8 d 73,8 11,3 0,94 e 1,71PR RAGT 3 SILEXX 138 d 19,3 B 3,5 6,8 40,8 34,6 B 76,5 11,8 0,98 A 1,78PR Fitó 3 SUBITO 128 C 20,7 A 3,7 7,1 45,5 31,4 C 73,5 11,3 0,94 d 1,71PR Batlle 3 SUM 330 132 C 19,0 B 3,7 7,0 43,7 31,7 C 74,6 11,5 0,95 C 1,73PR Batlle 2 SURPRISE 117 A 17,6 C 3,5 6,5 44,2 26,9 e 74,7 11,5 0,96 C 1,74PR Syngenta 2 SURTEP 135 d 20,0 A 3,6 6,9 41,2 34,4 B 76,8 11,8 0,99 A 1,79PR Rocalba 3 SUSANN 121 B 19,1 B 3,5 7,1 43,8 30,8 d 74,6 11,5 0,96 C 1,74PR Syngenta 3 SY KAIRO 117 A 21,4 A 3,6 6,4 46,4 26,4 e 73,4 11,3 0,94 d 1,71PR Syngenta 2 SY SAVIO 129 C 22,4 A 3,7 6,6 42,8 31,9 C 75,2 11,6 0,96 C 1,75PR Koipesol 2 SY SENKO 129 C 23,2 A 3,9 6,4 43,5 33,3 C 74,9 11,5 0,96 C 1,74PR Syngenta 2 SY SYNCERO 136 d 23,9 A 3,3 6,3 43,0 29,9 d 74,7 11,6 0,96 C 1,74PR RAGT 3 TAXXOA 127 C 19,4 B 3,5 6,4 44,5 31,6 C 74,1 11,4 0,95 d 1,73PR Fitó 4 TECK 125 B 17,7 C 4,0 7,3 44,2 27,9 e 75,1 11,5 0,96 C 1,74PR LG 2 TORQUAZ 137 d 22,2 A 3,8 6,6 40,4 34,2 B 76,8 11,8 0,98 A 1,79PR Batlle 2 YUCATAN 136 d 19,3 B 3,5 6,4 43,5 33,2 C 74,4 11,5 0,95 C 1,73PR Fitó 4 ZAMORA 131 C 18,2 C 3,6 7,4 41,4 33,0 C 76,2 11,8 0,98 A 1,77PR Euralis 2 ZOOM 140 d 22,8 A 3,4 5,9 41,7 35,5 A 75,6 11,7 0,97 B 1,76

Resultados 1996-2015. Zona: COSTEIRA ORIENTALLi

sta Casa

comercialAnos de



CIN PB FND AM



Resultados 1996-2015. Zona: INTERIOR ALTA



(% MS) DMO (%)

MX/kgMS UFL/kgMSMcal/kgMSCIN PB FND AM

PR Advanta 2 AALLEXIA 168 d 20,8 A 3,2 6,5 44,5 29,6 d 73,7 11,4 0,95 C 1,72

PR KWS 3 AMANITIDIS 149 B 17,3 C 3,1 6,7 45,6 31,2 C 73,4 11,4 0,94 d 1,72

PR Senasa 10 ANJOU 387 157 C 18,4 C 3,3 6,8 47,5 25,2 e 72,6 11,2 0,93 e 1,69

PR Senasa 2 ANJOU 456 168 d 18,2 C 3,6 7,0 47,1 26,3 e 72,8 11,2 0,93 e 1,69

PR KWS 2 ATLETICO 149 B 17,6 C 3,4 6,7 47,5 25,9 e 72,6 11,2 0,93 e 1,69

PR CEFSA 2 BARÇA 141 A 21,1 A 3,7 7,4 47,5 25,6 e 72,8 11,2 0,93 e 1,69

PR Caussade 3 BELUGI 142 A 19,0 B 3,5 7,1 46,3 26,8 e 73,2 11,3 0,94 e 1,71

PR RAGT 3 BERGXXON 161 C 18,6 C 3,3 6,8 47,2 28,5 e 73,3 11,3 0,94 d 1,71

PR Caussade 2 CASTELLI 156 C 18,4 C 3,1 7,0 48,3 28,0 e 72,1 11,2 0,92 e 1,68

PR Advanta 2 CHATILLON 147 B 19,1 B 3,6 7,3 46,0 26,6 e 73,8 11,4 0,94 d 1,72

PR RAGT 2 CICLIXX 150 B 17,1 C 3,1 6,8 45,7 28,4 e 73,4 11,4 0,94 d 1,72

PR Syngenta 3 CISKO 163 C 19,0 B 3,3 6,9 44,2 30,9 C 73,9 11,4 0,95 C 1,72

PR Codisem 2 CODIGREEN 141 A 18,7 C 3,4 7,1 47,8 25,4 e 72,4 11,2 0,93 e 1,69

PR Codisem 2 CODILOR 151 B 19,4 B 3,3 6,9 49,2 24,5 e 71,8 11,1 0,92 e 1,67

PR Monsanto 6 CONCA 160 C 18,5 C 3,2 6,9 45,7 29,2 e 73,5 11,4 0,94 d 1,72

PR Codisem 2 CRAZI 146 B 18,3 C 3,7 7,3 47,8 25,9 e 72,8 11,2 0,93 e 1,69

PR Caussade 2 DEVOLVI 161 C 19,1 B 3,4 6,7 44,3 30,1 d 73,9 11,4 0,95 C 1,73

PR Monsanto 5 DK 287 151 B 17,6 C 3,4 6,7 44,4 30,2 d 74,2 11,5 0,95 C 1,73

PR Monsanto 4 DK 315 152 B 16,5 d 3,5 7,2 45,8 29,3 e 73,9 11,4 0,95 d 1,72

PR Monsanto 3 DKC 33.90 146 B 18,6 C 3,2 6,9 45,6 27,8 e 73,6 11,4 0,94 d 1,72

PR Monsanto 4 DKC 3745 159 C 18,1 C 3,3 7,4 43,6 30,6 d 74,4 11,5 0,95 C 1,74

PR Monsanto 3 DKC 41.14 152 B 20,2 A 3,6 7,0 44,2 27,5 e 74,6 11,5 0,95 C 1,74

PR Monsanto 3 DKC 43.72 158 C 18,5 C 3,3 6,8 45,0 30,7 d 73,5 11,4 0,94 d 1,72

PR Monsanto 3 DKC 4845 159 C 17,9 C 3,3 6,6 43,2 30,8 d 75,0 11,6 0,96 C 1,75

PR Monsanto 4 DKC4608 161 C 20,1 A 3,3 6,6 44,4 28,6 e 74,2 11,5 0,95 C 1,73

PR Fitó 5 DUERO 151 B 15,4 e 3,6 7,1 44,8 27,0 e 74,3 11,5 0,95 C 1,73

PR Euralis 4 DUKLA 156 C 18,2 C 3,6 7,2 49,7 26,2 e 72,0 11,1 0,91 e 1,67

PR Euralis 2 ES BIOMASS 170 d 19,6 B 3,5 6,6 48,0 26,8 e 71,7 11,1 0,91 e 1,67

PR Euralis 2 ES IMANOL 153 C 17,3 C 3,3 6,7 45,2 30,4 d 73,7 11,4 0,94 d 1,72

PR Euralis 4 ES PAOLIS 168 d 18,8 C 3,2 6,4 46,8 29,3 e 72,6 11,2 0,93 e 1,70

PR Euralis 2 ES SENSOR 163 d 17,8 C 3,6 6,9 46,7 28,5 e 73,0 11,3 0,93 e 1,70

PR Euralis 2 ES SIGMA 150 B 18,5 C 3,2 6,6 45,0 29,0 e 74,1 11,5 0,95 C 1,73

PR Maïsadour 3 FANGIO 155 C 18,5 C 3,2 7,1 45,3 28,3 e 73,6 11,4 0,94 d 1,72

PR KWS 2 FERNÁNDEZ 146 B 20,9 A 3,3 6,7 45,9 27,8 e 73,5 11,4 0,94 d 1,71

PR Maïsadour 2 FEROUZ 165 d 18,5 C 3,5 7,3 46,5 27,5 e 72,8 11,2 0,93 e 1,69

PR Batlle 2 HAPPI 149 B 16,8 C 3,5 6,8 47,7 26,5 e 72,4 11,2 0,92 e 1,68

LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA INTERIOR ALTA

Tecnoloxía, Seguridade e Rendemento

982 303 486M Á I S I N F O R M A C I Ó NCarretera N-VI, km 518

27373 Begonte (LUGO)[email protected]

Panam conta coasvariedades máisrendibles.O maior crecemento en cuota de mercado nonoroeste peninsularasí o demostra.

O maízmáis rentabledo mercadoCoas garantías de nascencia, rendemento e calidade, as contas nunca fallan con Panam. Cada vez máis agricultores confían nunha marca que garantiza o maíz máis rentable do mercado, presentando unha variedade para cada situación.

SelecciónH Í B R I D O S 2 0 1 4

Eldora - FAO 400Estrela das sementeiras tempranas. Excepcional producción e calidade.

Elzea - FAO 300O mellor rendemento no seu ciclo. Chegóu para quedar.

Mexicana - FAO 240Híbrido de gran vigor e excelente produción

Izabal - FAO 280Rusticidade e rendemento asegurados. O clásico.

Isora - FAO 260Gran aspecto visual,“stay green” e sanidade. Non se lle pode pedir máis.

H Í B R I D O S 2 0 1 6



Resultados 1996-2015. Zona: INTERIOR ALTA



(% MS) DMO (%)

MX/kgMS UFL/kgMSMcal/kgMSCIN PB FND AM

PR KWS 2 KABANAS 148 B 17,2 C 3,3 7,0 46,9 27,6 e 72,6 11,2 0,93 e 1,69

PR KWS 2 KROKUS 151 B 16,5 d 3,5 7,4 46,4 27,1 e 73,2 11,3 0,93 e 1,70

PR Rocalba 2 LAXXOT 162 C 16,9 C 3,3 7,0 44,7 30,8 d 74,2 11,5 0,95 C 1,73

PR LG 2 LG 30.275 144 B 20,6 A 3,5 7,2 45,5 25,2 e 74,3 11,5 0,95 C 1,73

PR LG 2 LG 30.369 154 C 19,0 B 3,7 7,2 44,1 28,9 e 74,6 11,5 0,95 C 1,74

PR LG 2 LG 32.64 150 B 17,4 C 3,5 7,3 44,6 25,9 e 74,5 11,5 0,95 C 1,73

PR LG 2 LG 32.77 147 B 18,4 C 3,5 7,3 45,6 27,7 e 74,2 11,5 0,95 C 1,73

PR LG 2 LG 33.03 151 B 18,8 C 3,7 7,1 44,2 27,0 e 74,0 11,4 0,94 d 1,72

PR LG 2 LG 33.85 159 C 19,1 B 3,1 6,9 45,2 29,6 d 74,0 11,5 0,95 C 1,73

PR LG 2 LG 34.90 168 d 19,5 B 3,4 6,6 45,2 29,7 d 73,2 11,3 0,93 e 1,71

PR Caussade 2 LOUBAZI 157 C 19,7 B 3,3 6,7 45,3 28,7 e 73,5 11,4 0,94 d 1,71

PR Codisem 2 MAMILLA 173 d 20,1 A 3,3 6,4 47,9 27,4 e 71,8 11,1 0,92 e 1,68

PR Fitó 2 MANACOR 160 C 16,2 d 3,5 7,1 44,8 27,3 e 74,1 11,4 0,95 C 1,72

PR Caussade 2 MARTELI 161 C 21,2 A 3,3 6,5 45,4 26,6 e 73,5 11,4 0,94 d 1,72

PR Maïsadour 3 MAS 33 A 162 C 17,7 C 3,6 7,3 46,8 25,6 e 73,0 11,3 0,93 e 1,70

PR KWS 2 NATHAN 138 A 17,6 C 3,5 6,5 44,4 30,2 d 74,0 11,4 0,95 d 1,72

PR Fitó 2 OPTI 159 C 16,7 d 3,7 7,4 46,6 26,9 e 73,5 11,3 0,94 d 1,71

PR Fitó 3 ORENSE 166 d 16,9 C 3,5 7,3 48,6 25,3 e 72,5 11,2 0,92 e 1,68

PR Maïsadour 2 PANAMA 172 d 19,7 B 3,7 6,9 47,2 26,0 e 73,0 11,3 0,93 e 1,70

PR Advanta 2 PENELOPE 141 A 17,8 C 3,8 7,3 47,1 21,2 e 72,7 11,2 0,93 e 1,69

PR Caussade 2 PINCKI 161 C 20,5 A 3,6 7,0 46,2 28,1 e 72,9 11,2 0,93 e 1,69

PR Batlle 2 RAVENNA 143 B 14,5 e 3,4 7,0 44,0 31,6 C 74,3 11,5 0,95 C 1,73

PR Rocalba 2 RIXXER 163 C 18,2 C 3,4 6,8 45,0 29,4 d 73,8 11,4 0,94 d 1,72

PR RAGT 3 RULEXX 160 C 19,4 B 3,4 7,0 45,5 29,5 d 73,9 11,4 0,95 C 1,72

PR Advanta 2 SHERLEY 154 C 21,9 A 3,6 7,0 46,8 28,4 e 72,7 11,2 0,92 e 1,69

PR RAGT 3 SILEXX 164 d 18,2 C 3,2 6,7 44,4 30,2 d 74,6 11,6 0,96 C 1,74

PR Fitó 3 SUBITO 150 B 18,8 C 3,5 7,2 47,1 26,5 e 73,0 11,3 0,93 e 1,70

PR Batlle 3 SUM 330 158 C 18,6 C 3,2 6,7 43,6 31,6 C 74,0 11,5 0,95 C 1,73

PR Batlle 2 SURPRISE 142 A 16,1 d 3,4 6,5 44,1 29,3 e 74,0 11,4 0,95 C 1,72

PR Syngenta 2 SURTEP 167 d 19,2 B 3,7 7,3 44,8 28,4 e 74,8 11,5 0,95 C 1,74

PR Rocalba 3 SUSANN 149 B 18,2 C 3,3 7,0 45,1 29,8 d 73,7 11,4 0,94 d 1,72

PR Syngenta 3 SY KAIRO 143 B 22,0 A 3,4 6,8 47,4 23,7 e 72,8 11,3 0,93 e 1,70

PR Syngenta 2 SY SAVIO 162 C 21,0 A 3,6 7,4 47,6 23,0 e 72,2 11,1 0,92 e 1,68

PR Koipesol 2 SY SENKO 158 C 20,0 A 3,6 6,7 47,0 23,0 e 72,8 11,2 0,93 e 1,69

PR Syngenta 2 SY SYNCERO 163 d 20,9 A 3,2 6,9 48,2 22,6 e 72,2 11,2 0,92 e 1,69

PR RAGT 3 TAXXOA 154 C 18,2 C 3,4 6,8 46,6 27,3 e 72,8 11,3 0,93 e 1,70

PR Fitó 4 TECK 155 C 17,6 C 3,8 7,2 47,1 25,1 e 73,0 11,2 0,93 e 1,69

PR LG 2 TORQUAZ 161 C 22,9 A 3,6 6,8 44,7 27,8 e 73,7 11,4 0,94 d 1,72

PR Batlle 2 YUCATAN 161 C 19,3 B 3,2 6,7 46,1 31,5 C 72,7 11,3 0,93 e 1,70

PR Fitó 4 ZAMORA 157 C 16,9 C 3,5 7,5 44,4 29,7 d 74,3 11,5 0,95 C 1,73

PR Euralis 2 ZOOM 161 C 21,9 A 3,3 6,1 45,1 28,5 e 73,6 11,4 0,94 d 1,72

LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA INTERIOR ALTA (cont.)

Lo que más te interesa,ahora sin interés

Retira tu semilla antes de finales deMarzo y no pagas hasta Diciembre.

www.dekalb.es



LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA INTERIOR BAIXAResultados 1996-2015. Zona: INTERIOR BAIXA ALTITUDE



(% MS)DMO (%) MX/kgMS UFL/kgMS

Mcal/kgMSCIN PB FND AM

PR Advanta 2 AALLEXIA 130 d 21,7 A 3,5 6,4 41,5 32,8 C 75,9 11,7 0,97 B 1,77PR KWS 3 AMANITIDIS 117 C 17,7 C 3,4 7,0 44,4 31,1 C 74,2 11,5 0,95 C 1,73PR Senasa 10 ANJOU 387 126 C 18,6 C 3,5 6,7 45,2 31,2 C 74,0 11,4 0,95 d 1,72PR Senasa 2 ANJOU 456 133 d 20,0 A 3,7 6,6 45,6 32,0 C 73,5 11,3 0,93 e 1,71PR KWS 2 ATLETICO 118 C 18,7 C 3,7 6,9 46,1 29,0 e 73,7 11,4 0,94 d 1,71PR CEFSA 2 BARÇA 113 B 16,8 C 3,9 7,4 45,8 29,0 e 73,7 11,3 0,94 d 1,71PR Caussade 3 BELUGI 112 B 19,1 B 3,8 7,0 47,2 29,0 e 73,1 11,3 0,93 e 1,70PR RAGT 3 BERGXXON 129 d 19,1 B 3,5 6,8 41,6 34,6 B 76,1 11,7 0,98 B 1,77PR Caussade 2 CASTELLI 123 C 19,0 B 3,6 7,2 45,2 32,5 C 74,2 11,4 0,95 C 1,72PR Advanta 2 CHATILLON 116 B 18,7 C 3,7 7,2 45,7 28,8 e 74,0 11,4 0,94 d 1,72PR RAGT 2 CICLIXX 119 C 17,6 C 3,3 7,1 42,3 32,6 C 75,2 11,6 0,97 B 1,75PR Syngenta 3 CISKO 128 d 19,4 B 3,4 6,9 41,2 35,3 B 76,0 11,7 0,97 B 1,77PR Codisem 2 CODIGREEN 115 B 17,5 C 3,8 6,6 48,0 26,7 e 72,8 11,2 0,92 e 1,69PR Codisem 2 CODILOR 120 C 18,1 C 3,4 6,8 46,4 31,8 C 73,6 11,4 0,94 d 1,71PR Monsanto 6 CONCA 127 d 18,9 B 3,6 7,2 42,8 33,1 C 75,6 11,7 0,97 B 1,76PR Codisem 2 CRAZI 121 C 17,6 C 3,8 7,0 43,7 30,0 d 74,9 11,5 0,95 C 1,74PR Caussade 2 DEVOLVI 126 d 17,8 C 3,7 7,1 42,0 33,0 C 75,7 11,7 0,97 B 1,76PR Monsanto 5 DK 287 117 B 17,3 C 3,9 6,9 45,3 30,6 d 74,2 11,4 0,94 d 1,72PR Monsanto 4 DK 315 119 C 16,6 d 3,6 7,1 42,1 33,1 C 75,8 11,7 0,97 B 1,76PR Monsanto 3 DKC 33.90 112 B 16,4 d 3,9 7,6 45,9 27,8 e 74,3 11,4 0,95 C 1,72PR Monsanto 4 DKC 3745 127 d 18,4 C 3,5 6,9 42,1 35,0 B 75,4 11,6 0,97 C 1,76PR Monsanto 3 DKC 41.14 115 B 17,8 C 4,2 7,3 45,4 27,9 e 74,8 11,5 0,95 C 1,73PR Monsanto 3 DKC 43.72 124 C 18,3 C 3,7 6,7 44,5 32,9 C 74,5 11,5 0,95 C 1,73PR Monsanto 3 DKC 4845 130 d 18,7 C 3,4 6,8 40,6 35,7 A 76,6 11,8 0,98 A 1,79PR Monsanto 4 DKC4608 127 d 19,0 B 3,7 6,8 44,0 33,2 C 74,8 11,5 0,95 C 1,74PR Fitó 5 DUERO 119 C 15,9 d 3,9 7,3 44,0 29,2 e 74,8 11,5 0,95 C 1,74PR Euralis 4 DUKLA 125 C 18,5 C 3,7 7,1 45,5 31,5 C 74,2 11,4 0,95 d 1,72PR Euralis 2 ES BIOMASS 135 e 21,7 A 3,6 6,8 44,7 31,7 C 74,1 11,4 0,95 d 1,72PR Euralis 2 ES IMANOL 120 C 17,3 C 3,7 6,8 44,1 32,9 C 74,8 11,5 0,95 C 1,74PR Euralis 4 ES PAOLIS 133 d 21,5 A 3,5 6,8 43,9 34,0 B 74,8 11,5 0,96 C 1,74PR Euralis 2 ES SENSOR 122 C 17,7 C 4,1 7,0 44,9 32,2 C 74,2 11,4 0,94 d 1,72PR Euralis 2 ES SIGMA 128 d 19,1 B 3,6 7,0 42,3 32,3 C 75,4 11,6 0,96 C 1,75PR Maïsadour 3 FANGIO 122 C 17,6 C 3,6 6,9 42,7 33,3 C 75,2 11,6 0,96 C 1,75PR KWS 2 FERNÁNDEZ 116 B 20,0 A 3,6 6,8 48,1 29,7 d 72,6 11,2 0,92 e 1,69PR Maïsadour 2 FEROUZ 129 d 20,3 A 3,9 7,5 45,9 30,0 d 73,7 11,3 0,94 d 1,71PR Batlle 2 HAPPI 117 B 17,8 C 3,7 7,1 44,5 30,4 d 74,3 11,4 0,95 C 1,72PR KWS 2 KABANAS 116 B 18,0 C 3,5 7,3 41,2 32,2 C 75,8 11,7 0,97 B 1,77PR KWS 2 KROKUS 116 B 16,5 d 3,9 7,5 42,5 30,7 d 75,1 11,5 0,96 C 1,74PR Rocalba 2 LAXXOT 128 d 18,5 C 3,6 7,1 42,0 34,6 B 75,9 11,7 0,97 B 1,77PR LG 2 LG 30.275 113 B 17,7 C 3,6 7,4 44,0 28,3 e 75,2 11,6 0,96 C 1,75PR LG 2 LG 30.369 126 d 19,6 B 3,8 6,8 41,7 36,3 A 76,1 11,7 0,97 B 1,77PR LG 2 LG 32.64 116 B 18,0 C 3,5 7,1 42,8 28,8 e 75,6 11,7 0,97 B 1,76PR LG 2 LG 32.77 116 B 17,0 C 3,7 7,3 45,6 27,8 e 74,3 11,4 0,95 C 1,72PR LG 2 LG 33.03 117 B 17,1 C 4,1 7,0 46,7 27,8 e 73,3 11,2 0,93 e 1,69PR LG 2 LG 33.85 127 d 19,2 B 3,6 7,2 42,5 33,3 C 75,6 11,7 0,97 B 1,76PR LG 2 LG 34.90 128 d 20,7 A 3,6 6,7 42,1 32,9 C 75,6 11,6 0,96 C 1,76PR Caussade 2 LOUBAZI 128 d 18,7 C 3,7 6,8 42,6 33,0 C 75,6 11,6 0,96 C 1,76PR Codisem 2 MAMILLA 133 d 20,8 A 3,9 7,0 43,8 31,9 C 74,6 11,5 0,95 C 1,73PR Fitó 2 MANACOR 120 C 16,9 C 3,9 7,3 44,7 30,9 C 74,5 11,5 0,95 C 1,73PR Caussade 2 MARTELI 126 C 21,3 A 3,8 6,5 44,9 34,1 B 74,1 11,4 0,94 d 1,72PR Maïsadour 3 MAS 33 A 128 d 19,3 B 3,8 7,3 42,4 33,4 C 75,4 11,6 0,96 C 1,75PR KWS 2 NATHAN 110 B 16,1 d 3,7 7,1 42,6 32,0 C 75,5 11,6 0,97 C 1,76PR Fitó 2 OPTI 126 d 17,1 C 3,9 7,9 42,7 29,1 e 75,8 11,7 0,97 B 1,76PR Fitó 3 ORENSE 132 d 18,4 C 3,8 7,6 45,2 29,8 d 74,6 11,5 0,95 C 1,73PR Maïsadour 2 PANAMA 130 d 20,8 A 3,9 6,9 45,4 28,4 e 73,8 11,4 0,94 d 1,71PR Advanta 2 PENELOPE 112 B 18,2 C 3,7 6,7 46,0 26,7 e 73,6 11,3 0,94 d 1,71PR Caussade 2 PINCKI 133 d 19,6 B 3,7 7,0 43,1 36,5 A 75,2 11,6 0,96 C 1,75PR Batlle 2 RAVENNA 113 B 14,4 e 3,7 7,2 41,5 33,7 C 75,9 11,7 0,97 B 1,77PR Rocalba 2 RIXXER 128 d 19,1 B 3,7 7,0 43,5 33,2 C 74,8 11,5 0,95 C 1,74PR RAGT 3 RULEXX 128 d 19,9 B 3,6 6,9 42,9 34,3 B 75,3 11,6 0,96 C 1,75PR Advanta 2 SHERLEY 120 C 18,9 B 3,8 6,7 45,2 34,5 B 74,2 11,4 0,94 d 1,72PR RAGT 3 SILEXX 129 d 18,8 C 3,4 6,9 42,5 34,9 B 75,6 11,7 0,97 B 1,76PR Fitó 3 SUBITO 119 C 18,6 C 3,7 7,2 44,3 32,0 C 74,6 11,5 0,95 C 1,73PR Batlle 3 SUM 330 125 C 18,6 C 3,9 7,1 45,4 28,8 e 73,5 11,3 0,94 d 1,70PR Batlle 2 SURPRISE 113 B 16,5 d 3,6 6,8 41,0 33,1 C 75,9 11,7 0,97 B 1,77PR Syngenta 2 SURTEP 130 d 17,5 C 4,2 7,3 45,9 29,5 d 74,3 11,4 0,94 d 1,72PR Rocalba 3 SUSANN 116 B 16,7 d 3,8 7,5 45,0 30,1 d 74,0 11,4 0,94 d 1,72PR Syngenta 3 SY KAIRO 116 B 18,1 C 3,7 7,1 46,0 27,8 e 73,7 11,4 0,94 d 1,71PR Syngenta 2 SY SAVIO 125 C 20,9 A 3,6 6,5 42,9 33,8 C 75,2 11,6 0,96 C 1,75PR Koipesol 2 SY SENKO 125 C 19,8 B 3,9 6,4 44,3 33,4 C 74,4 11,4 0,95 d 1,73PR Syngenta 2 SY SYNCERO 127 d 20,2 A 3,9 6,9 47,1 28,7 e 73,2 11,3 0,93 e 1,70PR RAGT 3 TAXXOA 119 C 18,4 C 3,6 6,9 45,9 30,0 d 73,7 11,4 0,94 d 1,71PR Fitó 4 TECK 122 C 18,1 C 4,0 7,3 44,4 27,7 e 74,8 11,5 0,95 C 1,73PR LG 2 TORQUAZ 133 d 19,4 B 3,9 7,1 44,4 32,9 C 74,7 11,5 0,95 C 1,73PR Batlle 2 YUCATAN 131 d 19,0 B 3,6 6,8 46,0 35,5 B 73,0 11,3 0,93 e 1,70PR Fitó 4 ZAMORA 125 C 17,0 C 3,6 7,4 40,1 33,1 C 76,8 11,8 0,99 A 1,79PR Euralis 2 ZOOM 131 d 20,8 A 3,5 6,2 44,9 32,4 C 74,5 11,5 0,95 C 1,73

www.ragt-semillas.com Fotos credit : Fototeca RAGT Semences.

MaízEficiente

Las variedades STRESSLESS H2 oseen a do e res esta de ser e caces s eriores en rendimiento tanto en condiciones de estrés hídrico como en buenas condiciones de riego.

MAÍZ SILO

RGT MILOXANRGT CADIXXIORGT RULEXXRGT EXXOTIKA

RGT FAXXANARGT SIXXTUS



BIOFBIOFERTILIZANTEEnvases de 4, 20, 700 e 1200 kg

BIOFRUT LIBERATOS BIO-NPK BIOF

Estrada LU-633, km 76,5 PORTOMARÍN (Lugo)Telf. 982 547 505 Fax 982 545 100http://www.aviporto.com – e-mail: [email protected]¡Producir o mesmo! ...Naturalmente

O mellor abono para millo e praderías

PRODUTO UTILIZABLE EN

AGRICULTURAECOLÓXICA

F E R T I L I Z A N T E S

RESISTENCIA AO ENCAMADOResultados 1996-2015. Resistencia ao encamado


avaliaciónVariedade

Resistencia ao encamado

PR Advanta 2 AALLEXIA e

PR KWS 3 AMANITIDIS d

PR Senasa 10 ANJOU 387 C

PR Senasa 2 ANJOU 456 e

PR KWS 2 ATLETICO C

PR CEFSA 2 BARÇA A*

PR Caussade 3 BELUGI C

PR RAGT 3 BERGXXON B

PR Caussade 2 CASTELLI e

PR Advanta 2 CHATILLON A

PR RAGT 2 CICLIXX A

PR Syngenta 3 CISKO A

PR Caussade 2 CODIGREEN C

PR Codisem 2 CODILOR e

PR Monsanto 6 CONCA B

PR Codisem 2 CRAZI B

PR Caussade 2 DEVOLVI C

PR Monsanto 5 DK 287 B

PR Monsanto 4 DK 315 A

PR Monsanto 3 DKC 33.90 B*

PR Monsanto 4 DKC 3745 B*

PR Monsanto 3 DKC 41.14 A

PR Monsanto 3 DKC 43.72 A

PR Monsanto 3 DKC 4845 C

PR Monsanto 4 DKC4608 A

PR Fitó 5 DUERO A

PR Euralis 4 DUKLA C

PR Euralis 2 ES BIOMASS e

PR Euralis 2 ES IMANOL A

PR Euralis 4 ES PAOLIS C

PR Euralis 2 ES SENSOR A

PR Euralis 2 ES SIGMA d

PR Maïsadour 3 FANGIO A

PR KWS 2 FERNÁNDEZ C

PR Maïsadour 2 FEROUZ C

PR Batlle 2 HAPPI C

PR KWS 2 KABANAS C

PR KWS 2 KROKUS A

PR Rocalba 2 LAXXOT B

PR LG 2 LG 30.275 A*

PR LG 2 LG 30.369 A*

PR LG 2 LG 32.64 C

PR LG 2 LG 32.77 C

PR LG 2 LG 33.03 B

PR LG 2 LG 33.85 e

PR LG 2 LG 34.90 B

PR Caussade 2 LOUBAZI C

PR Codisem 2 MAMILLA e

PR Fitó 2 MANACOR C*

PR Caussade 2 MARTELI A*

PR Maïsadour 3 MAS 33 A C

PR KWS 2 NATHAN **

PR Fitó 2 OPTI C

PR Fitó 3 ORENSE A

PR Maïsadour 2 PANAMA e

PR Advanta 2 PENELOPE A

PR Caussade 2 PINCKI A*

PR Batlle 2 RAVENNA A*

PR Rocalba 2 RIXXER A

PR RAGT 3 RULEXX B

PR Advanta 2 SHERLEY C*

PR RAGT 3 SILEXX A

PR Fitó 3 SUBITO d

PR Batlle 3 SUM 330 B*

PR Batlle 2 SURPRISE A*

PR Syngenta 2 SURTEP d

PR Rocalba 3 SUSANN C

PR Syngenta 3 SY KAIRO A*

PR Syngenta 2 SY SAVIO A*

PR Syngenta 2 SY SENKO A*

PR Syngenta 2 SY SYNCERO A

PR RAGT 3 TAXXOA B

PR Fitó 4 TECK d

PR LG 2 TORQUAZ A*

PR Batlle 2 YUCATAN B*

PR Fitó 4 ZAMORA A*

PR Euralis 2 ZOOM A*

(*): Resultado provisional. Debido ao reducido número de observacións baixo condicións ventosas(**): Non estimado. A mínima intensidade de vento impide calquera estimación

Resultados 1996-2015. Resistencia ao encamado (cont.)Lista Casa comercial

Anos de avaliación

VariedadeResistencia ao

encamado

www.kws.es

Variedades KWS.

El silo para el ganado

más exigente.

KOMPETENS

La mejor materia prima para un silo gourmet.

Planta sana y equilibrada con alto nivel productivo. Digestibilidad y almidón excelentes.

FAO 200

MARCELLO

Ya desde el inicio sabes que volverás a sembrarlo.

Incluso ante escasez de agua mantiene su alto potencial productivo. Equilibrio perfecto entre cantidad y calidad silo.

FAO 270

KONFITES

Un híbrido seguro ante cualquier ambiente.

Altísimo potencial de rendimiento, un todoterreno.Doble aptitud grano-silo, con gran resistencia a caída.

FAO 450

Nuevo


AGRICULTURA 184

Parcela da variedade IMIKO no comezo de floración

INTRODUCIÓNO Anuario Estatístico do Ministerio de Agricultura, Ali-mentación e Medio Ambiente (MAGRAMA, 2014) indi-ca que o xirasol é o terceiro cultivo máis extensamente cul-tivado en España por detrás da cebada e do trigo. Ocupa aproximadamente 865 mil hectáreas para usos industriais e o seu produto utilízase masivamente para a molturación (96 % da produción total), rendendo unhas 407 mil tonela-das de aceite e unhas 576 mil toneladas de tortas e fariñas destinadas á alimentación animal. As estatísticas oficiais non inclúen información desagregada do xirasol como cul-tivo forraxeiro, mostra da escasa importancia deste tipo de aproveitamento. Como consecuencia, as variedades que se comercializan habitualmente son híbridos creados para a obtención de aceite, sendo escasas as variedades específicas para a produción de forraxe.

Presentamos o traballo de investigación levado a cabo no CIAM no que se avaliou o comportamento produtivo e o valor nutricional de dúas variedades híbridas de xirasol, unha de aceite e outra forraxeira, aproveitadas en diferentes estados de madurez a partir da floración en condicións dos secaños húmidos da zona atlántica de Galicia.

O xirasol é un cultivo de verán que pode ser utilizado para a produción de forraxe ensilada, caracterizándose por ser unha planta que, comparada co millo forraxeiro, é de ciclo máis curto, o que proporciona flexibilidade para o encaixe na rotación, sendo á vez menos exixente en canto á fertilidade do solo e tolerando mellor unha moderada falta de humidade pola capacidade de explorar a maior profundidade os horizontes do solo debido ao seu potente sistema radicular. A pesar do seu menor rendemento, estas

G. Flores-Calvete1, A. Botana-Fernández1, S. Pereira-Crespo2, J. Valladares-Alonso1, B. Pacio-Rivas1, Á. Aguión-Sandá1 e C. Resch-Zafra1

1Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM)2Laboratorio Interprofesional Galego de Análise do Leite (LIGAL)

EFECTO DO MOMENTO DE CORTE SOBRE O RENDEMENTO E VALOR NUTRICIONAL DE DÚAS VARIEDADES DE XIRASOL (HELIANTHUS ANNUUS L.) CULTIVADAS PARA ENSILAR A FINAIS DO VERÁN EN GALICIA


AGRICULTURA 185

Calvete et al. (2014a, 2014b), dividido en dúas partes e publicado nos números 109 e 112 da revista Afriga, nos cales se recolle información de diferentes aspectos relativos ás características agronómicas, produtivas e nutricionais do cultivo do xirasol para ensilar. Entre os resultados descritos nese traballo, realizado con variedades híbridas de aceite, conclúese que, comparado co millo forraxeiro, o xirasol produce entre o 50 e o 72 % de materia seca por hectá-rea e o seu valor nutricional presenta un menor contido en materia seca e materia orgánica e un maior contido en proteína e lignocelulosa.

características fan do xirasol unha posible alternativa ao cultivo de millo forraxeiro en determinadas circunstancias, como poden ser as de sementeiras tardías ou en zonas de altitude media do interior de Galicia cunha baixa integral térmica durante o verán, sobre todo en terreos areentos, con baixa capacidade de retención de auga. Nos últimos anos incrementouse o interese polo cultivo do xirasol para ensilar, debido aos reiterados baixos rendementos de millo forraxeiro obtidos en fincas que non cumpren os requisitos para o seu cultivo, agudizados pola repetida ocorrencia de escasas precipitacións durante o verán, en particular nos anos 2012, 2013 e 2015. Por outra banda, os requirimentos de diversificación de cultivos durante o período de verán impostos para o cobro do chamado “pagamento verde” da PAC na pasada campaña de 2015 en Galicia teñen tamén estimulado a demanda de información acerca da produ-tividade e o valor nutricional de outros cultivos de verán alternativos ao millo.

No Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM) realizáronse diversos estudos acerca do compor-tamento do xirasol como forraxeira de verán para ensilar, descritos amplamente nun artigo realizado por Flores-

AS VARIEDADES QUE SE COMERCIALIZAN HABITUALMENTE SON HÍBRIDOS CREADOS PARA A OBTENCIÓN DE ACEITE, SENDO ESCASAS AS VARIEDADES ESPECÍFICAS PARA A PRODUCIÓN DE FORRAXE

Planta de Rumbosol 91 aos 50 días de cultivo


AGRICULTURA 186

Datas de aproveitamentoO cultivo foi recollido en catro datas diferentes, come-

zando a partir do momento en que as plantas estaban na fase de floración (data 1.ª: 4 de setembro) e distanciadas posteriormente cada dúas semanas (18 de setembro, 2 de outubro e 21 de outubro, respectivamente para as datas de corte 2.ª, 3.ª e 4.ª).

Deseño experimental e análise estatísticaO deseño experimental foi en parcelas divididas con

4 bloques, coa variedade como parcela principal e a data de corte como subparcela. A análise estatística realizouse mediante ANOVA considerando a variedade e a data de corte como factores fixos e as comparacións de medias rea-lizáronse mediante a diferenza mínima significativa pro-texida de Fisher, empregando o procedemento GLM do paquete estatístico SAS (SAS Institute, 2009).

Toma de mostras e datos de campoA colleita realizouse na data correspondente nos 5 m

centrais de dúas liñas de cada bloque, cortando a unha al-tura aproximada de 12 cm da base do solo, cunha picadora de precisión autopropulsada de forraxe Wintersteiger Ci-bus S, específica para ensaios, con pesado automático da forraxe en cada parcela e toma automática das mostras de forraxe.

No momento do corte en cada parcela elemental es-colléronse dúas plantas representativas de cada unha das dúas liñas a recoller, mediuse a altura e cortáronse ma-nualmente a 12 cm do chan. Posteriormente separáron-se manualmente as fraccións “capítulo”, constituída polo receptáculo (brácteas e flores liguladas) e sementes (e/ou inflorescencias no seu caso), e “parte verde”, constituída por follas e talos. Cada fracción foi pesada e picada por separado nunha trituradora de forraxes Viking e tomouse unha mostra representativa de aproximadamente 500 g de cada fracción para determinar o seu contido en ma-teria seca e o seu valor nutritivo. En cada data de corte tamén foi realizada unha estimación visual da incidencia do encamado.

A VARIEDADE DE ACEITE MOSTROU UNHA ALTA INCIDENCIA DE PLANTAS ROTAS NA ÚLTIMA DATA DE COLLEITA POR EFECTO DO VENTO

Non existe ata a data información local acerca do compor-tamento agronómico e nutricional de variedades forraxei-ras cando se comparan coas variedades de aceite para seren aproveitadas como ensilado. Nos últimos anos fíxose pre-sente no mercado galego a variedade Rumbosol 91, híbrido cualificado como forraxeira e procedente do Brasil, que foi recentemente inscrita definitivamente no Rexistro de Varie-dades Comerciais do Ministerio. O uso desta variedade foi proposta como alternativa ao cultivo do millo en determina-das circunstancias para incrementar o contido en proteína das rotacións de cultivos forraxeiros na zona de produción leiteira do Deza. A información existente acerca do seu comportamento, comparativamente con outras variedades, provén de América do Sur, en avaliacións realizadas prin-cipalmente en Arxentina (p.e. Romero et al., 2009) e Brasil (p.e. Tomich, 1999), non existindo resultados experimentais obtidos nas condicións agroclimáticas galegas.

OBXECTIVO DO ESTUDOO traballo pretende obter información acerca do compor-tamento produtivo e do valor nutricional de dúas varieda-des híbridas de xirasol, unha de aceite e outra forraxeira, aproveitadas en diferentes estados de madurez a partir da floración en condicións dos secaños húmidos da zona atlántica de Galicia.

MATERIAL E MÉTODOSLocalización e disposición do ensaioLocalizaciónO ensaio levouse a cabo na finca experimental do CIAM sita en Mabegondo, concello de Abegondo (A Coruña), situada na zona costeira atlántica de Galicia, a 100 m de altitude, con solos de textura franco-limosa e clima tem-perado-húmido, de invernos suaves e chuviosos e veráns suaves e relativamente secos.

Variedades, fertilización e sementeiraAs variedades estudadas foron dous híbridos comer-

ciais, un forraxeiro, Rumbosol 91 (R91), e outro oleífero, IMIKO (IMK). A sementeira realizouse o 3 de xullo de 2014 nun terreo previamente ocupado por unha pradei-ra, cunha sementadora de precisión axustada a unha se-paración entre liñas de 0,80 m e 0,15 m entre plantas e unha densidade teórica de 80.000 plantas/ha. As parcelas elementais tiñan unha superficie de 60 m2 (6 m x 10 m) con 12 liñas de 10 m de lonxitude por parcela. O ensaio, que non foi irrigado, recibiu unha fertilización de fondo de 66,6 g/m2 do complexo 15-15-15 equivalentes a 100 kg de N, 100 kg de P

2O

5 e 100 kg de K

2O por hectárea.

HerbicidasA variedade R91 foi tratada en preemerxencia (4 de xu-

llo) co herbicida Challenge (materia activa Aclonifen 60 %), a dose de 2,75 L/ha. No caso da variedade IMK, ao tratarse dun tipo Clearfield (variedades resistentes á ma-teria activa Imazamox, eficaz contra malas herbas de fo-lla ancha principalmente), o tratamento aplicado foi en postemerxencia, coa planta en estado de 12 follas (11 agos-to) co herbicida Pulsar 40 (Imazamox 40 g/L), a dose de 1 L/ha con 0,1 % dun mollante non iónico (Agral).

Planta de Rumbosol 91 en floración (estado R5.3)


AGRICULTURA 188

Táboa 1. Temperatura media e precipitación acumulada durante os meses do ensaio

Mes2014 Media dos últimos 10 anos

(2005-2014)

T.ª media °C Precipitación, mm T.ª media °C Precipitación,

mmXullo 19,0 54 17,0 51

Agosto 18,3 40 18,6 36Setembro 19,1 41 18,6 33Outubro 16,6 54 17,4 41

Figura 1. Velocidade do vento e dos refachos durante o ciclo do cultivo

80

70

60

50

40

30

20

10

0

1-xull

8-xull

15-xu

ll

22-xu

ll

29-xu

ll5-a

go

12-ag

o

19-ag

o

26-ag

o2-s

et9-s

et

16-se

t

23-se

t

30-se

t7-o

ut

14-ou

t

21-ou

t

Velocidade do vento (km/h) Refacho (km/h)

O establecemento do cultivo foi en xeral satisfactorio e no posterior desenvolvemento non se apreciaron proble-mas de pragas ou enfermidades ou de ataques de paxaros. O control das malas herbas na variedade R91 foi adecua-da, pero na variedade IMK os resultados da aplicación en postemerxencia do herbicida non foron completamente satisfactorios, observándose unha maior presenza de espe-cies non desexadas (Spergula spp., Chenopodium spp. e di-ferentes especies gramíneas) neste tratamento, comparado co da outra variedade.

AS CATRO DATAS DE CORTE DENOMINÁRONSE F, F+2, F+4 E F+6 INDICANDO AS SEMANAS TRANSCORRIDAS DESDE O INICIO DA FLORACIÓN

Análise de mostrasO contido en materia seca (MS) das mostras realizouse

mediante secado en estufa de aire forzado a 80 °C durante 16 h, sendo posteriormente moídas a 1 mm nun muíño de martelos Christy and Norris. Os contidos en materia or-gánica (MO), proteína bruta (PB), fibra neutro deterxente (FND), fibra ácido deterxente (FAD), lignina (LAD), ex-tracto etéreo (EE), carbohidratos solubles en auga (CSA) e a dixestibilidade in vitro da materia orgánica (IVDMO) estimáronse mediante espectrofotometría NIRS, utili-zando as calibracións desenvoltas no CIAM por Pereira-Crespo et al. (2014). O valor de enerxía neta leite (ENL) das mostras da parte verde calculouse a partir do valor de IVDMO e de MO utilizando a expresión ENL (Mcal/kg MS)= (178 x IVDMO x MO + 0,008 x IVDMO2 x MO2) x 10-6 obtida a partir de Flores et al., (2005) e onde IVDMO está expresado en porcentaxe e MO en % MS. Dado que a obtención das calibracións NIRS se realizou con mostras de capítulo e de sementes desengraxadas can-do EE superaba o 4 % MS, ao valor de ENL das mostras de capítulo sumóuselle o resultado da expresión ENL

aceite

(Mcal/kg MS)= (EE-4) x 0,049, onde ENLaceite

é a ener-xía neta leite proporcionada polo extracto etéreo aceite en exceso do 4 % MS, para o cal se considerou que a achega de ENL do aceite é de 4,9 kcal g-1 (FEDNA, 2010). O valor de ENL foi posteriormente transformado en unida-des forraxeiras leite (UFL), considerando que unha UFL equivale a 1,7 Mcal ENL (Vermorel, 1989).

RESULTADOS E DISCUSIÓNO ensaio levouse a cabo segundo o previsto durante un verán algo máis cálido e notablemente máis chuvioso do habitual, no que a precipitación acumulada durante os meses do cultivo foi un 18 % superior á media dos últi-mos 10 anos (táboa 1). Dado que o cultivo do xirasol pode presentar problemas de encamado, sobre todo en colleitas tardías, é interesante salientar a presenza de fortes refachos de vento, superiores a 65 km/h a mediados de setembro e de outubro, nas proximidades da 2.ª e da 4.ª data de colleita (figura 1).

Planta de variedade IMIKO en floración (estado R5.7)

es el momento.

Financiaciónexcepcionalcon tu PAC.

mejores condiciones de(1).

contratando un (2)

(3).


AGRICULTURA 190

Táboa 2. Estado fenolóxico e incidencia do encamado das variedades R91 e IMK nas diferentes datas de colleita

VariedadeData de corte

04/09/2014 18/09/2014 02/10/2014 21/10/2014F F+2 F+4 F+6

Estado de crecemento segundo escala Schneiter e Miller (1981)

R91 R4-R5 R5.9 R6 R8-R9

IMK R5 R6 R7 R9

Días tras sementeira 63 77 91 110

Encamado

R91 0 % 0 % 0 % 5 %

IMK 0 % 0 % 10 % 40 %

A incidencia do encamado no cultivo foi nula para am-bas as variedades nas dúas primeiras datas de colleita. A partir de aquí, a variedade IMK mostrouse máis sensible ao encamado ca R91, mostrando IMK na terceira data (comezos de outubro) un 10 % de encamado (talos rotos a uns 20-50 cm de altura), incidencia que se elevou ata un 40 % na última data de corte, coincidindo co forte vento rexistrado a mediados de outubro, mentres que a varieda-de R91 se mostrou moito menos sensible, con valores de encamado do 0 % e do 5 % nas datas terceira e cuarta res-pectivamente. O maior porte e menor grosor do talo de IMK comparado con R91 (138 cm e 2,5 cm vs. 128 cm e 4,0 cm respectivamente) poden explicar, aparentemente, as devanditas diferenzas.

Efecto da variedade Rendemento e contido de materia seca Os valores medios relativos ao rendemento, á compo-

sición química e ao valor nutricional da planta enteira, e as fraccións de parte verde e capítulo por variedade mós-transe na táboa 3. Os rendementos medios obtidos no conxunto das catro datas de corte foron de 6,1 t MS/ha para IMK e de 6,7 t MS/ha para R91 producindo a variedade forraxeira un 10,6 % máis en comparación coa variedade de aceite. As diferenzas para o rendemento me-dio en enerxía neta amplíanse a favor da variedade R91 (+18,1 %). Os valores medios de MS da planta enteira foron baixos, sendo de 20,8 e de 19,7 % para a planta enteira, de 18,4 e 17,5 % para a parte verde e de 24,1 e 22,8 % para o capítulo, respectivamente, para IMK e R91, sinalándose un menor valor, aínda que non significativo, para a variedade forraxeira.

Na táboa 2 móstranse o estado fenolóxico (escala de Schneiter e Miller, 1981) e a incidencia do encamado de ambas as variedades nas diferentes datas de corte. Conven-cionalmente as catro datas denomináronse F, F+2, F+4 e F+6 indicando as semanas transcorridas desde o inicio da floración, se ben o estado de desenvolvemento preciso en cada data foi lixeiramente diferente entre as dúas varieda-des por mor da súa diferente precocidade. Na primeira data de colleita (3 de xullo) IMK mostra un estado de floración plena, no que os pétalos amarelos de todas as plantas son visibles e do 30 ao 50 % das plantas están en estado R5.5 (as inflorescencias fértiles do capítulo están abertas na me-tade do percorrido da periferia cara ao centro do capítulo), mentres que na variedade R91 algunhas plantas aínda non abriran de todo a flor e das plantas florecidas menos dun 30 % chegaron ao estado R5.5. Na segunda data, dúas se-manas despois, IMK chegou ao estado R6 (no que a flora-ción xa se completou, os grans están formados e os pétalos amarelos están murchos), mentres que R91 está ao final da floración. Transcorridas outras dúas semanas, na terceira data de colleita IMK acadou o estado R7-R8, no que as sementes xa cheas tiñan consistencia leitosa-pastosa e o capítulo ía tomando progresivamente unha cor que vira do amarelo ao marrón pola parte anterior (zona de inserción co talo), mentres R91 acadaba o estado R6-R7, intermedio entre a floración completa e o estado de gran leitoso. Final-mente, na última data de colleita (que se tivo que pospoñer catro días pola ocorrencia de chuvia na data prevista) IMK chegou ao estado R9, de madurez fisiolóxica, coas semen-tes de consistencia sólida, follas murchas e a parte ante-rior do capítulo de cor marrón, mentres que a metade das plantas de R91 estaba aínda en estado R8. Globalmente, a estimación da diferenza de precocidade entre a variedade IMK e a R91 é de 7-10 días a floración completa, mantén-dose ao longo de todo o ciclo de cultivo.

Parcela da variedade Rumbosol 91 a final da floración (estado R5.9)

A VARIEDADE FORRAXEIRA PRODUCIU UN 10 % MÁIS DE MATERIA SECA E UN 18 % MÁIS DE ENERXÍA NETA POR HECTÁREA COMPARADA COA VARIEDADE DE ACEITE


AGRICULTURA 192

Táboa 3. Rendemento en materia seca, composición e valor nutricional da planta enteira e das fraccións parte verde e capítulo das variedades IMK e R91

Planta enteira Variedade RDT MS MO PB FND FAD LAD EE CSA IVDMO ENL UFL

IMK 6,1 20,8 87,0 9,9 44,3 32,7 7,1 8,0 13,0 62,1 1,43 0,84R91 6,7 19,7 88,0 9,8 41,9 30,7 7,0 7,5 17,1 65,1 1,51 0,89

p ns ns ns ns ** * ns ns ** * * * Parte verde

Variedade PCT MS MO PB FND FAD LAD EE CSA IVDMO ENL UFLIMK 58,5 18,4 85,5 8,2 52,3 40,7 9,0 1,3 11,3 55,0 1,02 0,60R91 59,4 17,5 85,1 8,4 47,9 38,2 8,3 1,5 15,5 58,5 1,09 0,64

p ns ns ns ns ** * * * * ** ** **Capítulo

Variedade PCT MS MO PB FND FAD LAD EE CSA IVDMO ENL UFLIMK 41,5 24,1 88,1 11,8 30,1 25,7 6,8 16,6 16,4 62,6 1,85 1,09R91 40,6 22,8 89,0 11,4 29,6 22,9 6,9 15,1 21,6 66,7 1,89 1,11

p ns ns ns * ns ** ns * *** * ns ns

IMK: variedade IMIKO; R91: variedade Rumbosol 91; RDT: rendemento (t MS/ha); PCT: porcentaxe de cada fracción na materia seca da planta; MS: materia seca (%); MO: materia orgánica (% MS); PB: proteína bruta (% MS); FND: fibra neutro deterxente (% MS); FAD: fibra ácido deterxente (% MS); LAD: lignina (% MS); EE: extracto etéreo (% MS); CSA: carbo-hidratos solubles en auga (% MS); IVDMO: dixestibilidade in vitro da ma-teria orgánica (%); ENL: enerxía neta leite (Mcal/kg MS); UFL: unidades forraxeiras leite (kg-1 MS); p: significación do test F no ANOVA; nivel de significación: ns: non significativo; *p<0,05; ** p<0,01; *** p<0,001

Relación entre as fraccións parte verde e capítuloNon se observaron diferenzas entre as variedades IMK

e R91 nas porcentaxes que representan as dúas fraccións na materia seca total (58,5 e 59,4 % para a parte verde e 41,5 e 40,6 % no capítulo para as variedades IMK e R91 respectivamente). Cando se considera a enerxía neta total da planta, a achega do capítulo supera á da parte verde, sendo máis alta para a variedade de aceite comparada coa forraxeira (valores medios para IMK e R91 de 44,5 e 47,3 % respectivamente para a parte verde, e de 55,5 e de 52,7 % para o capítulo da planta).

Composición químicaO contido proteico das dúas variedades foi moi seme-

llante, con valores de PB de 9,8-9,9 % MS na planta en-teira, de 8,2-8,4 % MS na fracción parte verde e de 11,8 -11,4 para o capítulo. Alén disto, a variedade forraxeira tendeu a mostrar un mellor valor nutricional comparado coa variedade de aceite. Na planta enteira os valores de FND (44,3 e 41,9 % MS), de FAD (32,7 e 30,7 % MS) e de CEL (27,0 e 25,0 % MS) foron entre un 5 e un 7 % inferiores para R91 comparado con IMK, seguíndose a mesma tendencia nas fraccións parte verde e capítulo, con menores valores de fibra na variedade forraxeira. Os valores de lignina da planta enteira foron altos (7,1-7,0 % MS), sendo significativamente superiores para a variedade IMK comparada con R91 na parte verde (9,0 vs. 8,3 % MS) pero non no capítulo (6,8 vs. 6,9 % MS). A cantidade de graxa (EE) foi superior para a variedade de aceite com-parada coa forraxeira (8,0 e 7,5 % MS na planta enteira e 16,6 e 15,1 % MS no capítulo), non obstante, unicamente nesta fracción a diferenza foi significativa, cun 10 % máis de aceite para IMK. Para a variedade forraxeira R91 desta-ca o maior contido de carbohidratos solubles en auga (azu-cres), con valores un 28-37 % superiores aos de IMK, o cal é un aspecto moi importante para asegurar unha correcta fermentación no silo. Braithwaite (1987) sinala a relación entre o contido en azucres (CSA) e o nitróxeno (N) na MS da planta como indicativo da aptitude para ensilar dun cultivo, e indica un valor umbral de 6,0 por debaixo do cal habería risco de mala fermentación. Seguindo este criterio, a relación CSA/N media de IMK (8,20) e de R91 (10,9) supera o devandito valor e por tanto indicaría que é posible obter ensilados ben fermentados atendendo a este criterio, sobre todo no caso da variedade forraxeira.

Dixestibilidade e concentración enerxéticaA dixestibilidade da materia orgánica (IVDMO) foi así

mesmo maior para a variedade R91, o cal concorda co me-nor contido en fibra e maior concentración de carbohidra-tos non estruturais na materia seca da variedade forraxeira. O valor medio de enerxía neta leite da planta enteira foi tamén superior (+5,5 %) para a variedade R91 comparada coa IMK (1,51 vs. 1,45 Mcal/kg MS). Isto tamén acon-teceu na parte verde da planta (+6,8 %), mentres que no capítulo as diferenzas non foron significativas, con valores medios (en Mcal ENL/kg MS) para as variedades R91 e IMK respectivamente de 1,09 e 1,02 para a parte verde e de 1,89 e 1,85 para o capítulo.

Parcela da variedade IMIKO na segunda data de corte (estado R6)

UNHA DAS DESVANTAXES DO XIRASOL APROVEITADO PARA ENSILAR É O SEU BAIXO CONTIDO EN MATERIA SECA, O QUE PODE CONSTITUÍR UN FACTOR LIMITANTE NA REALIZACIÓN DE ENSILADOS


AGRICULTURA 194

Efecto da data de colleitaRendementoNa figura 2 obsérvase a evolución do rendemento en MS

por hectárea de ambas as variedades durante as catro da-tas de corte. O rendemento de materia seca da variedade IMK incrementouse 200 kg MS día/ha dende a primeira á segunda data de corte, non variando practicamente no se-gundo intervalo (entre F+2 e F+4) e descendendo aproxi-madamente un 30 % na data final con relación ao tercei-ro aproveitamento, o que se relaciona co forte encamado observado na última fase do cultivo para esta variedade. A variedade R91 presentou un comportamento diferen-te, observándose un aumento da produción nos interva-los primeiro (F a F+2) e segundo (F+2 a F+4) a un ritmo diario de 250 e 100 Kg MS/ha respectivamente, mentres que o rendemento obtido na última data de corte foi un 12 % inferior ao recollido dúas semanas antes, na data F+4. O rendemento de MS por hectárea iguálase entre as dúas variedades na segunda data de corte, sendo superior para R91 comparado con IMK a partir deste momento (+14,8 % en F+4 e +44 % en F+6). Parte destas diferenzas poden atribuírse a que a variedade R91 é máis tardía e, por tanto, acada o punto máximo de acumulación de biomasa máis tarde que a variedade de aceite IMK. Alén deste aspecto, as elevadas perdas por encamado na última data contribúen a explicar as elevadas diferenzas de rendemento observadas neste momento a favor da variedade forraxeira.

Non obstante, os rendementos obtidos por IMK son se-mellantes aos observados no CIAM en ensaios anteriores realizados nos anos 2012 e 2013, onde con sementeiras máis precoces (mediados de xuño) e coa colleita realizada a finais de setembro unhas 4 ou 5 semanas tras a floración obtivéronse rendementos de 7,1 e 7,8 t MS/ha, sen que nestes traballos se observase incidencia apreciable de en-camado. En canto aos rendementos observados pola varie-dade R91, son en xeral comparables cos proporcionados na bibliografía. Por exemplo, en ensaios realizados no Brasil, Gonçalves et al. (1999) sinalan rendementos de entre 6,1 e 6,9 t MS/ha cando o corte se facía entre os 30 e os 44 días tras a floración, reducíndose posteriormente por baixo das

5,0 t MS/ha aos 51 días, coa planta xa madura. Tomich et al. (2003) comparando distintos híbridos para a produción de ensilado apuntan rendementos medios de 7,7 t MS/ha para a variedade R91, recollida aos 116 días tras a semen-teira, con máis do 90 % de grans maduros. Pola súa banda Mello et al. (2006) indican rendementos para R91 recolli-do aos 97 días tras a sementeira de entre 4,2 e 5,9 t MS/ha. Finalmente, Romero et al. (2009), en ensaios realizados en Arxentina, sinalan rendementos superiores (12,6 t MS/ha) para a variedade R91 recollida en estado de madurez fisiolóxica e 22 % de MS.

Figura 2. Evolución do rendemento por hectárea de materia seca das variedades R91 e IMK nas diferentes datas de corte

9.0008.0007.0006.0005.0004.0003.0002.0001.000

0

Ren

dem

ento

(kg

MS

/ha)

Momento de corte

F F+2 F+4 F+6

IMKR91

Evolución da proporción das fraccións parte verde e capítuloNas táboas 4 e 5 móstrase a evolución da composición

química e valor nutricional da planta enteira, parte verde e capítulo das dúas variedades nas catro datas de corte. Pó-dese observar que, conforme avanza a madurez do cultivo, a achega do capítulo á biomasa total aumenta claramente, pasando a contribución desta fracción desde o 16,4 e 13,1 % da MS na primeira data (F) ao 47,8 e 57,2 % na última data (F+6) nas variedades IMK e R91, respectivamente. A tendencia na evolución das porcentaxes da parte verde e do capítulo pode considerarse como normal no proceso de maduración da planta, coa sinalada excepción da variedade IMK na última data de corte, na cal a achega do capítulo á biomasa total da planta é un 14 % inferior ao valor da data anterior, atribuído ao efecto do encamado. Demarquilly e

Capítulo da variedade Rumbosol 91 no estado R6

Planta de Rumbosol 91 en estado R7


AGRICULTURA 195

Andrieu (1972) indican que na madurez fisiolóxica do xi-rasol a porcentaxe do capítulo sitúase ao redor do 60 %, valor próximo ao observado neste traballo para a variedade R91. Non obstante, hai unha gran variabilidade na biblio-grafía en canto á relación entre o capítulo e a biomasa total da planta do xirasol mesmo para a mesma variedade, in-dicando unha forte influencia de factores ambientais e de manexo sobre este parámetro. Así, para a variedade R91 recollida entre os 30 e 51 días tras a floración, Gonçalves et al. (1999) indican valores da porcentaxe de capítulo de en-tre 24,7 e 33,3 % da MS, mentres que Tomich et al. (2003) sinalan que para esta variedade o citado valor é inferior ao da media doutros 11 xenotipos híbridos (36,4 % para R91 vs. 46,7 % de media para o resto) e Noguera et al. (2006) indican para esta fracción e a mesma variedade un valor próximo ao 50 % do total da MS das plantas cortadas aos 116 días tras a sementeira.

Materia secaOs valores de materia seca da planta de xirasol e as súas

fraccións aumentaron desde a floración co avance da madu-rez, sendo observados valores medios entre a primeira e a última data para as dúas variedades de 14,1 e 22,8 % para a planta enteira, de 14,4 e 23,1 % para a parte verde e de 16,5 e 37,8 % para o capítulo. Como indican diversos autores, entre eles Demarquilly e Andrieu (1972), unha das desvantaxes do xirasol aproveitado para ensilar é o seu baixo contido en materia seca, o que pode constituír un factor limitante na

realización de ensilados, posto que cando a forraxe se ensila con valores de MS inferiores ao 25 % pode haber perdas ele-vadas de nutrientes en forma de efluentes e risco de fermen-tación butírica coa conseguinte redución do valor proteico do ensilado e da apetecibilidade do mesmo para o gando. Desde este punto de vista son preferibles aproveitamentos tardíos do xirasol a fin de incrementar o contido en MS da colleita, de forma compatible coa optimización de enerxía e de proteína por hectárea.

SON PREFERIBLES APROVEITAMENTOS TARDÍOS DO XIRASOL A FIN DE INCREMENTAR O CONTIDO EN MATERIA SECA DA COLLEITA, DE FORMA COMPATIBLE COA OPTIMIZACIÓN DE ENERXÍA E DE PROTEÍNA POR HECTÁREA

EN CUALQUIER LUGAR Y PARA TODAS LAS TAREAS. LISTO PARA TRIUNFAR.

Diseñado y construido para fruticultores profesionales, en busca de una máquina compacta con un rendimiento excepcional y capaz de trabajar

con máxima capacidad en viñedos, huertos y campos de avellana, la nueva serie de tractores T3F se mueven entre hileras con impresionante

agilidad y ofrecen un excelente rendimiento en las labores de pulverización, cultivo y transporte por carretera. En el segmento de los tractores

compactos para marcos de plantación, entre las hileras de su explotación solo hay sitio para lo mejor. Sólo hay sitio para New Holland.

NUEVO T3F. TRACTOR COMPACTO HECHO A MEDIDA PARA MOVERSE ENTRE HILERAS. PREMIO MEJOR TRACTOR ESPECIALIZADO 2015.

www.newholland.es

NEW HOLLAND TOP SERVICE 00800 64 111 111 ASISTENCIA E INFORMACIÓN 24/7. *La llamada es gratuita desde teléfono fijo. Antes de llamar con su teléfono móvil, consulte tarifas con su operador.

lub

rica

nte

sB

TS


AGRICULTURA 196

Composición químicaO comportamento das dúas variedades nas diferen-

tes datas de corte, en canto á variación de composición química, dixestibilidade e concentración enerxética da planta enteira, seguiu modelos moi semellantes, agás para os contidos de azucres e de aceite. O contido en cinzas (expresado como 100-MO) da planta enteira de xirasol seguiu unha tendencia cuadrática, sen diferenzas entre variedades, acadando o valor mínimo (9,9 % MS) ás dúas semanas da floración (data F+2) para aumentar posteriormente co avance da madurez ata case duplicar o valor anterior, chegando a 16 % MS na última data (F+6). Este comportamento débese ás variacións acontecidas no capítulo, toda vez que a concentración de cinzas na par-te verde se mantivo practicamente constante ao longo de todo o ciclo arredor do 15 % de MS. Tampouco se obser-varon diferenzas entre variedades na evolución do conti-do proteico da planta enteira, na cal o valor máximo de PB se mostra no corte realizado na floración (11,1 % MS) para descender aproximadamente 1,5 puntos no seguinte corte e manterse sen cambios apreciables ao redor do 9,5 % MS no resto do ciclo. O contido en FND mantívose relativamente constante ao longo do ciclo (valores me-dios entre variedades de 42,0 a 44,0 % MS) e aumentou, no caso da FAD, desde un valor medio de 29,6 % MS na floración a 34,7 % MS na última data de corte, transco-rridas seis semanas.

A evolución da concentración na planta de xirasol de azucres (CSA) e de aceite (EE) co avance de madurez segue unha tendencia inversa, como era de agardar, dado que a acumulación de lípidos nas sementes se realiza a expensas dos azucres sintetizados pola planta. O valor de CSA mantense ao redor do 18,0-19,0 % MS nas dúas primeiras datas de corte para descender progresivamente a continuación acadando valores medios do 16,7 % MS ás catro semanas tras a floración e de 6,4 % MS na última data de corte. O valor de EE, polo contrario, mantense por baixo do 4 % MS ata a segunda semana tras a floración, aumentando posteriormente de forma practicamente li-neal ata acadar o 15,4 % MS na última data. A varieda-de de aceite IMK mostra un incremento máis rápido do contido en aceite ata a terceira data de corte, comparado

coa variedade forraxeira R91, a cal non obstante ten un contido en EE máis alto no último corte, probablemente como consecuencia da maior incidencia do encamado e perda de sementes no último aproveitamento para IMK. Diversos autores suxiren que un contido en azucres arre-dor do 12-16 % MS sería suficiente para lograr unha boa fermentación no silo (Demarquilly, 1986; Chamberlain e Wilkinson, 1996), polo que o estado da planta ata as catro semanas tras a floración permitiría cumprir este obxecti-vo. Seguindo o sinalado criterio de Braithwaite (1987), o valor da relación CSA/N para IMK e R91 é superior ao valor umbral de 6,0 (sinalado como límite para unha boa fermentación no silo) nas tres primeiras datas de corte, con valores entre 10,2 e 7,7 para IMK e entre 9,9 e 14,5 para R91. Pola contra, o ratio CSA/N cae por debaixo do sinalado umbral na última data de corte, tanto para R91 (5,2) coma, particularmente, para IMK (3,0), alertando dunha menor dispoñibilidade de sustrato carbonado para a fermentación no silo.

Dixestibilidade e concentración enerxéticaO valor da dixestibilidade (IVDMO) descendeu desde

o 70,2 % na floración ata o 53,6 % ás seis semanas, cun comportamento moi semellante entre as dúas variedades. O descenso é particularmente importante no último inter-valo, entre as fases F+4 e F+6, no que o valor de IVDMO baixa 12 puntos en dúas semanas (-0,85 puntos/día). Ten-do en conta a achega de enerxía do aceite das sementes, o valor de ENL segue unha tendencia cuadrática, con valores medios entre variedades (en Mcal/kg MS) que parten de 1,37 e 1,33 nos estadios iniciais F e F+2, ascenden a un valor máximo de 1,65 en F+4 e descenden a 1,52 na última data de corte en F+6. É de salientar que a concentración máxima de enerxía na planta de xirasol se consegue ás ca-tro semanas tras a floración para as dúas variedades. Esta evolución é o resultado de combinar o fluxo de enerxía que ten lugar desde a fracción parte verde ata o capítulo co avance da madurez (descenso de ENL na parte verde e aumento no capítulo) coa variación das achegas respectivas de ambas as fraccións á biomasa total da planta ao longo do cultivo.

Parcela de IMIKO no momento óptimo para ensilado (estado R8) con MS próxima ao 25 %

Vista da variedade IMIKO en estado R7-R8


AGRICULTURA 197

Táboa 4. Evolución do rendemento en materia seca, composición química e valor nutricional da planta enteira e das fraccións parte verde e capítulo das variedades IMK e R91 nas diferentes datas de colleita

Planta enteira

Variedade Data RDT MS MO PB FND FAD LAD EE CSA IVDMO ENL UFL

IMK

F 4,5 15,1 86,6 10,9 43,1 29,7 7,4 1,8 17,9 69,1 1,35 0,79

F+2 7,3 15,6 89,6 9,4 44,9 32,3 6,2 4,4 17,2 64,3 1,32 0,77

F+4 7,4 18,2 88,5 9,8 44,0 32,4 6,7 11,7 12,1 62,1 1,60 0,94

F+6 5,2 23,5 83,3 9,6 45,2 36,4 8,1 14,1 4,7 53,1 1,44 0,85

R91

F 3,7 13,2 85,6 11,4 41,4 29,4 8,1 1,5 18,1 71,2 1,38 0,81

F+2 7,3 15,1 90,6 9,2 43,6 30,2 6,4 2,6 20,7 66,1 1,35 0,80

F+4 8,5 17,8 91,0 9,2 40,5 30,1 5,8 9,4 21,4 69,1 1,70 1,00

F+6 7,5 22,1 84,8 9,6 42,2 33,1 7,8 16,6 8,1 54,2 1,61 0,95

p * ns ns ns ns * ** ** ns ns ns

IMK: variedade IMIKO; R91: variedade Rumbosol 91; RDT: rendemento (t MS/ha); MS: materia seca (%); MO: materia orgánica (% MS); PB: pro-teína bruta (% MS); FND: fibra neutro deterxente (% MS); FAD: fibra áci-do deterxente (% MS); LAD: lignina (% MS); EE: extracto etéreo (% MS); CSA: carbohidratos solubles en auga (% MS); IVDMO: dixestibilidade in vitro da materia orgánica (%); ENL: enerxía neta leite (Mcal/kg MS); UFL: unidades forraxeiras leite (kg-1 MS); p: significación do test F no ANOVA; nivel de significación: ns: non significativo; *p<0,05; ** p<0,01; *** p<0,001

Os valores de composición química observados no presente traballo son comparables, en xeral, cos referidos por outros autores. Gonçalves et al. (1999) citan valores de PB para a variedade R91 de entre 9,9 e 7,0 % MS cando se recollía entre os 30 e os 51 días tras a floración. Tamén para a mesma varie-dade Hill et al. (2003) sinalan para colleitas realizadas entre os 97 e 112 días (estados R7 a R9) valores de PB de 10,0 e 9,3 % MS e de EE de 9,9 a 14,3 % MS, mentres Noguera et al. (2006) indican valores de PB do 11,7 % e de EE do 17,8 % cando se corta a planta aos 116 días de crecemento, citando Mello et al. (2006) valores de PB entre 9,4 e 14,5 % MS e de FND entre 40,6 e 48,7 % MS para planta sementada en diferentes épocas cortada aos 97 días. Finalmente, Romero et al. (2009) citan tamén para a variedade R91 cortada nos estados R7 e R9 valores (en % MS) de 9,6 e 8,3 para PB; de 37,9 e 40,1 para FND e de 15,1 e 13,4 para EE. Para a varie-dade IMK cortada entre os 90 e os 105 días de crecemento en ensaios realizados no CIAM nos anos 2013 e 2014 obti-véronse valores medios anuais de composición química (en % MS) de MO 90,1; PB 6,2; FND 41,5; FAD 33,7; EE 15,3 e CSA 14,1, mentres que os de dixestibilidade (IVDMO) e enerxía neta leite (ENL) foron de 51,0 % e 1,53 Mcal/kg MS respectivamente. En ensaios realizados nos secaños húmidos do norte de Navarra, Mangado (2004) cita valores de PB en-tre 7,1 e 8,7 % MS e de FND entre 46,2 e 47,5 %MS para unha variedade de aceite cortada con 80 días de crecemento e plantada a diferente densidade.

Táboa 5. Evolución do rendemento en materia seca, composición química e valor nutricional das fraccións parte verde e capítulo das variedades IMK e R91 nas diferentes datas de colleita

Parte verdeVariedade Data PCT MS MO PB FND FAD LAD EE CSA IVDMO ENL UFL

IMK

F 83,6 15,3 86,1 10,5 45,7 31,5 9,2 1,0 18,5 67,4 1,30 0,77F+2 53,3 17,6 85,7 7,8 52,4 40,3 7,7 1,6 12,9 54,1 1,00 0,59F+4 44,7 16,7 85,0 8,4 51,4 40,9 9,2 1,4 11,2 55,4 1,02 0,60F+6 52,2 24,0 85,2 6,2 59,9 50,2 9,9 1,4 2,6 43,3 0,77 0,45

R91

F 86,9 13,5 85,0 10,3 42,2 33,0 8,5 1,1 19,2 67,3 1,28 0,75F+2 57,2 16,7 85,0 8,4 48,2 36,9 7,2 1,8 16,6 57,6 1,06 0,63F+4 50,5 17,5 85,7 8,0 46,9 37,8 7,6 1,4 19,9 61,1 1,15 0,68F+6 42,8 22,2 84,7 7,0 54,2 45,3 9,9 1,8 6,4 48,1 0,86 0,50

p *** ** ns ns ns ns * ns * * *** ***

CapítuloVariedade Data PCT MS MO PB FND FAD LAD EE CSA IVDMO ENL UFL

IMK

F 16,4 17,1 84,8 13,4 32,7 23,8 9,4 4,8 14,7 74,0 1,47 0,87F+2 46,7 15,1 92,8 10,0 32,2 25,3 5,2 8,6 27,6 70,3 1,72 1,01F+4 55,3 28,2 88,7 11,7 29,5 27,8 5,7 24,8 15,2 53,8 2,05 1,21F+6 47,8 35,9 86,2 12,1 25,9 26,0 6,7 28,4 8,2 52,3 2,16 1,27

R91

F 13,1 15,9 84,3 13,4 31,5 22,4 10,9 4,4 16,0 71,0 1,37 0,81F+2 42,8 13,7 92,5 9,0 32,1 23,7 5,6 3,7 33,5 77,8 1,70 1,00F+4 49,5 21,8 90,8 10,3 30,1 22,5 4,9 18,1 26,0 64,4 2,01 1,18F+6 57,2 39,6 88,4 12,8 24,9 22,8 6,3 34,2 10,7 53,3 2,50 1,47

p *** *** ** ** ns ns *** *** *** *** *** ***

IMK: variedade IMIKO; R91: variedade Rumbosol 91; PCT: porcentaxe de cada fracción na materia seca da planta; MS: materia seca (%); MO: materia orgánica (% MS); PB: proteína bruta (% MS); FND: fibra neutro deter-xente (% MS); FAD: fibra ácido deterxente (%MS); LAD: lignina (%MS); EE: extracto etéreo (%MS); CSA: carbohidratos solubles en auga (% MS); IVDMO: dixestibilidade in vitro da materia orgánica (%); ENL: enerxía neta leite (Mcal/kg MS); UFL: unidades forraxeiras leite (kg-1 MS); p: sig-nificación do test F no ANOVA; nivel de significación: ns: non significativo; *p<0,05; ** p<0,01; *** p<0,001

Parte anterior do capítulo dunha planta de IMIKO mostrando a coloración no momento óptimo de colleita

OS RESULTADOS INDICAN QUE O CORTE AO REDOR DAS 3-4 SEMANAS TRAS A FLORACIÓN (ENTENDIDA ESTA COMO O MOMENTO NO QUE O 50 % DAS PLANTAS ESTÁN EN ESTADO APROXIMADO R5.5) PERMITE MAXIMIZAR O RENDEMENTO EN MATERIA SECA E ENERXÍA POR HECTÁREA


AGRICULTURA 198

MOMENTO ÓPTIMO DE COLLEITADebido á diferente precocidade das variedades IMK e R91 e ao feito de que os cortes se fixeron a unha data fixa a partir dos 63 días tras a sementeira (estado F) ata seis se-manas máis tarde (estado F+6), a obtención da regresión do rendemento sobre os días de cultivo permite obter unha idea máis precisa do comportamento das dúas variedades e estimar a idade da planta que maximiza a produción por hectárea. Na figura 3 móstranse os valores medios obser-vados para cada variedade en cada data de corte e as curvas que definen o patrón de acumulación de MS e ENL das variedades. A relación entre o rendemento e os días de cre-cemento do cultivo, individualizada para cada variedade, vén dado polas seguintes ecuacións: y=-30,56 + 0,8712 x -0,00496 x2 para a variedade IMK e y=-35,36 + 0,9383x – 0,00496 x2 para R91 , onde “y” é a produción en t MS/ha e “x” os días entre a sementeira e o corte da planta. O axuste conxunto para as dúas variedades (R2=0,88; p<0,0001 para o rendemento de MS/ha e R2=0,89; p<0,0001 para o ren-demento de ENL/ha) móstrase na táboa 6.

Considerando as dúas variedades, a data de colleita que maximiza a produción de MS por hectárea é aproxima-damente entre tres e catro semanas despois da floración, estando influenciada esta data pola diferente precocidade das variedades. Obsérvase un máximo de produción para a variedade de aceite IMK aos 87 días de crecemento do cultivo, mentres que para a variedade forraxeira R91 este punto se atrasa ata os 94 días.

Figura 3. Axuste de curvas de rendemento de materia seca por hectárea para as variedades IMK e R91 en cortes realizados entre os estados F e F+6

10.0

9.0

8.0

7.0

6.0

5.0

4.0

3.0

2.0

Ren

dem

ento

(ton

elad

as M

S/h

a)

Días de cultivo (de sementeira a colleita)

60 67 74 81 88 95 102 109

F+2F F+4 F+6

IMKR91

Os resultados parecen indicar que a colleita da planta de xirasol ao redor das 3-4 semanas tras a floración (entendida esta como o momento no que o 50 % das plantas están en estado aproximado R5.5) permite maximizar o rendemen-to en MS e ENL por hectárea. Neste momento a concen-tración de azucres na planta estaría ao redor do 15-16 % na variedade de aceite e do 21 % na forraxeira, cun contido en MS inferior ao 20 % MS en ambos os casos. Se ben a concentración de azucre na planta no momento de máxi-ma produción parece ser suficiente para conseguir unha boa fermentación, o grao de humidade nesta data pode comprometer a calidade de ensilado toda vez que, como indican McDonald et al., (1991), con valores por debaixo do 20 % MS é posible unha forte actividade clostrídica no

silo, aínda cando a concentración de azucres na planta sexa elevada. Por outra banda, a produción de efluente con este teor de MS pode ascender a uns 250 L/t de forraxe fres-ca, aplicando a relación proposta por Sutter (1957). Baixo este punto de vista e considerando tanto o valor nutricio-nal da planta de xirasol coma a súa aptitude para ensilar, o momento óptimo de corte para o xirasol sementado a comezos de xullo situaríase nunha data máis tardía que a que proporciona o máximo rendemento por hectárea. Pola contra, hai que considerar a menor dispoñibilidade de azucres nos cortes tardíos, o que pode comprometer a calidade da fermentación no silo. Cómpre considerar, por outra banda, que o atraso na colleita nestas circunstancias incrementa o risco de non poder entrar na parcela pola ocorrencia de chuvias, a incidencia de encamado do cultivo e o perigo de ensilar material deteriorado e contaminado con fungos polo perigo potencial para a saúde do gando, así como por poder comprometer a estabilidade aerobia do ensilado favorecendo o seu quecemento unha vez aberto.

Táboa 6. Regresión da produción de MS e ENL por hectárea sobre os días de crecemento do cultivo para as variedades IMK e R91

Intercepto x x2

T. común 1

(IMK)1

(R91)T. común 2

(IMK)2

(R91)T. común

Rendemento de materia seca (t MS/ha)Valor -35,63+ 1 5,07 0 0,9383+ 2 -0,067 0 -0,00496s.e. ± 3,19 ± 1,07 - ± 0,0750 ± 0,0123 - ± 0,00042p *** *** - *** *** - ***

Rendemento de enerxía (Gcal ENL/ha)Valor 64,25+ 1 9,17 0 1,624+ 2 -0,126 0 -0,0084s.e. ± 6,25 ± 2,09 - ± 0,146 ± 0,024 - ± 0,0008p *** *** - *** *** - ***

x: días de crecemento do cultivo (sementeira a colleita); s.e.: erro estándar do parámetro da ecuación; p: significación; Gcal: xigacalorías (x 1.000 Mcal)

En ensaios anteriores feitos no CIAM coa variedade IMK sementada a mediados de xuño e recollida a media-dos-finais de setembro unhas 4-5 semanas tras a floración, o contido en MS da planta no momento do corte situábase entre 23,6 e 25,0 %. Nesta situación o ensilado realizado con máquina embutidora puídose realizar normalmente sen que se observasen perdas elevadas de efluente. En se-menteiras tardías, como é o caso das realizadas no presente traballo, parece máis difícil chegar aos citados valores de MS, en particular para a variedade forraxeira R91 de ci-clo máis longo ca o de IMK, o que aconsellaría adiantar a sementeira unhas dúas semanas. Nesta situación, proba-blemente, podería coincidir o momento de máxima produ-ción por hectárea do cultivo cun contido en MS próximo ao 25 % e unha concentración de azucres suficiente para asegurar unha correcta fermentación no silo.

OBSÉRVASE UN MÁXIMO DE PRODUCIÓN PARA A VARIEDADE DE ACEITE IMIKO AOS 87 DÍAS DE CRECEMENTO DO CULTIVO, MENTRES QUE PARA A VARIEDADE FORRAXEIRA RUMBOSOL 91 ESTE PUNTO SE ATRASA ATA OS 94 DÍAS

[email protected]. 689 233 030 / 649 466 728www.genesdiffusion.com

Distribución en PORTUGAL:

MÀRIO OLIVEIRA [email protected] IND. OVARTel. 256 575 679 / 932 745 762

N.º 3 entre los toros de más de 1.000 hijas

Casi 9.000 hijas en su prueba

Tipo + 2.50; Ubre + 2.00; Patas + 2.00

Altos porcentajes: + 0.15 % Proteínay + 0.22 % Grasa

Más de 43.000 nacimientos registrados

ALTOS

SÓLIDOS

LUGO SUR: BAIXO HOLSTEINTel. 620 563 748 (YAGO) / 638 870 048 (ABEL)

PONTEVEDRA: GANADERÍA O CASTROTel. 669 840 752 (SUSO)

A CORUÑA: XESGATel. 609 218 992

ASTURIAS: TOMÁS PELÁEZTel. 620 948 136

CYPRIPEDE


AGRICULTURA 200

BIBLIOGRAFÍABraithwaite G. D., 1987. Carbohydrate to N ratio and silage

quality. 8th Silage Conference. AFRC Institute for Grassland and

Animal Production, p. 89. Hurley, Reino Unido.

Chamberlain A. T., Wilkinson, J. M., 1996. Feeding the dairy

cow. Chalcombe Publications. 241 pp. Marlow, Bucks, Reino

Unido.

Demarquilly C., 1986. L’ensilage et l’evolution récente des

conservateurs. Bulletin Technique C.R. Z. V.Theix, INRA, 63,

5-12.

Demarquilly C. e Andrieu J. (1972). Chemical composition,

digestibility and ingestibility of whole sunflower plant before

and after ensiling. Ann. Zootech., 21 (2), 147-162.

FEDNA (2010). Tablas FEDNA de composición y valor nutriti-

vo de alimentos para la fabricación de piensos compuestos (3ª edición).

C. de Blas, G.G. Mateos e P. García-Rebollar. 2010. Fundación Es-

pañola para el Desarrollo de la Nutrición Animal. Madrid. 502 pp.

Flores G., González-Arráez A., Castro J., Castro P., Cardelle

M., Fernández-Lorenzo B. e Valladares J. (2005). Evaluación de

métodos de laboratorio para la predicción de la digestibilidad in

vivo de la materia orgánica de ensilajes de hierba y planta entera

de maíz. Pastos, 32, 5-99.

Flores-Calvete G., Fernández-Lorenzo B., Pereira-Crespo S.,

Valladares-Alonso J., Dagnac T., Rersch-Zafra C., González-

Arráez A. e Díaz-Díaz N. (2014a). Produtividade e valor nu-

tricional do xirasol cultivado para forraxe (I). Afriga, 109, 74-84.

Flores-Calvete G., Fernández-Lorenzo B., Pereira-Crespo S.,

Valladares-Alonso J., Dagnac T., Rersch-Zafra C., González-

Arráez A. e Díaz-Díaz N. (2014b). Produtividade e valor nutri-

cional do xirasol cultivado para forraxe (II). Afriga, 112, 68-72.

Gonçalves L. C., Rodriguez N. M., Pereira L. G. R., Rodri-

gues J.A.S., Borges I., Borges A.L.C.C., Saliba E.O.S. ( 1999).

Evaluation of Different Harvest Times of Four Genotypes of

Sunflower (Helianthus annuus L.) for Ensiling. FAO Electronic

Conference on Tropical Silage (1 Sep-15 Dec 1999). http://www.

fao.org/ag/agp/agpc/gp/silage/PDF/7P5.pdf

Hill J.A.G., Fleming J.S., Montanhini Neto R., Camargo H.,

Flemming D.F. (2003) Valor nutricional do girassol (Helianthus

annuus L.) como forrageira. Archives of Veterinary Science. v.8,

n.1, 41-48.

MAGRAMA, (2014). Anuario de Estadística del Ministerio

de Agricultura, Alimentación y Medio Ambiente. Año 2014.

1051pp. Gobierno de España http://www.magrama.gob.es/esta-

distica/pags/anuario/2014/AE_2014_Completo.pdf

Mangado J.M. (2004) Memoria Final del proyecto RTA01-

144-C5-4 “Rotaciones forrajeras convencionales y ecológicas en

la España húmeda”. http://www.itgganadero.com/itg/portal/do-

cumentos2.asp?id=47&d=1

McDonald, P.; Henderson, N.; Heron, S., (1991). The Bioche-

mistry of Silage, 2nd edition. Chalcombe Publications, 340 pp.

Marlow, Bucks, Reino Unido.

Mello R., Nörnberg J.L., Restle J., Neumann M., 5, César de

Queiroz A., Barcellos Costa P., Rodrigues Magalhães A.L., Bi-

tencourt de David D. (2006). Características fenológicas, produ-

tivas e qualitativas de híbridos de girassol em diferentes épocas

de semeadura para produção de silagem. R. Bras. Zootec., v.35,

n.3, p.672-682.

Noguera R R, Gonçalves L C y Pereira L 2006: Calidad de

los ensilajes de cuatro genotipos de girasol (Helianthus annuus)

ensilados con diferentes proporciones de la planta: Materia seca,

fracción nitrogenada, pH y extracto etéreo. Livestock Research for

Rural Development. Volume 18, Article #96.

Pereira-Crespo S., Fernández-Lorenzo B., Valladares-Alonso

J., Díaz-Díaz N., Resch-Zafra C., González-Arráez A., e Flo-

res-Calvete G. (2014). Evolución del rendimiento y calidad del

girasol (Helianthus annuus L.) aprovechado para forraje tras la

floración y desarrollo de calibraciones NIRS para la predicción

del valor nutricional de los componentes morfológicos. Pastos,

44 (2), 19-30.

Romero, L.A., Mattera, J., Redolfi, F. y Gaggiotti, M. (2009)

Silaje de girasol: efecto del momento de corte sobre la produc-

ción y la calidad. Revista Argentina de Producción Animal Vol

29 Supl. 1, 401-610

Schneiter, A.A. e Miller, J.F. (1981). Description of sunflower

growth stages. Crop Science, 21, 901-903.

Sutter, A. 1957. Project nº 307, 74-82. The European Produc-

tivity Agency of the Organization for European Economic Co-

operation. Citado en McDonald et al. (1991).

Tomich, T.R. 1999. Avaliacao das silagens de treze cultivares

de girassol (Helianthus annuus L.) participantes do ensaio nacio-

nal. Belo Horizonte, UFMG, Escola de Veterinaria. Dissertacao.

(Mestrado em Zootecnia).

Tomich T.R., Rodrigues J.A.S., Gonçalves L.C., Tomich

R.G.P., Carvalho A.U. (2003). Potencial forrageiro de cultivares

de girassol produzidos na safrinha para ensilagem. Arquivo Bra-

sileiro de Medicina Veterinária e Zootecnia. Belo Horizonte, v.55,

n.6, 756-762.

Vermorel M. (1989). Energy: the Feed Unit System. En: R. Ja-

rrige (ed). Ruminant nutrition: Recommended allowances and feed

tables, pp 23-32. INRA e John Libbey Eurotext, París-Francia.

CONCLUSIÓNS- A variedade forraxeira foi máis produtiva e amosou un valor nutricional máis elevado que a variedade de aceite, con menor contido de fibra, maior contido de azucres e superior dixestibilidade.- A data de colleita que maximiza o rendemento de ma-teria seca e de enerxía por hectárea sitúase arredor da 3.ª ou 4.ª semana tras a floración da planta para as dúas variedades.- Non obstante, o baixo contido en materia seca das va-riedades, en particular da forraxeira, aconsellaría realizar o

corte da planta para ensilar nun estado de madurez poste-rior ao que maximiza o rendemento.- Non obstante, o baixo teor de azucres na planta en cor-tes tardíos e o risco de condicións climáticas adversas para ensilar máis alá de finais de setembro-comezos de outubro, aconsellan situar a sementeira do xirasol non máis aló de mediados de xuño.- Nesta situación a colleita realizaríase arredor do momento de máxima produción do cultivo, de forma compatible cunhas boas condicións de ensilabilidade da planta.

Coleccionables IMPORTANCIA DE LA GENÉTICA

Ante el escenario de luces y som-

bras que presenta el sector ga-

nadero en los tiempos actuales,

caracterizado más por sombras que

por luces, es deseo de Caussade Se-

mences recordar lo importante que es

optimizar por parte del ganadero los

recursos propios, que puede generar

en su explotación ganadera para su

viabilidad y dentro de estos uno de los

más importantes es obtener un ensila-

do de calidad, ya que forma parte en un

altísimo porcentaje en la ración de sus

animales, por todo ello, a continuación

Caussade recuerda los factores y prio-

ridades a tener cuenta a la hora de ele-

gir una variedad de maíz para ensilado

y conseguir el máximo rendimiento del

cultivo.

Caussade le recomienda que lea bien

el articulo y que al finalizar su lectura

extraiga una conclusión ,que le sirva

de ayuda para elegir la mejor varie-

dad y también para erradicar de su

modus operandi a la hora de realizar

la compra de la variedad, ciertas ac-

ciones no adecuadas basadas en ba-

tallas de precio, cambios bruscos de

híbridos etc… que le impidan alcanzar

la cosecha deseada.Guiese de su expe-

riencia, de la opinión de su proveedor

habitual, como de los consejos o mejor

dicho opiniones de Caussade Semillas

ya que su éxito es nuestra ganancia y

es importante recordar que los maí-

ces son como las vacas de su explota-

ción todas son iguales pero no todas

producen lo mismo.

A LA HORA DE SELECCIONAR UN HÍBRIDO DE MAÍZ LOS PARÁMETROA A CONSIDERAR DEBEN SER

CICLOParámetro básico para tener éxito en la

elección de la variedad para conseguir

los resultados de producción y calidad

del ensilado. En el mercado existe un

amplio abanico de ciclos, donde el ga-

nadero puede elegir el mismo según el

momento de siembra y recolección del

mismo, es fundamental que según ese

intervalo que se tenga en cuenta el fac-

tor temperatura ya que es sabido que

es el factor ambiental que tiene más

influencia sobre el ritmo de desarrollo

de los híbridos del maíz.

Formula calculo Grados/día -

Tª diaria Max (no superior 30 Cº) +

Tª diaria mín./2 - Tª base

(temperatura por debajo de la cual

el maíz no tiene desarrollo-6 Cº)

Cada híbrido demanda una suma de

grados-día para llegar a los diferentes

estados fenológicos (8-10 hojas, flora-

ción, maduración, etc) esta suma de

grados los acumulara en la planta en

mayor o menor tiempo dependiendo de

las temperaturas ambientales que viva

durante su desarrollo vegetativo, en

consecuenca cuantos mas grados/días

necesite para completar el ciclo consi-

deraremos el ciclo más largo.

La correcta elección del ciclo nos va

a permitir unos rendimientos ópti-

mos en cuanto a calidad y cantidad

del ensilado y como norma nosotros

recomendamos el ciclo más largo que

pueda entrar en su zona, teniendo en

cuenta un límite ya que una ridícula

diferencia, entorno a 5-6 días en ciclo,

cuando se nos presenta una variedad

con respecto a otra en los meses de

Abril-Mayo luego se traduce en deter-

minadas zonas de España, especial-

mente Galicia y Cornisa Cantabrica en

10-15 días de retraso en los meses de

Septiembre y Octubre que según ex-

plotaciones pueden perjudicar la diná-

mica de siembra del siguiente cultivo

en su hojas de cultivos.En zonas donde

se siembren variedades de maíz para

grano y ensilado, los híbridos desti-

nados a forraje pueden tener un ciclo

10 días más largo superior al destina-

do a grano si consideramos mismas

fechas de siembra.

PRODUCCIÓN DE GRANO Y MATERIA SECA/HECTÁREA

Ambos parámetros están muy ligados

entre sí debido a que la producción de

materia seca/ha. depende de la pro-

ducción de grano de la variedad y se ha

comprobado que híbridos con grandes

producciones de tallo y hoja debido a

su desarrollo vegetativo no producen

más materia seca por hectárea si pro-

ducen mucho menos grano... Además

no debemos de olvidar que el 65 % de la

energía de una planta de maíz está con-

tenido en el grano, esto implica que la

energía procedente del grano causa un

gran impacto sobre los niveles de pro-

ducción del animal, lo que nos permite

afirmar que la producción de leche por

hectárea será mayor en variedades de

gran producción de grano.

Reseñar que ensilados con una alto

proporción de grano (almidón) com-

pensa o aminora la disminución de

digestibilidad del ensilado por afec-

ciones negativas que sufran los otros

componentes de la planta (tallo/hojas/

espatas) durante el cultivo, deduciendo

por ello que una mayor digestibilidad

Factores a tener en cuenta en LA ELECCIÓN de una VARIEDAD de MAIZ para ensiladoTexto: Óscar Martínez Balado y Óscar Ruiz Fuentevilla (Dpto. Técnico-Desarrollo Caussade Semillas)

Coleccionables IMPORTANCIA DE LA GENÉTICAde la planta completa exige la existencia

de una mayor concentración energética

(mayor presencia de grano) dentro del

volumen total (relación tallo/tallo hoja)

Ejemplo 1 - Una vaca lechera de alta

producción en términos de degradabili-

dad ruminal. Retiene el ensilado en el

rumen 24-30 horas, en este tiempo las

bacteria existentes en el rumen aprove-

chan un 60-65% del silo ingerido. De la

parte tallo-hoja tan solo se degradaría un

25-30%, por ello el 70-80% de las nece-

sidades energéticas se conseguirían del

almidón del grano y azucares solubles.

Si nos referimos en términos de diges-

tibilidad (proporción de alimento que no

aparece en las heces) teniendo en cuen-

ta todo el tracto digestivo (rumen-intes-

tino) es importante enfatizar que la fibra

que se libra de la degradación ruminal

no se digiere se digiere en el intestino,

por lo contrario parte del almidón (gra-

no) y proteínas que se escapan de la

degradación ruminal pueden digerirse

también en el intestino.

Ejemplo 2 – En las zonas de cultivo

donde el maiz se destina a grano para

pienso y por lo tanto se realiza su peso

(kg grano/ha) por el cual al agricultor le

van a realizar el pago de su cosecha el

cerealista según el mismo, se ha com-

probado que existen diferencias de peso

hasta 1500 kg grano/ha por variedad,

siempre comparando variedades de

mismo ciclo y iguales fechas de siembra

y esta diferencia o ganacia economica

tambien se va a traducir cuando el des-

tino de la variedad es para ensilado, ya

que aunque tenga un gran desarrollo ve-

getativo la variedad que de menos grano

no compesa esa diferencia.

Comparación Variedad más

productiva- Variedad menos productiva

1500 kg de grano/ha x 0.15€/kg

(precio grano 16/03/2016 en León)

- 225 beneficio por ha.

CALIDAD DE LA FIBRA (DIGESTIBILIDAD-FND)

CAUSSADE en sus programas de me-

jora genética y selección varietal es un

parámetro que tiene muy en cuenta a

la hora de elegir las variedades cuyo

destino es el ensilado, presentando

en el mercado las variedades con una

mayor calidad de pared celular*** y

contenido celular, ***pero ha compro-

bado que la diferencia de los híbridos

en cuanto a valores de FND difieren

entre ellos en un 2-4%, por lo que te-

niéndolo siempre en consideración y

siempre buscando el valor máximo de

digestibilidad seleccionamos los híbri-

dos que posean una gran producción

de materia seca/ha –grano***, sani-

dad vegetal y tolerancia a los estre-

ses (térmico, hídrico etc..) que pueda

sufrir durante el cultivo que va a influir

en los valores finales de digestibili-

dad del ensilado.

*** Pared celular-Compuesta por pec-

tinas, hemicelulosa, Celulosa y lignina

*** Contenido Celular-Compuesta por

proteínas, lípidos, cenizas.ac.organicos

y en mayor medida almidón y azucares

Otros factores que influyen en las FND

del ensialdo que no dependen de la

genética del maíz es el momento del

corte, la altura del corte y la calidad

de fermentación.

Ejemplo 1***:

Híbrido 1- ROBERI CS

24.4 Toneladas/MS * 72.8 DMO%-

17.76 Tn MS /DIGESTIBLE /Hectárea

Híbrido recomendado por su relación

producción/digestibilidad

Híbrido 2- TESTIGO

21.9 Toneladas/MS * 74.3 DMO%-

16.27 Tn MS/DIGESTIBLE/Hectárea

Ejemplo 2***:

Momento del Corte- Es importante re-

cordar para que nos sirva de guía que

en el intervalo de 35-45 días después

de la floración los valores de MS de la

planta están alrededor de 28-30% y

los valores que consideramos óptimos

están comprendidos entre un 32-35%

que se obtiene unos días más tarde

respecto a la floración saltándonos

esta norma a veces nos encontramos

un análisis de ensilado de maíz donde

los valores de MS-28%, FND -50% Y

ALMIDÓN 26%, una primera deducción

es que tendría que ser muy digestible

por él % de Materia Seca y no es com-

prensible como puede dar valores tan

altos de FND en estado vegetativo de

la planta verde, ello es ocasionado por

un incorrecto momento de corte de la

planta ya que existira poca presencia,

desarrollo o escasa producción de

grano de la variedad y una gran desa-

rrollo vegetativo del maíz

Ejemplo 3:

Altura de corte – Es uno de los factores

que más influencia tiene sobre las FND

del ensilado (altura recomendada de 30-

40 cm que corresponde a un tercer nudo

en planta), una de las acciones que se rea-

liza para mejorar la digestibilidad es ele-

var la altura del picado con la consiguiente

pérdida de producción (por cada 10 cm de

elevación se estima un perdida de pro-

ducción alrededor de 2.4 tn/ha pero una

ganancia de digestibilidad entorno al 2

%) pero no olvidemos que la parte que

deja en el terreno de la planta es la por-

ción con menos calidad nutritiva y diges-

tible. En este punto es importante elegir

variedades con un fabuloso Stay-Green

permanente en forma y tiempo en toda

la planta,buena calidad de pared celular

como una tolerancia de la misma a es-

treses para evitar el secado de las hojas

basales.

ADAPTACIÓN AL MEDIO DE CULTIVO Y SANIDAD VEGETAL

(Condiciona los tres puntos

anteriores para el éxito de cosecha

en referencia a valores cuantitativos

y cualitativos del ensilado)

Coleccionables IMPORTANCIA DE LA GENÉTICA

A continuación se muestra un repor-

taje fotográfico de fotos de variedades

afectadas por enfermedades foliares

o estreses frecuentes en España* y

especialmente en Galicia y Cornisa

Cantábrica, donde se puede ver la im-

portancia de la tolerancia genética que poseen ciertas variedades y que nos sir-

ve de filtro a Caussade para seleccionar

híbridos que superen o toleren mejor

estas adversidades negativas que han

producido perdidas de producción de

Ms/hectárea y digestibilidades en-

tre valores de un 20-40%.Tenga en

cuenta que un año de afección en la

producción por no elegir una variedad

con gran sanidad vegetal y tolerancia

al estrés hídrico resta toda la rentabi-

lidad del producto de tres años.

No Tolerancia Estrés Hídrico

Tolerancia Estrés Hídrico

Mala Sanidad VegetalBuena Sanidad Vegetal

Campo de ensayo Cádavo-Baleira. (28 variedades genética Caussade y otras

genéticas) Estudio: Tolerancia Estrés Hídrico y Condiciones difíciles de cultivo.

Estudio: Comportamiento mísma

variedad en dos perfiles de suelo muy

diferentes.Rusticidad.

Consulte nuestro catalogo de ensilado 2016

Campo de ensayo Bretoña. (42 variedades genética Caussade y otras genéticas)

Estudio: Sanidad Vegetal

Desde Caussade deseamos que el artículo anterior le haya servido de ayuda o

guía para la elección de la variedad ideal de maíz para su explotación, en Caussa-

de sinceramente estaríamos satisfechos si conseguimos transmitirle que no es

lo más importante elegir una variedad sino porque se elige, estamos conven-

cidos que si capta el significado de este mensaje eligiera el híbrido ideal y dará

sentido a nuestra labor técnica año tras año para presentarles desde Caussade

las mejores variedades posibles. (NOTA- Una variedad ensayada en bandas es

necesario que se someta a 25 ensayos al menos para comprobar que cumple

los parámetros de selección comentados ,siempre comparando variedades del

mismo ciclo y tratamiento de semilla)

Con estos apuntes o pinceladas de nuestro trabajo de selección de variedades

le aconsejamos e invitamos a que siembre nuestros híbridos para que

compruebe lo que aquí le informamos

NOVEDADES

NUESTROS CLÁSICOS

Y nuestra novedad año 2015 (ENSAYOS XUNTA DE GALICIA

Y SERIDA ASTURIAS) en los cuales sus resultados conjuntos de producción y calidad

alimentaria le definen como un número 1.

... Y recuerde que los maíces son

como las vacas de su explotación

todas son iguales pero no todas

producen lo mismo.

Mau

rici

o de

los

Sant

os

AFRIGA 121 Edición en galego

Documents

Transcript of AFRIGA 121 Edición en galego