AFRIGA111 Edición en galego

P R O D U C I Ó N D E L E I T E

Nº 111A N O X X

Xuño – Xullo 2014

A F R I G AE S T A M O S E N W W W . R E V I S T A A F R I G A . C O M , F A C E B O O K E T W I T T E R

Jessica García Ruiz (Quintana de Soba, Cantabria) FOTO GAÑADORA DO CONCURSO

BÚSCASE FOTO DE PORTADA

José Manuel Gutiérrez Martínez (San Martín de Soba, Cantabria)

Cristina López Abad (Sarria, Lugo)

Alba Álvarez Núñez (Vegadeo, Asturias)

Roi Capón (Chantada, Lugo)

afriga111_Portada_galego.indd 1 17/06/2014 22:43

pub_fontao_torrel.indd 2 24/06/2014 22:59

AFRIGA ANO XX - Nº 111

sumario 3

If you would like to receive Afriga magazine via e-mail write to us at:

Edita: AFRIGA, Asociación Frisona Galega. Xunta de Goberno de Afriga: PRESIDENTE, Juan Francisco Novo García. VICEPRESIDENTE, Fernando Couto Silva. SECRETARIA, Josefina Iglesia Andión. TESOUREIRO, Manuel Berdomás Tejo. VOGAIS, José Ramón Pazos Fondevila, José Rodríguez Berbetoros e José Mercador Fontenla.

Produce: TRANSMEDIA Comunicación & Prensa. DIRECTOR, Manuel Darriba. DIRECTOR EXECUTIVO, José Manuel Gegúndez. DIRECTOR DE ARTE, Marcos Sánchez. DESEÑO-MAQUETACIÓN, Marcos Sánchez, Martín Sánchez.COORDINACIÓN-EDICIÓN, Verónica Rodríguez Gavín. REDACCIÓN, Begoña Gómez Rielo.CORRECCIÓN LINGÜÍSTICA, Alexandra Cabaleiro Carro.FOTOGRAFÍA E REALIZACIÓN EN AFRIGA TV, Raquel Anido.Enderezo: Ronda das Fontiñas, 272, Entreplanta A. 27002 LUGO. Teléfonos: 982 221 278, 636 952 893, 610 215 366. Email: [email protected]. Web: www.transmedia.es

Administración: AGER Servicios Empresariais SL. Praza da Mercé de Conxo 1, 1º B. 15706 Compostela. Teléfono: 981 534 350. Email: [email protected]. Web: www.ager.com.es

Tiraxe: 13.000 exemplares

Depósito Legal: C-1.292/94 - Afriga non se responsabiliza do contido dos artigos e colaboracións asinados.

A F R I G AP R O D U C I Ó N D E L E I T E

Se desexa recibir a revista Afriga por correo electrónico escríbanos a:

Síganos tamén en Twitter e FacebookSíganos también en Twitter y FacebookFollow us on Twitter and Facebook

ou visite a nosa webo visite nuestra webor visit our web

Si desea recibir la revista Afriga por correo electrónico escríbanos a:

[email protected]

www.revistaafriga.com

XENÉTICAResultados das probas de Conafe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

CONVOCATORIASConcurso Rexional de Raza Frisona de Asturias . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6Concurso Micaelense da Raza Holstein Frisia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10Concurso de Raza Frisona Feiradeza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

EXPLOTACIÓNSAT Hermanos Miguel (Talavera de la Reina, Toledo) . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

PANORAMA INTERNACIONALLa Vendée, un modelo agrario dinámico e diversificado baseado nunha cultura asociativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26GAEC La Chenelière (La Vendée, Francia) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32EARL Bulteau (La Vendée, Francia) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

ÁLBUM Álbum de fotos do concurso de Facebook Búscase foto de portada! . . . . 38

DOSSIER: CALIDADE DO LEITEOs primeiros 25 anos do Ligal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46Criterios para o deseño e dimensionamento dunha sala de muxido . . . . . 58

NUTRICIÓNFormulación con base en aminoácidos no vacún de leite: conceptos básicos, beneficios a curto, medio e longo prazo, e aplicacións prácticas . . . . . . . 68

MANEXO Estrés térmico en explotacións de gando vacún: detección precoz e posibles solucións . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

SANIDADEComo recoñecer a presenza de piroplasmoses no gando vacún: é un problema actual? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88


Nº 111A N O X X




Jessica García Ruiz (Quintana de Soba, Cantabria)






Nº 111A N O X X








Nº 111A N O X X









Nº 111A N O X X








Estas son as portadas de recordo das catro fotos finalistas do concurso organizado pola revista Afriga en Facebook. Poden descargarse en formato pdf na web www.revistaafriga.com.

... das catro finalistas!

AS OUTRAS PORTADAS…

BÚSCASE FOTO DE PORTADA !CONCURSO

Sumario_galego.indd 3 24/06/2014 11:21

Carro autopropulsado para CUMASAGMRAPIDO � De 15 a 22 m3

� Velocidad hasta 40 km/h � Motores JD de 6 cilindros y 225 CV � Cabina panorámica

Carro autopropulsado para granjasAGMPREMIER MAXI

� De 17 a 27 m3

� 2 sinfines � Motores JD de 6 cilindros y 225 CV � Cabina panorámica

Tel. +34 982 227 165www.duranmaquinaria.com

Búscanos en

pub_duran_carros_galego.indd 4 21/06/2014 18:11

Valoración xenética PRODUCIÓN Valoración xenética TIPO RCS Lonxevidade ICO

Nº NOMECódigo

I.A.Ano nac.

Kg Leite

% Graxa

Kg Graxa

% Prot.

Kg Prot.

Fiab. Prod.

IPP ICU IXTFiab. Tipo

RCSFiab. RCS

Lonx.Fiab. Lonx.

ICO PERC

1 EX-BALMORAL BEHOBIA ET A11642 2008 1.629 0,03 62 0,04 56 92 0,95 2,04 1,47 92 101 88 114 56 3.614 992 BOS SEIJO BOLTON TORREL ET 111690 2007 1.729 -0,18 43 -0,12 42 93 2,54 1,84 2,5 93 106 91 111 59 3.512 993 THOS PLANET LION 111842 2009 1.217 0,27 72 0,05 44 86 0,96 2 1,51 89 109 80 121 45 3.356 994 GENER MP BOLET A11674 2009 1.552 0,06 62 0 49 88 0,64 1,72 1,94 88 102 82 105 53 3.285 995 BOS GOLDWYN GOSPELL ET 111579 2006 1.569 -0,05 51 -0,03 47 93 0,65 1,65 2,58 92 107 90 107 70 3.284 996 EX-BALMORAL BIKILA ET TY A11634 2008 1.819 0,11 78 0,01 59 90 -0,92 0,78 0,91 91 98 86 109 56 3.245 997 ETXALDE BIARRIZ A11658 2008 1.182 0,06 49 0,03 41 93 1,41 1,81 2,46 93 117 89 115 51 3.225 998 NODI XACOBEO XUBILEO 111858 2009 1.515 -0,15 39 -0,09 39 84 1,1 1,72 1,61 87 102 77 110 52 3.170 999 BOS PLANET PLANETE ET 111800 2009 1.453 -0,12 40 0,03 49 90 0,59 1,1 0,92 96 102 85 115 50 3.160 99

10 VENTURO XACOBEO DIXIE 111830 2009 1.085 -0,05 34 0,09 44 93 1,56 2,08 2,19 95 89 88 109 55 3.151 9911 BOS BAIXO AIRRAID XUDAN ET 111757 2008 1.436 -0,11 40 -0,03 43 93 0,87 1,73 1,9 93 97 90 105 51 3.135 9912 BOS PRONTO PROTUS ET 111806 2009 1.304 -0,09 38 -0,03 38 87 1,87 1,33 1,54 94 95 81 115 46 3.134 9913 ERNIO MURANDA SILEX ET A11555 2006 1.088 0,08 47 0,08 43 93 0,58 1,03 0,81 93 113 91 116 66 3.001 9914 MISS LOTTERY ET TY A11646 2007 1.695 -0,47 11 -0,19 34 91 0,89 1,75 2,03 91 101 87 102 56 2.980 9815 ETXALDE PORTU A11692 2009 1.102 0,07 47 -0,03 32 89 0,89 1,64 1,04 83 103 83 118 41 2.955 9816 MARIO XACOBEO ET 111437 2003 1.051 -0,24 14 -0,03 30 99 1,75 2,17 2,45 99 92 99 110 98 2.945 9817 VENDAIRY WONDER 2110411 2009 655 0,14 37 0,11 32 95 0,85 1,87 1,89 91 120 92 123 54 2.919 9818 BOS ROUMARE CRISANTO ET 111786 2008 971 0,16 51 0,25 56 89 0,37 0,53 0,98 90 105 85 107 57 2.907 9819 GENER BOGOTA ET A11664 2008 893 0,14 46 0,2 48 88 0,62 1,28 1,26 88 103 83 105 57 2.904 9820 ALTOMIÐO COLINS ET 111782 2008 1.358 -0,24 24 -0,05 38 92 1,62 0,96 1,44 92 99 87 102 57 2.893 9821 BOS SHOTTLE AMBAR ET 111711 2008 653 0,4 62 0,02 23 94 0,94 2,02 1,67 94 123 91 124 54 2.883 9822 BOS JELDER HORACIO ET 111792 2009 1.253 -0,26 18 0,04 44 89 0,87 1,13 1,23 90 98 84 102 53 2.877 9823 BARCA BOLTON SULLY 2110397 2008 1.003 -0,2 16 -0,1 22 91 1,66 2,28 2,03 90 105 86 115 57 2.868 9824 L.SALCES BALMORAL BERMEO ET TY A11637 2008 1.412 -0,05 46 -0,05 40 93 0,29 0,76 0,53 93 99 90 110 57 2.866 9825 ALH SANDY LIBANO ET TY A11570 2006 1.320 -0,32 14 -0,06 36 93 1,12 0,91 0,87 93 113 90 109 68 2.866 98

Código I.A.: código de inseminación artificialAno nac.: ano de nacemento do touroIPP: índice de patas e pés

ICU: índice combinado de ubresIXT: índice xeral de tipoFiab. Tipo: fiabilidade para a proba de tipoRCS: valor xenético para reconto celular

Lonx.: valor xenético para lonxevidadeICO: índice xenético globalPERC: percentil

25 MELLORES TOUROS PROBADOS ESPAÑOIS POR ICO

25 MELLORES TOUROS XENÓMICOS ESPAÑOIS POR ICO

*Fonte: www.conafe.com, a 26/06/2014 ás 13.00 horas

Valoración xenética PRODUCIÓN Valoración xenética TIPO RCS Lonxevidade ICO

Nº NOME Código I.A.Ano nac.

Kg Leite

% Graxa

Kg Graxa

% Prot.

Kg Prot.

Fiab. Prod.

IPP ICU IXTFiab. Tipo

RCSFiab. RCS

Lonx.Fiab Lonx.

ICO PERC

1 HISTORIC 1HO1144 2012 1.870 -0,18 48 -0,04 55 70 0,44 2,94 2,41 70 107 70 124 42 3.877 992 JK EDER CARLO 2110511 2013 1.672 0,01 61 0,01 54 70 0,55 2,94 2,13 70 116 70 120 41 3.830 993 SNOMIS SNOWSEN ET 1HO1156 2013 1.901 -0,03 65 0,01 62 70 1,41 1,54 2,12 70 108 70 112 42 3.810 994 INVICTUS ET 1HO1191 2013 1.926 -0,29 38 -0,19 40 70 1,81 2,56 2,86 70 121 70 123 42 3.801 995 JK EDER CIDERMAN 2110463 2011 1.957 -0,09 61 -0,06 56 70 1,51 1,80 1,97 70 111 70 111 52 3.751 996 ROMARIZ 1HO1181 2013 1.435 -0,05 46 0,09 55 70 2,23 1,86 1,43 70 113 70 122 42 3.747 997 BROEKS GENETICAL ALSEM TY 4110111 2012 1.278 0,12 58 0,09 50 70 1,09 2,83 2,17 70 111 70 127 45 3.724 998 VENDAIRY STOP 1HO1003 2011 1.817 -0,06 59 -0,09 48 70 1,68 2,24 2,51 70 112 70 114 56 3.718 999 CARTIER ET 1HO1194 2013 1.708 -0,24 36 -0,01 53 70 1,11 2,72 2,99 70 96 70 113 43 3.697 99

10 HEIDENSKIPSTER SALNES 1HO1085 2012 1.861 -0,11 55 0,00 59 70 1,65 1,22 1,62 70 113 70 112 56 3.693 9911 TEXEL BEAUTY CAPRICHO 1HO1131 2012 1.742 -0,15 47 -0,02 53 70 1,20 2,31 2,48 70 114 70 113 54 3.680 9912 CASA DE LOLA XF SNOW BARMAN ET 1HO1115 2012 1.440 0,17 70 0,07 53 70 1,63 2,24 2,45 70 104 70 114 55 3.675 9913 MOGENO ET 1HO1149 2013 1.339 -0,17 31 0,02 45 70 1,90 3,01 2,39 70 105 70 124 41 3.675 9914 L.SALCES WINDSOR BALTIMORE ET A11756 2011 1.578 -0,01 56 0,01 51 70 1,39 2,07 2,03 70 104 70 121 51 3.651 9915 ZANDENBURG MOJITO ET A110838 2013 1.456 0,03 56 0,05 52 70 1,20 2,60 2,24 70 106 70 115 41 3.640 9916 MCBANDO BANDIDO ET 1HO1175 2013 1.621 -0,16 41 -0,06 45 70 0,51 2,77 2,61 70 111 70 125 40 3.636 9917 INDEX MAN 2110506 2013 1.481 -0,13 40 -0,03 44 70 1,57 2,97 3,15 70 110 70 117 41 3.635 9918 K&L MO OUZO 1HO1180 2013 1.501 -0,14 39 -0,05 42 70 1,25 2,79 2,25 70 110 70 128 41 3.626 9919 SHARIN SWAROSKI 1HO1082 2012 1.668 -0,19 40 0,00 53 70 0,81 2,19 1,66 70 103 70 119 42 3.613 9920 TEXEL BEAUTY SERGIO A11800 2012 1.676 0,01 62 0,02 55 70 1,30 1,98 2,20 70 106 70 107 56 3.607 9921 VVH ARMONICO 1HO1026 2011 1.363 0,02 51 0,08 52 70 1,48 2,59 2,54 70 109 70 112 52 3.598 9922 RI OPSAL NISSAN ET A11764 2011 1.649 0,01 60 0,05 58 70 0,14 2,24 1,52 70 108 70 108 55 3.591 9923 HBC A-L-H BEACON BEARIZ 1HO0977 2011 1.381 0,02 52 0,01 45 70 1,36 2,45 2,09 70 112 70 121 51 3.568 9924 GO-FARM HULK ET 1HO1141 2012 1.356 -0,20 28 -0,05 38 70 1,13 2,97 2,11 70 111 70 131 41 3.565 9925 ALH CARMEN MIXER A110825 2012 1.308 -0,23 23 0,01 43 70 1,51 2,04 1,45 70 125 70 131 41 3.545 99

xenética 5


PROBaS De cOnaFe xUÑO 2014

xenetica_galego_c.indd 5 26/06/2014 12:18


convocatorias6

O recinto feiral Luis Adaro volveu acoller a competi-ción rexional entre as mellores frisonas do Principado que organizan Asturiana de Control Lechero Asociación Friso-na e o Concello xixonés. Nesta ocasión contaron coa xuíza canadense Mélanie Boulet para a valoración dos animais. Os premios máis soados recaeron nas ganderías Inclán, Cantina Holsteins, Badiola Holstein e Casa Venturo.

XXXVI CONCURSO REXIONAL DE RAZA FRISONA DE ASTURIAS. XIXÓN, 14 DE XUÑO

Vaca gran campiona

Gayere Chati G. Spirte 976-B coroou o palmarés asturiano por segundo ano consecutivo. Tamén retornou ao podio Venturo Atwood Davinia, que en 2013 fora a xata campiona e nesta edición converteuse na xovenca campiona.

A GANDERÍA INCLÁN RECOLLE DE NOVO O PREMIO DE VACA GRAN CAMPIONA

PaLMarÉscatEGorÍa GaÑaDora GanDErÍa

XATAS DE 8 A 10 MESES Pienda Sid Missmerche La Pienda (Las Regueras)

XATAS DE 11 A 13 MESES Badiola Atwood Karola Badiola Holstein (Gozón)

XATAS DE 14 A 16 MESES E XATA CAMPIONA Flora Windbrook Holymorning ET Cantina Holsteins (Tineo)

XATA CAMPIONA ASCOL La Bonagua Maya Yorick La Bonagua (Villaviciosa)

XOVENCAS DE 17 A 19 MESES H.Tobías Fever Chombera Flora SC (Valdés)

XOVENCAS DE 20 A 22 MESES E XOVENCA CAMPIONA Venturo Atwood Davinia Casa Venturo (Salas)

XOVENCAS DE 23 A 26 MESES Flora Gospell Manioca ET Flora SC (Valdés)

XOVENCA CAMPIONA ASCOL Llarriba Yorick Tisima Llarriba (Gozón)

VACA NOVA ATA 30 MESES Badiola Sánchez Adriana Badiola Holstein (Gozón)

VACA NOVA DE 31 A 35 MESES E VACA NOVA CAMPIONA Badiola Mordoc Lubasca Badiola Holstein (Gozón)

VACA INTERMEDIA DE 3 ANOS Badiola Amazing Sandra Badiola Holstein (Gozón)

VACA INTERMEDIA DE 4 ANOS, VACA INTERMEDIA CAMPIONA E VACA GRAN CAMPIONA Gayere Chati G. Spirte 976-B Inclán (Gozón)

VACA ADULTA DE 5 ANOS E VACA ADULTA CAMPIONA Badiola Goldwyn Megate I ET Badiola Holstein (Gozón)

VACA ADULTA DE 6 ANOS OU MÁIS Parronales Goldwyn Joya La Pienda (Las Regueras)

VACA CAMPIONA ASCOL Bernabé Llabres Alfonsina Casa Bernabé (Carreño)

MELLOR RABAÑO Gandería Badiola (Gozón)

MELLOR CRIADOR Gandería Badiola (Gozón)

Consulta o vídeo na web www.revistaafriga.com

Venturo Atwood Davinia, xovenca campiona

Flora Windbrook Holymorning ET, xata campiona

afriga111_convocatorias_asturias.indd 6 23/06/2014 23:55

es una marca mundial de AGCO.

66MF 6600 ES EL MOMENTOT R A C T O R I M P O R T · B i r l o q u e , 8 6 · A C o r u ñ a · Te l . 9 8 1 1 7 7 7 1 4 · F a x 9 8 1 1 7 7 7 0 6

A CORUÑAM.A.LISTE VILLAVERDE, S.L.OrosoTel. 981681652MUIÑO SUMINISTROS, S.L.San SadurniñoTel. 981404515AGRÍCOLA CARBALLEIRA, S.L.PontedeumeTel. 981431899TALL. CASTELLANA, S.C.ArangaTel. 981789511DESIDERIO FACALCarballoTel. 981703288

LUGOAGROFORESTAL SAN ISIDRO, S.L.LugoTEL. 982207334TALL. FDO. RIVAS, S.L.CospeitoTel. 982520105AGRÍCOLA CADI, S.L.SarriaTEL. 982531187JULIO ALVITE GARCÍAPastorizaTEL. 982349341

MASIDE MAQUINARIA, S.L.BarallaTEL. 982363339CIAL. LEMOS EIRE, S.L.ChantadaTel. 982440274 TALL. LOUREIRORibadeoTel. 982128473

OURENSEDESAGRI, S.L.Quintela de CanedoTel. 988211274AGRÍCOLA SUÁREZXinzo de LimiaTel. 988461127

RED MF DE GALICIA Y ASTURIASPONTEVEDRAAGRÍCOLA MORAÑESAMorañaTel. 986553611MAXIDEZA, S.L.LalinTel. 986781468

ASTURIASJOSÉ MANUEL UZ ALBATineoTel. 985837060

pub_massey.indd 7 18/06/2014 14:13

COLCHÓNS PARA VACAS• Colchón continuo de gran confort para os animais• Cuberta de caucho con interior de nailon moi resistente• Distintos interiores de butil, nitrilo e látex de distintos espesores

e durezas dependendo do tipo de animais• Novo modelo de lona moito máis cómoda para o animal• Fácil montaxe• 10 anos de garantía• Máis de 20 anos de experiencia no mercado

Gomas e Camas para Vacas

Tubular Bovino

Limpezas Automáticas

distribución material gandeiro

Gomas e Camas para Vacas

Limpezas Automáticas

Estabulacións Libres

pub_dismagan_galego.indd 8 20/06/2014 19:57

BENESTAR ANIMALhttp://www.bioret-agri.com

NOVIDADE: COLCHÓN DE AUGA PARA VACAS• A primeira cama de auga para vacas do mercado• Adáptase á morfoloxía da vaca• Altura axustable. Unha vez que encontra a presión óptima, vostede regúlaa

e isto traducirase nunha posición estendida natural da vaca• Adáptase a calquera colchón e establo

OUTROS PRODUTOS• Goma para sala de

muxido• Goma crebacabezas

para sala de espera• Goma continua para

patios e corredores• Colchón en goma

continua de 22 mm

Tubular Bovino

Polígono Industrial do Corgo, parcela 3, 27163 O Corgo (Lugo)Novo teléfono: 671 485 702 (TONI) • 671 485 703 (Servizo Técnico)E-mail: [email protected] // Web: www.dismagan.es

Distribuidor en Asturias: Almacenes Ladislao, S.L.Polígono El Zarrín, S.N. La Espina, 33891 Salas (Asturias)Tlf.: 985.837385 - 629566500

distribución material gandeiro

pub_dismagan_galego.indd 9 20/06/2014 19:58


convocatorias10

PALMARÉSCATEGORÍA GAÑADORA PAI GANDERÍA

XATAS DE 6 A 8 MESES PT117370315 Pine-Tree Sid Irmãos Rita

XATAS DE 8 A 10 MESES, XATA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA DE XOVENCAS PT817378624 Crackholm Fever José Luís Tavares Amorim

XATAS DE 10 A 12 MESES PT017365277 Rietben Tee Off Manuel António Rego Rocha

XATAS DE 12 A 14 MESES Carlota Crackholm Fever Vitor Bruno de Melo Galvão

XOVENCAS DE 14 A 17 MESES PT417311135 Gillette Windbrook Irmãos Rita

XOVENCAS DE 17 A 20 MESES PT417288173 Pine-Tree Sid Irmãos Rita

XOVENCAS DE 20 A 23 MESES PT317001558 Crackholm Fever Maria Guadalupe Fernandes Dinis

XOVENCAS DE 23 A 27 MESES E XOVENCA CAMPIONA 1338 Gillette Windbrook Maria Ascensão Melo Fonseca

VACAS DE 2 ANOS JÚNIOR ATA 32 MESES 1870 Scientific Destry António Manuel C. Estrela Rêgo

VACAS DE 2 ANOS SÉNIOR DE 32 A 36 MESES E VACA NOVA CAMPIONA Vania Rietben Tee Off Irmãos Rita

VACAS DE 3 ANOS JÚNIOR DE 36 A 42 MESES ORP Alexander Elga Golden-Oaks St Alexander Roberto Manuel Cordeiro Ponte

VACAS DE 3 ANOS SÉNIOR DE 42 A 48 MESES E VACA INTERMEDIA CAMPIONA Ultima Gen-Mark Stmatic Sánchez Irmãos Rita

VACAS DE 4 ANOS DE 48 A 60 MESES ORP Goldwyn Cuba Braedale Goldwyn Roberto Manuel Cordeiro Ponte

VACAS DE 5 ANOS DE 60 A 72 MESES, MELLOR UBRE, VACA ADULTA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA

Tania Braedale Goldwyn Irmãos Rita

VACAS A PARTIR DE 6 ANOS ORP Goldwyn Baviera Braedale Goldwyn Óscar Manuel Cordeiro Ponte

MELLOR CRIADOR Sociedade Melosfarm LDA

A Asociación Agrícola de San Miguel e a Cooperativa Unión Agrícola CRL organizaron unha nova edición desta competición morfolóxi-ca, que se celebrou no marco da Feira Agrícola dos Azores. Do día 19 ao 22, as novas instala-cións da Asociación, inauguradas para a ocasión, foron o escenario dun animado encontro entre os gandeiros, os produtores, outros profesionais do sector agroalimentario, os principais representan-tes das casas comerciais relacionadas coa produ-ción de leite e os visitantes.

XIII CONCURSO MICAELENSE DA RAZA HOLSTEIN FRISIA. OS AZORES (PORTUGAL), 20-22 DE XUÑO

O mellor gando frisón do arquipélago dos Azores concorreu a finais de xuño ao Concurso Micaelense, un certame seguido con moito entusiasmo polos criadores desta rexión marcadamente leiteira. Desfilaron pola pista máis de 250 animais de gran calidade xenética, ante a expectación dunhas 700 persoas.

IRMÃOS RITA ARRASA NO CAMPIONATO DE VACAS DOS AZORES


Vaca gran campiona

afriga111_convocatorias_azores.indd 10 24/06/2014 11:03


11convocatorias


Vista xeral do recinto

O XIII Concurso Micaelense da Raza Holstein Frisia abrangueu catro campionatos, dos cales un foi xulgado por Luís Mota e os outros tres, por John Crowley. O I Concurso de Preparadores e Manexadores de Animais abriu o programa como novidade deste ano, con Mota de xuíz. Tamén se desenvolveu nas vésperas das gran-

des finais o VIII Concurso Xuvenil, onde xa empezou a xulgar Crowley e no que participaron pequenos ma-nexadores de ata 13 anos con 43 xatas de 3 a 6 meses; o primeiro premio recaeu en Mascalese Bomba, propieda-de de Carlos Manuel Toledo Costa, e no seu manexador, Daniel Mendes Nogueira.



convocatorias12

As demais xatas e as xovencas disputaron o sábado 21 polo título de xovenca gran campiona, que finalmente lle foi outorgado a PT817378624, unha filla de Crac-kholm Fever, presentada por José Luis Tavares Amorim (Ribeira Seca), que tamén foi nomeada xata campiona. Como xovenca campiona situouse 1338, filla de Gillet-te Windbrook e propiedade de Maria Ascensão Melo Fonseca (Feteiras).

O concurso de vacas pechou a xornada o domingo 22 co recinto ateigado de público e co papel protagonista de Irmãos Rita (Maia). Esta gandería recolleu os trofeos máis importantes: mellor ubre, vaca adulta campiona e vaca gran campiona con Tania, unha femia de 5 anos filla de Braedale Goldwyn; vaca intermedia campiona con Ultima, descendente de Gen-Mark Stmatic Sánchez; e vaca nova campiona, con Vania, filla de Rietben Tee Off.

Vaca intermedia campiona Xovenca gran campiona

Xovenca campiona

Lenia Lima Galante, mellor manexadora júnior

Fabio Medeiros Oliveira, mellor manexador sénior

Vaca nova campiona

Daniel Mendes Nogueira con Mascalese Bomba


Mellor ubre


batidor dE purín. EspEcial para pozos dE arEna

batidor dE purín para punta dE pala o tElEscÓpica

batidor cEntríFuGo

FabricaMos En 6, 7 Y 8.5 MEtros

pincHo dEsEnsilador dE bolas

EXtEndEdor dE silo cilíndrico

trEs ModElos 70,90 Y 110 En ancHos dE 225 Ó 240

instalado en sat a Vereda en pacios (crta. Muimenta-pastoriza)

DISEÑO Y FABRICACIÓN PROPIA

ESPECIAL PARA FOSAS DE ARENA

VISI

TE E

L VÍ

DEO

DEM

OST

RATI

VO E

N Y

OUT

UBE

EncaMadora dE arEna, paJa, cascarilla, sErrín, Etc.

FabricaMos En 1M3, 1.7M3

Y 2.2 M3

Gradilla niVEladora para caMas dE arEna. dE 4 a 7 discos dE trabaJo dEpEndiEndo dEl ForMato dE los cubículos

batidor robotizado

LA MEJOR SOLUCIÓN PARA

EVITARPROBLEMAS DE MAMITIS EN EL

GANADO ¡NO PIERDAS MÁS

DINERO!

TENEMOS LA SOLUCIÓN PARA SU POZO

w w w . c o r b a r s l l . c o m

maQUINarIa aGrÍcola corbar, s.l. polígono industrial san Julián de la Vega, s/n

27614 sarria, lugo // E-mail: [email protected]. y Fax: 982 53 14 63 // www.corbarsll.com

VISÍTANOS O LLÁMANOS

tE HarEMos una dEMostraciÓn

pub_corbar.indd 13 19/06/2014 09:59


convocatorias14

O certame, que este ano foi xulgado por José Manuel Paz, deu comezo o sábado pola tarde cos grupos de xatas e xovencas, de entre as que saíu a gran campiona, Carballei-ras Dude Cóncava. Minutos antes, cando o xuíz a nomeou campiona da súa sección, a de xovencas de 17 a 19 meses,

XX CONCURSO DE RAZA FRISONA FEIRADEZA. LALÍN, 21-22 DE XUÑO

Un total de 83 animais de 17 explotacións das comarcas do Deza e Tabeirós-Terra de Montes déronse cita na vixésima edición do concurso de gando frisón Feiradeza, na que a gandería Carballeiras, de Lalín, conseguiu os tres premios máis destacados, o de xovenca gran campiona, o de vaca gran campiona e o de mellor criador.

PLENO PARA A GANDERÍA CARBALLEIRAS

Aníbal Emma Divina II, gran campiona de vacas

Carballeiras Dude Cóncava, gran campiona de xovencas

Esta femia da gandería Blanco converteuse na xata campiona

PALMARÉSCATEGORÍA GAÑADORA GANDERÍA

XATAS ATA 8 MESES Fraga Fever Pintada Fraga

XATAS DE 8 A 10 MESES Gresande Stanleycup Salome Gresande

XATAS DE 11 A 13 MESES Blanco Mega Mery Blanco

XATAS DE 14 A 16 MESES E XATA CAMPIONA Blanco Deliña ET Blanco

XOVENCAS DE 17 A 19 MESES, XOVENCA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA DE XOVENCAS Carballeiras Dude Cóncava Carballeiras

XOVENCAS DE 20 A 22 MESES Carballeiras Dude Sharon Carballeiras

XOVENCAS DE 23 A 28 MESES Blanco Emily Blanco

VACAS ATA 30 MESES E VACA NOVA CAMPIONA Manteiga Xacobeo Clementina Manteiga

VACAS DE 31 A 36 MESES Blanco Leona Blanco

VACAS DE 3 ANOS, VACA INTERMEDIA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA DE VACAS Aníbal Emma Divina II Carballeiras

VACAS DE 4 ANOS Manteiga Xacobeo Mandarina Manteiga

VACAS DE 5 ANOS E VACA ADULTA CAMPIONA Blanco Holstein Anita Ana ET Blanco

VACAS DE 6 ANOS OU MÁIS CTS Express 48817 Levin Blanco

MELLOR CRIADOR Carballeiras

fixo referencia á amplitude do seu terzo anterior, así como á profundidade do costelar e á perfección da liña dorsolumbar. O título de xata campiona recaeu en Blanco Deliña ET, da gandería Blanco, de Lalín, da que Paz destacou a mobilidade das súas patas posteriores e o potente costelar anterior.


Rabaño da gandería Carballeiras, mellor criador

afriga111_convocatorias_feiradeza.indd 14 24/06/2014 10:14


15convocatorias

Manteiga Xacobeo Mandarina, vaca campiona provincial

Avelino Souto, mellor manexador

WAGYU, BROWN SUISSE, FLECKVIEH, ANGUS, PUSTERTALER SPRINZEN… EMBRIÓNS DISPOÑIBLES E ANIMAIS VIVOS. Cal está buscando? Pídanos información.

PREÑAR VACAS DIFÍCILES? Solución: TRANSFERENCIA EMBRIONARIA TERAPÉUTICA.Embrións dispoñibles.

RAZA HOLSTEIN: OS MELLORES PEDIGREES NO NOSO CATÁLOGO. Opción de embrións con dispoñibilidade inmediata e animais para contratar. Consulte condicións.

AÍNDA NON TEN SEGURO NA SÚA EXPLOTACIÓN? Pídanos presuposto sen compromiso. Financiamento total sen custo adicional.

[email protected]@embriomarket.commóbil 636 977 610

[email protected]@embriovet.esmóbil 649 809 064

[email protected]óbil 616 138 613

TODA A INFORMACIÓN QUE NECESITAS EN:

www.embriomarket.comTel. 981 791 843 • 649 239 488

ANGUS, a raza chamada a liderar o mercado de carne de calidadeVENDA DE ANIMAIS

HOLSTEIN. Nacionais.

Importados. Xatas, xovencas

preñadas ou vacas paridas. Financiamento.

Distribuidores exclusivos de

PONDEROSA HOLSTEINS para España e Portugal

O domingo foron as vacas de leite as que saíron á pista da man dos seus respectivos manexadores coa intención de facerse co premio gordo que, de novo, foi para unha femia da gandería Carballeiras. Aníbal Emma Divina II competía no grupo de vacas en lactación de 3 anos e, antes de lograr os títulos de vaca intermedia campiona e gran campiona, o xuíz xa se referira a ela coma “unha vaca des-

tacada de sección”, ademais de cualificala coma un animal homoxéneo, balanceado e posuidor das mellores insercións. Posteriormente, cando a nomeou gran campiona, destacou a súa largura, a amplitude do seu costelar e a mellor unión de todas as súas partes con respecto ás súas competido-ras no gran campionato: a vaca nova campiona (Manteiga Xacobeo Clementina) e a vaca adulta campiona (Blanco Holstein Anita Ana ET).

MANEXADORES E POXAO sábado, despois do certame de xatas e xovencas, tivo lu-gar o concurso de novos manexadores, no que participaron 12 rapaces divididos en catro seccións: ata 9 anos, entre 10 e 15 anos, entre 16 e 20 anos e entre 21 e 30 anos. A continuación, os dous primeiros clasificados de cada grupo (excepto o de menores de 9 anos) competiron nunha final na que Avelino Souto Rozados, de Lalín, se converteu no mellor manexador. O segundo clasificado foi Miguel Rial e o terceiro, Miguel Madriñán.

Na sexta poxa de gando frisón ofertáronse 5 animais (4 femias e 1 touro) nados e criados en explotacións da pro-vincia de Pontevedra e acadouse un volume total de ne-gocio de 7.800 euros. O animal polo que máis se pagou, 2.550 euros, foi Mouriscade Lauthority Lana, unha vaca de tres lactacións filla de Lauthority, nacida e criada na Finca de Mouriscade, propiedade da Deputación Provin-cial de Pontevedra.


afriga111_convocatorias_feiradeza.indd 15 24/06/2014 11:45

www.lely.com innovators in agriculture

EVOLVE.

ES14001-DE-advertisement-Frisona Espanola-210x297-TL.indd 1 31-Jan-14 09:19:30

LELY T4C INHERDA evolución da tecnoloxía levou a Lely a desenvolver unha ferramenta verdadeiramente útil para o traballo diario do gandeiro. Lely T4C InHerd permite xestionar eficazmente a granxa a través do teléfono móbil. Desde calquera sitio e en calquera momento, o gandeiro pode ter perfectamente controlada a súa explotación.

Por que Lely T4C InHerd?Trátase dunha aplicación deseñada para os teléfonos smartphone.

Hoxe en día, gran parte dos gandeiros uti-lizan teléfonos móbiles intelixentes desde os que manexan aplicacións clásicas como WhatsApp, navegan por internet ou consul-tan o seu correo electrónico. Lely pensou en utilizar este elemento tan habitual en calque-ra gandeiro como base para a xestión da súa granxa: na pantalla do móbil tes as vacas en atraso, o momento óptimo para inseminar un animal ou a vaca que acaba de iniciar un proceso de mamite.

En definitiva, é unha ferramenta que che permite ter controlada a granxa cando non estás nela e, estando nela, permíteche me-llorar a eficacia e as condicións de traballo á hora de actuar sobre os problemas e as tarefas de manexo.

Lely T4C InHerd na prácticaNo menú principal mostrado na figura temos:

Indicadores: é a información do rendemen-to xeral da granxa mostrada de forma gráfica (produción total, media por vaca, número de muxidos etc.).

Rabaño hoxe: aquí temos a lista de vacas en atraso, vacas en celo e vacas en saúde de ubre, principalmente. “Moi utilizada a lista de atrasos sobre a pantalla do móbil”.

Vaca: estado reprodutivo, tratamentos de saúde, datos de muxido e alimentación. “Cando facemos o reprodutivo co veterinario imos actualizando o estado (preñada, confir-mada etc.) directamente co móbil”.

Notificacións: alarmas porque algunha tare-fa non é correcta. Por exemplo, tempo morto moi alto na tetoeira traseira esquerda. Solu-ción: limpeza do orificio de entrada do aire.

Sistema hoxe: tarefas sobre a máquina pre-vistas para hoxe; por exemplo, cambiar te-toeiras, correr cordas etc.

Outro elemento desta aplicación permite ver o rendemento xeral da máquina ou enviar mensaxes a colaboradores.

FarmVisitEsta é a última aplicación de Lely T4C In-Herd e está especialmente deseñada para os asesores externos da granxa. A través desta ferramenta, o asesor (nutrólogo, veterinario etc.) disporá no seu móbil da información clave do rendemento da granxa, o que lle axudará a realizar o seu traballo.

Se o asesor traballa en varias granxas Lely, con esta aplicación poderá manexalas todas facilmente.

Estas aplicacións pódense baixar desde App Store ou Google Play Store.

Máis información e vídeos explicativos en www.lelyt4c.com.

AFRIGA110_publirreportaxe_lely_galego_02.indd 16 21/06/2014 13:03

www.lely.com innovators in agriculture

EVOLVE.

ES14001-DE-advertisement-Frisona Espanola-210x297-TL.indd 1 31-Jan-14 09:19:30

AGROTEC ENTRECANALES SLLELY CENTER OUTEIRO DE REI27150 OUTEIRO DE REI (LUGO)Tel. + 34 609 85 77 [email protected]

A innovación ao servizo da gandería

O MELLOR SERVIZO O MÁIS PRETO POSIBLELely baséase no seu coñecemento das tecnoloxías máis avanzadas e das técnicas de diagnóstico máis recentes. Lely garante que só técnicos certificados interveñen no voso sistema de muxido automatizado.

Próxima xornada de portas abertas na gandería Casa Flora de Otur – Valdés (Asturias)Mércores 23 de xullo, de 10.00 a 17.00 horas

AFRIGA110_publirreportaxe_lely_galego_02.indd 17 20/06/2014 19:59


explotación18


A historia da gandería Hermanos Miguel comeza en 1982, cando o pai dos actuais propietarios –Siro, Juan Carlos e José María Miguel Porras– se iniciou na pro-dución láctea con 13 vacas. Ao longo destes anos, un dos acontecementos que marcou un antes e un despois no día a día da granxa foi a instalación de dous robots de muxido hai algo máis de dous anos e medio. Así define José María o cambio: “Ao desaparecer as horas que empregabamos no muxido en sala, temos a posibilidade de destinar ese tempo a outras tarefas e a sermos máis eficaces. Tamén gañamos en tempo libre porque, ao ser tres irmáns, traba-llamos unha fin de semana e libramos as dúas seguintes”.

SAT HERMANOS MIGUEL (TALAVERA DE LA REINA, TOLEDO)

Juan Carlos –á esquerda–, Siro e José María –cuarto e quinto desde a esquerda–, xunto á súa familia no concurso de Talavera

Dende a posta en marcha de dous robots de muxido, as rutinas desta granxa toledana deron un xiro de 90 graos. A media de produción dos animais aumentou considerablemente e os propietarios gañaron en tempo e en calidade de vida.

A maiores, contan co traballo dun empregado que se en-carga de arranxar os cubículos e de encalostrar os animais acabados de nacer, entre outras cousas.

O rabaño actual está composto por aproximadamente 250 animais, dos que 135 son vacas en lactación. Nesta explotación pasaron dunha media de produción de 34 li-tros vaca/día con muxido na sala a unha de 38 litros con muxido robotizado (media de 2013). Na actualidade están producindo entre 42 e 44 litros vaca/día, cunhas medias do 3,68 % de graxa e o 3,21 % de proteína e cun RCS de 181.000. Teñen 932.000 kg de cota en propiedade, inda que cada campaña adoitan alugar uns 100.000 kg máis.

TECNOLOXÍA AO SERVIZO DO BENESTAR E DA CALIDADE DE VIDA

AFRIGA111_explotacion_hnos_Miguel_05.indd 18 20/06/2014 20:21


19explotación


BATIDOR CENTRÍFUGO• Cañón hidráulico dirigible• Combinación del agitador de hélice con la

bomba centrífuga• Especial para mover la arena sedimentada en

el fondo del pozo• 5 metros de largo + 2 cabezales (opcional)• 100 CV de potencia absorbida,

según densidad del purín• 540 revoluciones NOVEDAD mUNDIAl

La soLución para

La arena sedimentada en

eL pozo de purínA explotación Hermanos Miguel pertence á cooperativa San Francisco de Asís, que lles presta servizos en materia agrícola, nutrición animal, recollida do leite, subministración de gasóleo, servizos veterinarios e seguros. Os contratos que firman coa cooperativa teñen unha duración dun ano no que a permanencia e cantidade de leite entregado se refire. Non obstante, o prezo revísase cada tres meses e o do tri-mestre abril-xuño foi de 0,368 €/kg máis/menos calidades e IVE. As calidades inclúen a prima pola dobre A (menos de 100.000 de bacterioloxía e menos de 250.000 RCS) e pri-mas por graxa e proteína. No seu caso, comenta José María que as calidades lles adoitan supoñer máis de 2 céntimos por cada quilo entregado. A cooperativa, á súa vez, vende o leite dos seus socios ao 50 % a Senoble e a García Baquero.

ALIMENTACIÓNUnha vaca de produción inxire cada día 26 kg de silo de millo, 12 de silo de raigrás, 13 de concentrado, 1 de semente de algo-dón e 0,5 de herba seca. A ración unifeed elabórana na granxa con ingredientes propios, agás o concentrado e a semente de algodón, e repártena dúas veces ao día. Por outra parte, a ali-mentación do lote de secas e xovencas preñadas componse de 14 kg de silo de millo, 5 de palla e 3 de penso.

As xatas, dende que abandonan o lote da aleitadora arti-ficial e ata os 7 meses, son alimentadas a vontade coa mes-tura que preparan para as vacas de produción. Non obs-tante, a partir desa idade empézaselles a racionar a comida para que non engorden máis da conta e engádeselle fibra á dieta (palla ou herba seca).

Muxindo unha vaca nun dos robots e varias á espera

Desde a oficina, situada nun habitáculo elevado á altura do teito, controlan toda a explotación



explotación20


MANEXO E MUXIDONas naves antigas teñen a recría, as xovencas preñadas, as secas, o lote de preparto e as vacas que moxen na sala, men-tres que nas instalacións máis novas –construídas hai 12 anos– aloxan o resto dos animais de produción.

Os robots danlles servizo a 115 vacas cunha media dia-ria de tres muxidos e son controlados mediante un pro-grama informático ao que os propietarios poden acceder tanto dende o ordenador coma dende o teléfono móbil. Deste xeito poden revisar constantemente os datos e as incidencias facilitados polo sistema: número de entradas, producións individualizadas, atrasos, consumo de penso, condutividade etc.

José María comentábanos o día da visita que os cambios derivados do muxido robotizado se empezaron a notar case desde o primeiro momento, especialmente na produción. “Penso que os animais teñen a necesidade de muxirse tres, catro e ata cinco veces diarias dadas a mellora xenética e a mellor calidade da alimentación. Se logramos isto, unido a un adecuado benestar, imos conseguir vacas máis felices e máis sas, mellores reproducións e animais máis duradei-ros”, asevera.

Actualmente están muxindo unhas 20 femias nunha sala de espiña de pescado de 12 puntos con retirada automática e medición electrónica. Non obstante, esta situación non se manterá moito tempo, xa que nun futuro non moi afasta-do teñen pensado instalar un terceiro robot para ampliar o lote de produción.

En canto ao descanso, as vacas en lactación dormen en cubículos de area, mentres que a recría, as secas e o lote de preparto o fan en cama quente de palla.

Para evitar o estrés por calor –nesta zona da Meseta Central é habitual alcanzar os 45 °C moitos días do verán–, no lote de produción teñen instalados varios ventiladores eléctricos, así como un sistema de aspersión de auga na zona de alimentación e no teito para que os animais se re-fresquen mentres comen e descansan. Ademais, dispoñen de ata 10 bebedoiros en cada grupo para facilitar a deman-da de auga. Para completar o cow comfort contan con varios cepillos eléctricos de automasaxe.

OS ROBOTS SON CONTROLADOS MEDIANTE UN PROGRAMA INFORMÁTICO AO QUE OS PROPIETARIOS PODEN ACCEDER DESDE O ORDENADOR E DESDE O TELÉFONO MÓBIL

Naves altas con teitos de uralita, moi ventiladas e sen peches frontais nin laterais

Dispoñen de 2 fosas de xurro de 1.000 m3 cada unha



21explotación


BVL MAXIUM*Carro mezclador autopropulsado

* • Motor Cummis de 4 cilindros y 160 cv.• Modelos con un sinfín, y capacidad de 11 y 13 m3.• Sistema patentado de descarga exacta (EDS).• Sinfín mezclador de alta resistencia al desgaste

(HARDOX).• Sistema de gestión DairyFeeder (opcional).

Importador exclusivo para España y Portugal979 728 450 - www.deltacinco.esConsulte nuestra red de distribuidores

REPRODUCIÓN E XENÉTICAOs primeiros cinco días, os animais acabados de nacer permanecen en boxes individuais onde inxiren calostros naturais que teñen conxelados. A continuación pasan ao lote da aleitadora artificial, no que, mediante un chip co-locado nun colar, se lles programa a alimentación. Con este sistema, a cantidade de leite que se lles subministra vai aumentando ata os 50 días para logo ir reducíndose durante 15 días máis ata a súa eliminación total da die-ta. Durante este período teñen á súa disposición penso de iniciación. Deste xeito, as xatas sofren un proceso de

PARA EVITAR O ESTRÉS POR CALOR, NO LOTE DE PRODUCIÓN TEÑEN INSTALADOS VARIOS VENTILADORES ELÉCTRICOS, ASÍ COMO UN SISTEMA DE AUGA ASPERXIDA PARA QUE OS ANIMAIS SE REFRESQUEN MENTRES COMEN E DESCANSAN

Lote de xatas pequenas con aleitadora artificial

desteta moi suave que axuda a que se fagan máis gran-des e fortes en menos tempo, facendo posible a primeira inseminación aos 14 meses.



explotación22


A media de inseminacións por preñez do conxunto do rabaño é de 2,59 doses. O intervalo medio entre partos sitúase nos 405 días e a media de partos é de 2,97.

Para a mellora xenética optan polo transplante de em-brións, que proceden maioritariamente de doantes da ex-plotación (6-8 cada ano). O 70 % implántano en xovencas da granxa e o resto comercialízano.

“Sempre lle demos moita importancia á xenética porque, a pesar de ser un traballo complicado e lento, co paso do tempo dá os seus froitos se se fai ben”, afirma José María. Á hora de elixir os touros –entre 6 e 8 por campaña– teñen en conta principalmente os trazos de tipo, aínda que en nin-gún caso empregan sementais con malos datos de produ-ción ou de mérito neto. Non utilizan touros en proba, pero si botan man da monta natural para femias con problemas de fertilidade. Para este fin contan cun semental frisón.

A media ICO da explotación é de 1.950 puntos e a últi-ma cualificación morfolóxica foi de 80. Actualmente, entre o rabaño teñen 8 femias MB; tamén contan con dúas vacas da familia de Tory Terry que, aseguran, lles están dando moi bos resultados.

SUPERFICIE E TRABALLOS AGRÍCOLASNas 50 hectáreas de terreo das que dispoñen –todas de re-gadío e distribuídas en 11 parcelas nun raio de 5 km– cul-tivan millo no verán (no 60 % do total da superficie) e rai-grás no inverno (no 40 %). O sistema de rega que utilizan é o de manta con pequenas canles da época romana que combinan con mangueiras. A produción media de millo aproxímase ás 50 t/ha.

Dos labores agrícolas encárganse eles, excepto de ensilar. A maquinaria que precisan, tanto para as rutinas diarias na granxa como para traballar as terras, téñena en propiedade, excepto unha fertilizadora que pertence á cooperativa da que son socios.

Almacén de 1.250 m2 destinado a forraxe e maquinaria

Un lote de recría

OS PRIMEIROS CINCO DÍAS, OS ANIMAIS ACABADOS DE NACER PERMANECEN EN BOXES INDIVIDUAIS, ONDE INXIREN CALOSTROS NATURAIS qUE TEÑEN CONXELADOS


VMS SUPRA

Contador de células en robot VMS SUPRA

www.delaval.es

EL UNICO CONTADOR DE CELULAS SOMATICAS DE LECHE EN ROBOT

VMS

¿Sabías que las mayores explotaciones del mundo tienen robot VMS DeLaval?

Maxon Dixon Farm en USA es la mayor del mundo con 20 VMS. Radibor en Alemania es la mayor de Europa con 17 robots VMS. Teixeira en Portugal será éste 2014 la mayor del sur de Europa:10 VMS

“OCC SUPRA”

Hidráulico: + preciso y económico

Sencillo: te permite acceder a la ubre

Alinea la posición de pezoneras

Ágil: VMS ordeña al 100% de las ubres

¿Sabías que el brazo del VMS se diseñó pensando en ti y en todas las vacas?

EL ÚNICO CONTADOR DE CÉLULAS SOMÁTICAS DE LECHE EN ROBOT

pub_deLaval.indd 23 21/06/2014 13:05


En esta ocasión, los destinos ele-gidos fueron San Francisco, Los Ángeles y Las Vegas, donde vi-

sitaron varias granjas de 3.000, 5.000 e incluso 10.000 animales de razas pro-ductoras de leche. También estuvieron en centros de recría y varias instalacio-nes más, como fábricas de leche, Hilmar Cheese, la fábrica de queso más grande del mundo, u otras que aportaron a los ganaderos una visión diferente del sec-tor lechero.

El equipo de CRI España lleva organi-zando este tipo de viaje desde hace 10 años, visitando cada vez países con rea-lidades diferentes, como Israel, EE. UU., Argentina, Francia, etc. Esta vez el turno fue para California, a donde viajaron más de 50 ganaderos procedentes de distin-tos puntos de España.

El pasado mes de abril, CRI España organizó por décimo año consecutivo su Profit Tour, un viaje de formación para ganaderos y otros profesionales del sector.

MÁS DE 50 GANADEROS VISITAN EE. UU. DE LA MANO DE CRI ESPAÑA

En todas las granjas visitadas, la recría se hace fuera hasta los 4 meses de vida, fecha en la que las terneras se incorporan a la explotación

CaraCterístiCas de las granjas visitadas

Cuoco Creek (Turlock)•Raza Holstein•3.200 vacas, 2.800

en ordeño•36 litros de producción•2 ordeños•20 empleados

Ahlems Farm Partnership (Hilmar) •Raza Jersey•3.000 vacas en ordeño•28 a 30 litros (4,8 %

grasa y 3,8 % proteína)•2 y 3 ordeños (1.ª lac-

tación: 2 ordeños; 2.ª y sucesivas: 3 ordeños)•25 empleados

Vander Woude Farms (Merced) •Raza Holstein•3.200 vacas en ordeño y

3.200 novillas•38 litros de producción

Red Top Jerseys (Hilmar)•Raza Jersey•5.600 vacas en ordeño •32 litros (4,8 % grasa y

3,7 % proteína)•2 y 3 ordeños (80 %, 3 or-

deños; 20 %, 2 ordeños)

Producers Dairy (Kerman)•Raza Holstein•6.300 vacas en ordeño y

1.500, también en orde-ño, en otra granja•36 litros de producción•2 ordeños

Bidart Dairy (Bakersfield) •Raza Holstein•12.000 vacas, 9.400

en ordeño (ordeñan casi 280 vacas simultánea-mente)•37 litros de producción•3 ordeños•70 empleados

West Star Dairy North (Buttonwillow)•Raza Holstein•5.600 vacas en ordeño

y 1.500 novillas; a 15 millas, otra granja con 4.000 novillas•38 litros de

producción (3,6 % grasa y 3,3 % proteína)•3 ordeños

publIRRepoRtAxe24

afriga111_publirreportaxe_cri.indd 24 21/06/2014 12:13

MASSEYUn número 1 Para tus mejores

vacas y novillas

CO-OP BOSSIDE MASSEY -ET

Eurodistribución Ganadera, SL - CRI España

[email protected]+34 987 213 172 +34 676 46 77 46 www.criespana.com

pub_cri.indd 25 18/06/2014 08:06


panorama internacional26

Nas viaxes participan normalmente alumnos de 1.º curso do Ciclo Formativo de Produción Agropecuaria e profesionais interesados en reciclarse e poñerse ao día. Na presente edición, levada a cabo do 7 ao 14 de marzo, foron 16 alumnos e 14 profesionais. Durante a semana de estan-cia nas terras galas é fundamental a colaboración do Cen-tre de Formation et Promotion Meslay no que respecta á preparación do programa e ao acompañamento durante as visitas e os encontros.

FINCA SAN JOSÉ Igual que nos últimos anos, no seu itinerario cara a La Vendée, o grupo fixo escala en Huesca para visitar a Finca San José, en Tamarite de Litera, concello oscense lindeiro coa provincia de Lleida.

Os estudantes de Fonteboa e os profesionais que os acompañaban na viaxe co xerente da Finca San José ao final da visita

Todos os anos, desde 1989, o Centro de Promoción Rural-EFA Fonteboa (Coristanco) organiza unha viaxe técnica á rexión Pays de la Loire, no noroeste francés. Coa edición de 2014 son xa 25 anos de intercambio e en todas as visitas hai novidades, pois a actividade agraria desta zona é moi dinámica.

LA VENDÉE, UN MODELO AGRARIO DINÁMICO E DIVERSIFICADO BASEADO NUNHA CULTURA ASOCIATIVA

Luis García FernándezDirector do Centro de Promoción Rural-EFA Fonteboa (Coristanco, A Coruña)

Finca San José é unha das granxas de referencia a nivel nacional na produción de leite. O grupo de estudantes e de profesionais, recibidos por José María e Jaume Pont, tivo a oportunidade de coñecer todos os pormenores da xestión eficiente dunha empresa familiar con 60 anos de historia e proxectada cara ao futuro.

TRABALLO CONTINUADO DE TRES XERACIóNSA situación actual de Finca San José é o resultado do tra-ballo de tres xeracións. A familia Pont, orixinaria do cen-tro-leste da provincia de Lleida, desprázase en 1951 cara ao oeste, fuxindo da seca e da baixa produtividade das súas terras. Os terreos irrigados polo río Cinca ofrecían novas oportunidades para seguir vivindo da agricultura.

Pensaban dedicarse aos cultivos de cereais, pero a partir de 1962 inician a actividade gandeira, na que continúan hoxe os fillos e netos dos pioneiros, baixo a forma xurí-dica de sociedade anónima na que traballa case medio cento de persoas.

AFRIGA110_convocatoria_fonteboa_02.indd 26 21/06/2014 13:42


27panorama internacional

Tel. (+34) 985 303 752 – www.easy-covering.com P. de Somonte, c/Mª Glez. La Pondala nº 41, C.P. 33393 Gijón

Naves Ganaderas, Almacenes y Cobertizos

Gran aislamiento · Ventilaciones Automáticas · Mejores Condiciones interiores

AHORRO DE HASTA UN 90% EN CIMENTACIÓN RESPECTO A LAS NAVES TRADICIONALES

EASY-COVERING

Laracha (A Coruña) Toledo

Nave para 260 vacas en ordeño Nave para destete de terneros

Na granxa oscense están construíndo novas instalacións co obxectivo de chegar a 4.000 vacas

ObXectivOs clArOsDecididos pola especialización láctea, en 1990 acadan o volume de 200 vacas en produción e a partir de entón hai un crecemento anual significativo, baseado nun rigoroso control de custos de produción.

En 2007 chegan á cifra das 1.000 reprodutoras e a so-ciedade aproba o denominado “Plan de 4.000 vacas”. Hoxe

están na metade do camiño, pois o ritmo de crecemento foi retardado polos baixos prezos do leite nos últimos anos e polo encarecemento das materias primas empregadas na alimentación.

Ao longo de 2013, a conxuntura económica do sector lácteo é máis favorable e na actualidade continúan no pro-ceso expansivo acordado.

A día de hoxe, os obxectivos de Finca San José son poñer a maior cantidade de leite no mercado e xerar emprego sostible e duradeiro. Deste obxectivo derívanse as acti-vidades e os protocolos de traballo para cada un dos 45 empregados da empresa (32 na gandería, 10 nos traballos agrícolas e 3 na administración).

ANte uN futurO seN cOtAsOs titulares desta granxa explicáronlle ao grupo de Fon-teboa que levan tempo preparándose para o escenario sen cotas de produción e que na xestión priorizan parámetros como produtividade do gando, das terras e da man de obra.

Actualmente contan con 2.150 vacas e 1.750 xovencas e dispoñen dunha superficie propia de 400 hectáreas, ás que sumaron outras tantas en arrendamento; toda esta super-ficie está destinada á produción de cereal e forraxes para a alimentación do rabaño.

A produción vaca/ano é de 12.700 kg e realizan tres muxidos diarios. Cada día saen de Finca San José ao redor de 80.000 litros de leite, cantidade que daría para abastecer toda a cidade de Lleida, se fose o caso.




SISTEMAS ECONÓMICOS DE PRODUCIÓN DE LEITEQue a agricultura é unha profesión de síntese é unha cons-tatación que queda patente en cada unha das visitas a ex-plotacións ou nas reunións de traballo con profesionais que recibiron o grupo de Fonteboa; integración de saberes de agronomía, economía... e tamén habilidades para integrar na xestión todos os medios de produción para o desenvol-vemento de empresas sostibles desde o punto de vista eco-nómico, ambiental e social. A explotación láctea Le Bois des Houx (‘O bosque de acivros’) é un bo exemplo diso. O seu nome encaixa perfectamente na liña de traballo dos responsables da granxa: poñer en valor todos os recursos naturais e un sistema de explotación o máis económico po-sible cun rigoroso control dos custos de produción.

Trátase dunha explotación de 130 ha nas que realizan pastoreo coas 85 vacas de leite e outras tantas xovencas. A produción de leite é baixa se a comparamos coas granxas de Galicia. Producen ao ano 550.000 kg, pero cun consumo de concentrado de 120 gramos por litro de leite (nas ex-plotacións galegas, estes consumos multiplícanse por tres, na maioría dos casos). A marxe bruta por litro de leite (os ingresos por litro unha vez descontados os gastos de con-centrado, custos das forraxes, gastos veterinarios e outros varios de menor contía) é de 0,25 €/litro, o que supón unha marxe bruta da explotación de 137.000 €, cantidade que destinan a pago de salarios, amortizacións e aforro para in-vestimentos eventuais. Grazas a esas marxes poden manter un cadro de persoal de 3,5 traballadores e asignarlle un sa-lario mensual medio de 1.700 € a cada un.

Os responsables desta GAEC (fórmula xurídica parecida á SAT) explican que o importante nesta profesión é estar nunha actitude de reflexión continua e aprendizaxe perma-nente para tomar decisións acertadas que non hipotequen a viabilidade futura. Algunhas manifestacións desta actitude son que apenas dispoñen de maquinaria propia, pois están asociados a unha CUMA; a sala de muxido ten 40 anos, está máis que amortizada, e o sistema de calefacción das vi-vendas é a base dos restos das podas dos lindes das parcelas. “Límpanse os lindes, mantense a paisaxe e afórranse car-tos”, conclúe Louis Marie Fioleau, prototipo de gandeiro apaixonado da súa profesión e convencido dos sistemas de produción con redución de custos a partir da posta en valor de todos os recursos dispoñibles.

LEITE CON DENOMINACIÓN DE ORIXEFrancia é un dos países de referencia na produción de lei-te dentro da Unión Europea. Os 26 millóns de toneladas producidos dan para abastecer o mercado nacional (66 mi-llóns de consumidores) e exportar unha parte importante da produción a outros países da UE. Non obstante, dado que a Unión Europea é un mercado único, ningún país está libre da entrada de leite dos outros socios comunitarios.

Ante esta situación, a cadea alimentaria láctea deseña campañas para animar a poboación cara ao consumo de leite de produción nacional e todo iso con argumentos que se reflicten de maneira vistosa nos cartóns de leite. Por exemplo: A min gústame o leite de aquí, o que procede das no-sas rexións, recollido e transformado en Francia. A continua-ción explica que escoller leite de alí é un acto de cidadanía, pois esa elección estimula a agricultura local, mantén o emprego nas súas rexións e garante a vida nos seus prados.

Tamén se esgrimen consideracións ecolóxicas, coma a de que limitando o número de quilómetros entre a vaca e o punto de venda diminúen a pegada de carbono.

Por último, como terceira argumentación de peso, aluden á economía: Comprando leite de aquí vostede pode aforrar.

Toda unha lección de mercadotecnia na que se conxugan argumentos e sentimentos, sostibilidade dos territorios, ecoloxía e economía, aderezados cunha boa dose de espí-rito nacional. Unha versión do Vivamos como galegos e de Galega 100 % á francesa.

Le lait d’ici (O leite de aquí), unha maneira de diferenciar o produto

Le Bois des Houx é unha explotación cunhas excelentes marxes por litro de leite


NOVEDADES CONAFE JUNIO 2014

BOLET y BALTIMORELeche con Componentes, Tipo, Ubres, Patas, RCS,

Longevidad, 99 % Percentil

ESCOLMO, S.L.Distribuidor para Galicia y AsturiasC/ Magnolia, 80 bajo27003 - LugoTfno.: 982 217 633Fax: 982 213 144e-mail: [email protected]

ICONº1CONAFE

JUNIO 2014

+3614 ICO (133 hijas) +1629 kg de Leche+0.03 %, +62 kg de Grasa+0.04 %, +56 kg de Proteína+114 en Longevidad+2.04 en Ubres

LIBRE DE

BRACHYSPINA

Behobia

MENDITXURI BEHOBIA 377

(BB-83, 1er. Parto)

LAS VACAS QUE PRODUCEN MUCHA LECHE CON PROTEÍNA Y MEJORAN CON CADA PARTO

OS LOUREIROS BELLA 463 BEHOBIA (MB-86, 2º PARTO)1-10 370 d. 13.460 Kgs. Leche, 3.66% Grasa, 3.39% ProteínaS. Mamario MB-87, Pies y Patas MB-86 Estructura y Capac. MB-86, Estructura Lechera MB-85

pub_escolmo.indd 29 23/06/2014 13:25



A COOPERATIVE DES TROIS PROVINCES EXPLICA QUE A SÚA POLÍTICA DE NON INVESTIMENTOS EN INMOBILIZADO E EN CADRO DE PERSOAL SE DEBE A DOUS MOTIVOS: LIMITAR OS CUSTOS FIXOS E LOGRAR A IMPLICACIÓN DOS SOCIOS NO PROXECTO

En todas as visitas puideron obterse datos técnicos e económicos da xestión empresarial da granxa

Os socios xestionan as compras e vendas da Cooperative des Trois Provinces

GRUPOS DE ESTUDO E DESENVOLVEMENTO AGRARIO (GEDA)No departamento de La Vendée (superficie de 6.750 km e unha poboación de 600.000 habitantes) hai preto de 5.000 explotacións agrarias e a metade está asociada a un GEDA.

Os GEDA son unha estrutura asociativa, con máis de 50 anos de historia, á cal poden adherirse os agricultores fran-ceses para mellorar a súa preparación dentro dun progra-ma de formación continua. Finánciase por medio das cotas dos agricultores (unha media de 450 €/explotación/ano) e da colaboración da Chambre d’Agriculture, que achega o técnico-animador a cada un dos GEDA. En La Vendée, os diferentes grupos están distribuídos en cinco demarcacións territoriais.

COOPERATIVISMOLa Vendée é unha zona cunha destacada traxectoria coo-perativista. Hai modelos variados e adaptados ás necesi-dades dos promotores e todos teñen unha finalidade de sostibilidade económica e cohesión social.

Unha das xornadas da viaxe estivo dedicada á Cooperati-ve des Trois Provinces e ao estudo das CUMA.

COOperAtive des trOis prOviNCesEsta entidade toma o nome da súa situación, na localidade de Torfou, un lugar de confluencia dos límites de tres pro-vincias no antigo mapa de Francia, anterior á Revolución Francesa. É unha cooperativa nova, que se constituíu en 1992 para darlles unha resposta económica ás subministra-cións das explotacións e á comercialización dos cereais.

Hoxe son 210 socios, facturan 4 millóns de euros e teñen uns gastos de estrutura mínimos de 100.000 € ao ano; isto conséguese polo grao de implicación dos socios no proxec-to, pois son eles os que asumen as xestións comerciais. Non dispoñen de ningún inmobilizado en instalacións (posúen dúas naves alugadas) e como persoal asalariado contan cun empregado a media xornada que se encarga de tarefas ad-ministrativas. Por non ter non teñen nin sede social física propia; están de alugueiro e para eventos sociais utilizan dependencias municipais.

Os responsables da cooperativa optaron pola súa política de non investimentos en inmobilizado e en cadro de per-soal por dous motivos: limitar os custos fixos da entidade e

lograr a implicación de todos os socios no proxecto. Toda unha lección de seriedade, compromiso e transparencia.

As CUMAAs CUMA, cooperativas para a utilización de material agrícola, existen formalmente en Francia desde 1945, a instancia de Tanguy Prigent, ministro de Agricultura do presidente De Gaulle. Dado que o campo xa estaba prepa-rado, La Vendée foi un dos primeiros departamentos onde xerminou con forza a semente das CUMA, unha cultura imbuída dos valores da axuda mutua e da solidariedade.

Coa idea das CUMA tratábase de mecanizar o campo francés sen endebedar as explotacións agrícolas, en par-ticular as pequenas explotacións familiares, neses anos de posguerra e de penuria alimentaria.

Coa Lei de CUMA, os agricultores franceses de entón comprometéronse a cambiar de época, pasando das axu-das ocasionais a poñer en común os medios de produción, unha auténtica revolución, aproveitando a chegada dos primeiros tractores importados dos Estados Unidos me-diante o Plan Marshall.

A día de hoxe, as máis de 12.000 CUMA de Francia atópanse integradas na federación nacional, a través das respectivas federacións rexionais e departamentais.

La Vendée, con cerca de 400, é o primeiro departamento en número de CUMA; todas están integradas na Federa-tion Departamentale, creada en 1970. O 70 % dos agricul-tores está asociado a unha ou varias CUMA. Estas coope-rativas teñen moita importancia nos procesos de innova-ción agraria, pois hai CUMA especializadas na xestión de puríns ou no aproveitamento da biomasa para a obtención de fertilizantes.


VENA STRIGOSAPratex R1

www.rocalba.com Expresión vegetal

MEZCLAS FORRAXEIRASAmplio catálogo de fórmulas adaptadas a distintos usos e terrenos

Forraxescon nome

propio

pub_rocalba_galego.indd 31 18/06/2014 16:58



alimentaciÓn DaS VacaS lactanteS• 43kgsilodemillo• 7,5kgsilodeherba• 0,3kgpalla• 1kgherbaseca• 2kgsoia• 300gmineral• 300gtriticale• 3,5kggranulado• Robot:2kgsoia

A granxa familiar que visitamos durante a nosa es-tanciaenLaVendée,enfuncionamentodende1983,con-verteuseen2013nunhaGAECformadaporPhilippeeCendrine eo seufillo Jeremy.Pasoude ter40 vacas, 48hectáreas e 216.000quilosde cotanas súasorixes ás 70vacasdemuxidura,88hae630.000quilosdecotalácteaactuais.Asúaexplotacióndepolostaméndatadadécadados80e,igualmente,experimentouuncrecemento,aoau-mentardos3.200polosaos4.350.

PRODUCIÓN DE LEITEUn dos grandes investimentos de La Chenelière foi acompradorobotdemuxidoporuns120.000euros.Asúamediadeproduciónmensualacadaagoraos40.000litros,cunsindicadoresde43TBe34TPeunrecontodecélulassomáticasde200.000.

Oprezodoleiteestivooanopasadoa330€/toneladabasedemedia, e eles cobrábano a353€demediamáis43€/tdeproteínae34€/tdemateriagraxa.Amaiores,obtiveronuningresode28.000€daPACeunhamediade897€porvacavendidae105€porxatovendido.Ospro-pietarioscompartironconnósoutrosapuntamentosdasúa

Explotación láctea

La Chenelière é unha explotación da rexión agrogandeira Pays de la Loire (noroeste de Francia) que rexistra unha media de 40.000 litros de leite ao mes e cría máis de 4.300 polos co selo de calidade Label Rouge.

UNHA PRODUCIÓN COMBINADA DE LEITE E POLOS

xestióneconómica,comaocustodaelectricidade,de6.000€/ano;odopenso,de40.000€/ano;ouoprezodaterra,de180€ahectáreaalugadae1.100€amercada.

PRODUCIÓN DE POLOSOoutropiardestaGAECéagranxadepolosLabelRou-ge.En1987destinaron36.000€áconstrucióndunhanavenovade400metroscadradosnaquecontancos4.350ani-mais.Avendadospolosrealízaseaos81días,trasconsu-miruns5kgdepensodecereais,fariñademilloesoia,eporcadaexemplardeaproximadamente2,1kg/vivogañan1,74€.Nestecaso,oprezodopensosituábasenos320€/t.SegundoindicouCendrine,aencargadadestaprodución,“oprezodopoloporquilovivoestámoiaxustadoenonproducemoitosbeneficios,poloqueaexplotaciónérendi-bleunhavezamortizadaanave”.

GAEC LA CHENELIÈRE (LA VENDÉE, FRANCIA)

Bruno Suárez ReyAlumno do CFGM de Producións Agropecuarias do Centro de Promoción Rural - EFA Fonteboa

afriga111_panorama_internacional_lache_nelie_02.indd 32 21/06/2014 13:49


33panorama internacional

NEW HOLLAND ESPECIALISTAS EN GANADERÍA

ELEGIDOS POR LOS QUE SABEN

COBERTURA DE DOS AÑOS DE GARANTÍA PARA TODA LA GAMA DE TRACTORES.

T6 T5 TD5

Motores efi cientes, con pala frontal completamente integrada controlada por joystick, techo solar panorámico y una maniobrabilidad excepcional. Los tractores New Holland TD5, T5 y T6, ideales para explotaciones agrícolas mixtas y ganaderas, son la opción más acertada para los clientes que buscan gran potencia, versatilidad y alta productividad en el campo. Indicados para la manipulación de materiales, para trabajar en el interior de las naves y para cualquier labor ganadera.

T6 4 y 6 cilindros en los modelos de 120 a 175 CV. Máxima efi ciencia y versatilidad.

T5 4 cilindros en los modelos de 95 a 115 CV. La excelencia hecha tractor.

TD5 3 y 4 cilindros en los modelos de 65 a 115 CV. Extraordinario confort y productividad.

lub

rica

nte

sB

TS

www.newholland.es

NEW HOLLAND TOP SERVICE 00800 64 111 111ASISTENCIA E INFORMACIÓN 24/7. *La llamada es gratuita desde teléfono fi jo. Antes de llamar con su teléfono móvil, consulte tarifas con su operador.

Nave dos polos

Establo de estrutura metálica, madeira e uralita

OUTROS DATOS DE INTERESEEsta é a repartición de traballos en La Chenelière, onde hai tres UTA: Philippe encárgase da alimentación, dos cultivos e da xestión da explotación de leite; a Jeremy correspón-denlle o control do robot de muxido e a alimentación da recría, ademais doutras tarefas cotiás, e Cendrine dedícase exclusivamente á explotación de polos.

Cultivan maiormente millo (42 ha, cun rendemento de 12 t/MS/ha) e herba (27 ha; 6 t/MS/ha), ademais de triti-cale (15 ha; 6 t/MS/ha), herba seca (15 ha; 6 t/MS/ha) e o pasto (12 ha; 3 t/MS/ha) das vacas secas e a recría.

Respecto das instalacións, cómpre destacar que o establo

leva estrutura de ferro e de madeira, teito de uralita e camas de palla e está ben ventilado.

Por último, o parque de maquinaria en propiedade cons-ta de catro tractores, un carro mesturador, unha grade ro-tativa, unha sementadora, un arado e un pulverizador. O resto das máquinas que empregan (remolques, enroladoras, sementadoras de precisión, estendedores...) provén dunha CUMA.

IDADE ALIMENTO CANTIDADE0-2 meses Leite e concentrado 6 l/día e 1 kg

2-4 meses Palla e concentrado A vontade e 2 kg de concentrado

4-12 mesesSilo de millo,

herba seca e soia10 kg de millo, 1 kg de herba

seca e 1 kg de soia

1-2 anosRación a base de silo de millo,

silo de herba, palla e soia10 kg de millo, 8 kg de herba,

0,5 kg de palla e 1,5 kg de soia

alimentaciÓn DaS XoVencaS

afriga111_panorama_internacional_lache_nelie_02.indd 33 19/06/2014 08:27



0

5

10

15

20

25

30

millo secano millo regadío herba trigo gran

INTRODUCIÓNA EARL Bulteau atópase na localidade de La Chaffaudie-re, na rexión Pays de la Loire, e está integrada polo matri-monio Jean Pierre e Isabelle Bulteau. Ambos traballan na explotación, ademais dun empregado a tempo parcial.

A día de hoxe teñen 68 vacas frisonas en muxidura cunha media de produción de 8.028 litros e unha cota de 513.000 kg. No mes de xaneiro, as porcentaxes de graxa e proteína foron do 4,14 % e o 3,35 %, respectivamente, mentres que o RCS foi de 175.000. O leite recólleo UCAL, a coopera-tiva á que pertencen e que tamén lles presta outros servi-zos, e págallelo a 0,414 €/l.

A granxa posúe 5 naves orientadas de leste a oeste nas que aloxan os animais en función das súas características produtivas e idades. As vacas en lactación téñenas no es-tablo máis novo (2005), onde descansan en cama quente de palla; cómpre destacar que polo día saen ao pasto regu-larmente. As 53 femias que integran a recría organízanse en tres lotes de idade a partir da desteta, que fan arredor dos 3 meses.

ALIMENTACIÓNA ración das vacas de produción componse de 40 kg de silo de millo, 3,5 kg de colza, 80 g de mineral vitamínico, 200 g de carbonato cálcico, 50 g de sal, 50 de mg e pasto a libre disposición.

As xovencas de 12 a 24 meses aliméntanse de pasto e herba seca ad líbitum, ademais das sobras da ración das produtoras, mentres que as máis pequenas comen 4 kg de silo de millo, 1 kg de colza, 50 g de mineral vitamínico, 50 g de carbonato cálcico, 20 g de mg e herba seca a libre disposición.

Esta gandería que visitamos durante a nosa estadía en La Vendée defínese por ser unha explotación semiextensiva de “leite económico” procedente dos seus pastos. En 45 das 82 hectáreas das que dispoñen teñen pasteiros permanentes e no resto cultivan forraxes e cereais.

Ata a desteta inxiren unicamente leite: calostro materno ata os 3 días, leite materno dos 3 aos 8 e, posteriormente, leite en po ata os tres meses, momento no que empezan coa ración.

Jean Pierre e Isabelle danlles moita importancia á cali-dade de vida e aos custos de produción. Non en van, per-tencen a un grupo económico a través do cal conseguen materias primas, coma a palla, a prezos máis reducidos. Ta-mén están integrados nunha CUMA xunto con outros 24 socios cos que comparten varios apeiros.

Iván Cancela Alumno do CFGS Xestión e Organización de Empresas Agropecuarias do Centro de Promoción Rural – EFA Fonteboa

UNHA PRODUCIÓN SEMIEXTENSIVA SUSTENTADA NA SUPERFICIE AGRÍCOLA

EARL BULTEAU (LA VENDÉE, FRANCIA)

Jean Pierre Bulteau (dereita) e Iván Cancela, alumno de EFA Fonteboa

0

2000

4000

8000

6000

10000

12000

16000

10000

millo secanopara gran

millo regadío herba trigo gran

Gráfico 1. Distribución de cultivos por hectáreas

Gráfico 2. produción de mS (kg) por hectárea

AFRIGA111_pan_intern_EARL_Bulteau.indd 34 24/06/2014 10:46

pub_innofarm_ultrasorb.pdf 35 19/06/2014 22:43


El pasado 20 de mayo, un equipo de la revista Afriga viajó hasta Umea (Suecia) para conocer de primera mano las diversas instalaciones del Grupo Alö, entre las que se encuentran la fábrica de cilindros y la planta de producción de palas cargadoras.

Las instalaciones principales del Grupo Alö se encuen-tran en la ciudad de Umea, desde donde centralizan todas las operaciones. La compañía inició su andadura

en el año 1940 y actualmente es líder del mercado en 15 paí-ses con una producción anual de 33.000 palas cargadoras y 47.000 implementos, aproximadamente.

Hoy en día, el Grupo Älo tiene centros de producción en EE. UU., Europa y Asia, y desarrolla y produce los siguientes equipos: cilindros, palas cargadoras, LCS (sistemas de con-trol de la cargadora) e implementos.

De todas las marcas propias –Quicke, Trima y Veto– de esta compañía sueca, sólo las palas cargadoras Quicke se venden en España.

Uno de los aspectos a destacar de la filosofía de producción de Alö es que trabaja conjuntamente con cada fabricante de tractores, desarrollando anclajes específicos para todas las marcas y modelos para que la adaptación de la pala al tractor sea siempre perfecta. Son “trajes a medida” para cada cliente, comentaba Thomas Björdklund, director de Desarrollo y Filia-les del Grupo Alö, el día de la visita. Los anclajes se fabrican íntegramente en la planta de producción de Francia.

Visita a la fábrica de cilindrosLa fabricación de cilindros en la planta Alö Cylinder, en fun-cionamiento desde el año 2000, es exclusivamente interna para la producción de palas. De ella salen 3.200 cilindros a la semana y unos 150.000 al año, dando trabajo a 20 empleados que se reparten en tres turnos.

De izquierda a derecha, Torbjörn Ström, jefe de producción de la fábrica de cilindros; Alfonso Egea, delegado de ventas para España, y Thomas Björklund, director de Desarrollo y Filiales del Grupo Alö

DISEÑO, EXCLUSIVIDAD, EFICIENCIA… QUICKE


puBlIRREpoRTAxE36

AFRIGA111_publirreportaxe_Quicke.indd 36 24/06/2014 11:01


Visita a la fábrica de palas cargadorasEn esta planta, situada en la localidad de Brännland, muy próxima a Umea, se divide la producción de la siguiente ma-nera: 50 % para Quicke, 30 % para Trima y el restante 20 % para otros fabricantes (AGCO, CNH, Zetor, Kubota y McCor-mick), para los que producen bajo contrato.

En Alö se trabaja bajo demanda, es decir, en función de los pedidos recibidos cada día se gestiona el material necesario y el sistema genera un documento con todas las característi-cas de cada pala que se va a fabricar. A partir de ahí se inicia

la cadena de montaje en línea, en la que se van uniendo las piezas con la máxima precisión gracias a robots de soldadura de última generación. El proceso finaliza con el tratamiento prepintura y la cadena de pintura en polvo. Antes de salir de la planta, cada pala es sometida a un test de calidad que ga-rantiza el perfecto funcionamiento de cada unidad.

En lo que respecta a la marca Quicke, la fabricación se cen-tra en las series Dimension (la más vendida en todo el mun-do), Versa X y la Compact para tractores pequeños de entre 20 y 50 CV.

demostración de productos en ViVoEn la última parte de nuestra visita, el colaborador de la casa Kjell Lindgren nos hizo una demostración de va-rios implementos montados sobre las palas Quicke Q46 de la serie Dimension y X26 de la serie Versa.

De la serie Dimension se debe señalar su gran capa-cidad de elevación y el satisfactorio sistema de pilotaje gracias al mando ElectroDrive Proffesional, que permite controlar un amplio abanico de funciones. Además, pu-dimos comprobar la rapidez y la sencillez con la que se conectan los implementos hidráulicos en apenas unos segundos. Por otra parte, las palas de la serie Versa destacan por su gran versatilidad de uso y por su carác-ter ligero a la vez que resistente.

Entre los implementos probados destaca el cazo mul-tiusos, que permite su utilización como cazo convencio-nal o como pinza para troncos.

Como broche final, el Grupo Alö nos presentó la nue-va versión del Silocut SG, un utensilio perteneciente a la familia de implementos para corte de ensilado, con características mejoradas que aumentan su productivi-dad y durabilidad. El nuevo Silocut SG estará disponible para el otoño.


publIRRepoRtAxe 37

AFRIGA111_publirreportaxe_Quicke.indd 37 24/06/2014 10:58


Álbum38

A revista Afriga convocou en abril un concurso de fotografía exclusivamente a través da súa páxina de Facebook. Durante mes e medio recibimos imaxes de vacas leiteiras case diariamente no noso muro, ata chegar ás 130. Compartimos con vós todas as candidatas neste álbum tan especial... porque o importante é participar!

ÁLBUM DO CONCURSO bÚscase FOTO DE PORTADA !

afriga111_album_facebook.indd 38 21/06/2014 12:57


39Álbum



Álbum40



41Álbum

Distribuidas por:Avda. Terra Cha, 1127260 Castro Riberas de Lea (Lugo)e-mail: [email protected]

Telf.: 982 310 026659 445 627660 417 676

Fax: 982 310 295

Ganadería RAMA ANDRADE SAT de Coristanco (A Coruña)



Álbum42


PLANETA GANADERÍAEL SALÓN INTERNACIONAL DE LAS PRODUCCIONES ANIMALES

R E N N E SFRANCIA

L A C I T A D E L O S P R O F E S I O N A L E S D E L A S P R O D U C C I O N E S A N I M A L E S :

1.400 EXPOSITORES superfi cie de exposición de

animales expuestos

visitantes internacionales de más de 110 paísesVISITANTES 114.000 12.300700 115.000 m 2

Phid

éel -

Ren

nes

pub_space.indd 43 18/06/2014 14:49


Álbum44

Moitas grazas a todos e a todas!Continuará…


AGROAMB está autorizada pola Administración española como PLANTA TÉCNICA para a elaboración de FERTILIZANTES orgánicos a partir de residuos e subprodutos biodegradables

I+D

+I

– D

ES

EN

VO

LVE

ME

NT

O L

OC

AL

– C

RE

AC

IÓN

DE

EM

PR

EG

O

(30

PO

ST

OS

DIR

EC

TO

S, M

ÁIS

DE

15

0 I

ND

IRE

CT

OS

) –

CA

PIT

AL

10

0%

GA

LE

GO

– G

LO

BA

LIZ

AC

IÓN

– E

NE

RX

ÍAS

RE

NO

VA

BL

ES

–

AGROAMB-TRESIMA UTEXESTIÓN E PRESTACIÓN DE SERVIZOS MEDIOAMBIENTAIS

Comercializa e coordina a prestación de servizos para a xestión ambiental integral dos distintos residuos (incluídos residuos perigosos). Desde a súa recente creación, xestiona máis de 50.000 tms/ano de residuos biodegradables.

TRESAMBLOXÍSTICA ESPECÍFICA EN CONTEDORES

Dispón de vehículos específicos en diferentes configuracións, adaptándose a cada necesidade medioambiental do cliente. Innovación e eficacia no transporte. Servizos de conselleiro de seguridade e operador de transportes.

AGROAMBVALORIZACIÓN E TRATAMENTO DE RESIDUOS BIODEGRADABLES

Titular da primeira planta cunha capacidade próxima a 300.000 tms/ano para a valorización e tratamento de residuos agrarios segundo o disposto no RD 824/2005 sobre fertilizantes, o RD 1310/1990 sobre a aplicación agrícola de lodos e o Regulamento CEE 1774/2002 sobre subprodutos animais. Agroamb aposta fortemente por I+D+i coa súa presenza en numerosos proxectos de investigación.

S E N T I D O D A R E C I C L A X E

AGROAMBGRUPO

ONEGA ARES, S.L.U.SERVIZOS AVANZADOS DE TECNOLOXÍA AGRARIA

Empresa de servizos agrarios que conta cos últimos equipos en mecanización para a sementeira, cultivo e posterior recolección das diferentes producións agrarias.

TROBO AGRÍCOLA, S.C.G.PRODUCIÓN INTEGRADA DA TERRA

Sociedade para a explotación en común da terra, orientada á produción integrada de forraxes e cultivos enerxéticos. Dispón dun banco de terras que supera as 3.000 hectáreas.

O Grupo AGROAMB está formado por un conxunto de empresas cuxa actividade completa o ciclo da xestión de residuos, contando para iso cun equipo multidisciplinar de profesionais con ampla experiencia na Xestión Medioambiental e Agronómica.

É unha compañía orientada a dar solucións de valorización e xestión integral dos residuos, empregando sempre as mellores técnicas dispoñibles e optimizando a loxística de transporte.

O Grupo AGROAMB posúe autorización para a xestión de:

Valorización e xestión de residuos sólidos urbanos (SC-U-NP-XV-00040 y SC-U-NP-XV-00036 )

Valorización e xestión de residuos industriais non perigosos (SC-I-NP-XV-00064 y RIV-24/01)

Rexeneración ambiental

Transporte de residuos perigosos (T/001/01)

Transporte de residuos sólidos urbanos (SC-U-NP-XRT- 00072)

Transporte de residuos industriais non perigosos (SC-I-NP-XRT-00083, SC-I-NP-XRT-00056 e SC-I-NP-XRT-00122)

Conforman o Grupo AGROAMB as seguintes empresas:

R/ Calzada das Gándaras, 11. Local baixo dta. 27003 LugoTeléfono (+34) 982 231 365

Fax (+34) 982 240 534E-mail [email protected] www.agroamb.com

Agroamb

pub_agroamb_galego.indd 45 21/06/2014 18:18


DOSSIER46 CALIDADE DO LEITE

O 14 de xuño deste ano cumpríronse os 25 anos da constitución do Laboratorio Interprofesional Galego de Análise do Leite (Ligal), o segundo cronoloxicamente tras o do País Vasco e Navarra, que fora creado en 1986, e o pri-meiro das principais rexións produtoras de leite de España.

Lonxe de ser unha efeméride máis, debe ser motivo de celebración por todos os integrantes do sector lácteo: pro-dutores e transformadores do noso leite e, por extensión, de toda a sociedade dado o seu peso económico e social en Galicia, auténtico motor do sector primario e xestor, vertebrador e dinamizador do noso territorio.

Tampouco hai que esquecer que estamos a falar dun pro-duto fundamental na nosa despensa tanto en forma de leite e produtos lácteos coma un ingrediente en infinidade de preparacións, dende as receitas tradicionais ata a alta coci-ña e que, grazas ás tecnoloxías actuais, se permite adaptar mesmo a aquelas persoas que teñan problemas asociados coa súa inxestión.

O Ligal cumpre este ano un cuarto de século de existencia. Por este motivo realizamos un percorrido a través da súa orixe, da súa evolución e, o máis importante, dos seus retos futuros.

OS PRIMEIROS 25 ANOS DO LIGAL

Roberto Lorenzana FernándezDr. enxeñeiro agrónomo Director xerente do Ligal

O LIGAL E O SECTOR LÁCTEOGalicia é unha rexión cun peso elevado do medio rural, que ocupa o 86 % do territorio e onde vive un 35 % da po-boación. As actividades da agricultura e da industrializa-ción dos seus produtos achegan un 7 % do valor engadido e o 11 % do traballo da economía galega (Contas económicas de Galicia, IGE, 2013). Dentro deste sector, o núcleo cen-tral é a produción de leite cun valor que por si só equivale ao 23 % da rama agraria, moi superior ao resto de España que fica no 5 % (Cuentas económicas de la agricultura, Ma-grama, 2013).

afriga111_aniversario_ligal.indd 46 20/06/2014 20:37


47DOSSIERCALIDADE DO LEITE

O último Censo Agrario de 2009 vén de reflectir esta situación na propia estrutura das explotacións; así, o 16 % ten o leite coma orientación económica principal e cun peso aínda maior na terra, no gando e no traballo ao con-centrar unha de cada tres hectáreas de SAU, o 37 % das unidades de gando (UGM) e o 23 % dos ocupados.

Ademais, as explotacións de leite son as que dispoñen dun maior índice de viabilidade económica cunha media de 75.000 euros de valor da produción estándar total que triplica o valor medio galego (Microdatos Censo Agrario 2009; INE 2011).

En España a produción láctea está moi concentrada, con seis comunidades autónomas (Galicia, Castela e León, Cataluña, Asturias, Andalucía e Cantabria) que aglutinan o 90 % do total. Entre elas destaca o liderado de Galicia co 40 % do leite con base no 55 % das explo-tacións e a única destas Comunidades que incrementou a produción na última década; tal como reflicten os datos do INE (2013), entre 2001 e 2011 a produción incremen-touse no 33 %.

O LIGAL CONSTITÚESE COMO O LABORATORIO DE ANÁLISE DE LEITE DE MAIOR TAMAÑO, MÁIS AUTOMATIZADO E CO MAIOR VOLUME DE MOSTRAS E OBTENCIÓN DE DETERMINACIÓNS DE ESPAÑA

LA EFICACIA DE LO NATURAL

Pol. Ind. Lalín 2000 · Parc. C42/43 · 36512 LALÍN · Pontevedra - España Tfno.: 986 787 537· Fax: 986 787 603 · [email protected] · www.proquideza.com

Nuevas Ideas, Nuevos CaminosEn Armonía con el Medio Ambiente

Diseño, desarrollo y fabricación de productos para higiene ganadera.

NUEVO PRODUCTO DE HIGIENE DE PEZONES CON PRINCIPIOS ACTIVOS NATURALES PHYTODIP• EFICACIA DEL ÁCIDO LÁCTICO

POTENCIADO CON UNA MEZ-CLA ESTUDIADA DE EXTRACTOS NATURALES DE PLANTAS CON PROPIEDADES ANTIBACTERIANAS Y FUNGICIDAS (CUMPLE LA NORMA EN 1656).

• ALTÍSIMA CALIDAD COSMÉTICA POR SUS PRINCIPIOS ACTIVOS QUE RESPETAN EL MANTO ÁCIDO DE LA PIEL Y POR LA ALTA CONCEN-TRACIÓN DE DERMOPROTECTORES.

• NO GOTEA Y POSEE UNA ALTA PERSISTENCIA ENTRE ORDEÑOS.

• ACCIÓN AHUYENTADORA DE INSECTOS POR SUS EXTRACTOS NATURALES.




A importancia da nosa produción láctea non só se cir-cunscribe a nivel do Estado senón que ten proxección na UE, onde Galicia se sitúa na décima posición das 242 rexións (NUT2) produtoras de leite da UE –á súa vez a principal zona de produción láctea mundial co 25 % do total–, cuns 2,5 millóns de toneladas anuais recollidas en 2012 (Eurostat, 2013).

O Ligal é un reflexo desta situación estrutural e constitúese como o laboratorio de análise de leite de maior tamaño, máis automatizado e co maior volume de mostras e obtención de determinacións de España (o número de mostras analizadas equivale á suma dos seguintes tres laboratorios en tamaño), que lles dá resposta ás necesidades e demandas crecentes do noso sector lácteo. A actividade principal é a determinación dos parámetros de calidade do leite para o establecemento do sistema de pago ao produtor. Ademais, desenvolve outras ac-tividades que axudan directa ou indirectamente á mellora da calidade do leite e que van dende a análise de novos paráme-tros ata a I+D+i. A aposta clara e decidida pola máxima cali-dade levouno a ser o laboratorio co maior número de ensaios para análise de leite acreditados pola Entidade Nacional de Acreditación (ENAC), cunha forte autoesixencia con exhaus-tivos controis internos e o nivel máis elevado de participación en ensaios de intercomparación con outros laboratorios do resto de España e da Unión Europea.

A CREACIÓN DO LIGALO ano 1989 veu marcar a finalización da década da for-te especialización láctea de Galicia co incremento do 36 % nas vacas de leite dende 1982 e o paso do 13 % ao 55 % naquelas nas que, tendo vacas de leite, a súa produción principal era a produción láctea (Microdatos Censos Agrarios 1982 e 1989, INE).

A creación e o devir posterior do Ligal non foron fáci-les. Nese ano estabamos na situación estrutural descrita e en pleno período transitorio tras a incorporación de España na UE en 1986. Había que cambiar as normativas nacionais polas comunitarias, pasando dunhas normas establecidas por campaña e cuns prezos mínimos e criterios de calidade, a outras existentes para o conxunto do mercado europeo.

O criterio da calidade para o pagamento do leite ao produtor establece unhas primas ou uns descontos sobre

o prezo de referencia para unha calidade base segundo os límites fixados. Os parámetros típicos do pago nese ano baseábanse no contido graxo e, excepcionalmente, na pro-teína. A adaptación ao marco europeo supuxo incorporar novos parámetros: o contido en xermes a 30 °C, o recon-to de células somáticas e a ausencia/presenza segundo os límites máximos de residuos de determinados contami-nantes (en especial, os de antibióticos para as doenzas do gando vacún).

Ata ese ano as industrias lácteas eran as responsables da determinación da calidade do leite dos seus produtores/abastecedores sen que houbese ningún control por parte da produción nin da Administración. Os métodos de análise decidíaos cada empresa e non había mecanismos de con-trois externos sobre a súa realización (metodoloxía, preci-sión, exactitude nin trazabilidade). Ademais, nin o contido en xermes e o reconto de células somáticas nin a detección de residuos formaban parte dos criterios de pago debido, entre outras causas, ao seu elevado custo tanto en equipa-mento coma en persoal cualificado.

Con todo iso considerouse por parte do sector e da Admi-nistración a implantación dun modelo interprofesional simi-lar ao existente noutros países europeos que permitise un me-llor coñecemento e xestión da calidade do leite e contribuíse a mellorar a relación entre as partes: produtores e industriais. O proceso foi liderado pola Administración autonómica e, en particular, pola Consellería de Agricultura, e cristalizou o 14 de xuño de 1989 coa constitución do Laboratorio Interprofe-sional Galego de Análise do Leite (Ligal).

O Ligal constituíuse baixo a figura de asociación sen ánimo de lucro, na que están representados paritaria-mente o sector industrial e o sector produtor a través das súas organizacións; calquera decisión aprobada no seo da xunta directiva require dun amplo consenso entre as partes, ao precisar, polo menos, do 75 % dos votos fa-vorables. Nos estatutos tamén se recollen os obxectivos que inclúen a actividade fundamental (determinación dos parámetros de calidade do leite) e todas aquelas ac-tividades futuras que contribúan á mellora da calidade do leite e a protección da saúde dos consumidores. A Administración achegou o investimento preciso para a posta en marcha da actividade, concretado na cesión

EN 2013 ANALIZÁRONSE NO LIGAL UNS 3,2 MILLÓNS DE MOSTRAS DE TANQUE PARA PAGO POR CALIDADE E DE CONTROL LEITEIRO SOBRE VACAS INDIVIDUAIS; ADICIONALMENTE, O LABORATORIO PROCESOU 60.000 MOSTRAS



49DOSSIERCALIDADE DO LEITE

O LEITE É O PRODUTO DO QUE O CONSUMIDOR PODE TER A CERTEZA DE QUE AS AUTORIDADES GARANTEN CUN MAIOR GRAO DE FIABILIDADE O CUMPRIMENTO DAS ESIXENCIAS LEGAIS HIXIÉNICO-SANITARIAS E DE TRAZABILIDADE NA SÚA PRODUCIÓN

dun laboratorio totalmente equipado en Guísamo (A Coruña), asumindo o Ligal a partir dese momento a xestión integral do laboratorio. As dúas partes de pro-dutores e industrias teñen a obriga de asumir como os únicos resultados válidos para o pagamento por calidade os determinados polo laboratorio.

A creación do laboratorio implicou claras vantaxes para ambas as partes, entre outras:

- Para a industria: a reasignación de recursos, a informa-ción de todos os parámetros de calidade esixidos pola UE e a súa incorporación ao sistema de pago (aspecto funda-

mental para a mellora da calidade bacteriolóxica, o recon-to de células somáticas e control de residuos), o aforro en custos, a homologación dos métodos analíticos, a mellora no sistema da mostraxe e información da calidade global da comunidade.

- Para a produción: a garantía dunha análise indepen-dente da industria, a relación directa co laboratorio para consulta e resolución de problemas concretos relativos á calidade (incluíndo baixo petición a asistencia técnica), e ter dispoñible a información básica e necesaria para a toma de decisións no relativo á mellora da calidade do leite.


pub_progenex.indd 50 18/06/2014 17:01

pub_progenex.indd 51 18/06/2014 17:01



O proceso de implantación do Laboratorio non estivo exento de críticas; uns dos piares do Ligal é a garantía da imparcialidade, neutralidade e independencia no seu fun-cionamento. Con este fin implantáronse rigorosos con-trois de calidade internos que poden ser verificados polas partes, coma a aplicación de normas internacionais dos métodos de análise, a acreditación pola ENAC dos en-saios, a participación en ensaios de intercomparación con outros laboratorios tanto nacionais coma do resto da UE, a transparencia na xestión e a asunción de erros. Todo iso vén ser un traballo continuo, que non remata nunca, pero que lles engade calidade e seguridade aos resultados, re-dundando coma un valor engadido ao conxunto do sector e aos consumidores.

O LIGAL NA ACTUALIDADE E OS SEUS RETOS DE FUTURONa actualidade o Ligal está situado na finca do Centro de Investigacións Agrarias (CIAM) no Edificio de Labora-torios Agrarios, propiedade da Consellería do Medio Ru-ral e do Mar, en Mabegondo (A Coruña). A asociación actualmente está constituída por oito membros, catro do sector produtor [un por cada organización agraria e outro nomeado pola Asociación Galega de Cooperativas Agra-rias (Agaca)] e os outros catro nomeados pola Asociación de Empresas Lácteas de Galicia. Foi declarada de utilidade pública no ano 2003. As tarifas das determinacións reali-zadas polo Ligal para o sistema de pago por calidade, que seguen a ser a tarefa principal, factúranse ao 50 % á indus-tria e ao produtor. Ademais, colabora nos plans de mellora xenética e sanidade do rabaño, fornece de información o sistema de trazabilidade e calidade Letra Q do Ministerio e participa en calquera actuación que redunde nun benefi-cio para o sector lácteo.

Co paso dos anos fóronse poñendo en práctica acti-vidades e servizos complementarios aos principais, ata conformar un laboratorio integrador de actividades para o sector, entre as que cómpre salientar as análises de mos-tras de Control Leiteiro, sanidade animal, alimentación

animal, leite e produtos lácteos (leite cru, UHT, pasteu-rizado, en po, soros, natas, queixos…) e novos paráme-tros, como a aflatoxina M1, a cetose ou os ácidos graxos. Ademais, elabórase material de referencia, impártense actividades de formación e colabórase en proxectos de investigación e innovación (principalmente co Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo e a Universidade de Santiago de Compostela).

Dende o ano 2011 o Ligal é propietario da marca de garantía Galega 100 %, que pode ser solicitada para os seus produtos polos elaboradores radicados en Galicia que cumpran os requirimentos de calidade esixidos.

En 2013 analizáronse no Ligal uns 3,2 millóns de mos-tras de tanque para pago por calidade e de control leiteiro sobre vacas individuais; adicionalmente o laboratorio pro-cesou 60.000 mostras, na súa maioría para control e pre-vención das mamites e tamén de queixos, outros produtos lácteos, leite, alimentación animal e auga de consumo. No seu conxunto, estas mostras deron lugar a uns 15,8 millóns de determinacións paramétricas.

No inicio da actividade do laboratorio analizábanse mos-tras dunhas 29.000 explotacións, tanto leite refrixerado (na súa maioría) coma o leite “quente” ou non refrixerado, que foi desaparecendo en poucos anos. A media de mostras mensuais por produtor para pagamento por calidade era de tres para un total de 1,32 millóns de mostras.

Na actualidade analízanse 3,2 millóns de mostras, cunha frecuencia de 11 mostras por produtor e mes. Polo tanto, nestes 25 anos multiplicouse por 2,4 e 3,6 o volume de mostras e a media mensual, respectivamente, que compensa a forte caída no número de unidades pro-dutivas (cadro 1).

Cadro 1. Evolución das explotacións e das mostras Inicio actividade Ano 2000 Actualidade

Explotacións (miles) 28,7 22,5 10,4

Mostras (miles) 1.319 2.388 3.194

Mostras pagamento (media) 3,0 4,1 10,9


C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

A4_DINALG_RCS_ABR'14_TR.pdf 23/4/14 20:00:28

pub_steve.indd 53 18/06/2014 17:02



Hai que salientar o notable esforzo feito neste período polas nosas explotacións de leite, no relativo á adaptación ás crecentes esixencias en materia de calidade. A mellora da calidade hixiénica foi espectacular: pasamos dunha situación inicial na que sobre a metade das explotacións tiñan nalgún momento do ano recontos de células por riba das 400.000 cel/ml e unha bacterioloxía superior ás 100.000 ufc/ml, á actual, na que o 92 % teñen mellor calidade hixiénica ca a referenciada na lexislación (gráfico 1).

Unha vez analizada a mostra e obtidos os parámetros analíticos, a información comunícase segundo correspon-da a industria, produtores, Letra Q e Administración. Os equipos de análise están controlados en tempo real e con-tan cun sistema de alerta ante posibles desviacións. Cando isto ocorre, as mostras pásanse novamente noutro equipo e o que dá o problema recalíbrase ou actúa o persoal de man-temento. É da máxima importancia que tanto a toma de mostras coma o seu transporte e almacenamento se fagan conforme ao protocolo establecido pola lexislación vixente,

extremando a atención nos pun-tos críticos da toma e transporte das mostras. Entre eles destacan a axitación do tanque previo á toma de mostras, a propia toma da mostra co material e o volu-me axeitado, correcta identifica-ción da mostra coa etiqueta que é única para cada unha, trans-porte e almacenamento a Tª en-tre 0 e 8 °C e revisión periódica dos tomamostras automáticos. Con este obxectivo o Ligal leva a cabo controis aleatorios nas rutas e industrias.

Así mesmo, o Ligal analiza un número de mostras equi-valente para o Control Leiteiro, sobre mostras de leite de vaca individual, que son sacadas polas Africores. No último ano vimos de incorporar, baixo petición, a análise de cetose subclínica para a súa detección nas mostras de vacas no período crítico inicial da lactación.

A filosofía do Ligal de darlles unha resposta integral ás necesidades do sector lévanos a ter dispoñible unha am-pla carteira de servizos de análise, tanto físico-químicos coma microbiolóxicos e cromatográficos, enfocados a di-versas áreas que van dende o leite e os produtos lácteos ata a alimentación animal, pasando polas augas de consumo e a sanidade animal. Un dos máis significativos é a acerta-da identificación do patóxeno e o tratamento posterior da mamite; para iso o mellor protocolo debe estar baseado na identificación do microorganismo causal e na realización do antibiograma correspondente, na busca do mellor uso dos medicamentos para evitar a aparición de resistencias. A correcta análise dos alimentos para o gando, principal-mente dos silos, baséase no Ligal en ecuacións desenvolvi-das e melloradas en colaboración co CIAM, que recollen as nosas condicións e é o método máis preciso para a es-timación dos principais parámetros que han de utilizar os nutrólogos e que redundará nun mellor axuste e economía do racionamento.

O Ligal seguirá a apostar forte e claramente pola defensa da independencia, a transparencia e a garantía de calidade do noso traballo, sendo permeables a calquera demanda e necesidade que o sector precise. Agardamos continuar coa traxectoria seguida nestes primeiros 25 anos e que poi-damos seguir a falar dentro doutros 25 dun sector lácteo forte, ancorado no territorio como catalizador do noso me-dio rural e que a sociedade aprecie o esforzo, dedicación e traballo que hai detrás do leite e dos produtos lácteos que consumimos.

As características intrínsecas da produción láctea, dia-ria e continua, e os filtros de control tanto na explotación coma á entrada da industria fan do leite o produto alimen-tario máis controlado e analizado. É, polo tanto, o produto do que o consumidor pode ter a certeza de que as autorida-des garanten cun maior grao de fiabilidade o cumprimento das esixencias legais hixiénico-sanitarias e de trazabilidade na súa produción.

As mostras recepcionadas no Ligal para a determinación dos parámetros de pago por calidade seguen a seguinte se-cuencia: o tomador da mostra cualificado enche o frasco faci-litado polo Ligal seguindo o protocolo establecido (Real De-creto 1728/2007), transpórtaa en condicións de temperatura controlada (a menos de 8 °C) ata o centro lácteo/punto de recollida, onde se almacenan cos mesmos criterios de tem-peratura. Con posterioridade, o transportista do Ligal nun vehículo refrixerado recolle e leva as gradillas coas mostras ata o laboratorio, introducíndoas nas cámaras de refrixeración de atmosfera controlada. Diariamente (agás os domingos) o la-boratorio analiza as mostras recepcionadas de acordo cos pro-cedementos de ensaio acreditados pola ENAC.

No primeiro paso faise a clasificación das mostras segun-do a programación mensual establecida. A continuación, pásanselles aos equipos do laboratorio para analizar os di-ferentes parámetros, priorizando a detección de inhibido-res para garantir a seguridade alimentaria. Neste sentido, cómpre destacar que o servizo de inspección sae no día ás explotacións que dean positivo para facer unha com-probación in situ que permita/bloquee a entrega do leite contido no tanque da explotación. Esta actuación lévase a cabo polo Ligal por delegación da industria. Este servizo atende, xunto co de proceso de datos e veterinario, as cha-madas dos clientes, cunha media de 15.000 anuais.

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Inicio actividade

Ano 2000

Actualidade

RB ≤100 mil ufc/ml RCS ≤400 mil células/ml

Gráfico 1. Evolución da calidade hixiénica (% s. total)


GALICALCALES E DOLOMÍAS AGRÍCOLAS

Arieiras s/n P.I. Louzaneta27294 LUGO

Teléfono: 982 221 484Fax: 982 221 408

E-mail: [email protected]: www.galical.es

GALICAL, S.L.L.CALES E DOLOMÍAS AGRÍCOLAS

Nº1 EN CAMAS DE VACÚN

Un dos obxectivos

primordiais das explotacións

de vacún é manter unha

hixiene axeitada que evite

infeccións indesexables

no gando. Estas infeccións

poden ocasionar perdas

na produción láctea e o

incremento dos gastos.

O CARBONATO CÁLCICO DE GALICAL PARA CAMAS DE VACÚN proporciónalles aos animais hixiene e descanso e reduce as posibles infeccións de mamites causadas por bacterias de

tipo ambiental (E. coli, estreptococos, enterobacterias etc.).

Tamén reduce os problemas de dermatite interdixital e dixital, úlceras e colledizos nos pezuños, evitando coxeiras e perdas de produción.

Por outra banda, manter o gando libre de sucidade facilita o manexo durante o muxido.

O carbonato cálcico pode subministrarse en: Bolsa grande de 1.100 quilogramos A granel en camión basculante, con servizo a calquera punto de Galicia

NOVA

MESTURA DE

SERRÍN E

CARBONATO

CÁLCICO PARA

CAMAS DE

VACÚN!

pub_galical.indd 55 18/06/2014 18:17

S.A.CHRISTENSEN & COwww.sac.dk

RDS Futureline MAX

El Sistema de Robot de Ordeño (RDS) MAX es la nueva y sofisticada generación de robots de ordeño. Robusto y eficiente, garantiza un proceso óptimo de producción de leche de calidad y de gestión informática en la granja. El Sistema de Robot de Ordeño ofrece máxima libertad, tanto para el ritmo de vida natural de la vaca como para las necesidades diarias de los ganaderos de controlar, gestionar y documentar su producción.

En febrero de 2011 SAC introdujo el concepto de robot más nuevo en el mercado europeo, pensando en un sistema flexible para trabajar con un coste operativo mínimo. Además, el Futureline MAX tiene un sistema de gestión total integrado (llamado TIM). Esto le brinda una oportunidad ideal para controlar y gestionar el rebaño, estableciendo la posibilidad de comparación y análisis con medias de otras granjas. Aproveche la oportunidad y solicite información de esta tecnología revolucionaria.

Calle Domingo Fontán 4, 28028 MadridTel.: 91 882 94 79 – 645 811 182

Email: [email protected]

Características

• Brazo Robótico Industrial, ampliamente probado en la industria, adecuado para el trabajo en ambientes agresivos y diseñado para su uso en ordeño.

• Diseño compacto para conectar y ordeñar de forma casi inmediata.

• TIM: Sistema Integrado de Gestión con una gran conectividad con otros programas y transmisión de datos en tiempo real.

S.A.Y.C.A. – AutomatizaciónImportador

pub_importlait.indd 56 20/06/2014 20:01

S.A.CHRISTENSEN & COwww.sac.dk

TUBIO ROMERO

Ctra. Santiago-Noia Km 15, 15281 Urdilde – A CoruñaTel.: 981 805 112

IMAN Instalaciones – Mantenimientos Julio Pousada Cervela. Toxiña 7, Noceda. Lalín - PontevedraTel.: 606 607 367

San CristóbalAvda. de Pontevedra 59, Monterroso - LugoTel.: 982 377 103 – 699 468 985 – 699 468 984

Puntos de venta y servicio en Galicia:

Sistemas de ordeño de ocasión

Disponemos de Sistemas de Ordeño de Ocasión totalmente actualizados con las últimas mejoras, completamente revisados y garantizados, disponibles con uno o dos Puestos de Ordeño.

Calle Domingo Fontán 4, 28028 MadridTel: 91 882 94 79 – 645 811 182

Email: [email protected]

S.A.Y.C.A. – AutomatizaciónImportador

pub_importlait.indd 57 20/06/2014 20:01



O leite é o produto do muxido hixiénico, regular, com-pleto e ininterrompido das vacas sas e ben alimentadas. Esta definición zootécnica deixa ben claro que por leite de consumo entendemos o resultado dunha actividade liga-da a uns establecementos que son as leiterías e as salas de muxido. A produción de leite, e xunto a ela a agricultura de transformación para alimentación animal, converteuse nun dos piares básicos da economía mundial e, particular-mente, da industria alimentaria. Elemento indispensable e insubstituíble na alimentación humana, a súa produción está presente en toda a cultura occidental e o seu consumo emerxe con forza en moitos países orientais.

Para poder decidir con coñecemento de causa cales son o deseño e o dimensionamento óptimos dunha sala de muxido, é fundamental ter claro o que é unha máquina de muxido, xa que o rendemento dunha instalación de muxido vai depender do axuste adecuado dos parámetros da máquina de muxir e da instauración de rutinas de muxidura efectivas.

Coa intensificación da produción leiteira e co crecemen-to das ganderías, as leiterías e salas de muxido tenden a construírse hoxe en día cuns patróns cada vez máis defi-nidos, como son as grandes salas rotativas e as de muxido traseiro. Non obstante, no que xa hai feito cabe ter en conta que un establecemento destas características é froito dunha evolución e dunhas circunstancias singulares en cada caso, tanto que incluso se atopan salas co seu “encanto” indiscu-tible. As circunstancias cambian en cada zona xeográfica. Así, unha sala de muxido de 8x2 unidades de muxido, que en Galicia pode estar muxindo arredor de 100 vacas, en California pode estar muxindo de 800 a 1.000 vacas. Anos atrás era común instalar en Galicia salas de muxido nas cales se lles administraba concentrado ás vacas. Hoxe, co desenvolvemento dos sistemas unifeed, xa non se fai, pero si é unha opción común en novas instalacións en Nova Ze-landia, en explotacións en pastoreo.

José Luís MíguezServizo de Calidade do Leite de Seragro S.Coop. Galega

CRITERIOS PARA O DESEÑO E DIMENSIONAMENTO DUNHA SALA DE MUXIDO

Disposición das unidades de muxido para a evacuación laminar do leite

AFRIGA111_dossier_sala_muxido_02.indd 58 18/06/2014 14:23


59DOSSIERCALIDADE DO LEITE 59

UNHA MÁQUINA DE MUXIDO NUNHA SALA DE MUXIDOO coñecemento é a base das actuacións. Cando estamos nun establecemento leiteiro débese diferenciar o que é en si a máquina de muxido (que abarca o sistema de produ-ción e mantemento de baleiro, conducións de leite, con-ducións de baleiro, sistema de pulsación e unidades de muxido), do que é a sala ou espazo físico no cal ten lugar a actividade humana de muxidura. O que en realidade temos diante de nós é unha máquina de muxido nunha sala de muxido. Aprendamos a emitir xuízos de valor para unha máquina de muxido. Aprendamos tamén a emitir xuízos de valor para un establecemento de muxido, co respecto

RESINA PARA SUELOS DE SALAS DE ORDEÑO

• Aplicado por profesionales• 10 años de garantía• Disponible en varios colores• Acabado de mortero de epoxy a llana• Acabado de epoxy con arena antideslizante • Renovación entre ordeños

Marco Wevers (“El Holandés”) • Tel. 628940888 • mail. [email protected]

Antes: Después:

que merecen as persoas que dedican unha parte nada des-prezable da súa vida á nobre tarefa de producir alimentos con destino ao consumo humano. Cada produtor ten o que ten froito dunhas circunstancias persoais, familiares, eco-nómicas e xeográficas, sen esquecer as modas e a tecnoloxía do momento.

Feita a diferenciación entre a máquina e a sala de muxi-do, podemos entender que a secuenciación das rutinas de muxidura está determinada pola forma na que se presentan as vacas ao muxidor e polo número de unidades de muxido. Unha instalación de muxido é a repetición dun determina-do número de unidades de muxido.

Sala rotativa en California Sala en espiña simple en Nova Zelandia




Definición dunha máquina de muxido: máquina de muxido de 12x2 unidades de muxido, con condución de leite á unidade final pechada en anel e sistema de muxido en liña baixa

Ademais, temos que ter en conta que a eficiencia du-nha unidade de muxido (xogo de tetoeiras, colector e tubo longo de leite) é un concepto físico que atinxe á súa capa-cidade de evacuación. Isto está determinado polo sistema de muxido, sexa en liña alta, media ou baixa, pola capaci-dade de evacuación do colector, polo diámetro interno do tubo longo de leite, polo diámetro das boquillas de entrada na condución e polos elementos accesorios que se poden atopar no percorrido do tubo longo de leite, como son os sistemas de medición. Todo isto vai provocar turbulencias no fluxo e un sumatorio de caídas de baleiro. Unha má-quina de muxido é máis eficiente canto máis pequena é a diferenza entre o nivel de baleiro de traballo en regulador e o baleiro de muxido na punta do teto no máximo fluxo de leite. É un concepto físico que fai referencia ao dimen-sionamento de todos os puntos polos que pasa o leite para admitir un caudal sen restricións.

DESEÑO E DIMENSIONAMENTO DUNHA MÁQUINA DE MUXIDOAs especificacións técnicas para a construción, o dimensio-namento e o funcionamento dunha máquina de muxir están recollidas na norma UNE 68048 e 68050 de outubro de 1998. Tras unha lectura detida da norma UNE 68050, con-cretamente do punto 16 e do anexo informativo C, podemos afirmar que unicamente a partir do coñecemento da física da muxidura na explotación teremos coñecemento intuitivo de causa. Para entender o muxido nunha explotación debemos aprender a definir esa máquina de muxido. Os feitos son que as medias de produción aumentaron moito, que muximos cada vez máis vacas de máis produción e que a fisioloxía do muxido da vaca segue a ser o punto a partir do cal temos que optimizar o funcionamento da máquina.

A unha máquina con condución de leite á unidade fi-nal (instalación sen medidores volumétricos) acoden vacas cunha media de produción de leite que se moxen nun de-terminado número de unidades de muxido. O diámetro da condución de leite, a súa pendente, se está pechada en anel e mais o número de conducións determinan que o fluxo de leite na condución sexa laminar ou turbulento. A capaci-dade de evacuación de leite dunha condución depende así do seu diámetro interno, do grao de pendente descendente cara á unidade final, das entradas de aire dende as unidades de muxido no seu percorrido, se está ou non pechada en anel e da súa lonxitude.

Capacidade de evacuación de leite dunha condución

Percorrido do leite a través dunha unidade de muxido

A EFICIENCIA DUNHA UNIDADE DE MUXIDO É UN CONCEPTO FÍSICO QUE ATINXE Á SÚA CAPACIDADE DE EVACUACIÓN. ISTO ESTÁ DETERMINADO POLO SISTEMA DE MUXIDO, POLA CAPACIDADE DE EVACUACIÓN DO COLECTOR, POLO DIÁMETRO INTERNO DO TUBO LONGO DE LEITE E POLO DIÁMETRO DAS BOQUILLAS DE ENTRADA NA CONDUCIÓN


GEA Farm Technologiesengineering for a better world

GEA Farm Technologies Ibérica S.L.Avda. Sant Julià 147, 08403 Granollers, EspañaPhone: +34 938 617 120, Fax: +34 938 494 988E-Mail: [email protected] / www.gea-farmtechnologies.com

El juego de ordeño IQ, exclusivo de GEA Farm Technologies, es el único del mercado que asegura un ordeño independiente de cada cuarterón y evita la contaminación cruzada. Su diseño evita la entrada de aire durante la colocación favoreciendo un ordeño silencioso y estable sin reflujos.El juego de ordeño IQ permite una rápida evacuación gracias a sus 4 entradas de aire independientes.La revolución en el ordeño es ya un hecho en las principales granjas lecheras europeas y americanas, no se quede atrás y mejore la calidad de su ordeño.

¡Aproveche hasta la última gota de leche con IQ!

Juego de ordeño IQ

El primer juego de ordeño de 4 vías del mundo.

¡¡Más de 3.000 juegos

de ordeño IQ instalados

en España ¡¡

pub_gea.indd 61 18/06/2014 14:07



DESEÑO E DIMENSIONAMENTO DUNHA SALA DE MUXIDONas explotacións móxense cada vez máis vacas de alta produción. Teremos que optimizar as rutinas de muxidu-ra e o funcionamento da máquina con adecuados balei-ros de traballo e axuste dos retiradores automáticos para acurtar os tempos de muxido, pero maximizado o fluxo de leite, máis media de produción, supón tamén máis tempo de muxido. Así pois, o rendemento de vacas/hora dunha instalación de muxido depende da optimización da propia instalación mediante a instauración de rutinas de muxido efectivas e o axuste dos parámetros de traballo da máquina de muxir.

A continuación expóñense os rendementos de catro salas de muxido. Nas catro explotacións practícanse rutinas de muxido secuencial, facendo predip con espuma, limpeza de tetos con papel individual de bovina desbotable e despun-te de tetos. As medias de produción están comprendidas entre os 31 e 35 kg/día. Os baleiros de traballo prográ-manse ao valor axustado para acadar en cada caso baleiros en colector no máximo fluxo de muxido de entre 40 e 43 quilopascais.

As instalacións con sala rotativa son útiles para grandes explotacións, onde rende un gran número de vacas. Pre-cisan tres persoas para realizar a muxidura, que deben ter unha boa técnica e coordinación do traballo, xa que se trata dunha rutina secuencial onde é a vaca a que se vai despra-zando. A eficiencia do traballo dun muxidor depende en gran medida da persoa que lle precede. O resto dos tipos de instalacións poden ser atendidos, chegado o caso, por

unha soa persoa, sempre e cando dispoñan de retirada au-tomática da unidade de muxido. Unha persoa pode atender de maneira correcta ata oito unidades en retirada manual. As instalacións en espiña de pescado dilatan o tempo a partir dun número considerable de vacas en muxidura e, se se opta por dimensionar máis a sala, teremos que realizar longos desprazamentos. Os muxidos en posición semitra-seira permiten manexar un número maior de unidades e diminuír os tempos de desprazamento dos operarios en re-lación ás salas en espiña. As salas en espiña simple resultan rápidas para un número cativo de animais, pero teñen o inconveniente de certa descoordinación entre as vacas que esperan quenda, xa preparadas, coas compañeiras que com-parten a unidade de muxido, co cal fan difícil estandarizar as rutinas e os tempos. As salas en disposición tándem re-quiren moito dimensionamento para moitas unidades de muxido e obrigan a desprazamentos continuos dos opera-rios coa dificultade engadida de non poder estandarizar a rutina de muxido con cambios continuos de dirección na realización das tarefas.

AS INSTALACIÓNS EN ESPIÑA DE PESCADO DILATAN O TEMPO DE MUXIDO A PARTIR DUN NÚMERO CONSIDERABLE DE VACAS EN MUXIDURA E, SE SE OPTA POR DIMENSIONAR MÁIS A SALA, TEREMOS QUE REALIZAR LONGOS DESPRAZAMENTOS

GRANXA A GRANXA B GRANXA C GRANXA D

SALA DE MUXIDO Traseiro Rotativa Traseiro Traseiro

Nº PUNTOS 16 x 2 32 8 x 2 12 x 2

LIÑA DE MUXIDO Baixa Media Baixa Baixa

BALEIRO DE TRABALLO 45 kps 48 kps 48 kps 48 kps

FLUXO DE RETIRADA 500 ml 500 ml 500 ml 900 ml

EMPUXADOR Si Si Non Si

CALIDADE DA PREPARACIÓN Moi boa Moi boa Excelente Mellorable

N.º MUXIDORES 2 3 2 2

N.º VACAS EN MUXIDO 350 350 135 135

N.º GRUPOS DE MUXIDO 5 3 2 1

% TETOS DANADOS 14 % 15 % 7 % 11 %

RECONTO CELULAR X 1.000 170 220 113 177

TEMPO DE MUXIDO 3,5 horas 2,5 horas 2 horas 1,5 horas


Camiño vello de Mourelle, s/n – 15840 Santa Comba (A Coruña) – ESPAÑATelf. 981 88 05 50 – 981 88 05 75 • Fax. 981 88 06 06 e-mail: [email protected] • web: www.elmega.com

Consulte prezos sen compromiso

Coma sempre, os primeiros dende 1975

Coas nosas novas camas para area gaste só a area imprescindible

Colchóns elmega: confort, duración, suavidade e impermeabilidade

TanQUes de FrÍoBaixo consumo e alto rendemento

salas de ordeño

Calidade e limpeza co mínimo consumo

• Arrefriadores de placas• Reguladores de frecuencia

optimice o consumo enerxético e faga máis rentable a súa explotación

pub_elmega_galego.indd 63 18/06/2014 17:06



As instalacións de muxido traseiro dende 8x2 unidades ata as de 16x2 unidades que se están instalando en Galicia per-miten a realización de rutinas secuenciais e territoriais versá-tiles, segundo a pericia e o ritmo de traballo dos muxidores. Na nosa realidade, son os propios titulares e empregados das explotacións os que se dedican a tempo completo a todos os labores propios da explotación, ademais dos propios de muxido. É importante por iso que os labores de muxidura se desenvolvan nun tempo non moi dilatado. Debe terse tamén en conta que as rutinas de muxido consisten nun traballo repetitivo de preparación de vacas, o cal implica unha fati-ga e unha mingua na calidade do traballo segundo transco-rre o tempo. Non serían recomendables labores de muxido por riba das tres horas para persoal que ten que desenvolver outras tarefas, sen ter en conta a limpeza e a hixienización externa das instalacións. E, neste senso, terase isto en con-ta se se vai optar ao terceiro muxido. De cara a optimizar ao máximo o rendemento da instalación, haberá que partir dun axeitado sistema de cubículos, cun bo manexo e dimen-sionamento, xa que as vacas deberán acudir limpas á sala de muxido. En termos xerais, cabe recordar que o labor do muxidor consiste en provocar a baixada do leite e estimular as vacas, non limpar vacas sucias para seren muxidas.

As reformas que se acometen nunha instalación de muxido xa en uso non poden ir só encamiñadas a aumentar o núme-ro de unidades de muxido, senón tamén na funcionalidade da propia máquina de muxir. Aumentar o diámetro da antiga condución de leite, dotala dun maior grao de pendente, au-mentar a capacidade da bomba para ter unha maior reserva de baleiro ou a instalación de retiradores automáticos poden converter a antiga instalación noutra plenamente funcional.

Os puntos clave a ter presentes para o dimensionamento dunha instalación de muxido son:• Un muxidor capacitado atende á retirada manual co-

rrecta dun máximo de oito unidades de muxido nunha instalación 4x2. A partir de aí, recoméndase a instala-ción de retiradores automáticos da muxidora.

• Unha instalación automatizada e con retiradores pode ser atendida por unha soa persoa, con independencia do número de puntos.

• A partir das tres horas de muxido ininterrompido, a consistencia das tarefas do muxidor comeza a decaer por causa de fatiga na atención.

• Manexamos grupos de produción. O tempo medio de permanencia das vacas na sala de espera convén que sexa o máis breve posible. Os lugares da vaca para pro-ducir leite son o cubículo e o comedeiro.

OS TEMPOS DE MUXIDO O cadro 1 recolle os tempos de muxido informatizados en-tre o muxido do día 7 pola tarde e o día 22 pola mañá. O fluxo está recollido en kg/m, e o tempo medio de muxido aparece recollido en Dur. Pódese observar o paralelismo case constante día a día nos tempos de muxido. Esta é a demostración de que o rendemento dunha sala de muxido ten que buscarse na optimización dos labores. De pouco pode valer ter unha saída rápida da sala se o muxido é len-to, con recolocación e caída de tetoeiras por un mal ma-nexo na preparación ou baleiros de traballo insuficientes. De pouco pode valer instalar uns retiradores automáticos, se non respectamos a fisioloxía do muxido e se moxe en modo manual de retirada.

O RENDEMENTO DUNHA SALA DE MUXIDO TEN QUE BUSCARSE NA OPTIMIZACIÓN DOS LABORES. DE POUCO PODE VALER TER UNHA SAÍDA RÁPIDA DA SALA SE O MUXIDO É LENTO, CON RECOLOCACIÓN E CAÍDA DE TETOEIRAS POR UN MAL MANEXO NA PREPARACIÓN OU BALEIROS DE TRABALLO INSUFICIENTES

Cadro 1. Tempos de muxido informatizados


OFERTAhasta

25%de descuento*

2 0 A Ñ O S D E E X P E R I E N C I A N O S A V A L A N

Patentados desde hace más de 20 años

para maíz y todo tipo de forrajes

Últimas instalaciones en Galicia:- Ganadería RIVAS

de Pantiñobre - ArzÚa(A Coruña)- Ganadería Isidro

de Crecente - A Pastoriza (Lugo)

• Separadores - organizadores de graneles (Abonos, semillas, piensos, cereales, chatarra, estiercol, fruta, etc...)

• Construcciones de garajes, hangares, almacenes, cerramiento de fincas,

contención, etc.

E-mail: [email protected] / Web: www.sodespa.com

pub_solucionesDeEspacio_galego.indd 65 18/06/2014 17:08


EL PROBLEMALos mohos son un grupo de microorganismos que provocan el deterioro del cereal, el pienso o el forraje, pueden causar problemas de palatabilidad en el pienso y producen mico-toxinas que afectan de manera negativa al crecimiento y a la producción animal (además del conocido problema de la aflatoxina B1 para el sec-tor lácteo). Son muchos los factores que afectan al crecimiento de los mohos, como por ejemplo la hume-dad, la temperatura, el oxí-geno y los nutrientes.

El pienso o el forraje que se haya visto afectado por mohos tiene:• Bajo contenido en vitaminas• Bajo contenido en aminoácidos• Bajo contenido energético• Mal sabor • Mayor contenido de micotoxinas

Los animales que han sido alimentados con piensos contami-nados por mohos pueden presentar los siguientes problemas:• Baja tasa de crecimiento y producción• Baja ingesta• Bajo índice de transformación de alimento• Baja resistencia a las enfermedades• Mayores problemas reproductivos

El ácido propiónico es un eficaz inhibidor de los mohos y se ha demostrado que controla una amplia gama de ellos, nor-malmente presentes tanto en la alimentación animal como en la humana.

Al contrario que otros ácidos orgánicos, el ácido propiónico no solo inhibe los mohos sino que los extermina, eliminando así el problema.

LA SOLUCIÓN DE Profresh es un conservante granulado seco en base a ácido propiónico tamponado que en combinación con Bentonita-montmorillonita y Vermiculita se usa como potente estabili-zador para unifeed, pienso y forraje.

Profresh también tiene unos excelentes resultados a la hora de hacer el silo cuando se utiliza en las zonas más ex-puestas al aire como, por ejemplo, en la superficie final antes del cierre o en los hombros (zonas de la pared), debido a su mayor complejidad para compactarlo correctamente.

APLICACIÓNAñadir Profresh en la Ración Total Mezclada. La cantidad de uso para el control óptimo de la temperatura de la ración de-pende de la cantidad de mohos presentes, de la temperatura y del nivel de humedad. Orientativamente se debe utilizar 1 kg por Tm de Ración Total Mezclada.

A la hora de cerrar el silo, añadir Profresh en la superficie de cierre (300 g/m2) y en la zona de los hombros (600 g/m2).

Para más información consulte a nuestro departamento técnico.

ESTABILIZADOR PARA UNIFEED QUE EVITA EL CALENTAMIENTO DE LA RACIÓN

30

25

20

15

10

5

0Día

s en

apa

rece

r m

ohos

PropiónicoAcético

Butírico

Sórbico

Fórmico

Profresh

Control

Horas

Tem

pera

tura

unifeed º

C

1 12 14 35 48 60 7214

19

24

29

34

39

44

Efecto de los ácidos orgánicos en la inhibición del moho en un pienso con un 13 % de humedad

Efecto del producto Profresh sobre la temperatura del unifeed. Universidad de Delaware

PUblIRREPoRtAxE66

afriga111_publirreportaxe_profresh_galego.indd 66 17/06/2014 18:36

pub_innofarm_profresh.indd 67 21/06/2014 18:05


nutrición68

Javier López Álvarez1 e Javier Mateos Aguado2

1 Comercial Agropres, S.L.2 Kemin Animal Nutrition and Health

Este estudo achega unha minuciosa análise acerca da utilización dos aminoácidos na dieta alimentaria das vacas leiteiras co obxectivo de optimizar a produción, en particular a proteína, e lograr así maiores beneficios, non só no mercado, senón na diminución de desordes metabólicas ou en parámetros reprodutivos.

CONCEPTOS BÁSICOS DA ALIMENTACIÓN AMINOACÍDICADos anos 80 aos 90 pasamos de formular con base na pro-teína bruta a facelo con base na proteína metabolizable (PM) e foron publicados neste período distintos sistemas con este denominador común, a PM. Estes sistemas ne-cesitaban determinar claramente en PM tanto os valores das materias primas subministradas coma as necesidades dos animais.

FORMULACIÓN CON BASE EN AMINOÁCIDOS NO VACÚN DE LEITE: CONCEPTOS BÁSICOS, BENEFICIOS A CURTO, MEDIO E LONGO PRAZO, E APLICACIÓNS PRÁCTICAS

SISTEMA ANO UNIDADES RATIO Lys/Met ESTRATEXIAS ALIMENTARIAS Lys & MetDinamarca: AAT - PBV; NorFor 1985, 2006 Lys, % AAT; Met, % AAT 2,7 6,7 (6,5,4,9) 2,5 6,0

Holanda DVE/OEB 2007 DVLys, % DVE; VMet, % DVE 2,5 6,8 (6,6 -7, 0) 2,65 2,65

Francia : INRA, AADI (Rulquin) 1992, 2001 e 2007 LysDi, % PDIE; MetDi, % PDIE 3,1 6,8 2,2

Alemaña extensión de nXP Sistem 2008 nXLys % nxP; nXMet % nXP 2,7 7,1 2,6

Reino Unido: Forraxe en leite (baseado no INRA AADI)

2004 MLys % MP; MMet % MP 3,1 6,8 2,1

CPM (US) 1997 as INRA 2,9 7,46 2,58

NRC (US) 2001 dix. Lys % MP; dix. et % MP 3,0 7,24 2,42

AFRIGA111_nutricion_aminoacidos_03.indd 68 20/06/2014 20:44

AFRIGA ANO XX- Nº 111

nutrición 69

Un paso posterior importante na formulación protei-ca de racións para vacún leiteiro foi a identificación dos aminoácidos (AA) limitantes na síntese de proteína (NRC 2001 e INRA 1998). Hoxe en día sábese que a metionina (Met) e a lisina (Lys) son os principais AA limitantes para a síntese de proteína en leite en Europa. Con esta práctica non só se maximiza a síntese de proteína en leite senón ta-mén a eficacia de utilización dos AA absorbidos (proteína metabolizable, PM).

Dende as publicacións do NRC en 2001 e do INRA en 1998, aceptouse de forma xeneralizada que as racións do vacún leiteiro deben ser formuladas tendo en conta como mínimo dous aminoácidos, a Met e a Lys. As de-vanditas racións de vacún leiteiro deben asegurar un uso eficiente da fracción proteica co obxectivo de optimizar a produción leiteira e os seus compoñentes, en particular a proteína. Como resultado, as explotacións leiteiras benefí-cianse ao produciren leite de maior valor de mercado polo incremento marxinal no custo da alimentación. Xunto a estes beneficios, é importante destacar outros, tales como a diminución de desordes metabólicas ou melloras en pa-rámetros reprodutivos, que incrementan positivamente a rendibilidade das explotacións.

Os AA absorbidos polo animal teñen dúas orixes: os mi-croorganismos ruminais e AA de orixe alimenticia. A can-tidade e o tipo de AA absorbidos no duodeno son distintos dos subministrados na dieta. Os animais non teñen requi-rimentos específicos en proteína, o que realmente necesitan son AA. Formular con base nos aminoácidos inflúe tanto na cantidade coma na calidade do leite, así como tamén en parámetros reprodutivos e no estado sanitario do animal.

Cando optimizamos unha ración dende o punto de vista proteico, o principal obxectivo debería ser cubrir as necesi-dades de proteína para a produción e composición de leite que marcamos como obxectivo, pero co mínimo de pro-teína bruta posible. Para iso debo cubrir estes obxectivos mediante dúas achegas proteicas da dieta:1. RDP: para cubrir as necesidades de N da flora micro-

biana ruminal co fin de maximizar a dixestión da frac-ción fibrosa e, en consecuencia, a síntese microbiana.

2. RUP: para cubrir as necesidades de aminoácidos da vaca.Hoxe en día o vacún leiteiro alcanza unhas producións

moi elevadas. Isto débese a unha combinación da mellora xenética, ao manexo e á alimentación. Ademais da produ-ción leiteira, o gandeiro debe preocuparse non só pola ca-lidade do leite, proteína e graxa, senón tamén pola saúde e fertilidade dos seus animais.

RESINA PARACOMEDEROS

• Aplicado por profesionales• 10 años de garantía• 2 – 3 kg de producto por m2

• Disponible en color• Disponible con gel para pared

Marco Wevers (“El Holandés”)Tel. 628940888

mail. [email protected]

CANDO OPTIMIZAMOS UNHA RACIÓN DENDE O PUNTO DE VISTA PROTEICO, O PRINCIPAL OBXECTIVO DEBERÍA SER CUBRIR AS NECESIDADES DE PROTEÍNA PARA A PRODUCIÓN E COMPOSICIÓN DE LEITE QUE MARCAMOS COMO META, PERO CO MÍNIMO DE PROTEÍNA BRUTA POSIBLE



nutrición70

As proteínas están constituídas por aminoácidos unidos mediante ligazóns peptídicas; están constituídas por 20 aminoácidos. O aminoácido esencial é aquel que non pode ser sintetizado polo animal e, por tanto, debe ser subminis-trado a través do penso; o aminoácido limitante é o ami-noácido esencial que está en menor proporción en relación coas necesidades do animal e, xa que logo, está a limitar a súa produtividade.

A maioría das racións en España teñen desequilibrio nos niveis de AA provenientes de forraxes e concentrados. Os niveis de metionina son sempre escasos para cubrir os altos requirimentos das xenéticas altamente produtivas. A inclu-sión de metionina biodispoñible na ración cubrirá este dé-ficit e daralle grandes beneficios ao rabaño. A mellor forma de maximizar a produción láctea e o status sanitario da vaca é subministrar unha ración correctamente balanceada.

Á hora de formular con base nos aminoácidos debemos ter en conta os conceptos de aminoácido limitante e des-equilibrio entre aminoácidos. A proteína microbiana ten alto contido en aminoácidos limitantes; esta composición é independente da dieta e, máis concretamente, da calidade da proteína que recibe o animal.

Con todo, diferentes traballos demostraron que a devandita proteí-na microbiana resulta insuficiente para cubrir as necesidades de ani-mais de alta produción.

O obxectivo é iden-tificar que aminoácido é o máis limitante na MP e incrementar o seu contido na ración en función da MP ata aqueles niveis nos cales deixa de ser limitante.

A metionina e a lisina son amplamente recoñecidas como os dous primeiros aminoácidos limitantes na nutri-ción do vacún de leite. Segundo o doutor Charles Schwab, da Universidade New Hampshire-NRC: • A metionina é case sempre o primeiro AA limitante,

particularmente cando suplementamos con materias pri-mas baixas en Met, como son fariña de soia, fariña de colza e fariña de sangue.

• A lisina convértese en colimitante coa metionina cando subministramos materias primas baixas en lisina, como son DDG e o glute de millo, como subministración moi significativa de suplemento proteico.

• A histidina sería o primeiro limitante, só cando silo de herba, cebada ou avea son subministrados con ou sen fari-ña de plumas, como única fonte de suplemento proteico.

Rulquin e Verite (1993) desenvolveron o método que ac-tualmente se usa para calcular de forma indirecta a curva de resposta. A vantaxe do citado método é que a deter-minación da suplementación e as necesidades individuais de aminoácidos son interdependentes. No citado estudo os niveis óptimos de lisina e metionina metabolizable (MLys e MMet) foron establecidos a 7,3 e 2,5 respectivamente como porcentaxe da PM. Con todo, os devanditos niveis son difíciles de alcanzar na práctica, polo que o INRA suxeriu uns niveis prácticos de 6,8 MLys e 2,2 MMet como porcentaxe da PM.

É importante resaltar que o primeiro paso é maximizar os niveis de MLys e despois formular a MMet para manter unha relación 3,1:1. Podo chegar a obter niveis aceptables de lisina na ración utilizando a ferramenta de reformula-ción con materias primas, aínda que non sempre é máis rendible que engadir unha lisina biodispoñible; é un tema de custo de oportunidade. Con todo, este non é o caso para a metionina, xa que hai poucos materiais ricos en metio-nina dixestible (figura 1) e na práctica é case imposible alcanzar os anteditos niveis sen introducir unha fonte de metionina sintética adecuada.

Figura 1. Concentracións de Lys Di e Met Di (equivalente francés de MLys e MMet) en materias primas para racións de vacún leiteiro

1. Silo herba2. Silo millo3. Proteína pataca4. Trigo5. Millo gran6. Fariña de glute de millo 7. Fariña de soia8. Fariña de soia protexida9. Fariña de colza10. Alfalfa11. Lévedo de cervexa

65

87

104 9 1 3

11

MetDi, % PDIE

4 5 6 7 8 9

Obxectivo

LYS/MET:3,1:1

LysDi (%PDIE)

LysDi, > 6,8 %MetDi, > 2,2 %

2



nutrición 71

cantidades recomendables de lisina metabolizable para diferentes niveis de produción

Produción de leite (kg/día) Lisina metabolizable (g/d)

30 120

35 150

40 180

45 200

cantidades recomendables de lisina metabolizable segundo niveis de produción de proteína en leite

Produción de proteína (g/día) Lisina metabolizable (g/d)

900 130

1.000 140

1.140 160

1.260 180

COMO DE EFICIENTE É A UTILIZACIÓN DESTE NITRÓXENO QUE LLE SUBMINISTRAMOS Á VACA? • 30 % do N consumido pola vaca vai ao leite (aprox.)• 70 % do N consumido pola vaca é excretado en forma de

feces e ouriños (aprox.)Realmente a eficiencia de uso do nitróxeno nas explota-

cións europeas é moi baixa e isto convértese nun problema a dous niveis:1) Medioambiental: unha gran parte deste exceso de N achégase ao medio ambiente mediante procesos de volati-lización, lixiviación e desnitrificación.2) Animal / Rabaño: • Custo maior por ración: temos unha porcentaxe de pro-

teína na ración que o animal non chega a usar, coa con-secuente perda de diñeiro/investimento.

• Custo enerxético para o animal: o animal está a desper-diciar enerxía en producir urea e non en procesos pro-pios, como son produción, fertilidade e status sanitario. Este custo enerxético debería terse en conta cando for-mulamos a ración, é dicir, 7,3 Kcal/g N en exceso (Fox et al., 2004), xa que non é utilizado polo animal para pro-dución propiamente dita, pero si o é para eliminar estes excesos de nitróxeno.

• Problemas de saúde e fertilidade no rabaño ao comezo de lactación: as vacas leiteiras atópanse cun balance ener-xético negativo e, por tanto, mobilizan as súas reservas de graxa, o cal pode conducir a problemas metabólicos. Cando as racións se calculan tendo en conta os AA limi-tantes, a incidencia de problemas metabólicos diminúe. Isto é debido a que, por unha parte, se necesita menos enerxía para eliminar o exceso de aminoácidos en forma de urea debido a unha mellor utilización da PM, mentres que, pola outra, a metionina intervén no metabolismo do fígado. Como resultado, prodúcese unha redución da incidencia de fígado graxo e cetose. Os efectos do amo-níaco en sangue son:

– Toxicidade – Modifica as propiedades da barreira hematoence-fálica.

– Interfire no transporte de aminoácidos. – Interrompe o fluxo sanguíneo cerebral. – Altera o metabolismo de carbohidratos e lípidos no cerebro e noutros tecidos.

– Afecta negativamente á reprodución (mortalidade embrionaria).

A vaca intentará minimizar por todos os medios posibles estes efectos tóxicos do amoníaco, aínda que o custo ener-xético que lle supoña sexa moi alto.

UN PASO IMPORTANTE NA FORMULACIÓN PROTEICA DE RACIÓNS PARA VACÚN LEITEIRO FOI A IDENTIFICACIÓN DOS AMINOÁCIDOS LIMITANTES NA SÍNTESE DE PROTEÍNA



nutrición72

IMPLICACIÓNS DA CORRECTA FORMULACIÓN DA RACIÓN EN PROTEÍNA E AMINOÁCIDOS EN RUMINANTES: BENEFICIOS A CURTO, MEDIO E LONGO PRAZOEn termos do metabolismo, a eficiencia de utilización da MP ou PDIE pode traducirse como a diferenza entre AA usado para a síntese de proteínas e AA usado no catabolismo da urea (Lapierre et al., 2002). No pasado, os estudos sobre ne-cesidades en AA en vacas leiteiras demostraron que o equi-librio en dietas deficientes en certos AA esenciais (EAA), tales como Lys e Met (segundo o recomendado por Rulquin et al. 1993; NRC, 2001) ou nas súas dietas a base de ensilado de herba (Kim et al., 1999; Vanhatalo et al., 1999; Huhtanen et al., 2002), aumentaba a eficiencia de utilización de MP.

As recomendacións de Leu e Su para as vacas leiteiras foron incluídas recentemente no sistema de alimentación INRA (INRA, 2007), ademais de Lys e Met. Do mesmo xeito, un perfil ideal completo para o intestino que absorbe EAA que inclúe 9 EAA (Lys, Met, Leu, His, Phe, Thr, Arg, Ile e Val), expresados como unha porcentaxe de PDIE, ta-mén foi proposto por Rulquin et al. (2007). Con todo, máis dun 85 % de variabilidade que obtemos formulando en aminoácidos sería achacable á lisina e á metionina.

Entre outras cousas, na práctica isto implica a necesida-de de achegar durante a formulación fontes de metionina protexida correctamente valorada. Así mesmo, as fontes de metionina habituais no mercado son maioritariamente degradadas na ruminación, polo que é necesaria unha pro-tección adecuada. Os sistemas actuais máis utilizados con-sideraban a eficiencia de utilización por parte do animal fixa. Con todo, recentes traballos confírmannos que a cita-da eficiencia depende do equilibrio en aminoácidos desta.

A maior eficiencia no uso da proteína metabolizable ob-tense cando o balance de AA da ración se axusta ao perfil aminoacídico requirido pola vaca.

As proteínas son moléculas formadas por aminoácidos e a súa síntese pode verse limitada pola falta de certos AA. Cando os AA limitantes son administrados, unha nova molécula pode ser sintetizada, mellorando a eficiencia de utilización de PM. Na práctica, se as necesidades do vacún leiteiro son calculadas con base na PM, a produción leiteira aumenta no 90 % dos casos.

Recentemente, o doutor Henri Rulquin (INRA) traba-llou no desenvolvemento dunha ecuación que nos permite predicir a eficacia coa que o animal utiliza esta proteína metabolizable, en función do perfil de aminoácidos (lisina e metionina) da ración.

A súa aplicación permitiranos ver como o animal está a utilizar de maneira máis eficiente a proteína fornecida e deixaranos decidir, en función dos prezos das materias primas, do leite etc., como utilizo o devandito incremento de eficacia, buscando sempre a maior rendibilidade da ex-plotación segundo as condicións do mercado.

0,75

0,70

0,65

0,60

0,55

0,500,20 0,25 0,30

MetDI/LysDI

0,35 0,40 0,45

kPDI = 0,90*MetDI/LysDI + 0,31

Mp

efic

ienc

ia (k

PD

I)

R2 = 0,86; σγχ = 0.013Probas = 160; n = 331; vacas = 4021

O citado incremento de eficacia sempre corresponde ao nivel de PDIE e AA que nós expomos, pero é independente da produtividade, é dicir, podo ter unha eficacia moi alta con proteínas moi baixas, pero iso non implica gran produtivi-dade, senón que o animal aproveita mellor a proteína que lle damos, sexa moita ou pouca. O que nos interesa co valor de AA é ver como melloro respecto da eficacia da ración actual.

Haque et al. (Journal of Dairy Science, 95:5876-5887) argumentaban que proporcionar unha alimentación ben equilibrada dos AA esenciais (EAA) pode servir como unha oportunidade para reducir a proteína en vacas lei-teiras mediante o aumento da eficiencia proteína de meta-bolizable PM (ou PDIE, o seu equivalente no sistema de alimentación INRA).

Un dos obxectivos do traballo era comparar o efecto de subministrar un perfil “ideal” EAA (EAA+) cun desequi-librado perfil AA (control) a dous niveis de PDIE/NEL (enerxía neta para a lactación), co obxectivo de estudar a interacción entre distintos niveis de PDIE e AA.

A principal conclusión obtida era que a eficiencia de uti-lización de PDIE se melloraba nun 6,6 % e a eficiencia do N mellorábase un 7,0 % mediante a corrección dos perfís de EAA, independentes do nivel de PDIE subministrado. No sistema de alimentación do INRA calcúlase a submi-nistración de MP como proteína dixerida no intestino del-gado, subministrando RUP pola dieta e pola proteína mi-crobiana de OM rume fermentado (PDIE; INRA, 1989).

Vérité e Delaby (2000) propuxeron que unha provisión de 58,8 g de PDIE/Mcal de ENL podería servir como un nivel de umbral para manter un bo equilibrio entre a proteína do leite ceder e as perdas de N. A subministración de PDIE enriba deste nivel aumenta considerablemente as perdas de N a través da produción de urea, mentres que a produción de proteína do leite aumenta modestamente. Con todo, actualmente demostrouse que, equilibrando en AA, ao ter unha maior eficiencia da utilización PDIE, se pode conseguir diminuír a dita cantidade por baixo deste nivel e os resultados en rendemento e proteína do leite son similares.

A METIONINA E A LISINA SON AMPLAMENTE RECOÑECIDAS COMO OS DOUS PRIMEIROS AMINOÁCIDOS LIMITANTES NA NUTRICIÓN DO VACÚN DE LEITE


Más del 90% de las raciones europeas presentan niveles bajos en Metionina. MetaSmart® y Smartamine® aseguran un aporte adecuado de dicho nutriente obteniendo los siguientes resultados: •Mayorproducciónlechera •Aumentodelcontenidoproteicodelaleche •Mejorusodelaproteínadelaración •Mejorsaludanimalyreproducción

Un aporte correcto de Metionina tendrá Un efecto positivo en sU explotación

i n s p i r e d m o l e c u l a r s o l u t i o n s™

la única fuente de metionina para sus Vacas

metasmart ® - smartamine®

©2008KeminIndustries,Inc.USA™Trademark®RegisteredbyKeminIndustries,Inc.USA-Smartamine®,MetaSmart®andMicrovit®areTrademarksofAdisseoFranceS.A.S.

A B l u e s t a r C o m p a n y

ParamásinformaciónsobreMetaSmart® o Smartamine®,porfavor,contacte:KeminIbérica,Tel+34977254188,[email protected]

ki_metasmart.indd 1 11/3/08 11:18:44 AMpub_kemin.indd 73 18/06/2014 14:12


nutrición74

Decem

bro

Novem

bro

Outubro

Setembro

Agosto

Xullo

Xuño

MaioAbril

Marzo

Febrei

ro

Xaneir

o

3,7

3,6

3,5

3,4

3,3

3,2

3,1

3

3,523,48 3,46 3,44

3,38 3,363,32

3,293,33

3,39

3,47

3,55

3,3

3,283,26

3,23 3,2 3,18 3,16 3,14 3,163,18

3,25

3,33

Con

met

ioni

naS

en m

etio

nina

Mellora dos parámetros reprodutivosDemostrouse que, ao diminuír os problemas metabólicos e mellorar o balance enerxético da vaca leiteira, obsérva-se unha influencia positiva nos parámetros reprodutivos. Unha mellora da eficiencia proteica da ración mediante o balance de aminoácidos demostrou:• Unha redución no nivel de nitróxeno ureico en leite

(MUN) [Noftsger e St-Pierre, 2003]• Unha mellora nas taxas de preñez (Robert et al., 1994)• Estes mesmos autores en 1996 (Robert e col.) obser-

varon que os niveis de proxesterona aumentaban antes e despois da ovulación cando as dietas eran formuladas tendo en conta os niveis óptimos de metionina. Isto aso-ciouse cun menor número de inseminacións por concep-ción e cun efecto positivo na implantación do feto.

• En condicións similares, Thiaucourt (1996) demostrou en experiencias de campo (53 granxas, 2.000 vacas) unha redución no tempo ata a primeira inseminación e no in-tervalo entre partos de 5 días (P<0,1).

• Altos niveis de nitróxeno ureico en plasma (PUN) afectan negativamente ás taxas de preñez en vacas de leite (Butler et al., 1996; Larson et al., 1997; Meléndez et al., 2000).

Taxa

Pre

ñez

(%)

Nitróxeno ureico en plasma, mg/dL<19 >19

(Butler et al. 1996)

Taxa

Pre

ñez

(%)

Taxa

pre

ñez

(%)

60

50

40

30

20

10

0

Inicio lactaciónProdución de leite

Min.

3,5

3

2,5

2

1,5

1

0,5

00,1

2,0

3,4

Media Max.

Contido de proteína

Min.

0,25

0,2

0,15

0,1

0,05

0Contido de graxa

Media Max.

Inicio lactaciónContido de proteína

Min.

0,25

0,2

0,15

0,1

0,05

0Contido de graxa

Media Max.

Media lactación

• Rhoads et al. (2008) observaron que altas concentracións de nitróxeno ureico en plasma (PUN) probablemente afectasen parámetros de fertilidade por efectos tóxicos directos sobre o ovocito e o embrión, mediante altera-cións ambientais uterinas e unha diminución da secre-ción de proxesterona. O contido de nitróxeno ureico en leite (MUN) está directamente relacionado co nivel de nitróxeno ureico en plasma (PUN) [Kauffman e St-Pierre, 2001].

• Hammon et al. demostraron en 2005 a correlación entre o nitróxeno ureico en plasma (PUN; mg/dl) e as con-centracións de nitróxeno ureico (mg/dl) no fluído foli-cular preovulatorio. Así mesmo, estes mesmos autores (Hammon et al., 2005) observaron a correlación entre o nitróxeno ureico en plasma (PUN; mg/dl) e o fluído uterino en vacas de leite (mg/dl).

Este experimento foi unha oportunidade para explorar o efecto de equilibrar o perfil de EAA sobre a eficiencia PDIE cando subministramos proteínas a niveis menores en comparación coas recomendacións habituais. Un au-mento do contido proteico da dieta, especialmente se está mal balanceado, tradúcese nunha diminución da eficiencia PDIE, que estaría vinculado a un catabolismo de aminoá-cidos maior, o que dá como resultado un aumento da con-centración de urea en plasma.

Mellora da produción e calidade leiteiraComo primeiro efecto visual ao formular racións con base nos aminoácidos atopámonos cunha mellora na composi-ción do leite, especialmente en taxa proteica. Na seguinte gráfica vese a diferenza que, segundo á industria á que llo entreguemos, pode supor unha diferenza considerable no prezo que nos pagan polo leite. A gráfica posterior é o re-sultado de 50 granxas durante dous anos consecutivos. No primeiro deles non se formulou con base nos aminoácidos e no segundo si.

Un resumo de seis ensaios diferentes realizados en INRA Rennes, INRA Nancy, University of New Hamp-shire e Ohio State University, balanceando as racións en aminoácidos con Metasmart ou Smartamine, amósanos unha gran consistencia no incremento de produción e a calidade desta.

MÁIS DUN 85 % DE VARIABILIDADE QUE OBTEMOS FORMULANDO EN AMINOÁCIDOS SERÍA ACHACABLE Á LISINA E Á METIONINA


pub_nanta.indd 75 18/06/2014 14:15


nutrición76

Efectos no sistema inmunolóxico e redución na inciden-cia de desordes metabólicasEnfermidades e outras desordes impactan negativamente nos resultados produtivos do animal, os cales se asocian a un sistema inmunolóxico comprometido. Thiaucourt (1996) observou unha redución no número de células so-máticas de 50.000/ml ao formular as racións con base nos aminoácidos.

Niveis crecentes de metionina na ración inflúen sobre as concentracións nos niveis plasmáticos de B - hidroxibuti-rato e acetona na segunda semana de lactación.

Se subministramos niveis correctos de metionina e lisina na ración, axudamos a mellorar o funcionamento hepático do metabolismo glicosa (síntese), metabolismo graxa, oxi-dación NEFA, metabolismo proteico, síntese e aumento do fluxo de lipoproteínas de baixa densidade (VLDL), así como detoxificación de aminoácidos non utilizados (por un incorrecto balance da ración) mediante transformación de amonio en urea.

Así mesmo, situacións de tensións en xeral aféctannos negativamente ás producións. As condicións de verán es-tresantes poden reducir a inxestión de nutrientes, elevar o metabolismo e, por tanto, reducir a produción da vaca e da reprodución ( Jordan, 2003; St-Pierre et al., 2003). Altas temperaturas ambientais comprometen o desenvolvemen-to dos ovocitos, a expresión do estro visible e a detección de celo éxito (Edwards e Hansen, 1997; Payton et al., 2004). O estrés por calor estimula a síntese de proteínas inmunes especiais e aumenta os requisitos de aminoácidos de man-temento (Guerriero e Raynes, 1990).

táboa 1. Efecto de Smartamine M sobre a produción e o rendemento da reprodución das vacas leiteiras na primeira metade da lactación durante un período de estrés por calor

PARÁMETRO SMARTAMINE® M CONTROLConsumo MS, kg/día 21,9 19,1

Produción leite, kg/día 42,4 37,4

Graxa % 3,30 2,75

Proteína % 2,96 2,75

Detección primeiro celo, días posparto 30 53

Número e inseminacións por concepción 2,8 3,1

Días abertos 106 143

Intervalo estimado entre partos, días 381 421

Non obstante, os efectos de suplementar e balancear en AA con metionina protexida (RPM; Smartamine) mós-transe, ademais, sobre os parámetros reprodutivos. Entre eles destácase que os devanditos animais expresaron o seu primeiro estro posparto antes que o grupo de control (p < 0,01) e a expresión deste tendía a ser mellor (p = 0,09). En consecuencia, as vacas do grupo Smartamine tiveron a súa primeira AI tamén antes (p < 0,01). Os animais preñaron antes e, como resultado diso, os días abertos foron menores (p < 0,04) e o intervalo entre partos tendeu a ser máis curto (p < 0,06). Finalmente, cabe apuntar que o grupo Smarta-mine obtivo maior puntuación xeral en condición corporal (BCS) que as vacas de control (p < 0,01).

Osorio et al. (Journal of Dairy Science, 96:6248-6263) avaliaron os efectos sobre o rendemento dos animais da alimentación Smartamine ou Metasmart en cantidades necesarias para equilibrar a relación Met:Lis recomenda-das que alcanzan o duodeno en vacas en preparto. Obser-varon que os animais correctamente balanceados tiveron unha maior achega de proteína metabolizable de 28 g/d máis durante este período, a proteína en leite % e a pro-dución aumentaron en 0,18 unidades porcentuais e 0,12 kg/d, respectivamente.

Respecto ao status sanitario dos animais, avaliáronse dis-tintos metabolitos sanguíneos, así como a mobilización de lípidos e a fagocitose nas vacas, e observouse que a suple-mentación con Smartamine ou Metasmart levou a unha maior resposta de graxa en leite, probablemente indicando un mellor perfil de EAA en comparación coa dieta basal.

Así mesmo, as anteditas vacas experimentaron un atraso de ao redor dunha semana, entre a acumulación de TG no fígado e a concentración en sangue, suxerindo un aumento real da produción de VLDL.

Pasos para formular con base en AA en vacas de leite Os pasos para formular con base en AA en vacas de leite son tres:

1) Buscar o correcto balance entre os dous principais aminoácidos limitantes LYS/MET de 3:1

2) Buscar os niveis mínimos recomendados ou aqueles que comercialmente máis me interesen. De modo xeral, as recomendacións do INRA ou do NRC son:

LysDi (% PDIE): > 6,6 - 6,8 % MetDi (% PDIE): > 2,2 %

(entrando - saíndo do fígado)

VLDL

Vaca 1 Vaca 2

Antes

15

10

5

0

-5

-10

-15

-20

Durante Despois

B-Hidroxibutirato Acetona

Control

7

6

5

4

3

2

1

0

Balanceado

CADA VEZ SOMOS MÁIS CONSCIENTES DA IMPORTANCIA QUE TEN A FORMULACIÓN CON BASE EN AMINOÁCIDOS NO CORRECTO MANEXO DA ALIMENTACIÓN DAS NOSAS EXPLOTACIÓNS TANTO NA PRODUCIÓN COMA NO RESTO DE PARÁMETROS DE MANEXO, FERTILIDADE E SAÚDE DO NOSO RABAÑO


pub_trow.indd 77 23/06/2014 13:17


nutrición78

RACIÓN EQUILIBRADA

RACIÓN SEN EQUILIBRAR

Silo de millo 25 25

Silo de raigrás 12 12

Fariña de millo 3,75 3,75

Soia 44 3,1 3,1

Fariña de colza 2,6 2,6

Fariña de cebada 1,9 1,9

Casca de soia 0,55 0,55

Vitaminas + minerais 0,38 0,38

Bicarbonato + óxido de magnesio 0,26 0,26

Xabón cálcico 0,17 0,17

Melaza 0,14 0,14

Metasmart líquido 0,022 0

kg m.t.c. 49,87 49,85

M.S. 23,01 22,99

P.B. 16,62 16,59

PDIE (g/kg m.s.) 100,80 100,46

PDIE (g/día) 2.319,5 2.309,6

Lisina (% PDIE) 6,71 6,74

Metionina (% PDIE) 2,20 1,85

Lisina Di (g/día) 155,6 155,6

Metionina Di (g/día) 50,93 42,84

Lisina/Metionina 3,06 3,63

3) Ver o incremento de eficacia segundo Rulquin/INRA, que me permitirá ver como está a utilizar de maneira máis eficiente o animal esa proteína e decidir se abarato a ración ou permito que produza mellor; isto é unha decisión co-mercial que depende dos prezos das materias primas, do leite etc.

Un dilema que como técnicos se nos expón na implan-tación da formulación en AA en vacas de leite, segundo palabras do Dr. Schwab (NRC) e do profesor Rulquin (INRA), foi a aparición de produtos imitación no mercado con biodispoñibilidades reais moi inferiores ás reflectidas na súa información técnica. Isto provocaría falta de resul-tados que, ás veces, son achacados á propia formulación aminoacídica, cando realmente é un problema de calidade dos devanditos produtos. Por tanto, debemos buscar sem-pre fontes de aminoácidos con datos de biodispoñibilidade reais, non só in vitro senón tamén medidos en plasma e de eficacia amplamente demostrada por centros de investiga-ción e universidades, cunha óptima relación rendibilidade/custo inclusión, que ofrezan a posibilidade de lograr unha

Exemplo dunha ración equilibrada en aminoácidos e a mesma sen equilibrar

máxima eficacia proteica e predicible, nas racións formu-ladas con base aminoácidos, co fin de obter resultados óptimos en canto a volumes de produción e composición leiteira se refire.

A eficacia sempre corresponde ao nivel de PDIE e AA que nós expuxemos ao formular a nosa ración, pero é inde-pendente da produtividade, é dicir, podo ter unha eficacia moi alta con proteínas moi baixas, pero iso non implica gran produtividade, senón que o animal aproveita mellor a proteína que lle damos, sexa moita ou pouca. O que nos interesa co valor de AA é ver como melloro respecto da eficacia actual.

Numerosos autores (Ordway, 2009; Chen, 2011; Osorio e Loor, 2011; Reading, 2008, 2010; Hillsborough, 2010 e Schothorst, 2011) demostraron a eficacia do Metasmart TM para formular con base aminoácidos. Aínda que ini-cialmente se centraron en demostrar o incremento de pro-teína láctea, os ensaios máis recentes demostraron que o seu uso no balance aminoacídico das racións incrementa, así mesmo, o volume de leite e o seu contido graxo, redu-cindo as alteracións metabólicas, mellorando parámetros reprodutivos e permitindo reducir os niveis de proteína da dieta ao mellorar a eficiencia proteica desta.

Últimas investigacións do INRA e doutros centros de investigación están a centrarse na relación eficiencia pro-teica vs. balance de aminoácidos da ración. Estes avances permitirannos traballar con niveis baixos de proteína, me-llorando producións e status sanitario do rabaño, coa segu-ridade de que, se a ración está correctamente balanceada en aminoácidos, a marxe de seguridade é relativamente ampla.

Cada vez somos máis conscientes da importancia que ten a formulación con base en aminoácidos no correcto manexo da alimentación das nosas explotacións tanto na produción coma no resto de parámetros de manexo, ferti-lidade e saúde do noso rabaño.

VALORACIÓN E CORRECCIÓN NIVEIS LYSDI:METDI RACIÓNSRACIÓN TIPO 2014

Sen equilibrar en AA* Equilibrada en AA*

Lys Di % 6.710 % 6.740

Met Di % 1.850 % 2.200

PDIE

LysDi:MetDi Ratio 3,63 Ratio 3,06

*Corrixido con 12,8 g Smartamine equivalente a 22 g Metasmart líquido

KPDI inicial: 0,527

KPDI correcta relación AA: 0,573

Incremento eficiencia PDI: 0,046

% Incremento sobre situación actual con base INRA 8,66 %

Ecuación Rulquin Eficiencia PDI: KPDI = 0,90 (MetDi/LysDi+0,31)

Estas dúas racións son iguais, o único que se fixo foi subir o nivel de me-tionina dixestible ata lograr o equilibrio coa lisina. Na ración sen equilibrar, a relación lisina/metionina é 3,63:1, mentres que na equilibrada é 3,06:1. A dose de lisina dixestible que comen as vacas é a mesma (155,6 gramos), mentres que o que facemos é incrementar o nivel de metionina para lograr a relación ideal (3-3,1:1), pasando de inxerir 42,84 a 50,93 gramos de me-tionina dixestible.


El seguro de los que están más seguros

pub_adial_JPEG.indd 79 17/06/2014 23:02


MANEXO80

QUE É O ESTRÉS TÉRMICO E QUE FACTORES O CONDICIONAN?O termo “estrés térmico” utilízase para describir a situa-ción que lles ocorre aos animais cando a calor xerada polo seu organismo, sumada á calor absorbida do ambiente, é maior que a súa capacidade para disipala. Os bovinos son animais homeotermos e, en condicións normais, unha vaca de aptitude leiteira presenta unha temperatura interna de 38,5 ⁰C, unha frecuencia cardíaca de 60-80 pulsacións e unha frecuencia respiratoria de 10-30 movementos por minuto. A estabilidade da temperatura corporal baséase nas permutas de calor co medio ambiente, que á súa vez dependen de mecanismos fisiolóxicos, comportamentais e metabólicos. Principalmente, nas estacións de primavera e verán, cunha temperatura ambiente máis elevada, é cando o gradiente térmico entre o animal e o medio diminúe e se aprecia unha maior dificultade para manter a temperatura corporal en niveis normais. Ao persistir estas condicións, xéranse unha serie de respostas que producen un estado coñecido como estrés (figura 1).

Neste artigo recompilamos os factores causantes de estrés térmico nas vacas leiteiras, os seus efectos na produción dos animais, os síntomas que nos axudan a detectalo e os métodos para combatelo.

Joaquim Lima Cerqueira1, José Pedro Araújo1,2, Jesús Cantalapiedra3, Cecilia Pedernera4, Isabel Blanco-Penedo4

1Escola Superior Agrária do Instituto Politécnico de Viana do Castelo, Portugal2Centro de Investigação de Montanha (CIMO) – ESA/IPVC, Portugal3Servizo de Gandería de Lugo. Xunta de Galicia4Subprograma de Benestar Animal. IRTA, Cataluña

Aumenta o consumo de auga

Busca sombra e vento

Aumenta a transpiración

Aumenta a frecuencia respiratoria e salivaBaixada da produción de leite

Aumenta o fluxo de sangue á pel (menor

fluxo a órganos internos)

Diminúe a actividade

Consumo de materia seca reducido

ESTRÉS TÉRMICO EN EXPLOTACIÓNS DE GANDO VACÚN: DETECCIÓN PRECOZ E POSIBLES SOLUCIÓNS

Figura 1. Mecanismos comportamentais, fisiolóxicos e produtivos consecuencia do estrés térmico

AFRIGA111_manexo_estres_04.indd 80 23/06/2014 23:57


MANEXO 81

O consumo menor de alimentos é o principal factor res-ponsable da diminución da produción de leite baixo con-dicións de estrés térmico (Pennington e Van Devender, 2004), pero tamén reduce os índices reprodutivos (Villagó-mez et al., 2000), altera a calidade do leite (Bertocchi et al., 2014) e aumenta o risco de mortalidade (Vitali et al., 2009).

Así pois, o ambiente térmico representa un factor de restrición da eficiencia produtiva, sobre todo nos siste-mas intensivos, onde os animais frecuentemente non po-den manifestar determinadas respostas comportamentais adaptativas. A temperatura óptima para a produción de leite depende de varios factores que inclúen a raza e a súa inherente tolerancia á calor e ao frío. Por exemplo, os ce-bús adáptanse máis facilmente ás altas temperaturas que as vacas de orixe europea e estímase que a súa temperatura crítica superior é de 35 ⁰C.

Como consecuencia da mellora xenética para aumentar a produción de leite, as vacas frisonas teñen unha maior sensibilidade ao estrés térmico. De modo xeral, a zona de termoneutralidade da raza frisona en lactación está próxi-ma aos 24 ⁰C de temperatura, cunha humidade relativa próxima ao 38 % e un índice de temperatura-humidade (ITH) inferior a 72. As vacas Jersey parecen ser máis re-sistentes ao estrés térmico que as de raza Holstein, pois disipan mellor a calor (frecuencia respiratoria máis eleva-da) [Silanikove, 2000]. As vacas leiteiras de alta produ-ción posúen grandes necesidades nutricionais, o que im-plica a inxestión de grandes cantidades de alimentos de

alto valor nutritivo. Este gran volume de alimento inxe-rido e a elevada taxa metabólica producen a elevación da calor metabólica e grandes niveis de disipación de calor. Describiuse que unha temperatura ambiente superior a 25 ⁰C xa se considera crítica para o seu benestar (Kadzere et al., 2002).

COMO CUANTIFICAR O RISCO NO ESTABLO?A temperatura ambiente é probablemente o factor máis investigado e utilizado como indicador do estrés en vacas leiteiras, aínda que o ideal é efectuar o cálculo do índice de temperatura-humidade, que combina a temperatura e a humidade relativa nun único índice e que está regu-larmente asociado ao estrés calórico.

As vacas leiteiras entran en estrés térmico cando ITH>72. Mediante o seu cálculo é posible estimar a sen-sación de confort térmico en diferentes ambientes, xa que este índice se ve influenciado pola velocidade do aire, pola radiación e factores como a postura e a densidade dos ani-mais, pola súa produción de calor e polo tipo de illamento do aloxamento (Berman, 2005).

La Temperatura aumenta… …LEVUCELL® SC maximiza la producción de leche incluso en el

periodo de estrés por calor.

El estrés por calor afecta negativamente a los resultados zootécnicos de las vacas¿Sabía que el estrés por calor puede costarle más de 400 €/vaca/año?1

Las consecuencias del estrés por calor comportan importantes pérdidas de producción de leche (que pueden alcanzar hasta el 35%) como también problemas relacionados con desequilibrios en el rumen y en la reproducción.El impacto del estrés por calor en las vacas lecheras viene determinado por la combinación de temperatura y humedad. Nuevas investigaciones han demostrado que por encima de 20ºC y 50% de humedad relativa disminuye la confortabilidad de las vacas y la producción de leche.21 Saint Pierre et al., 2003 - 2 Burgos & Collier, 2011.

Incluso en condiciones de estrés por calor, LEVUCELL® SC maximiza el potencial de su ración y los Ingresos sobre los Costes de Alimentación (IOFC)• Rendimiento lechero: +1,2 a 2,5 litros/vaca/día• Aumenta la Eficacia Alimentaria: más de 7%*, 120 g de leche/kg MS ingerida• Optimiza el pH del rumen (menos acidosis).

LEVUCELL® SC levadura viva específica para rumiantes, Saccharomyces cerevisiae I-1077, seleccionada en el INRA (Francia).*Marsola et al, ADSA 2010.

www.lallemandanimalnutrition.comLALLEMAND ANIMAL NUTRITIONTel: +34 93 241 33 80 Email: [email protected]



MANEXO82

COMO SE MANIFESTA NOS ANIMAIS? A vaca “dá sinais” todo o tempo sobre o seu benestar e a súa saúde mediante o seu comportamento, a súa actitude, a súa linguaxe corporal e a súa condición corporal. Esta infor-mación debe optimizarse, posto que a detección temperá supón un mellor prognóstico.

O primeiro mecanismo que se activa para conseguir unha perda de calor é a vasodilatación (aumento do fluxo de sangue á pel, polo que o fluxo aos órganos internos é menor); o segundo é a suor e o aumento da temperatura rectal, seguido da respiración (Morais et al., 2008) e a al-teración da fermentación ruminal (limítase a actividade do rume con obxecto de non producir máis calor endóxena). O aumento da frecuencia respiratoria é o primeiro sinal visible e depende da intensidade e duración do estrés ao que están sometidos os animais.

Doutra banda, as principais alteracións comportamen-tais son: máis tempo de pé, orientación cara a zonas frescas ou de ventos dominantes, dispersión entre animais, procu-ra de zonas provistas de sombra, adopción de posturas en extensión, de pé ou tombadas, contacto con superficies e chans fríos, diminución da actividade corporal, arfada, au-mento da salivación e maior consumo de auga, redución da inxestión de materia seca e cambio nos hábitos alimenti-cios (alimentación en horas nocturnas, redución da inxes-tión, rexeitamento de alimentos fibrosos…).

UN ESCENARIO BEN PRÓXIMO: IMPACTO DO ESTRÉS TÉRMICO NO NORTE DE PORTUGALOs estudos sobre o estrés producido pola calor nas vacas son escasos e proceden principalmente de USA. Recente-mente realizouse un estudo para avaliar o efecto do estrés térmico sobre a produción de leite en explotacións intensi-vas do Norte de Portugal que utilizaban sistemas de venti-lación natural (Cerqueira et al., 2013). Colocáronse varias sondas no interior dos establos para medir a temperatura e a humidade relativa e tamén se mediu a frecuencia respira-toria e a temperatura rectal dos animais durante o muxido da tarde no inverno e no verán.

A pesar de que as temperaturas medias foron acepta-bles durante os 12 meses do ano 2011 (figura 2), conta-bilizáronse 48 días con temperaturas superiores a 25 ⁰C, especialmente en 24 días do verán e en 16 na primavera, susceptibles de provocar estrés térmico. A humidade rela-tiva mostrou poucas oscilacións entre estacións, con valo-res de 70,1±14,9 % e 80,4±16,3 % no verán e no inverno, respectivamente.

UNHA TEMPERATURA AMBIENTE SUPERIOR A 25 ºC XA SE CONSIDERA CRÍTICA PARA O BENESTAR DAS VACAS LEITEIRAS

verán outono invernoprimavera

temp. media temp. máxima

Estacións do ano

humidade media ITH medio

0102030405060708090

Táboa 1. Correlación entre indicadores fisiolóxicos (frecuencia respiratoria e temperatura rectal) e niveis de estrés térmico (Pires e Campos, 2004)FRECUENCIA RESPIRATORIA

(MOV./MINUTO)TEMPERATURA

RECTAL (ºC) NIVEIS DE ESTRÉS

23 38,3 Non hai estrés

45 - 65 38,4 - 38,6 Estrés baixo control; o apetito, a reprodución e a produción son normais

70 - 75 39,1 Principio de estrés por calor; diminúe o apetito pero a reprodución e a produción mantéñense estables

90 40,1 Estrés agudo; o apetito e a produción diminúen e os signos do celo case desaparecen

100 - 120 40,9 Estrés severo; perdas de produción importantes, diminución da inxestión nun 50 % e a fertilidade pode baixar ata un 12 %

>120 41,0 Estrés mortal; as vacas mostran a lingua e gran salivación; non poden alimentarse por si mesmas

Figura 2. Efecto da estación do ano nos indicadores ambientais das catro explotacións

Para o ITH atopáronse diferenzas (P<0,05) durante o estudo, cun valor inferior no inverno (52,8±6,7) e máis ele-vado no verán (68,8±6,0). O ITH foi superior a 72 en 51 días, distribuídos principalmente no verán (28 días) e na primavera (16 días).

No devandito estudo, na primavera e no inverno as vacas alcanzaron a súa máxima produción, de 28-29 kg, valores que baixaron no verán e no outono, debido ao estrés térmi-co, ata os 26-27 kg. Ao estudar o efecto do ITH na produ-ción diaria de leite observouse que os valores de ITH>78 se correlacionaban con producións inferiores da orde de 1,8 kg/vaca/día. As perdas de produción de leite de 1,5 a 2,0 kg/vaca/día tamén foron descritas en Holanda (André et al., 2011).

Preto do 92 % dos animais presentou menos de 65 respi-racións/minuto no inverno. Durante o verán observouse un escenario totalmente diferente no que aproximadamente o 82 % das vacas mostraba máis de 75 respiracións/minuto (figura 3). Cando o ITH pasou de 72 a 78, a temperatura rectal e a frecuencia respiratoria sufriron un aumento de 1,3 ⁰C e 37,3 movementos/minuto respecto dos valores ao ITH de 72.



MANEXO 83

AS VACAS ESTÁN EN DISCONFORT TÉRMICO SE A FRECUENCIA RESPIRATORIA É SUPERIOR A 80 MOVEMENTOS/MINUTO E A TEMPERATURA RECTAL IGUAL OU SUPERIOR A 39,1 ºC EN 7 ANIMAIS DUN GRUPO DE 10

- directamente: frecuencia respiratoria superior a 80 mo-vementos/minuto e temperatura rectal igual ou superior a 39,1 ⁰C en 7 animais dun grupo de 10 observados.

- indirectamente: diminución dun 10 % do consumo de materia seca e un 10 % na produción de leite en períodos calorosos do ano.

Por outra parte, Mader et al. (2006) suxiren unha clasifi-cación de 0 a 4, onde 0 corresponde a respiración normal e menos de 60 respiracións/minuto e 4 corresponde a vacas con arfada severa (boca aberta), proxección da lingua, sali-vación excesiva e cabeza e pescozo estirados.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

inverno verán

frecuencia respiratoria (n.º / minuto)

21,7%

69,8%

9,4% 6,6% 8,5%1,9%

28,3%

17,9%

33,0%

2,8%

<45 [45-65] [65-75] [75-90] [90-100] [100-120] >120

COMO SABER SE OS NOSOS ANIMAIS ESTÁN A SUFRIR ESTRÉS TÉRMICO?En ausencia de datos de temperatura, humidade e radia-ción, é posible determinar se as vacas están en disconfort térmico e se se necesitan medidas para o arrefriado do am-biente con base nos seguintes indicadores (West, 2003):

Figura 3. Distribución da frecuencia respiratoria en 206 animais do estudo

O estrés por calor fai que as vacas teñan arfadas e saliven máis



MANEXO84

PREVIR E MINIMIZAR O IMPACTO As alternativas para manter o rendemento técnico e o benestar dos animais en épocas calorosas deben basear-se nunha mellora do manexo alimentario e en facilitar a disipación de calor do animal ao ambiente. Na toma de decisións custo-beneficio debe terse en conta que os in-vestimentos que se fagan nas explotacións van repercutir en gran medida no benestar da vaca e, por tanto, na opti-mización do rendemento técnico do rabaño. O arrefriado do ambiente conséguese con sistemas de ventilación ar-tificial ou forzada que poden combinarse con nebuliza-ción ou aspersión de auga sobre os animais. A utilización conxunta de nebulización e ventilación artificial permite baixar a temperatura dos establos entre 8 e 12 ⁰C (Shea-rer et al., 1991).

É extremadamente importante que os establos estean debidamente dimensionados –requiren unha altura míni-ma lateral de 4 metros– e que posúan paredes laterais regu-lables a través de teas plásticas para facilitar a ventilación natural (saída do aire quente e dos gases do interior do establo) e conseguir así o efecto cheminea. Finalmente, re-sulta fundamental a existencia no teito dunha abertura que debe ter unha lonxitude de 5 cm por cada 3 m de longo do establo a nivel do chan. A utilización de revestimento de poliuretano na parte interior do teito tamén pode axudar ao illamento.

En relación á densidade dos animais, deberíase dispor dunha área polo menos de 8 m2 por vaca adulta (Fernán-dez et al., 2013). Igual de importantes son a existencia dun cubículo por animal e a dispoñibilidade dun espazo ao bebedoiro de, polo menos, 6 cm/animal, como controlar a súa limpeza e o funcionamento diariamente; amais, acon-séllanse camas con condutancia térmica alta.

Ventiladores e aspersoresA frecuencia de vento e correntes de aire sobre o establo axuda a reducir os efectos adversos de estrés térmico du-rante o verán e mellora os procesos de eliminación de ca-lor mediante a vía evaporativa (Ramos, 2009). Existe unha gran variedade de sistemas de arrefriado ambiental dispo-ñibles para vacas leiteiras. O sistema máis usado a nivel mundial consiste na combinación de ventiladores e asper-sores, que causan arrefriado evaporativo e diminución da temperatura corporal. Os ventiladores deben estar a unha altura mínima de 2,4 m e cunha inclinación de 30°, e dis-tanciados entre si por preto de 2,5 m. Recoméndanse ta-mén para a sala de espera e de muxido, na zona de repouso (para aumentar o confort) e no corredor de alimentación (para estimular a inxestión do alimento).

A combinación da ventilación dinámica cos aspersores de auga aliñados cos comedeiros e dirixidos sobre o corpo do animal permite mellores resultados do control ambien-tal e disipan a calor do corpo do animal por un proceso evaporativo da auga. Con todo, coa utilización deste méto-do é moi importante evitar a caída excesiva de auga tanto nos comedeiros coma nas camas.

CANDO O ÍNDICE DE TEMPERATURA-HUMIDADE É SUPERIOR A 72 DÉBENSE TOMAR MEDIDAS, XA QUE PODE LEVAR A UNHA DIMINUCIÓN DA PRODUCIÓN DE 2 KG/VACA/DÍA

O uso de nebulización e ventilación artificial permite baixar a temperatura dos establos entre 8 e 12 °C

A carga de calor pode diminuír entre un 30 e un 50 % co deseño adecuado dunha boa sombra



MANEXO 85

RECOMENDACIÓNS FINAIS PARA COMBATER O ESTRÉS TÉRMICOO ITH é un excelente indicador ambiental de estrés tér-mico en instalacións gandeiras. Cando é superior a 72 dé-bense tomar medidas, xa que pode levar a unha diminución da produción da orde de 2 kg/vaca/día. Outros indicadores importantes de estrés térmico son a temperatura corporal (>38,7 ⁰C) e a frecuencia respiratoria (>80 mov./minuto), que é un excelente indicador de predición de estrés térmico nas vacas leiteiras. Para combater o estrés térmico é moi importante proporcionarlles aos animais auga de bebida limpa, sombra e sistemas de ventilación adecuados. Debe terse especial coidado co lote de preparto.

Morais, DAEF, Maia, ASC, Silva, RG, Vasconselos, AM, Lima, PO, Guilhermino, MM, 2008. Variação anual de hormônios ti-reoideanos e características termorreguladoras de vacas leiteiras em ambiente quente. Rev. Bras. Zoot. 3: 3.

Pennington, JA, Van Devender, K, 2004. Heat stress in dairy cattle. UACES Publications.

Pires, MFA, Campos, AT, 2004. Modificações ambientais para reduzir o estresse calórico em gado de leite, EMBRAPA, ComunicadoTécnico 42:1-6.

Ramos, AC, 2009. Cow confort, el bienestar de la vaca lechera. Servet editorial. Navarra, España.

Shearer, JK, Bray, DR, Bucklin, RA, 1991. The management of heat stress in dairy cattle. J. Dairy Sci. 35: 330-345.

Villagómez, AME, Castillo, RH, Villa-Godoy, A, Román, PH, Vázquez, PC, 2000. Influencia estacional sobre el ciclo estral y el estro en hembras cebú mantenidas en clima tropical. Tec Pec Méx 38 (2): 89-103.

Vitali, A, Segnalini, M, Bertocchi, L, Bernabucci, U, Nardone, A, Lacetera, N, 2009. Seasonal pattern of mortality and rela-tionships between mortality and temperature-humidity index in dairy cows. J. Dairy Sci. 92: 3781–3790.

West, JW, 2003. Effects of heat-stress on production in dairy cattle. J. Dairy Sci. 86: 2131-2144.

BIBLIOGRAFÍAAndré, G., Engel, B., Berentsen, PBM, Vellinga, THV, Oude Lansink, AGJM, 2011. Quantifying the effect of heat stress on daily milk yield and monitoring dynamic changes using an adap-tive dynamic model. J. Dairy Sci. 94: 4502-4513.

Berman, A., 2005. Estimates of heat stress relief needs for Hol-stein dairy cows. J. Anim. Sci. 83: 1377-1384.

Bertocchi, L, Vitali, A, Lacetera, N, Nardone, A, Varisco, G, Bernabucci, U, 2014. Seasonal variations in the composition of Holstein cow’s milk and temperature humidity index relations-hip. Animal 8 (04): 667-674.

Cerqueira, J.O.L., Araújo, J.P., Blanco-Penedo, I., Cantalapie-dra, J., Silvestre, M., Silva, S.R., 2013. Estudio de indicadores fi-siológicos como predictores de estrés térmico de vacas lecheras en Norte de Portugal. XV Jornadas sobre Producción Animal, Zara-goza. Tomo I, 40-42. ISBN Tomo I: 978-84-695-7684-7.

Fernández Rodríguez, ME et al. 2013. “Benestar animal e ins-talacións. Ganado Vacuno lechero”. Ed. Xunta de Galicia. Santia-go de Compostela.

Kadzere, CT, Murphy, MR, Silanikove, N, Maltz, E, 2002. Heat stress in lactating dairy cows: a review. Livest. Sci. 77: 59-91.

Mader, TL, Davis, MS, Brown-Brandl, TM, 2006. Environ-mental factors influencing heat stress in feedlot cattle. J. Anim. Sci. 84: 712-719.

IGUAL DE IMPORTANTES SON A EXISTENCIA DUN CUBÍCULO POR ANIMAL E A DISPOÑIBILIDADE DUN ESPAZO AO BEBEDOIRO DE, POLO MENOS, 6 CM/ANIMAL, COMO CONTROLAR A SÚA LIMPEZA E O SEU FUNCIONAMENTO DIARIAMENTE

Ventiladores e nebulizadoresEste tipo de ventilación dispersa finas pingas de auga no aire que se evaporan rapidamente, arrefriándoo e subin-do a humidade relativa. Os animais senten o efecto deste método a medida que inspiran o aire fresco, funcionando con maior eficiencia en locais onde a humidade relati-va inicial do aire é baixa. Unha das vantaxes deste siste-ma, comparativamente cos aspersores, é a utilización de menores cantidades de auga; non obstante, son sistemas máis caros e requiren maiores coidados e gastos de ma-nutención.

Sombras É crítico proporcionar acceso a sombras tendo en conta a calor que poden proporcionar os tellados mal illados e unha superficie mínima de sombra por animal. A carga de calor pode diminuír entre un 30 e un 50 % co deseño ade-cuado dunha boa sombra.



Vista aérea del Centro de Producción de la SAT Xacalén y González

El pasillo de alimentación tiene buena protección tanto en verano como en invierno

En el año 2004, Luis Miguel y Fernando, dos ganaderos del Concejo de Tineo (Astu-rias), decidieron unir sus ganaderías partiendo de 90 vacas y constituyeron la SAT Xacalén y González. En la actualidad, esta granja tiene 440 animales, de los que 200 son vacas en ordeño, y es una de las explotaciones más punteras del Principado.

A diferencia de otras explotaciones de la zona, en la SAT Xacalén y González la recría está separada de la pro-ducción por varios kilómetros de distancia. Fernando,

por un lado, se ocupa del Centro de Recría, y Luis Miguel, por otro, del Centro de Producción. Según Luis Miguel, “esta puede ser la base del buen funcionamiento de la ganadería, tanto por los buenos resultados técnico-económicos como por los escasos problemas sanitarios”.

Desde mayo de 2013 están realizando 3 ordeños, lo que les ha permitido maximizar la producción y optimizar la gestión de la explotación. En la actualidad, en ella trabajan 8 perso-nas entre los dos centros. Por otra parte, disponen de 44 hec-táreas de terreno, de las que 7 se utilizan para maíz y el resto para pastizal. Compran la mayor parte del maíz y hacen un total 1.400 toneladas de ensilado repartidas en tres silos.

Actualmente tienen 411 días de intervalo entre partos, 182 días en leche y una media de producción a 305 días de 12.426 litros.

“Tenemos buenos índices de fertilidad –nos comenta Gu-mer, el veterinario que se ocupa del control reproductivo de la explotación– y la inseminación la llevamos a cabo en un 70 % con toros genómicos y un 30 % con toros probados”.

Empezaron a utilizar Enermilk en mayo del año pasado, es decir, al mismo tiempo que pasaron a los 3 ordeños diarios. “A pesar de que a los animales se les exigía bastante más, han mantenido correctamente su condición corporal y nos aguan-taron perfectamente todo el verano sin problemas derivados del estrés por calor, tanto a nivel productivo como reproducti-vo”, dice Luis Miguel. Por este motivo se viene utilizando Ener-milk ininterrumpidamente desde hace más de un año.

SAT XACALÉN Y GONZÁLEZ UTILIZA ENERMILK DURANTE TODO EL AÑO

Luis Miguel, a la derecha, y Gumer realizando el control reproductivo

PubLIRREPoRTAXE86

AFRIGA111_publirreportaxe_innofarm.indd 86 17/06/2014 18:36

pub_innofarm_enermilk.indd 87 21/06/2014 18:06


sanidade88

QUE SON AS PIROPLASMOSES BOVINAS?As piroplasmoses bovinas son infeccións producidas por protozoos parasitos pertencentes aos xéneros Babesia e Theileria e transmitidas por carrachas. Estas parasitoses es-tán amplamente distribuídas polo noso país e afectan a un gran número de especies de mamíferos, cuxo maior impac-to é no gando vacún e nos cans. Tamén hai que ter en conta a importancia que estes parasitos teñen no campo da saúde pública, xa que algunhas especies se poden transmitir dos animais aos humanos. No gando vacún son responsables da aparición dun conxunto de signos clínicos coñecidos

As piroplasmoses bovinas son responsables da aparición dun conxunto de signos clínicos coñecidos como “Tristeza Parasitaria Bovina” (TPB). Estas infeccións poden chegar a converterse nun grave problema para a produción leiteira e mesmo para a saúde pública.

como “Tristeza Parasitaria Bovina” (TPB). En liñas xerais, os parasitos provocan a rotura dos glóbulos vermellos san-guíneos, o que finalmente se traduce nunha síndrome fe-bril acompañada de anemia, ictericia e sangue nos ouriños.

Estas enfermidades provocan importantes perdas eco-nómicas relacionadas coa diminución da produción cár-nica e leiteira dos animais infectados e mesmo poden causar abortos en vacas xestantes; nalgúns casos o proce-so pode rematar coa vida do animal. A todo isto, cómpre engadir o elevado custo do control das carrachas vectoras e da detección, prevención e tratamento desta enfermida-de. Existen outros factores que complican aínda máis o control destes procesos e que están relacionados coa va-riedade de especies de piroplasmas patóxenos e coa diver-sidade e ubicuidade das carrachas vectoras. Ademais, na actualidade non existe ningunha vacina segura e efectiva, os fármacos activos fronte a estes parasitos, aínda que eficaces, son escasos e os métodos de diagnóstico máis fiables presentan un elevado custo.

Eva Cabanelas, Pablo Díaz, Ana Pérez, Alberto Prieto, Jose Díaz, María Soilán1, Ceferino López, Rosario Panadero, Gonzalo Fernández, Patrocinio Morrondo, Pablo Díez-BañosInvestigación en Sanidade Animal: Galicia (Grupo Invesaga). Departamento de Patoloxía Animal. Facultade de Veterinaria. Universidade de Santiago de Compostela. Campus Universitario s/n, 27002, Lugo 1 ADSG Vacasan. Sobreira-Fornas, 27518, Chantada

COMO RECOÑECER A PRESENZA DE PIROPLASMOSES NO GANDO VACÚN: É UN PROBLEMA ACTUAL?

AFRIGA111_sanidade_piroplasmoses_02.indd 88 18/06/2014 14:56


sanidade 8989

UNHA AMPLA VARIEDADE DE PIROPLASMAS E CARRACHAS VECTORASA nivel mundial describíronse numerosas especies de pi-roplasmas e de carrachas que os transmiten; no noso país as máis frecuentes móstranse na táboa 1 e na figura 1. As especies de Babesia pódense clasificar en dous grupos de-pendendo do seu tamaño; as babesias grandes teñen un tamaño medio de 5 x 2,5 µm, mentres que as pequenas po-den alcanzar os 2 x 1,5 µm. B. divergens é unha das especies máis importantes, xa que tamén lle poden afectar ao ser humano. Por outra parte, as especies de Theileria son sem-pre de pequeno tamaño; dentro delas, as máis importantes dende o punto de vista económico son T. annulata, axente causal da chamada “teileriose mediterránea”, e T. parva.

Medrar, sempre co mellor apoio

AgroCaixa

Ofrecemos unha completa gama de produtos e servizos financeiros creados especificamente para dar resposta ás necesidades do sector agropecuario e pesqueiro. Solucións que, xunto á nosa rede de oficinas, nos permiten facilitarlle o servizo que a súa explotación ou o seu negocio merecen.

AgroCaixa

www.laCaixa.es/agroCaixa

NRI: 450-2012/9681

Figura 1. Xéneros de carrachas máis comúns no noso país: Ixodes (a), Haemaphysalis (b), Hyalomma (c), Dermacentor (d) e Rhipicephalus (e)

Táboa 1. especies de piroplasmas presentes no noso país e carrachas que os transmiten

Piroplasmas Especie Carracha transmisora

GrandesB. bigemina Rhipicephalus

B. major Haemaphysalis

Pequenos

B. divergens Ixodes

B. bovis Rhipicephalus

T. annulata Hyalomma

ESTAS ENFERMIDADES PROVOCAN IMPORTANTES PERDAS ECONÓMICAS RELACIONADAS COA DIMINUCIÓN DA PRODUCIÓN CÁRNICA E LEITEIRA DOS ANIMAIS INFECTADOS E MESMO PODEN CAUSAR ABORTOS EN VACAS XESTANTES



sanidade90

Debido a que Babesia e Theileria necesitan a presenza de carrachas vectoras, os brotes de piroplasmose adoitan coincidir cos períodos de maior actividade destas; en Gali-cia a primavera e o inicio do verán é o período de máxima incidencia. A redución temporal da infestación por carra-chas de forma natural –asociada a condicións climáticas desfavorables– ou por medios artificiais repercute na apa-rición de novos casos. Deste modo, a presentación da en-fermidade descende no outono, mentres que é escasa ou de nula incidencia no inverno, período no que aparece como consecuencia de fenómenos de inmunodepresión, como, por exemplo, en animais tratados con corticoides ou no periparto.

É importante destacar que a infección se pode transmitir tamén entre animais como consecuencia dunha práctica de risco, como a aplicación dun tratamento inxectable a varios animais empregando unha mesma xiringa e agulla; deste xeito a infección pódese transmitir dun animal ao resto do rabaño de forma mecánica.

CALES SON OS PRINCIPAIS SIGNOS DA ENFERMIDADE?No caso de Babesia, unha vez que o parasito penetra no hospedeiro, invade os glóbulos vermellos (figura 4) e re-plícase neles, rompéndoos. Theileria, pola súa parte, co-loniza en primeiro lugar os glóbulos brancos do animal, penetrando máis tarde nas células vermellas. Os primeiros síntomas aparecen cando os piroplasmas acadan a circula-ción periférica, entre unha e dúas semanas despois de que a carracha comece a alimentarse. A susceptibilidade do hos-pedeiro varía en función de distintos factores como a idade, a raza, o estrés ambiental ou a transferencia de inmunidade a través do costro nos animais novos.

COMO SE INFECTAN OS ANIMAIS?Para comprender como se transmiten os piroplasmas entre os animais, en primeiro lugar é necesario coñecer a bioloxía das carrachas que actúan como vectores destes parasitos. Ao longo da súa vida, e tras saír do ovo, as carrachas pasan obrigatoriamente por tres estadios: dúas formas inmaturas (larva e ninfa) e unha fase adulta (figura 2), que se alimen-tan do sangue dos seus hospedeiros. En España, a maioría das especies de carrachas de interese veterinario precisan de tres hospedeiros para completar o seu ciclo, de maneira que cada estadio se desenvolve nun animal diferente (por exemplo: larva nun rato, ninfa nun coello silvestre e adulto nun corzo).

OVO LARVA NINFA ADULTO

Transmisión de BabesiaTransmisión de Theilevia

Figura 3. Transmisión dos piroplasmas ao longo do ciclo de vida das carrachas

É IMPORTANTE DESTACAR QUE A INFECCIÓN SE PODE TRANSMITIR TAMÉN ENTRE ANIMAIS COMO CONSECUENCIA DUNHA PRÁCTICA DE RISCO, COMO A APLICACIÓN DUN TRATAMENTO INXECTABLE A VARIOS ANIMAIS EMPREGANDO UNHA MESMA XIRINGA E AGULLA

O ciclo das piroplasmoses comeza cando unha carracha inmatura (larva ou ninfa) inxire os parasitos co sangue dun animal infectado. Estas fases inmaturas, tras alimentarse, céibanse do seu hospedeiro e mudan ao seguinte estadio no chan, que continúa infectado cos piroplasmas. Deste xeito, cando posteriormente a carracha se fixa a outro hospedei-ro, pode transmitirlle a infección (figura 3). Ademais, no caso de Babesia, as carrachas adultas transmítenlle o parasi-to á súa descendencia, de xeito que estes artrópodos terían a capacidade de infectar aos animais xeración tras xeración.

Figura 2. Os estadios das carrachas; de esquerda a dereita, larva, ninfa, macho adulto e femia adulta

Figura 4. Babesia spp., coa típica forma dobre, dentro dun glóbulo vermello

Transmisión de BabesiaTransmisión de Theileria


www.historiadeunavaca.esdescubre

HISTORIA DE UNA VACA

(eprinomectina)

®

UNA COMPAÑÍA SANOFIMÁS DE 15 AÑOS DE EXPERIENCIAS Y COMPROMISO CON LA SALUD ANIMAL

Hoy en día

Javier Miguélez en Santibañez de Tera, con una

de las nietas de aquella ternera 195 en brazos, la 1171.

..

Hace unos años

Javier Miguélez en Santibáñez de Tera, Zamora, con la ternera 195 en brazos.

Todo ha cambiado desde entonces.

..

Estas dos imágenes tienen muchos elementos en común perola satisfacción y el trabajo bien hecho es lo que las hace especiales.

SOLU

CIÓN

TÓP

ICA

DE E

PRIN

OMEC

TINA

AL

0,5

% P

/V F

ORM

ULAD

A ES

PECI

ALM

ENTE

PAR

A SU

USO

EN

GANA

DO V

ACUN

O LE

CHER

O Y

DE C

ARNE

. IND

ICAC

IONE

S. T

rata

mie

nto

y co

ntro

l de

nem

atod

os g

astro

inte

stin

ales

(inc

luye

ndo

larv

as in

mad

uras

de

Oste

rtagi

a Os

terta

gi);

verm

es p

ulm

onar

es (D

ictyo

caul

us v

ivip

arus

); ba

rros

del

gan

ado

vacu

no (H

ypod

erm

a bo

vis,

Hypo

derm

a lin

eatu

m);

mos

ca d

e lo

s cu

erno

s (H

aem

atob

ia ir

ritan

s); p

iojo

s ch

upad

ores

y m

astic

ador

es; s

arna

cor

iópt

ica

y sa

rcóp

tica.

POS

OLOG

IA Y

MOD

O DE

ADM

INIS

TRAC

IÓN.

Adm

inis

trar s

olam

ente

por

apl

icac

ión

tópi

ca a

la d

osis

de

1 m

l de

EPRI

NEX®

POU

R-ON

par

a Va

cuno

Lec

hero

y d

e Ca

rne

por c

ada

10 k

g de

pes

o vi

vo, c

orre

spon

dien

te a

l niv

el re

com

enda

do d

e 0.

5 m

g de

ep

rinom

ectin

a po

r kg

de p

eso

vivo

. El p

rodu

cto

debe

rá s

er a

plic

ado

a lo

larg

o de

la lí

nea

dors

al, d

esde

la c

ruz

al n

acim

ient

o de

la c

ola.

EPR

INEX

® P

OUR-

ON p

ara

Vacu

no L

eche

ro y

de

Carn

e es

tá d

ispo

nibl

e en

cua

tro p

rese

ntac

ione

s: 2

50 m

l, 1 l

itro,

2,5

litro

s y

5 lit

ros.

PRE

CAUC

IONE

S DE

UTI

LIZA

CIÓN

. La

lluvi

a ca

ída

en c

ualq

uier

mom

ento

ant

es o

des

pués

del

trat

amie

nto

no a

fect

a la

efic

acia

del

pro

duct

o. N

o ap

licar

en

área

s de

la lí

nea

dors

al c

ubie

rtas

de

lodo

o e

stié

rcol

. Si o

curr

iese

un

cont

acto

acc

iden

tal d

el p

rodu

cto

con

la p

iel d

e la

per

sona

que

lo a

dmin

istre

, lav

ar in

med

iata

men

te e

l áre

a af

ecta

da c

on a

gua

y ja

bón.

Si l

a ex

posi

ción

acc

iden

tal e

s en

los

ojos

, lav

arlo

s in

med

iata

men

te c

on a

gua

y, si

es

nece

sario

, bus

car a

tenc

ión

méd

ica.

Co

mo

en e

l cas

o de

todo

s lo

s m

edic

amen

tos,

man

tene

r el

pro

duct

o fu

era

del a

lcan

ce d

e lo

s ni

ños.

Los

env

ases

vac

íos

del p

rodu

cto

y cu

alqu

ier

cont

enid

o re

sidu

al d

eber

án d

esec

hars

e de

form

a qu

e se

man

teng

a el

med

io a

mbi

ente

libr

e de

epr

inom

ectin

a, p

or e

jem

plo

por

ente

rram

ient

o o

inci

nera

ción

. CO

NTRA

INDI

CACI

ONES

. Est

e pr

oduc

to e

stá

form

ulad

o ún

icam

ente

pa

ra s

u ap

licac

ión

tópi

ca a

bov

ino

lech

ero

y de

car

ne. N

o us

ar e

n ot

ras

espe

cies

ani

mal

es. N

o ad

min

istra

r por

vía

ora

l o p

aren

tera

l. EF

ECTO

S SE

CUND

ARIO

S. N

o se

han

des

crito

. UTI

LIZA

CIÓN

DUR

ANTE

LA

GEST

ACIÓ

N Y

LA L

ACTA

NCIA

. EPR

INEX

® P

OUR-

ON p

ara

Vacu

no L

eche

ro y

de

Carn

e pu

ede

ser u

sado

en

vacu

no le

cher

o du

rant

e to

do e

l per

íodo

de

lact

ació

n.

TIEM

PO D

E ES

PERA

. Car

ne y

des

pojo

s: 15

día

s. L

eche

: 0 o

rdeñ

os. C

ADUC

IDAD

. EPR

INEX

® P

OUR-

ON e

s es

tabl

e du

rant

e 2

años

cua

ndo

se a

lmac

ena

en c

ondi

cion

es n

orm

ales

. CON

DICI

ONES

ESP

ECIA

LES

DE A

LMAC

ENAM

IENT

O. A

lmac

enar

el p

rodu

cto

en la

caj

a de

car

tón

para

pro

tege

rlo d

e la

Iuz.

USO

VET

ERIN

ARIO

. Dis

pens

ació

n: “

Con

rece

ta v

eter

inar

ia”.

addA4ok.indd 1 19/07/13 17:16pub_merial.indd 91 20/06/2014 20:00


sanidade92

Entre o gando vacún que se atopa en áreas endémicas, estes parasitos poden afectar a unha gran parte dos ani-mais, que presentan un cadro clínico que cursa de forma máis leve. Pola contra, os piroplasmas dan lugar a cadros clínicos moi graves cando se introducen animais proceden-tes de áreas libres da enfermidade en zonas endémicas ou cando se introducen animais parasitados en áreas ou raba-ños libres. Nas zonas tropicais endémicas, as piroplasmoses teñen un grande impacto económico, xa que os gandeiros non poden introducir nos seus rabaños animais de razas seleccionadas e con maiores rendementos (como vacas fri-sonas de alta produción) procedentes de zonas libres, dado que estes sofren a fase aguda da enfermidade, morrendo, polo xeral, aos poucos días.

O cadro clínico agudo e grave tamén pode aparecer nos animais infectados de forma subclínica cando estes sofren un descenso nas súas defensas, é dicir, cando se rompe o equi-librio entre o sistema inmunitario e o parasito, como ocorre, por exemplo, arredor do parto ou tras certos tratamentos.

As babesioses poden presentarse de distintas formas, dúas principais (benigna e hemoglobinúrica) e unha me-nos coñecida (cerebral).

Forma benignaOs animais presentan un lixeiro aumento de temperatura, diminución do apetito e aumento do ritmo respiratorio. Neste caso, a enfermidade ten un curso leve e os animais repóñense incluso sen tratamento en poucos días.

Forma hemoglobinúricaCaracterízase por unha grave deterioración do estado xeral dos animais e unha caída brusca da produción láctea. Os animais presentan febre elevada e chegan a acadar tempe-raturas de ata 42 °C, deixan de comer, sepáranse do rabaño e aumentan o consumo de auga. Outros signos frecuentes son o cesamento da ruminación e a presenza de mucosas e conxuntivas pálidas a consecuencia da rotura e baixada de glóbulos vermellos. As feces tórnanse secas e os ollos afun-den como consecuencia da deshidratación, o que lles confire aos animais un aspecto triste; os xestantes poden abortar. No gando leiteiro, o ubre tórnase pálido e fláccido e aumentan as frecuencias cardíaca e respiratoria. Finalmente, aparece a hemoglobinuria [pigmentos ou restos de sangue nos ouri-ños, que adquiren unha cor parecida ao do coñac (figura 5)], mucosas de cor amarelenta e, na maioría dos casos, os ani-mais próstranse. A mortalidade é moi variable, mesmo pode chegar ao 50 % e algúns animais poden morrer en tan só 24 horas. Os que se recuperan desta enfermidade convértense en portadores sans e constitúen un risco de contaxio para as carrachas, que llelos transmiten aos animais susceptibles.

Forma cerebralÉ consecuencia da adhesión dos glóbulos vermellos para-sitados por B. bovis nos capilares sanguíneos do sistema nervioso central, o que causa parálise posterior, descoordi-nación e convulsións. Nas infeccións con T. parva tamén pode apreciarse un cadro nervioso.

As teilerioses teñen unha sintomatoloxía moi similar ás babesioses e caracterízanse por presenza de febre elevada (poden chegar aos 42 °C), depresión e caída brusca da pro-dución de leite; un dos signos máis comúns é o aumento do tamaño dos ganglios linfáticos. Tamén se pode observar anemia, ictericia, aumento da frecuencia cardíaca e dificul-tade respiratoria. Non sempre se aprecia hemoglobinuria e, ás veces, pódense observar feces escuras ou con coágulos de sangue.

COMO DIAGNOSTICAR AS PIROPLASMOSES NO CAMPO?A febre elevada, anemia e ictericia, xunto cunha caída drástica da produción do leite, son signos clínicos que fan sospeitar de piroplasmose en zonas onde a presenza de carrachas é común. Debe terse en conta que a hemoglo-binuria é máis típica das babesioses, mentres que o agran-damento dos ganglios linfáticos o é da teileriose. Se estes signos están ligados ao aumento do bazo e outras lesións post mortem relacionadas coa destrución dos glóbulos ver-mellos, refórzase o diagnóstico. Así, nos animais infectados pódese observar, entre outras cousas, sangue con consisten-cia acuosa, mucosas pálidas ou amarelentas e fígado, bazo e riles conxestionados e aumentados de tamaño. Na cavidade abdominal hai un aumento de líquido (ascite) e aparece edema subcutáneo nas rexións declive. Os pulmóns están distendidos e con consistencia pastosa, e obsérvase fluído espumoso ao corte, presente tamén na traquea e nos bron-quios. Pode aparecer líquido no pericardio; o corazón ten consistencia branda e poden existir pequenas hemorraxias ou infartos nas válvulas e tamén conxestión no sistema nervioso central.

TENDO EN CONTA QUE A APARICIÓN DE BABESIOSE OU TEILERIOSE NO GANDO PRECISA FORZOSAMENTE DA PRESENZA DE CARRACHAS QUE VEHICULEN AOS PARASITOS, UN DOS ASPECTOS CLAVE NA PREVENCIÓN DAS PIROPLASMOSES É O CONTROL DESTES ECTOPARASITOS VECTORES

Figura 5. Diferentes graos de hemoglobinuria



sanidade 93

QUE FACEMOS NO LABORATORIO?O diagnóstico positivo require a identificación dos piro-plasmas en extensións sanguíneas ou probas serolóxicas positivas.

Na fase aguda da infección, é posible visualizar os piro-plasmas a través da realización e tintura dunha extensión de sangue periférico, é dicir, procedente da vea xugular ou caudal. Esta é unha técnica rápida e de baixo custo, aín-da que require a presenza dunha persoa ben adestrada no diagnóstico. Nalgunhas especies, coma por exemplo B. bo-vis, recoméndase tomar unha mostra de sangue capilar, da orella ou da pel da cola, para visualizar o parasito.

Actualmente, tamén é posible detectar mediante técni-cas de bioloxía molecular o ADN do parasito no sangue dos animais, e incluso nos tecidos da carracha. Trátase dun método moi eficaz que permite detectar infeccións moi leves, aínda que só está dispoñible en laboratorios especia-lizados e presenta un elevado custo. No caso de Theileria, está indicada a realización dunha punción de ganglio linfá-tico, onde é posible detectar microscopicamente o parasito no interior dos glóbulos brancos.

O exame directo da extensión sanguínea pode comple-mentarse coa realización dun hemograma para determinar os niveis de hemoglobina, hematocrito, glóbulos brancos e outros parámetros bioquímicos, incluíndo proteínas plas-

máticas. Nos animais enfermos, estes valores caen a máis do 50 % dos niveis normais. A análise dos ouriños é tamén un procedemento auxiliar importante no diagnóstico.

Nos casos de infección crónica, o diagnóstico faise em-pregando probas serolóxicas para a detección de anticor-pos específicos formados como resposta á infección, xa que, tras a infección aguda, os piroplasmas desaparecen do san-gue ou atópanse en moi baixo número. Os métodos máis empregados son a inmunofluorescencia indirecta (IFI) e a técnica inmunoenzimática ELISA, que presentan un alto grao de sensibilidade e especificidade.

CAL É O TRATAMENTO DESTA ENFERMIDADE?O tratamento das piroplasmoses ten como obxectivo, por un lado, eliminar ou reducir o número de parasitos nas cé-lulas do sangue e, polo outro, paliar os efectos da enfer-midade con medicación que axude aos órganos danados a recuperarse.

Tratamento fronte ao parasitoDe forma xeral, o tratamento fronte aos piroplasmas gran-des é máis eficaz que fronte ás especies de menor tamaño, tanto sexan babesias coma teilerias. Nestes casos, a aplica-ción dun fármaco producirá a mellora dos animais con sin-tomatoloxía e a redución dos parasitos en sangue ata niveis moi baixos, aínda que o animal seguirá a ser un reservorio do parasito. Ademais, os fármacos empregados para o tra-tamento das babesioses e das teilerioses son diferentes; por este motivo é importante realizar un axeitado diagnóstico previo, identificando o parasito antes de aplicar un produto determinado.

No caso das babesioses emprégase o dipropionato de imidocarb a doses de 1-1,5 mg/kg PV, vía intramuscular ou subcutánea. É posible empregar unha única dose, sem-pre tendo en conta que é moi dolorosa para os animais, a causa da irritación producida polos excipientes. Na maioría dos casos, debe observarse mellora ás 24-48 horas postino-culación, remitindo a febre e retornando o apetito.

ESTANSE A INVESTIGAR CERTAS VACINAS RECOMBINANTES QUE, AO EMPREGAR UNICAMENTE FRAGMENTOS DOS PATÓXENOS, NUNCA PRODUCEN A ENFERMIDADE

Figura 6. A Ixodes ricinus é moi común

en Galicia

Mail: [email protected]

AGRUPACIÓN AGROGANADERAwww.agroaga.com

Contacta con nosotros en el teléfono: 987 207 600

Gestión de seguros - AGROSEGUROSAccidentesComplicaciones del partoEnfermedadesSaneamiento ganadero (extra)Fiebre aftosaVacas locas (EEB)

Seguro de explotación de ganado vacuno:

Asegura tu ganado con profesionalesPara la contratación de seguros aprovecha las subvenciones del estado y las comunidadesAsesoramiento adecuado y gestión de póliza con facilidades de pago



sanidade94

A PRIMEIRA FASE DE LOITA FRONTE ÁS CARRACHAS CONSISTE NA APLICACIÓN ESTRATÉXICA DE ACARICIDAS AOS ANIMAIS NOS PERÍODOS DE MAIOR RISCO; DESTE XEITO EVÍTASE QUE AS FEMIAS REALICEN A POSTA DE OVOS NO MEDIO, QUE DAN LUGAR A LARVAS, NINFAS E, FINALMENTE, ADULTOS

No caso da teileriose, os únicos fármacos dispoñibles para o tratamento da enfermidade son as tetraciclinas. A oxitetraciclina e o tratamento sintomático permiten a su-pervivencia dos animais infectados, pero só se son tratados nas fases iniciais.

Tratamento sintomáticoEntre as medidas paliativas aconséllase administrar soros isotónicos con substancias reconstituíntes que eviten a des-hidratación, así coma protectores hepáticos (vitamina B12 e ácido fólico), cardiotónicos, broncodilatadores, expec-torantes ou antitérmicos, dependendo da sintomatoloxía presentada.

Debido ao descenso significativo no número de gló-bulos vermellos pola acción destes parasitos, unha das primeiras medidas consiste en administrar produtos que estimulen a súa produción, coma suplementos de ferro, cobre etc. En casos onde a anemia é moi evidente, pode ser necesario realizar transfusións de sangue a partir de animais sans.

QUE PODEMOS FACER PARA PREVIR A ENFERMIDADE?Control das carrachas vectorasTendo en conta que a aparición de babesiose ou teileriose no gando precisa forzosamente da presenza de carrachas que vehiculen aos parasitos, un dos aspectos clave na pre-vención das piroplasmoses é o control destes ectoparasitos vectores, xa sexa sobre o hospedeiro ou sobre o terreo.

A primeira fase de loita fronte ás carrachas consiste na aplicación estratéxica de acaricidas aos animais nos perío-dos de maior risco; deste xeito evítase que as femias reali-cen a posta de ovos no medio, que dan lugar a larvas, ninfas e, finalmente, adultos. É preciso elixir ben o fármaco tendo en conta a súa eficacia, vía de aplicación (inxectable, tópica, pour-on) e indicacións legais para o gando vacún, co fin de evitar residuos non permitidos. Cómpre sinalar que este é un método complementario ás actuacións sobre o terreo e non resulta completamente eficaz se se realiza de forma exclusiva. Os modos máis habituais de administración dos produtos acaricidas son a inxectable, a unción dorsal (pour-on) e a tópica; neste último caso débese aplicar o produ-to por toda a superficie do animal, prestándolles especial atención ás pregaduras cutáneas e aos lugares preferidos de fixación. Ademais, débese ter especial coidado se se reali-zan tratamentos fronte a ectoparasitos de forma reiterada, posto que xa se denunciou a aparición de carrachas resis-tentes a certos fármacos.

Pola súa parte, a loita das carrachas no medio é máis complicada, debido ao elevado número de animais domés-ticos e silvestres que poden actuar coma hospedeiros. En

casos de infestacións importantes, as accións recomenda-das incluirían a queima controlada de pastos e restrebas, así como evitar o contacto con fauna silvestre.

Dentro das medidas complementarias para un correcto control destes procesos, recoméndase eliminar a presenza de carrachas noutros animais domésticos que poidan ac-tuar como hospedeiros, sobre todo cans e gatos, mediante a aplicación de tratamentos nas épocas adecuadas (colares, baños, aerosois etc.) e cunha axeitada limpeza dos lugares onde habitan.

QuimioprofilaxeNo caso da babesiose, existen fármacos de eficacia probada como o imidocarb (2-3 mg/kg PV), que permiten o des-envolvemento de inmunidade sen manifestacións clínicas graves. Non obstante, non debe empregarse de forma in-discriminada como profiláctico, xa que pode ser prexudicial para o fígado. Pola contra, na teileriose non existe actual-mente ningún fármaco con tales efectos.

Unha vez que se detectan animais infectados na granxa, débese identificar e illar os enfermos, impedindo desa ma-neira a transmisión do parasito e prestándolles especial atención aos animais inmunodeprimidos, no periparto ou en tratamento con corticoides.

VacinaciónÉ unha das alternativas posibles para o control das pi-roplasmoses, e especialmente importante en zonas onde a presenza destes parasitos é moi común. O certo é que na actualidade non existe ningunha vacina 100 % eficaz e segura, feito que se relaciona coa alta diversidade de patóxenos que causan a enfermidade. Na actualidade es-tanse a investigar certas vacinas recombinantes que, ao empregar unicamente fragmentos dos patóxenos, nunca producen a enfermidade e estanse a acadar resultados prometedores.

AS PIROPLASMOSES SON TRANSMISIBLES AO SER HUMANOA babesiose dos ruminantes é unha zoonose, é dicir, pode transmitirse dos animais ao ser humano; a causada por B. divergens é especialmente importante. Os casos detectados correspóndense en gran medida a persoas inmunodepri-midas, ás que se lle extirpara o bazo e nas que se detectou unha parasitación por carrachas da especie Ixodes ricinus, moi común en Galicia. A enfermidade cursa con febre ele-vada e persistente, problemas nerviosos e respiratorios, sig-nos de intoxicación que afectan ao fígado e ao ril, hemólise e coagulación intravascular diseminada. A evolución pode ser fatal se non se diagnostica a tempo e se o paciente non recibe tratamento.


La BVD (diarrea vírica bovina) quizá sea la enfermedad vírica del ganado vacuno más común en Europa, y afecta tanto a vacuno de carne como de leche. Los datos de vigilancia muestran que el 90-95 % de los rebaños del Reino Unido han estado expuestos a la enfermedad. Por ello, se dan con menor frecuencia brotes de BVD agudos propios de las poblaciones que no han estado nunca expuestas al virus. Sin embargo, en un rebaño que haya estado en contacto con el virus BVD también puede circu-lar la enfermedad y provocar proble-mas menos agudos que suelen ser mu-cho más difíciles de detectar.

“Para controlar la BVD en un rebaño, hay dos acciones fundamentales”, dice la veterinaria Susana Astiz, especialista en vacuno e investigadora del INIA.

“La primera es identificar a todos los animales PI (portadores persistente-mente infectados), lo que supone ana-lizar los terneros nacidos y todas las nuevas entradas a la explotación; y la otra es diseñar e implementar un pro-tocolo de vacunación”.

“Como ocurre con cualquier vacuna, es sumamente importante manejar y aplicar el producto de forma adecuada. Además, a veces resulta difícil imple-mentar un programa de vacunación en una población de vacas lecheras que están pariendo durante todo el año, a la vez que el resto de programas vacu-nales rutinarios que ya se aplican”.

De hecho, en un reciente estudio de 70 granjas de leche, según las hojas de registros, más del 20 % no aplicaban las vacunas previstas, mientras que un cuarto de las explotaciones no comple-taron la primovacunación en el tiempo recomendado antes de la cubrición.

Con razón se ha prestado mucha aten-ción a la fertilidad y a los problemas sa-nitarios del ganado joven relacionados con la infección por BVD. Cualquiera que esté implicado en el sector estará de acuerdo en que el nacimiento de te-neros y terneras sanos y viables es ab-solutamente vital para la rentabilidad

de una explotación de producción de leche o carne, y en que los problemas durante la gestación o con el ternero en el momento del nacimiento también pueden ser una señal de alarma de que la BVD puede estar circulando dentro de un rebaño.

Abortos

Normalmente se espera que haya abor-tos en todas las explotaciones de vacu-no lechero o de carne, pero ¿qué nivel debería tolerarse?

“En gran medida depende de las cir-cunstancias particulares de cada ex-plotación, pero creo que un índice del 3-5 % puede considerarse aceptable”, afirma Susana Astiz. “Si el índice es su-perior, debe indagarse en las posibles causas que provoquen esta elevación de la incidencia”.

“Hay diversas patologías que causan abortos, incluyendo la BVD, siendo este signo clínico fácil de detectar. Sin embargo, los abortos tempranos o las reabsorciones que no terminan con la expulsión de un feto son mucho más di-fíciles de detectar; para ello resultan he-rramientas útiles el control sistemático y fidedigno de registros reproductivos, diagnósticos de gestación tempranos con reconfirmaciones pasados los 60 d postIA, monitorización del índice de concepción y de la tasa de gestación”.

Cuando un aborto está causado por BVD, el feto puede tener la cabeza o el cuello deformados, malformaciones en las extremidades o lesiones cutáneas, y por lo general suele ser de menor ta-maño respecto de lo que le correspon-dería por tiempo de gestación. Aunque también pueden ser fetos sin malfor-maciones.

Terneros con malformaciones

“Como regla general, si la hembra ha estado expuesta al virus del BVD en el segundo o el tercer mes de gestación, es probable que dé a luz a un ternero PI”, comenta Susana Astiz. “Si la vaca estuvo expuesta al virus posteriormen-

te, pongamos en los dos-tres últimos meses de gestación, el feto suele ser capaz de rechazar la enfermedad y na-cerá con normalidad. Sin embargo, si la hembra contrae el virus a mitad de gestación y esta llega a término, el re-sultado suele ser un ternero mortinato, o que nace vivo incluso, pero que pre-senta malformaciones”.

Estas malformaciones pueden ser de distintos tipos:

• Hipoplasia de cerebelo. El cerebelo es el área del cerebro que controla el movimiento y su coordinación; su hipo-plasia supone que el órgano es mucho más pequeño de lo que debería ser. Los terneros afectados tienen dificultad para levantarse y sus movimientos sue-len ser temblorosos e incoordinados.

• Deformidades óseas. Las patas sue-len estar deformadas y las articulacio-nes pueden quedarse fijas, sin capaci-dad de flexionarse de forma adecuada.

• Hipotricosis. Ausencia de pelo o cre-cimiento anormal de este.

• Problemas oculares. Incluyendo mi-croftalmia (ojos más pequeños de lo normal), cataratas (ojos opacos) y ce-guera.

“Considerar la BVD de una forma di-ferente, centrándose en el ternero, tanto durante la gestación como en las primeras semanas tras el parto, puede ser de gran valor para diagnosticar la enfermedad...”.

“Igualmente, puede ser de gran valor analizar la eficiencia reproductiva de los animales jóvenes y la salud en el momento del nacimiento para definir el estatus de BVD dentro de un reba-ño”.

“Esta enfermedad puede entrar sigilo-samente en una explotación y causar pérdidas significativas, así que hay que situar la monitorización y el control del BVD entre las prioridades del control de enfermedades y hacer que sea una cuestión que se trate habitualmente con su veterinario”, aconseja Astiz.

“Para controlar la BVD en un rebaño, hay dos acciones fun-damentales: La primera es iden-tificar a todos los animales PI (portadores per-sistentemente in-fectados), lo que supone analizar todas las nue-vas entradas a la explotación; y la otra es diseñar e implementar un protocolo de vacunación”

Susana AstizINIA

La observación de los terneros puede aportar una información valiosa cuando hay BVD en un rebaño

Foro BVD

afriga111_pub_boeringher.indd 95 17/06/2014 18:26


OS SEMENTAIS DE XENÉTICA FONTAO LIDERAN AS PROBAS DE XUÑO DE CONAFE

As avaliacións realizadas por Conafe, correspondentes ao mes de xuño de 2014, reflicten unha vez máis a hexemonía de Xenética Fontao, que sitúa os seus touros nos postos máis altos dos rankings máis importantes.

De acordo cos novos resultados, máis do 60 % dos mello-res touros españois por GICO son de Xenética Fontao, tanto no TOP 50 coma no TOP 25 e no TOP 10.

O PODIO POR LEITEDuno volve ser o número 1 de todos os touros españois por oitava vez consecutiva, con preto de 2.000 quilos de leite nesta proba. Tamén destacan por este carácter Lasson, situado no número 3, e Torrel, no número 4. Así mesmo, entran no TOP 10 Gospell e Xubileo.

Para quilos de graxa posiciónanse no máis alto da clasifi-cación dous touros de Xenética Fontao: Once, no número 1, e Thos, no número 3. En total, este centro coloca 6 touros no TOP 10 para quilos de graxa, así como para quilos de proteína.

[FOTOS]Delete (en grande)Mai de XubileoAvoa de Venturo…………………………………………………………………………………………………………………………..

[Para a última páxina]

O PODIO POR TIPODelete confirma a súa condición de líder ao continuar no máis alto do ranking por índice xeral de tipo. Acompáñano no podio Betanzos (2.º), Gospell (3.º) e Torrel (4.º). Cómpre salientar que 8 dos 10 mellores sementais por tipo proceden de Xené-tica Fontao.

Os sementais deste centro destacan igualmente na listaxe por ubres, onde se atopan á cabeza Delete e Betanzos, nos dous primeiros postos, respectivamente, seguidos moi de cerca por Xacobeo (4.º) e Butler (5.º).

En atención ao índice de patas e pés, novamente Xenética Fontao copa o palmarés con Torrel, Protus e Xacobeo, 3 dos 6 sementais que sitúa no TOP 10 por este trazo.

Chinelo Torrel 8463 MB-87 SM-88

puBlIRRepoRTAxe96

publi_fontao_galego.indd 96 24/06/2014 19:29


NOVIDADES SALIENTABLESPor unha banda, destacar o gran debut nestas probas de touros procedentes de prestixiosas familias internacionais, como Bos Planet Planete ou Bos Pronto Protus, pero tamén dos fillos dalgunhas das mellores vacas e familias nacionais, como é o caso de Thos Planet Lion ou Nodi Xacobeo Xubileo, claro reflexo do esforzo e bo facer na crianza da raza frisoa no noso país.

Por outra banda, hai que pór de relevo a irrupción con forza dos fillos de Xacobeo no TOP 50 nacional, a través dos cales se fai patente o legado deste gran semental:• Nodi Xacobeo Xubileo (Xacobeo x Bolton)• Venturo Xacobeo Dixie (Xacobeo x Goldwyn)• HS Xacobeo Butler (Xacobeo x Goldwyn)• Oakroyal Crosby (Xacobeo x Talent)

Blanco Delete 1511 MB-87

Por último, hai outros sementais de Xenética Fontao dig-nos de mención, posto que se manteñen nesta clasificación dos mellores de España. É o caso de Xudán, Colins, Ámbar, Ordes ou Cortobe.

Nodi Bolton Kelli MB-89 SM-92, nai de Xubileo Tec Venturo Morty Rosie ET MB-87, avoa materna de Dixie

puBlIRREpoRTAXE 97



Historic posiciónase como o mellor dos touros xenómi-cos de España, e ademais faino incrementando 200 puntos o seu GICO grazas á mellora experimentada en trazos tan im-portantes coma os kg de leite (sobe case 300), os kg de pro-teína (sobe 2), o ubre (pasa de 2,47 a 2,94) ou o tipo en xeral (o IXT aumenta de 2,10 a 2,41).

Non obstante, cabe salientar tamén a estabilidade doutros touros de Xenética Fontao no TOP 25. Así, figuran nel Stop, Salnés, Capricho, Barman, Swaroski, Armónico ou Beariz, entre outros.

NOVIDADESÉ fundamental subliñar a presenza no TOP 50 dos xenómicos de touros de Xenética Fontao con pedigrees de rabiosa actua-lidade, como Snowsen (Snowflake x Gerard), Invictus (Beach x Freddie), Romariz (Fanatic x Snowman), os irmáns com-pletos Hulk e Hok (Mogul x Súper), Mogeno (Mogul x MOM),

EXCELENTES POSTOS DOS TOUROS XENÓMICOS DE XENÉTICA FONTAO NO RANKING NACIONALXenética Fontao conta con 16 exemplares do TOP 25 dos touros novos feito público re-centemente por Conafe. Historic, cun GICO de 3.877, é o touro xenómico número 1.

Quorum (McCutchen x Meteor), Cartier (Let It Snow x Gold-wyn), Bandido (McCutchen x Observer) ou Diamond (Número Uno x Goldwyn). As súas probas xenómicas son extremas en produción, moi balanceadas en tipo e destacadas en trazos de saúde, o que os sitúa en postos relevantes do TOP 50 GICO.

FORTES EN TIPOXenética Fontao volve copar o ranking por índice xeral de tipo dos mellores touros xenómicos de España, con 7 animais no TOP 10. Destacan os posicionamentos de Cartier (n.º 2), Invictus (n.º 3), Bandido (n.º 4) e Armónico (n.º 5).

Sorprenden gratamente nestas probas Romariz, o novo nú-mero 1 por patas, listaxe na que Xenética Fontao ten 9 dos 10 mellores xenómicos nacionais; e Quorum, o novo número 1 por ubre, clasificación onde tamén 9 dos 10 mellores proce-den deste centro e onde seguen a Quorum no podio Diamond (2.º) e Mogeno (3.º).

Hok

Historic +1.870 kg Leite+55 kg Proteína+2,94 Ubre+2,41 Tipo

+1.397 kg Leite+37 kg Proteína+2,12 Patas+2,14 Ubres+2,01 Tipo

publIRRepoRtAxe98


ENÓMICOS

pub_fontao_historic_03.indd 99 26/06/2014 17:34

pub_fontao_delete.indd 100 24/06/2014 23:01

AFRIGA111 Edición en galego

Documents

Transcript of AFRIGA111 Edición en galego