CENTRO: IES DE CARRAL PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA³n LOM… · Programacións didácticas 3º nivel de...

22
Páxina 1 de 22 CENTRO: IES DE CARRAL PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA EDUCACIÓN PLÁSTICA E VISUAL DEPARTAMENTO: EDUCACIÓN PLÁSTICA E VISUAL CURSO: CUARTO DE EDUCACIÓN SECUNDARIA OBRIGATORIA ANO ACADÉMICO: 2019/20

Transcript of CENTRO: IES DE CARRAL PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA³n LOM… · Programacións didácticas 3º nivel de...

Page 1: CENTRO: IES DE CARRAL PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA³n LOM… · Programacións didácticas 3º nivel de planificación. Realizada polos departamentos didácticos. Programación de aula

Páxina 1 de 22

CENTRO: IES DE CARRAL

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA

EDUCACIÓN PLÁSTICA E VISUAL

DEPARTAMENTO: EDUCACIÓN PLÁSTICA E VISUAL

CURSO: CUARTO DE EDUCACIÓN SECUNDARIA OBRIGATORIA

ANO ACADÉMICO: 2019/20

Page 2: CENTRO: IES DE CARRAL PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA³n LOM… · Programacións didácticas 3º nivel de planificación. Realizada polos departamentos didácticos. Programación de aula

Páxina 2 de 22

ÍNDICE

1. GLOSARIO .................................................................................................................................................. 3

2. CONTEXTO ................................................................................................................................................. 5

• Centro ................................................................................................................................................. 5

• Alumnado: .......................................................................................................................................... 5

• Obxectivos (adaptados ao contexto do centro e do alumnado) ................................................ 5

3. RELACIONAR ASPECTOS CURRICULARES PARA CADA UNIDADE / PROXECTO /

TEMA ................................................................................................................................................................. 8

4. CONTRIBUCIÓN AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE ............................11

5. METODOLOXÍA ........................................................................................................................................12

• Outras decisións metodolóxicas ..................................................................................................13

6. AVALIACIÓN .............................................................................................................................................14

Avaliación inicial ..................................................................................................................................14

Avaliación continua .............................................................................................................................15

Avaliación final [Só para ESO e bacharelato] .................................................................................15

Avaliación extraordinaria [Só para ESO e bacharelato] ................................................................17

7. AVALIACIÓN DO PROCESO DE ENSINO E DA PRÁCTICA DOCENTE ......................................17

Indicadores de logro do proceso de ensino ....................................................................................17

Indicadores de logro da práctica docente........................................................................................18

8. AVALIACIÓN DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA .............................................................................18

9. ATENCIÓN Á DIVERSIDADE ................................................................................................................19

Medidas ordinarias e extraordinarias ...............................................................................................19

10. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES .................................................22

11. DATOS DO DEPARTAMENTO [Só para ESO e bacharelato] ....................................................22

12. REFERENCIAS NORMATIVAS ........................................................................................................22

Page 3: CENTRO: IES DE CARRAL PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA³n LOM… · Programacións didácticas 3º nivel de planificación. Realizada polos departamentos didácticos. Programación de aula

Páxina 3 de 22

1. GLOSARIO Desenvolvemento curricular 2ª nivel de planificación curricular. Inclúese no PE.

Programacións didácticas 3º nivel de planificación. Realizada polos departamentos didácticos.

Programación de aula 4º nivel de planificación. Realizada polo profesorado.

Programación didáctica Instrumento de planificación curricular específico de cada área que pretende ordenar

o proceso de ensino - aprendizaxe do alumnado. Debe responder a estas cuestións: 1. Que, cando e como ensinar / 2. Que, cando e como avaliar / 3. Como atender á diversidade.

Criterios de avaliación Referente específico para avaliar a aprendizaxe do alumnado. Describen aquilo que se quere valorar e que o alumnado debe lograr, tanto en coñecementos coma en competencias. Responden ao que se pretende conseguir en cada disciplina (art. 2.3. do Decreto 86/2015).

Estándares de aprendizaxe Especificacións dos criterios de avaliación que permiten definir os resultados de aprendizaxe e que concretan o que o alumnado debe saber, comprender e saber facer en cada disciplina. Deben ser observables, medibles e avaliables, e permitir graduar o rendemento ou o logro alcanzado.

Criterios de cualificación

Indicadores de logro Son especificacións dos estándares para graduar o seu nivel de adquisición. Forman parte dos criterios de cualificación de dito estándar. O instrumento máis idóneo para identificar esa graduación sería a rúbrica (art. 7.4 da Orde ECD 65/2015, BOE 29/1/2015). O docente é o responsable da súa definición e posta en práctica.

Grao de consecución dun estándar

Serve para sinalar o grao mínimo de consecución esixible dun estándar para superar a materia (art. 13.3d da Resolución 27/7/2015). Canto maior sexa o grao esixido de consecución, máis importante se considera o estándar.

Criterios de cualificación e instrumentos

Serven para ponderar “o valor” que se dá a cada estándar e a proporción que cada instrumento utilizado para avalialo achega a ese valor.

Procedementos e instrumentos

Os procedementos de avaliación utilizables, como a observación sistemática do traballo do alumnado, as probas orais e escritas, o portfolio, os protocolos de rexistro ou os traballos de clase, permitirán a integración de todas as competencias nun marco de avaliación coherente (art. 7.6, terceiro parágrafo, da Orde ECD 65/2015).

Rúbrica Instrumento de avaliación que permite coñecer o grao de adquisición dunha aprendizaxe ou dunha competencia.

Portfolio Achega de producións dun alumno/a.

OUTROS ASPECTOS

Graduación dos estándares Para identificar o progreso dos estándares ao longo dunha etapa.

Perfil de área Conxunto de estándares de aprendizaxe avaliables que ten unha área ou materia. Dado que os estándares de aprendizaxe avaliables póñense en relación coas competencias, este perfil permitirá identificar aquelas competencias que se desenvolven a través desa área ou materia (art. 5.6 Orde ECD 65/2015). Son a referencia para a programación, a avaliación e o reforzo.

Perfil competencial Conxunto de estándares de diferentes áreas relacionados coa mesma competencia clave (art. 5.7 Orde ECD 65/2015).

Avaliación das competencias A avaliación do grao de adquisición das competencias debe estar integrada coa avaliación dos contidos, na medida en que ser competente supón mobilizar os coñecementos, destrezas, actitudes e valores (art. 7.3 da Orde ECD 65/2015).

Nivel de desempeño das competencias

Poderanse medir a través dos indicadores de logro, tales como rúbricas ou escalas de avaliación […] que teñan en conta á atención á diversidade (art. 7.4 da Orde ECD/65/2015).

Tarefa É a acción ou conxunto de accións orientadas á resolución dunha situación ou problema, nun contexto definido, combinando todos os saberes dispoñibles para elaborar un produto relevante. As tarefas integran actividades e exercicios.

Page 4: CENTRO: IES DE CARRAL PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA³n LOM… · Programacións didácticas 3º nivel de planificación. Realizada polos departamentos didácticos. Programación de aula

Páxina 4 de 22

No portal de Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria

(http://www.edu.xunta.es/portal/guiadalomce) están dispoñibles, en formato doc e

desagregados por áreas:

• Decreto 86/2015, do 25 de xuño, polo que se establece o currículo da educación

secundaria obrigatoria e do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia.

• Decreto 105/2014, do 4 de setembro, polo que se establece o currículo da educación

primaria na Comunidade Autónoma de Galicia.

• A Orde do 15 de xullo de 2015 pola que se establece a relación de materias de libre

configuración autonómica de elección para os centros docentes nas etapas de

educación secundaria obrigatoria e bacharelato, e se regula o seu currículo e a súa

oferta.

Identificación de contidos e criterios

Exemplo: B1.1: B1: Bloque de contido / 1: Número de contido dun bloque.

Identificación de estándares Exemplo: XHB1.1.2 XH: Abreviatura da área: Xeografía e Historia. B1. Bloque de contidos do que xorde o estándar. 1. Número do criterio de avaliación que orixina o estándar. 2. Número de estándar dun determinado criterio de avaliación.

Page 5: CENTRO: IES DE CARRAL PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA³n LOM… · Programacións didácticas 3º nivel de planificación. Realizada polos departamentos didácticos. Programación de aula

Páxina 5 de 22

2. CONTEXTO

• Centro:

• Alumnado:

• Obxectivos (adaptados ao contexto do centro e do alumnado)

a Recoñecer a importancia da imaxe nos medios de comunicación de masas, a súa influencia no pensamento social e actuar de modo crítico ante as mensaxes visuais.

b

. Valorar a expresión plástica como medio de expresión artística de sociedades e culturas diferentes. Apreciala como un modo de entendemento e concordia entre pobos, valorando as súas similitudes e diferenzas.

c Recoñecer, comprender e valorar as manifestacións da cultura galega, apreciando o patrimonio cultural e contribuíndo á súa conservación e mellora.

d

Sensibilizar o alumnado ante o gozo artístico e acadar recursos para apreciar as diferentes representacións artísticas.

e Adquirir e empregar con precisión a terminoloxía específica da linguaxe plástica e visual.

f Desenvolver o pensamento lóxico e matemático na resolución do proceso creativo aplicado á representación de formas e de espazos mediante o emprego das proporcións e da perspectiva.

g Expresarse con creatividade, utilizando as diversas ferramentas e técnicas plásticas e visuais, relacionándoas con outras linguaxes e aplicando nas súas creacións as tecnoloxías da información e da comunicación máis axeitadas.

Situación Centros adscritos Ensinanzas que oferta o centro Características singulares

Poboación inmigrante Alumnado con NEAE no curso actual Outras características:

Page 6: CENTRO: IES DE CARRAL PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA³n LOM… · Programacións didácticas 3º nivel de planificación. Realizada polos departamentos didácticos. Programación de aula

Páxina 6 de 22

h Utilizar a linguaxe plástica para expresar emocións e sentimentos, vivencias e ideas, contribuíndo á comunicación, reflexión crítica e respecto entre as persoas.

i

Planificar e reflexionar, de forma individual ou colectiva, sobre o proceso de realización dun obxecto partindo duns obxectivos prefixados e revisar e valorar, ao final de cada fase, o estado do seu desenvolvemento.

j Aplicar as distintas técnicas de traballo cooperativo fomentando a responsabilidade e favorecendo o diálogo e a comunicación.

l

Establecer unha actitude positiva ante os novos retos, admitindo os erros e valorando os acertos como parte do proceso de formación do individuo.

º 3. SECUENCIACIÓN E TEMPORALIZACIÓN

ava

liació

n

UNIDADES DIDÁCTICAS / PROXECTOS / TEMAS Material de ref. (libro de texto,

outros…)

Temporalización

UD / Tema / Prox.

Bloque

B1

Contido Mes Sesións

BLOQUE 1 . Procesos comúns á creación artística. :

1

B1.1 O proceso do encaixado. Análise das proporcións.

Set./ Out.

10

B1.2 Estudo de bodegóns. Análise gráfica de estruturas naturais e vexetais

B1.3 Creación de composicións baseadas en formas naturais.

B1.4 Recoñecemento e valoración da importancia dos minerais e as formas naturais na arte.

2

B1.5 Valoración da importancia das estruturas vexetais nas artes decorativas.

Out. / Nov.

16

B1.6 Creación de composicións baseadas en formas naturais.

3

B1.7 A anatomía do corpo humano. Análise das proporcións na figura humana.

Nov. / Dec.

16

B1.8 Encaixados e ritmos na figura humana.

B1.9 Estudo da representación da figura humana na arte.

B1.10 Interese pola evolución da interpretación da figura humana ao longo da historia.

B1.11 Análise gráfica do retrato.

… a

valia

ció

n

UNIDADES DIDÁCTICAS / PROXECTOS / TEMAS Material de ref. (libro de texto,

outros…).

Temporalización

UD / Tema / Prox.

Bloque

B2

Contido Mes Sesións

BLOQUE 2: Expresión plástica e visual.

B2.1 A cor: simbolismo e psicoloxía da cor.

Xan./ Feb./

33

Page 7: CENTRO: IES DE CARRAL PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA³n LOM… · Programacións didácticas 3º nivel de planificación. Realizada polos departamentos didácticos. Programación de aula

Páxina 7 de 22

B2.2 Técnicas de debuxo a cor: lapis de cor, ceras brandas e pasteis.

Mar.

B2.3 Incidencia da cor na composición: relatividade e apreciacións obxectivas e subxectivas.

B2.4 Aplicación de diferentes técnicas e procedementos na realización de exploracións coa cor

B2.5 Aplicacións da cor segundo cada campo: industrial, artístico, sinais

Abril/Maio/Xuño

33

B2.6 Os pigmentos. Os aglutinantes. Os disolventes.

B2.7 Procedementos pictóricos: témpera, acuarela, óleo, acrílico.T

B2.8 Técnicas pictóricas: augadas, empaste, pintura a la espátula.

B2.9. Análise das calidades expresivas de diferentes técnicas, materiais e soportes

B2.10 Valoración das posibilidades expresivas que achega a realización de traballos en equipo.

B2.11 Análise da incidencia da luz e a cor na percepción das texturas.

ava

liació

n

UNIDADES DIDÁCTICAS / PROXECTOS / TEMAS Material de ref. (libro de texto,

outros…).

Temporalización

UD / Tema / Prox.

Bloque

B3

Contido Mes Sesións

BLOQUE 3: Descrición obxectiva das formas.

B3.1 A xeometría descriptiva. As proxeccións. Clases de proxeccións.

Set./ 0ut./ Nov./ Dec./

56

B3.2 O sistema diédrico.

B3.3 Representación de puntos, rectas e figuras planas.

B3,3 Intersección de planos.

B3.4 Enlaces e tanxencias. A súa aplicación no debuxo industrial.

Xan./Feb./ Marz./Abril

36 B3.5 Representación de sólidos no sistema diédrico

B3.6 O sistema axonométrico. A representación de sólidos.

B3.7 A perspectiva cónica: frontal y oblicua frontal. A súa aplicación na representación de espazos urbanísticos.

Abril./ Maio.

12

B3.8

O deseño. A súa aplicación nos distintos campos da representación gráfica

Maio/ Xuño

15

Page 8: CENTRO: IES DE CARRAL PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA³n LOM… · Programacións didácticas 3º nivel de planificación. Realizada polos departamentos didácticos. Programación de aula

Páxina 8 de 22

LENDA COMPETENCIAS LENDA TRANSVERSAIS CCL Comunicación lingüística. CL Comprensión lectora. CMCCT Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía. EOE Expresión oral e escrita. CD Competencia dixital. CA Comunicación audiovisual. CAA Competencia aprender a aprender. TIC Tecnoloxías da información e da comunicación. CSC Competencias sociais e cívicas. EMP Emprendemento. CSIEE Sentido de iniciativa e espírito emprendedor. EC Educación cívica. CCEC Conciencia e expresións culturais. PV Prevención da violencia. EV Educación e seguridade viaria.

(1) A partir de cada estándar, pódense determinar “indicadores de logro” máis precisos que indiquen o nivel de adquisición do mesmo. O instrumento máis idóneo é a rúbrica.

3. RELACIONAR ASPECTOS CURRICULARES PARA CADA UNIDADE / PROXECTO / TEMA

Temporalización: 1ª avaliación Estándares de aprendizaxe avaliables Criterios de cualificación e instrumentos de avaliación Elementos transversais

Te

ma/U

D

Identif. contidos

Identif. criterios

Identif. estándar

Competencias clave

Estándares de aprendizaxe (1) Grao

mínimo consec.

Peso cualific.

Instrumentos Elementos transversais

Proba escrita

Proba oral

Trab. ind.

Trab. grupo

Cad. clase

Rúb. (2)

Obs. aula

CL EOE CA TIC EMP EC PV EV

1

B1.1

B1.1

EPVB1.1.1 CAA/CCEC/CCL

Utiliza a linguaxe plástica e visual integrándoa con outras linguaxes e transmitindo, con propiedade, emocións, ideas e experiencias. (C.B. 1, 5, 6, 8)

50% 10% 80% 80 20% x

EPVB1.1.2 CAA/CMCCT

Utiliza a forma xeométrica simple para situar os obxectos no plano no proceso do encaixado

100% 25% 80% 20% x

B1.2 B1.2 EPVB1.2.1 CAA/CCEC

Utiliza o tipo de liña e textura axeitada para a finalidade expresiva que se quere conseguir nunha representación gráfica. (C.E. 1, 3, 4, 5, 7)

20% 10% 90% 10%

B1.3 B1.3 EPVB1.3.1 CAA/CCEC

Experimenta con distintas técnicas os coñecementos teóricos sobre o debuxo con lapis de grafito. (C.E. 1, 3, 4, 5, 7)

50% 10% 90% 10% x

B1.4

B1.4

EPVB1.4.1 CAA/CCEC

Realiza composicións con distintos obxectos do natural utilizando o claroscuro para representar o volume. (C.E. 1, 3, 4)

80% 20% 70% 30% x

EPVB1.4.2 CAA/CCEC

Analiza os elementos que interveñen na composición: formato, esquemas compositivos, forma e fondo, ritmo, influenza da luz. (C.E. 1, 3, 4, 5, 7)

100% 25% 70% 30% x

2

B1.5 B1.5 EPVB1.5.1 CAA/CMCCT/CCEC

Aplica o concepto de simetría, simetría radial e axial nos debuxos analíticos de determinadas formas. (C.E. 1, 2, 3, 5, 7)

70% 35% 70% 30% x

B1.6

B1.6

EPVB1.6.1 CAA/CCL

Expoñe de forma persoal, ordenada e fundamentada, valoracións sobre obras persoais e dos compañeiros manifestando respecto e consideración cara ao esforzo e os resultados obtidos. (C.E. 1, 6, 9)

70% 35% 90% 10% x

EPVB1.6.2 CAA/CCEC/CSC/CCL

Realiza creacións artísticas, individualmente ou en grupo, aplicando a observación e reflexión sobre os elementos e as distintas fases que teñen que seguirse para a súa realización. (C.B. 5, 6, 7, 8)

60% 30% 70% 30% x

B3.8 B3.2 EPVB3.2 CAA/CMCCT

Utiliza correctamente o material de debuxo técnico na realización de distintos exercicios baseados no sistema diédrico..(C.B. 2, 3, 6, 7, 8)

100% 25% 90% 10% x

B3.9 B3.2

EPVB3.2 CAA/CMCCT/CCL

Aplica os conceptos adquiridos na resolución de problemas de representación diédrica e razoa os novos casos propostos (C.B. 3, 5, 6, 7, 8)

100% 25% 100% x

EPVB3.9.2 CAA/CMCCT/CCL

Mellora a súa visión espacial coa interpretación de debuxos diédricos de distintos elementos xeométricos. (C.E. 2, 6, 8, 9)

70% 15% 90% 10% x

B3.10 B3.10 EPVB3.10.1 CAA/CCEC/CCL

Manifesta actitudes de rexeitamento ante obras que poidan mostrar contidos relacionados con prexuízos e valores sexistas, intolerantes e racistas. (C.E. 1, 6, 9)

50% 10% 50% 50% x

B3.11 B3.11 EPVB3.11.1 CAA/CCECL Representa a figura humana en modelos de estatua do natural 50% 10% 90% 10% x

Page 9: CENTRO: IES DE CARRAL PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA³n LOM… · Programacións didácticas 3º nivel de planificación. Realizada polos departamentos didácticos. Programación de aula

Páxina 9 de 22

(2) As rúbricas utilízanse para avaliar as producións do alumnado: traballos de aplicación, sínteses e textos escritos...

3 Relacionar aspectos curriculares para cada unidade / proxecto / tema

Temporalización: 2ª avaliación Estándares de aprendizaxe avaliables Criterios de cualificación e instrumentos de avaliación Elementos transversais

Te

ma/U

D

Identif. contidos

Identif. criterios

Identif. estándar

Competencias clave

Estándares de aprendizaxe (1) Grao

mínimo consec.

Peso cualific.

Instrumentos Elementos transversais

Proba escrita

Proba oral

Trab. ind.

Trab. grupo

Cad. clase

Rúb. (2)

Obs. aula

CL EOE CA TIC EMP EC PV EV

B2. 1 B2. 1 EPVB2.1.1 CAA/CCEC Realiza correctamente as mesturas de cores para conseguir as cores máis próximas as dos obxectos modelo

80% 80% 50% 50%

x

B2.2 B22

EPVB2.2.1 CAA/CCEC Establece as contrastes de cores atendendo a súa luminosidade e saturación.. 70% 70% 50% 50%

x

EPVB2.2.2 CCEC/CAA/CCL Valora os diferentes efectos obtidos co uso dos lapis de cores. 50% 50% 70%

x

EPVB2.2.3 CCEC/CAA Experimenta cos efectos a conseguir co uso das ceras brandas. 50% 50% 70%

x

B2.3 B2.3 EPVB2.3.1 CAA/CCEC/CCL Experimenta coas superficies de distintos tipos de papeis valorando a representación final dos debuxos finais realizados sobre os mesmos.

40% 20% 50%

x

B2.4 B2.4 EPVB2.4.1 CAA/CMCCT Establece correctamente os contrastes tonais entre o entorno e os obxectos distribuídos neste.

80% 80% 70%

x

B2.5 B2.5 EPVB2.5.1 CAA/CCL Utiliza o vocabulario idóneo para explicar a súa consecución do debuxo. 20% 20% 50%

x

B2.6 B2.6 EPVB.2.6.1 CCEC/CSC/CAA Utiliza axeitadamente os materiais necesarios para a elaboración dos debuxos e mantén a limpeza na súa execución

30% 30% 50% 50% x

B2.7 B2.7 EPVB2.7.1 CAA/CMCCT/CCL Valora a utilización de materiais como a goma de borrar, difuminos e trapos de tela á hora de representar o volume

30% 30% 50% x

B3.8 B3.8 EPVB3.8.1 CSC/CAA Valora os seus erros coa valoración do seu traballo por parte dos propios compañeiros e, ademais, é capaz de razoar os erros de aqueles.

20% 20% 30% 30% 50% x

B3.4.1

B3.4

EPVB3.4.1 CCL/CAA/CMCCT Analiza os distintos tipos de enlaces e tanxencias. 30% 30% 70% 20% x x

B3.4.2 EPVB3.4.2 CMCCT/CAA

Aplica os distintos casos de enlaces e tanxencias á representación de formas reais.

70% 70% 80% 20% x x

B3.4.3

B3.4.3 B3.4 EPVB3.4.3 CAA/CCEC/CSIEE Utiliza a creatividade para deseñar formas novas realizadas con enlaces e tanxencias.

30% 30% 50% x x

B3.5 B3.5 EPVB3.5.1 CAA/CMCCT Representa correctamente as vistas dun obxecto tridimensional 70% 70% 80% x

B3.5 B3.5 EPVB3.5.2 CMCCT/CAA Representa correctamente as vistas dun obxecto tridimensional que contén

enlaces na súa configuración. 70% 70% 80% x x

B3.6 B3.6 EPVB3.6.1 CMCCT/CAA Diferencia os diferentes casos de perspectiva axonométrica. 30% 30% 50% x x

EPVB3.6.2 CMCCT/CAA Representa diferentes sólidos en perspectiva isométrica a partir das súas vistas 70% 70% 80% x

B3.6 B3.6 EPVB3.6.3 CMCCT/CAA Representa diferentes sólidos en perspectiva cabaleira a partir das súas vistas. 50% 50% 50% x

B3.6 B3.6 EPVB3.6.4 CMCCT/CAA Representa en perspectiva isométrica a circunferencia e os arcos que conteñen

diferentes sólidos na súa configuración. 70% 70% 80% x

Page 10: CENTRO: IES DE CARRAL PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA³n LOM… · Programacións didácticas 3º nivel de planificación. Realizada polos departamentos didácticos. Programación de aula

Páxina 10 de 22

Relacionar aspectos curriculares para cada unidade / proxecto / tema

Temporalización: 3ª avaliación Estándares de aprendizaxe avaliables Criterios de cualificación e instrumentos de avaliación Elementos transversais

Te

ma/U

D

Identif. contidos

Identif. criterios

Identif. estándar

Competencias clave

Estándares de aprendizaxe (1) Grao

mínimo consec.

Peso cualific.

Instrumentos Elementos transversais

Proba escrita

Proba oral

Trab. ind.

Trab. grupo

Cad. clase

Rúb. (2)

Obs. aula

CL EOE CA TIC EMP EC PV EV

B2.6 B2.6

EPVB2.16.1 CCEC/CAA Realiza as mesturas de cores axeitadas para obter as tonalidades máis

semellantes aos da imaxe ou obxecto real.

80% 80% 50% 50% x x

EPVB2.16.2 CCEC/CAA Utiliza o soporte correcto para o procedemento pictórico elixido e axusta a súa posición ao formato do modelo a pintar.

20% 20% 50% x

B2.7 B2.9 EPVB3.17.1 CSC/CAA Coida e utiliza axeitadamente os materiais pictóricos, mantendo a orde e a limpeza.

20% 20% 50% 50% x

B2.8 B2.8 EPVB3.8.1 CCEC/CAA

Segue os pasos correspondentes na representación de imaxes nun soporte: encaixado, detalles da contorna das figuras, estudo tonal, remate final.

100% 100% 50% 50% x

EPVB3.8.2 CSC/CAA Utiliza técnicas diferentes dun procedemento pictórico para investigar as súas posibilidades expresivas.

60% 60% 80% x x x

B2.19 B.9 EPVB2.9 CSC/CCEC/CCL Xoga coas texturas visuais como recursos para aumentar a expresividade nas súas pinturas.

50% 50% 70% x x x

B3.6 B3.6

EPVB3.6.1 CMCCT/CAA Representa pezas volumétricas con arcos en perspectiva isométrica . 70% 70% 80% x

EPVB3.6.2 CMCCT/CCL Identifica casos de enlaces en pezas volumétricas. 40% 40% 30% 20% x

B3.7 B3.7 EPVB3.7 CMCCT/CCL/CAA Diferencia os distintos tipos de perspectiva cónica en diferentes

representacións gráficas, e analiza a finalidade da súa utilización. 30% 30% 20% 20% x

B3.8 B3.8

EPVB3.8 CCEC/CAA/CSIEE Elabora un traballo de deseño seguindo as distintas fases de planificación. 80% 80% 80% x x x

EPVB3.8 CCEC/CAA/CSIEE

Analiza a utilidade e finalidade do seu traballo de deseño: estudo do receptor, da efectividade do mensaxe visual, da realización correcta da composición visual, etc..

50% 50% 30% x x x

EPVB3.8 CCEC/CCL/CSIEE Comparte ideas e opinións cos seus demais compañeir@s no proceso de

creación de mensaxes e imaxes visuais. 30% 30% 50% x x x

Page 11: CENTRO: IES DE CARRAL PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA³n LOM… · Programacións didácticas 3º nivel de planificación. Realizada polos departamentos didácticos. Programación de aula

Páxina 11 de 22

4. CONTRIBUCIÓN AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE

CC

L

- Razoa e explica os diferentes sistemas de representación. - Explica aos seus compañeiros as características principais do sistema diédrico. - Expón correctamente os pasos dun exercicio de debuxo técnico. - Distingue rapidamente e o explica aos demais os erros en exercicios de debuxo técnico dalgúns dos seus compañeir@s. - Dita aos seus compañeir@s os pasos para realizar un exercicio de debuxo técnico. - Explica axeitadamente aos seus compañeiros a realización dun problema de debuxo técnico. - Diferencia e identifica as proxeccións diédricas de puntos e rectas.. - Diferencia e identifica as posicións diédricas do plano. - Razoa as diferencias entre os distintos tipos de enlaces e tanxencias existentes nunha figura. - Razoa e identifica as vistas principais dun sólido. - Diferencia os distintas tipos de perspectiva axonométrica. - Explica axeitadamente a realización das mesturas para obter as cores secundarias e terciarias a partir das primarias. - Explica as diferencias entre as distintas gamas cromáticas. - Detecta e argumenta os erros de encaixado e estudo de tonalidades en exercicios dos demais compañeir@s - Explica as características formais de distintas composicións artísticas. - Dita aos seus compañeir@s as directrices a seguir en calquera exercicio artístico planeado pola profesora.

CM

CC

T

- Traza correctamente as paralelas e perpendiculares a unha recta coa escuadra e o cartabón. - Utiliza correctamente o compás e o material de debuxo técnico en exercicios de trazados básicos. - Representa correctamente as proxeccións diédricas de puntos situados en cuadrantes diferentes.. - Representa as proxeccións diédricas de diferentes tipos de rectas. - Representa as proxeccións diédricas de planos en posicións diferentes. - Realiza correctamente os enlaces e tanxencias contidos nunha figura. - Realiza as vistas diédricas de pezas con certo grao de complexidade.. - Representa as vistas diédricas de pezas con enlaces e tanxencias.. - Representa a perspectiva isométrica dun sólido a partir das súas vistas. - Representa a perspectiva cabaleira dun sólido a partir das súas vistas. - Representa a perspectiva cónica de pezas sinxelas. .

CD

- Procura vídeos nos que se explique o trazado de tanxencias e enlaces aplicados a construción de figuras planas reais ou imaxinarias.

- Procura imaxes dixitais como axuda para investigar no proceso de creación dun cartel publicitario dun tema libre. - Procura e selecciona imaxes con distintas funcións. - Procura imaxes para transformalas co recurso da simplificación en marcas identificativas. - Procura imaxes de distintas pezas para fixar e practicar as vistas diédricas. - Selecciona imaxes dixitais ou fotográficas para transformalas e convertelas en imaxes figurativas. - Procura en internet imaxes realistas que lle sirvan de modelos para a súa representación exacta - Procura en internet e selecciona obras artísticas figurativas e abstractas. - Fotografía as súas composicións de obxectos para ter unha referencia das tonalidades de cor ou de grises, en caso de cambio da

luz natural. - Procura imaxes para estudar a creacións de novas composicións no caso dun traballo individual ou grupal.

CA

A

- Experimenta co uso de imaxes nun anuncio publicitario. - Experimenta coas texturas de materiais diferentes para elaborar un collage. - Realiza varios bocetos para estudiar as diferentes posibilidades na realización dunha composición de temática determinada. - Interpreta de maneira creativa calquera composición gráfica . - Utiliza distintas formas planas para realizar unha composición figurativa a partir dunha imaxe realista.. - Realiza unha composición de obxectos do natural coa técnica do claroscuro con lápices de grafito. - Realiza unha composición de obxectos do natural coa técnica do claroscuro con lápices de cor. - Realiza debuxos de estatua do natural con lápices de grafito. - Realiza dúas composición de obxectos do natural, cada vez máis complexas, con ceras brandas. - Realiza dúas pinturas do natural ou de imaxes seleccionadas co procedemento pictórico elixido. - Representa as proxeccións diédricas de diferentes puntos. - Representa as proxeccións diédricas de diferentes rectas - Representa as proxeccións diédricas de diferentes planos. - Realiza problemas de intersección de planos en diédrico. - Representa os distintos enlaces e tanxencias dunha figura plana. - Debuxa as vistas diédricas dun sólido con certo grao de dificultade. - Debuxa as vistas diédricas de sólidos con enlaces e tanxencias. - Debuxa a perspectiva axonométrica dun sólido de caras rectas. - Debuxa a perspectiva isométrica dun sólido con curvas. - Representa as perspectiva cónica de obxectos sinxelos..

CS

C

- Axuda ao compañeir@ na resolución do seus erros. - Coida o seu material e o alleo e traballa con orde. - Respecta o traballo dos seus compañeir@s. - Respecta as opinións do seus compañeiros nos traballos en equipo. - Facilita material e o comparte cos outros compañeir@s. - Valora e respecta as obras artísticas do seu entorno máis próximo. - Utiliza o vocabulario artístico e técnico imprescindible.

CC

EC

- Identifica os diferentes materiais de debuxo técnico e os utiliza correctamente. - Nomea e identifica os distintos tipos de imaxes. - Representa as zonas de luz e de sombra no claroscuro para representar o volume. - Utiliza correctamente os lápices de grafito para sombrear. - Mestura axeitadamente os lápices de cor para obter os diferentes tons nos seus debuxos - Mestura axeitadamente as pinturas para obter as cores máis semellantes do modelo a pintar. - Utiliza diferentes imaxes gráficas como referencia para crear novas composicións. - Diferencia as texturas táctiles e visuais e as utiliza nas súas composicións para aumentar a súa expresividade. - Experimenta cos texturas de diferentes materiais nos seus debuxos. - Utiliza correctamente o concepto de xeometría en composicións decorativas.

Page 12: CENTRO: IES DE CARRAL PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA³n LOM… · Programacións didácticas 3º nivel de planificación. Realizada polos departamentos didácticos. Programación de aula

Páxina 12 de 22

Aspectos xerais - Partir da competencia inicial do alumnado.

- Ter en conta a diversidade: respectar os ritmos e estilos de aprendizaxe.

- Potenciar as metodoloxías activas e participativas:

o Combinar traballo individual e cooperativo.

o Aprendizaxe por proxectos.

- Enfoque orientado á realización de tarefas e á resolución de problemas.

- Uso habitual das TIC.

- Papel facilitador do profesor/a.

Estratexias metodolóxicas - Memorización comprensiva..

- Elaboración de sínteses visual para a representación de todo o que lle rodea..

- Comentarios de imaxes de diferentes categorías…

- Resolución de problemas.

- Estudo de casos (proxectos).

- Simulacións.

- Outras:

Exemplo de secuenciación de traballo na aula

Motivación:

- Actividade de exploración de ideas e coñecementos previos.

- Formulación de cuestións que favorezan o conflito cognitivo.

- Presentación da actividade con gráficos, textos, fotos, debuxos, etc.

Información do profesor/a:

- Información básica para todo o alumnado co apoio ou non do libro de texto

- Información complementaria para reforzo e apoio con material escrito e audiovisual

- Información complementaria para afondamento e ampliación mediante o recordo e a repetición

Traballo persoal:

- Lectura e comprensión de imaxes

- Análise de diferentes representacións de imaxes, pequenas investigacións, etc.

- Resposta a preguntas.

- Resolución de problemas.

- Comentario de imaxes, etc..

- Memorización comprensiva.

Avaliación:

- Análise de producións: bocetos, estudios, debuxos finais, láminas de debuxo técnico. etc.

- Exposicións orais..

- Traballos individuais e en grupo.

- Observación do traballo na aula, participación, colaboración entre alumnos e interese.

5. METODOLOXÍA

Page 13: CENTRO: IES DE CARRAL PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA³n LOM… · Programacións didácticas 3º nivel de planificación. Realizada polos departamentos didácticos. Programación de aula

Páxina 13 de 22

• Outras decisións metodolóxicas

- Agrupamentos: Aprendizaxe directo coa observación e valoración dos traballos in situ dos

demais compañeiros. Corrección dos erros do compañeiro e argumentación.

Realización de pinturas murais en grupo en distintos espazos do centro.

- Tempos: organización adecuada dos tempos necesarios para cada un dos traballos a

realizar

- Espazos: uso do espazo adecuado para a disposición dos medios a pintar e aproveitamento

óptimo do mesmo. Disposición óptima dos materiais a utilizar na realización dos traballos para non

molestar o traballo do compañeiro de mesa.

- Materiais: mellora gradual no uso dos distintos materiais, así como no mantemento e

conservación dos mesmos.

- Recursos didácticos: lectura de libros relacionados cos conceptos cos que se traballa,

explicacións no encerado, uso de vídeos e demostracións prácticas reais para facilitar a mellor

consecución dos traballos propostos.

Page 14: CENTRO: IES DE CARRAL PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA³n LOM… · Programacións didácticas 3º nivel de planificación. Realizada polos departamentos didácticos. Programación de aula

Páxina 14 de 22

6. AVALIACIÓN

Avaliación inicial Data prevista de realización Nas primeiras tres semanas Proba exercicios de debuxo técnico e de debuxo artístico dependendo da elección do alumn@

- Descrición do tipo de proba: lámina de debuxo técnico consistente na realización de diferentes exercicios de xeometría ou lámina de debuxo artístico onde se representarán dous obxecto do natural con lápices de grafito

Mecanismo para informar ás familias Valoración dos traballos realizados Consecuencias dos resultados da proba Fixación do nivel inicial de cada alumn@ para valorar a súa progresión ao longo do curso

Page 15: CENTRO: IES DE CARRAL PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA³n LOM… · Programacións didácticas 3º nivel de planificación. Realizada polos departamentos didácticos. Programación de aula

Páxina 15 de 22

Avaliación continua Periodicidade coa que se farán probas escritas (cada cantos temas, cantas por trimestre ou avaliación, etc.) Non haberá probas escritas Como se cualifican as probas, os traballos individuais ou colectivos, o traballo no caderno de clase, a observación do traballo na aula (ponderación, redondeo…) Cualificación dos traballos atendendo a súa mellora progresiva na realización dos mesmos e a súa complexidade (de 0 a 10) Cualificación nas sesións diarias (de 0 a 10) Cualificación dos traballos finais en data (de 0 a 10). Fora de data: Apto (5) ou Non Apto (suspenso) Aspectos que se van valorar dentro da observación do traballo na aula e instrumentos para a recollida desta información Respecto do material propio e alleo e do espazo onde traballan Asimilación dos requisitos pedidos no traballo Limpeza, interese e implicación no traballo Nota numérica diaria no ficheiro da aula Como se calcula a cualificación de cada unha das avaliacións (ponderación, redondeo...) A nota da avaliación será a media das cualificacións diarias e a dos traballos finais. Mecanismo/s para recuperar unha proba non superada Repetición da proba correspondente no tempo fixado pola profesora. Mecanismo/s para recuperar unha avaliación non superada Repetición dos traballos non superados no tempo fixado pola profesora.

Avaliación final [Só para ESO e bacharelato] Alumnado que deberá realizar a avaliación final O que teña a lo menos unha ou dúas avaliacións suspensas Descrición do tipo de proba Entrega dos traballos a repetir no data indicada pola profesora. Estándares que se van avaliar (todos, só os pendentes…) Os indicados anteriormente Como se calcula a cualificación final (ponderación, redondeo, etc.) Media das cualificacións das avaliacións

Page 16: CENTRO: IES DE CARRAL PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA³n LOM… · Programacións didácticas 3º nivel de planificación. Realizada polos departamentos didácticos. Programación de aula

Páxina 16 de 22

Criterios do centro para a promoción Consecución dos estándares de aprendizaxe expresados anteriormente

Page 17: CENTRO: IES DE CARRAL PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA³n LOM… · Programacións didácticas 3º nivel de planificación. Realizada polos departamentos didácticos. Programación de aula

Páxina 17 de 22

Avaliación extraordinaria [Só para ESO e bacharelato] Descrición do tipo de proba: número de preguntas, valoración de cada unha delas, etc. Entrega dos traballos pedidos no mes de xuño Como se calcula a cualificación A cualificación será a media das notas dos traballos entregados na avaliación extraordinaria

7. AVALIACIÓN DO PROCESO DE ENSINO E DA PRÁCTICA DOCENTE

Indicadores de logro do proceso de ensino

Escala

1 2 3 4

1. O nivel de dificultade foi adecuado ás características do alumnado.

2. Conseguiuse crear un conflito cognitivo que favoreceu a aprendizaxe.

3. Conseguiuse motivar para lograr a actividade intelectual e física do alumnado.

4. Conseguiuse a participación activa de todo o alumnado.

5. Contouse co apoio e coa implicación das familias no traballo do alumnado.

6. Mantívose un contacto periódico coa familia por parte do profesorado.

7. Adoptáronse as medidas curriculares adecuadas para atender ao alumnado con NEAE.

8. Adoptáronse as medidas organizativas adecuadas para atender ao alumnado con NEAE.

9. Atendeuse adecuadamente á diversidade do alumnado.

10. Usáronse distintos instrumentos de avaliación.

11. Dáse un peso real á observación do traballo na aula.

12. Valorouse adecuadamente o traballo colaborativo do alumnado dentro do grupo.

Page 18: CENTRO: IES DE CARRAL PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA³n LOM… · Programacións didácticas 3º nivel de planificación. Realizada polos departamentos didácticos. Programación de aula

Páxina 18 de 22

Indicadores de logro da práctica docente

Escala

1 2 3 4

1. Como norma xeral, fanse explicacións xerais para todo o alumnado.

2. Ofrécense a cada alumno/a as explicacións individualizadas que precisa.

3. Elabóranse actividades atendendo á diversidade.

4. Elabóranse probas de avaliación adaptadas ás necesidades do alumnado con NEAE.

5. Utilízanse distintas estratexias metodolóxicas en función dos temas a tratar.

6. Combínase o traballo individual e en equipo.

7. Poténcianse estratexias de animación á lectura.

8. Poténcianse estratexias tanto de expresión como de comprensión oral e escrita.

9. Incorpóranse as TIC aos procesos de ensino – aprendizaxe.

10. Préstase atención aos elementos transversais vinculados a cada estándar.

11. Ofrécense ao alumnado de forma rápida os resultados das probas / traballos, etc.

12. Analízanse e coméntanse co alumnado os aspectos máis significativos derivados da corrección das probas, traballos, etc.

13. Dáselle ao alumnado a posibilidade de visualizar e comentar os seus acertos e erros.

14. Grao de implicación do profesorado nas funcións de titoría e orientación.

15. Adecuación, logo da súa aplicación, das ACS propostas e aprobadas.

16. As medidas de apoio, reforzo, etc. están claramente vinculadas aos estándares.

17. Avalíase a eficacia dos programas de apoio, reforzo, recuperación, ampliación…

8. AVALIACIÓN DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA

Mecanismos de revisión, avaliación e modificación da programación

didáctica

- Periodicidade coa que se revisará.

- Contidos que foi preciso engadir ou eliminar con respecto á programación prevista.

- Medidas que se adoptarán como resultado da revisión.

Indicadores

Escala

1 2 3 4

1. Adecuación do deseño das unidades didácticas, temas ou proxectos a partir dos elementos do currículo.

2. Adecuación da secuenciación e da temporalización das unidades didácticas / temas / proxectos.

3. O desenvolvemento da programación respondeu á secuenciación e a temporalización previstas.

4. Adecuación da secuenciación dos estándares para cada unha das unidades, temas ou proxectos.

5. Adecuación do grao mínimo de consecución fixado para cada estándar.

6. Asignación a cada estándar do peso correspondente na cualificación.

7. Vinculación de cada estándar a un ou varios instrumentos para a súa avaliación.

8. Asociación de cada estándar cos elementos transversais a desenvolver.

9. Fixación dunha estratexia metodolóxica común para todo o departamento. [Só para ESO e bach.].

Page 19: CENTRO: IES DE CARRAL PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA³n LOM… · Programacións didácticas 3º nivel de planificación. Realizada polos departamentos didácticos. Programación de aula

Páxina 19 de 22

10. Adecuación da secuencia de traballo na aula.

11. Adecuación dos materiais didácticos utilizados.

12. Adecuación do libro de texto (no caso de que se use).

13. Adecuación do plan de avaliación inicial deseñado, incluídas as consecuencias da proba.

14. Adecuación da proba de avaliación inicial, elaborada a partir dos estándares.

15. Adecuación do procedemento de acreditación de coñecementos previos [Só para determinadas materias de 2º de bacharelato].

16. Adecuación das pautas xerais establecidas para a avaliación continua: probas, traballos, etc.

17. Adecuación dos criterios establecidos para a recuperación dun exame e dunha avaliación.

18. Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación final. [Só para ESO e bacharelato].

19. Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación extraordinaria. [Só para ESO e bach].

20. Adecuación dos criterios establecidos para o seguimento de materias pendentes. [Só para ESO e bacharelato]

21. Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación desas materias pendentes. [Só para ESO e bacharelato]

22. Adecuación dos exames, tendo en conta o valor de cada estándar.

23. Adecuación dos programas de apoio, recuperación, etc. vinculados aos estándares.

24. Adecuación das medidas específicas de atención ao alumnado con NEAE.

25. Grao de desenvolvemento das actividades complementarias e extraescolares previstas.

26. Adecuación dos mecanismos para informar ás familias sobre criterios de avaliación, estándares e instrumentos.

27. Adecuación dos mecanismos para informar ás familias sobre os criterios de promoción.

28. Adecuación do seguimento e da revisión da programación ao longo do curso.

29. Contribución desde a materia ao plan de lectura do centro.

30. Grao de integración das TIC no desenvolvemento da materia.

Observacións:

9. ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

Medidas ordinarias e extraordinarias

Medidas ordinarias

Organizativas

Curriculares

• Adecuación para algún alumno/a ou grupo da

estrutura organizativa do centro e/ou da aula.

a) Tempos diferenciados, horarios específicos, etc.

Concesión de máis tempo na realización dos traballos e exames a alumnos con necesidades especiais

• Adaptacións metodolóxicas para algún alumno / grupo,

como traballo colaborativo en grupos heteroxéneos, titoría entre iguais, aprendizaxe por proxectos, etc.

Page 20: CENTRO: IES DE CARRAL PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA³n LOM… · Programacións didácticas 3º nivel de planificación. Realizada polos departamentos didácticos. Programación de aula

Páxina 20 de 22

b) Espazos diferenciados.

c) Materiais e recursos didácticos diferenciados. Baixada de complexidade nos traballos e no exame aos alumnos con necesidades especiais

• Desdobramento de grupos.

• Reforzo educativo e/ou apoio de profesorado na

aula.

• Adaptación dos tempos e/ou os instrumentos de

avaliación para algún alumno/a.

• Programas de reforzo para o alumnado que tivo

promoción sen superar todas as materias. Atención de algúns alumnos nalgúns recreos para solución de dúbidas na realización dos traballos

• Programa específico para alumnado repetidor da

materia.

• Aplicación personalizada dese programa específico

para repetidores da materia.

Medidas extraordinarias

Organizativas

Curriculares

• Alumnado que recibe apoio por parte do profesorado

especialista en PT / AL.

• De ser o caso, grupos de adquisición das linguas (para

alumnado estranxeiro).

• Adaptacións curriculares na materia.

• De ser o caso, agrupamento flexible ou específico

autorizado na materia.

Page 21: CENTRO: IES DE CARRAL PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA³n LOM… · Programacións didácticas 3º nivel de planificación. Realizada polos departamentos didácticos. Programación de aula

Páxina 21 de 22

• De ser o caso, grupos de adaptación da competencia

curricular (alumnado estranxeiro).

• Outras medidas organizativas: escolarización

domiciliaria, escolarización combinada, etc.

• Alumnado con flexibilización na escolarización.

• Descrición do protocolo de coordinación co

profesorado que comparte co titular da materia os reforzos, apoios, adaptación, etc. (coordinación cos PT / AL / outro profesorado de apoio / profesorado do agrupamento / etc.

Page 22: CENTRO: IES DE CARRAL PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA³n LOM… · Programacións didácticas 3º nivel de planificación. Realizada polos departamentos didácticos. Programación de aula

Páxina 22 de 22

10. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES

Farase unha referencia á súa inclusión na PXA. De non ser así, relacionaranse aquí.

11. DATOS DO DEPARTAMENTO [Só para ESO e bacharelato]

Materia Curso Grupos Profesor/a

E. Plástica Visual e Audiovisual 1º 3 Begoña Sicre Romero

Obradoiro de debuxo e pintura 2º 2 Begoña Sicre Romero

E. Plástica Visual e Audiovisual 3º 2 Begoña Sicre Romero

E. Plástica Visual e Audiovisual 4º 1 Begoña Sicre Romero

12. REFERENCIAS NORMATIVAS

- Lei Orgánica 2/2006, do 3 de maio, de Educación (LOE), modificada parcialmente pola Lei Orgánica 8/2013, do 9 de decembro, para a mellora da calidade educativa (LOMCE).

- Real Decreto 1105/2014, do 26 de decembro, polo que se establece o currículo básico da Educación Secundaria Obrigatoria e do Bacharelato (BOE do 3 de xaneiro de 2015).

- Orde ECD/65/2015, do 21 de xaneiro, pola que se describen as relacións entre as competencias, os contidos e os criterios de avaliación da educación primaria, a educación secundaria obrigatoria e o bacharelato (BOE do 29).

- Decreto 86/2015, do 25 de xuño, polo que se establece o currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia (DOG do 29). No caso das programacións didácticas de Educación Primaria, Decreto 105/2014, do 4 de setembro, polo que se establece o currículo da educación primaria na Comunidade Autónoma de Galicia (DOG do 9).

- Orde do 15 de xullo de 2015 pola que se establece a relación de materias de libre configuración autonómica de elección para os centros docentes nas etapas de educación secundaria obrigatoria e bacharelato, e se regula o seu currículo e a súa oferta (DOG do 21).

- Resolución do 27 de xullo de 2015, da Dirección Xeral de Educación, Formación Profesional e Innovación Educativa, pola que se ditan instrucións no curso académico 2015/16 para a implantación do currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato nos centros docentes da Comunidade Autónoma de Galicia (DOG do 29).