11- MAKINAK

2

MAKINAK

Lan guztietan, etxean eta eskolan bezala, makinak erabiltzen ditugu lanak errazteko.

Guraizeak mozteko.

Zorrozkailua arkatzak zorrozteko.

Giltza torlojuak estutu eta lasaitzeko.

Hegazkina, itsasontzia, autoa… leku batetik bestera joateko.

Kafe makina kafea egiteko.

Fotokopiagailua Kopiak egiteko.

Josteko makina telak josteko.

Ordenagailua idazteko.

Makina guztiek energia behar dute funtzionatzeko:

- Guraizeek, zorrozkailuak… pertsona batek ematen duen energia behar dute funtzionatzeko.

- Hegazkinak, itsasontsiak, autoak… erregaiek ematen duten energia behar dute funtzionatzeko.

- Kafe makinak, fotokopiagailuak, josteko makinak… elektrizitateak ematen duen energia behar dute.

3

MAKINA BATEN OSAGAIAK: operadoreak

Irudietako makinak oso desberdinak dira, baina zenbait osagai berdinak (torlojuak, malgukiak,

entxufeak…) eta beti dute funtzio bera (lotzea, konektatzea…)

Osagai horiei operadore deitzen diegu.

4

PALANKA, PLANO INKLINATUA eta GURPILA

Operadore ohikoenak palanka, plano inklinatua eta gurpila dira.

5

Polea gurpil bat da. Ertzean,

ildo bat du, soka pasatzeko.

Pisuak jasotzeko erabiltzen da.

Gurpil horzduna

ertzean hortzak dituen

gurpil bat da.

Engranajea bi gurpil horzdunek

(edo gehiagok) osatzen dute.

Gurpiletako batek biratzean,

besteek ere biratu.

6

MAKINA MOTAK

Makina batzuk oso erraz erabiltzen dira eta beste batzuk askoz konplexuagoak dira:

MAKINA BAKUNAK

Hatzekin zuloetan

indarra egitean,

guraize-orriak itxi

eta moztu egiten

dute.

Urrats bakarrean

funtzionatzen dute.

Erdialdean indarra egitean, pintza itxi

egiten da.

Urrats bakarrean funtzionatzen du.

Ertzean, indarra egitean, intxaur-

hauskailua itxi egiten da.

Urrats bakarrean funtzionatzen du.

7

MAKINA KONPLEXUAK

Ordenagailua hainbat osagaiz

osatutako makina bat da. Eta osagai horietako bakoitzak

beste hainbat elementu ditu.

Ordenagailuak funtzionatzeko, konektatu behar da,

teklatu edo saguaren bidez aginduak eman…

Urrats ezberdinak egin behar dira funtziona dezan.

Ordenagailua makina konplexua da.

8

MAKINAK ETA AURRERAPENA

GARAI BATEAN GAUR EGUN

Soroko lanak egiteko,

ahalegin handia egin

behar zen.

Zeuden makinak oso

sinpleak ziren eta

erabiltzeko gizakien

ahalegina behar zuten.

Garraiobideak oso

mantsoak ziren, denbora

asko behar izaten zuten

toki batetik bestera

joateko.

Garraiobide modernoekin

(hegazkinak,

itsasontziak…) edonora

bidaiatu dezakegu

denbora gutxian.

Makinek (traktoreak

adibidez) nekazarien

lana asko errazten

dute.