~ ) J) JVj NO SAj IV ETEPoema fin oito c or- to s

Á mocedade g;:¡ lb J :t

o Aulor

I NT R ODU CI Otl

I 'ru 111 <) ;; li l¿,r c es ta estrag o

lu n ver o Crislo de Ourense,loméi a manta en Santiago.

Quedéi de noi le 6 rec io,coséronme os Evanxel ios,soJagárorlrno no rlo . . .

¡Pr6s ma les de que eu me do io ,d icen os Que ben o sabenQue hai un curandeiro sólo !

o curandeiro está en Roma .Vou ver Sil me dé saúde.. .Vou ver se o pulso me torna.

¿Pero he; ser sempre un brasfemo,un xudio, Un relaxad o,de Dios azoll !e? ¡Ora o derno!. ..

¿Quén, necesitado dela s,non mar ca saúde e groriapor unhas cantas cadelas?

TOdO vai car o na vida;a gro ria a Qua anda bara tocomo a sardiña manida.

Cert a llterata fea

mercóun a dando 3 Aristarcoun bico tras du nha cea.

AGO STO/-19S9

=Orga.iza i 6n looal do MOa

n» 5

Serd a segun::b vez que visite

Ven, polo vis to ,

fhntÚ1(Jo en [X'UCD t OlP:J.

Paro él~e terros , gx;tan­

-se cenios e centos de rniUóns

e pcñerr-ee t eda t ipo de TTlolio.,<; ,

que {X11U a 19o e u SUcewr' de

Cristus m termo

(lOO XOlX:ns do pocada, [X:!l O /Y)8

rr.m cuerenx: a uui oaluioion,

aando: flai que carer mis. Frut e,.....

ralmmte..

IJí.n que sarw W'l Eetoda laÚXJ.

Ioo dín.

Re¡xrrtiní segurt::nr3nte p:JZ e fmter­

núbde. ~ 1Vl outro ex.tI.$Q. '

Na. 8U2 úlcimx visi ta. a AfriaJ.

f"ox E , . "o r~~~ ~ \~

110 ... L\ 1 " t 4 ' L M o t05~<;gU \, \,bn >0 '(' e.~ ~ l. •

e oI-"V\~ e S t:CA... t21'\t.y"""~ 05 Led::o '1't:..,,5 e, L<¿ t." ­

tOV'qC; ~"\e. n 0 5- QSC;'~V~;-' ~~L~~y\"­4.0 ~'7 SvV-\S" e.)< ~Q..'('<-e."'L "-- v... S M\"st\",~

.L.o...S,

L~vA A. TVP>\

A un usurelro con sortecuslóulla.. . perdo ar Inxurlas.. .nas boqueadas da morte ;

i I é QUa nes ts lem po Infamea Cr íl ica anda sarda

i os sarrtos morren de famel

o interno a min non me atrepa :cómpreme unha pou ca groriae vou lla comprar ó Pap a.

¡; un v íaxa de reoreo.

¿Quén :olga de vlr conmigode Leó n XIII ó xubiJeo?

Con nosco irán mollas xen tos:abades, mOl1xas, beatas ...

i Xuro a Dios oue hemos de ir qua nQ:.s!

iOué rosario, co:npañelros,de con tas de amancebadas

I COn deces de pulañeir osl

Miñas Irladas valent es,1rachado os air es fungandocomo fungan as sarpe nl esl

Esa reba lxa está fella.[Tolo de quen pra salvarsetal ocas ión no aprovellal

Menlros o cam iño durahei de vos cantar cantaresdunha non vista hermosura.

Triadas, mli'las triadas,que levades os tres trasdas frechas envenenadas:

Como xa a grac ia non balxa,non hai modo de Ir pró ceose o tren non nos fal rebalxa,

Mais lodos van compunxidos,todos como eu apenados,chorosos 1 arrepentidos.

IMllagre santo e profundo,Iillo do nobre deseode ver a Olas .. . e ver mundol

Ladrade, mo rded e, rfde:and e haxa vi rt ú, bicade ;ande haxa vicio, ísrlde.

" Tanto saber trail e cego;mais , ou rno rres cond anad o,ou tes Que volve r ó rego .

Xa mill a nal mo dlcla :

" ¿Ónde has de ir, boí Que non arassen ón é cortad urla?

" Olla Que o temp illo fox e,I é ben pr a mañ án non gardoso Que pol das facer hoxe.

"Que a mort e non nos avisa,e se ha levam os cubertos,Que non nos coll a en camis a".

ITiña da se r! ¡Djolo qui xo!i El, que c r ió u dun arrototodas as cou sas, sin lix o!

Nunca oulra tal se ha de vere:¡Curros camiño de Romaen loand o o Misererel

Ilo-

Sinlo no pelta us afogosQue parece qua mo mordensete duelas da can s dogos.

Dls qUe son remordementosdos meus pecados a miles,das minas culpas a cantos.

Culpas de home mal cristiano,pecados d e herexe, talesque non 11es val zuruxano.

Pra me curar bebln ágoas,plséi herbas, recél trias,blquél Santos, vertln Mgoas.

Non hai Iesta ou romarfaonde empanado non fo se.¡Nunca topéi mlllorlal

I

I

dos ceosl ®

~ l an grande o seu penar,máncana tantos abrollos,que coas bágoas dos seus ollasco ido que foi fello o mar.Diante o trono e dlanle o altarcon tra o seu mal pide acordo ;mai s sin pledá rrln remordodo seu dolor, nunca esca so,os homes non lIe fan casoe Dios permanece xordo ...

POLA UNION

( fragmento)

Farto de evanxeHzare facer no mauro eslr ago,fai tempo que eslá Santi agoda san ta gloria a gozar.Coo non menos balallarconIra lodo mal goberno,Galicia a un supr icio eternode cole está condenada,e pldenos, desolada,que a libremos dese Interno.

Non é en honor do Pat ró n

que esta nolte bail ar vena.Anque a tena ó Sanlo, teño

II Pal rla máls d evoc ión .Eu, polo sI ou polo non,co s sanlos quera eslar ben ;mals quoro esla lo taméncoa terra en que h:n nacida :sól o u-nha Pal rla hal na vlóae sanlos hai máis de ceno

Moc li'los -honradosde sangue bravla .

mal dos pelrucios non tard es alloos,IIbrAdeos da morte,¡I acél monlerla

lobos da terra, nos lobos

IQtJé Irislo eslá a aldea,qué Irlsle e qué solal

lA lerra sin frulos, a feira sin xenle,sin brazos o campo,sin nenos a escola,

sin sol o hou rizonle, sin Iror a semenlel

si ó

A pedra I as nubesa sembra arrasando,

agolran un ano de fame sombrla ;sin pan os iabregosnln herba pró gando,

¿qué val a ser deles na crúa Invernla?

Manadas famenlasde lobos monlesos

balxaron das chouzas na nolle calada,e pos los en ringla,cos 01105 acesos

acenan dos probes prá porta pechada .. .

nos

A Ira de Olas, en labarada ardenle,clngulu do Vallcano a cima escuraI end6meta, eslralanle, xorda, dura ,prendéu do falso Crlslo na aspra frenle.

Quelmado o aliar, sin solio en qua so asenlo,rodóu por lerra o Idolo da altura,I a boca abrlndo desdenlada e Impura,w IV8'lélme aqull ", berróullo á lurba crénl o.

IRom&lros, acudll .. . 5 1nlslro e fos co,o Incendio crece qua a razón allza;Ical o Pap'ado, a Fe che ira a chamosco l

IAcudl, pelegrlnósl. oo, que na lizaque conlra a libertade abrlu con vasco,abasIa 'apocallull caoo . agunlza.

M. Curro e ~nr!que Z t

AIH.~S DA MI ÑA TIi:RRA, e outroe poema e

Edi i 6ne Caetrelo e , Vigo

CUR ROS (1 851 - 190 8 )

PELEGRINOS A ROMA

Aoostot teu, e inde qu e o m ilis ruin de todo.' .per« onde ouer le vore i teu evenxeo

tsterei-ttes do pAtrio sos des te rrados

de libe rdode e redención eos se rvas.A nuncio rei o dio do t8U triun fopo r cids des e vilos e de serte s,e se po r te s nu ncis t m e apedreerenRindo RO m orrer re ment srén meus beiros !

rn r-o ro .

(A lÍNGUA)

Poeta. Manuel Curros Enrlquez naceu en Celanova. filio dun escrlbán . Fuxido da casa pal oma,emigrante temperan estudou en Medrid e. desde esta cidade, partici pa. en 1877 , no .Ce rtam en lite­rario. de Ourense, obtendo varios prémios. Tres anos de spois publica cAire9 da mina T~ rra ~ , libro depoemas Que atinxiu grande éxito. epesar ou mesrno por mor da conden ación de Que fOI obxe~to porparte das autoridades eclesiásticas. (Oeste masmo ano 6. lernbrerno-lo. o segundo grande libro de

Rosalia: Follas Nov as).

Escrebe causas en castellano e cult iva o xornalisrno nas m áis im porterites public ucl óns do me-

No ano 88 edita-se .0 Divino Saineteo. que tamén a tinxiu moita fama. e en 1894 emigra Cu­rros as Américas, axercondo o xor na lismo p." Cuba. Fixo unha viaxe a Galiza en 19 04, 8 na Cor uña foicoroado poeta. morrendo ao couco no Habana. Os seus restos xacen na Coru ña. ande foron popular­mente recebidos.

Republicano e anticlerical, 6 Curro s o poeta libre por exceléncia, caso do tamén comba tivo l a­mas (.C atecismo do tabreq os). e m áis o prim eiro dunha série de omlgrantes ou exiliados egréxios:Cabanillas. Basilio. Vilar Ponte. Castelao.

I en tanl o na aló ealodo esto acontece," Lels ha i -din os rlcos­que os probe s pro lexen .. . "- ¡Qu6 lell nln que ra losl~Ios d ixo entre denles-:51 valen tre s pito.,que o demo me leve .

Non para Inda neslo

o qu e o chau IIe ofreco ;Que a travé s m irandoda s súas ga las verdes,vlu deil arse mé ndegosQue se erguen marquesos;l al clas de escriturasfirmar Indlxenles,que ó cabo dun anonon teñen albergue;solda dos cobardeschegar a ser xeles,e morrer sin grorlaos m áls grandes héroes;pasar por honradosos que hon ra non lenen,por santos os pillos,por xuslos os debles;subir ós aliares

os que á forca deben,i arraslrar carrozaquen debe un grl llele ;chegar a pod rososvenlelros de aceite,e comprar o ceoprestando a Inl ereses.Vendo esto, Dios d ixoconIra o seu chale que:- SI che curra vln nunc a,que o demo me leve.

Con noxa deixa ndotant as cat ivec6s.inda noutras causasparóu Dios as menles.vru malos gobernosque falsos i alevesca xugo dos pobosengordan e crecen :erogos Que, fe rocescorno cans doenles,cun fusil ó lombapred ican ós fieles;ricos que , roubando,as gavelas enchen ;médecos das quinlasque dan por encrenques(medianle calro onzas,cando non son sele)moc ii'los Que 6 cabolocan o pendengue,a seus pais perdendoco aforro que perden ;homes eslameados,emporras mulleres,esp igados nenasque non saben lére ,i en fin, canlas cousasQue non deben verse ,que Dios, arrip lado,i as cru ces facéndose,coneclda a ca usade Que o in fe rno medre.metéuse na groriadecindo enlre denles :- SI eu flxen lal mundo,QUo o demo me leve .

o herexe é borradoda lisIa da xenle.Mi rando esle mon stro ,0105 dl xo entre dentes:- ¡Bah, bahl. . . SI " tu eD Pll l ru ll" ,qua o dll mo ma lev e.

Volvendo e autro ladosúa testa solene,ml róu levanlarse,rodeado de plebeque espera ó verdugo,del rlndose menlres,do peu--, a cucañada fesla do s xueces.

Suspenso I atónelo,

non lexos move rsemlr6u de labregosun falo mlsérrime .De malas palacasmantldos, con lelle,mál; ben que non hornesfanlasmas parecen.De cale fozandona codia lerreslre,loupelras humanasque 1uran ' as seves ,o sangue das venasperdendo a lorrenles,traballan sin folgosun chau que no é del es.Traballan... I o fruloque Iras doce mesesde lo lla recollendos eidos que alenden,melá pró dominio,melá prós lebrelesdo fisco e da cur ia,lod ii'lo lo perden ,quedAndose ó cabode lanlos ri vesessin pan prós seus fi lia snin grau prá semenle.

A vltlma chega;Iqulzáls é ~n Imbécil,qulzála nac eu 1010,qulz áls é Inocenle!.. .Mlllor que malalo(que a morte é un bercodonde .o home, gran nono,descansa pra sempre),mlllor que malalotal vez convlilesemelelo no fondode calro paredes,ou, preso a onha ' argol <1que é lerra o suxele,mandalo abrir mon tese fu rar lune les,dlclndolle : " Sol ro,I raballa e mantente,i a lib ertA choraQue 11 non quix eches" .

Mais non; é prec iso

que morra o que peque .

i o criminal morre...

i o crime repélese.

Parvo a tal escándalo,

Dio s d ixo enl re denles:- SI che eslo é xustlcla,

que o demo me leve.

)'0 l\~v"'L l.Lc;;,~"

.?\- e. ~ 42-.._------

MIRANDO O CHAU

(1m'" r.Ión de Béranger)

Oobéu do atopalo51 o con lo non monle,porque el dall e poucoquedóu como a neve ,cos 01105 cravadosque espanlan e faren ,nun bullo que Inoro51 é de home ou de verme.Miróuno dispacloe viu que era un venlrecoas sedas vestidomá ls ricas de Orienle.Nun solio senladoque env idian os re ises,I en capa revollode lépedas peles,ce lbando saudabresarrolos de enchenle,da lerra, súa escrava,~eco ll e os presenles;e si hal. al gún loucoque, pro be ou rebelde,dilleiro non leilai a darllo se negue,o venlre que , mudo,falar sabe ás veces,COn só lo que d iga :"IPau lill a no herexe!" ,

Dios, non alopandocousa en qué enlrelerse,fa rt o de eslar solocavil ando semp reen forxar cadeas,traballos e pesles;a razón bu scandoI a causa en qu e pendeque lan p ouc as akn aspelas portas 11 0 enlren,do seu paradIsodelxando os verxeles,saléu de ap aseocerta mañá cuente,do reu ma e da golapor esp arexerse.Como é xa velllñoi o coitado vesel ocant e a saúdemoi pouco valenle,can sóuso ós dous pasos;mals como all ar renles

lopase un asenlo,senlóuse, 1 alegre,por cima das . nubesasomando a fronlei a le rra buscandoco s 01105 celestes,- I Cll ril pel l ll l- dlxofaJando enl re denles- ;SI dou ccase mundo,qUII o domo me leve.

~ ) J) JVj NO SAj IV ETEPoema fin oito c or- to s

Á mocedade g;:¡ lb J :t

o Aulor

I NT R ODU CI Otl

I 'ru 111 <) ;; li l¿,r c es ta estrag o

lu n ver o Crislo de Ourense,loméi a manta en Santiago.

Quedéi de noi le 6 rec io,coséronme os Evanxel ios,soJagárorlrno no rlo . . .

¡Pr6s ma les de que eu me do io ,d icen os Que ben o sabenQue hai un curandeiro sólo !

o curandeiro está en Roma .Vou ver Sil me dé saúde.. .Vou ver se o pulso me torna.

¿Pero he; ser sempre un brasfemo,un xudio, Un relaxad o,de Dios azoll !e? ¡Ora o derno!. ..

¿Quén, necesitado dela s,non mar ca saúde e groriapor unhas cantas cadelas?

TOdO vai car o na vida;a gro ria a Qua anda bara tocomo a sardiña manida.

Cert a llterata fea

mercóun a dando 3 Aristarcoun bico tras du nha cea.

AGO STO/-19S9

=Orga.iza i 6n looal do MOa

n» 5

Serd a segun::b vez que visite

Ven, polo vis to ,

fhntÚ1(Jo en [X'UCD t OlP:J.

Paro él~e terros , gx;tan­

-se cenios e centos de rniUóns

e pcñerr-ee t eda t ipo de TTlolio.,<; ,

que {X11U a 19o e u SUcewr' de

Cristus m termo

(lOO XOlX:ns do pocada, [X:!l O /Y)8

rr.m cuerenx: a uui oaluioion,

aando: flai que carer mis. Frut e,.....

ralmmte..

IJí.n que sarw W'l Eetoda laÚXJ.

Ioo dín.

Re¡xrrtiní segurt::nr3nte p:JZ e fmter­

núbde. ~ 1Vl outro ex.tI.$Q. '

Na. 8U2 úlcimx visi ta. a AfriaJ.

f"ox E , . "o r~~~ ~ \~

110 ... L\ 1 " t 4 ' L M o t05~<;gU \, \,bn >0 '(' e.~ ~ l. •

e oI-"V\~ e S t:CA... t21'\t.y"""~ 05 Led::o '1't:..,,5 e, L<¿ t." ­

tOV'qC; ~"\e. n 0 5- QSC;'~V~;-' ~~L~~y\"­4.0 ~'7 SvV-\S" e.)< ~Q..'('<-e."'L "-- v... S M\"st\",~

.L.o...S,

L~vA A. TVP>\

A un usurelro con sortecuslóulla.. . perdo ar Inxurlas.. .nas boqueadas da morte ;

i I é QUa nes ts lem po Infamea Cr íl ica anda sarda

i os sarrtos morren de famel

o interno a min non me atrepa :cómpreme unha pou ca groriae vou lla comprar ó Pap a.

¡; un v íaxa de reoreo.

¿Quén :olga de vlr conmigode Leó n XIII ó xubiJeo?

Con nosco irán mollas xen tos:abades, mOl1xas, beatas ...

i Xuro a Dios oue hemos de ir qua nQ:.s!

iOué rosario, co:npañelros,de con tas de amancebadas

I COn deces de pulañeir osl

Miñas Irladas valent es,1rachado os air es fungandocomo fungan as sarpe nl esl

Esa reba lxa está fella.[Tolo de quen pra salvarsetal ocas ión no aprovellal

Menlros o cam iño durahei de vos cantar cantaresdunha non vista hermosura.

Triadas, mli'las triadas,que levades os tres trasdas frechas envenenadas:

Como xa a grac ia non balxa,non hai modo de Ir pró ceose o tren non nos fal rebalxa,

Mais lodos van compunxidos,todos como eu apenados,chorosos 1 arrepentidos.

IMllagre santo e profundo,Iillo do nobre deseode ver a Olas .. . e ver mundol

Ladrade, mo rded e, rfde:and e haxa vi rt ú, bicade ;ande haxa vicio, ísrlde.

" Tanto saber trail e cego;mais , ou rno rres cond anad o,ou tes Que volve r ó rego .

Xa mill a nal mo dlcla :

" ¿Ónde has de ir, boí Que non arassen ón é cortad urla?

" Olla Que o temp illo fox e,I é ben pr a mañ án non gardoso Que pol das facer hoxe.

"Que a mort e non nos avisa,e se ha levam os cubertos,Que non nos coll a en camis a".

ITiña da se r! ¡Djolo qui xo!i El, que c r ió u dun arrototodas as cou sas, sin lix o!

Nunca oulra tal se ha de vere:¡Curros camiño de Romaen loand o o Misererel

Ilo-

Sinlo no pelta us afogosQue parece qua mo mordensete duelas da can s dogos.

Dls qUe son remordementosdos meus pecados a miles,das minas culpas a cantos.

Culpas de home mal cristiano,pecados d e herexe, talesque non 11es val zuruxano.

Pra me curar bebln ágoas,plséi herbas, recél trias,blquél Santos, vertln Mgoas.

Non hai Iesta ou romarfaonde empanado non fo se.¡Nunca topéi mlllorlal

I

I

dos ceosl ®

~ l an grande o seu penar,máncana tantos abrollos,que coas bágoas dos seus ollasco ido que foi fello o mar.Diante o trono e dlanle o altarcon tra o seu mal pide acordo ;mai s sin pledá rrln remordodo seu dolor, nunca esca so,os homes non lIe fan casoe Dios permanece xordo ...

POLA UNION

( fragmento)

Farto de evanxeHzare facer no mauro eslr ago,fai tempo que eslá Santi agoda san ta gloria a gozar.Coo non menos balallarconIra lodo mal goberno,Galicia a un supr icio eternode cole está condenada,e pldenos, desolada,que a libremos dese Interno.

Non é en honor do Pat ró n

que esta nolte bail ar vena.Anque a tena ó Sanlo, teño

II Pal rla máls d evoc ión .Eu, polo sI ou polo non,co s sanlos quera eslar ben ;mals quoro esla lo taméncoa terra en que h:n nacida :sól o u-nha Pal rla hal na vlóae sanlos hai máis de ceno

Moc li'los -honradosde sangue bravla .

mal dos pelrucios non tard es alloos,IIbrAdeos da morte,¡I acél monlerla

lobos da terra, nos lobos

IQtJé Irislo eslá a aldea,qué Irlsle e qué solal

lA lerra sin frulos, a feira sin xenle,sin brazos o campo,sin nenos a escola,

sin sol o hou rizonle, sin Iror a semenlel

si ó

A pedra I as nubesa sembra arrasando,

agolran un ano de fame sombrla ;sin pan os iabregosnln herba pró gando,

¿qué val a ser deles na crúa Invernla?

Manadas famenlasde lobos monlesos

balxaron das chouzas na nolle calada,e pos los en ringla,cos 01105 acesos

acenan dos probes prá porta pechada .. .

nos

A Ira de Olas, en labarada ardenle,clngulu do Vallcano a cima escuraI end6meta, eslralanle, xorda, dura ,prendéu do falso Crlslo na aspra frenle.

Quelmado o aliar, sin solio en qua so asenlo,rodóu por lerra o Idolo da altura,I a boca abrlndo desdenlada e Impura,w IV8'lélme aqull ", berróullo á lurba crénl o.

IRom&lros, acudll .. . 5 1nlslro e fos co,o Incendio crece qua a razón allza;Ical o Pap'ado, a Fe che ira a chamosco l

IAcudl, pelegrlnósl. oo, que na lizaque conlra a libertade abrlu con vasco,abasIa 'apocallull caoo . agunlza.

M. Curro e ~nr!que Z t

AIH.~S DA MI ÑA TIi:RRA, e outroe poema e

Edi i 6ne Caetrelo e , Vigo

CUR ROS (1 851 - 190 8 )

PELEGRINOS A ROMA

Aoostot teu, e inde qu e o m ilis ruin de todo.' .per« onde ouer le vore i teu evenxeo

tsterei-ttes do pAtrio sos des te rrados

de libe rdode e redención eos se rvas.A nuncio rei o dio do t8U triun fopo r cids des e vilos e de serte s,e se po r te s nu ncis t m e apedreerenRindo RO m orrer re ment srén meus beiros !

rn r-o ro .

(A lÍNGUA)

Poeta. Manuel Curros Enrlquez naceu en Celanova. filio dun escrlbán . Fuxido da casa pal oma,emigrante temperan estudou en Medrid e. desde esta cidade, partici pa. en 1877 , no .Ce rtam en lite­rario. de Ourense, obtendo varios prémios. Tres anos de spois publica cAire9 da mina T~ rra ~ , libro depoemas Que atinxiu grande éxito. epesar ou mesrno por mor da conden ación de Que fOI obxe~to porparte das autoridades eclesiásticas. (Oeste masmo ano 6. lernbrerno-lo. o segundo grande libro de

Rosalia: Follas Nov as).

Escrebe causas en castellano e cult iva o xornalisrno nas m áis im porterites public ucl óns do me-

No ano 88 edita-se .0 Divino Saineteo. que tamén a tinxiu moita fama. e en 1894 emigra Cu­rros as Américas, axercondo o xor na lismo p." Cuba. Fixo unha viaxe a Galiza en 19 04, 8 na Cor uña foicoroado poeta. morrendo ao couco no Habana. Os seus restos xacen na Coru ña. ande foron popular­mente recebidos.

Republicano e anticlerical, 6 Curro s o poeta libre por exceléncia, caso do tamén comba tivo l a­mas (.C atecismo do tabreq os). e m áis o prim eiro dunha série de omlgrantes ou exiliados egréxios:Cabanillas. Basilio. Vilar Ponte. Castelao.

I en tanl o na aló ealodo esto acontece," Lels ha i -din os rlcos­que os probe s pro lexen .. . "- ¡Qu6 lell nln que ra losl~Ios d ixo entre denles-:51 valen tre s pito.,que o demo me leve .

Non para Inda neslo

o qu e o chau IIe ofreco ;Que a travé s m irandoda s súas ga las verdes,vlu deil arse mé ndegosQue se erguen marquesos;l al clas de escriturasfirmar Indlxenles,que ó cabo dun anonon teñen albergue;solda dos cobardescheg ar a ser xeles,e morrer sin grorlaos m áls grandes héroes;pasar por honradosos que hon ra non lenen,por santos os pillos,por xuslos os debles;subir ós aliares

os que á forca deben,i arraslrar carrozaquen debe un grl llele ;chegar a pod rososvenlelros de aceite,e comprar o ceoprestando a Inl ereses.Vendo esto, Dios d ixoconIra o seu chale que:- SI che curra vln nunc a,que o demo me leve.

Con noxa deixa ndotant as cat ivec6s.inda noutras causasparóu Dios as menles.vru malos gobernosque falsos i alevesca xugo dos pobosengordan e crecen :erogos Que, fe rocescorno cans doenles,cun fusil ó lombapred ican ós fieles;ricos que , roubando,as gavelas enchen ;médecos das quinlasque dan por encrenques(medianle calro onzas,cando non son sele)moc ii'los Que 6 cabolocan o pendengue,a seus pais perdendoco aforro que perden ;homes eslameados,emporras mulleres,esp igados nenasque non saben lére ,i en fin, canlas cousasQue non deben verse ,que Dios, arrip lado,i as cru ces facéndose,coneclda a ca usade Que o in fe rno medre.metéuse na groriadecindo enlre denles :- SI eu flxen lal mundo,QUo o demo me leve .

o herexe é borradoda lisIa da xenle.Mi rando esle mon stro ,0105 dl xo entre dentes:- ¡Bah, bahl. . . SI " tu eD Pll l ru ll" ,qua o dll mo ma lev e.

Volvendo e autro ladosúa testa solene,ml róu levanlarse,rodeado de plebeque espera ó verdugo,del rlndose menlres,do peu--, a cucañada fesla do s xueces.

Suspenso I atónelo,

non lexos move rsemlr6u de labregosun falo mlsérrime .De malas palacasmantldos, con lelle,mál; ben que non hornesfanlasmas parecen.De cale fozandona codia lerreslre,loupelras humanasque 1uran ' as seves ,o sangue das venasperdendo a lorrenles,traballan sin folgosun chau que no é del es.Traballan... I o fruloque Iras doce mesesde lo lla recollendos eidos que alenden,melá pró dominio,melá prós lebrelesdo fisco e da cur ia,lod ii'lo lo perden ,quedAndose ó cabode lanlos ri vesessin pan prós seus fi lia snin grau prá semenle.

A vltlma chega;Iqulzáls é ~n Imbécil,qulzála nac eu 1010,qulz áls é Inocenle!.. .Mlllor que malalo(que a morte é un bercodonde .o home, gran nono,descansa pra sempre),mlllor que malalotal vez convlilesemelelo no fondode calro paredes,ou, preso a onha ' argol <1que é lerra o suxele,mandalo abrir mon tese fu rar lune les,dlclndolle : " Sol ro,I raballa e mantente,i a lib ertA choraQue 11 non quix eches" .

Mais non; é prec iso

que morra o que peque .

i o criminal morre...

i o crime repélese.

Parvo a tal escándalo,

Dio s d ixo enl re denles:- SI che eslo é xustlcla,

que o demo me leve.

)'0 l\~v"'L l.Lc;;,~"

.?\- e. ~ 42-.._------

MIRANDO O CHAU

(1m'" r.Ión de Béranger)

Oobéu do atopalo51 o con lo non monle,porque el dall e poucoquedóu como a neve ,cos 01105 cravadosque espanlan e faren ,nun bullo que Inoro51 é de home ou de verme.Miróuno dispacloe viu que era un venlrecoas sedas vestidomá ls ricas de Orienle.Nun solio senladoque env idian os re ises,I en capa revollode lépedas peles,ce lbando saudabresarrolos de enchenle,da lerra, súa escrava,~eco ll e os presenles;e si hal. al gún loucoque, pro be ou rebelde,dilleiro non leilai a darllo se negue,o venlre que , mudo,falar sabe ás veces,COn só lo que d iga :"IPau lill a no herexe!" ,

Dios, non alopandocousa en qué enlrelerse,fa rt o de eslar solocavil ando semp reen forxar cadeas,traballos e pesles;a razón bu scandoI a causa en que pendeque lan p ouc as akn aspelas portas 11 0 enlren,do seu paradIsodelxando os verxeles,saléu de apaseocerta mañá cuente,do reu ma e da golapor esp arexerse.Como é xa velllñoi o coitado vesel ocant e a saúdemoi pouco valenle,can sóuso ós dous pasos;mals como all ar renles

lopase un asenlo,senlóuse, 1 alegre,por cima das . nubesasomando a fronlei a le rra buscandoco s 01105 celestes,- I Cll ril pel l ll l- dlxofaJando enl re denles- ;SI dou ccase mundo,qUII o domo me leve.