v.i lª-nin v. i. lª-nin - Marxists Internet Archive · Nh÷ng t¸c phÈm cña V.I. Lª-nin trong...

0

V« s¶n tÊt c¶ c¸c n−íc, ®oµn kÕt l¹i!

v.i lª-nin toµn tËp

39

v. i. lª-nin

Toµn tËp 39

Th¸ng S¸u - th¸ng Ch¹p 1919

Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia Hµ Néi - 2005

Nh÷ng t¸c phÈm cña V.I. Lª-nin trong tËp nµy in theo b¶n dÞch

cña Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ-néi

© Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, 1977

10102 _ 766 Л

014(01) _ 77 785 _ 77

Lêi nhµ xuÊt b¶n

Kh¼ng ®Þnh chñ nghÜa M¸c - Lª-nin vµ t− t−ëng Hå ChÝ Minh lµ nÒn t¶ng t− t−ëng vµ kim chØ nam hµnh ®éng lµ vÊn ®Ò cã tÝnh nguyªn t¾c ®èi víi çch m¹ng ViÖt Nam; lµ b−íc ph¸t triÓn vÒ nhËn thøc vµ t− duy lý luËn cña §¶ng ta trong c«ng cuéc ®æi míi, quyÕt t©m x©y dùng ®Êt n−íc theo con ®−êng x· héi chñ nghÜa.

Nh÷ng thµnh tùu mäi mÆt do c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n−íc mang l¹i trong nh÷ng n¨m qua thËt ®¸ng tr©n träng vµ khÝch lÖ, ®ång thêi ®ßi hái toµn §¶ng, toµn d©n ph¶i tiÕp tôc nghiªn cøu, ph¸t triÓn lý luËn çch m¹ng khoa häc cña chñ nghÜa M¸c - Lª-nin ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò thùc tiÔn ®ang ®Æt ra trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n−íc trong giai ®o¹n hiÖn nay.

Víi tinh thÇn ®ã, viÖc t×m hiÓu, nghiªn cøu cã hÖ thèng vµ vËn dông s¸ng t¹o nh÷ng t− t−ëng, nh÷ng tinh hoa cña chñ nghÜa M¸c - Lª-nin lµ v« cïng quan träng vµ cÊp thiÕt ®èi víi chóng ta hiÖn nay.

§¸p øng nhu cÇu häc tËp, nghiªn cøu lý luËn cña ®«ng ®¶o b¹n ®äc, ®Æc biÖt lµ cña çc nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, çc nhµ khoa häc, çc nhµ nghiªn cøu, gi¶ng viªn vµ sinh viªn çc tr−êng ®¹i häc, nh©n dÞp kû niÖm 135 n¨m ngµy sinh cña Vla®imia IlÝch Lª-nin (22-4-1870 - 22-4-2005), Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia xuÊt b¶n Bé s¸ch quý V. I. Lª-nin - Toµn tËp gåm 55 tËp vµ 2 tËp Tra cøu.

Bé s¸ch V. I. Lª-nin - Toµn tËp ra m¾t b¹n ®äc lÇn nµy ®−îc xuÊt b¶n theo ®óng nguyªn b¶n cña Bé V. I. Lª-nin -

Toµn tËp, tiÕng ViÖt, do Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ Néi, hîp t¸c víi Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, xuÊt b¶n vµo nh÷ng n¨m 70-80 thÕ kû XX.

* * *

TËp 39 cña Bé s¸ch V. I. Lªnin - Toµn tËp gåm nh÷ng t¸c phÈm cña V. I. Lªnin viÕt tõ cuèi th¸ng 6 ®Õn th¸ng 12-1919, mét trong nh÷ng thêi kú nghiªm träng nhÊt cña Nhµ n−íc x«-viÕt tr−íc n¹n thï trong giÆc ngoµi. Nh÷ng t¸c phÈm in trong tËp nµy ph¶n ¸nh nhiÒu ho¹t ®éng cña V. I. Lªnin trong viÖc tæ chøc phßng thñ ®Êt n−íc, l·nh ®¹o §¶ng vµ Nhµ n−íc x«-viÕt, t¨ng c−êng cñng cè chÝnh quyÒn, gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n to lín vÒ l−¬ng thùc, nhiªn liÖu..., tõng b−íc ®−a n−íc Nga x«-viÕt v−ît qua nh÷ng khã kh¨n, thö th¸ch to lín.

Néi dung nh÷ng t¸c phÈm chÝnh trong tËp nµy ®−îc ph©n tÝch kh¸ toµn diÖn trong phÇn Lêi tùa in ë ®Çu s¸ch, do ViÖn Nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin (Liªn X«) viÕt cho lÇn xuÊt b¶n b»ng tiÕng ViÖt.

PhÇn Phô lôc vµ çc B¶n chØ dÉn (víi nh÷ng sè trang t−¬ng øng cña phÇn néi dung trong tËp) ë cuèi s¸ch ®−îc tr×nh bµy hÕt søc khoa häc vµ chuÈn x¸c; ®©y lµ phÇn tra cøu rÊt bæ Ých, gãp phÇn lµm s¸ng tá nhiÒu vÊn ®Ò trong néi dung t¸c phÈm, gióp b¹n ®äc hiÓu s©u s¾c h¬n t− t−ëng cña V. I. Lª-nin.

Chó thÝch cuèi trang b»ng dÊu (*) lµ cña V. I. Lª-nin; Chó thÝch b»ng ch÷ sè ArËp (1)) lµ cña ViÖn Nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn X« (tr−íc ®©y).

Hy väng Bé s¸ch sÏ lµ tµi liÖu nghiªn cøu vµ tham kh¶o bæ Ých cho b¹n ®äc.

Th¸ng 10 n¨m 2005 Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia

VII

Lêi tùa

TËp 39 trong V. I. Lª-nin Toµn tËp gåm nh÷ng t¸c phÈm viÕt tõ 28 th¸ng S¸u ®Õn 15 th¸ng Ch¹p 1919. §ã lµ mét trong nh÷ng thêi kú nghiªm träng nhÊt ®èi víi Nhµ n−íc x«-viÕt, khi mµ cuéc ®Êu tranh chèng thï trong giÆc ngoµi mang mét tÝnh chÊt ®Æc biÖt gay g¾t.

Mïa hÌ n¨m 1919, çc giíi cÇm quyÒn ë Mü, Anh, Ph¸p vµ çc n−íc kh¸c cña khèi §ång minh l¹i më mét cuéc tÊn c«ng qu©n sù míi chèng n−íc Nga x«-viÕt. Lóc nµy, bän ®Õ quèc tr«ng chê chñ yÕu vµo qu©n ®éi cña §ª-ni-kin. Cïng víi bän nµy tÊt ph¶i næi dËy nh÷ng ®éi qu©n cña C«n-ts¾c ch−a bÞ ®¸nh tan, qu©n ®éi cña Min-le, çc ®éi qu©n cña bän t− s¶n - ®Þa chñ Ba-lan vµ cña I-u-®ª-nÝch. Çc chÝnh phñ çc n−íc ®Õ quèc còng m−u toan l«i kÐo vµo cuéc ®Êu tranh chèng n−íc Nga x«-viÕt c¶ nh÷ng nhµ n−íc t− s¶n nhá l©n cËn. Tuy nhiªn, çc n−íc nµy, nh− V. I. Lª-nin ®· nhËn xÐt, ®Òu "gi÷ th¸i ®é trung lËp h÷u nghÞ víi chóng ta, chèng l¹i çc n−íc khèi §ång minh hïng m¹nh trªn toµn thÕ giíi, v× çc n−íc khèi §ång minh lµ bän ¨n c−íp muèn ¸p bøc hä" (tËp nµy, tr. 448).

Dùa vµo sù gióp ®ì cña Mü, Anh, Ph¸p, trong mét thêi gian ng¾n §ª-ni-kin ®· tËp hîp vµ vò trang mét ®¹o qu©n lín vµ b¾t ®Çu tÊn c«ng ë kh¾p mÆt trËn phÝa Nam. Bän b¹ch vÖ vµ bän can thiÖp ®−îc bän cu-l¾c, tøc lµ çc tÇng líp C«-d¾c kh¸ gi¶ vïng s«ng §«n vµ vïng Cu-ban, ñng hé. §ª-ni-kin còng dùa vµo bän d©n chñ - lËp hiÕn, bän men-sª-vÝch, bän x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng, bän d©n téc chñ nghÜa t− s¶n, vµo tÊt c¶

Lêi tùa

VIII

nh÷ng kÎ chèng l¹i ChÝnh quyÒn x«-viÕt. Qu©n ®éi cña §ª-ni-kin nhanh chãng tiÕn s©u vµo ®Êt n−íc. §Õn nöa ®Çu th¸ng M−êi, chóng ®· chiÕm ®−îc mét phÇn quan träng l·nh thæ U-cra-i-na, chiÕm çc thµnh phè Cuèc-xc¬ vµ ¤-ri-«n, t¹o ra mét thÕ uy hiÕp trùc tiÕp ®èi víi Tu-la vµ thñ ®« cña Nhµ n−íc x«-viÕt: M¸t-xc¬-va. §ång thêi, qu©n ®éi cña I-u-®ª-nÝch b¾t ®Çu uy hiÕp Pª-t¬-r«-gr¸t. T×nh h×nh thùc lµ cùc kú nguy hiÓm ®èi víi n−íc Nga x«-viÕt.

Nh©n d©n x«-viÕt ph¶i ®Èy lïi cuéc tiÕn c«ng m·nh liÖt cña kÎ ®Þch trong hoµn c¶nh cã nh÷ng khã kh¨n rÊt lín vÒ kinh tÕ. MiÒn trung n−íc Nga bÞ c¾t rêi khái çc c¨n cø nguyªn liÖu vµ l−¬ng thùc chñ yÕu, t×nh tr¹ng giao th«ng bÞ rèi lo¹n, n¹n thiÕu nhiªn liÖu, thiÕu l−¬ng thùc, çc dÞch bÖnh hoµnh hµnh trong kh¾p n−íc.

Nh÷ng t¸c phÈm in trong tËp 39 ph¶n ¸nh ho¹t ®éng vÒ nhiÒu mÆt kh¸c nhau cña V. I. Lª-nin trong viÖc tæ chøc phßng thñ ®Êt n−íc, l·nh ®¹o ®¶ng vµ Nhµ n−íc x«-viÕt. Nh÷ng t¸c phÈm Êy lµ sù tiÕp tôc ph¸t triÓn h¬n n÷a chñ nghÜa M¸c trong nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö míi.

Trong tËp nµy cã bøc th− cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga göi çc tæ chøc ®¶ng do Lª-nin viÕt: "TÊt c¶ mäi ng−êi h·y ®Êu tranh chèng §ª-ni-kin!"; ®ã lµ mét c−¬ng lÜnh ®éng viªn søc ng−êi, søc cña vµo viÖc ®Ëp tan cuéc tiÕn c«ng míi cña bän ®Õ quèc. Ban chÊp hµnh trung −¬ng yªu cÇu toµn thÓ nh©n d©n lao ®éng tËp trung ®Õn møc tèi ®a nh÷ng cè g¾ng vµ sù ch¨m lo cña m×nh vµo nh÷ng nhu cÇu trùc tiÕp cña chiÕn tranh, chØ ra sù cÇn thiÕt ph¶i rót gän biªn chÕ vµ t¹m thêi ®ãng cöa çc c¬ quan kh«ng phôc vô quèc phßng, ph¶i ®−a vµo Hång qu©n nh÷ng çn bé ®¶ng vµ nhµ n−íc −u tó, cã kinh nghiÖm nhÊt. Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng nhÊn m¹nh sù cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh c«ng t¸c gi¸o dôc - chÝnh trÞ trong quÇn chóng, v¹ch râ sù thËt vÒ C«n-ts¾c vµ §ª-ni-kin. Bøc th− ®· nªu ý nghÜa lín lao cña viÖc x©y dùng mét hËu ph−¬ng v÷ng ch¾c, coi ®ã lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn quan träng nhÊt

Lêi tùa

IX

®Ó chiÕn th¾ng kÎ thï, vµ rÊt coi träng viÖc tæ chøc c«ng t¸c theo kiÓu çch m¹ng.

ChiÕm mét vÞ trÝ quan träng trong tËp nµy lµ çc b¸o ço vµ diÔn v¨n cña Lª-nin, nh÷ng lêi kªu gäi vµ bøc th− Ng−êi göi cho qu¶ng ®¹i quÇn chóng lao ®éng. Trong çc bµi ®ã Lª-nin kªu gäi c«ng nh©n vµ n«ng d©n h·y kiªn c−êng, hy sinh, anh dòng. Ng−êi ®· chøng minh mét çch nång nhiÖt r»ng th¾ng lîi cuèi cïng ch¾c ch¾n sÏ thuéc vÒ nh©n d©n x«-viÕt. Ng−êi nãi: "Mét khi quÇn chóng lao ®éng bÞ ¸p bøc ®· thùc sù tham gia mét cuéc chiÕn tranh çch m¹ng vµ quan t©m ®Õn nã, mét khi cuéc chiÕn tranh nµy lµm cho hä nhËn thøc râ lµ hä ®Êu tranh chèng bän bãc lét, th× cuéc chiÕn tranh çch m¹ng ®ã sÏ kÝch thÝch tÝnh tÝch cùc vµ t¹o ra tµi n¨ng lµm nªn nh÷ng chuyÖn diÖu kú" (tr. 362 - 363). Lª-nin chØ ra r»ng chÕ ®é x«-viÕt ®· t¹o ra mét kh¶ n¨ng ch−a tõng cã cho phÐp ®éng viªn ®−îc tÊt c¶ çc nguån lùc l−îng kinh tÕ vµ tinh thÇn. Ng−êi v¹ch râ r»ng trong chiÕn tranh n−íc nµo cã nhiÒu dù tr÷ h¬n, cã nhiÒu nguån lùc l−îng h¬n, quÇn chóng nh©n d©n kiªn c−êng h¬n, th× n−íc ®ã sÏ chiÕn th¾ng.

Nh÷ng bµi ph¸t biÓu cña Lª-nin ®· vò trang cho quÇn chóng sù hiÓu biÕt vÒ nh÷ng nhiÖm vô ®ang ®Æt ra tr−íc ®Êt n−íc, vÒ ®−êng lèi chÝnh s¸ch cña §¶ng céng s¶n vµ ChÝnh phñ x«-viÕt. "Nguyªn nh©n nh÷ng th¾ng lîi cña chóng ta - Lª-nin viÕt - lµ ë chç ®¶ng ta vµ ChÝnh quyÒn x«-viÕt ®· trùc tiÕp chØ ra cho quÇn chóng lao ®éng thÊy hÕt mäi khã kh¨n tr−íc m¾t vµ nhiÖm vô tr−íc m¾t; ®· biÕt gi¶i thÝch cho quÇn chóng hiÓu v× sao lóc nµy ph¶i dån hÕt søc cè g¾ng vµo mÆt nµy, lóc kh¸c l¹i ph¶i dån hÕt søc cè g¾ng vµo mÆt kia cña c«ng t¸c x«-viÕt; ®· biÕt ph¸t huy nghÞ lùc, tinh thÇn anh dòng vµ nhiÖt t×nh cña quÇn chóng, tËp trung søc cè g¾ng çch m¹ng cao ®é vµo nhiÖm vô tr−íc m¾t, quan träng nhÊt" (tr. 346). Trong "Th− göi c«ng nh©n vµ n«ng d©n vÒ viÖc chiÕn th¾ng C«n-ts¾c", Lª-nin ®· nªu ra nh÷ng nhiÖm vô c¬ b¶n trong sù nghiÖp cñng cè kh¶ n¨ng quèc phßng cña n−íc Céng hßa x«-viÕt, do kinh nghiÖm cña cuéc ®Êu tranh

Lêi tùa

X

th¾ng lîi chèng C«n-ts¾c ®Ò ra. Cñng cè Hång qu©n, tæ chøc viÖc cung cÊp lóa m×, vò khÝ, qu©n trang qu©n dông, thi hµnh mét trËt tù çch m¹ng nghiªm ngÆt nhÊt, biÕt ®¸nh gi¸ çc ®¶ng ph¸i chÝnh trÞ dùa vµo viÖc lµm cña hä chø kh«ng dùa vµo lêi nãi cña hä, cñng cè khèi liªn minh gi÷a giai cÊp c«ng nh©n vµ n«ng d©n lao ®éng, - ®ã lµ nh÷ng bµi häc, nh− Lª-nin ®· chØ râ, mµ c«ng nh©n vµ n«ng d©n ph¶i rót ra ®−îc ®Ó khái l¹i r¬i vµo nh÷ng tai häa cña mét vô C«n-ts¾c míi.

QuÇn chóng lao ®éng trong nh÷ng ngµy sãng giã Êy l¹i cµng ®oµn kÕt chÆt chÏ h¬n n÷a xung quanh §¶ng céng s¶n. BiÓu hiÖn râ rµng cña lßng tin cña hä ®èi víi ®¶ng lµ c«ng nh©n vµ n«ng d©n ®· gia nhËp hµng lo¹t vµo hµng ngò cña ®¶ng. TÝnh ®Õn nguyÖn väng cña quÇn chóng lao ®éng thiÕt tha muèn gia nhËp ®¶ng, phiªn häp toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ngµy 26 th¸ng ChÝn 1919 ®· th«ng qua nghÞ quyÕt vÒ viÖc tiÕn hµnh tuÇn lÔ ®¶ng. Khi kªu gäi ®øng vµo hµng ngò cña ®¶ng, ®¶ng c«ng khai nãi râ r»ng ®¶ng kªu gäi tham gia c«ng t¸c khã kh¨n x©y dùng nhµ n−íc, ®Êu tranh víi kÎ thï, lao ®éng quªn m×nh. Trong thêi gian tiÕn hµnh tuÇn lÔ ®¶ng, cã trªn 200 ngh×n ng−êi ®−îc kÕt n¹p vµo hµng ngò cña ®¶ng. Thµnh phÇn v« s¶n ë trong ®¶ng t¨ng lªn kh¸ nhiÒu, kh¶ n¨ng chiÕn ®Êu cña ®¶ng ®−îc n©ng cao, mèi liªn hÖ gi÷a ®¶ng víi qu¶ng ®¹i quÇn chóng ®−îc më réng vµ cñng cè. Lª-nin coi nh÷ng kÕt qu¶ cña tuÇn lÔ ®¶ng lµ mét thµnh tÝch xuÊt s¾c cña §¶ng céng s¶n vµ ChÝnh quyÒn x«-viÕt.

Trong thêi gian ®Êu tranh chèng §ª-ni-kin, sù gia nhËp å ¹t cña nh÷ng lùc l−îng v« s¶n míi vµo Hång qu©n cã mét ý nghÜa to lín. §¶ng céng s¶n ®· ph¸i ra çc mÆt trËn cña cuéc néi chiÕn nh÷ng ®éi qu©n c«ng nh©n ®«ng ®¶o, gåm phÇn lín lµ ®¶ng viªn céng s¶n vµ ®oµn viªn thanh niªn céng s¶n. §ã lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh ®· lµm cho Hång qu©n ®−îc cñng cè v÷ng m¹nh vµ giµnh ®−îc th¾ng lîi. Lª-nin nhÊn m¹nh r»ng nh÷ng c«ng nh©n tiªn tiÕn ®· gia nhËp çc ®¬n vÞ Hång qu©n - mµ thµnh phÇn chñ yÕu lµ n«ng d©n - sÏ trë thµnh

Lêi tùa

XI

h¹t nh©n v÷ng ch¾c cña ®¶ng vµ cña giai cÊp v« s¶n, sÏ gióp cho viÖc triÓn khai mét c«ng t¸c gi¸o dôc - chÝnh trÞ réng r·i.

QuÇn chóng lao ®éng ®· tá râ lßng dòng c¶m vµ tinh thÇn hy sinh quªn m×nh tuyÖt vêi trong cuéc ®Êu tranh ®Ó b¶o vÖ nh÷ng thµnh qu¶ cña çch m¹ng x· héi chñ nghÜa ë tiÒn tuyÕn còng nh− ë hËu ph−¬ng. Kh¾p n−íc ®· ph¸t triÓn mét cao trµo lao ®éng cña quÇn chóng mµ biÓu hiÖn s¸ng ngêi lµ nh÷ng ngµy thø b¶y céng s¶n. Lª-nin nªu râ r»ng tinh thÇn anh dòng trong lao ®éng ®¸ng chó ý ch¼ng kÐm g× tinh thÇn anh dòng ngoµi mÆt trËn.

TËp nµy cã in t¸c phÈm xuÊt s¾c cña Lª-nin "S¸ng kiÕn vÜ ®¹i", trong ®ã Ng−êi ph©n tÝch mét çch toµn diÖn ý nghÜa cña nh÷ng ngµy thø b¶y céng s¶n, tæng kÕt kinh nghiÖm cña quÇn chóng ®· b¾t ®Çu c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi. Khi ®¸nh gi¸ ý nghÜa lín lao cña nh÷ng ngµy thø b¶y céng s¶n, Lª-nin nªu râ r»ng nh÷ng ngµy thø b¶y céng s¶n ®¸nh dÊu b−íc më ®Çu cña mét sù chuyÓn biÕn c¨n b¶n trong ý thøc cña con ng−êi, mét sù chuyÓn biÕn khã kh¨n h¬n, träng ®¹i h¬n, quyÕt ®Þnh h¬n so víi viÖc lËt ®æ giai cÊp t− s¶n, "v× ®ã lµ mét th¾ng lîi ®èi víi bÖnh thñ cùu cña chóng ta, ®èi víi t×nh tr¹ng l¬i láng cña chóng ta, ®èi víi bÖnh Ých kû tiÓu t− s¶n cña chóng ta, ®èi víi nh÷ng tËp qu¸n mµ chñ nghÜa t− b¶n tÖ h¹i ®· ®Ó l¹i cho c«ng nh©n vµ n«ng d©n" (tr. 5).

Lª-nin cho r»ng ý nghÜa lÞch sö cña nh÷ng ngµy thø b¶y céng s¶n lµ ë th¸i ®é céng s¶n chñ nghÜa cña ng−êi c«ng nh©n ®èi víi lao ®éng, lµ ë viÖc hä chuyÓn sang ¸p dông kû luËt míi. Lª-nin ®· chØ ra r»ng tæ chøc lao ®éng x· héi d−íi chÕ ®é phong kiÕn dùa vµo kû luËt roi vät. Tæ chøc lao ®éng x· héi d−íi chÕ ®é t− b¶n chñ nghÜa dùa vµo kû luËt cña n¹n ®ãi. Tæ chøc lao ®éng x· héi d−íi chÕ ®é céng s¶n chñ nghÜa th× dùa - víi mét møc ®é ngµy cµng t¨ng - vµo kû luËt tù nguyÖn vµ tù gi¸c cña chÝnh b¶n th©n nh÷ng ng−êi lao ®éng ®· ®¸nh ®æ ¸ch cña ®Þa chñ còng nh− cña t− b¶n.

Çch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi vÜ ®¹i ®· t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò kinh tÕ vµ chÝnh trÞ cho th¸i ®é tù gi¸c ®èi víi

Lêi tùa

XII

lao ®éng, cho sù ph¸t huy tÝnh tÝch cùc lao ®éng cña quÇn chóng. Nh÷ng ngµy thø b¶y céng s¶n lµ sù biÓu hiÖn cña nhiÖt t×nh lao ®éng, lµ s¸ng kiÕn s¸ng t¹o vÜ ®¹i cña quÇn chóng ®· ®−îc gi¶i phãng khái g«ng cïm cña chñ nghÜa t− b¶n. Lª-nin coi nh÷ng ngµy thø b¶y céng s¶n lµ b−íc më ®Çu thùc sù cña chñ nghÜa céng s¶n. Ng−êi viÕt: "Chñ nghÜa céng s¶n b¾t ®Çu ë n¬i nµo mµ nh÷ng c«ng nh©n b×nh th−êng tá ra quan t©m - víi mét tinh thÇn hy sinh quªn m×nh, kh«ng ng¹i c«ng viÖc nÆng nhäc - ®Õn viÖc n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, gi÷ g×n tõng pót lóa m×, than ®¸, s¾t vµ çc s¶n phÈm kh¸c lµ nh÷ng thø kh«ng vµo tay b¶n th©n nh÷ng ng−êi lao ®éng, kh«ng vµo tay nh÷ng "bµ con th©n thuéc" cña hä, mµ vµo tay "bµ con xa" cña hä, tøc lµ vµo tay toµn thÓ x· héi" (tr. 25 - 26).

Lª-nin cho r»ng ý nghÜa ®Æc biÖt cña nh÷ng ngµy thø b¶y céng s¶n lµ ë chç c«ng nh©n tham gia phong trµo nµy ®· n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng mét çch ®¸ng kÓ. Trong t¸c phÈm "S¸ng kiÕn vÜ ®¹i", Lª-nin ®· chØ râ vai trß c¶i t¹o lín lao cña viÖc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, coi ®ã lµ çi chñ yÕu nhÊt, c¬ b¶n nhÊt cho sù th¾ng lîi cña chÕ ®é x· héi míi. Mçi h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi ®Òu t¹o ra mét tr×nh ®é cao h¬n vÒ lùc l−îng s¶n xuÊt, vÒ n¨ng suÊt lao ®éng, so víi h×nh th¸i tr−íc nã. Lª-nin viÕt: "Chñ nghÜa t− b¶n ®· t¹o ra mét n¨ng suÊt lao ®éng ch−a tõng thÊy d−íi chÕ ®é n«ng n«. Chñ nghÜa t− b¶n cã thÓ bÞ ®¸nh b¹i h¼n, vµ sÏ bÞ ®¸nh b¹i h¼n, v× chñ nghÜa x· héi t¹o ra mét n¨ng suÊt lao ®éng míi, cao h¬n nhiÒu" (tr. 25).

Lª-nin chØ ra ý nghÜa lín lao cña nh÷ng ngµy thø b¶y céng s¶n trong viÖc ®Êu tranh chèng n¹n ®ãi, kh¾c phôc t×nh tr¹ng kinh tÕ rèi lo¹n, chi viÖn cho tiÒn tuyÕn, t¨ng c−êng çc mèi liªn hÖ cña giai cÊp c«ng nh©n víi n«ng d©n, trong viÖc cñng cè sù thèng nhÊt cña ®¶ng vµ lµm trong s¹ch hµng ngò ®¶ng. Ng−êi viÕt r»ng kh«ng çi g× gióp chóng ta n©ng cao uy tÝn cña §¶ng céng s¶n, n©ng cao ®−îc sù t«n träng cña nh÷ng ng−êi c«ng nh©n ngoµi ®¶ng vµ cña ®¶ng viªn ®èi víi ®¶ng b»ng nh÷ng ngµy thø b¶y céng s¶n, khi mµ çc ngµy nµy th«i kh«ng cßn lµ nh÷ng hiÖn t−îng

Lêi tùa

XIII

ç biÖt hiÕm hoi, khi mµ c«ng nh©n ngoµi ®¶ng thùc sù thÊy r»ng ®¶ng viªn §¶ng céng s¶n ®¶m nhËn nh÷ng nghÜa vô cao h¬n so víi ng−êi ngoµi ®¶ng vµ nh÷ng ng−êi céng s¶n kÕt n¹p ®¶ng viªn míi kh«ng ph¶i lµ ®Ó cho hä lîi dông nh÷ng çi lîi do ®Þa vÞ cña mét ®¶ng cÇm quyÒn ®−a l¹i.

Lª-nin cho r»ng viÖc tæ chøc vµ ph¸t triÓn réng r·i phong trµo ngµy thø b¶y céng s¶n cã mét ý nghÜa lín lao, Ng−êi ®· thÊy tr−íc sù ph¸t triÓn sau nµy cña s¸ng kiÕn vÜ ®¹i Êy, sù xuÊt hiÖn ngµy cµng nhiÒu h×nh thøc míi thÓ hiÖn tÝnh tÝch cùc lao ®éng cña quÇn chóng. §ßi hái mäi ng−êi ph¶i chó ý ®Õn nh÷ng mÇm non ®Çu tiªn cña chñ nghÜa céng s¶n, Ng−êi viÕt r»ng viÖc ch¨m sãc çc mÇm non Êy lµ nghÜa vô chung vµ lµ nghÜa vô tr−íc nhÊt cña tÊt c¶ mäi ng−êi.

Trong thêi kú Êy, mét thêi kú khã kh¨n ®èi víi ®Êt n−íc x«-viÕt, Lª-nin còng vÉn lu«n lu«n chó ý rÊt nhiÒu ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn, ph¸t triÓn häc thuyÕt m¸c-xÝt vÒ ®Êu tranh giai cÊp, vÒ nhµ n−íc, vÒ chuyªn chÝnh v« s¶n. Lª-nin chØ râ r»ng sau khi giai cÊp c«ng nh©n giµnh ®−îc chÝnh quyÒn vµ thiÕt lËp chuyªn chÝnh v« s¶n, ®Êu tranh giai cÊp kh«ng chÊm døt mµ diÔn ra d−íi nh÷ng h×nh thøc kh¸c. NhiÖm vô, h×nh thøc vµ tÝnh chÊt cña ®Êu tranh giai cÊp së dÜ thay ®æi tr−íc hÕt lµ v× sau khi çch m¹ng x· héi chñ nghÜa giµnh ®−îc th¾ng lîi th× giai cÊp v« s¶n ®· trë thµnh giai cÊp thèng trÞ. D−íi chñ nghÜa t− b¶n, giai cÊp c«ng nh©n ®Êu tranh ®Ó gi¶i phãng m×nh vÒ ph−¬ng diÖn kinh tÕ vµ chÝnh trÞ, sau th¾ng lîi cña çch m¹ng x· héi chñ nghÜa th× hä ®Êu tranh ®Ó gi÷ chÝnh quyÒn ®· giµnh ®−îc, ®Ëp tan sù kh¸ng cù cña giai cÊp t− s¶n, b¶o ®¶m th¾ng lîi cña chñ nghÜa x· héi. §ã lµ nh÷ng nhiÖm vô ®Æc biÖt cña ®Êu tranh giai cÊp mµ tr−íc kia giai cÊp v« s¶n ®· kh«ng ®Ò ra vµ còng kh«ng thÓ ®Ò ra ®−îc.

Trong t¸c phÈm "Bµn vÒ chuyªn chÝnh v« s¶n", Lª-nin ®· nªu ra n¨m h×nh thøc míi, c¬ b¶n cña ®Êu tranh giai cÊp cña giai cÊp v« s¶n: trÊn ¸p sù kh¸ng cù cña bän bãc lét; néi chiÕn; "trung lËp hãa" giai cÊp tiÓu t− s¶n, ®Æc biÖt lµ n«ng d©n, thiÕt lËp

Lêi tùa

XIV

khèi liªn minh c«ng n«ng víi ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o vai trß l·nh ®¹o cña giai cÊp v« s¶n; "sö dông" giai cÊp t− s¶n, l«i cuèn çc chuyªn gia t− s¶n vµo c«ng cuéc x©y dùng x· héi míi; gi¸o dôc tinh thÇn kû luËt míi.

Sau khi thiÕt lËp chuyªn chÝnh v« s¶n, giai cÊp c«ng nh©n ph¶i ®Ëp tan sù kh¸ng cù cña çc giai cÊp ®· bÞ lËt ®æ. B»ng çch tæ chøc çc vô ©m m−u, ph¸ ho¹i ngÇm, b»ng çch t¸c ®éng vµo giai cÊp tiÓu t− s¶n, b»ng çch g©y ra néi chiÕn, giai cÊp t− s¶n ra søc t×m çch phôc håi chñ nghÜa t− b¶n. Ph−¬ng tiÖn vµ h×nh thøc kh¸ng cù cña bän bãc lét kh«ng ph¶i ®©u ®©u vµ khi nµo còng gièng nhau. Nh÷ng ph−¬ng tiÖn vµ h×nh thøc Êy tïy thuéc vµo quan hÖ so s¸nh lùc l−îng giai cÊp trong n−íc vµ trªn vò ®µi quèc tÕ. ë n−íc Nga, n−íc ®Çu tiªn më ra con ®−êng ®i tíi chñ nghÜa x· héi, khi mµ trong ph¹m vi quèc tÕ giai cÊp t− s¶n cßn m¹nh h¬n giai cÊp v« s¶n, th× sù kh¸ng cù cña bän bãc lét lµ ®Æc biÖt khèc liÖt. Lª-nin viÕt: "N−íc Nga lµ n−íc ®Çu tiªn ®· ®−îc lÞch sö giao phã cho sø mÖnh tiªn phong trong cuéc çch m¹ng x· héi chñ nghÜa, vµ chÝnh v× vËy mµ chóng ta ®· ph¶i tr¶i qua biÕt bao cuéc ®Êu tranh vµ chÞu ®ùng biÕt bao ®au khæ" (tr. 158). Bän ®Õ quèc çc n−íc t− s¶n hiÓu r»ng n−íc Nga ®· gi¸ng mét ®ßn kh«ng nh÷ng vµo giai cÊp t− s¶n Nga mµ vµo c¶ toµn bé chñ nghÜa t− b¶n thÕ giíi. V× vËy, chóng dèc hÕt søc lùc cña chóng ra ®Ó ñng hé giai cÊp t− s¶n Nga, lµ giai cÊp m−u toan lËt ®æ ChÝnh quyÒn x«-viÕt b»ng con ®−êng néi chiÕn ®Ém m¸u. Tr−íc sù chèng ®èi b»ng lùc l−îng vò trang cña giai cÊp t− s¶n, giai cÊp v« s¶n buéc ph¶i thi hµnh nh÷ng biÖn ph¸p thÝch øng.

Lª-nin chØ ra r»ng sau ngµy 7 th¸ng M−êi mét 1917, ChÝnh phñ x«-viÕt kh«ng ®ãng cöa çc b¸o chÝ t− s¶n, thËm chÝ tr¶ l¹i tù do kh«ng nh÷ng cho çc bé tr−ëng cña Kª-ren-xki mµ c¶ cho Cra-xnèp lµ kÎ ®· ®¸nh l¹i n−íc Nga x«-viÕt, vµ chØ sau khi "bän t− b¶n b¾t ®Çu ph¶n kh¸ng l¹i, chóng t«i míi chñ tr−¬ng ®Ëp tan sù ph¶n kh¸ng cña chóng mét çch cã hÖ thèng, thËm chÝ chóng t«i dïng c¶ biÖn ph¸p khñng bè n÷a"

Lêi tùa

XV

(tr. 132). Nguyªn nh©n lµm cho cuéc ®Êu tranh giai cÊp ë Nga trë nªn gay g¾t kh«ng ph¶i lµ do giai cÊp c«ng nh©n cã xu h−íng muèn dïng b¹o lùc, mµ lµ do giai cÊp t− s¶n ph¶n kh¸ng l¹i mét çch khèc liÖt.

Nh÷ng kÎ thï cña giai cÊp c«ng nh©n, bän b¶o vÖ chñ nghÜa t− b¶n vµ bän xÐt l¹i häc thuyÕt M¸c thuéc ®ñ mäi mµu s¾c, khi xuyªn t¹c thùc chÊt cña chuyªn chÝnh v« s¶n, ®· cho r»ng thùc chÊt cña chuyªn chÝnh v« s¶n chung quy l¹i chØ lµ b¹o lùc mµ th«i. Lª-nin ®· nhiÒu lÇn chØ ra r»ng thùc chÊt cña chuyªn chÝnh v« s¶n kh«ng ph¶i chØ lµ b¹o lùc vµ còng kh«ng ph¶i chñ yÕu lµ b¹o lùc. §iÒu chñ yÕu trong nÒn chuyªn chÝnh cña giai cÊp c«ng nh©n lµ nh÷ng nhiÖm vô vµ chøc n¨ng cã tÝnh chÊt s¸ng t¹o cña nÒn chuyªn chÝnh ®ã, lµ ë chç "giai cÊp v« s¶n ®−a ra ®−îc vµ thùc hiÖn ®−îc kiÓu tæ chøc lao ®éng x· héi cao h¬n so víi chñ nghÜa t− b¶n. §Êy lµ thùc chÊt cña vÊn ®Ò. §Êy lµ nguån søc m¹nh, lµ ®iÒu b¶o ®¶m cho th¾ng lîi hoµn toµn vµ tÊt nhiªn cña chñ nghÜa céng s¶n" (tr. 16). Lª-nin nhÊn m¹nh r»ng ®Ó chiÕn th¾ng, giai cÊp v« s¶n ph¶i gi¶i quyÕt hai nhiÖm vô: mét lµ b»ng tinh thÇn anh dòng cña m×nh mµ l«i cuèn toµn thÓ quÇn chóng lao ®éng vµ bÞ bãc lét vµo viÖc lËt ®æ giai cÊp t− s¶n vµ ®Ëp tan mäi sù ph¶n kh¸ng cña chóng; hai lµ d¾t dÉn nh÷ng ng−êi lao ®éng ®i theo con ®−êng x©y dùng mét nÒn kinh tÕ míi, con ®−êng t¹o ra nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa vµ nh÷ng quan hÖ x· héi míi. Lª-nin nªu râ: "NhiÖm vô thø hai nµy khã h¬n nhiÖm vô thø nhÊt, v× tuyÖt nhiªn kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®−îc nhiÖm vô ®ã b»ng mét hµnh ®éng anh hïng nhÊt thêi; nhiÖm vô ®ã ®ßi hái ph¶i cã tinh thÇn dòng c¶m l©u dµi nhÊt, bÒn bØ nhÊt, khã kh¨n nhÊt cña c«ng t¸c quÇn chóng hµng ngµy. Nh−ng nhiÖm vô ®ã l¹i quan träng h¬n nhiÖm vô thø nhÊt v×, xÐt cho cïng, th× nguån lùc l−îng to lín nhÊt ®Ó chiÕn th¾ng giai cÊp t− s¶n vµ çi b¶o ®¶m duy nhÊt cho nh÷ng th¾ng lîi ®ã ®−îc bÒn v÷ng vµ kh«ng g× ph¸ vì næi, chØ cã thÓ lµ mét ph−¬ng thøc s¶n xuÊt x· héi míi, cao h¬n, chØ cã thÓ lµ viÖc ®em s¶n xuÊt lín x· héi chñ nghÜa thay thÕ cho s¶n xuÊt t− b¶n chñ nghÜa vµ tiÓu t− s¶n" (tr. 20 - 21).

Lêi tùa

XVI

Trong thêi kú nµy, Lª-nin ®· chó ý rÊt nhiÒu ®Õn vÊn ®Ò qu¸ ®é çch m¹ng tõ chñ nghÜa t− b¶n lªn chñ nghÜa x· héi, ®Õn viÖc ph©n tÝch çc quy luËt c¬ b¶n cña b−íc qu¸ ®é ®ã. Trong tËp nµy cã in t¸c phÈm "Kinh tÕ vµ chÝnh trÞ trong thêi ®¹i chuyªn chÝnh v« s¶n", viÕt vµo dÞp lÔ kû niÖm hai n¨m ngµy thµnh lËp ChÝnh quyÒn x«-viÕt. Nh÷ng luËn ®iÓm c¬ b¶n cña t¸c phÈm Êy cã mét ý nghÜa lý luËn vµ thùc tiÔn hÕt søc quan träng trong c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi. Trong t¸c phÈm nµy, Lª-nin tæng kÕt kinh nghiÖm cña nhµ n−íc x«-viÕt ®Çu tiªn trªn thÕ giíi, chØ râ ý nghÜa lÞch sö cña th¾ng lîi cña chuyªn chÝnh v« s¶n, x¸c ®Þnh vµ cô thÓ hãa chÝnh s¸ch cña giai cÊp c«ng nh©n trong sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi.

Trong khi ph©n tÝch kinh tÕ vµ c¬ cÊu giai cÊp cña x· héi trong thêi kú qu¸ ®é, Lª-nin chØ ra r»ng nh÷ng h×nh th¸i c¬ b¶n cña kinh tÕ x· héi trong thêi kú qu¸ ®é lµ chñ nghÜa x· héi, s¶n xuÊt hµng hãa nhá vµ chñ nghÜa t− b¶n. T−¬ng øng víi çc thµnh phÇn kinh tÕ c¬ b¶n Êy lµ nh÷ng lùc l−îng giai cÊp nhÊt ®Þnh: giai cÊp v« s¶n, giai cÊp tiÓu t− s¶n vµ giai cÊp t− s¶n. Lª-nin cho r»ng sù cã mÆt cña ba thµnh phÇn vµ ba giai cÊp c¬ b¶n Êy lµ tÊt yÕu ®èi víi thêi kú qu¸ ®é ë tÊt c¶ çc n−íc cã nÒn s¶n xuÊt t− b¶n chñ nghÜa t−¬ng ®èi ph¸t triÓn. Lª-nin nhÊn m¹nh r»ng mçi mét n−íc qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ®Òu sÏ cã nh÷ng ®iÓm ®Æc thï trong viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng nhiÖm vô cña c«ng cuéc c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa, nh−ng nh÷ng ®Æc ®iÓm Êy cã thÓ kh«ng ®ông g× ®Õn çi chñ yÕu nhÊt. ë n−íc Nga, nh− Ng−êi ®· viÕt, do cßn ë trong mét t×nh tr¹ng qu¸ l¹c hËu vµ giai cÊp tiÓu t− s¶n cßn qu¸ ®«ng nªn chuyªn chÝnh v« s¶n tÊt nhiªn ph¶i cã mét sè ®Æc ®iÓm kh¸c víi çc n−íc ph¸t triÓn. Nh−ng nh÷ng lùc l−îng c¬ b¶n vµ nh÷ng h×nh th¸i c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ x· héi ë ®©y còng gièng nh− ë bÊt kú mét n−íc t− b¶n chñ nghÜa nµo kh¸c. Nh÷ng kÕt luËn Êy - do Lª-nin rót ra trªn c¬ së ph©n tÝch nÒn kinh tÕ qu¸ ®é cña n−íc Nga x«-viÕt - ®· ®−îc kinh nghiÖm lÞch sö cña çc n−íc trong phe x· héi chñ nghÜa hoµn toµn chøng thùc. Trong nÒn kinh tÕ qu¸ ®é cña n−íc

Lêi tùa

XVII

x«-viÕt ®· cã nh÷ng yÕu tè c¶ cña chñ nghÜa t− b¶n lÉn cña chñ nghÜa x· héi. Trong tÊt c¶ çc lÜnh vùc cña ®êi sèng kinh tÕ ®· khai triÓn cuéc ®Êu tranh gi÷a mét bªn lµ chñ nghÜa x· héi ®· ra ®êi nh−ng cßn yÕu lóc buæi ®Çu vµ mét bªn lµ chñ nghÜa t− b¶n ®· bÞ ®¸nh b¹i nh−ng ch−a bÞ tiªu diÖt h¼n. NhiÖm vô c¬ b¶n cña chuyªn chÝnh v« s¶n lµ ë chç c¶i t¹o nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn thµnh nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa.

G¾n liÒn víi viÖc gi¶i quyÕt nhiÖm vô nµy lµ cuéc ®Êu tranh ®Ó c¶i t¹o n«ng nghiÖp theo chñ nghÜa x· héi. Kinh tÕ n«ng d©n, lóc Êy vÉn cßn ë trong t×nh tr¹ng s¶n xuÊt hµng hãa nhá, lµ c¬ së trªn ®ã hµng ngµy hµng giê ph¸t sinh ra chñ nghÜa t− b¶n. Lµ giai cÊp cña nh÷ng ng−êi së h÷u nhá, giai cÊp n«ng d©n ®øng ë vÞ trÝ trung gian gi÷a giai cÊp v« s¶n vµ giai cÊp t− s¶n vµ dao ®éng gi÷a hai giai cÊp nµy. CÇn ph¶i hoµn toµn vµ triÖt ®Ó t¸ch n«ng d©n lao ®éng ra khái giai cÊp t− s¶n, l«i cuèn hä vµo c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi. Giai cÊp c«ng nh©n - theo lêi Lª-nin - ph¶i t¸ch biÖt, ph©n râ ranh giíi gi÷a ng−êi n«ng d©n lao ®éng víi ng−êi n«ng d©n t− h÷u, gi÷a ng−êi n«ng d©n cÇn lao víi ng−êi n«ng d©n con bu«n, gi÷a ng−êi n«ng d©n lao ®éng víi ng−êi n«ng d©n ®Çu c¬. NhiÖm vô cña giai cÊp v« s¶n lµ l·nh ®¹o, lµ ®Êu tranh ®Ó giµnh ¶nh h−ëng ®èi víi n«ng d©n. DÉn d¾t nh÷ng ng−êi dao ®éng, nh÷ng ng−êi kh«ng v÷ng vµng ®i theo m×nh, ®ã lµ viÖc mµ giai cÊp c«ng nh©n ph¶i lµm. Lª-nin chØ ra r»ng ®ã còng lµ "®Êu tranh, nh−ng lµ mét lo¹i ®Êu tranh ®Æc biÖt, lµ sù kh¾c phôc mét sù ph¶n kh¸ng nµo ®ã, thËt ra hoµn toµn kh¸c h¼n vµ lµ sù kh¾c phôc thuéc mét lo¹i hoµn toµn kh¸c h¼n" (tr. 514). Nh÷ng biÖn ph¸p chñ yÕu ë ®©y lµ gi¸o dôc, thuyÕt phôc, huÊn luyÖn b»ng çch nªu g−¬ng.

Lª-nin nhÊn m¹nh r»ng giai cÊp c«ng nh©n cÇn ph¶i d×u d¾t n«ng d©n ®i theo con ®−êng x©y dùng chñ nghÜa x· héi, con ®−êng t¹o ra mét nÒn kinh tÕ tËp thÓ lín. §ång thêi Lª-nin nªu râ r»ng chØ cã lÊy thùc tÕ ®Ó chøng minh cho nh÷ng −u thÕ cña nÒn kinh tÕ lín so víi nÒn kinh tÕ nhá th× míi cã thÓ ®¶m b¶o thµnh c«ng ®−îc. Ng−êi ®ßi hái ph¶i phÊn ®Êu sao cho mäi c«ng x· vµ ¸c-

Lêi tùa

XVIII

ten n«ng nghiÖp håi bÊy giê "trë thµnh mét n¬i thËt sù truyÒn b¸ trong n«ng d©n nh÷ng t− t−ëng vµ quan ®iÓm céng s¶n chñ nghÜa, trë thµnh mét thÝ dô thùc tiÔn chøng tá cho hä thÊy r»ng, dï nã ®ang cßn ë trong tr¹ng th¸i ph«i thai non yÕu vµ nhá bÐ, nh−ng nã kh«ng ph¶i lµ mét çi mÇm non nh©n t¹o trång trong nhµ kÝnh, mµ nã lµ mét çi mÇm thËt sù cña chÕ ®é míi, chÕ ®é x· héi chñ nghÜa" (tr. 430 - 431).

Trong nhiÒu t¸c phÈm in trong tËp nµy, Lª-nin ph©n tÝch kü nh÷ng vÊn ®Ò cña häc thuyÕt M¸c vÒ nhµ n−íc, chØ râ thùc chÊt giai cÊp cña nã, ph¬i trÇn tÝnh chÊt ®èi lËp gi÷a d©n chñ x«-viÕt vµ d©n chñ t− s¶n. Lª-nin nhÊn m¹nh trong bµi gi¶ng "Bµn vÒ nhµ n−íc" r»ng vÞ tÊt ®· t×m ®−îc mét vÊn ®Ò nµo kh¸c ®· bÞ nh÷ng nhµ t− t−ëng cña çc giai cÊp bãc lét, nh÷ng ®¹i biÓu cña nÒn triÕt häc, x· héi häc, luËt häc t− s¶n lµm cho r¾c rèi nh− vÊn ®Ò nhµ n−íc. Së dÜ nh− vËy v× vÊn ®Ò nµy trùc tiÕp ®ông ch¹m ®Õn nh÷ng lîi Ých c¨n b¶n cña çc giai cÊp bãc lét. Ra søc duy tr× vÜnh viÔn nÒn thèng trÞ cña m×nh, giai cÊp t− s¶n che ®Ëy b¶n chÊt giai cÊp cña nhµ n−íc, miªu t¶ nã thµnh mét thø nhµ n−íc siªu giai cÊp, ®øng trªn x· héi. Lª-nin ®· chØ ra tÝnh chÊt nhÊt thêi cña nhµ n−íc t− b¶n chñ nghÜa trong lÞch sö vµ tÝnh tÊt yÕu cña viÖc thay thÕ nã b»ng nhµ n−íc v« s¶n. B»ng çch so s¸nh çc nhµ n−íc chiÕm h÷u n« lÖ, phong kiÕn vµ t− s¶n, Lª-nin chØ cho thÊy râ quy luËt chuyÓn tõ mét kiÓu nhµ n−íc nµy sang mét kiÓu nhµ n−íc kh¸c vµ nhÊn m¹nh r»ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn hiÖn t−îng Êy lµ sù thay ®æi ph−¬ng thøc s¶n xuÊt, thay ®æi c¬ cÊu giai cÊp cña x· héi.

Lª-nin bãc trÇn thùc chÊt cña nhµ n−íc t− b¶n, chØ râ r»ng ®ã lµ chuyªn chÝnh cña giai cÊp t− s¶n. Ng−êi v¹ch trÇn thùc chÊt cña nÒn d©n chñ t− s¶n, nªu râ r»ng chñ nghÜa t− b¶n chØ thay ®æi h×nh thøc bãc lét so víi chÕ ®é phong kiÕn vµ t¹o ra cho sù bãc lét mét mµn che ®Ëy ®Æc biÖt thuËn lîi, nh−ng kh«ng hÒ thay ®æi vµ kh«ng thÓ thay ®æi thùc chÊt cña sù bãc lét. Nh÷ng nhµ t− t−ëng cña giai cÊp t− s¶n vµ nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa h÷u khuynh ®· vµ ®ang miªu t¶ nÒn d©n chñ t− s¶n nh− lµ mét

Lêi tùa

XIX

nÒn d©n chñ "thuÇn tuý", "siªu giai cÊp". Lª-nin ®· chØ râ tÝnh chÊt h×nh thøc cña çc quyÒn tù do t− s¶n. QuyÒn phæ th«ng ®Çu phiÕu, nghÞ viÖn, - Lª-nin nãi, - ®ã chØ lµ h×nh thøc, nã kh«ng m¶y may lµm thay ®æi thùc chÊt vÊn ®Ò. Mµ thùc chÊt lµ ë chç chÝnh quyÒn vÉn n»m trong tay bän t− b¶n. VÒ ®iÓm nµy, Lª-nin viÕt r»ng "kh«ng ë ®©u quyÒn lùc cña t− b¶n, quyÒn lùc cña mét nhóm bän tû phó ®èi víi toµn thÓ x· héi l¹i biÓu hiÖn mét çch th« b¹o, b»ng sù mua chuéc tr¾ng trîn nh− ë Mü" (tr. 93).

Lª-nin nhÊn m¹nh r»ng chõng nµo trong x· héi cßn tån t¹i chÕ ®é t− h÷u, chÕ ®é ng−êi bãc lét ng−êi, th× kh«ng thÓ nãi ®Õn bÊt kú mét sù b×nh ®¼ng nµo c¶. Theo quan ®iÓm cña giai cÊp v« s¶n, - Ng−êi viÕt, - vÊn ®Ò chØ ®Æt ra nh− thÕ nµy: "tù do tho¸t khái sù ¸p bøc cña giai cÊp nµo? b×nh ®¼ng cña giai cÊp nµo víi giai cÊp nµo? d©n chñ trªn c¬ së quyÒn t− h÷u hay trªn c¬ së cuéc ®Êu tranh ®Ó thñ tiªu quyÒn t− h÷u?" (tr. 321). Lª-nin kÞch liÖt phª ph¸n nh÷ng l·nh tô Quèc tÕ II ®· tuyªn truyÒn thuyÕt qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi th«ng qua "d©n chñ nãi chung", kh«ng cÇn chuyªn chÝnh v« s¶n. Lª-nin chØ ra r»ng gi¶i quyÕt çc nhiÖm vô cô thÓ cña chuyªn chÝnh v« s¶n b»ng nh÷ng c©u nãi chung chung vÒ tù do, b×nh ®¼ng, d©n chñ, cã nghÜa lµ vÒ mÆt lý luËn ®· chuyÓn sang lËp tr−êng cña giai cÊp t− s¶n.

ViÖc më réng d©n chñ v« s¶n ®Õn tr×nh ®é d©n chñ x· héi chñ nghÜa toµn d©n chØ cã thÓ thùc hiÖn ®−îc trªn c¬ së nÒn chuyªn chÝnh cña giai cÊp v« s¶n lµ giai cÊp sÏ tiÕp tôc cuéc ®Êu tranh giai cÊp, ®−a cuéc ®Êu tranh giai cÊp ®Õn chç thñ tiªu hoµn toµn çc giai cÊp bãc lét.

Nh÷ng t¸c phÈm in trong tËp 39 cho thÊy râ Lª-nin ®· coi träng ®Õn møc nµo viÖc l«i cuèn quÇn chóng vµo c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi, vµo viÖc qu¶n lý nhµ n−íc vµ qu¶n lý nÒn kinh tÕ quèc d©n.

Çch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi vÜ ®¹i ®· x¸c ®Þnh mét néi dung míi cho ho¹t ®éng cña quÇn chóng nh©n d©n réng

Lêi tùa

XX

r·i. Víi th¾ng lîi cña çch m¹ng, nh©n d©n lao ®éng n−íc ta ®· trë thµnh lùc l−îng x©y dùng x· héi céng s¶n chñ nghÜa mét çch tù gi¸c. Sù tham gia tÝch cùc vµ réng r·i cña nh©n d©n lao ®éng vµo c«ng cuéc x©y dùng ®êi sèng míi ®· t¹o ra nh÷ng kh¶ n¨ng ch−a tõng thÊy trong viÖc thóc ®Èy nhÞp ph¸t triÓn cña x· héi, thóc ®Èy b−íc tiÕn nhanh tíi chñ nghÜa céng s¶n. NÕu chñ nghÜa t− b¶n ®· bãp nghÑt tinh thÇn chñ ®éng s¸ng t¹o cña nh©n d©n, mäi s¸ng kiÕn t¸o b¹o cña quÇn chóng, ra søc biÕn ng−êi lao ®éng thµnh nh÷ng kÎ thi hµnh ý chÝ cña giai cÊp t− s¶n mét çch mï qu¸ng, th× Çch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi, sau khi gi¶i phãng ç nh©n, l¹i t¹o ra nh÷ng kh¶ n¨ng v« h¹n ®Ó ph¸t triÓn n¨ng lùc vµ tµi n¨ng cña ng−êi lao ®éng, ®· më réng con ®−êng cho çc lùc l−îng s¸ng t¹o v« tËn cña nh©n d©n. Lª-nin tin t−ëng s©u s¾c ë nh÷ng kh¶ n¨ng s¸ng t¹o vÜ ®¹i cña quÇn chóng nh©n d©n, ë søc m¹nh çch m¹ng cña hä. Ng−êi viÕt r»ng trong quÇn chóng lao ®éng cã rÊt nhiÒu tµi n¨ng vÒ tæ chøc vµ qu¶n lý; tr−íc ®©y chñ nghÜa t− b¶n kh«ng më ®−êng cho nh÷ng tµi n¨ng Êy ®−îc thi thè, cßn ta th× ph¶i t×m mäi çch gióp cho nh÷ng tµi n¨ng Êy næi lªn vµ b¾t tay vµo c«ng viÖc x©y dùng chñ nghÜa x· héi. Lª-nin chØ ra r»ng ®¶ng céng s¶n ph¶i t×m kiÕm nh÷ng tµi n¨ng míi, bÞ che lÊp Êy, ph¶i l«i cuèn vµo c«ng t¸c nhµ n−íc nh÷ng c«ng nh©n vµ n«ng d©n b×nh th−êng mµ hµng thÕ kû nay bän ®Þa chñ vµ bän t− b¶n ®· ®Ì nÐn vµ lµm cho khiÕp ®¶m.

V. I. Lª-nin viÕt: "C«ng viÖc kh«ng dÔ lµm ®ã lµ c«ng viÖc chóng ta ph¶i tiÕn hµnh, nhÊt thiÕt ph¶i tiÕn hµnh ®Ó khai th¸c s©u h¬n n÷a nh÷ng lùc l−îng míi trong giai cÊp c«ng nh©n vµ n«ng d©n lao ®éng... Cã thÓ vµ cÇn ph¶i cã sè c«ng nh©n vµ n«ng d©n lao ®éng ngµy cµng nhiÒu ®Ó l·nh ®¹o c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi" (tr. 257). Khi nãi vÒ thµnh phÇn cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga cÇn ph¶i bÇu t¹i §¹i héi VII çc X«-viÕt toµn Nga, Lª-nin ®Ò nghÞ ®−a vµo nhiÒu c«ng nh©n vµ n«ng d©n lao ®éng. Lª-nin chØ ra sù cÇn thiÕt ph¶i c¶i tiÕn vµ ®¬n gi¶n hãa bé m¸y nhµ n−íc, lµm cho nã s¸t víi

Lêi tùa

XXI

nh÷ng nhu cÇu cña quÇn chóng. Ng−êi ®ßi ph¶i thñ tiªu nh÷ng hµnh ®éng lÖch l¹c quan liªu ®· tõng k×m h·m tÝnh s¸ng t¹o cña ng−êi lao ®éng, ®· sinh ra t×nh tr¹ng lén xén vµ tÖ quan liªu giÊy tê. Ng−êi viÕt: "BÊt cø biÓu hiÖn nµo cña th¸i ®é quan liªu dï nhá ®Õn ®©u còng sÏ bÞ th¼ng tay trõng ph¹t" (tr. 350). Trong tËp 39 cã lÖnh cña Lª-nin göi Ban th− ký Héi ®ång bé tr−ëng d©n uû ngµy 19 th¸ng B¶y 1919 (lÖnh nµy ®−a vµo Toµn tËp lÇn ®Çu) vÒ sù chËm trÔ trong viÖc phª chuÈn chØ thÞ cho phÐp göi l−¬ng thùc. Trong lÖnh nµy, Lª-nin nªu râ lµ ph¶i t×m ra nh÷ng ng−êi cã lçi vµ ph¶i t×m hiÓu nguyªn nh©n dÉn tíi tÖ quan liªu giÊy tê, tr−íc hÕt lµ ®Ó quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm, hai n÷a lµ ®Ó ®Þnh râ nh÷ng biÖn ph¸p thùc tÕ nh»m ng¨n chÆn kh«ng ®Ó t¸i diÔn nh÷ng khuyÕt ®iÓm t−¬ng tù nh− vËy.

Lª-nin b¶o vÖ nguyªn t¾c l·nh ®¹o c¬ b¶n - nguyªn t¾c tËp thÓ - nh−ng ®ång thêi chèng l¹i nh÷ng hµnh ®éng lµm sai lÖch nguyªn t¾c nµy, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng v« tr¸ch nhiÖm. Ng−êi viÕt r»ng mäi hµnh ®éng biÕn c¬ quan l·nh ®¹o tËp thÓ thµnh mét n¬i t¸n gÉu, ®Òu lµ mét ®iÒu tai h¹i hÕt søc lín vµ bÊt kú thÕ nµo còng ph¶i chÊm døt b»ng ®−îc ®iÒu tai h¹i ®ã, cµng nhanh cµng tèt. Ng−êi ®ßi lµ kÌm theo víi nguyªn t¾c l·nh ®¹o tËp thÓ ph¶i quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña tõng ç nh©n ®èi víi c«ng viÖc ®· ®−îc ®Þnh râ mét çch chÆt chÏ vµ chÝnh x¸c.

Mét sè t¸c phÈm in trong tËp nµy ®· bµn vÒ vÊn ®Ò chÝnh s¸ch d©n téc cña §¶ng céng s¶n vµ ChÝnh phñ x«-viÕt. Nh÷ng t¸c phÈm nh− "Göi çc ®ång chÝ céng s¶n Tuèc-ke-xtan", "NghÞ quyÕt cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga vÒ ChÝnh quyÒn x«-viÕt ë U-cra-i-na" v. v. ®· ®ãng mét vai trß to lín trong viÖc ®Êu tranh chèng chñ nghÜa s«-vanh n−íc lín vµ chñ nghÜa d©n téc t− s¶n vµ ®· gióp ®ì thùc tÕ cho viÖc cñng cè ChÝnh quyÒn x«-viÕt ë çc n−íc céng hßa vµ çc vïng d©n téc. Lª-nin viÕt: "Th¸i ®é cña n−íc Céng hßa c«ng n«ng x«-viÕt ®èi víi çc d©n téc nhá yÕu bÞ ¸p bøc tõ tr−íc ®Õn nay, cã mét ý nghÜa thùc tÕ ®èi víi toµn thÓ ch©u ¸ vµ tÊt c¶ çc thuéc

Lêi tùa

XXII

®Þa trªn thÕ giíi, ®èi víi hµng ngh×n hµng triÖu ng−êi" (tr. 344). Trong "NghÞ quyÕt cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga vÒ ChÝnh quyÒn x«-viÕt ë U-cra-i-na", ®−îc th«ng qua t¹i Héi nghÞ VIII toµn Nga cña ®¶ng, ®· x¸c nhËn viÖc thõa nhËn nÒn ®éc lËp cña n−íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa x«-viÕt U-cra-i-na vµ nªu r»ng vÊn ®Ò x¸c ®Þnh h×nh thøc liªn minh cña n−íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa x«-viÕt U-cra-i-na víi n−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga ph¶i do chÝnh b¶n th©n c«ng nh©n vµ n«ng d©n lao ®éng U-cra-i-na gi¶i quyÕt. NghÞ quyÕt ®Ò nghÞ khi thi hµnh chÝnh s¸ch ruéng ®Êt, ph¶i l−u ý ®Æc biÖt ®Õn lîi Ých cña bÇn n«ng vµ trung n«ng. Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga ®· yªu cÇu l«i cuèn mét çch réng r·i quÇn chóng bÇn n«ng vµ trung n«ng ë n«ng th«n vµo c«ng cuéc x©y dùng nhµ n−íc, g¹t bá tÊt c¶ nh÷ng g× trë ng¹i cho sù tù do ph¸t triÓn cña ng«n ng÷ vµ v¨n hãa d©n téc U-cra-i-na.

Lª-nin rÊt coi träng sù thøc tØnh cña çc d©n téc ph−¬ng §«ng. Do thÊy tr−íc ®−îc lµ hÖ thèng thuéc ®Þa cña chñ nghÜa ®Õ quèc tuy bÊy giê cßn rÊt m¹nh nh−ng sÏ sôp ®æ d−íi nh÷ng ®ßn tÊn c«ng cña phong trµo gi¶i phãng d©n téc, Lª-nin viÕt r»ng, ®øng vÒ mÆt triÓn väng lÞch sö mµ nãi th× sù gi¶i phãng çc d©n téc ph−¬ng §«ng lµ ®iÒu hoµn toµn cã thÓ thùc hiÖn ®−îc trong thùc tÕ. Ng−êi ®· bµy tá niÒm tin ch¾c ch¾n r»ng quÇn chóng nh©n d©n ph−¬ng §«ng sÏ vïng lªn víi t− çch lµ nh÷ng ng−êi tham gia mét çch ®éc lËp vµo qu¸ tr×nh lÞch sö, lµ nh÷ng ng−êi s¸ng t¹o ra ®êi sèng míi.

Nh÷ng t¸c phÈm cña Lª-nin in trong tËp nµy vµ bµn ®Õn çc vÊn ®Ò cña phong trµo gi¶i phãng d©n téc cña çc d©n téc ph−¬ng §«ng, ®Òu phÉn né v¹ch trÇn bé mÆt cña chñ nghÜa thùc d©n vµ bµy tá niÒm tin ch¾c ch¾n lµ chñ nghÜa thùc d©n nhÊt ®Þnh sÏ bÞ diÖt vong. "B¸o ço t¹i §¹i héi II toµn Nga çc tæ chøc céng s¶n cña çc d©n téc ph−¬ng §«ng" cã mét ý nghÜa rÊt lín; trong v¨n kiÖn nµy Lª-nin nhÊn m¹nh ý nghÜa çch m¹ng hãa rÊt to lín cña Çch m¹ng th¸ng M−êi ®èi víi çc n−íc thuéc ®Þa vµ

Lêi tùa

XXIII

phô thuéc. Ng−êi kªu gäi çc ®¶ng viªn céng s¶n ph−¬ng §«ng dùa vµo lý luËn vµ thùc tiÔn chung cña chñ nghÜa céng s¶n vµ "võa ph¶i thÝch øng víi nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt mµ çc n−íc ch©u ¢u kh«ng cã, võa ph¶i häc çch vËn dông ®−îc lý luËn vµ thùc tiÔn Êy vµo n¬i mµ quÇn chóng chñ yÕu lµ n«ng d©n, n¬i mµ nhiÖm vô cÇn ph¶i gi¶i quyÕt kh«ng ph¶i lµ ®Êu tranh chèng t− b¶n, mµ lµ ®Êu tranh chèng nh÷ng tµn tÝch thêi trung cæ" (tr. 372). Trong cuéc ®Êu tranh nµy, - Lª-nin nãi, - c«ng nh©n cña tÊt c¶ çc n−íc lµ ng−êi b¹n ®ång minh trung thµnh cña tÊt c¶ nh÷ng ng−êi lao ®éng vµ tÊt c¶ çc d©n téc bÞ bãc lét ë ph−¬ng §«ng. Lª-nin kªu gäi lÊy cuéc ®Êu tranh chung mµ n−íc Nga x«-viÕt ®· më ®Çu ®Ó gi¶i quyÕt çc vÊn ®Ò cña phong trµo gi¶i phãng d©n téc.

NhiÒu t¸c phÈm nh− "Göi c«ng nh©n Mü", "Tr¶ lêi nh÷ng c©u hái cña phãng viªn tê b¸o Mü "The Chicago Daily News"" v. v. ®· ph©n tÝch t×nh h×nh quèc tÕ vµ v¹ch ra nh÷ng c¬ së cña chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Nhµ n−íc x«-viÕt. Lª-nin chØ ra r»ng trong suèt c¶ thêi kú lÞch sö, "khi çc n−íc x· héi chñ nghÜa vµ t− b¶n chñ nghÜa sÏ tån t¹i bªn c¹nh nhau" (tr. 226), th× chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Liªn-x« nh»m vµo sù cïng tån t¹i hßa b×nh gi÷a çc n−íc cã chÕ ®é x· héi kh¸c nhau, nh»m vµo viÖc b¶o vÖ chñ quyÒn d©n téc vµ chñ quyÒn nhµ n−íc cña çc d©n téc, ñng hé cuéc ®Êu tranh cña çc d©n téc ®Ó giµnh tù do vµ ®éc lËp, cuéc ®Êu tranh cña nh÷ng ng−êi lao ®éng vµ bÞ bãc lét trªn toµn thÕ giíi ®Ó c¶i t¹o x· héi theo h−íng x· héi chñ nghÜa. Ng−êi kiªn tr× b¶o vÖ chÝnh s¸ch hßa b×nh vµ chØ ra r»ng chÝnh s¸ch yªu chuéng hßa b×nh cña n−íc x«-viÕt xuÊt ph¸t tõ çc c¬ së cña chÕ ®é nhµ n−íc vµ chÕ ®é x· héi cña nã. Lª-nin nhÊn m¹nh r»ng ChÝnh phñ x«-viÕt s½n sµng b¶o ®¶m kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña çc n−íc kh¸c, r»ng ChÝnh phñ x«-viÕt thiÕt tha cè g¾ng kiÕn lËp quan hÖ h÷u nghÞ vµ hîp t¸c víi çc n−íc kh¸c.

ChÝnh phñ x«-viÕt ®· nhiÒu lÇn kªu gäi chÝnh phñ çc n−íc t− b¶n chñ nghÜa, ®Ò nghÞ më çc cuéc ®µm ph¸n ®Ó chÊm

Lêi tùa

XXIV

døt chiÕn tranh. Trong bµi "Dù th¶o nghÞ quyÕt vÒ vÊn ®Ò chÝnh s¸ch quèc tÕ" in trong tËp nµy, ChÝnh phñ x«-viÕt l¹i mét lÇn n÷a x¸c nhËn sù cè g¾ng kh«ng ngõng cña m×nh ®Ó ®i ®Õn hßa b×nh vµ mét lÇn n÷a kiÕn nghÞ víi çc n−íc Anh, Ph¸p, Mü, ý, NhËt b¾t ®Çu çc cuéc ®µm ph¸n vÒ hßa b×nh. B¶n dù th¶o viÕt: "N−íc Céng hßa liªn bang x· héi chñ nghÜa x«-viÕt Nga muèn sèng hßa b×nh víi nh©n d©n tÊt c¶ çc n−íc, ®em toµn bé lùc l−îng cña m×nh dïng vµo c«ng cuéc kiÕn thiÕt trong n−íc ®Ó tæ chøc tèt viÖc s¶n xuÊt, vËn t¶i vµ c«ng t¸c qu¶n lý x· héi trªn c¬ së chÕ ®é x«-viÕt" (tr. 412).

Trong tËp 39 còng cã nh÷ng t¸c phÈm soi s¸ng çc vÊn ®Ò cña phong trµo c«ng nh©n vµ céng s¶n quèc tÕ: "Bµn vÒ nhiÖm vô cña Quèc tÕ III (Ram-x©y M¸c - §«-nan nãi vÒ Quèc tÕ III)", "Giai cÊp t− s¶n dïng bän ph¶n béi nh− thÕ nµo?", "Th− göi Xin-vi-a Pan-khíc-xt¬", "Chµo mõng nh÷ng ng−êi céng s¶n ý, Ph¸p vµ §øc", "Th− göi Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n §øc vÒ vÊn ®Ò ph©n liÖt", "Göi çc ®ång chÝ ®¶ng viªn céng s¶n tr−íc kia tham gia "§¶ng céng s¶n §øc" thèng nhÊt vµ hiÖn giê lËp mét ®¶ng míi", "Göi ®ång chÝ Xª-ra-ti vµ nh÷ng ng−êi céng s¶n ý nãi chung" v. v.. Trong nh÷ng t¸c phÈm nµy, Lª-nin lét mÆt n¹ çc l·nh tô cña Quèc tÕ II, lªn ¸n chóng lµ bän ph¶n béi sù nghiÖp cña chñ nghÜa x· héi, nhÊn m¹nh r»ng nÕu kh«ng ®Êu tranh chèng bän chóng, kh«ng ph©n liÖt víi bän chóng th× kh«ng thÓ nãi ®Õn mét chñ nghÜa x· héi thùc sù nµo c¶. §ång thêi, Lª-nin phª ph¸n nh÷ng khuynh h−íng gi¸o ®iÒu, bÌ ph¸i ®· xuÊt hiÖn trong phong trµo céng s¶n ë mét sè n−íc. Ng−êi viÕt: "CÇn ph¶i tiÕn hµnh cuéc ®Êu tranh kh«ng khoan nh−îng víi bän Sai-®ª-man vµ bän Cau-xky lµ bän ph¶n béi chñ nghÜa x· héi, nh−ng kh«ng ph¶i lµ ®Êu tranh trong vÊn ®Ò t¸n thµnh hay ph¶n ®èi viÖc tham gia nghÞ viÖn t− s¶n vµ c«ng ®oµn ph¶n ®éng v. v.. Lµm nh− thÕ lµ tuyÖt ®èi sai lÇm. Nh−ng nÕu rêi bá t− t−ëng vµ ®−êng lèi thùc tiÔn (tæ chøc mét chÝnh ®¶ng tËp trung v÷ng ch¾c) cña chñ nghÜa M¸c mµ ®i theo t− t−ëng vµ hµnh ®éng cña chñ nghÜa c«ng ®oµn th× nh− thÕ l¹i lµ sai lÇm lín h¬n. Ph¶i

Lêi tùa

XXV

Lêi tùa

XXVI Lêi tùa

XXV

cè g¾ng lµm sao cho ®¶ng tham gia c¶ nghÞ viÖn t− s¶n, c¶ c«ng ®oµn ph¶n ®éng lÉn nh÷ng "héi ®ång nhµ m¸y" ®· bÞ bän Sai-®ª-man lµm cho quÌ côt ®i, tham gia tÊt c¶ nh÷ng tæ chøc nµo cã c«ng nh©n" (tr. 252 - 253). Nh÷ng luËn ®iÓm Êy cña Lª-nin sau nµy ®· ®−îc tiÕp tôc ph¸t triÓn vµ luËn chøng trong t¸c phÈm "BÖnh Êu trÜ "t¶ khuynh" trong phong trµo céng s¶n".

* * *

Trong tËp nµy cã 30 tµi liÖu ®−îc in lÇn ®Çu tiªn trong bé Toµn tËp cña V. I. Lª-nin. Trong sè ®ã cã 29 tµi liÖu tr−íc kia ®· ®−îc in trong çc V¨n tËp Lª-nin, vµ còng ®−îc ®¨ng c¶ trong çc b¸o chÝ cña nhµ n−íc x«-viÕt vµ cña ®¶ng. Tµi liÖu ®−îc in lÇn ®Çu tiªn lµ "Nh÷ng nhËn xÐt vÒ b¶n dù th¶o Quy t¾c ho¹t ®éng cña Ban th−êng vô ®¶ng ®oµn §¶ng céng s¶n (b) Nga bªn c¹nh Héi ®ång trung −¬ng çc c«ng ®oµn toµn Nga" (in theo ®óng b¶n th¶o).

PhÇn kh¸ lín nh÷ng tµi liÖu in lÇn ®Çu tiªn trong Toµn tËp lµ çc dù th¶o nghÞ quyÕt vµ chØ thÞ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng vµ cña ChÝnh phñ x«-viÕt: "Çc dù th¶o nghÞ quyÕt cña Bé chÝnh trÞ Ban chÊp hµnh trung −¬ng vÒ çc biÖn ph¸p ®Êu tranh chèng bän Ma-m«n-tèp", dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy "VÒ viÖc ®−a chÕ ®é ç nh©n qu¶n lý thay vµo chÕ ®é tËp thÓ qu¶n lý trong Tæng côc c«ng nghiÖp dÖt", "Nh÷ng ®Ò nghÞ vÒ vÊn ®Ò hîp t¸c x·", "Dù th¶o nghÞ quyÕt cña phiªn häp toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga", "ý kiÕn chuÈn bÞ cho dù th¶o quyÕt ®Þnh cña héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n (b) Nga vÒ thµnh phÇn cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng çc X«-viÕt toµn Nga", dù th¶o nghÞ quyÕt cña Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy "VÒ viÖc c¶i tiÕn qu¶n lý ngµnh vËn t¶i ®−êng s¾t", dù th¶o nghÞ quyÕt "Bµn vÒ c«ng t¸c cña bé m¸y çc c¬ quan l−¬ng thùc".

Nh÷ng tµi liÖu míi ®¸ng chó ý lµ: "ChØ thÞ göi Ban th− ký Héi ®ång bé tr−ëng d©n ñy", "Nãi chuyÖn víi ®¹i sø ®Æc mÖnh

Lêi tùa

XXVI

toµn quyÒn ¸p-ga-ni-xtan Mu-ha-mÐt Va-li-khan", "DiÔn v¨n ®äc tr−íc nh÷ng c«ng nh©n ®¶ng viªn céng s¶n I-va-n«-v« - V«-d¬-nª-xen-xc¬ lªn ®−êng ra mÆt trËn", "DiÔn v¨n ®äc tr−íc nh÷ng häc viªn çc líp bæ tóc v¨n hãa lªn ®−êng ra mÆt trËn" v. v..

Trong phÇn "Çc tµi liÖu chuÈn bÞ" cã in nh÷ng ®Ò c−¬ng cña çc bµi viÕt, diÔn v¨n, bµi ph¸t biÓu, "Nh÷ng b¶n nh¸p vµ dµn bµi cña cuèn bµn vÒ chuyªn chÝnh v« s¶n", "ChØ thÞ cho Bé d©n ñy n«ng nghiÖp vÒ viÖc söa ®æi b¶n h−íng dÉn", "Nh÷ng ghi chÐp t¹i héi nghÞ ®¹i biÓu cña §¹i héi II toµn Nga çc tæ chøc céng s¶n cña çc d©n téc ph−¬ng §«ng", "Nh÷ng nhËn xÐt vÒ b¶n dù th¶o Quy t¾c ho¹t ®éng cña Ban th−êng vô ®¶ng ®oµn §¶ng céng s¶n (b) Nga bªn c¹nh Héi ®ång trung −¬ng çc c«ng ®oµn toµn Nga".

ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin

trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x«

1

S¸ng kiÕn vÜ ®¹i

(Nãi vÒ chñ nghÜa anh hïng cña c«ng nh©n ë hËu ph−¬ng.

Nh©n c©u chuyÖn nh÷ng "ngµy thø b¶y céng s¶n")

In thµnh s¸ch riªng vµo th¸ng B¶y 1919, do Nhµ xuÊt b¶n quèc gia xuÊt b¶n ë M¸t-xc¬-va Ký tªn: N. Lª-nin

Theo ®óng b¶n th¶o

Lêi tùa

2

5

1

Lêi tùa

6

5

B¸o chÝ cã nªu lªn nhiÒu g−¬ng anh dòng cña çc chiÕn sÜ

Hång qu©n. Trong cuéc ®Êu tranh chèng bän C«n-ts¾c, §ª-ni-kin vµ nh÷ng ®éi qu©n kh¸c phôc vô cho bän ®Þa chñ vµ bän t− b¶n, c«ng nh©n vµ n«ng d©n th−êng ®¹t ®−îc nhiÒu kú tÝch biÓu hiÖn tinh thÇn dòng c¶m vµ bÒn bØ chÞu ®ùng khã kh¨n ®Ó b¶o vÖ nh÷ng thµnh qu¶ cña çch m¹ng x· héi chñ nghÜa. ViÖc kh¾c phôc lÒ lèi du kÝch, bÖnh mÖt mái, t×nh tr¹ng l¬i láng, tuy chËm ch¹p vµ khã kh¨n, nh−ng nã cø tiÕn tíi, bÊt chÊp tÊt c¶. Chñ nghÜa anh hïng cña quÇn chóng cÇn lao tù gi¸c hy sinh cho th¾ng lîi cña chñ nghÜa x· héi, ®ã lµ nÒn t¶ng cña kû luËt míi, cña mét kû luËt trªn tinh thÇn ®ång chÝ trong néi bé Hång qu©n, lµ nÒn t¶ng cña viÖc phôc h−ng, cñng cè vµ ph¸t triÓn kû luËt Êy.

Chñ nghÜa anh hïng cña c«ng nh©n ë hËu ph−¬ng còng kh«ng kÐm phÇn ®¸ng chó ý. ViÖc tæ chøc nh÷ng ngµy thø b¶y céng s¶n, do s¸ng kiÕn cña chÝnh anh em c«ng nh©n ®Æt ra, cã mét ý nghÜa thËt hÕt søc to lín vÒ mÆt Êy. Râ rµng ®ã chØ míi lµ mét b−íc ®Çu, nh−ng lµ mét b−íc ®Çu cã tÇm quan träng v« cïng to lín. §ã lµ b−íc ®Çu cña mét cuéc çch m¹ng khã kh¨n h¬n, c¨n b¶n h¬n, triÖt ®Ó h¬n, quyÕt ®Þnh h¬n lµ viÖc lËt ®æ giai cÊp t− s¶n, v× ®ã lµ mét th¾ng lîi ®èi víi bÖnh thñ cùu cña chóng ta, ®èi víi t×nh tr¹ng l¬i láng cña chóng ta, ®èi víi bÖnh Ých kû tiÓu t− s¶n cña chóng ta, ®èi víi nh÷ng tËp qu¸n mµ chñ nghÜa t− b¶n tÖ h¹i ®· ®Ó l¹i cho c«ng nh©n vµ n«ng d©n. Khi nµo th¾ng lîi Êy ®−îc cñng cè, th× lóc ®ã, vµ chØ lóc ®ã, míi t¹o ra ®−îc

V. I. Lª-nin

6

kû luËt x· héi míi, kû luËt x· héi chñ nghÜa; lóc ®ã, vµ chØ cã lóc ®ã, chñ nghÜa t− b¶n míi kh«ng thÓ ngãc ®Çu dËy ®−îc, vµ chñ nghÜa céng s¶n míi thËt sù lµ v« ®Þch.

B¸o "Sù thËt" sè ra ngµy 17 th¸ng N¨m cã ®¨ng mét bµi cña ®ång chÝ A. Gi., nhan ®Ò lµ "C«ng t¸c víi tinh thÇn çch m¹ng (Ngµy thø b¶y céng s¶n)". Bµi nµy cã mét ý nghÜa rÊt lín, nªn chóng t«i xin sao l¹i ®Çy ®ñ ë ®©y:

C « n g t ¸ c v í i t i n h t h Ç n c ¸ c h m ¹ n g (Ngµy thø b¶y céng s¶n)

Bøc th− cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng céng s¶n Nga nãi vÒ c«ng t¸c víi tinh thÇn çch m¹ng ®· kÝch thÝch m¹nh mÏ çc tæ chøc céng s¶n vµ nh÷ng ng−êi céng s¶n. Do ®µ chung thóc ®Èy, nhiÒu c«ng nh©n ®−êng s¾t lµ ®¶ng viªn céng s¶n ®· ra mÆt trËn; nh−ng phÇn ®«ng hä l¹i kh«ng thÓ rêi bá ®−îc chøc vô hä ®ang ®¶m nhiÖm, còng kh«ng t×m ra ®−îc nh÷ng ph−¬ng ph¸p lµm viÖc míi, theo kiÓu çch m¹ng. Nh÷ng tin tøc tõ çc ®Þa ph−¬ng göi ®Õn nãi vÒ viÖc ®éng viªn tiÕn hµnh chËm ch¹p vµ vÒ nh÷ng tËp qu¸n quan liªu trong çc c¬ quan, ®· buéc tiÓu khu cña ®−êng s¾t M¸t-xc¬-va - Ca-dan ph¶i chó ý ®Õn bé m¸y qu¶n lý ®−êng s¾t. V× thiÕu nh©n c«ng vµ v× lao ®éng kÐm khÈn tr−¬ng, nªn cã nh÷ng ®¬n ®Æt hµng gÊp rót vµ nh÷ng viÖc söa ch÷a ®Çu m¸y rÊt khÈn cÊp mµ vÉn ch−a ®−îc thùc hiÖn. Ngµy 7 th¸ng N¨m, héi nghÞ toµn thÓ nh÷ng ®¶ng viªn céng s¶n vµ nh÷ng ng−êi c¶m t×nh cña ®¶ng ë tiÓu khu thuéc ®−êng s¾t M¸t-xc¬-va - Ca-dan ®· ®Æt vÊn ®Ò ph¶i chuyÓn tõ lêi nãi sang hµnh ®éng trong viÖc gãp søc ®¸nh b¹i C«n-ts¾c. Trong ®Ò nghÞ ®−îc héi nghÞ th«ng qua, cã nãi:

"Tr−íc nh÷ng khã kh¨n cña t×nh thÕ trong vµ ngoµi n−íc, vµ ®Ó th¾ng kÎ thï giai cÊp, nh÷ng ®¶ng viªn céng s¶n vµ nh÷ng ng−êi c¶m t×nh cña ®¶ng l¹i ph¶i nç lùc h¬n n÷a vµ bít thêi giê nghØ ng¬i ra mét giê, tøc lµ mçi ng−êi trong mçi ngµy ph¶i lµm t¨ng lªn mét giê n÷a, råi ®em dån sè th× giê Êy vµo ngµy thø b¶y, lµm lu«n mét lÌo 6 giê lao ®éng ch©n tay, ®Ó tøc kh¾c s¶n xuÊt ®−îc mét gi¸ trÞ thùc tÕ. NhËn thÊy r»ng, v× th¾ng lîi cña çch m¹ng, nh÷ng ng−êi céng s¶n kh«ng ®−îc qu¶n søc lùc vµ tÝnh mÖnh cña m×nh, nªn lao ®éng ®ã sÏ kh«ng lÊy thï lao. Nay ®Æt ra ngµy thø b¶y céng s¶n trong kh¾p c¶ tiÓu khu, cho ®Õn khi hoµn toµn chiÕn th¾ng C«n-ts¾c".


7

Sau mét vµi ý kiÕn ngËp ngõng, kiÕn nghÞ nµy ®· ®−îc nhÊt trÝ th«ng qua.

§óng 6 giê chiÒu ngµy thø b¶y, mång 10 th¸ng N¨m, nh÷ng ®¶ng viªn céng s¶n vµ nh÷ng ng−êi c¶m t×nh, ch¼ng kh¸c g× bé ®éi, ®· ®Õn lµm viÖc; hä xÕp thµnh hµng ngò vµ kh«ng x« ®Èy lÉn nhau, hä ®−îc çc ®èc c«ng ph©n cho mçi ng−êi mét viÖc lµm.

C«ng t¸c víi tinh thÇn çch m¹ng ®· ®em l¹i kÕt qu¶ râ rÖt. D−íi ®©y lµ b¶ng thèng kª çc xÝ nghiÖp vµ tÝnh chÊt c«ng viÖc ®· hoµn thµnh. [Xem biÓu ®å, tr. 8. - BT.]

Tæng sè gi¸ trÞ çc c«ng viÖc ®· lµm ®−îc (tÝnh theo tû suÊt tiÒn c«ng b×nh th−êng) lªn tíi 5 triÖu róp, tÝnh theo tû suÊt tiÒn c«ng giê lµm thªm th× gÊp r−ìi.

C−êng ®é lao ®éng trong viÖc bèc xÕp hµng hãa so víi c«ng nh©n b×nh th−êng, th× cao h¬n 270%. C−êng ®é lao ®éng cña nh÷ng c«ng viÖc kh¸c ®¹i ®Ó còng nh− thÕ.

Nh÷ng ®¬n ®Æt hµng (khÈn cÊp) chËm trÔ tõ 7 ngµy ®Õn 3 th¸ng, do thiÕu nh©n c«ng vµ lèi lµm viÖc quan liªu chËm ch¹p g©y ra, ®· ®−îc thanh to¸n.

MÆc dÇu cã mét sè khuyÕt ®iÓm (dÔ kh¾c phôc) cña nh÷ng bé phËn phô gióp, lµm cho c«ng viÖc cña mét sè kÝp chËm ®i 30 - 40 phót, nh−ng c«ng viÖc vÉn ®−îc thùc hiÖn.

Nh©n viªn qu¶n trÞ ë l¹i ®Ó chØ ®¹o çc c«ng viÖc, chØ cã võa ®ñ th× giê ®Ó chuÈn bÞ çc nhiÖm vô míi. Mét ng−êi ®èc c«ng giµ nä nãi r»ng chØ trong mét ngµy thø b¶y céng s¶n mµ ®· lµm ®−îc c«ng viÖc c¶ mét tuÇn lÔ cña nh÷ng ng−êi c«ng nh©n kÐm gi¸c ngé vµ thiÕu kû luËt, nãi nh− thÕ cã lÏ còng kh«ng ph¶i lµ ngoa l¾m ®©u.

V× cã c¶ nh÷ng ng−êi thµnh thùc ñng hé ChÝnh quyÒn x«-viÕt tham gia nh÷ng c«ng viÖc ®ã vµ ng−êi ta hy väng r»ng ®Õn nh÷ng ngµy thø b¶y tíi sÏ cßn cã rÊt ®«ng ng−êi ®Õn lµm viÖc nh− vËy n÷a, v× cã nh÷ng khu kh¸c còng muèn noi g−¬ng c«ng nh©n ®¶ng viªn céng s¶n ®−êng s¾t M¸t-xc¬-va - Ca-dan - nªn t«i c¨n cø vµo nh÷ng tin tøc ®Þa ph−¬ng, ®Ó nãi tØ mØ vÒ viÖc tæ chøc.

Tham gia c«ng viÖc, cã chõng 10% lµ nh÷ng ®¶ng viªn céng s¶n lµm viÖc th−êng xuyªn ë ®ã. Cßn nh÷ng ng−êi kh¸c ®Òu lµ nh÷ng nh©n viªn cã chøc vô phô tr¸ch vµ nh÷ng ng−êi ®−îc bÇu ra, tõ chÝnh ñy cña hÖ thèng ®−êng s¾t ®Õn chÝnh ñy cña xÝ nghiÖp nµy hay xÝ nghiÖp kia, còng nh− nh÷ng ®¹i biÓu c«ng ®oµn vµ nh÷ng ®ång chÝ lµm viÖc ë Côc qu¶n lý ®−êng s¾t vµ ë Bé d©n ñy giao th«ng.

Tinh thÇn hµo høng vµ ®ång t©m hiÖp lùc trong c«ng t¸c thËt tõ tr−íc tíi nay ch−a tõng thÊy. Khi nh÷ng c«ng nh©n, nh©n viªn v¨n phßng, nh©n viªn qu¶n trÞ, kh«ng mét lêi c·i cä hoÆc to tiÕng,

V. I. Lª-nin

8

Sè giê

§Þa ®iÓm lµm viÖc

Lo¹i c«ng viÖc

Sè c

«ng

nh©n

Do

mçi

c«

ng

nh©n

lµm

Cén

g l¹

i

KÕt qu¶

M¸t-xc¬-va. Çc x−ëng söa ch÷a ®Çu m¸y trung −¬ng.

XÕp vËt liÖu cho khu, phô tïng ®Ó söa ch÷a ®Çu m¸y vµ nh÷ng bé phËn toa xe th¸o rêi, ®Ó chë ®i Pª-r«-v«, Mu-r«m, A-la-t−a, X−-d¬-ran.

48

21 5

5 3 4

240

63

20

§· xÕp lªn ®−îc 7500 pót1), ®· dì ®−îc 1 800 pót.

M¸t-xc¬-va. Tr¹m ®Çu m¸y toa xe hµnh kh¸ch.

Söa ch÷a lín th−êng kú çc ®Çu m¸y.

26

5

130

Tæng céng ®· söa ®−îc 1½ ®Çu m¸y.

M¸t-xc¬-va. Ga ph©n phèi xe.

Söa ch÷a th−êng kú çc ®Çu m¸y.

24

6

144

2 ®Çu m¸y söa l¹i ®· ®−îc ®em dïng; ®· th¸o ®−îc çc bé phËn cña 4 ®Çu m¸y ®Ó söa.

M¸t-xc¬-va. Së toa xe.

Söa ch÷a th−êng kú toa xe çc h¹ng.

12

6

72

2 toa h¹ng ba.

"Pª-r«-v«". Çc x−ëng söa ch÷a toa xe trung −¬ng.

Söa ch÷a toa xe vµ tiÓu tu, thø b¶y, chñ nhËt.

46 23

5 5

230 115

12 toa kÝn chë hµng hãa vµ 2 toa sµn.

Tæng céng... 205 - 1014 Tæng céng ®· söa l¹i ®−îc 4 ®Çu m¸y, 16 toa; ®· xÕp vµ dì ®−îc 9 300 pót.

1) ⎯ ®¬n vÞ träng l−îng, b»ng 16,38 ki-l«-gam.


9

xóm nhau l¹i, nh− nh÷ng con kiÕn cÇn cï, cïng nhau b¾t tay l¨n mét b¸nh xe nÆng 40 pót ®Ó dïng vµo mét ®Çu m¸y xe löa chë hµnh kh¸ch, th× lao ®éng tËp thÓ nµy lµm n¶y në trong lßng mét t×nh c¶m vui thÝch nång nhiÖt, cñng cè ®−îc lßng tin t−ëng vµo sù tÊt th¾ng cña giai cÊp c«ng nh©n. Bän tham tµn thÕ giíi sÏ kh«ng sao bãp nghÑt ®−îc nh÷ng c«ng nh©n chiÕn th¾ng, bän ph¸ ho¹i ngÇm trong n−íc mong chê C«n-ts¾c còng mÊt c«ng toi.

C«ng viÖc xong xu«i, nh÷ng ng−êi cã mÆt ®· ®−îc thÊy mét c¶nh t−îng kh¸c th−êng: mét tr¨m ®¶ng viªn céng s¶n mÖt nhäc, nh−ng m¾t s¸ng lªn v× vui s−íng, hä chµo mõng nh÷ng thµnh c«ng trong viÖc lµm cña hä b»ng bµi Quèc tÕ ca trang nghiªm. Vµ d−êng nh− lµn sãng ©m thanh chiÕn th¾ng cña bµi ca chiÕn th¾ng sÏ v−ît qua t−êng thµnh ®Ó vang lªn kh¾p M¸t-xc¬-va c«ng nh©n vµ gièng nh− nh÷ng ®ît sãng gîn lªn khi ng−êi ta nÐm mét viªn ®¸, nh÷ng lµn ©m thanh ®ã sÏ lan réng ra c¶ n−íc Nga c«ng nh©n vµ kÝch thÝch nh÷ng ng−êi ®ang cßn mÖt mái vµ kÐm kû luËt.

A. Gi. §¸nh gi¸ "tÊm g−¬ng ®¸ng noi theo" ®Æc s¾c ®ã, ®ång chÝ N.

R. ®· viÕt trong mét bµi d−íi ®Çu ®Ò nh− thÕ trªn b¸o "Sù thËt" sè ra ngµy 20 th¸ng N¨m:

"Nh÷ng g−¬ng c«ng t¸c nh− thÕ cña çc ®¶ng viªn céng s¶n kh«ng ph¶i lµ hiÕm. ë nhµ m¸y ®iÖn vµ trªn nhiÒu ®−êng s¾t, t«i ®−îc biÕt cã nhiÒu c«ng t¸c nh− thÕ ®· ®−îc thùc hiÖn. ë ®−êng s¾t Ni-c«-lai-Ðp-xcai-a, nh÷ng ®¶ng viªn céng s¶n ®· lµm viÖc thªm nhiÒu ®ªm ®Ó dùng l¹i mét ®Çu m¸y bÞ ®æ ë bÖ quay; trªn ®−êng s¾t phÝa B¾c, vµo mïa ®«ng, tÊt c¶ çc ®¶ng viªn céng s¶n vµ nh÷ng ng−êi c¶m t×nh cña ®¶ng ®· lµm viÖc trong nhiÒu ngµy chñ nhËt ®Ó dän s¹ch tuyÕt phñ kÝn ®−êng tµu; çc chi bé ®¶ng thuéc nhiÒu nhµ ga hµng hãa ®· ®i tuÇn tiÔu ban ®ªm trong çc ga ®Ó chèng trém c¾p, - nh−ng ®©y chØ lµ mét viÖc gÆp th× lµm, chø kh«ng ph¶i th−êng xuyªn. Çc ®ång chÝ thuéc hÖ thèng ®−êng s¾t Ca-dan ®· ®−a l¹i çi míi lµ lµm cho c«ng viÖc ®ã trë thµnh cã hÖ thèng vµ th−êng xuyªn. "Cho ®Õn khi hoµn toµn chiÕn th¾ng C«n-ts¾c" - çc ®ång chÝ thuéc hÖ thèng ®−êng s¾t Ca-dan ®· quyÕt ®Þnh nh− vËy - vµ ®ã lµ ý nghÜa c«ng viÖc cña hä. Chõng nµo ®Êt n−íc cßn ë trong t×nh tr¹ng chiÕn tranh, th× hä vÉn cßn t¨ng çc ngµy lµm viÖc cña nh÷ng ®¶ng viªn céng s¶n vµ nh÷ng ng−êi c¶m t×nh cña ®¶ng lªn thªm mét giê; ®ång thêi hä l¹i nªu g−¬ng lµm viÖc cã hiÖu suÊt cao.

V. I. Lª-nin

10

TÊm g−¬ng ®ã ®· ®−îc noi theo vµ cßn cÇn ®−îc noi theo n÷a. Cuéc héi nghÞ toµn thÓ nh÷ng ®¶ng viªn céng s¶n vµ nh÷ng ng−êi c¶m t×nh cña ®¶ng thuéc ®−êng s¾t A-lÕch-xan-®rèp-xcai-a, sau khi th¶o luËn t×nh h×nh chiÕn sù vµ nghÞ quyÕt cña çc ®ång chÝ thuéc ®−êng s¾t Ca-dan, ®· quyÕt ®Þnh: 1) Çc ®¶ng viªn céng s¶n vµ nh÷ng ng−êi c¶m t×nh cña ®¶ng lµm trªn ®−êng s¾t A-lÕch-xan-®rèp-xcai-a sÏ thùc hiÖn nh÷ng "ngµy thø b¶y". Ngµy thø b¶y ®Çu tiªn ®Þnh vµo 17 th¸ng N¨m. 2) Tæ chøc çc ®¶ng viªn céng s¶n vµ nh÷ng ng−êi c¶m t×nh cña ®¶ng thµnh nh÷ng kÝp kiÓu mÉu, g−¬ng mÉu ®Ó chØ cho c«ng nh©n thÊy ph¶i lµm viÖc nh− thÕ nµo vµ, víi vËt liÖu, dông cô vµ møc ¨n uèng nh− hiÖn nay, thùc ra ng−êi ta cã thÓ lµm ®−îc nh÷ng g×.

Theo lêi çc ®ång chÝ trªn ®−êng s¾t Ca-dan, th× g−¬ng lµm viÖc cña hä ®· g©y ®−îc ¶nh h−ëng lín, nªn ngµy thø b¶y sau, hä hy väng sÏ cã mét sè lín c«ng nh©n ngoµi ®¶ng ®Õn tham gia lao ®éng. Trong lóc chóng t«i viÕt nh÷ng dßng nµy, th× ë çc nhµ m¸y thuéc ®−êng s¾t A-lÕch-xan-®rèp-xcai-a, viÖc lµm thªm giê cña çc ®¶ng viªn céng s¶n ch−a b¾t ®Çu; míi cã tin vÒ nh÷ng c«ng viÖc ®Ò ra ®ã ®−îc truyÒn ®i, thÕ lµ quÇn chóng ngoµi ®¶ng chuyÓn ®éng bµn t¸n. "ViÖc ®ã, h«m qua chóng m×nh kh«ng biÕt, nÕu biÕt th× chóng m×nh còng ®· chuÈn bÞ vµ còng ®· lµm råi", "thø b¶y sau nhÊt ®Þnh m×nh sÏ ®Õn", - chç nµo còng nghe nãi nh− vËy. Lèi lao ®éng nh− thÕ ®· g©y ®−îc ¶nh h−ëng to lín.

G−¬ng cña çc ®ång chÝ thuéc hÖ thèng ®−êng s¾t Ca-dan ph¶i ®−îc hÕt th¶y çc chi bé ®¶ng céng s¶n ë hËu ph−¬ng noi theo. Kh«ng ph¶i chØ riªng çc chi bé ®¶ng céng s¶n thuéc ga ®Çu mèi M¸t-xc¬-va, mµ c¶ çc tæ chøc ®¶ng trong toµn n−íc Nga còng ph¶i noi theo. C¶ ë n«ng th«n n÷a, çc chi bé céng s¶n tr−íc hÕt ph¶i b¾t tay vµo lµm ruéng cña çc chiÕn sÜ Hång qu©n ®Ó gióp ®ì gia ®×nh hä.

Ngµy thø b¶y céng s¶n ®Çu tiªn, çc ®ång chÝ thuéc hÖ thèng ®−êng s¾t Ca-dan ®· kÕt thóc c«ng viÖc cña hä b»ng bµi Quèc tÕ ca. NÕu çc tæ chøc céng s¶n trong toµn n−íc Nga ®Òu noi g−¬ng ®ã vµ triÖt ®Ó ¸p dông g−¬ng ®ã, th× n−íc Céng hßa x«-viÕt Nga sÏ v−ît qua ®−îc nh÷ng th¸ng gay go s¾p tíi, víi tiÕng h¸t Quèc tÕ ca hïng dòng cña hÕt th¶y nh÷ng ng−êi lao ®éng trong n−íc Céng hßa...

Çc ®ång chÝ céng s¶n, h·y b¾t tay vµo viÖc!". B¸o "Sù thËt" ra ngµy 23 th¸ng N¨m 1919 ®¨ng tin: "Ngµy 17 th¸ng N¨m, "ngµy thø b¶y" céng s¶n ®Çu tiªn ®· ®−îc

thùc hiÖn trªn ®−êng s¾t A-lÕch-xan-®rèp-xcai-a. 98 ®¶ng viªn céng


11

s¶n vµ ng−êi c¶m t×nh cña ®¶ng theo ®óng nghÞ quyÕt cña cuéc häp toµn thÓ, ®· lµm thªm 5 giê kh«ng lÊy c«ng; hä chØ ®−îc ¨n thªm mét b÷a tr−a ph¶i tr¶ tiÒn; t¹i b÷a ¨n ®ã, víi t− çch lµm lao ®éng ch©n tay, hä ®· ®−îc cÊp nöa phun-t¬1) b¸nh còng ph¶i tr¶ tiÒn".

MÆc dÇu sù chuÈn bÞ vµ tæ chøc çc c«ng viÖc cßn kÐm, nh−ng n¨ng suÊt vÉn gÊp ®«i, gÊp ba n¨ng suÊt ngµy th−êng.

VÝ dô: Trong 4 giê, 5 ng−êi thî tiÖn ®· tiÖn ®−îc 80 trôc. Nh− vËy

lµ b»ng 213% n¨ng suÊt ngµy th−êng. Trong 4 giê, 20 ng−êi lao ®éng ®· nhÆt ®−îc 600 pót nguyªn

vËt liÖu cò vµ 70 lß xo toa xe, mçi çi nÆng 3½ pót; tæng céng: 850 pót. Tøc lµ b»ng 300% n¨ng suÊt ngµy th−êng.

"Çc ®ång chÝ chóng ta gi¶i thÝch viÖc ®ã nh− thÕ nµy: lóc b×nh th−êng, hä ch¸n lµm viÖc, hä kh«ng thÊy høng thó; cßn ë ®©y th× hä lµm viÖc tù nguyÖn vµ phÊn khëi. B©y giê ngµy th−êng mµ lµm viÖc kÐm ngµy thø b¶y céng s¶n th× hä sÏ lÊy lµm hæ thÑn".

"NhiÒu c«ng nh©n ngoµi ®¶ng b©y giê còng tuyªn bè muèn tham gia c«ng t¸c ngµy thø b¶y. Çc kÝp ®Çu m¸y t×nh nguyÖn ®Õn thø b¶y sÏ kÐo mét ®Çu m¸y ra khái "nghÜa trang" ®Ó söa ch÷a l¹i vµ ®em ra dïng.

Chóng ta ®−îc tin r»ng nh÷ng ngµy thø b¶y nh− thÕ còng ®· ®−îc tæ chøc trªn ®−êng s¾t Vi-a-d¬-ma".

Trªn b¸o "Sù thËt" ra ngµy 7 th¸ng S¸u, ®ång chÝ A. §i-a-tsen-c« kÓ chuyÖn ng−êi ta lµm viÖc nh− thÕ nµo trong nh÷ng ngµy thø b¶y céng s¶n ®ã. T«i xin ®¨ng l¹i phÇn chñ yÕu trong bµi b¸o cña ®ång chÝ ®ã nhan ®Ò: "Ghi nhanh vÒ ngµy thø b¶y céng s¶n":

"T«i rÊt vui s−íng ®−îc ®i "thùc tËp" ngµy thø b¶y víi b¹n t«i - theo nghÞ quyÕt cña ®¶ng ñy ph©n khu ngµnh ®−êng s¾t - vµ ®−îc t¹m thêi ®Ó cho ®Çu ãc nghØ ng¬i trong vµi giê, b¾t çc b¾p thÞt cña t«i lµm viÖc... Chóng t«i ®−îc giao cho lµm viÖc t¹i x−ëng méc cña ngµnh ®−êng s¾t. Chóng t«i ®· ®Õn ®ã, ®· gÆp ®−îc b¹n bÌ,

1) ⎯ ®¬n vÞ träng l−îng cò cña Nga, b»ng 409 gam.

V. I. Lª-nin

12

tay b¾t mÆt mõng, vui ®ïa víi nhau, kiÓm ®iÓm lùc l−îng: c¶ th¶y cã 30 ng−êi... ThÕ mµ tr−íc m¾t chóng t«i lµ mét "con qu¸i vËt khæng lå": mét nåi h¬i kh¸ nÆng, cã ®Õn 600 hoÆc 700 pót. ChÝnh çi nåi h¬i ®ã, bän t«i ph¶i "®Æt chç kh¸c", nghÜa lµ vÇn nã ®Õn mét çi nÒn dµnh s½n cho nã, çch ®Êy ¼ hoÆc ⅓ vÐc-xt¬1). Chóng t«i c¶m thÊy ngµi ng¹i... Nh−ng chóng t«i còng cø b¾t tay vµo viÖc: çc ®ång chÝ ®· ®Æt nh÷ng trôc l¨n b»ng gç d−íi nåi h¬i, råi buéc vµo nã hai çi ch·o, thÕ lµ c«ng viÖc b¾t ®Çu... Nåi h¬i kh«ng chÞu nh−îng bé ngay ®©u, nh−ng råi nã vÉn cø ph¶i cùa quËy. Chóng t«i rÊt vui thÝch, v× chóng t«i kh«ng cã bao nhiªu ng−êi... chÝnh çi nåi h¬i nµy nh÷ng c«ng nh©n ngoµi ®¶ng ®«ng gÊp ba chóng t«i, ®· ra søc kÐo trong hai tuÇn c¬ ®Êy, nh−ng nã vÉn kh«ng chÞu thua, nã ®· chê chóng t«i ®Õn... Chóng t«i lµm cËt søc, trong mét giê, kÐo thËt ¨n khíp víi nhau theo tiÕng h«: "Mét, hai, ba" cña "anh ®Çu ®µn" cña chóng t«i. ThÕ lµ nåi h¬i chuyÓn, chuyÓn dÇn. Bçng nhiªn, cã chuyÖn g× vËy? C¶ mét d·y ®ång chÝ ng· l¨n ra ®Õn lµ tøc c−êi: th× ra çi ch·o ®· "ph¶n" hä råi... Song còng chØ mÊt cã mét phót th«i: chóng t«i thay ngay çi ch·o b»ng mét d©y çp... ChiÒu ®Õn råi, trêi tèi tr«ng thÊy. Nh−ng cßn ph¶i v−ît qua mét çi dèc nhá n÷a, c«ng viÖc míi xong xu«i nhanh chãng. X−¬ng çnh tay kªu r¨ng r¾c, lßng bµn tay r¸t báng, ng−êi chóng t«i nãng bõng, mäi ng−êi ®Òu ®em hÕt søc ra kÐo, c«ng viÖc tiÕn thªm. Çc "nh©n viªn hµnh chÝnh" cã mÆt ë ®ã, kinh ng¹c tr−íc sù thµnh c«ng nµy; kh«ng ai b¶o ai, hä còng nh¶y vµo n¾m lÊy d©y çp. Nµo çc b¹n, h·y gióp mét tay, mau lªn! Mét anh chiÕn sÜ Hång qu©n ®øng ng©y ng−êi ra nh×n chóng t«i lµm viÖc. Anh ta cÇm mét chiÕc phong cÇm. Anh nghÜ g× vËy? Bän ng−êi nµy lµ thÕ nµo nhØ? Thø b¶y, trong khi mäi ng−êi ®Òu ë nhµ, th× bän hä ®Õn ®©y lµm g× nhØ? T«i ®¸nh tan mèi nghi ngê cña anh ta vµ b¶o: "§ång chÝ ¹! §ång chÝ h·y ch¬i cho chóng t«i mét bµi ®i, bµi nµo vui Êy. Chóng t«i kh«ng ph¶i lµ nh÷ng ng−êi lao ®éng nµo ®ã ®©u, mµ lµ nh÷ng ng−êi céng s¶n thùc sù. §ång chÝ h·y xem c«ng viÖc ®ang s«i sôc trong bµn tay chóng t«i. Chóng t«i ®Õn ®©y kh«ng ph¶i ®Ó ch¬i ®©u mµ ®Õn víi tÊt c¶ nhiÖt t×nh cña m×nh". Anh chiÕn sÜ Hång qu©n bÌn ®Æt cÈn thËn chiÕc phong cÇm xuèng, råi lao ngay vÒ phÝa d©y çp...

§ång chÝ U. cÊt giäng h¸t võa cao võa hay: "Ng−êi Anh th«ng minh!". Bän t«i ®ång thanh h¸t theo, thÕ lµ nh÷ng lêi trong bµi ca c«ng nh©n vang Çm lªn: "Nµo, tiÕn lªn, ®ßn ®©u, tiÕn lªn, g¾ng mét tý n÷a nµo, g¾ng mét tý n÷a nµo...".

1) ⎯ ®¬n vÞ ®o l−êng cò cña Nga, b»ng 1,067km.


13

V× kh«ng quen nªn b¾p thÞt cña chóng t«i chãng mÖt mái, chóng t«i ®au nhõ c¶ vai lÉn l−ng, nh−ng... tr−íc m¾t chóng t«i, chóng t«i cã mét ngµy rçi, mét ngµy nghØ. Chóng t«i sÏ ®−îc ngñ b»ng thÝch. §Ých kh«ng cßn xa n÷a, vµ sau khi nhóc nhÝch mét l¸t, "con qu¸i vËt khæng lå" cña chóng t«i ®· ®Õn s¸t çi nÒn ph¼ng: h·y l¸t v¸n xuèng d−íi, ®Èy nã lªn nÒn ®i, thÕ lµ çi nåi h¬i Êy sÏ lµm ®−îc c«ng viÖc mµ ng−êi ta h»ng mong ë nã tõ l©u. B©y giê, chóng t«i kÐo nhau lò l−ît ®Õn "c©u l¹c bé" cña chi bé ®Þa ph−¬ng, trang trÝ toµn ¸p-phÝch, cã treo c¶ sóng vµ ®Ìn th¾p s¸ng tr−ng. Sau khi h¸t bµi "Quèc tÕ ca" mét çch thµnh th¹o, chóng t«i uèng n−íc trµ pha r−îu "rum" vµ ¨n c¶ b¸nh m× n÷a. Çc ®ång chÝ ë ®ã ®· tæ chøc b÷a chiªu ®·i nµy sau khi bän chóng t«i lµm viÖc nÆng nhäc, thËt lµ ®óng lóc qu¸. Chóng t«i th©n ¸i tõ gi· çc ®ång chÝ vµ cïng nhau xÕp thµnh hµng. Nh÷ng bµi ca çch m¹ng næi lªn trong ®ªm tèi im lÆng cña khu phè ®· ngñ yªn; tiÕng ch©n ®i ®Òu b−íc hßa nhÞp theo bµi h¸t. "Çc ®ång chÝ, h·y dòng c¶m ®i ®Òu b−íc", "Vïng lªn, hìi çc n« lÖ ë thÕ gian", - bµi h¸t cña chóng t«i, bµi ca Quèc tÕ vµ ca lao ®éng, ®· vang lªn.

Mét tuÇn qua. Çnh tay vµ vai chóng t«i ®· ®−îc nghØ ng¬i. Chóng t«i l¹i ®i lµm mét "ngµy thø b¶y" n÷a, lÇn nµy ®i xa tíi chÝn vÐc-xt¬ ®Ó söa toa xe. §©y lµ Pª-r«-v«. Çc ®ång chÝ chóng t«i trÌo lªn mui mét "toa xe Mü" vµ h¸t vang bµi "Quèc tÕ ca". C«ng chóng trªn tµu chó ý l¾ng nghe, hä râ rµng lµ ng¹c nhiªn. Nh÷ng b¸nh xe gÇm lªn ®Òu nhÞp. V× kh«ng cã th× giê trÌo lªn xe, nªn chóng t«i b¸m xung quanh "toa xe Mü" ®ã, ®øng ë çc bËc lªn xuèng, lµm ra vÎ nh− nh÷ng hµnh kh¸ch "liÒu m¹ng". §Õn chç ®ç ®©y råi. Chóng t«i ®· ®Õn n¬i. Chóng t«i ®i qua mét çi s©n dµi vµ gÆp ®ång chÝ chÝnh ñy G. th¸i ®é niÒm në.

- ViÖc th× cã nhiÒu, nh−ng ng−êi l¹i Ýt! Çc ®ång chÝ cã 30 ng−êi th«i. ThÕ mµ, trong 6 giê ®ång hå, ph¶i söa ch÷a xong 13 toa xe! §©y lµ nh÷ng d·y b¸nh xe cã ®¸nh sè. Kh«ng ph¶i chØ cã nh÷ng toa xe rçng, mµ cßn cã c¶ mét toa xe chë ®Çy dÇu... Nh−ng kh«ng sao, chóng ta sÏ "liÖu", çc ®ång chÝ ¹!

C«ng viÖc tiÕn hµnh n¸o nhiÖt. Cïng víi n¨m ®ång chÝ kh¸c, t«i dïng ®ßn bÈy ®Ó lµm. Ph¶i dïng vai ®Èy nh÷ng cÆp b¸nh xe, nÆng tõ 60 ®Õn 70 pót, ®i theo chiÒu hai ®ßn bÈy, do "anh ®Çu ®µn" chØ huy, çc b¸nh xe ®ã cø tho¨n tho¾t nh¶y tõ ®−êng tµu nµy sang ®−êng tµu kh¸c. CÆp nµy chuyÓn ®i, cÆp kh¸c thay vµo. Nh÷ng b¸nh xe háng ®ã ®Òu ®−îc xÕp ®Æt chu ®¸o c¶ råi, chóng t«i liÒn theo ®−êng ray "tèng" mau ®èng s¾t vôn ®ã vµo trong mét nhµ ®Ó xe... Mét, hai, ba, mét cÇn trôc quay chuyÓn nh÷ng b¸nh xe ®ã lªn: ®−êng ®· dän quang. ë chç kia, trong bãng tèi, tiÕng bóa ®ang ®Ëp: çc

V. I. Lª-nin

14

®ång chÝ chóng t«i, siªng n¨ng nh− nh÷ng con ong, ®ang gia c«ng söa ch÷a nh÷ng toa xe "èm" cña hä. Ng−êi th× lµm thî méc, ng−êi th× lµm thî s¬n, thî lîp mui xe. C«ng viÖc nhanh chãng vµ vui vÎ lµm cho chóng t«i vµ ®ång chÝ chÝnh ñy vui thÝch. Nh−ng k×a anh em thî rÌn ®ang cÇn chóng t«i gióp søc. Trong mét çi lß nhá l−u ®éng, ng−êi ta ®ang nung mét çi dÝp ch¼ng may bÞ chïn qu»n l¹i. DÝp xe nung thËt ®á tr¾ng ®Æt trªn ®e tung toÐ tia löa d−íi nh÷ng nh¸t bóa chóng t«i nÖn rÊt tróng theo sù h−íng dÉn cña mét ®ång chÝ cã kinh nghiÖm, dÝp xe trë l¹i nguyªn h×nh cò. Nã h·y cßn tr¾ng ®á mµ chóng t«i ®· khiªng nhanh nhanh vµo chç cña nã, vµ trong khi nã vÉn cßn toÐ löa th× thªm vµi nh¸t bóa n÷a, chóng t«i ®· ®Æt ®−îc vµo lç cña nã. ThÕ lµ l¾p xong. Bän t«i chui xuèng gÇm toa. C¬ cÊu cña çc ®Çu nèi toa xe vµ dÝp xe kh«ng ph¶i lµ gi¶n ®¬n nh− ng−êi ta t−ëng ®©u: ®©y lµ c¶ mét hÖ thèng ri-vª, lß xo xo¸y tr«n èc...

C«ng viÖc ®ang lóc n¸o nhiÖt, th× trêi tèi sÉm l¹i, ®uèc ch¸y cµng s¸ng rùc thªm. L¸t n÷a sÏ xong xu«i. Mét sè ®ång chÝ ®· "ngåi xæm" bªn mét ®èng vµnh xe, hä ®ang "nhÊm nh¸p" n−íc chÌ nãng báng. §ªm th¸ng N¨m thËt lµ m¸t, vµ trªn trêi, vµnh tr¨ng non l−ìi liÒm thËt lµ xinh ®Ñp. Ng−êi ta vui, c−êi, ®ïa nghÞch víi nhau mét çch hãm hØnh.

- §ång chÝ G., h·y ngõng c«ng viÖc l¹i. 13 toa xe nµy h¼n lµ ®ñ cho ®ång chÝ råi chø g×!

Nh−ng ®ång chÝ G. ch−a bao giê thÊy ®ñ c¶. Uèng n−íc trµ xong, chóng t«i h¸t nh÷ng bµi ca chiÕn th¾ng råi

cïng nhau ra vÒ...". Phong trµo h−ëng øng viÖc tæ chøc nh÷ng "ngµy thø b¶y

céng s¶n" ch¼ng ph¶i chØ cã ë M¸t-xc¬-va. Ngµy 6 th¸ng S¸u, b¸o "Sù thËt" ®¨ng tin:

"ë Tve, h«m 31 th¸ng N¨m, ngµy thø b¶y céng s¶n ®Çu tiªn ®· ®−îc thùc hiÖn. 128 ®¶ng viªn céng s¶n ®· lµm viÖc trªn ®−êng s¾t. Trong 3½ giê, hä ®· xÕp vµ dì hµng cho 14 toa xe, ®· söa ch÷a ®−îc 3 ®Çu m¸y, ®· c−a ®−îc 10 xa-giªn1) khèi cñi vµ lµm ®−îc nhiÒu viÖc kh¸c n÷a. C−êng ®é lao ®éng cña çc c«ng nh©n lµnh nghÒ, ®¶ng viªn céng s¶n, ®· t¨ng gÊp 13 lÇn hiÖu suÊt ngµy th−êng".

Sau ®ã, trong b¸o "Sù thËt" ngµy 8 th¸ng S¸u, ng−êi ta cßn ®äc thÊy:

1) ⎯ ®¬n vÞ ®o l−êng cò cña Nga, b»ng 2,133 m.


15

Nh÷ng ngµy thø b¶y céng s¶n

"Xa-ra-tèp, ngµy 5 th¸ng S¸u. H−ëng øng lêi kªu gäi cña çc ®ång nghiÖp cña m×nh ë M¸t-xc¬-va, çc c«ng nh©n ®−êng s¾t, ®¶ng viªn céng s¶n, trong héi nghÞ toµn thÓ çc ®¶ng viªn, ®· quyÕt ®Þnh lµm viÖc thªm 5 giê kh«ng lÊy c«ng trong tÊt c¶ mäi ngµy thø b¶y ®Ó ñng hé nÒn kinh tÕ quèc d©n".

* * *

T«i ®· dÉn ra hÕt søc tØ mØ vµ ®Çy ®ñ nh÷ng tin tøc vÒ nh÷ng ngµy thø b¶y céng s¶n, v× ®Êy ch¾c ch¾n lµ mét trong nh÷ng mÆt quan träng nhÊt cña sù nghiÖp kiÕn thiÕt céng s¶n mµ b¸o chÝ cña chóng ta ch−a quan t©m ®Çy ®ñ, vµ tÊt c¶ chóng ta còng ch−a ®¸nh gi¸ ®óng møc.

H·y bít l¶i nh¶i vÒ chÝnh trÞ, mµ quan t©m h¬n n÷a ®Õn nh÷ng sù viÖc kiÕn thiÕt chñ nghÜa céng s¶n, nh÷ng sù viÖc b×nh th−êng nhÊt nh−ng sinh ®éng, rót trong ®êi sèng vµ ®−îc ®êi sèng kiÓm nghiÖm; - khÈu hiÖu nµy, tÊt c¶ chóng ta, ng−êi viÕt v¨n, ng−êi cæ ®éng, ng−êi tuyªn truyÒn, ng−êi tæ chøc, v. v., chóng ta cÇn lu«n lu«n nh¾c nhë cho nhau.

Mét ®iÒu tÊt nhiªn vµ kh«ng thÓ tr¸nh ®−îc lµ trong thêi gian ®Çu sau cuéc çch m¹ng v« s¶n, çi lµm cho chóng ta ph¶i quan t©m ®Õn nhiÒu nhÊt lµ nhiÖm vô chñ yÕu vµ c¨n b¶n nµy: th¾ng sù ph¶n kh¸ng cña giai cÊp t− s¶n, th¾ng bän bãc lét, dÑp tan nh÷ng ©m m−u cña chóng (nh− "©m m−u cña bän chñ n«" nh»m nép thµnh phè Pª-t¬-r«-gr¸t, ©m m−u mµ tÊt c¶, tõ bän Tr¨m ®en vµ bän d©n chñ - lËp hiÕn cho ®Õn bän men-sª-vÝch vµ bän x· héi chñ nghÜa - çch m¹ng ®Òu nhóng tay vµo1). Song bªn c¹nh nhiÖm vô ®ã, mét nhiÖm vô kh¸c nhÊt thiÕt còng ph¶i ®−îc ®Æt ra, - vµ ®Æt ra ngµy cµng m¹nh mÏ, - mét nhiÖm vô träng yÕu h¬n, tøc lµ tÝch cùc x©y dùng chñ nghÜa céng s¶n, s¸ng t¹o ra nh÷ng quan hÖ kinh tÕ míi, s¸ng t¹o ra mét x· héi míi.

Chuyªn chÝnh v« s¶n - nh− t«i ®· cã dÞp v¹ch ra nhiÒu lÇn, ch¼ng h¹n trong bµi diÔn v¨n cña t«i ®äc t¹i phiªn häp cña X«-

V. I. Lª-nin

16

viÕt ®¹i biÓu Pª-t¬-r«-gr¸t, ngµy 12 th¸ng Ba - kh«ng ph¶i chØ lµ b¹o lùc ®èi víi bän bãc lét, vµ còng kh«ng ph¶i chñ yÕu lµ b¹o lùc. C¬ së kinh tÕ cña b¹o lùc çch m¹ng ®ã, çi b¶o ®¶m søc sèng vµ th¾ng lîi cña nã chÝnh lµ viÖc giai cÊp v« s¶n ®−a ra ®−îc vµ thùc hiÖn ®−îc kiÓu tæ chøc lao ®éng x· héi cao h¬n so víi chñ nghÜa t− b¶n. §Êy lµ thùc chÊt cña vÊn ®Ò. §Êy lµ nguån søc m¹nh, lµ ®iÒu b¶o ®¶m cho th¾ng lîi hoµn toµn vµ tÊt nhiªn cña chñ nghÜa céng s¶n.

Tæ chøc lao ®éng x· héi cña chÕ ®é phong kiÕn dùa vµo kû luËt roi vät, vµo t×nh tr¹ng ngu muéi vµ khiÕp nh−îc ®Õn cïng cùc cña ng−êi lao ®éng bÞ mét nhóm ®Þa chñ c−íp bãc vµ khinh khi. Tæ chøc lao ®éng x· héi cña chñ nghÜa t− b¶n dùa vµo kû luËt ®ãi; vµ mÆc dï mäi tiÕn bé mµ nÒn v¨n hãa t− s¶n vµ d©n chñ t− s¶n ®· thùc hiÖn ®−îc, qu¶ng ®¹i quÇn chóng lao ®éng ë nh÷ng n−íc céng hoµ v¨n minh, d©n chñ vµ tiªn tiÕn nhÊt vÉn lµ mét ®¸m quÇn chóng ngu muéi vµ bÞ uy hiÕp gåm nh÷ng ng−êi n« lÖ lµm thuª hoÆc n«ng d©n bÞ ®Ì nÐn vµ bÞ mét nhóm t− b¶n ¸p bøc c−íp bãc vµ khinh khi. Tæ chøc lao ®éng x· héi cña chñ nghÜa céng s¶n mµ b−íc ®Çu lµ chñ nghÜa x· héi, th× dùa vµo vµ sÏ ngµy cµng dùa vµo mét kû luËt tù gi¸c vµ tù nguyÖn cña chÝnh ngay nh÷ng ng−êi lao ®éng, nh÷ng ng−êi ®· lËt ®æ ¸ch ®Þa chñ vµ t− b¶n.

Kû luËt míi nµy kh«ng ph¶i tõ trªn trêi r¬i xuèng, còng ch¼ng ph¶i do nh÷ng mong −íc thµnh t©m nµo mµ sinh ra ®−îc; nã xuÊt hiÖn tõ nh÷ng ®iÒu kiÖn vËt chÊt cña nÒn s¶n xuÊt lín t− b¶n chñ nghÜa, vµ chØ xuÊt hiÖn tõ nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã th«i. Kh«ng cã nh÷ng ®iÒu kiÖn nµy, kû luËt ®ã kh«ng thÓ cã ®−îc. Mµ ng−êi ®¹i biÓu vµ t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn vËt chÊt ®ã lµ mét giai cÊp lÞch sö nhÊt ®Þnh do chñ nghÜa ®¹i t− b¶n s¶n sinh, tæ chøc, g¾n bã, gi¸o dôc, d¹y b¶o, t«i luyÖn nªn. Giai cÊp ®ã lµ giai cÊp v« s¶n.

Chuyªn chÝnh v« s¶n, nÕu chóng ta diÔn ®¹t thµnh ng÷ la-tinh cã tÝnh chÊt khoa häc, lÞch sö vµ triÕt häc ®ã, b»ng çch nãi ®¬n gi¶n h¬n th× nã cã nghÜa lµ:


17

chØ cã mét giai cÊp nhÊt ®Þnh - chÝnh lµ c«ng nh©n thµnh thÞ vµ, nãi chung, c«ng nh©n nhµ m¸y, c«ng nh©n c«ng nghiÖp - míi cã kh¶ n¨ng l·nh ®¹o ®−îc toµn thÓ quÇn chóng lao ®éng vµ nh÷ng ng−êi bÞ bãc lét trong cuéc ®Êu tranh ®Ó lËt ®æ ¸ch t− b¶n, trong chÝnh ngay qu¸ tr×nh lËt ®æ ¸ch ®ã, trong cuéc ®Êu tranh ®Ó duy tr× vµ cñng cè th¾ng lîi, trong sù nghiÖp s¸ng t¹o ra mét chÕ ®é x· héi míi, chÕ ®é x· héi chñ nghÜa, trong toµn bé cuéc ®Êu tranh ®Ó thñ tiªu hoµn toµn çc giai cÊp. (Chóng ta h·y ghi chó ®iÓm nµy: sù kh¸c nhau vÒ mÆt khoa häc gi÷a chñ nghÜa x· héi vµ chñ nghÜa céng s¶n chØ lµ ë chç: danh tõ trªn th× chØ giai ®o¹n ®Çu cña x· héi míi, lät lßng tõ chñ nghÜa t− b¶n; cßn danh tõ d−íi th× chØ giai ®o¹n sau ®ã, giai ®o¹n cao h¬n cña x· héi ®ã.)

Sai lÇm cña Quèc tÕ vµng "BÐc-n¬" lµ ë chç nh÷ng thñ lÜnh cña nã chØ thõa nhËn ®Êu tranh giai cÊp vµ vai trß l·nh ®¹o cña giai cÊp v« s¶n trªn lêi nãi mµ th«i: hä sî suy nghÜ ®Õn cïng, hä sî chÝnh çi kÕt luËn tÊt nhiªn sÏ ®i tíi, çi kÕt luËn mµ giai cÊp t− s¶n ®Æc biÖt ghª sî vµ tuyÖt ®èi kh«ng thÓ tiÕp nhËn ®−îc. Hä sî kh«ng d¸m thõa nhËn r»ng chuyªn chÝnh v« s¶n còng lµ mét thêi kú ®Êu tranh giai cÊp, - cuéc ®Êu tranh nµy kh«ng thÓ tr¸nh khái ®−îc, chõng nµo mµ giai cÊp vÉn ch−a ®−îc thñ tiªu, nã thay ®æi h×nh thøc vµ trë nªn ®Æc biÖt tµn khèc vµ ®Æc biÖt ®éc ®¸o trong thêi gian ®Çu, tiÕp sau khi lËt ®æ chñ nghÜa t− b¶n. Sau khi chiÕm ®−îc chÝnh quyÒn, giai cÊp v« s¶n vÉn kh«ng ngõng ®Êu tranh giai cÊp; nã tiÕp tôc cuéc ®Êu tranh ®ã - cho ®Õn khi thñ tiªu ®−îc giai cÊp - song cè nhiªn lµ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c, d−íi mét h×nh thøc kh¸c, b»ng nh÷ng biÖn ph¸p kh¸c.

Vµ thÕ nµo lµ "thñ tiªu giai cÊp"? HÕt th¶y nh÷ng ai tù cho m×nh lµ ng−êi x· héi chñ nghÜa, ®Òu thõa nhËn môc ®Ých cuèi cïng ®ã cña chñ nghÜa x· héi, nh−ng kh«ng ph¶i lµ tÊt c¶ ®Òu suy nghÜ kü ®Õn ý nghÜa cña nã. Ng−êi ta gäi lµ giai cÊp, nh÷ng tËp ®oµn to lín gåm nh÷ng ng−êi kh¸c nhau vÒ ®Þa vÞ cña hä trong mét hÖ thèng s¶n xuÊt x· héi nhÊt ®Þnh trong lÞch sö, kh¸c

V. I. Lª-nin

18

nhau vÒ quan hÖ cña hä (th−êng th−êng th× nh÷ng quan hÖ nµy ®−îc ph¸p luËt quy ®Þnh vµ thõa nhËn) ®èi víi nh÷ng t− liÖu s¶n xuÊt, vÒ vai trß cña hä trong tæ chøc lao ®éng x· héi, vµ nh− vËy lµ kh¸c nhau vÒ c¸ch thøc h−ëng thô vµ vÒ phÇn cña c¶i x· héi Ýt hoÆc nhiÒu mµ hä ®−îc h−ëng. Giai cÊp lµ nh÷ng tËp ®oµn ng−êi, mµ tËp ®oµn nµy th× cã thÓ chiÕm ®o¹t lao ®éng cña tËp ®oµn kh¸c, do chç c¸c tËp ®oµn ®ã cã ®Þa vÞ kh¸c nhau trong mét chÕ ®é kinh tÕ x· héi nhÊt ®Þnh.

Râ rµng lµ muèn hoµn toµn thñ tiªu giai cÊp th× ch¼ng nh÷ng ph¶i lËt ®æ bän bãc lét, bän ®Þa chñ vµ bän t− b¶n, ch¼ng nh÷ng ph¶i xãa bá quyÒn së h÷u cña chóng mµ cßn ph¶i xãa bá hÕt th¶y mäi quyÒn t− h÷u vÒ t− liÖu s¶n xuÊt, ph¶i xãa bá c¶ sù kh¸c nhau gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n còng nh− sù kh¸c nhau gi÷a nh÷ng ng−êi lao ®éng ch©n tay vµ lao ®éng trÝ ãc. §Êy lµ c«ng viÖc rÊt l©u dµi. Muèn hoµn thµnh c«ng viÖc ®ã, ph¶i thùc hiÖn mét b−íc tiÕn khæng lå trong sù ph¸t triÓn lùc l−îng s¶n xuÊt, ph¶i chiÕn th¾ng sù ph¶n kh¸ng (th−êng lµ tiªu cùc, ®Æc biÖt dai d¼ng vµ ®Æc biÖt khã kh¾c phôc) cña nhiÒu tµn d− cña s¶n xuÊt nhá, ph¶i chiÕn th¾ng søc m¹nh to lín cña tËp qu¸n vµ thãi thñ cùu g¾n liÒn víi nh÷ng tµn d− ®ã.

Cho r»ng hÕt th¶y mäi "ng−êi lao ®éng" ®Òu cã kh¶ n¨ng nh− nhau ®Ó lµm viÖc Êy, nãi nh− thÕ lµ hoµn toµn v« nghÜa, hoÆc lµ mét ¶o t−ëng cña ng−êi x· héi chñ nghÜa cæ hñ cña thêi ®¹i tr−íc M¸c. V× kh¶ n¨ng Êy kh«ng thÓ bçng d−ng mµ cã ®−îc; nã xuÊt hiÖn trong lÞch sö vµ chØ xuÊt hiÖn tõ nh÷ng ®iÒu kiÖn vËt chÊt cña nÒn s¶n xuÊt lín t− b¶n chñ nghÜa mµ th«i. ë ®Çu con ®−êng tiÕn tõ chñ nghÜa t− b¶n lªn chñ nghÜa x· héi th× chØ cã giai cÊp v« s¶n míi cã kh¶ n¨ng ®ã

v.i lª-nin v. i. lª-nin - Marxists Internet Archive · Nh÷ng t¸c phÈm cña V.I. Lª-nin trong...

Documents

Transcript of v.i lª-nin v. i. lª-nin - Marxists Internet Archive · Nh÷ng t¸c phÈm cña V.I. Lª-nin trong...