A actividade pesqueira

Lonxa da Coruña

Introdución (páx. 183)

►No hay quien pueda,►No hay quien pueda...►Con la gente marinera.►Proverbio elviñés.

►...Por agora!

► Aínda que a flota pesqueira ocupa o primeiro lugar dentro da Unión Europea, a aportación ao PIB é só dun 0,09% (non chega aos 1.000 €) e o persoal embarcado, suxeito a fortes variacións estacionais, algo máis de 30.000 traballadores (0,19% da poboación ocupada) (2015).

► Aínda así, o sector pesqueiro fai posible a existencia dunha boa parte de industrias alimentarias, conserveiras e redes de distribución, destacando por outro lado, que o peixe ten un papel fundamental na dieta da poboación española en conxunto (26,4 kg/hab/ano en 2014). Superior á media europea e mundial.

► España, que ao longo da historia sempre viviu mirando cara o mar, é unha das primeiras potencias mundiais, tanto no valor das capturas (15), como por tonelaxe e flota (18) e volume de pesca (21).

► Se o peso en España é pobre. O peso deste sector en Galicia é fundamental (máis do 40% da flota, da tripulación e da pesca desembarcada dase nesta CC.AA.

Introdución (páx. 183)

EVOLUCIÓN DA PESCA DESEMBARCADA

1930-34 3251940-44 450,71950-54 560,91955-59 702,51960-64 993,21965-69 1162,61970-74 1301,41975-79 1298,31995-99 1133,42000-04 859,42005-07 744,12009-2013 938,1(miles de toneladas)

2015 PESCA MARÍTIMA

%

PIB (millóns €) 957,22 0,09%OCUPADOS (miles) 33,29 0,19%% maior de 40 anos 63,6%

Fte. INE, FAO e MAGRAMA

PESCA MARÍTIMA

HOMES MULLERES

32.600 97,91% 693 2,08%

Pesca desembarcada 1961 (miles tn.)1º China 12.000

2º Xapón 6.701

3º Perú 3.531

4º URSS- Rusia 3.250

5º EEUU 2.874

6º Noruega 1.509

7º Canadá 1.021

8º España 1.0159º Reino Unido 897

10º Islandia 703

11º Sudáfrica 653

12º Dinamarca 637

13º Alemaña 619

14º Portugal 570

15º Francia 568

16º Filipinas 475

17º Corea do Sur 436

18º Chile 430

PESCA 2009: TOTAL DE CAPTURAS (Fte. FAO)

PAÍSES CAPTURAS % TOTAL

1. CHINA 14.919.596 16,78%

2. PERÚ 6.914.452 7,78%

3.INDONESIA 5.099.355 5,73%

4. USA 4.222.052 4,75%

5. INDIA 4.053.251 4,56%

6. XAPÓN 3.847.017 4,33%

7. RUSIA 3.828.129 4,31%

8. CHILE 3.453.796 3,88%

9. MYANMAR 2.766.940 3,11%

10. FILIPINAS 2.602.454 2,93%

11. NORUEGA 2.524.437 2,84%

12. VIETNAM 2.243.100 2,52%

13. COREA SUR 1.850.615 2,08%

14 BANGLADESH 1.821.579 2,05%

15. TAILANDIA 1.741.662 1,96%

16. MÉXICO 1.611.106 1,81%

17. MALAiSIA 1.395.589 1,57%

18. MARROCOS 1.161.980 1,31%

19. ISLANDIA 1.141.869 1,28%

20. CANADÁ 939.078 1,06%

21. ESPAÑA 904.959 1,02%

TOTAL MUNDO 88.918.040 100%

Fte. FAO

Destino das capturas pesqueiras (2014)

Moluscos frescos2,08%

Crustáceos frescos0,37%

Outros conxelados0,04%

Outros frescos0,10%

Consumo non humano

0,12%

Peixe conxelado60,04%

Moluscos conxelados

3,98%

Crustáceos conxelados

1,00%

Peixe fresco32,27%

Fte. MAGRAMA

► Os 7.879 km de costa explican a importancia histórica desta actividade, pero nas súas proximidades (caladoiros nacionais) só reviste certa importancia as capturas de atún, sardiñas e anchoas, principais especies por tonelaxe nos litorais atlántico e cantábrico. As sardiñas, cigalas, lagostinos, luras, ameixas..., no litoral atlántico andaluz. En xeral, toda a costa mediterránea atópase nun proceso de esgotamento, con producións moi baixas.

► Este sector concéntrase en determinadas áreas do litoral, xogando nelas un destacado e importante papel económico, un bo exemplo témolo en Galicia que, con máis de 1.200 km de costa, unhas condicións naturais magníficas, e unha tradición mariñeira xa moi vella, pode considerarse hoxe en día unha potencia pesqueira, iso si, atravasando unha profunda crise.

Introdución (páx. 183)

Zona Económica Exclusiva de Pesca

española (0 a 200 millas)

Lonxitude de costa

Milla naúticaMn: 1852, 21 m

7.879 km

Área explotable 862.459 km

Breve evolución histórica do sector pesqueiro (1)

► Dende o século XIX destaca o predominio das áreas pesqueiras atlánticas por encima das mediterráneas que amosan signos de esgotamento.

► A pesca en caladoiros afastados (pesca de altura e grande altura) quedou consolidada dende mediados do s. XX, cando os adiantos técnicos introducidos nas embarcacións, como os sistemas de conxelación ou os motores de combustible, permitiron a captura de grandes cantidades en zonas afastadas.

► Este impulso será moi grande na década dos sesenta: o aumento do nivel de vida permitiu un maior consumo de peixe, a flota (lei de renovación 1961) crece espectacularmente. No ano 1973, esta política acadou os resultados máis brillantes co desembarco de máis de millón e medio de toneladas de peixe (cifra record en España en canto a pesca desembarcada que non se volveu a superar), pero a partir desta data a pesca española enfróntase a unha crise difícil de resolver.

Breve evolución histórica do sector pesqueiro (2)

► Dúas son as causas fundamentais: a) a aprobación por parte da ONU das 200 millas xurisdicionais por parte

dos países ribeireños á costa. b) A sobreexplotación ou overfishing e contaminación do mar que acaba

cos recursos pesqueiros. Tres potencias pesqueiras mundiais son as principais responsables desta debacle: China, Xapón e Rusia. Esta redución de capturas obsérvase no seguinte dato dende o 2005: non chega ó millón de toneladas.

► Por outro lado o ingreso de España na UE é positivo en parte: as augas xurisdicionais europeas entran en xogo para a flota española, subvencións e melloras técnicas á flota pesqueiras, instalacións portuarias, lonxas... e sistemas de comercialización a traverso dos fondos estruturais pero hai un aspecto moi negativo: a perda de soberanía por parte do goberno español na negociación de acordos bilaterais con terceiros países que se traslada á Comisión europea e onde entran en xogo excesivos apartados económicos para que o da pesca sexa o máis fundamental. Por outro lado, a pesar de que no mar comunitario, pódese faenar, restrínxense as licencias.

Poboación ocupada na pesca (1965-2015) (miles de persoas) (FTE. MAGRAMA)

100,00112,60

101,00

69,0060,10

33,29

0,00

20,00

40,00

60,00

80,00

100,00

120,00

1965 1975 1985 1995 2005 2015

2015 Barcos % Capacidade (GT) % Antigüidade media

UE 84.592   1.606.432,32   29España 9.409 11,1% 342.568,58 21,3% 30

Reino Unido 6.230 7,4% 187.607,63 11,7% 25

Francia 6.957 8,2% 172.254,29 10,7% 24

Italia 12.389 14,6% 162.184,36 10,1% 32

Países Baixos 830 1,0% 126.848,00 7,9% 33

Portugal 8.099 9,6% 95.737,60 6,0% 32

Grecia 15.431 18,2% 74.320,77 4,6% 29

Dinamarca 2.374 2,8% 70.578,46 4,4% 32

Alemaña 1.458 1,7% 64.229,00 4,0% 31

Irlanda 2.153 2,5% 63.675,34 4,0% 27Resto (13 países) 19.262 22,8% 246.428,29 15,3% 27

Fte. MAGRAMA

Con placer

Imprescindible

Estrutura da actividade pesqueira: técnicas de pesca, tipos de flota

►A estrutura da actividade pesqueira estúdase a partir das:

►Técnicas de pesca empregadas para obter recursos mariños e

►Tipos de flota.

Técnicas de pesca► Segundo o instrumental usado clasificámolas como artes

de rede ou de anzó.► Redes: ► Redes e técnica de cerco. (Cerco) (de xareta, tarrafa, tarrafilla,

almadraba) ► Redes e técnica de arrastrado. (Arrastre) arrastre de fondo

(parella, bou, vaca), arrastre peláxico, arrastre semipeláxico.► Redes e técnica de enmalle (Enmalle) de deriva (xeito),

fondeadas (trasmallo, miño, veta, volanta, raeiro).► Anzois: ► Palangre. palangres e palangrillos (de fondo: do róbalo..., de superficie: da

castañeta, intermedios: de merluza, da robaliza. Liñas para o badeixo, para o pancho.

Técnicas de pesca con redes (Cerco)

► Rede de forma rectangular, cuxas dimensións varían entre 250 e 1000 metros de lonxitude e ao redor de 40 de profundidade. Na parte superior da rede dispose dun número axeitado de flotadores que a manteñen en posición vertical, cando se utiliza. Na parte inferior leva una serie de chumbos que axudan ó mantemento vertical, contando ademais cun conxunto de aneis polos que pasa un cabo resistente chamado "xareta", que se encarga de pechar a rede e por isto se lle coñece co nome de "rede de cerco de xareta". Arte que se utiliza para a captura de peixes cuxo costume é nadar formando densos cardumes ou bancos,. Ver arte de cerco

Técnicas de pesca con redes (Cerco: almadraba)

Ver almadraba

Técnicas de pesca con redes (Arrastre)

► Tamén coñecido como retropesca. Consiste no emprego dunha rede lastrada que barre o fondo do mar capturando todo o que atopa o seu paso. Trátase dunha arte activa, no senso de que non espera os movementos do peixe para a súa captura.

► A pesca de arrastre, xunto coa pesca con redes de deriva, é das menos selectivas que existe, é moi daniña para os fondos oceánicos; de feito, na maioría dos países está regulada, pero en moi poucos está prohibida. O modo de arrastre de fondo é un dos métodos máis invasivos de pesca, pois está en contacto co fondo mariño e destrúe algas e outros organismos indiscriminadamente. Por esta razón cuestionase o seu uso e esixese unha maior regulación.

Ver arrastre

Técnicas de pesca con redes (Enmalle)

► Arte pesqueira consistente en calar verticalmente unha rede formando unha parede que obstaculiza o paso das especies mariñas, quedando estas embolsadas ou atrapadas nas mallas ó intentar atravaselas. Estas artes poden ser fixas (ó fondo con chumbos) ou de deriva (só fixas na embarcación).

Ver enmalle

Técnicas de pesca con anzois (Palangre)

► Arte pesqueira consistente no uso de anzois. Consiste nunha liña principal (cabo) ó que se enganden moitos ramais dotados de anzol cebado no extremo libre. Dependendo da situación pode ser de fondo, intermedio ou de superficie. Trátase dun tipo de pesca selectiva (para unha especie) dado que é determinante o tipo de anzol e de cebo. Leva utilizándose dende o século XIX e España é precursora deste tipo de arte no mundo.

Ver palangre

Tipo de flota► O afastamento ou proximidade dos bancos determina a división da

flota en dúas categorías: baixura e altura. No primeiro caso a actividade pesqueira é xeralmente de tipo artesanal, cun réxime de propiedade familiar e onde practicamente non existe a división do traballo nin a xerarquización nas relacións laborais. Na pesca de altura, o modelo é de tipo industrial, cun réxime xurídico de sociedade anónima como forma predominante na titularidade das empresas. A división do traballo está moi desenvolvida tanto na especialización profesional dos traballadores, coma no grao de xerarquización das relacións a bordo.

► Os diferentes tipos de embarcacións descritas poden agruparse, á marxe das artes utilizadas, polas (TRB ou GT*) dos buques. Así, considérase pesca de baixura cando o arqueo non supera as 25 toneladas, de litoral cando está comprendido entre 25 e 100, de altura cando oscila entre 100 e 500 e de grande altura cando supera os 500.

► GT: Gross Tonnage ou tonelada bruta. Capacidade de carga (arqueo) volume de espazo pechado deste, expresado en toneladas brutas do Sistema Imperial Británico equivalente a 1016 kg.

Tipo de flota► En relación á distancia en millas mariñas que hai á costa podemos

distinguir entre pesca de: baixura, altura e grande altura. ► A pesca de baixura realízase con pequenas embarcacións, durante

unha xornada preto do litoral. O peixe captúrase con técnicas tradicionais e con sinxelos instrumentos cana, arpón, trampa ou rede, e véndese fresco nos mercados.

► A pesca de altura practícase lonxe da costa e adoita durar de dez a quince días. As embarcacións son de tonelaxe medio e saen organizadas en flotiñas. Os peixes que habitan os fondos mariños péscanse con técnicas de arrastre; os peixes que viven en augas preto da superficie (atún, sardiña, arenque), péscanse con técnicas de palangre e de cerco.

► A pesca de grande altura practícase en tódolos mares e dura varios meses. As embarcacións son de grande tonelaxe e saen ó mar organizadas en flotas. Están formadas por quince ou máis barcos que traballan a carón dun barco nai. Neste barco depositase diariamente o peixe capturado para ser transformado en productos conxelados e fariñas para penso.

Tipo de flota: baixura

Tipo de flota: altura

Tipo de flota: gran alturabarco factoría

FLOTA PESQUEIRA ESPAÑOLA (2015)

 Barcos % Capacidade

(GT)%

Galicia 4.562 48,49% 148.687 43,40%Pais Vasco 201 2,14% 69.157 20,19%Andalucía 1.493 15,87% 36.457 10,64%Canarias 800 8,50% 22.889 6,68%Cataluña 796 8,46% 20.961 6,12%C. Valenciana 588 6,25% 18.108 5,29%Ceuta 24 0,26% 7.982 2,33%Cantabria 133 1,41% 7.123 2,08%Asturias 272 2,89% 5.072 1,48%Baleares 352 3,74% 3.414 1,00%Murcia 188 2,00% 2.720 0,79%Total 9.409 100% 342.570 100%

Fte. MAGRAMA

NÚMERO DE BARCOS

2015   Arrastre Cerco Palangre Rede enmalle Artes fixas Artes menores Total %

Caladoiro Nacional

Cantábrico-NW 80 264 68 72   4.400 4.884 51,91%

Mediterráneo 617 234 125     1.612 2.588 27,51%

Golfo Cádiz 137 84       563 784 8,33%

Canarias   12       751 763 8,11%

Calquera zona     79       79 0,84%

Caladoiros UE Atlántico UE 55       57   112 1,19%

Outros caladoiros

internacionais

Atlántico Norte 25           25 0,27%

Outras augas 64 26 84       174 1,85%

  Total 978 620 356 72 57 7.326 9.409 100%

ARQUEO (GT)

    Arrastre Cerco Palangre Rede enmalle Artes fixas Artes menores Total %

Caladoiro Nacional

Cantábrico-NW 18.183 22.068 2.845 3.858   11.782 58.736 17,15%

Mediterráneo 36.087 9.825 2.313     6.214 54.439 15,89%

Golfo Cádiz 5.864 2.328       2.975 11.167 3,26%

Canarias   165       4.933 5.098 1,49%

Calquera zona     13.679       13.679 3,99%

Caladoiros UE Atlántico UE 16.269       15.276   31.545 9,21%

Outros caladoiros

internacionais

Atlántico Norte 30.336           30.336 8,86%

Outras augas 35.109 70.554 31.907       137.570 40,16%

  Total 141.848 104.940 50.744 3.858 15.276 25.904 342.570 100%

Fte. MAGRAMA

2017FLOTA PESQUEIRA DE GALICIA DESCRIPCIÓN Nº BARCOS GT

PESQUERÍA INTERNACIONAL

(Grande altura) ARRASTRE

BACALLADEIROS 2 3.955,00

CONXELADORES 16 21.438,35

NAFO CONXELADORES 15 18.349,34

CERCO 3 8.002,00

PALANGRE SUPERFICIE 68 27.244,40

PESQUERIA UE (Altura)

PALANGRE FONDO

NEAFC PALANGRE FONDO 38 10.916,01

NEAFC 6 945,20

ARRASTRE

NEAFC ARRASTRE 21 6.749,82

PORTUGAL 3 693,94

CALADOIRO NACIONAL (Cantábrico/ Noroeste)

ARRASTRE 67 15.272,31

ARTES MENORES 3.929 8.777,95

CERCO 148 6.004,25

PALANGRE FONDO 28 1.486,68

PALANGRE SUPERFICIE 52 11.416,90

ENMALLE

RASCOS 4 122,86

VOLANTAS 28 1.811,71

Totais 4.428 143.186,72

BUQUES DEDICADOS A ACUICULTURA/AUXILIARES 1.275  

Fte. Plataforma tecnolóxica Consellería de Pesca

Características xerais da actividade pesqueira (páx. 183)

► Caracterízase polos seguintes trazos:► Destino: consumo humano. Peixe fresco (34,7%

en 2014), crece a transformación industrial (conxelación, conserva, salgadura e redución (aceites ou fariñas a partir de refugallos ou peixes en mal estado)).

► Especies: peixe (90%) resto moluscos e crustáceos. Destacan a pescada, anchoa, atún, bonito e sardiña.

► Rexións pesqueiras: a máis importante é a galega, seguida das outras rexións atlánticas. Menor peso as mediterráneas.

Os caladoiros: características xerais

►Non tódolos puntos do mar son ricos en pesca. As capturas son máis abundantes en determinadas zonas onde se adoitan faenar preferentemente os barcos de pesca, estes lugares chámanse caladoiros. Os criterios van ser:

a) Zonas onde a plataforma continental é extensa e as augas pouco profundas.

b) Zonas onde se establece contacto entre correntes mariñas cálidas e frías.

c) Zonas ricas en plancto como as correntes frías.

Caladoiros nacionais► Os caladoiros nacionais poden ser Mediterráneo ou Atlántico diferenciados

no seguinte:► O Mediterráneo a temperatura media é superior ao Atlántico, a salinidade

maior, existe menos fitoplancto (as Rías Baixas galegas teñen 15 veces máis que o mar de Castellón que é o punto máis rico neste organismo), a plataforma continental é maior e as mareas son case inexistentes. Por iso a riqueza pesqueira é menor, aínda que destaca a captura de peixes migrantes (sardiña, bocarte, atún e bonito) capturados con aparellos de cerco e arrastre, así como redes fixas (almadrabas).

► O Atlántico-Cantábrico a temperatura media é inferior ao Mediterráneo, a salinidade menor, existe máis fitoplancto, a plataforma continental e menor. Por iso a riqueza pesqueira é maior. Destacan o atún, o bonito, o peixe espada, a sardiña, o bocarte, a meiga, o peixe sapo, a pescada, o ollomol e o xurelo.

► Costa atlántico andaluza: ten as mesmas características que o atlántico-cantábrico pero cunha plataforma continental maior pero compartida con Marrocos, onde se pescan sardiña, bocarte, xurelo, salmonete, ameixa, navalla, lura, gamba, cigala e lagostino. Pero empregándose dun xeito indiscriminado tódalas artes de pesca que acusan síntomas de esgotamento.

Caladoiros internacionais (altura): UE

►Augas europeas do océano Atlántico Norte suma: gran plataforma continental, augas axitadas polas corrente mariña do Golfo que provoca temperaturas suaves, plancto.

►Algúns puntos como o Gran Sol (Great Sole) considéranse excelentes caladoiros para a pesca da pescada e do arenque. Noutros lugares faenan tradicionalmente as flotas de altura do Cantábrico e de Galicia, pero hoxe a pesca nestas augas da UE está estrictamente regulamentada.

Gran Sol: toponimia dos mariñeiros recopilada por Xurxo Souto

Os caladoiros internacionais (gran altura)

► Nestas zonas de contacto entre correntes mariñas converxen gran variedade de peixes. Un bo exemplo son as costas de Terranova (NAFO) onde conflúen as augas frías da Corrente do Labrador e as cálidas da Corrente do Golfo; ademais contan cunha plataforma continental extensa. As augas de Terranova son frecuentadas polos barcos españois de grande altura en campañas de pesca que duran moitos meses e que se dedican preferentemente á captura de bacallao e de fletán. Hoxe, Canadá reserva os mellores caladoiros e limitou os permisos de pesca e mailas capturas.

► O banco sahariano-canario (atlántico centro) son un exemplo deste tipo de zonas; deben a súa riqueza pesqueira ás correntes frías que corren xunto ás costas orientais no chamado banco sahariano. Hai unha serie de peixes como o atún, o arenque ou a sardiña que se alimentan exclusivamente de plancto. Outras especies, como o bacallao, a pescadiña ou a raia, acoden ás augas frías para devorar os peixes que se alimentan de plancto. Estas augas tamén son ricas en pescada e gamba. A flota española comparte a pesca nesta zona con barcos doutros países como por exemplo, con barcos conxeladores rusos e xaponeses. Ademais, os pesqueiros que faenan no banco sahariano teñen frecuentes conflitos con países africanos limítrofes, polo que se chegou a acordos con Marrocos, Senegal e Mauritania.

► A importante flota pesqueira española de grande altura buscou novos caladoiros en correntes frías en países afastados como son as costa de Angola e Namibia e o canal de Mozambique, onde buscan pescada, marisco, lagostino e gambas. Tamén frecuentan as costas próximas a Boston onde pescan lura e pota.

Os caladoiros internacionais (altura e gran altura)

Caladoiros internacionais

da frota pesqueiraespañola

ee

ZONA Z_Nº ÁREA Nº B ESPECIEAtlántico noreste (NEAFC) 5 Great Sole e Atlántico 112 Bacallao e bocarte

Atlántico noreste (NEAFC) 4 Noruega e Savalbard   Fletán

Atlánticonoroeste (NAFO) 3 Groenlandia   Fletán

Atlántico noroeste (NAFO) 2 Terranova   Fletán

  2,3,4   47  

Atlántico central 1 Marrocos 700 Cefalópodos e pescada

Atlántico central 7 Mauritania e Senegal 138 Pescada

Atlántico central 8 Cabo Verde 9 Marisco

Atlántico central 9 Guinea-Bissau 27 Peixe espada e atún

Atlántico central 10 Costa de Marfil e Guinea Ecuatorial

54 Peixe espada e atún

Atlántico sudoriental 11 Angola e Namibia 26 Marisco e pescada

Atlántico interior 12 81 Peixe espada

Atlántico sudoccidental 13 Illas Malvinas 5 Cefalópodos

Pacífico 6 Costa do sur de Chile 2 Peixe espada

Índico14,15,16

Madagascar, Comores, Seychelles 58

Atún e pescada

1.147

2015 CANTIDADE E VALOR DAS CAPTURAS

  Peso (t) % Valor (miles €) %

Atlántico Norte Occidental 25.429 2,6% 55.275,21 2,7%

Atlántico Norte Oriental 362.346 37,6% 836.398,18 40,9%

Atlántico Centro Occidental 1.845 0,2% 2.866,91 0,1%

Atlántico Centro Oriental 125.679 13,0% 250.867,21 12,3%

Mediterráneo 76.416 7,9% 295.015,81 14,4%

Atlántico Sur Occidental 128.309 13,3% 145.514,85 7,1%

Atlántico Sur Oriental 54.208 5,6% 97.127,59 4,8%

Atlántico Antártico   0,0%   0,0%

Total Atlántico 774.232 80,3% 1.683.065,76 82,4%

Índico Occidental 130.588 13,5% 267.116,07 13,1%

Índico Oriental 3.181 0,3% 9.965,37 0,5%

Índico Antártico   0,0%   0,0%

Total Índico 133.769 13,9% 277.081,44 13,6%

Pacífico Norte Occidental   0,0%   0,0%

Pacífico Norte Oriental   0,0%   0,0%

Pacífico Centro Occidental 2.710 0,3% 1.075,37 0,1%

Pacífico Centro Oriental 34.338 3,6% 17.274,54 0,8%

Pacífico Sur Occidental 3.052 0,3% 8.900,44 0,4%

Pacífico Sur Oriental 16.055 1,7% 54.960,76 2,7%

Pacífico Antártico 400 0,0% 1.098,54 0,1%

Total Pacífico 56.555 5,9% 83.309,65 4,1%

Total xeral 964.556 100% 2.043.456,85 100%Fte. MAGRAMA

REXIÓNS PESQUEIRAS (ESPAÑA CLASIFÍCASE EN OITOS REXIÓNS)

CANTÁBRICA Euskadi, Cantabria, Asturias

Pasajes, San Sebastián, Ondárroa e Bermeo (Euskadi), Santoña e Santander (Cantabria), Avilés e Xixón (Asturias)

NOROESTE Galicia Vigo, A Coruña, Celeiro-Viveiro, Vilagarcía de Arousa, Ribeira.

SURATLÁNTICA Huelva e Cádiz Illa Cristina, Huelva, Cádiz, Barbate, Alxeciras.

SURMEDITERRÁNEA Granada, Málaga e Almería, con Ceuta e Melilla.

Ceuta, Melilla, Estepona, Málaga, Almería.

LEVANTE Cabo de Gata-Cabo da Nao

Cartagena, Torrevieja, Sta. Pola, Alicante.

TRAMONTANA Cabo da Nao-Catalunya

Valencia, Castellón, San Carlos de la Rápita, Tarragona, Vilanova i la Geltrú, Barcelona, San Feliu de Guixols.

BALEARES Arquipiélago Balear Eivissa, Palma e Ciutdadella.

CANARIAS Illas Canarias Sta. Cruz de Tenerife, Palmas de Gran Canaria, S. Sebastián de la Gomera, Lanzarote.

Principiais portos pesca fresca

(2014) (toneladas)

Vigo 79.983

A Coruña 56.474

Pasajes 22.739

Avilés 15.893

Gijón 6.701Fte. Mº Fomento

Conservación, destino e grupo de especies

2015

Peso (t) Valor (miles €)

Fresco, consumo humano

Peixes 403.698 895.365,94

Crustáceos 6.875 118.595,53

Moluscos 26.392 137.970,83

Outros 649 2.650,22

  Total 437.614 1.154.582,52

Conxelado e outros.

Consumo humano

Peixes 484.105 812.415,78

Crustáceos 5.335 29.968,09

Moluscos 35.028 45.444,95

Outros 56 114,40

  Total 524.524 887.943,22

Total consumo humano 962.138 2.042.525,74

Total consumo non humano 2.417 931,09

Total xeral 964.555 2.043.456,83Cantidade de pesca desembarcada por rexións 2011 (miles de toneladas)

  Total Fresco Conxelado

Noroeste 384 47,8% 234 39,8% 150 70,1%

Cantábrica 108 13,4% 108 18,3%    

Suratlántica 83,7 10,4% 69,3 11,8% 14,4 6,7%

Canarias 83 10,3% 33,3 5,7% 49,7 23,2%

Tramontana 76 9,5% 76 12,9%    

Levante 34 4,2% 34 5,8%    

Surmediterránea 29 3,6% 29 4,9%    

Baleares 5 0,6% 5 0,8%    

TOTAL 803 100% 589 100% 214 100%

Fte. MAGRAMA

Vigo Zona I

PontevedraZona II

ArousaZona III

MurosZona IV

FisterraZona V

Costa da MorteZona VI

Golfo ÁrtabroZona VII

OrtegalZona VIII Mariña

Zona IXZONAS

PESQUEIRAS

PORTOS PESQUEIROS Nº BARCO

S %CAPACIDADE

(GT) %

ARTES MENOR

ES %

C. NACIO-

NAIS %

C. UE %

C. INTER-

NACIONAIS %

AUXI-

LIARES %

GALICIA 4.429 100% 143.186,72 100% 3.930 100% 327 100,0% 68 100% 104 100% 1.277 100%

ZONA I (VIGO) 703 15,9% 63.255,42 44,2% 556 14,2% 64 19,6% 15 22,1% 68 65,4% 109 8,5%

Vigo 115 2,6% 47.894,39 33,4% 27 0,7% 30 9,2% 15 22,1% 43 41,3% 7 0,5%

Guarda, A 77 1,7% 9.158,28 6,4% 36 0,9% 21 6,4%   0,0% 20 19,2%   0,0%

Cangas 145 3,3% 5.442,14 3,8% 139 3,5% 1 0,3%   0,0% 5 4,8% 21 1,6%

Resto (13 portos) 366 8,3% 760,61 0,5% 354 9,0% 12 3,7% 0 0,0% 0 0,0% 81 6,3%

ZONA II (PONTEVEDRA) 339 7,7% 12.456,04 8,7% 307 7,8% 19 5,8% 4 5,9% 9 8,7% 82 6,4%

Marín 47 1,1% 11.287,85 7,9% 28 0,7% 6 1,8% 4 5,9% 9 8,7%   0,0%

Resto (9 portos) 292 6,6% 1.168,19 0,8% 279 7,1% 13 4,0% 0 0,0% 0 0,0% 82 6,4%

ZONA III (AROUSA) 1.709 38,6% 25.780,91 18,0% 1.632 41,5% 61 18,7% 5 7,4% 11 10,6% 891 69,8%

Ribeira 251 5,7% 22.339,65 15,6% 201 5,1% 34 10,4% 5 7,4% 11 10,6% 3 0,2%

Resto (14 portos) 1.458 32,9% 3.441,26 2,4% 1.431 36,4% 27 8,3% 0 0,0% 0 0,0% 888 69,5%

ZONA IV (MUROS) (4 portos) 617 13,9% 3.857,44 2,7% 584 14,9% 33 10,1% 0 0,0% 0 0,0% 29 2,3%

ZONA V (FISTERRA) (4 portos) 130 2,9% 903,54 0,6% 126 3,2% 3 0,9% 1 1,5% 0 0,0% 1 0,1%

ZONA VI (COSTA DA MORTE) (9) 296 6,7% 3.955,32 2,8% 249 6,3% 47 14,4% 0 0,0% 0 0,0% 5 0,4%

ZONA VII (CORUÑA-FERROL) 333 7,5% 5.974,76 4,2% 297 7,6% 29 8,9% 2 2,9% 5 4,8% 148 11,6%

Coruña, A 98 2,2% 4.677,10 3,3% 82 2,1% 9 2,8% 2 2,9% 5 4,8% 2 0,2%

Resto (11 portos) 235 5,3% 1.297,66 0,9% 215 5,5% 20 6,1% 0 0,0% 0 0,0% 146 11,4%

ZONA VIII (CEDEIRA) (4 portos) 124 2,8% 1.810,21 1,3% 97 2,5% 25 7,6% 2 2,9% 0 0,0% 2 0,2%

ZONA VIII (MARIÑA LUCENSE) 178 4,0% 25.193,08 17,6% 82 2,1% 46 14,1% 39 57,4% 11 10,6% 10 0,8%

Burela 76 1,7% 13.128,21 9,2% 26 0,7% 27 8,3% 18 26,5% 5 4,8% 1 0,1%

Celeiro (Viveiro) 60 1,4% 11.233,26 7,8% 20 0,5% 14 4,3% 21 30,9% 5 4,8% 1 0,1%

Resto (7 portos) 42 0,9% 831,61 0,6% 36 0,9% 5 1,5% 0 0,0% 1 1,0% 8 0,6%

Rexión Noroeste

►Na rexión Noroeste (Galicia desde a ría do Eo ata a desembocadura do Miño) conta con máis de 80 portos destacando os de Vigo, A Coruña, Ribeira, Burela, Marín, A Guarda e Cangas. Os dous primeiros centralizan máis do 70% das actividade de tódolos portos galegos situándose en primeiro e segundo lugar respectivamente dentro do conxunto do Estado.

VENDAS NAS LONXAS 2016 (Estimación) (Ftes. Lonxas de Galicia)  

 Lonxa   Quilos     Importe €    TOTAL 188.598.355,98   491.070.853,27  Vigo 38.197.326,93 20,3% 116.394.682,60 23,7%

Burela 23.519.008,11 12,5% 76.696.414,75 15,6%

Coruña, A 40.073.762,43 21,2% 76.496.097,28 15,6%

Celeiro (Viveiro) 16.544.344,62 8,8% 53.440.738,49 10,9%

Ribeira 31.834.787,11 16,9% 43.262.014,83 8,8%

Resto (54 lonxas) 38.429.126,78 20,4% 124.780.905,32 25,4%

Poboación ocupada embarcada (2015)

Andalucía 6.544 19,40%Asturias 1.202 3,56%Baleares 655 1,94%Canarias 2.702 8,01%Cantabria 815 2,42%Cataluña 2.718 8,06%Ceuta 101 0,30%Galicia 12.552 37,21%Murcia 735 2,18%País Vasco 3.202 9,49%Valencia 2.505 7,43%TOTAL 33.731 100%

Fte. MAGRAMA

Poboación ocupada no sector pesqueiro en Galicia (2013) 

  Total Homes MulleresTotal do sector pesqueiro 34.353 20.358 59,26% 13.995 40,74%

Pesca extractiva 12.552 12.034 95,87% 518 4,13%Caladoiros do Estado 9.981 9.468 94,86% 513 5,14%

Caladoiros da UE 1.249 1.244 99,60% 5 0,40%

Caladoiros Internacionais 1.322 1.322 100% 0 0%

Conserveiras 10.630 2.976 28,00% 7.654 72,00%Acuicultura 6.432 4.802 74,66% 1.630 25,34%

Bateas 4.947 3.888 78,59% 1.059 21,41%

Parques de cultivos 896 478 53,35% 418 46,65%

Granxas e criadeiros 589 436 74,02% 153 25,98%

Marisqueo 3.954 475 12,01% 3.479 87,99%Redeiras/os 785 71 9,04% 714 90,96%

Fonte: Centro Tecnolóxico do Mar

Conserveiras

Boiro

MarisqueirasMoaña

RedeirasFieital (Malpica)

PercebeirasBaiona

Non son fada nin princesa

Problemas actuais da pesca marítima(186-189 NE)

► Problemas dos caladoiros:► Nacionais: recursos modestos. Recuperación integral de

recursos.► UE: ata 12 millas pescas exclusiva de cada país, a máis

fixadas pola UE plurianualmente, de acordo aos informes científicos e distribúeos mediante concesión entre os propietarios de barcos de máis de 12 m de eslora.

► Internacionais: restricións. Zonas Económicas Exclusivas desde 1974 e sancionadas pola ONU (1982). Regulacións impostas polas Organizacións Xerais de Pesca. Depende dos acordos da UE con terceiros países e coas ORP. España promove a continuidade dos acordos subscritos; a firma doutros novos e a defensa dos intereses comunitarios nas ORP. Creación de sociedades pesqueiras mixtas.

Problemas actuais da pesca marítima(186-189 NE)

► Problemas demográficos: envellecemento, falta de cualificación e competitividade.

► Problemas económicos: Modernización da frota pesqueira (supresión das subvencións á construción de barcos 2004 e desguace 2013), custo dos combustibles, transferencias da tecnoloxía e innovación, diminución dos custos de produción. Diversificación económica dos espazos pesqueiros é escasa. Adaptar normas de seguridade, sanidade e benestar animal promovidas pola UE.

► Problemas sociais: consolidación da pesca, creación de emprego estable e seguro (principalmente nas comarcas onde a pesca é moi importante).

► Problemas medioambientais: sobrepexplotación, contaminación, deterioro paisaxístico dos fondos mariños.

A acuicultura

►A acuicultura é o cultivo con fins comerciais de organismos acuáticos mariños. Nas dúas últimas décadas acada unha importancia decisiva porque a poboación precisa recursos supletorios unha vez que as súas fontes de riqueza habituais se esgoten.

A acuicultura ► A acuicultura en augas continentais presenta na

actualidade un importante desenvolvemento, con máis de 180 piscifactorías en funcionamento ben dedicadas á produción de peixe para o consumo humano (centros de piscicultura privados) ou orientada cara á produción de ovos e alevíns para a repoboación (centros públicos). Dentro dos primeiros destacan a produción de troitas arco iris en Galicia, seguida de Catalunya.

2015 ACUICULTURA %PIB 210,26 0,02%OCUPADOS 18,08 0,10%

Fte. MAGRAMA

ACUICULTURA Peso (kg)   Valor (€)  

2015 Galicia % G/E Outras CCAA % G/E Galicia % G/E Outras CCAA % G/E

  ACUICULTURA PEIXES CONTINENTAIS E MARIÑOS

SALMÓN 7.785,50 100%     34.336,95 100%    

TROITA ARCO IRIS 2.993.180,40 18,5% 13.185.718,00 81,5% 13.572.591,23 26,9% 36.840.861,18 73,1%

OUTROS PEIXES     211.813.316,10       85.449.326,80  

LUBINA     18.600.352,55       127.371.197,99  

OLLO MOL 171.000,00 100%     1.688.578,23 100%    

DOURADA     20.069.223,40       98.934.303,68  

ATÚN VERMELLO     4.690.737,00       71.210.042,00  

LINGUADO 356.846,00 61,3% 224.947,30 38,7% 3.548.459,91 31,7% 7.644.329,00 68,3%

RODABALLO 7.360.983,00 98,6% 103.000,00 1,4% 60.285.377,30 98,6% 825.924,00 1,4%

OUTROS PEIXES     13.965.818,57       73.838.332,48  

TOTAL PEIXES GA/ES 7.888.829,00 12,0% 57.654.078,82 88,0% 65.522.415,44 14,7% 379.824.129,15 85,3%

TOTAL PEIXES 65.542.907,82 445.346.544,59

  ACUICULTURA CRUSTÁCEOS, MOLUSCOS, OUTROS INVERTEBRADOS E PRANTAS

OSTRA PLANA 430.787,08 98,3% 7.400,00 1,7% 2.118.525,47 97,9% 45.000,00 2,1%

OSTRA RIZADA 171.000,00 29,3% 412.022,51 70,7% 611.487,92 28,0% 1.571.371,58 72,0%

VOLANDEIRA 2.970,20 92,3% 248,00 7,7% 17.524,00 92,2% 1.488,00 7,8%

MEXILLÓN 217.999.768,23 99,9% 224.947,30 0,1% 106.898.644,68 93,6% 7.307.614,14 6,4%

AMEIXA BABOSA 195.173,47 100%     3.057.016,39 100%    

AMEIXA FINA 71.280,97 83,6% 13.992,57 16,4% 1.590.933,20 90,0% 176.377,00 10,0%

AMEIXA XAPÓNICA 600.460,88 90,1% 66.270,00 9,9% 5.132.648,72 88,4% 675.560,00 11,6%

BERBERECHOS 416.718,55 97,9% 8.994,00 2,1% 1.939.555,71 98,5% 29.820,00 1,5%

POLBO 238,90 100%     1.576,00 100%    

OUTRAS ESPECIES     7.386.702,24       2.438.296,77  

ALGAS 83,00 4,9% 1.624,00 95,1% 694,00 0,1% 716.979,83 99,9%

TOTAL CRUSTÁCEOS... GA/ES 219.888.481,28 96,4% 8.122.200,62 3,6% 121.368.606,09 90,4% 12.962.507,32 9,6%

TOTAL CRUSTÁCEOS… 228.010.681,90 134.331.113,41

ACUICULTURA 227.777.310,28 77,6% 65.776.279,44 22,4% 186.891.021,53 32,2% 392.786.636,47 67,8%

TOTAL 293.553.589,72 579.677.658,00

A acuicultura ► En España, a meirande parte dos cultivos mariños sitúanse na costa galega

especialmente nas Rías Baixas, seguida polo Golfo de Cádiz e algúns sectores da costa mediterránea.

► A acuicultura proporciona emprego directa e indirectamente a unhas 100.000 persoas. Só a ría de Arousa produce ao ano marisco por un importe de 30, 05 millóns de €. A importancia deste tipo de cultivo está reflectida na produción dos parques (áreas areosas) e viveiros (plataformas flotantes-bateas), dos que o cultivo do mexillón (miticultura) é o máis importante: a produción do mexillón supón o 95% do total obtido da acuicultura. Na actualidade prodúcense máis de 200.000 toneladas anuais situando a Galicia como o maior produtor de do mundo. As cantidades xeradas por outros tipos de cultivos coma os da ostra, vieira, zamburiña, ameixa, berberecho... son menores, pero nestes últimos anos están en auxe.

► Outro tipo de cultivos mariños cunha dimensión empresarial considerable son os dos peixes (piscicultura), sobre todo o rodaballo e o salmón, con especial importancia nas costas galegas, en Santander e nas costas gaditanas. Tamén as algas son un dos recursos quizais con máis futuro e aínda insuficientemente explotados.

Granxa acuicola de linguado (cabo Vilano-Camariñas)Bateas de mexillón (Ría de Arousa)

Industria pesqueira 2014  España Galicia %Empregos 15.000 12.000 80,0%Cantidade Tm 343.427 296.034 86,2%Valor (millóns €) 1.495 1.226 82,0%Achega ao PIB   2,8%  Fábricas   60  Emprego industrial 6,5%  

Fte. Consellería do Mar

PAU XUÑO 2012