Rosa Martínez -Pilar Etxebarria

Leioako Berritzegunea

ADIMEN ANITZAK

Ikas-egunerokoa

Howard GardnerBideoa: Howard Gardner

Howard Gardner Adimen Anitzak Teoriaren sortzailea da.

Harvard Unibertsitateko irakaslea, Hezkuntzan Doktorea.

Gaur egungo gizartean eragin handiko 100 intelektualetariko bat da

Harvard Unibertsitateko Zero proiektuaren kidea

Howard Gardner: adimenaren definizio berria

• Eguneroko arazoak konpontzeko gaitasuna, baita arazo berriak sortzeko ere

• Giza testuinguru zehatz batean, balio handiko produktuak edo zerbitzuak ekoizteko gaitasuna

Adimen Anitzen teoria

• Orain arte gizakiok adimen mota bakar bat besterik ez dugula suposatzen zen

• Teoria honen arabera, gure adimenak ANITZAK dira

• Gaur egun 8-9 adimen mota desberdinak aurkitu dituzte

Adimen Anitzen teoriaGuztiok adimen mota guztiak ditugun arren,

pertsona bakoitzean adimenen bat besteak baino garatuago dago:

• Bakoitzaren faktore genetikoen arabera• Bakoitzaren kultura eta testuinguruaren

arabera

8 adimenen ezaugarriak

Adimen intrapertsonala

• Nork bere burua ulertzeko gaitasuna, beren indarrak eta ahuleziak

• Barneko sentimenduak, pentsamenduak...antzemateko, hausnartzeko eta kudeatzeko trebetasuna

Psikologoak, filosofoak, erligio liderrak...

Gaitasunekiko harremanak:

•Norbanako autonomia

•Ikasten ikastea

Adimen intrapertsonalaIkaslearen profila:

• Bere emozioak ezagutzen ditu

• Bere sentimenduak adierazteko moduak aurkitzen ditu

• Helburu eta plangitza pertsonalak garatzen ditu

• Balore-sistema du

• Banakako lanean aritzea gustatzen zaio

• Autodisziplina eta konzentrazio gaitasuna du

Adimen intrapertsonala

Ikas-jarduerak:• Ikasitakoa aplikatzeko norbanako

proiektuak

• Hazkunde pertsonalari buruzko programak

• Hausnarketa pertsonalak egiteko tresnak: planifikazioa, autoebaluazioa, Ikas-egunerokoak...

• Ekoizpen edo ikuspuntu pertsonala agerian jartzeko jarduerak: bildumak, autobiografiak, portfolioak, bere ikuspuntua edo iritziak emateko aukerak...

• Bere bizitza edo eguneroko testuingurua ikutzen duten gaiak nahiago ditu

Adimen interpertsonala

• Besteak ulertzeko eta beraiekin elkareragiteko gaitasuna.

• Pertsonen nahiak, asmoak, motibazioak…antzemateko eta ulertzeko gaitasuna

• Lankidetzan aritzeko trebetasuna

Gaitasunekiko harremanak:Gizarterako eta hiritartasunerako gaitasuna

Irakasleak, aholkulariak, hezitzaileak, terapeutak, giza-langileak, gizarte liderrak…

Adimen interpertsonala

Ikaslearen profila:

• Lankidetzan gustora lan egiten du

• Harremanetarako ona

• Lidergoaren gaitasuna

• Bitartekari ederra

• Besteen iritzi eta ekintzetan eragilea

• Gaiak ikuspuntu desberdinetan analizatzen ditu

Adimen interpertsonala

Ikas-jarduerak:• Taldean aritzeko jarduerak: elkarrizketak,

eztabaidak, beste kidearen tutorea...

• Ikuspuntu anitzak lantzen dituzten jarduerak: Kulturartekotasuna, inkestak...

• Elkarbizita eta eskola-bitartekaritza

• Elkarlanaren dinamikak

• Lankidetza proiektuak

Hizkuntzarako adimena

• Hizkuntza modu egokian erabiltzeko gaitasuna, ideiak eta sentimenduak ahoz edo idatziz adierazteko gaitasuna

• Hizkuntzaren bidez komunikatzeko eta informazioa lortzeko gaitasuna

Gaitasunekiko harremanak:•Hizkuntza gaitasuna•Informazioa tratatzeko gaitasuna eta gaitasun digitala

Idazleak, poetak, kazetariak, hizlariak, abukatuak, politikariak….

Hizkuntzarako adimenaIkaslearen profila:• Irakurtzea eta idaztea gustatzen zaizkio

• Beste hizkuntzak ikasteko gaitasun handia du

• Soinuak eta hitz egiteko moduak imitatzen ditu

• Ahoz edo idatzizko testuak ulertzen, laburtzen...daki

• Elkarrizketan ona da

• Arretaz entzuten du

• Hiztegi ugari erabiltzen du

Hizkuntzarako adimenaIkas-jarduerak:

Idazkera sortzailea Egunerokoak Ipuinak Hitzaldiak Ahozko adierazpenak Elkarrizketak Irakurmenak Dramatizazioak Eztabaidak

Adimen logiko-matematikoa• Operazio matematikoak,

problemak, hipotesiak, ondorioak, argudioak... prozezatzeko trebetasuna

• Pentsamendu logikoa erabiliz, patroi abstrakto eta konplexuen arteko harremanak antzemateko gaitasuna

Gaitasunekiko harremanak:•Matematikarako gaitasuna•Informazioa tratatzeko gaitasuna eta gaitasun digitala

Zientzialariak, matematikoak, ingeniariak, informatikoak, ekonomistak, analistak...

Adimen logiko-matematikoaIkaslearen profila:

• Kopuruaren kontzeptuak menperatzen ditu

• Problema baten aurrean irtenbide logikoa bilatzen du

• Objetu eta kontzeptuen arteko harremanak antzematen ditu

• Metodo zientifikoa erabiltzen du

• Trebetasun matematikoak erabiltzen ditu: kalkuloa, estimazioa...

• Gai konplexuak gustatzen zaizkio

Adimen logiko-matematikoaIkas-jarduerak:• Pentsamendu kritiko eta logikoa lantzen

dituztenak: sailkapenak, konparaketak, sekuentziak, aurreikuspenak, argudioak...

• Antolatzaile grafikoak: kontzeptu mapak, diagramak, eskemak...

• Ikas-jarduera matematikoak: patrioak, logika-jolasak, kodigoak, grafikak, zenbakiak, buruhausteak, sudokuak...

• Metodo zientifikoa aplikatzen duten proiektuak, ikerketa proiektuak

Adimen ikus-espaziala

• Irudien bidez pentsatzeko eta ideiak grafikoki jartzeko trebezia, sistema sinbolikoak erabiliz

• Espazio antolakuntza irudikatzeko eta eraldatzeko gaitasuna

Arkitektoak, irudigileak, artistak, asmatzaileak, ingeniariak, arrantzaleak, esploratzaileak…

Gaitasunekiko harremanak:•Arte eta kulturarako gaitasuna•Informazioa tratatzeko gaitasuna eta gaitasun digitala

Adimen ikus-espaziala

Ikaslearen profila:

• Behaketa eta ikusmenaren bidez ikasten du

• Irudi eta grafikoak erabiliz pentsatzen du

• Grafiko, taulak, mapak...primeran interpretatzen ditu

• Marraztea, eraikitzea, modelatzea...gustatzen zaizkio

• Objetuak ikuspuntu desberdinetatik ikusten ditu

Adimen ikus-espazialaIkas-jarduerak:• Proiektu artistikoak eta teknologikoak• Hormairudiak• Dioramak• Bideoak, argazkiak• Komikiak• Publizitatea• Diseinu digitala• Taula-Jolasak (sakea, oka...)• Josketa• Arkitektura-jolasak• Antolatzaile grafikoak

Adimen musikala• Musika formak

hauteman, bereizi, eraldatu eta adierazteko gaitasuna

• Erritmoak, tonuak, melodiak...antzeman eta erabiltzeko trebetasuna

Abeslariak, konpositoreak, dantzariak, musikariak, bertsolariak...

Gaitasunekiko harremanak:•Arte eta kulturarako gaitasuna•Informazioa tratatzeko gaitasuna eta gaitasun digitala

Adimen musikala

Ikaslearen profila:

• Musika entzutea gustatzen zaioa

• Soinuak ondo desberditzen ditu

• Musikarekin dantzatzen du

• Musika estiloak desberdintzen ditu

• Abesten du, musika tresna jotzen du

Adimen musikala

Ikas-jarduerak:• Kontzeptuak ikasteko abestiak,

erritmoak...• Abestiak interpretatzea, idaztea• Kontzertuak• Musika anbientala Ikasgelan• Dantza• Erritmo-jolasak• Musika-tresnak jotzea• Soinu-efektuak• Musika digitala

Adimen kinestesikoa

• Gorputzaren bidez ideiak eta sentimenduak adierazteko gaitasuna.

• Gorputza eta zentzu-organoen bidez informazioa jasotzeko trebezia

Gaitasunekiko harremanak:•Arte eta kulturarako gaitasuna

Kirolarikak, dantzariak, musikariak, artisauak, aktoreak, medikuak, eskultoreak...

Adimen kinestesikoa

Ikaslearen profila:

• Ikutzen, manipulatzen...ikasten du

• Erritmo eta koordinazioa handiak ditu

• Ikasteko esperientzia zuzenak behar ditu

• Motrizitate ona du

• Kirola, dantza egitea gustatzen zaizkio

• Esku-lanetan oso trebea da

• Dramatizazioa edo antzerkirako ona

Adimen kinestesikoaIkas-jarduerak:• Dramatizazioak, mimoa• Psikomotrizitateko jarduerak• Txontongiloak• Dantza, koreografiak• Talde-jolasak• Gymkhanak• Ariketa fisikoak, kirolak• Manipulazio-jarduerak• Eskolaz kanpoko irteerak• Teknologiako jarduerak• Esperimentuak

Adimen naturistikoa

• Natur mundua, bizia, landareak, animaliak...ulertzeko trebetasuna

• Behaketak, sailkapenak, hipotesiak, ondorioak...erabiltzeko gaitasuna

• Ingurugiroa zaintzeko garrantsia ulertzeko trebezia

Biologoak, fisikariak, kimikariak, arkeologoak, lorezainak…

Gaitasunekiko harremanak:•Zientzia, osasuna eta tekonologiarako gaitasuna

Adimen naturistikoa

Ikaslearen profila:• Naturguneak bisitatzea gustatzen zaio

• Maskotak zaintzeko gustoa du

• Objetuak edo izaki bizidunak sailkatzen ditu, patroiak erabiliz

• Oso behatzaile ona da

• Gauzen funtzionamendua ulertzen du

• Natur-sistemen eboluzioa interesatzen zaio

• Ikasgelatik kanpoko jaruderak nahiago ditu

Adimen naturistikoaIkas-jarduerak:• Natura eta ingurugiroari buruzko jarduerak• Harremanak egiteko jarduerak: sailkapenak,

konparaketak...• Tresna zientifikoen erabilpena: mikroskopioak,

teleskopioak• Natur ibilbideak• Natur-zentroak bisitatzea• Ikerketa-proiektuak• Behaketak• Maskotak zaintzea• Berziklaje-proiektuak• Natur-bildumak

Autoebaluazioa

• Autoebaluazioa: AA lantzen ditugu?• Gure ikasleen adimenak aztertzen

Eskola eredu berria

Adimen anitzen ikuskera honek hezkuntza ulertzeko ikuspegi

desberdina eskatzen du, eskola eredu berri bat, alegia

AA jezartzeko eraldaketak

1. Curriculum, metodologia, ebaluazioaIkas-proiektuak, elkarlana, baliabide digitalak, ikas-

erregulazioa...

2. Irakasle eta ikasleen rolen aldaketaIkasle protagonista, irakasle entrenatzailea

Jarduerak birpentsatu

Inter Intra Hiz Mat Esp Mus Kin NatBikoteka egiteko jolas bat

Begiak ixten eta ideia bat irudikatu buruan

Ipuin batekin

Joku logikoa erabiltzen

Arbel digitalean eguraldi-ikurrak kokatzen dira

Ikasleak klasera sartzen dira musikarekin

Objetu bat klasetik pasatzen da

Landare bat klasera eramaten da

Klaseari hasiera emateko

Bideoa:Acogida Infantil

AA jezartzeko eraldaketak3. Arloen eta ordutegiaren

antolakuntza berriaDisziplinartekoa, taldekatze malguak, irakasleen

elkarlana...

4. Espazio arkitektonikoakIkasgela multifuntzionalak, gela bereziak, baliabideak

ikasgelan bertan, wifia...

Bideoa: Espacios Innovadores

Eszenatokien garrantsiaZure ikasgela nolakoa da?

Laborategia

Musika gela

Museoa

LiburutegiaAntzerkia

Informatika gela

Jolasgunea

Dantzatokia

Pentsagunea

BaliabideakInter Intra Hiz Mat Esp Mus Kin NatBanakako lana egiteko tokirik

Egunerokoak

Liburuak

Bildumak

Planifikatzeko tresnak

Talde lana egiteko espazioak

Dinamika bilduma

Talde-jolasak

Taula-jolasak

Liburuak

Aldizkariak

Egunkariak

Hiztegiak

Entziklopediak

Mezuak idazteko taulak

Horma-irudiak

Idazteko tresnak

Testu-prozezatzailea

Bloke logikoak

Tangrams

Puzzleak

Estrategia jokoak

Dadoak

Neurtzeko tresnak

Kalkulagailuak

Ordenagailuak

Pinturak

Kolageak egiteko materialak

Erregelak

Horma-irudiak

Grafikoak

Argazkiak

Ordegailuaren bidezko disenua

Bideoak

CDak

Aurikularrak

Musika-tresnak

Musika-software

Grabazio-ekipoa

Mozorroak

Txotxongiloak

Eraiketa-jolasak

Tresnak

Josteko materiala

Eskulanak

Puzzleak

Maketak

Mikroskopioak

Teleskopioak

Laborategiko tresneria

Balantzak

Erregelak

Kutxak

Loreontziak

Kalkulagailua

Bideokamera

Natur bildumak

Maskotak

Adibidea: EntusiasMat

Bideoak: Entusiasmat Infantil 1 Eta 2

Gai baten programazioa AA kontutan hartuta

1. Ikasturtea, materia, gaia... aukeratzea

2. Helburuak zehaztatzea3. “Tresnak” aukeratzea4. “Paleta nagusia”

sortzea: nola erabiliko ditugu tresnak helburuak lortzeko?

5. Ikas-jarduerak sekuentziatzea

LINGÜÍSTICO-VERBAL1. Escritura creativa2. Hablar de manera formal3. Humor – chistes4. Improvisaciones5. Diario – agenda6. Poesía7. Lectura8. Crear – narrar historias9. Debate verbal10. Vocabulario

CINESTÉSICO-CORPORAL1. Lenguaje corporal2. Escultura corporal / tabla3. Representación dramática4. Folk – Danza creativa5. Rutinas gimnásticas6. Gráfico humano7. Inventar8. Ejercicio físico9. Role Play – mimo10. Juegos deportivos

LÓGICO-MATEMÁTICA1. Símbolos abstractos – Fórmulas2. Cálculo3. Descifrar códigos4. Forzar relaciones5. Org. Gráficos Cognitivos6. Juegos de lógica – patrones7. Secuencias Patrones numéricos8. Esquemas9. Resolución de problemas10. Silogismos

MUSICAL1.Sonidos medioambientales2. Sonidos instrumentales3. Composición musical4. Actuación musical5. Percusión6. Rap7. Patrones rítmicos8. Cantar – tararear9. Esquemas tonales10. Sonidos o tonos vocales

NATURALISTA1. Patrones arquetípicos2.Cuidar plantas y animales 3.Prácticas de conservación4.Reaccionesmedioambiente 5. Laboratorios naturales6. Trabajos de campo7.Observación de la naturaleza8.Simulaciones mundo natural9.Clasificación de las especies10. Estimulación sensorial

VISUAL-ESPACIAL1. Imaginación activa2. Esq. Color -Textura3. Dibujar4. Visualización guiada5. Mapas mentales6. Collage7. Pintar8. Esquemas – Diseños9. Simular – fantasear10. Esculpir

INTERPERSONAL1. Habilidades de colaboración2. Aprendizaje cooperativo3. Prácticas de empatía4. Ofrecer Feedback 5. Proyectos de grupo6. Intuir sentimientos del otro7. Rompecabezas8.Comunicación persona-

persona9. Recibir feedback de otro10. Motivaciones de los demás

INTRAPERSONAL1.Estados alterados de conciencia2. Procesamiento emocional3. Habilidades de concentración4.Razonamiento de orden

superior5. Proyectos independientes6. Autoconocimiento7. Técnicas de Metacognición8. Prácticas de conciencia9. Métodos de reflexión silenciosa10. Estrategias de pensamiento

Tresna kutxa

Meta de Comprensión:Adimen-paleta

Gehiago jakiteko• Inteligencias Múltiples: de la teoría en la práctica. Howard Gardner

• Inteligencias múltiples.net: Montserrat ikastetxeko web-orria

• Hik Hasi : Adimen bakarra edo adimen ugari?

• Redes: De las inteligencias múltiples a la educación personalizada

MILA ESKER!!!!