enpresa-finantzaketarako-baliabideak

7/24/2019 enpresa-finantzaketarako-baliabideak

1/168

Liburu honek UPV/EHUko Euskara eta Eleaniztasuneko Errektoreordetzaren dirulaguntza jasodu

ENPRESAFINANTZAKETARAKO

BALIABIDEAK

Sara Urionabarrenetxea Zabalandikoetxea(Koor.)Ana Beraza Garmendia

Jos Domingo Garca Merino

EUSKARA ETA ELEANIZTASUNEKO

ERREKTOREORDETZAREN SARE ARGITALPENA


2/168

1

Aurkibidea1. GAIA: ENPRESEN FINANTZAKETA-ITURRIAK ........................................................ ......................3

1.1. ENPRESAREN FINANTZA-FUNTZIOA ........................................................ ...............................3

1.2. FINANTZA-EGITURA ETA EKONOMIA-EGITURA ...................................................... ............4

1.2.1. Balantzearen aktiboa...................................................................................................................41.2.2. Ondare garbia eta balantzearen pasiboa......................................................................................6

1.3. ENPRESAREN FINANTZA-EGITURAREN ETA EKONOMIA-EGITURAREN ARTEKOOREKA-ERLAZIOAK ..................................................... ........................................................... ............7

1.3.1. Enpresaren zikloak ........................................................ ........................................................... ..71.3.2. Errotazio-funtsa. Epe laburrerako eta luzerako finantzaketa......................................................8

1.4. ENPRESAREN FINANTZAKETA-ITURRIAK............................................................................111.4.1. Ondare garbia eta pasiboa.........................................................................................................121.4.2. Barne-finantzaketa edo autofinantzaketa eta kanpo-finantzaketa.............................................14

1.5. FINANTZA-BALIABIDEEN KOSTUA........................................................................................151.5.1. Kostu esplizituaren eta kostu inplizituaren analisia..................................................................151.5.2. Kostu efektiboa eta urteko tasa baliokidea ........................................................... ....................16

1.6. GALDERAK ETA ARIKETAK.....................................................................................................18

BIBLIOGRAFIA....................................................................................................................................19 2 GAIA: HORNITZAILEEN FINATZAKETA.........................................................................................21

2.1. SARRERA: DEFINIZIOA ETA EZAUGARRIAK........................................................................212.2. ORDAINTZEKO MODURIK OHIKOENAK................................................................................222.3. HORNITZAILEEN FINANTZAKETA-BOLUMENAREN ANALISIA ...................................... 232.4. MERKATARITZAKO KREDITUAREN KOSTU EFEKTIBOA ................................................. 242.5. GALDERAK ETA ARIKETAK.....................................................................................................25BIBLIOGRAFIA....................................................................................................................................29

3.GAIA: EPE LABURRERAKO BANKU-MAILEGUA ..................................................... ....................303.1. SARRERA.......................................................................................................................................303.2. MAILEGUEN MERKATARITZAKO EZAUGARRIAK..............................................................313.3. MAILEGU-ERAGIKETAREN KOSTU EFEKTIBOAREN KALKULUA .................................. 32

3.3.1. Mailegu-eragiketa definitzen duten elementuak.......................................................................32

3.3.2. Maileguaren kostu efektiboa.....................................................................................................333.4. MAILEGUAREN UTBAREN KALKULUA.................................................................................343.5. GALDERAK ETA ARIKETAK.....................................................................................................35BIBLIOGRAFIA....................................................................................................................................39

4. GAIA: EPE LABURRERAKO BANKU-FINANTZAKETA: BANKU-DESKONTUA .....................414.1. KONTZEPTUA ETA SAILKAPENA............................................................................................414.2. MERKATARITZAKO DESKONTUA...........................................................................................43

4.2.1. Merkataritzako deskontuaren beharrak.....................................................................................474.2.2. Merkataritzako deskontuaren kostu-elementuak .................................................. ....................524.2.3. Deskontu-lerro arrunt baten finantza-balorazioa: eragiketaren efektiboa, deskontua eta kostuefektiboaren kalkulua .................................................... ........................................................... ..........54

4.3. MERKATARITZAKO DESKONTU-ERAGIKETA BATEN UTBa ............................................ 584.4. DESKONTUAREN KUDEAKETA ERAGINKORRA ....................................................... ..........60

4.5. GALDERAK ETA ARIKETAK.....................................................................................................61BIBLIOGRAFIA....................................................................................................................................69

5. GAIA: EPE LABURRERAKO BANKU-FINANTZAKETA: KREDITU-POLIZA ............................705.1. SARRERA. BANKU-KONTU KORRONTEAK...........................................................................705.2. KREDITU-KONTU KORRONTEAK. FUNTZIONAMENDUA ETA EZAUGARRIAK ...........715.3. HANBURGOKO METODOA EDO INTERES-KITAPENERAKO SALDO-METODOA..........725.4. KREDITU-KONTU KORRONTEAREN KOSTU EFEKTIBOAREN KALKULUA...................76

5.4.1. A prioriko kostu efektiboa........................................................................................................775.4.2. A prioriko gutxi gorabeherako kostu efektiboa .................................................... ....................785.4.3. Kostu historikoa edo a posteriorikoa ........................................................... .............................79

5.5. KREDITU-POLIZA BATEN UTBaren KALKULUA...................................................................805.6. GALDERAK ETA ARIKETAK.....................................................................................................81BIBLIOGRAFIA....................................................................................................................................92


3/168

2

6. GAIA: FACTORING-a..........................................................................................................................936.1. FACTORING-aren DEFINIZIOA ETA EZAUGARRI NAGUSIAK ............................................. 93

6.2. FACTORING-AK ESKAINITAKO ZERBITZUAK ETA BEREN FUNTZIONAMENDUA..........966.3. FACTORING-AREN ABANTAILAK ETA ERAGOZPENAK..................................................1006.4. FACTORING-AREN KOSTUA ETA UTB-A. FAKTORE BALDINTZATZAILEAK..............1016.5. GALDERAK ETA ARIKETAK...................................................................................................102BIBLIOGRAFIA..................................................................................................................................105

7.GAIA. ENPRESA-ORDAINDUKOAK .......................................................... ..................................... 1077.1. KONTZEPTUA ETA EZAUGARRIAK .......................................................... ...........................1077.2. ENPRESA-ORDAINDUKOEN MERKATUAREN JATORRIA ETA BILAKAERA ...............109

7.2.1. Enpresa-ordaindukoen lehen mailako merkatua.....................................................................1107.2.2. Enpresa-ordaindukoen bigarren mailako merkatua ........................................................ ........112

7.3. ENPRESA-ORDAINDUKOEN JAULKIPENAREN KOSTU EFEKTIBOAREN ANALISIA..1147.4. GALDERAK ETA ARIKETAK...................................................................................................114BIBLIOGRAFIA..................................................................................................................................117

8. GAIA: EPE LUZERAKO BANKU-MAILEGUAK............................................................................1188.1. EPE LUZERAKO MAILEGUEN KONTZEPTUA ETA EZAUGARRIAK ............................... 1188.2. MAILEGU INDEXATUAK .......................................................... ............................................... 119

8.2.1. Interes-tasen aldakortasuna.....................................................................................................119

8.2.2. Mailegu indexatuetan ordaindu beharreko kantitateen zehaztapena.......................................123

8.2.4. UTBaren kalkulua mailegu indexatuetan ............................................................. ..................1288.3. PARTAIDETZAKO MAILEGUAK.............................................................................................1308.4. MAILEGUAK DIBISATAN ......................................................... ............................................... 1368.5. MAILEGU SINDIKATUAK ......................................................... ............................................... 1388.6. GALDERAK ETA ARIKETAK...................................................................................................139BIBLIOGRAFIA..................................................................................................................................144

9.GAIA: LEASINGa................................................................................................................................1459.1. LEASINGAREN KONTZEPTUA ETA EZAUGARRIAK..........................................................1459.2. LEASING MOTAK ................................................... ........................................................... ........149

9.2.1. Leasing finantzarioa ...................................................... ......................................................... 1499.2.2. Leasing operatiboa..................................................................................................................151

9.2.3. Lease-back-a...........................................................................................................................152

9.3. LEASINGAREN EBALUAZIO FINANTZARIO ETA FISKALA ............................................. 154

9.4. GALDERAK ETA ARIKETAK...................................................................................................158BIBLIOGRAFIA......................................................................................................................................166


4/168

Enpresaren finantzaketa-iturriak

3

LEHENENGO ZATIA: SARRERA

1. GAIA: ENPRESEN FINANTZAKETA-ITURRIAK

1.1. Enpresaren finantza-funtzioa.

1.2. Enpresaren finantza-egitura eta ekonomia egitura.

1.2.1. Balantzearen aktiboa.

1.2.2. Ondare garbia eta balantzearen pasiboa.

1.3. Enpresaren finantza-egituraren eta ekonomia-egituraren arteko oreka-

erlazioak.

1.3.1. Enpresaren zikloak.

1.3.2. Errotazio-funtsa. Epe laburrerako eta epe luzerako finantzaketa.

1.4. Enpresaren finantzaketa-iturriak.

1.4.1. Berezko baliabideak eta besteren baliabideak.

1.4.2. Barne-finantzaketa edo autofinantzaketa eta kanpo-finantzaketa.

1.5. Finantza-baliabideen kostua.

1.5.1. Kostu esplizituaren eta kostu inplizituaren analisia.

1.5.2. Kostu efektiboa eta urteko tasa baliokidea.

1.6. Galderak eta ariketak.

1.1. ENPRESAREN FINANTZA-FUNTZIOA

Enpresa, besteak beste, finantza-ikuspuntutik defini daiteke. Enpresak, sortzen

den unetik, finantza-behar batzuk sortzen ditu, eta haiei aurre egiteko finantza-

baliabideak behar ditu. Enpresa-jarduera guztia garatu ahal izateko (produkzio-

faktoreak eskuratzea, hornikuntzak ordaintzea, langileen soldatak, eta beste gastu orokor

batzuk), beharrezkoa da finantza-baliabideen erabilgarritasuna. Surez Surez-ek (1996,

28. or.) dioenez, enpresa da denboran zehar sortzen diren finantzaketa- eta inbertsio-

proiektuen multzoa.

Finantza-funtzioak bi azpifuntzio nagusi garatzen ditu: zentzu hertsian harturik,

kapitala lortzea eta, zentzu zabalean, inbertsio-funtzioa. Funtzio nagusi bi horietaz


5/168


4

gainera, beste funtzio zehatzago batzuk ere garatzen ditu; adibidez, diruzaintza

kudeatzea, zergak kudeatzea, segurtasuna kudeatzea eta dibidendu-politika zehaztea.

Ikasgai honetan, aipatutako lehenengo funtzioaz arituko gara. Finantzaketa da

enpresak funtzionatzeko beharrezko dituen diru-baliabideak lortzea, negozioarenhelburuak kontuan izanik, eta kostu, epe eta zenbateko onuragarrienaren arabera. Diru-

baliabide horien jatorria finantzaketa-iturriak dira.

Beharrezko finantzaketa-iturriak lortzea erlazionatuta dago enpresaren beraren

helburuarekin akzioen balioa akziodunentzat maximizatzea. Kasu gehienetan,

merkatuaren akatsek ez dute Modiggliani-k eta Miller-ek egiten duten finantza-egiturari

buruzko proposamena gauzatzea ahalbidetzen. Beraz, finantza-egiturarik egokiena

ezartzea erabaki garrantzitsua da enpresaren finantza-zuzendaritzarentzat.

1.2. FINANTZA-EGITURA ETA EKONOMIA-EGITURA

1.2.1. Balantzearen aktiboa

Enpresaren finantza-baliabideen beharra beraren inbertsio multzoaren

araberakoa da. Horrela, finantza-baliabideak lortzea enpresaren barnean emango zaien

erabilerarekin estuki loturik dago. Beraz, enpresak gara ditzakeen inbertsioekin hasiko

gara.

Enpresaren egoera-balantzearen aktiboak erakusten ditu enpresak egindako

inbertsioak. Horregatik esaten da ekonomia-egitura dela. Aktiboa modu honetan sailka

dezakegu:

Aktibo finkoa (ibilgetua edo epe luzerako inbertsioak): inbertsioa ekitaldi

ekonomiko batean baino gehiagotan berreskuratzen da amortizazioaren

bidez. Horregatik deitzen zaio epe luzerako ziklo.

Aktibo korrontea (epe laburrerako inbertsioak): ekitaldi ekonomiko batean

baino gehiagotan berreskuratzen da.


6/168


5

AKTIBO EZ-KORRONTEA edo EPE LUZERAKO INBERTSIOAK

AKTIBO UKIEZINA I+G gastuakPatenteak, lizentziak, markak

Aplikazio informatikoakEskualdatze-eskubideak...

IBILGETU MATERIALA Instalazio teknikoak eta makineriaAltzariak...

HIGIEZINEN INBERTSIOAK Lurrak eta eraikinakFINANTZA-IBILGETUA Beste enpresa batzuetako parte-hartzeak

Epe luzerako balore-zorroa...

AKTIBO KORRONTEA edo EPE LABURRERAKO INBERTSIOAK

IZAKINAK Lehengaiak

Bidean dauden produktuakProduktu bukatuak

MERKATARITZAKO ZORDUNAK Zordunak (bezeroak, administraziopublikoak...)Hainbat zordun

EPE LABURRERAKO INBERTSIOAK Enpresei emandako epe laburrerako kredituakEpe laburrerako finantza-inbertsioak

ERABILGARRIA KutxaBankuak

Aktiboa likideziaren arabera ordenatzen da balantzean, likidezia txikienetikhandienera.

Inbertsio horiek guztiak bi motatako eraldatze-prozesuetan barneratu daitezke;

haien iraupenak oinarrizko zikloak baldintzatzen ditu:

Ibilgetuaren berriztatze-zikloa edo epe luzerako zikloa:

Enpresak aktibo ez-korrontean egindako inbertsioak berreskuratzeko behar duen

batez besteko denbora da, eta haren iraupena ibilgetuko ondasunen bizitzaerabilgarriaren araberakoa da.

Ustiapen-zikloa edo epe laburrerako zikloa:

Enpresak aktibo korrontean egindako inbertsioak berreskuratzeko behar duen

batez besteko denbora da, eta haren iraupena batez besteko heltze-aroaren araberakoa

da.


7/168


6

1.2.2. Ondare garbia eta balantzearen pasiboa

Ekoizpen-jarduera garatzeko eta ondasunak eskuratzeko funtsen beharra dauka

enpresak. Erabiltzen dituen finantza-baliabideak balantzearen pasiboan agertzen dira:

hau da, pasiboak erabilitako baliabideen jatorria erakusten digu.

Pasiboa hainbat irizpideren arabera sailka daiteke:

I) Funtsen galdagarritasunaren arabera

- Pasibo ez-korrontea, epe luzerakoa edo baliabide iraunkorrak: urtebete baino

galdagarritasun handiagoa daukaten baliabideak dira.

- Pasibo korrontea edo epe laburrerakoa: urtebete baino galdagarritasun

txikiagoa daukaten baliabideak dira.

II) Funtsen jabetasunaren arabera

- Ondare garbia edo berezko baliabideak. Jabeek edo akziodunek egindako

ekarpenak dira, hala nola kapital soziala eta erreserbak, amortizazioak eta

funts galdurako diru-laguntzak.

- Besteren baliabideak. Zorrek edo galdagarritasun-epea duten funtsek osatzen

dute talde hori, haien epemuga edozein izanda ere. Beraz, hartzekodunak

dira baliabide horien jabeak.

III) Funtsen jatorriaren arabera

- Barne-finantzaketa edo autofinantzaketa. Enpresaren barnean sortutako

finantza-baliabideak dira. Baliabide horiek ez datoz kanpotik egindako

ekarpen batetik (Durn, 1992, 270. or.). Adibidez, amortizazioak eta banatu

gabeko mozkinak.

- Kanpoko finantzaketa. Enpresatik kanpoko inbertitzaileek egindako

ekarpenak dira.


8/168


7

Laburbilduz:

AmortizazioakErreserbak

Barne-finantzaketa edoautofinantzaketa

Kapital soziala

Berezko

baliabideakJesapenakLeasing-a

Epe luzerakobanku-mailegua

Kapitaliraunkorrak

Enpresa-ordaindukoakFactoring-a

Kreditu-polizaMerkataritzako

deskontuaEpe laburrerakobanku-mailegua

Hornitzaileak

Pasibokorrontea

ZorrakKanpo-finantzaketa

1.3. ENPRESAREN FINANTZA-EGITURAREN ETA EKONOMIA-

EGITURAREN ARTEKO OREKA-ERLAZIOAK

1.3.1. Enpresaren zikloak

Lehen azaldu den moduan, enpresan bi ziklo bereizten dira. Alde batetik,

ibilgetuaren berriztatze-zikloa edo epe luzerako zikloa dugu. Ziklo hori enpresak aktibo

finkoan egindako inbertsioak berreskuratzeko behar duen batez besteko denbora da, eta

haren iraupena ibilgetuko ondasunen bizitza erabilgarriaren araberakoa da. Hau da,

denbora horretan aktibo ez-korrontea osatzen duten ondasunak irizpide teknikoen eta

ekonomikoen arabera erabili ahal izango dira, eta haien balio-galera ekoizpen-kostuei

gehitzen zaie, pixkanaka-pixkanaka, amortizazio-prozesuaren bidez.

Beraz, ikuspegi ekonomikotik bizitza erabilgarria honako hau da: ondasun baten

erabileratik sortutako errendimenduak ondasun hori berrituko edo ordezkatuko balitz

lortuko liratekeenak baino handiagoak diren denbora-tartea. Beraz, amortizazioa

ekoizpen-prozesuan parte hartzeagatik ondasunak jasaten duen balio-galeraren

zenbatespena da. Balio-galera hori ez da alderdi teknikoen arabera definitu behar, baizik

eta alderdi ekonomikoen arabera. Balio-galera horrek dakarren kostua produktuen

kostura pasatu behar da.


9/168


8

Beste zikloa ustiapen-zikloa edo epe laburrerako zikloa da, eta batez besteko

heltze-aro ekonomiko izena hartzen du. Batez besteko heltze-aroa zera da: diru-unitate

bat inbertitzen denetik kobrantzaren bidez berreskuratzen den arte pasatzen den

denbora. Beraz, osagai hauek barne hartzen ditu:

BHA ekonomikoa: Batez besteko biltegiratze-epea + Batez besteko ekoizpen-epea +

Batez besteko salmenta-epea + Batez besteko kobrantza-epea.

Hala ere, epe laburrean egindako inbertsio horien zati bat ustiapen-zikloak berak

finantzatuko du, hornitzaileen finantzaketaren bidez. BHA ekonomikoari hornitzaileen

finantzaketa kentzen badiogu, BHA finantzarioa lortuko dugu, hau da, lehengaiak

hornitzaileari ordaintzen zaizkionetik kobrantzaren bidez berreskuratu arte pasatzen den

batez besteko denbora.

BHA finantzarioa: Batez besteko biltegiratze-epea + Batez besteko ekoizpen-epea +

Batez besteko salmenta-epea + Batez besteko kobrantza-epea Batez besteko

ordainketa-epea

1.3.2. Errotazio-funtsa. Epe laburrerako eta luzerako finantzaketa

Balantzean azaltzen den informazioak eta hura ordenatzeko erabilitako

irizpideek garrantzi handia dute finantza-zuzendariarentzat. Beharrezkoa da nolabaitekokorrespondentzia izatea erabilitako finantzaketa-iturrien eta egindako inbertsioaren

Prod. bukatua bilteg.Ekoizpena

Lehengaiak biltegiratzea

Lehengaiakeskuratzea

Ekoizpenaren hasiera

Ekoizpenarenamaiera

Salmenta

Kobrantzaren atzerapena

Soberakina


10/168


9

artean; hau da, finantza-baliabideen lorpena haiek izango dituzten erabilerek

baldintzatzen dute. Inbertsioen ezaugarriek finantzaketa erak baldintzatzen dituzte;

epeari, kostuari, malgutasunari eta abarri buruzko hainbat baldintza dituzte.

Ildo horretatik, aipatu beharra dago finantza-oreka minimoaren araua: aktibojakin bat finantzatzeko erabiltzen diren kapitalek enpresan egon behar dute aktibo haren

likidezia berreskuratzeko behar den denboran, gutxienez.

Epe luzerako aktiboen finantzaketari dagokionez, egokiena ibilgetuaren

amortizazio teknikoa finantza-amortizazioarekin bat etortzea litzateke; enpresa aktiboan

inbertitutako funtsak berreskuratzen diren heinean, finantzaketari dagozkion funtsak

itzultzen dira.

Aktibo korronteari dagokionez, berreskuratze-epearen antzeko galdagarritasuna

daukaten baliabideen bidez finantzatu behar litzateke.

FINANTZA-OREKA MINIMOA

AKTIBO EZ-

KORRONTEA

AKTIBO

KORRONTEA

PASIBOKORRONTEA

KAPITAL

IRAUNKORRAK

Beharrezkoa da finantza-oreka minimoaren arau hori apur bat zehaztea:

Aktibo korrontearen zati bat etengabe berritzen da, eta, beraz, izaera

iraunkorra hartzen du. Zati horrek, nahiz eta likidoa izan, finantza-ikuspegi

batetik funtsen ibilgetze bat eragiten du, zeren enpresak bere jarduera-

erritmoa mantentzeko aktibo horien gutxieneko maila bat behar baitu.Aipatutako arrazoiengatik, partida horiek ezin dira finantzatu urtebetetik

beherako epemuga duten baliabideekin.

Epe laburrerako inbertsioaren berreskuratze-epea luzaraz dezaketen faktore

batzuk daude. Adibidez, ekoizpen-prozesuko matxurak, horniduretako

atzerapenak, bezeroen berankortasuna, grebak eta beste ezusteko batzuk

direla eta, diruzaintzako tentsioak edo likidezia-arazoak sor daitezke

enpresan; izan ere, enpresak ordainketa-konpromisoei aurre egin behar die,


11/168


10

inbertitutako kapitala berreskuratu baino lehen, lehen aipatutako

arrazoiengatik.

Inbertsioen balio-galerak sor daitezke, hala nola bezeroen kaudimen-

gabeziak, izakinen balio-galerak Beraz, aktibo korronteak une jakin bateanduen balioarekin ezin zaio pasibo korronteari aurre egin (adibidez, bezeroren

batek epemugan ordaintzen ez duenean).

Hiru faktore horiek direla eta, kobrantzen eta ordainketen arteko desfase

posibleak ekiditeko, segurtasun-marjina baten beharra dago; segurtasun-marjina horri

errotazio-funts deritzo (segurtasuneko finantza-stocka). Helburu horrekin, hau onartzen

da: aktibo ez-korronteko inbertsioak epe luzerako baliabideekin finantzatu behar dira,

baina, gainera, aktibo korrontearen zati bat epe luzerako baliabideekin finantzatu beharda.

Finantza-kaudimenaren oinarrizko arauak dioenez, enpresako kapital

iraunkorrek nahikoak izan behar dute, aktibo ez-korrontea finantzatzeaz gainera, aktibo

korrontearen zati bat ere finantzatzeko. Kapital iraunkorrez finantzatutako aktibo

korrontearen zati horrek errotazio-funtsa du izena. Errotazio-funtsa berme bat da,

ustiapen-ziklotik eratortzen diren kobrantzen eta ordainketen artean sor daitezkeen

behin-behineko desfaseei aurre egin ahal izateko balio duena.

Errotazio-funtsa bi eratan defini eta kalkula daiteke:

Errotazio-funtsa = aktibo korrontea pasibo korrontea

Errotazio-funtsa = kapital iraunkorra aktibo ez-korrontea

Errotazio-funts handi batek segurtasun handiagoa ematen du, baina finantza-

kostua ere handiagoa izaten da; izan ere, epe luzerako finantza-baliabideak garestiagoak

ERROTAZIO-FUNTSA

AKTIBO EZ-

KORRONTEA

AKTIBO

KORRONTEA

PASIBO EZ-

KORRONTEA

PASIBO

KORRONTEA


12/168


11

izan ohi dira epe laburrerakoak baino. Beraz, finantzetako oinarrizko araua betetzen da:

zenbat eta arrisku handiago, orduan eta errentagarritasun handiago, eta alderantziz.

Enpresak beharrezko duen errotazio-funtsa kalkulatu behar du. EFaren tamaina

faktore hauen araberakoa da:

Negozioaren izaera

Enpresaren jarduera-maila

Epe laburrerako kudeaketa-politikak: hornitzaileen kreditua, bezeroei

emandako kreditua, stocken kudeaketa Alderdi horiek guztiak

erlazionatuta daude batez besteko ordainketa-epearekin, batez besteko

kobrantza-epearekin eta batez besteko biltegiratze-epearekin, hurrenezhurren.

Errotazio-funtsaren zenbatespena honako hau da:

Izakinak + Bezeroak - Hornitzaileak = Errotazio-funtsaren beharrak ustiapena

Errotazio-funtsaren beharrak ustiapena + Epe laburrera emandako kredituak Epe

laburrera lortutako kredituak = Errotazio-funtsaren beharrak

Errotazio-funtsaren beharrak+ Diruzaintza = Errotazio-funtsa

Hori bai, zeinu positiboko errotazio-funts batek ematen duen segurtasunak

pasiboko finantza-kostu pixka bat altuagoa du desabantaila; izan ere, epe luzerako

finantza-baliabideen kostua epe laburrerakoena baino altuagoa izaten da, hartzekodunek

arrisku handiagoa hartzen baitute.

Beraz, epe laburrerako eta epe luzerako finantzaketaren arteko banaketa erabaki

beharko du finantza-zuzendariak, kontuan izanik epe luzerako finantzaketak epe

laburrerakoarekin alderatuz daukan gainprezioa eta hura onartzeko prest dagoen

likideziarik ezaren arriskua.

1.4. ENPRESAREN FINANTZAKETA-ITURRIAK

Funtsen galdagarritasunaz gainera, beste oreka-baldintza batzuk ere kontuan izan

behar dira, hala nola jabetasuna eta jatorria.


13/168


12

1.4.1. Ondare garbia eta pasiboa

Finantzaketa-iturrien jabetasuna irizpidetzat hartuta, berezko baliabideak eta

besterenak bereizten dira enpresan.

Ondare garbia edo baliabide propioak enpresaren jabeek edo bazkideek egindako

ekarpenak dira. Bertan barneratzen dira kapital soziala, erreserbak eta itzuli behar ez

diren diru-laguntzak. Pasiboa edo besteren baliabideak, aldiz, nolabaiteko

galdagarritasuna daukatenak dira, haien epemuga edozein izanda ere. Beraz, finantza-

zuzendariak enpresaren zorpetze-mailarik egokiena erabaki beharko du.

Besteren finantzaketak berezko baliabideekin alderatuz, abantaila batzuk

eskaintzen ditu, baina, bestalde, desabantaila batzuk ere baditu. Beraz, besteren

baliabideen eta berezko baliabideen artean oreka bat ezarri beharko da.

Besteren finantzaketaren abantailak honako hauek dira:

a) Abantaila politikoak: zorpetzeak ez dio hartzekodunari enpresaren zuzendaritzan

parte hartzeko eskubiderik ematen. Aldiz, bazkideek, kapital sozialaren jabe

direnek, enpresako batzar orokorrean boto-eskubidea daukate.

b) Abantaila ekonomikoak

b.1.) Abantaila fiskalak. Besteren finantzaketatik sortzen diren finantza-gastuak

fiskalki kengarriak direnez, aurrezki fiskala sortzen dute. Finantza-gastuak kendu

egiten dira ekitaldi bakoitzean enpresak lortutako sarreretatik, eta, horrenbestez,

emaitza garbi txikiago bat lortzen da. Beraz, zergen ordainketa txikitu egiten da, eta

zorren kostu efektiboa ordaindutako interesak baino txikiagoa izaten da. Horrela,

zorren kostu efektibo garbia (efektu fiskala kontuan hartuta) ordaindutako interes

gordinak baino txikiagoa da.

Aldiz, berezko baliabideen kasuan hori ez da gertatzen; izan ere, dibidenduak

sozietateen gaineko zergagatik ordaindu beharreko kuota kalkulatu ondoren

banatzen dira.

b.2.) Abantaila finantzarioak. Besteren baliabideen abantailak palanka-efektu

finantzario delakotik eratortzen dira. Palanka-maila enpresaren zorpetze-mailari

dagokio. Pasibo/ondare garbi ratioak finantza-palanka du izena.


14/168


13

Palanka-efektu finantzarioa enpresako finantza-egiturak berezko baliabideen

errentagarritasunean (errentagarritasun finantzarioan) daukan eraginean oinarritzen

da.

Enpresan hainbat motatako errentagarritasunak izaten dira1

:

- Errentagarritasun finantzarioa, hau da, berezko baliabideena edo

akziodunena: interesen ondorengo mozkina berezko baliabideez zatituz

lortzen da.

- Errentagarritasun ekonomikoa edo orokorra: enpresak garatutako inbertsio

guztietatik lortutako errentagarritasuna da, finantzaketa modua edozein

izanda ere. Interesen aurretiko mozkina enpresako baliabide guztiez zatituz

lortzen da.

- Zorren errentagarritasuna edo kostua: enpresaren hartzekodunei dagokien

errentagarritasuna da. Finantza-gastuak besteren baliabideez zatituz lortzen

da.

Zorren kostuaren eta errentagarritasun ekonomikoaren artean dagoen erlazioaren

arabera, akziodunek errentagarritasun ekonomikoa baino errentagarritasun

handiagoa edo txikiagoa lortuko dute. Beraz, enpresaren finantza-egiturak

errentagarritasun finantzarioa edo berezko baliabideen errentagarritasuna

baldintzatzen du.

Errentagarritasunari dagokion erlazio hau betetzen da:

Ef: errentagarritasun finantzarioa edo berezko baliabideen errentagarritasuna

OG

IOMEf =

Ee: errentagarritasun ekonomikoa

1Errentagarritasun ekonomikoa, finantzarioa eta zorraren kostu gordinak zein garbiak izan daitezke: gordinak, zerga

aurrekoak badira, eta garbiak, zerga ondorengoak badira. Haien eta palanka-efektu finantzarioaren arteko erlazioabete dadin, magnitude guztiak modu berean kontuan hartu behar dira, hau da, termino gordinetan edo terminogarbitan.

garbiaOndare

Pasiboa)(f ZKEEE ee +=


15/168


14

POG

IAMEe

+=

ZK: zorraren kostua

PasiboaInteresakZK =

Zorren kostua errentagarritasun ekonomikoa baino txikiagoa denean, palanka-

efektu finantzarioa positiboa izaten da, eta besteren finantzaketa erabiltzeak

mesede egiten die akziodunei. Kasu horretan, akziodunen errentagarritasuna

enpresaren errentagarritasun orokorra baino handiagoa da. Gainera, zorpetzea

zenbat eta handiagoa izan, orduan eta handiagoa da zorrak errentagarritasun

finantzarioan eragiten duen efektu positiboa.

Aldiz, zorraren kostua errentagarritasun ekonomikoa baino handiagoa denean,

palanka-efektu finantzarioa negatiboa izaten da, eta, kasu horretan, besteren

finantzaketa erabiltzeak kalte egiten die akziodunei. Gainera, zorpetzea zenbat

eta handiagoa izan, orduan eta handiagoa da zorrak errentagarritasun

finantzarioan eragiten duen efektu negatiboa.

Besteren finantzaketak, abantailez gainera, eragozpenak ere baditu: eragozpenik

handiena da epe luzeago edo laburrago batean dirua itzuli egin behar dela. Mota

horretako finantzaketak aurrez ezarritako ordainketak egitea eskatzen du, eta enpresaren

kaudimen finantzarioa arriskuan jar dezake. Interesen ordainketa-kostua finkoa denez,

zenbat eta palanka-efektu finantzarioa handiagoa izan, orduan eta handiagoa izango da

enpresak hartzen duen arriskua. Zenbat eta zorpetze-maila handiagoa izan, hainbat eta

handiagoa izango da zorrengatik enpresak ordaindu beharrekoei ezin aurre egiteko

probabilitatea. Noizbait espero den kaudimen-gabeziaren kostua hain handia izan

daiteke, non besteren baliabideek dakarten abantaila fiskala gaindi baitezake. Hori

gertatuko balitz, une horretatik aurrera zorpetze-maila handitzea ez litzateke

komenigarria izango.

1.4.2. Barne-finantzaketa edo autofinantzaketa eta kanpo-finantzaketa

Funtsen jatorriaren arabera, barne-finantzaketa (autofinantzaketa) eta kanpo-

finantzaketa bereiz daitezke.

Autofinantzaketak erreferentzia egiten die enpresak berak bere jarduerarenondorioz, finantza-merkatuetara jo gabe, lortzen dituen funtsei. Talde horren barruan,


16/168


15

mantentze-autofinantzaketa hau da, amortizazioak eta zuzkidurak (bai aktiboarenak

bai pasiboarenak) daude. Mantentze-autofinantzaketa ekoizpen-ekipoaren higadura

estaltzera eta enpresaren ondare garbia eraginik gabe mantentzera bideratzen da.

Bestalde, aberaste-autofinantzaketa dugu. Hori enpresaren ekoizpen-ahalmena,

tamaina... handitzeko egindako inbertsioak finantzatzera zuzentzen da, eta balantzean

erreserben barruan ageri da; funts horien jabeak akziodunak dira, baina ez dira

banatzen: enpresan metatzen dira.

Kanpo-finantzaketa, aldiz, finantza-merkatuetatik dator, hau da, enpresaren

kanpotik. Bai kapital propioa, bai diru-laguntzak, propioak izan arren, kanpokoak dira;

ez dira galdagarriak, baina ezta enpresaren jardueraren bidez sortuak ere. Besteren

finantzaketa ere kanpo-finantzaketaren barnean sartzen da.1.5. FINANTZA-BALIABIDEEN KOSTUA

1.5.1. Kostu esplizituaren eta kostu inplizituaren analisia

Nahiz eta kostua finantzaketa-iturri bat aukeratzeko irizpide bakarra ez izan,

finantzaketa-iturri bakoitzaren kostua ezagututa:

Kostu txikiena duten baliabide finantzarioak aukeratu ditzakegu.

Ezaugarri desberdinak dituzten finantzaketa-iturriak homogeneiza daitezke.

Finantzaketa-kostuak estaltzen ez dituzten inbertsioak baztertu ditzakegu.

Erabilitako baliabide finantzarioek, haien jatorria edozein izanda ere, kostu bat

daukate. Kostua bi motatakoa izan daiteke:

a) Kostu esplizitua

b) Kostu inplizituaKostu esplizitua sortzen da, enpresak lortutako baliabide finantzarioak direla-eta

aurretiaz zehaztutako errenboltsoak egin behar dituenean edo haiek kalkulatzeko era

aurretiaz zehazten denean.

Hala ere, aurretiaz zehaztutako ordainketak ez dituzten beste finantzaketa-iturri

batzuk ere badaude, hala nola akziodunek egindako ekarpenak. Kasu horretan, pentsa

dezakegu baliabide horien kostua zero dela, baina argi dago akziodunek egindako

ekarpenengatik sari bat espero dutela, dibidenduen bidez, doako akzioen bidez

Finantzaketa-iturri baten kostu inplizitua kalkulatzeko, haren aukera-kostua zenbatetsi


17/168


16

behar da. Aukera-kostua funtsak proiektu batean erabiltzeagatik egiteari uzten zaion

arrisku-maila berdineko ordezko inbertsiorik onenaren errentagarritasuna da.

Suarez-ek dioenez (1998, 548. or.), finantzaketa-iturriaren kostua arrisku

ekonomikoekin eta finantzarioekin estuki erlazionatuta dago, eta, beraz, baitaenpresaren finantza-egiturarekin ere. Hala, finantza-zuzendariak finantzaketa-iturri bat

aukeratzeko orduan, haren kostuaz gainera, beste iturrien kostuan izango duen eragina

ere kontuan hartu beharko du.

1.5.2. Kostu efektiboa eta urteko tasa baliokidea

Finantza-eragiketa baten kostu efektiboa zera da: eragiketaren ondorioz

sortutako diru-sarrerak eta irteerak berdintzen dituen kapitalizazio konposatuko legearen

tasa efektiboa. Eragiketa definitzen duen legea kapitalizazio konposatuarena denean eta

ordaindu beharreko interesa urtekoa eta konstantea denean, interes hori kostua da.

Aldiz, baldin eta eragiketak beste merkataritza-ezaugarri batzuk baditu, kostua ez da

interesarekin bat etorriko.

Finantza-iturri baten kostu efektiboa honela kalkula daiteke:

== +

=+

m

jj

n

tt kk 1

j

1

t

)1(

I

)1(

S

Non:

St= t unean jasotako diru-sarrerak.

Ij= t unean ordaindutako diru-irteerak.

k = eragiketaren urteko kostu efektiboa.

Bestalde, Espainiako Bankuak kreditu-erakundeak eragiketen tasa efektibo ofiziala

kalkulatzera behartzen ditu, bezeroak bere eragiketen errendimenduari buruz

informatzeko. Tasa efektibo ofizial horri Urteko Tasa Baliokide (UTB) deitzen zaio, eta

eragiketen gardentasunari eta bezeroen babesari buruzko 1990eko irailaren 7ko

Espainiako Bankuko Zirkularraren arabera (CBE 8/90) arautzen da. Aipatutako zirkular

horrek seigarren arauan honako hau dio:

"Kontratuaren ematea beharrezkoa den kasuetan edo bezeroak horrela eskatzen

duenean, kreditu-erakundeek kontratuan bertan adierazi beharko dute, kontratuaren


18/168


17

baldintzei eta eragiketaren zenbateko efektiboari erreferentzia eginez, beraren kostu edo

errendimendu efektiboa, urteko tasa baliokidearen (UTB) bidez. Hori zortzigarren

zirkularrean zehaztutako arauen bidez egingo da, eragiketaren iraupena bertako parte-

hartzaileek erabakitakoa izango dela kontuan hartuz, betiere beren betebeharrak

zehaztasunez eta puntualtasunez betetzen badituzte".

Zortzigarren arauak honako hau dio: "Kostu edo errendimendu hori urteko

ordainketa-tasaren portzentajetan adieraziko da, edozein datatan eragiketan zehar

jasotako eta emandako balio eguneratu efektiboarekin berdinduz. Kontzeptu guztien

arabera, saldoaren soberakinaren zenbatekoa gaineratuz, hurrengo ataletan jasotzen

diren salbuespenekin eta zehazpenekin."

Erakundeek adierazpen matematiko honetan jasotzen den baliokide finantzarioakontuan izan beharko dute:

=

=

+=+

n

m

t

km

n

n

t

knmn iRiD

11

)1()1(

Non:

D = diru-ateratzeak

R = amortizazioen ordainketak, interesak edo bestelako gastuak, eragiketen kostu

edo errendimendu efektiboetan gaineratuta

n = emate-kopurua

m = R-ren bidez adierazitako ordainketa-kopuruak

tn= baliokidetasun-datatik n diru-ateratzera arte igarotako denbora

tm= baliokidetasun-datatik m diru-ateratzera arte igarotako denbora

ik = epe baten tasa efektiboa, tneta tmzenbaki osoetan adierazia

Urteko Tasa Baliokidea (i) honako hau da:

i = (1+ ik)k -1

k = urtean zehar aukeratutako epea zenbat aldiz errepikatzen den.


19/168


18

Hala ere, UTBren kalkuluan finantzaketa eskatzean sortutako gastu guztiak ez

dira kontuan hartzen; aitzitik, aipatutako zirkularretan azaltzen diren eta bankuak bere

onurarako kobratzen dituen gastuak soilik barneratzen dira. Izan ere, bankuak kobratu

arren, beretzat diru-sarrerak ez diren gastuak daude.

1.6. GALDERAK ETA ARIKETAK

1. Palanka-efektu finantzarioa positiboa izateak honako hau adierazten du:

a) Zorpetze-maila sektorearen batez besteko zorpetze-maila baino handiagoa dela.

b) Zorraren kostua arriskurik gabeko interes-tasa baino txikiagoa dela.

c) Zorraren kostua errentagarritasun finantzarioa baino txikiagoa dela.

d) Zorraren kostua errentagarritasun ekonomikoa baino txikiagoa dela.

e) c eta d zuzenak dira.

2. Enpresa batek 5 milioi euroko interesen eta zergen aurretiko mozkina (ustiapen-

mozkina) lortu du. Enpresa hori finantza-egiturarik egokiena pentsatzen ari da,

eta bi aukera aztertzen ari da: zorrak finantzaketaren % 30 (30 milioi) edo % 70

(70 milioi) izatea. Zorraren kostu gordina % 6 eta berezko baliabideei eskatutako

errentagarritasuna % 10 badira, zein izango litzateke aukerarik egokiena?

Zerga-tasa: % 28.

3. Enpresa batek zergen ondorengo % 8ko errentagarritasun finantzarioa lortu

du. Zorraren kostu garbia (zergen ondorengoa) % 4 bada, zein da

errentagarritasun ekonomiko gordina, baliabideen % 40 propioak baldin badira?

Zerga-tasa: % 32,5.

4. Finantza-iturriei dagokienez, hobeak dira:

a) Galdagarritasun-epe handiagoa dutenak.

b) Autofinantzaketatik sortutakoak kanpo-finantzaketakoak baino, enpresak berak

sortu baititu eta jabe bakarra baita.

c) Epe luzerakoak laburrerakoak baino, enpresak inbertsioa berreskuratzeko denbora

nahikoa izan dezan.

d) Propioak besterenak baino, galdagarritasun-eperik ez dutelako.

e) Propioak besterenak baino, palanka-efektu finantzarioa negatiboa denean.


20/168


19

5. Enpresa batek 1.000.000 euroko aktiboa dauka, eta haren berezko baliabideak

700.000 euro dira. Besteren baliabideengatik ordaindu beharreko finantza-gastuak

15.000 euro dira. Interesen eta zergen aurretiko mozkina 70.000 euro da. Zerga-

tasa % 35 da.

a) Errentagarritasun ekonomikoa finantzarioa baino baxuagoa da.

b) Zergen ondoren, errentagarritasun ekonomikoa % 7 da, eta finantzarioa % 5,10.

c) Errentagarritasun ekonomikoa, zergen aurretik, % 8,5 da, eta finantzarioa, zergen

ondoren, % 6,5.

d) Enpresaren palanka-efektuaren ratioa 2 izango balitz, gainerako datuak konstante

mantenduz, errentagarritasun finantzarioa, zerga ondoren, % 11,5 izango litzateke.

e) c eta d zuzenak dira.

BIBLIOGRAFIA

BLANCO, E. (2003):La TAE y la tasa financiero-fiscal de las operaciones financieras,

Ed. Editorial Club Universitario, Alacant.

BREALEY, R. eta MYERS, S. (1998): Fundamentos de financiacin empresarial.

McGraw-Hill, Madril.

DE PABLO, A. eta FERRUZ, L. (1996): Finanzas de empresa. Centro de estudios

Ramn Areces, Madril.

DURAN, J.J. (1992):Economa y direccin financiera de la empresa. Pirmide, Madril.

FERRUZ, L. (2002):Direccin financiera. Gestin 2000, Bartzelona.

GARCA TABUENCA, A.; MERINO, F. eta RUBIO, D. (2003): La financiacin de la

pequea y mediana empresa en Espaa, 1975-2000: problemas, mercados y

financiacin institucional. Instituto de Estudios Econmicos, Madril.

MASCAREAS, J. eta LEJARRIETA, G. (1993): Anlisis de la estructura de capital

de la empresa. Eudema Universidad, Madril.

MENEU, V.; JORDA, M.P. eta BARREIRA, M.T. (1994): Operaciones financieras en

el mercado espaol. Ariel, Bartzelona.

PREZ-CARBALLO, A.; PREZ-CARBALLO, J. eta VELA, E. (1997):Principios de

gestin financiera de la empresa. Alianza, Madril.


21/168


20

SUREZ, A.S. (1998): Decisiones ptimas de inversin y financiacin en la empresa.

Pirmide, Madril.

TERMES, R. (1998):Inversin y coste de capital. McGraw-Hill, Madril.


22/168

Hornitzaileen finantzaketa

21

BIGARREN ZATIA: ENPRESEN EPE LABURRERAKO

FINANTZAKETA-ITURRIAK

2 GAIA: HORNITZAILEEN FINATZAKETA.

2.1. Sarrera: definizioa eta ezaugarriak.

2.2. Ordaintzeko modurik ohikoenak.

2.3. Hornitzaileen finantzaketa-bolumenaren analisia.

2.4. Hornitzaileen kostuaren analisia.


2.1. SARRERA: DEFINIZIOA ETA EZAUGARRIAK

Merkataritzako kreditua edo hornitzailearen kreditua enpresek gehien erabiltzen

duten finantzaketa-iturria da. Hornitzaileen finantzaketa edo merkataritzako kreditua

jasotako salgaiak ordaintzeko hornitzaileek epe bat ematean datza. Ordainketaren

atzerapen hori honako faktore hauen araberakoa da:

Jarduera-sektorea

Bezeroaren garrantzia eta kaudimena

Hornitzaileak jarraitutako merkataritza-politika

Bi aldeen negoziatzeko boterea

Finantzaketa-iturri horren ezaugarri nagusiak bi dira:

Automatismoa: normalean ez da hornitzaileekin aurretiaz negoziatu

beharreko finantzaketa-iturria izaten. Kasu gehienetan hornitzaileak berakproposatzen duen aukera bat da. Horregatik, merkataritzako kreditua

erabiltzen den finantzaketa-iturririk ohikoenetariko bat da.

Doakotasun-itxura: hasiera batean kostu espliziturik ez daukala iruditu arren,

badauka. Hornitzaileak, askotan, goiz ordaintzeagatiko deskontuak

eskaintzen ditu, eta, aprobetxatzen ez bada, kostua sortzen da.

Malgutasuna: normalean enpresaren jarduera mailara egokitzen da, hau da,

erosketa-politikaren araberakoa da.


23/168


22

Banku-kreditua hain garestia denez, merkataritzako kreditua enpresa ertainen eta

txikien finantzaketa-iturririk garrantzitsuena eta banku-finantzaketaren ordezko ona

bihurtu da .

2.2. ORDAINTZEKO MODURIK OHIKOENAK

Enpresek beren hornitzaileei egiten dizkieten ordaintzeko modurik ohikoenak

honako hauek dira:

a) Aurretiazko ordainketa:hornitzaileak salgaiak eman baino lehen ordaintzen da. Ez da

kreditua.

b) Kobrantza edo itzulpena: artikuluak ontziratu ostean baina bezeroak salgaiak eduki

baino lehen ordaintzen da. Hornitzaileak noranzko bietako ontziratze-ordainketaren

kostuaren arriskua hartzen du. Kasu horretan ere ez da krediturik ezta goiz ordaintzeagatik

deskonturik ere eskaintzen.

c) Merkataritzako eskurakoa: eskurako ordainketa gertatzen denean, erosleak

hornitzaileari salgaiak ordaintzeko egun batzuetako epea, gehienez 00egun, izaten du,

eta, beraz, kreditua da. Adibidez: Neto 7

d)Fakturaz faktura:kasu horretan, aurreko eskaerako faktura hurrengo eskaera ematen

denean ordaintzen da. Hori kreditu-ematea da.

e) Termino arruntetan:d/O0Neto Oe. Adibidez: 2/10 Neto 30. Salgaien ordainketa

atzeratzeko aukera dago. Epe zehatz baterako ordaintzeko aukera eskaintzen da, baina

aurreragoko epe batean ordainduz gero, goiz ordaintzeagatiko deskontu bat eskaintzen da.

0 O0Oe

EE (1-d)

f) Hileroko kuota. d/O0 EOM (End of Month) Neto Oe. Adibidez: 2/10 EOM Neto

30. Hilabete batean zehar hainbat ordainketa-agindu igortzen diren negozioetan

erabiltzen da. Kasu horretan, ez litzateke ekonomikoa izango faktura bakoitzean

deskontu bat egitea, eta, horren ondorioz, erosleak hilabete osoko erosketa guztiak

barneratzen dituen ordainketa bakarra egiten du. Hilabetearen bukaera arte erositako

izakinak hurrengo hilean zehar ordaintzen dira. Hilabetearen hasieran ordaintzen bada,

goiz ordaintzeagatiko deskontu bat eskaintzen da.


24/168


23

X-1/31 O0 Oe

EE (1-d)

X-1/1

g) Urtarokotasuna duen fakturazioa: d/O0Neto Oe, T. Adibidez: 2/10 EOM Neto

30, Abuztuak 1. Horrek adierazten du epe jakin baten barrruan egindako erosketak data

jakin batzuetan ordaindu behar direla.

X-1/31 O0 Oe

EE (1-d)

h) Kontsignazioa: izakinen ordainketa enpresa erosleak burututako salmenta baino

beranduago egingo da. Bezeroak salgaiak saldu arte mantentzen ditu, eta epe horretarakokreditu bat ematen da. Hornitzaileak tituluen jabetza izango du, beraren bezeroak saldu

arte.

2.3. HORNITZAILEEN FINANTZAKETA-BOLUMENAREN ANALISIA

Hornitzaileen finantzaketak enpresak erositako salgaien ordainketaren

atzerapenean dauka jatorria. Ordainketa-epea historikoki salgaiak eta fakturak berrikusteko

beharrezkoa zen epe moduan sortu zen. Baina, egun, epe hori laburtu egin da, eta

ordainketaren atzerapena finantzaketa-iturri gehigarri modura erabil daiteke; beraz,

finantzaketa-formula horren kostua eta zenbatekoa aztertu beharko dira.

Horrela, merkataritzako kredituak urteko erosketa kopuru osoarekin eta eskainitako

ordainketaren atzerapenarekin harreman estu bat mantentzen du.

Hornitzaileek emandako finantzaketa-bolumenaren zenbatekoari dagokionez, bi

kontzeptu aztertuko ditugu:


25/168


24

Batez besteko finantzaketa osoa: hornitzaileek enpresari eskaintzen dioten

finantzaketaren zenbatekoaren batez bestekoa adierazten du.

Batez besteko finantzaketa osoa =

365

eO )1( dE

eO : ordainketaren batez besteko atzerapena (egunetan).

E: urteko erosketen zenbatekoa.

d: goiz ordaintzeagatiko deskontua.

Hornitzaileak emandako ordainketaren atzerapen osoa aprobetxatzen bada,

hornitzaileak emandako finantzaketa maximoa izango da. Zenbatekoa honako hau

izango da:

d)-(1365

OosoatafinantzakebestekoBatez e E=

Horrela kalkulatu dugun BFO hornitzaileak emandako finantzaketa maximoa da.

Ordainketa aurreratzen bada, lortutako finantzaketa txikiagoa izango da.

Batez besteko finantzaketa garbia: izakinen kontuak sortutako beharren

gainetik hornitzaileengandik enpresak lortutako finantzaketa, hau da, izakinakfinantzatzeko erabili ez den hornitzailearen finantzaketaren zatia, eta, beraz, beste

inbertsioetara bidera daitekeena.

Batez besteko finantzaketa garbia: Batez besteko finantzaketa osoa - Batez

besteko stock-a.

q = erosketa sorta ekonomikoa.

Ss = segurtasuneko stock-a

D = eskaeren arteko batez besteko denbora (egunetan).

2.4. MERKATARITZAKO KREDITUAREN KOSTU EFEKTIBOA

Merkataritzako kredituaren kostu efektiboa: ordainketaren atzerapena erabili

eta epemugan ordaintzeagatik goiz ordaintzeagatiko deskontua galtzean agertzen den

kostua.


26/168


25

E

E(1- d)O0 Oe

Eragiketaren kostu efektiboa kalkulatzeko, honako formula hau erabiliko dugu:

== +

=

+

m

jj

n

tt kk 1

j

1

t

)1(

I

)1(

S

0

0

365Oe-O0

Oe-O

365

Oe-O

365

EE (1 d)

(1 k)1

(1 k)1 d

1k 1

1-d

=

+

+ =

=

Hornitzailearen finantzaketaren kostua ezagutzeak ahalbidetzen du erabakitzea

ea eskura ordaintzea, eta, aldi berean, ordezko finantzaketa-iturri batera jotzea ala,

alderantziz, epemugan ordaintzea egokiagoa den.

Azpimarratu beharra dago, interes-tasa azken urteotan nabarmenki jaitsi dela

baina hornitzaileak eskainitako deskontua (eta, beraz, hornitzaileek eskainitako

finantzaketaren kostua) konstante mantendu dela. Beraz, kasu askotan finantzaketa-

mota hori erlatiboki garestitu egin dela esan daiteke.


1. Hornitzaile batek honako ordainketa baldintza hauek eskaintzen dizkigu: Neto

90. Urteko erosketa-bolumena 240.000 euro da. Erosten duen guztia saltzen bada,

zein izango da batez besteko finantzaketa garbia eskaerak bi hilean behin egiten

badira?

E (1 d) 240.000Batezbesteko Finantzaketa Osoa Oe 90 59.178

365 365

= = =


27/168


26

e

E(1-d)DE(1-d) 365Batezbesteko Finantzaketa Garbia O Ss

365 2

= +

240.000240.000 6Batezbesteko Finantzaketa Garbia 90 39.178

365 2= =

2. Gure enpresaren finantza-plana berrikusten ari gara, eta erabiltzen diren

finantza-baliabideak ebaluatzea erabaki dugu. Gure hornitzaile nagusiak

kobrantza-baldintza hauek eskaintzen dizkigu: 1/15 Neto 60; normalean, erdia

15 egunetara ordaintzen dugu deskontua aprobetxatzeko, eta gainerako erdia 60

egunetara. Stock-politikaren arabera, eskaerak 15 egunean behin egiten dira,

erosketa-bolumena 250.000 euro da, eta urtean zehar kontsumoa konstantea da.

a) Kalkula ezazu batez besteko finantzaketa osoa eta batez besteko

finantzaketa garbia.

b) Nola aldatuko lirateke batez besteko finantzaketa osoa eta batez besteko

finantzaketa garbia emandako finantzaketa-baldintzak 1/15 Neto 45

izango balira?

c) Nola aldatuko luke emandako finantzaketa hornitzaileen atzerapena

aprobetxatuko eta goiz ordaintzeagatiko deskontua galduko bagenu?

d) Hilero eskaerak egiten baditugu, zein izango litzateke batez besteko

finantzaketa garbia baldintzak 1/15 Neto 60 badira eta erdia 15 egunetara

ordaintzen badugu?

3. Kalkula itzazu 1/5 Neto 60 baldintzak eskaintzen dizkigun hornitzailearen

deskontua ez aprobetxatzeak dakarren kostua eta batez besteko finantzaketa

osoa, erosketa-bolumena 114.000 euro bada eta hilero eskaerak egiten

baditugu.

e

E (1 d) 114.000(1 0,01)Batezbesteko Finantzaketa Osoa 60 18.552,33

365 365O

= = =

0

Oe-O0

Oe-O

3651

55

EE (1 d)

(1 k)

1 1k 1 1 %6,91-d 1-0,01

=+

= = =


28/168


27

4. Enpresa batek hornitzaileari 75 egunetara ordaintzen dio. Hornitzaileak

eskainitako goiz ordaintzeagatiko deskontua % 2 da lehenengo 15 egunetan

ordaintzen badu. Interesatzen al zaio enpresari banku-finantzaketara jotzea

likidezia handiagoa edukitzeko eta 15 egun baino lehenago ordaintzea, banku-

finantzaketaren kostua urteko % 10 bada?

Hornitzailearen kredituaren urteko kostu efektiboa: % 13,07

Banku-finantzaketara jotzea interesatzen zaio.

5. Merkataritzako-enpresa batek bere hornitzaile nagusiarengandik honako

ordainketa-baldintza hauek jaso ditu: 2/10 Neto 90, baina hornitzaileak ohartarazi

dio ezarritako 90 egunak baino beranduago ordaintzen badu, hilabete bakoitzeko

atzerapenarengatik % 1eko zigorra metatuko diola. Kalkula ezazu finantzaketaren

urteko kostu efektiboa honako kasu hauetan:

a) Goiz ordaintzeagatiko deskontua aprobetxatzen du.

b) Goiz ordaintzeagatiko deskontua ez du aprobetxatzen eta 90 egunetara

ordaintzen du.

c) 120 egunetara ordaintzen du.

d) 150 egunetara ordaintzen du.

6. Gainerako aldagaiak konstante mantenduz, hornitzaileen batez besteko

finantzaketa osoa gehitu egingo da:

a) Hornitzaileak emandako goiz ordaintzeagatiko deskontua handitzen bada.

b) Biltegian metatutako izakinen batez besteko bolumena handitzen bada.

c) Hornitzaileak emandako atzerapen-epea gutxitzen bada.

d) Egindako erosketa-bolumena gutxitzen bada.

e) Deskontua aprobetxatzen dugun erosketa-bolumena gutxitzen bada, erosketa-bolumen

osoa konstante mantenduz.

7. Enpresa batek bere hornitzaile nagusiarengandik honako ordainketa-baldintza

hauek jaso ditu: 1/10 NETO 90. Urteko erosketa-bolumena 200.000 euro dela eta

kontsumoa urtean zehar konstante dela kontuan hartuz, erantzun ezazu baieztapen

hauetatik zein den zuzena. Erabil ezazu urte naturala.


29/168


28

a) 10 egunean behin eskabideak egiten badira, erdia 10 egunetara eta beste erdia 90

egunetara ordainduz, batez besteko finantzaketa garbia 29.835,61 euro da.

b) 20 egunean behin eskabideak egiten badira, erdia 10 egunetara eta beste erdia 90

egunetara ordainduz, batez besteko finantzaketa garbia 24.410,96 euro da.

c) 10 egunean behin eskabideak egiten badira eta enpresak goiz ordaintzeagatiko

deskontua aprobetxatzen ez badu, batez besteko finantzaketa garbia 46.109,59 euro da.

d) a eta c zuzenak dira.

e) Aurreko guztiak zuzenak dira.

8.Enpresa batek batez besteko saldo hauek ditu:

Izakinak: 85.000 euro

Bezeroak: 145.000 euro

Diruzaintza: 35.000 euro

Bestalde, bere ohiko finantza-entitateak epe laburrerako finantzaketa eskaintzen

dio % 7ko interes-tasan, eta enpresa horrek ez du nahi bere ustiapeneko errotazio-

funtsa 100.000 euro baino gehiago izaterik.

Jakinik hornitzaileak 2/10 Neto X baldintzak eskaintzen dizkiola eta urteko

erosketa-bolumena 800.000 euro dela, enpresak hornitzaileak eskaintzen diona

onar dezan:

a) X 143 egun izan daiteke, eta eskura egindako ordainketa % 50 baino

gehiago.

b) X 100 egun baino gutxiago izan daiteke.

c) X 120 egun izan daiteke, eta eskura egindako ordainketa % 40 baino

gehiago.

d) X 100 egun izan daiteke, eta eskura egindako ordainketa % 23.

e) Eskura egindako ordainketa % 35 baino gutxiago izan daiteke.


30/168


29

BIBLIOGRAFIA

CALVO, A. eta BONILLA, M. I. (1999): Los efectos del crdito comercial sobre la

actividad econmica y el sistema financiero.Boletn Econmico del ICE, 2.610

zk., martxoaren 15-21 astea, 15.-24. or.

DURAN, J. J. (1992): Economa y direccin financiera de la empresa. Pirmide,

Madril.

GARCA, V. eta CISNEROS, A. J. (1994): Financiacin de proveedores versuspago

al contado.Actualidad Financiera, 47 zk., abenduaren 19-25 astea, F-675.-689.

or.

ROJO, M. (1987): Fuentes de financiacin de la empresa: El crdito comercial o de

proveedores. Actualidad Financiera, 39 zk., urriaren 19-25 astea, 1955.-1979.

or.

SUREZ, A. S. (1998):Decisiones ptimas de inversin y financiacin en la empresa.

Pirmide, Madril.


31/168

Epe laburrerako banku- maileguak

30

3.GAIA: EPE LABURRERAKO BANKU-MAILEGUA

3.1. Sarrera.3.2. Maileguen merkataritzako ezaugarriak.

3.3. Mailegu-eragiketaren kostu efektiboaren kalkulua.

3.3.1. Mailegu-eragiketa definitzen duten elementuak.

3.3.2. Mailegu-eragiketaren kostu efektiboa.

3.4. Maileguaren UTBaren kalkulua.


3.1. SARRERA

Aktibo korrontearen osaera eta egitura direla eta, enpresak likidezia txikia izan

dezake. Kasu horretan, enpresak epe laburrerako banku-maileguetara jo dezake (Durn,

1992, 287. or.). Finantzaketa-iturri horrek finantza-erakundearekin aurretiazko negoziazioa

eskatzen duenez, ez dauka hornitzaileen kredituak duen automatismoa (Surez, 1998, 367.

or.).

Epe laburrerako banku-finantzaketa, nagusiki hiru motatakoa izan daiteke:

1. Epe laburrerako banku-mailegua.

2. Kreditu-poliza kontuak.

3. Banku-deskontua.

Banku-finantzaketako eragiketetan, finantza-erakundeek bezeroari konpentsazio edo

kontraprestazio batzuk eskatzen dizkiote. Konpentsazio horiek, funtsen, lagapenaren

zenbatekoari eta epeari estuki lotuta egon daitezke, edo zeharkakoak izan daitezke.

Mailegu- eta kreditu-eragiketak kontratu batean zehazten dira, eta merkataritzako notario

batek esku hartzen duen poliza baten bidez formalizatzen dira (Palomo eta Mateu, 2000, 87.

or.).

Banku-kreditua emateko erabakia eta beraren baldintzak, mailegua eskatzen duen

enpresaren kaudimenaren eta diru horrekin finantzatuko den inbertsioak kutxako fluxuak


32/168


31

eragiteko ahalmenaren araberakoa izango dira. Hori dela eta, finantza-erakundeak

bezeroaren analisi sakon bat egiten du, eragiketaren balorazioan nahikoa baliabide eta

denbora erabiliz (Toms et al.2002, 21. or.). Gastu horiek bezeroari eransten zaizkio, eta

eragiketaren kostua handitzea eragiten dute.

Azken bi finantzaketa erak hurrengo gaietan ikusiko direnez, hirugarren gai honetan

epe laburrerako banku-mailegua aztertuko dugu. Epe laburrerako banku-mailegua banku-

entitateak mailegu-hartzaileari ordainketa bakar baten bidez egiten dion kapital-ematea da.

Mailegu-hartzailea ordainketa bakar batean edo batzuetan kapitala eta dagozkion interesak

itzultzera konprometitzen da, eragiketaren epemuga eta amortizazio-sistema kontuan

izanik. Finantzaketa-iturri horren ezaugarriak honako hauek dira (De Pablo eta Ferruz,1996, 365. or.):

Enpresak ordainketa bakar batean jasotzen du erakundeak ematen dion

finantzaketa.

Interesak zenbateko osoaren gain ordaintzen dira, erabat erabili zein zati bat

erabili.

Mailegu-hartzaileak zenbateko printzipala eta interesak aurretiaz adostutakoepeetan itzuli beharko ditu.

3.2. MAILEGUEN MERKATARITZAKO EZAUGARRIAK

Maileguen merkataritzako ezaugarriak arrazoi hauengatik sortzen dira (Meneu et.

al., 1994, 260. or.):

Finantza-erakundeek, hartzen duten arriskua dela eta, kontratuen formalizazioan

baldintza batzuk edo berme gehigarriak eska ditzakete.

Aurretiaz aipatu dugunez, mailegu baten formalizazioak kudeaketa-gastu batzuk

eragiten ditu. Gastu horiek komisioen bidez konpentsatzen dira.

Inbertsiorako sustapen-politikei esker, finantzaketarako baldintzak hobetu

daitezke. Bankuen ikuspegitik eta enpresa-proiektuen ebaluazioak kontuan

hartuz, ETEei kreditu gutxiago ematen zaie, tamaina handiko enpresekin

alderatuta. Horren ondorioz, administrazioak ETEek banku-finantzaketa lortzea


33/168


32

errazten duten laguntza-sistema batzuk garatu ditu (Garca Tabuenca, 2003, 329.

or.).

Banku-maileguen merkataritzako ezaugarririk ohikoenak bi taldetan banatzen dira:

Bi aldeko merkataritzako ezaugarriak. Gastu horiek mailegu-hartzailearen

kostua eta mailegu-emailearen errentagarritasuna gehitzea dakarte. Talde horren

barruan honako hauek aurkitzen dira: irekiera-komisioa, azterketa-gastuak,

aurretiazko kitapen-komisioa

Alde bateko merkataritzako ezaugarriak. Gastu horiek mailegu-hartzailearen

kostua edo mailegu-emailearen errentagarritasuna gehitzea dakarte; horietakoeragin bat izan dezakete, baina biak aldi berean inoiz ez. Talde horretan

barneratzen dira: diruz lagundutako interes-tasak, ordaindu gabeko kapitala

murrizten duten diru-laguntza zuzenak

Elementu horiek guztiak maileguaren eragiketaren kostu efektiboaren gain eragina

izango dute. Beraz, maileguaren kostua ez du interes-tasak soilik baldintzatzen; izan ere,

gainerako kostu-elementuak ere kontuan hartu beharko dira. Hala ere, finantza-erakundeak

eragiketaren errentagarritasuna ez ezik, eragiketatik sortutako negozioa ere (konpentsazioa,

enpresaren langileen artean bezeroak lortzea) kontuan hartu beharko dute. Hori dela eta,

enpresarentzat kalkulatzeko zaila den kostu bat sorraraziko da (Cantalapiedra, 2002, 46.

or.).

3.3. MAILEGU-ERAGIKETAREN KOSTU EFEKTIBOAREN KALKULUA

3.3.1. Mailegu-eragiketa definitzen duten elementuak

Kreditu- eta mailegu-eragiketa bat definitzen duten elementuak eta banku edo

kutxetan negoziatzerakoan oinarrizkoak direnak, hauek dira:

a) Helburua: eskatzen den diru kopuruak ezarritako helburua betetzeko nahikoa

izan behar du.

b) Kopurua:mailegu bidez lortzen den diru kopurua aurkeztutako bermeen menpe

dago:

- Berme pertsonalak


34/168


33

- Berme errealak

c) Epea:ematen den finantzaketa-epea kapitalaren erabileraren araberakoa da.

d) Amortizazio-sistema: amortizazio-sistemarik ohikoenak hiru dira: metodo

amerikarra (interesak aldizka ordaintzen dira, eta printzipala bukaeran);

amortizazio-kuota konstantearen sistema (une horretarako ordaindu gabeko

kapitalaren gaineko interesak aldizka ordaintzen dira, eta printzipala kuota

konstantearen bidez); eta sistema frantsesa (une horretarako ordaindu gabeko

kapitalaren gaineko interesak eta printzipalaren amortizazioa barneratzen dituen

amortizazio-termino konstanteak ordaintzen dira).

e) Kostua:hainbat osagai kontuan izan behar dira (interes-tasa, irekiera-komisioa,

azterketa-komisioa, amortizazio-aseguruaren primak, aldez aurretiko

amortizazio-komisioa, aldez aurretiko kitapen-komisioak, notario-gastuak).

3.3.2. Maileguaren kostu efektiboa

Maileguaren kostu efektiboa: zorraren ondorioz sortutako diru-sarreren eta

irteeren balio eguneratuak berdinduz lortzen da.

== +

=+

m

jj

n

tt kk 1

j

1

t

)1(I

)1(S

( )

= +

=+

+++

++

=

n

tt

t

k

M

1n

n2

210

1k)(1

M...

k)(1

M

k)(1

ME

E0: hasierako unean enpresak benetan jasotako zenbatekoa, hau da, maileguaren

zenbateko nominala - negoziaketaren hasierako gastuak.

M1, ... ,Mn: enpresak egiten dituen aldizkako ordainketen kopurua. Ordainketa

horiek interesak eta kapitalaren errenboltsoa (amortizazioa) barne hartzen dituzte.

k:eragiketaren kostu efektiboa.

Maileguaren kostua sorrarazten duen elementu bakarra interesa balitz, eta

ordainketa urteroko aldizkakotasunarekin eta ekitaldi-amaieran egingo balitz:

kostu efektiboa = interes nominala


35/168


34

Hala ere, berdinketa hori betetzea eragozten duten faktore batzuk daude. Beraz, epe

laburrerako banku-mailegu baten kostu efektiboan eragina duten faktoreak honako hauek

dira:

Aldizkakotasuna interesen ordainketan. Interesen ordainketen aldizkakotasuna

urtebetetik beherakoa bada, maileguaren kostu efektiboa mailegu horren interes-

tasa nominala baino handiagoa izango da.

Hasierako komisioak. Hasierako komisioek maileguaren kostu efektiboa

handitzea eragiten dute.

Banku-konpentsazioak. Maileguak banku-konpentsazioak eskatzen dituenean,

mailegu-hartzaileak eskatutako maileguaren zati bat kontu korrontean edo

aurrezki-kontuan mantendu behar du. Banku-konpentsazioak daudenean,

maileguaren kostu efektiboa handitu egiten da.

3.4. MAILEGUAREN UTBAREN KALKULUA

Espainiako Bankuak kreditu-erakundeak tasa efektibo ofiziala kalkulatzera

behartzen ditu, bezeroak eragiketen errendimenduari buruz informatzeko. Tasa efektibo

ofizial horri Urteko Tasa Baliokidea deritzo (UTB). UTBa eragiketen gardentasunari etabezeroen babesari buruzko 1990eko irailaren 7ko Espainiako Bankuko Zirkularraren

arabera (CBE 8/90) arautzen da.

Aipatutako zirkularretik ateratzen den ondorio nagusia da UTBa kalkulatzerakoan

honako alderdi hauek kontuan izan behar direla:

Erakundearen alde sortzen diren komisioak eta gastuak barneratu egiten dira; ez

dira inoiz hirugarrenen aldeko gastu osagarriak barneratuko eta UTBan

barneratu ez diren gastuak argi zehaztu behar dira.

Erakundeak diru-laguntzak edo subentzio publikoak jasotzen baditu, ez dira

UTBan barneratuko. Izan ere, UTBak soilik onuradunak benetan ordaindutako

diru-zenbatekoak kontuan hartzen ditu.

Aseguru eta berme gastuak. Hala ere, finantza-erakundeari kredituaren diru-

itzultzea bermatzeko helburuarekin ordaindutako aseguruaren primak kontuan


36/168


35

hartuko dira kasu hauetan: kredituaren onuradunaren hiltze, elbarritasun edo

langabezia kasuan eta erakundeak kreditua eman ahal izateko asegurua bete

beharreko baldintza gisa ezartzen duenean.

Berankortasunaren ondorioz sortutako kitapenak edo likidazioak modu bereizian

kontuan hartuko dira.

UTBa tresna egokia da finantza-eskaintzak elkarrekin konparatzeko.


1.Kalkulatu mailegu honen kostu efektiboa:

Nominala: 10.000 .

Iraupena: urte bat.

Urteko interes-tasa nominala: % 8.

Sei hileko interesen ordainketa kasu hauetan:

a)Amortizazio-metodo amerikarra. Ke = % 8,16

b)Amortizazio-kuota konstantearen metodoa. Ke = % 8,16

c) Amortizazio-metodo frantsesa edo amortizazio-termino konstantearen

metodoa. Ke = % 8,16

2. Enpresa batek 24.000 euroko mailegu bat negoziatzen du honako baldintza

hauetan:

Epemuga: urtebete.

Urteko interes-tasa nominala: % 6, sei hilez behin ordaintzekoa.

Irekiera-komisioa: % 0,5

Ikasketa-gastuak: 200 euro.

Artesaria: maileguaren nominalaren gaineko % 0,3.

Bestalde, Eusko Jaurlaritzak sei hilez behin interesen % 50eko diru-laguntza bat

ematen dio mailegu-hartzaileari.

Maileguaren nominala epemugan itzuliko da bere osotasunean.


37/168


36

Mailegu-hartzailearen urteko kostu efektiboa eta mailegu-emailearen

errentagarritasuna honako adierazpen hauen bidez, hurrenez hurren, kalkulatuko

dira:

a)1

2

11e2

1

e

r)(1

24.360

r)(1

36023.680eta

)k(1

24.360

)k(1

36023.608

++

+

=+

+

+

=

b)1

2

11e2

1

e

r)(1

24.720

)(1

72023.680eta

)k(1

24.360

)k(1

36023.680

++

+

=+

+

+

=

r

c)1

2

11e2

1

e

r)(1

24.720

r)(1

72023.880eta

)k(1

24.360

)k(1

36023.880

++

+

=+

+

+

=

d)1

2

11e2

1

e

r)(1

24.720

r)(1

72023.680eta

)k(1

24.360

)k(1

36023.608

++

+

=+

+

+

=

e)1

2

11e2

1

e

r)(124.360

r)(1

36023.608eta)k(124.720

)k(1

72023.680+

+

+

=+

+

+

=

3. Demagun honako mailegu-eragiketa hau:

Nominala: 6.000 .

Iraupena: urte bat.

Urteko interes-tasa nominala: % 8, sei hilez behin ordaintzekoa.

Irekiera-komisioa: % 0,5

Notaritza-gastuak: 12 .

Maileguaren nominala epemugan itzuliko da bere osotasunean.

a) Eragiketaren urteko kostu efektiboa % 8,381 da.

b) Eragiketaren urteko kostu efektiboa % 8,937 da.


38/168


37

c) Eragiketaren urteko tasa baliokidea % 8,381 da.

d) Eragiketaren urteko tasa baliokidea % 8,937 da.

e) Eragiketaren urteko tasa baliokidea % 8,761 da.

4. Kalkula itzazu mailegu honen UTBa (Urteko Tasa Baliokidea) eta mailegu-

hartzailearen kostu efektiboa:

Nominala: 30.000

Iraupena: urte bat.

Urteko interes-tasa nominala: % 7,5, hiru hilez behin ordaintzekoa

Amortizazio-sistema frantsesa

Irekiera-komisioa: % 1

Notario-gastuak: % 0,5

30.000 0, 005 30.000 0, 01 30.000 29.550Efektiboa = =

14 0,01875

30.0007.854,827a

a= =

( ) ( ) ( ) ( )379,10%

1

827,854.7

1

827,854.7

1

827,854.7

1

827,854.7550.29

1

4

3

4

2

4

1 =

+

+

+

+

+

+

+

= kkkkk

30.000 0,01 30.000 29.700UTBEfektiboa = =

( ) ( ) ( ) ( )1 2 3 1

4 4 4

7.854,827 7.854,827 7.854,827 7.854,82729.700 9,478%

11 1 1UTB

UTBUTB UTB UTB

= + + + =+

+ + +

5. Demagun mailegu-eragiketa hau:

Nominala: 24.000 .

Iraupena: urte bat.

Urteko interes-tasa nominala: % 5,5, sei hilez behin ordaintzekoa.

Irekiera-komisioa: % 1


39/168


38

Azterketa-gastuak: 250 .

Notario-gastuak: nominalaren gaineko % 0,5

Ordaindu beharreko interesen gaineko % 50eko diru-laguntza bat jasoko dugu

(Diru-laguntza interesak ordaintzeko unean jasoko da).

Metodo amerikarraren arabera amortizatuko da.

Kalkula ezazu:

a) Espainiako Bankuaren araberako UTBa. UTB = % 4,9256

b) Mailegu-hartzailearen kostu efektiboa. Ke = % 5,4677

c) Mailegu-emailearen errendimendu efektiboa. Ee = % 7,8062

6. Demagun honako mailegu-eragiketa hau:

Nominala: 30.000 .

Iraupena: urte bat.

Urteko interes-tasa efektiboa: % 9.

Irekiera-komisioa: % 1.

Azterketa-gastuak: 120 .

Notario-gastuak: nominalaren gaineko % 0,5.

Amortizazio-termino konstanteak eta lau hilez behin ordaintzekoa.

Funts galdurako diru-laguntza: nominalaren gaineko % 3. Diru-laguntza lehen

lauhilekoaren bukaeran dagoen ordaindu gabeko kapitalaren gain kalkulatuko da,

eta une horretan bertan jasoko da.

Kalkula ezazu:

a) Mailegu-hartzailearen kostu efektiboa. Ke = % 7,28

b) Espainiako Bankuaren araberako UTBa. UTB = % 6,4573

c) Mailegu-emailearen errendimendu efektiboa. E = % 11,4093


40/168


39

7. Datorren ekitaldian GADEM enpresak erosketa-bolumena 150.000 euro handituko

du. Enpresa, behar hori finantzatzeko, bi aukera hauek baloratzen ari da:

hornitzaileak eskainitako baldintzak (1/5 Neto 60) onartu edo mailegua eskatu behar

den kopuruan. Mailegua eskatzekotan, kreditu-erakundeak ezarritako baldintzak

hauek izango lirateke:

Interes-tasa nominala, hiru hilez behin ordaingarria: % 6

Ikasketa-komisioa: 50 euro.

Notario-gastuak: nominalaren gaineko % 0,5.

Amortizazio-sistema: hiru hilean behingo amortizazio-termino konstanteak.

Oharra: erosketa-bolumena datorren ekitaldian zehar uniformeki handituko da.

BIBLIOGRAFIA

CANTALAPIEDRA, M. (2002): Cmo analizan las entidades de crdito el riesgo de

nuestra empresa. Estrategia Financiera, 189 zk., azaroa, 46.-50. or.

DE PABLO, A. eta FERRUZ, L. (1996): Finanzas de empresa. Centro de estudios RamnAreces, Madril.

DURAN, J. J. (1992):Economa y direccin financiera de la empresa. Pirmide, Madril.

GARCA TABUENCA, A.; MERINO, F. eta RUBIO, D. (2003): La financiacin de la

pequea y mediana empresa en Espaa, 1975-2000: problemas, mercados y

financiacin institucional. Instituto de Estudios Econmicos, Madril.

MENEU, V.; JORDA, M. P. eta BARREIRA, M. T. (1994): Operaciones financieras en el

mercado espaol. Ariel, Bartzelona.

PALOMO, R. J. y MATEU, J. L. (2000): Productos, instrumentos y operaciones de

inversin. Instituto Superior de Tcnicas y Prcticas Bancarias, Madril.

SUREZ, A. S. (1998): Decisiones ptimas de inversin y financiacin en la empresa.

Pirmide, Madril.


41/168


40

TOMS, J.; AMAT, O. eta ESTEVE, M. (2001): Cmo analizan las entidades financieras

a sus clientes. Ediciones Gestin 2000, S.A.


42/168

Epe laburrerako banku-finantzaketa: banku-deskontua

41

4. GAIA: EPE LABURRERAKO BANKU-FINANTZAKETA: BANKU-

DESKONTUA

4.1. Banku-deskontua: kontzeptua eta sailkapena

4.2. Merkataritzako deskontua

4.2.1. Enpresaren merkataritzako deskontuaren beharrak

4.2.2. Merkataritzako deskontuaren kostu-elementuak

4.2.3. Deskontu-lerro arrunt baten finantza-balorazioa: eragiketaren

efektiboaren, deskontuaren eta kostu efektiboaren kalkulua

4.3. Merkataritzako deskontu-eragiketa baten UTBa

4.4. Merkataritzako deskontuaren kudeaketa eraginkorra

4.5. Galderak eta ariketak

4.1. KONTZEPTUA ETA SAILKAPENA

Banku-deskontuaren bidez bankuak enpresa bezeroari mugaeguneratu gabeko

kreditu-titulu baten zenbatekoa aurreratzen dio, bukaera onari baldintzatutako kredituaren

lagapenaren bidez. Bankuak, efektuen nominalaren zenbatekotik, interes eta komisio-gastu

batzuk kenduko ditu.

Banku-deskontuaren barnean, merkataritzako deskontua eta finantza-deskontua

bereizi ditzakegu:

MERKATARITZAKO DESKONTUA merkataritzako efektu bati dagokion

deskontua da, hau da, kobrantzaren atzerapena daukan ondasun edo zerbitzu baten

salmentatik eratorritako eragiketa bati dagokiona. Eragiketa horrek enpresak ordainketaren

atzerapena duten salmenten zenbatekoak aldez aurretik jasotzea ahalbidetzen du. Deskontu

mota horren barnean, kanbio-deskontua aurkitzen da; bertan, merkataritzako efektua

kanbio-letra batean formalizatzen da.

MERKATARITZAKO DESKONTUA


43/168


42

Ondasun edo zerbitzubaten salmenta

BancoIgorlea Igorria

Efektuen igorpena

Efektuak edoLetra0

Efektuak edoLetra1

Efectivo= Nominal - gastos descuentoHasierako datan

NominalaMugaegunean

Iturria: Meneu, V. eta beste batzuk (1994), 417. orrialdea

Igorlea: efektua libratzen edo igortzen duen pertsona fisikoa edo juridikoa.

Igorria: pertsona horren gain igortzen da letra, eta mugaegunean haren zenbatekoa

ordaintzera behartuta dago.

Edukitzailea: mugaegunean libratuari aurkeztuz, tituluaren zenbatekoa itzultzeko

gaitasuna duen pertsona.

FINANTZA-DESKONTUA bankuak bezeroari ematen dion kreditu soil bat da.

Bezeroak berak efektua onartzen du. Beraz, kanbio-letra baten edo batzuen bidez gauzatzen

den banku-kreditu bat da finantza-deskontua. Finantzaketa modu horretan, finantza-

erakundeak kreditua bezeroari eskaintzen dio, eta finantza-kudeaketa eragiketa hori kanbio-

letra bat edo batzuen bidez gauzatzen dira (De Pablo y Ferruz, 1996, 368. or.).

FINANTZA DESKONTUA

Bankua

Libratzailea

Bezeroa

Libratua

EfektiboaHasierako datan

NominalMugaegunean

Iturria: Meneu, V. eta beste batzuk (1994), 417. or.


44/168


43

Merkataritzako deskontuak eta finantza-deskontuak helburu ezberdinak dituzte:

merkataritzako deskontuaren helburua salerosketa edo zerbitzu eragiketa baten ordainketa

bermatzea da; aldiz, finantza-deskontuak kreditu bat lortzea du helburu.

Eperako salmenten finantzaketa kasu berezia da. Kostu altua daukaten ondasunen

eta zerbitzuen salmentan, sarritan enpresek bezeroei ordaintzeko erraztasunak eskaintzen

dizkiete2. Enpresek nominal berdineko eta aldizkako epemuga korrelatiboko efektuak igorri

ohi dituzte. Eperako salmentak oso ohikoak dira ekipo-ondasunak ekoizten dituzten

enpresetan, kontsumo iraunkorreko ondasunak saltzen dituzten enpresetan, etxebizitza-

sustatzaileetan

28/1998 Legeak dioenez, eperako salmenta kontratu bat da. Kontratu horren bidez,

aldeetariko batek beste aldeari higigarri bat ematen dio, eta azken horrek ondasun

horrengatik hiru hilabetetik gorako atzerapen osoa edo partzialarekin prezioa ordaintzeko

konpromisoa hartzen du.

Kasu horretan, ez da efektu bakar bat deskontatzera eramaten, baizik eta nominal

berdineko eta epemuga korrelatiboko hainbat efektu. Gainerako eragiketaren ezaugarriak

berdinak dira deskontuak dituenekin alderatuta.

4.2. MERKATARITZAKO DESKONTUA

Merkataritzako deskontua Espainiako enpresen finantzaketa-modurik ohikoena da.

Halaber, finantza-erakundeek erraztasunik handienez ematen duten finantzaketa-tresna da.

(Toms, et. al., 2002, 69. or.). Mota horretako eragiketak modu bat dira ordainketaren

atzerapena duten ondasunen eta zerbitzuen salerosketa saltzaileari finantzatzeko. Bankuak

ez du itzultzeko edo ez ordaintzeko arriskurik hartzen, baizik eta efektua deskontatzera

eraman duenak.

Deskontua bukaera onari baldintzatuta izaten da, hau da, libratuak ez badu

ordaintzen, bankuak letraren zenbatekoa gehi dagozkion gastuak bezeroari kobratuko

dizkio. Beraz, efektua kobraezin suertatzen bada, finantza-erakundeak bere zenbatekoaren

kobrantza deskontatzera eraman duenari eskatu ahal izango dio. Bankuak berme bikoitza

2Ondasun higigarrien eperako salmenta Ondasun Higigarrien Eperako Salmentari buruzko uztailaren 13ko28/1998 Legearen arabera araututa dago. Halaber, interesgarria da Ondasun Higigarrien Eperako SalmentarenErregistrorako Ordenantza onartzen duen 1999ko uztailaren 19ko Agindua.


45/168


44

du: alde batetik, efektuaren igorlearen gain eta, beste alde batetik, deskontatzera eraman

duenaren gain.

Bigarren berme hori eraginkorragoa izateko, batzuetan, finantza-erakundeak

entitatearen kontuan gutxieneko saldo bat mantentzea eskatzen du, non aurreratutako eta

kobratu gabeko zenbatekoa zordundu dezakeen. Horrelako baldintzek garestitu egiten dute

deskontuaren eragiketaren kostua.

Normalean, merkataritzako efektuen deskontuari ekin aurretik, merkataritzako

efektuen kobrantzaren kudeaketa egiten dute bankuek. Eragiketa horietan bankuek ez dute

dirurik aurreratzen, letraren kobrantza-kudeaketaz baino ez dira arduratzen. Beraz, ez da

finantzaketa-zerbitzu bat eskaintzen, administrazio-zerbitzu bat baizik. Efektuen kobrantza-

kudeaketan bezeroak bankuari edo aurrezki-kutxari efektu batzuk aurkezten dizkio

finantza-erakundeak dagokien epemugan kobratu ditzan eta bezeroaren kontuan abona

ditzan. Finantza-erakundeak komisio-agente gisa parte hartzen du, bezeroari kobrantza-

kudeaketa tarifa batzuk kobratuz.

Lehenengo fase horretan bankuak bezeroen kreditu-kalitatea ezagutzeko aukera

izango du, hau da, libratzailearen kaudimena, letraren merkaturagarritasuna (benetan

merkataritzako eragiketa bati dagokion ala ez), igorpenaren epea, itzultzeak eta abar.

Fase hori pasatu ostean, bankuak enpresari deskontuaren muga bat onartuko dio,

hau da, bankua bezero batengandik onartzeko prest dagoen mugaeguneratu gabeko efektu

deskontatuen kopuru maximoa. Muga hori alde bien artean negoziatzen da, baina,

azkenean, bankuak alde batez ezartzen du eta enpresak ezin dezake gainditu.

Santandreu-k dioenez: bankuak gero eta zorrotzagoak dira, deskontatzen duten

paperaren benetakotasuna eskatuz eta bezero-ordaintzaile txarren papera, batzuetan,

errefusatuz. Horren ondorioz, saltzaileek bezero-ordaintzaile onekin lan egiteko garrantzia

hobeto ulertzen dute; izan ere, haren efektu sortak arazorik gabe onartuko dira.

Deskontatzera eraman daitezkeen dokumentuak honako hauek dira (Toms et al.,

2002, 69.-71. or.):

Kanbio-letra. Kanbio-letra ordainketen atzerapena ahalbidetzen duen kreditu-

igorpenerako agiri bat da. Libratzaileak sinatzen du letra, eta, behin igorriak


46/168


45

onartuta, finantza-erakundeari haren deskonturako uzten dio. Letra endosagarria

denez, igorleak beste hirugarren bati letra endosatzea ere gerta daiteke. Kasu

horretan, endosatuak letraren atzeko aldean sinatu behar du, eta berak emango dio

letra finantza-erakundeari haren deskonturako.

Ordainagiri normalizatuak. Ordainagiria hornitzailearen inprimakian jaulkitzen

da. Hala ere, beharrezkoa da ordainagiri-eredu bati jarraitzea. Bezeroak finantza-

erakundeari uzten dizkion ordainagiriak deskontatzea ahalbidetzen du. Gainera,


47/168


46

efektuen bukaera onaren erantzukizuna hartzen du, kanbio-letrek duten tratamendu

eta baliotasun bera onartuz. Ordainagiriak, kanbio-letrak ez bezala, ez dira paper

tinbratuan jaulkitzen, hau da, ordainagiriek ez daukate erantsita ekintza juridiko

dokumentatuen gaineko zergari dagokion tinbrea. Beraz, finantza-erakundeak

ordaintzen dio tinbrea Ogasun Publikoari, baina bezeroari zorduntzen dio efektu-

sorta kitapenaren bidez.

Merkataritzako ordaindukoa. Sinatzaileak onuradunari edo onuradunaren

agindura zenbateko zehatz bat egun jakin batean ordaintzeko obligazioa adierazten

duen dokumentu endosagarria da. Merkataritzako ordaindukoari kanbio-letrari

eskatzen zaizkion baldintza formal berdinak eskatzen zaizkio, bat izan ezik: letranigorria adierazi behar da; ordaindukoan, aldiz, ez da beharrezkoa, igorlea eta igorria

pertsona bera baitira. Ordaindukoak enpresak berak jaulkitako eta sortutako

inprimakian edo finantza-erakundeek emandako talonarioetan formalizatzen dira.

Ordaindukoek daukaten formatua txekeen eta ordainagirien antzekoa da. Bertan,

zorraren epemuga, hau da, obligazioa betetzeko mugaeguna, adierazten da.


48/168


47

Ziurtagiriak. Enpresa eta erakunde batzuek epe zehatz batean zorrak ordaintzeko

konpromisoa hartzen duten ziurtagiriak jaulkitzen dituzte. Enpresa publikoek eta

udal-erakundeek, batez ere, erabiltzen dituzte ziurtagiri horiek; izan ere, epe

luzerako ordainketak egiten dituzte. Batzuetan, enpresek zorra ziurtatzen eta

onartzen dute, baina, ordainketa-epea zehazten ez denez, ezin da deskontatzera

eraman. Kasu horretan, beste formula batzuen bidez finantza daitezke, hala nola

kreditu-polizaren bidez.Sistema informatikoen erabileraren garapenak ordainketa-tresna modu berriak

azaltzea ahalbidetzen du. Izan ere, enpresek tradizionalki efektuak paper-formatuan

eramaten zituzten. Egun, hori ez da beharrezkoa (salbuespen batzuk izan ezik), eta hainbat

aukera sortu dira, hala nola euskarri magnetikoen bidezko efektuen lagapena edo datuen

transmisio elektronikoa (Rovira Val, 1997, 751. or.).

4.2.1. Merkataritzako deskontuaren beharrak

Deskontu-eragiketa efektu-kopuru mugaturako egin daiteke. Hala ere, normalean,

enpresa-finantzaketarako-baliabideak

Documents

Transcript of enpresa-finantzaketarako-baliabideak