Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del...

33
Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola XXIV Congreso Internacional de la Asociación Española de Lingüística Aplicada Madrid, 1 de abril de 2006 Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del habla Joaquim Llisterri Grup de Fonètica - Departament de Filologia Espanyola Universitat Autònoma de Barcelona [email protected] http://liceu.uab.es/~joaquim Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola Ayudas informáticas para la enseñanza de la pronunciación y la corrección fonética Sistemas de grabación-reproducción El uso de la información visual en la enseñanza de la pronunciación asistida por ordenador El uso de las tecnologías del habla en la enseñanza de la pronunciación asistida por ordenador Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola Ayudas informáticas para la enseñanza de la pronunciación y la corrección fonética Sistemas de grabación-reproducción El uso de la información visual en la enseñanza de la pronunciación asistida por ordenador El uso de las tecnologías del habla en la enseñanza de la pronunciación asistida por ordenador Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola Sistemas de grabación-reproducción Permiten al estudiante efectuar una grabación de su pronunciación en L2 y compararla auditivamente con el modelo propuesto Versión informatizada de los laboratorios de idiomas

Transcript of Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del...

Page 1: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

XXIV Congreso Internacional de la Asociación Española deLingüística Aplicada

Madrid, 1 de abril de 2006

Enseñanza de la pronunciacióny tecnologías del habla

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica - Departament de Filologia

EspanyolaUniversitat Autònoma de [email protected]

http://liceu.uab.es/~joaquim

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Ayudas informáticas para la enseñanza dela pronunciación y la corrección fonética

Sistemas de grabación-reproducciónEl uso de la información visual en laenseñanza de la pronunciaciónasistida por ordenadorEl uso de las tecnologías del hablaen la enseñanza de la pronunciaciónasistida por ordenador

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Ayudas informáticas para la enseñanza dela pronunciación y la corrección fonética

Sistemas de grabación-reproducciónEl uso de la información visual en laenseñanza de la pronunciaciónasistida por ordenadorEl uso de las tecnologías del hablaen la enseñanza de la pronunciaciónasistida por ordenador

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Sistemas de grabación-reproducción

• Permiten al estudiante efectuar unagrabación de su pronunciación en L2 ycompararla auditivamente con el modelopropuesto

• Versión informatizada de los laboratoriosde idiomas

Page 2: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

BROWN, I. (2000) Review of Pro-nunciation. The English Communication

Toolkit. CALICO Software Reviews 10/00.http://calico.org/CALICO_Review/review/pro-nun00.htm

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

ADAMS, C.R. (1998) Review of Español Interactivo 1.01. CALICO Software

Reviews 11/98.http://calico.org/CALICO_Review/review/espaninter00.htm

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Page 3: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

RENIÉ, D. (1998) "Analyse de The Rhythm of French", ALSIC, Apprentissage des

Langues et Systèmes d'Information et de Communication 1, 2: 171-177.http://alsic.u-strasbg.fr/Num2/renie/alsic_n02-log2.htm

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

• Basados en el feedback del procesoaudiofonatorio

Ofrecen un buen modelo depronunciación

Integración del sonido en una estructura

Sobreestimación de la capacidad deautocorrección de los principiantes

RENARD, R. (1979) Introduction à la méthode verbo-tonale de correction

phonétique. Troisième édition entièrement refondue. Bruxelles / CentreInternational de Phonétique Appliquée: Didier / Mons.

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Ayudas informáticas para la enseñanza dela pronunciación y la corrección fonética

Sistemas de grabación-reproducciónEl uso de la información visual en laenseñanza de la pronunciaciónasistida por ordenadorEl uso de las tecnologías del hablaen la enseñanza de la pronunciaciónasistida por ordenador

Page 4: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Información articulatoria

Información acústicaRepresentaciones de la señal sonoraempleadas en fonética acústica

Representaciones estilizadas de laseñal sonora con fines didácticos

Uso de la información visual en la enseñanza dela pronunciación asistida por ordenador

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Información articulatoria

Información acústicaRepresentaciones de la señal sonoraempleadas en fonética acústica

Representaciones estilizadas de laseñal sonora con fines didácticos

Uso de la información visual en la enseñanza dela pronunciación asistida por ordenador

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Información articulatoria

• Representaciones articulatorias“estilizadas” que aportan informaciónsobre la posición de los articuladores

• Pueden incorporar descripcionesarticulatorias simplificadas como“instrucciones” para la pronunciación

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

CORSBIE, C.- GORE, J. (2002) Review of Pronunciación y Fonética. Versión

2.0. CALICO Software Reviews 4/02.http://calico.org/CALICO_Review/review/pronun00.htm

Page 5: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

RENIÉ, D. (1998) "Analyse de The Rhythm of French", ALSIC, Apprentissage des

Langues et Systèmes d'Information et de Communication 1, 2: 171-177.http://alsic.u-strasbg.fr/Num2/renie/alsic_n02-log2.htm

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

DISPENSA, M., Fonética: Los sonidos del español, University of Iowahttp://www.uiowa.edu/~acadtech/phonetics/spanish/frames

et.html

Page 6: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Información articulatoria

• Comparación entre la posiciónarticulatoria “canónica” y la produccióndel estudiante

• Dificultades técnicas: implica unatransformación de la señal sonora enparámetros articulatorios

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

• El problema de la propiocepción

• “Autoconciencia” de la posición de losarticuladores en la producción de unsonido

Buenos resultados en estudiantes conbuen feedback orosensorial

RENARD, R. (1979) Introduction à la méthode verbo-tonale de correction

phonétique. Troisième édition entièrement refondue. Bruxelles / CentreInternational de Phonétique Appliquée: Didier / Mons.

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

No consideran• Factores auditivos• Coarticulación• Compensación articulatoria• Elementos suprasegmentales

Dificultad de integración en laproducción espontánea Limitaciones comunicativas

RENARD, R. (1979) Introduction à la méthode verbo-tonale de correction

phonétique. Troisième édition entièrement refondue. Bruxelles / CentreInternational de Phonétique Appliquée: Didier / Mons.

Page 7: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Información articulatoria

Información acústicaRepresentaciones de la señal sonoraempleadas en fonética acústica

Representaciones estilizadas de laseñal sonora con fines didácticos

Uso de la información visual en la enseñanza dela pronunciación asistida por ordenador

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Información articulatoria

Información acústicaRepresentaciones de la señal sonoraempleadas en fonética acústica

Representaciones estilizadas de laseñal sonora con fines didácticos

Uso de la información visual en la enseñanza dela pronunciación asistida por ordenador

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

María vive en Málaga

• Evolución temporal de la amplitud Acento, ritmo

Información acústicaForma de onda - oscilograma

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Vocal [i]

• Representación de la relación amplitud-frecuencia Timbre

Información acústicaEspectro

Page 8: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

María vive en Málaga

• Representación de la evolucióntemporal de la frecuencia y la amplitud

Información acústicaEspectrograma

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Información acústicaCurva melódica

• Representación de la evolución temporal de la F0

Melodía, entonación

María vive en Málaga

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Información acústicaCurva de intensidad

• Representación de la evolución temporal de laintensidad o energía sonora

Acento, pausas, ritmo

María vive en Málaga

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Información acústicahttp://www.praat.org

Page 9: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

• Imitación de modelos por aproximaciónsucesiva a través de diversas repeticiones

• Estímulo visual presentadoconjuntamente con el auditivo

• La información visual proporcionafeedback sobre la pronunciación delestudiante

Estrategias de trabajo

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

CAZADE, A. (1999) "De l'usage des courbes sonores et autres supports graphiquespour aider l'apprenant en langues", ALSIC, Apprentissage des Langues et Systèmes

d'Information et de Communication 2, 2: 3-32. http://alsic.u-strasbg.fr/Num4/cazade/alsic_n04-rec1.pdf

Tell Me More - Modelo (parte superior) y pronunciacióndel estudiante (parte inferior)

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

GERMAIN, A.- MARTIN, Ph. (2000) "Présentation d'un logiciel de visualisation pourl'apprentissage de l'oral en langue seconde", ALSIC, Apprentissage des Langues et

Systèmes d'Information et de Communication 3,1: 61-76. http://alsic.u-strasbg.fr/Num5/germain/alsic_n05-rec7.pdf

WinPitch LTL - Forma de onda, curva de intensidad ycurva melódica

Page 10: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

GERMAIN, A.- MARTIN, Ph. (2000) "Présentation d'un logiciel de visualisation pourl'apprentissage de l'oral en langue seconde", ALSIC, Apprentissage des Langues et

Systèmes d'Information et de Communication 3,1: 61-76. http://alsic.u-strasbg.fr/Num5/germain/alsic_n05-rec7.pdf

WinPitch LTLCurvamelódica delmodelo (enblanco)y de laproduccióndel estudiante(en azul)

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

TAYLOR, R.P. (1999) Review of Accent Coach. English Pronunciation

Trainer. CALICO Software Reviews 7/99.http://calico.org/CALICO_Review/review/accent00.htm

Page 11: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Información acústica

Dificultad de interpretación de losdocumentos En la L1 un mismo enunciado puedetener más de una realización acústicaaceptable• Variación intra-locutor• Variación inter-locutor

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

La variación intra-locutor en el nivel segmental“nata” (locutor 1)

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

La variación intra-locutor en el nivel segmental“nata” (locutor 2)

Page 12: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

La variación intra-locutor en el nivel suprasegmentalF0 en 6 repeticiones consecutivas de “La niña de Bali baila la rumba de moda”

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

La variación inter-locutor en el nivel segmental“nata” (locutores 1, 2 y 3)

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

La variación inter-locutor en el nivel suprasegmental“El viento norte y el sol…” (locutores 1, 2, 3, 4, 5 y 6)

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Información articulatoria

Información acústicaRepresentaciones de la señal sonoraempleadas en fonética acústica

Representaciones estilizadas de laseñal sonora con fines didácticos

Uso de la información visual en la enseñanza dela pronunciación asistida por ordenador

Page 13: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Representaciones acústicas estilizadas

Forma de onda “estilizada”

• Representaciones en las que se pone derelieve la informaciónlingüísticamente significativa

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

CAZADE, A. (1999) "De l'usage des courbes sonores et autres supports graphiquespour aider l'apprenant en langues", ALSIC, Apprentissage des Langues et Systèmes

d'Information et de Communication 2, 2: 3-32. http://alsic.u-strasbg.fr/Num4/cazade/alsic_n04-rec1.pdf

Speaker v.3Curva de intensidad“estilizada”Modelo (parteinferior)Producción delalumno(parte superior)

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

CAZADE, A. (1999) "De l'usage des courbes sonores et autres supports graphiquespour aider l'apprenant en langues", ALSIC, Apprentissage des Langues et Systèmes

d'Information et de Communication 2, 2: 3-32. http://alsic.u-strasbg.fr/Num4/cazade/alsic_n04-rec1.pdf

Speaker v.3Curva melódica“estilizada”Modelo (parteinferior)Producción delalumno(parte superior)

Page 14: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Resultados obtenidos

HARDISON, D. (2004) "Generalization ofcomputer-assisted prosody training:

quantitative and qualitative findings",Language Learning and Technology 8, 1:

34-52.http://llt.msu.edu/vol8num1/p

df/hardison.pdf

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

HARDISON, D. (2004) "Generalization of computer-assisted prosody training:quantitative and qualitative findings", Language Learning and Technology 8, 1: 34-52.

http://llt.msu.edu/vol8num1/pdf/hardison.pdf

• Grupo experimental: 16 estudiantesuniversitarias americanas en su segundo año defrancés

• Grupo de control: 10 estudiantes• Práctica de pronunciación: 13 sesiones de 40

minutos cada una• Evaluación: pretest, postest y una prueba de

generalización; 3 hablantes nativos de francés;escala del 1 al 7

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

HARDISON, D. (2004) "Generalization of computer-assisted prosody training:quantitative and qualitative findings", Language Learning and Technology 8, 1: 34-52.

http://llt.msu.edu/vol8num1/pdf/hardison.pdf

Page 15: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Ayudas informáticas para la enseñanza dela pronunciación y la corrección fonética

Sistemas de grabación-reproducciónEl uso de la información visual en laenseñanza de la pronunciaciónasistida por ordenadorEl uso de las tecnologías del hablaen la enseñanza de la pronunciaciónasistida por ordenador

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

El reconocimiento automáticodel hablaEl diagnóstico automático deerroresLa evaluación automática de lapronunciación

Reconocimiento automático del habla y enseñanza de lapronunciación asistida por ordenador

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

El reconocimiento automáticodel hablaEl diagnóstico automático deerroresLa evaluación automática de lapronunciación

Reconocimiento automático del habla y enseñanza de lapronunciación asistida por ordenador

Page 16: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

El reconocimiento automático del habla

Del habla … … al texto

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

El reconocimiento automático del hablaTipo de enunciados

• Reconocimiento depalabras aisladas

• Reconocimiento depalabras conectadas

• Reconocimiento de hablacontinua+ dificultad

- dificultad

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

El reconocimiento automático del hablaNúmero de locutores

• Sistemas dependientesdel locutor

• Sistemasindependientes dellocutor

+ dificultad

- dificultad

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

El reconocimiento automático del hablaLa variación interlocutor

Oscilograma de la palabra catalana “hola” pronunciada por unhablante femenino y por un hablante masculino

Page 17: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

El reconocimiento automático del hablaTamaño del vocabulario

•Vocabulariorestringido

•Vocabulario sinrestricciones

+ dificultad

- dificultad

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

El reconocimiento automático del hablaEl entorno

• Entorno silencioso• Entorno con ruido

predictible• Entorno con ruido

aleatorio+ dificultad

- dificultad

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

El reconocimiento automático del hablaEtapas en el reconocimiento

Entrenamiento• Corpus de datos• Creación de modelos a partir de los datos

• Modelos acústicos• Modelos de lenguaje

• Creación del diccionario

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

El reconocimiento automático del hablaEtapas en el reconocimiento

Reconocimiento

• Extracción de parámetros de la señal deentrada

• Comparación con los modelosalmacenados

• Decisión en función de la semejanza odiferencia respecto a los modelos

Page 18: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Esquema básico de un sistema dereconocimiento automático del habla

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Reconocimiento• Conversión de la onda sonora

producida por el estudiante enuna secuencia de palabrasutilizando los modelos fonéticos ylos modelos de lenguaje creadosdurante la fase de entrenamiento

NERI, A.- CUCCHIARINI, C.- STRIK, H. (2003) "Automatic Speech Recognition forsecond language learning: How and why it actually works", in Proceedings of the 15th

International Congress of Phonetic Sciences. Barcelona, 3-9 August, 2003. pp. 1157-1160. http://lands.let.kun.nl/literature/neri.2003.1.pdf

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Puntuación (scoring)• Evaluación realizada a partir de

la comparación acústica(segmental y/o segmental) entre laproducción del estudiante y elmodelo nativo

NERI, A.- CUCCHIARINI, C.- STRIK, H. (2003) "Automatic Speech Recognition forsecond language learning: How and why it actually works", in Proceedings of the 15th

International Congress of Phonetic Sciences. Barcelona, 3-9 August, 2003. pp. 1157-1160. http://lands.let.kun.nl/literature/neri.2003.1.pdf

Page 19: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

NERI, A.- CUCCHIARINI, C.- STRIK, H. (2003) "Automatic Speech Recognition forsecond language learning: How and why it actually works", in Proceedings of the 15th

International Congress of Phonetic Sciences. Barcelona, 3-9 August, 2003. pp. 1157-1160. http://lands.let.kun.nl/literature/neri.2003.1.pdf

Detección de errores

• Realizada a partir del grado deconfianza del sistema en ladetección de segmentoscorrespondientes a lasproducciones nativasalmacenados

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

NERI, A.- CUCCHIARINI, C.- STRIK, H. (2003) "Automatic Speech Recognition forsecond language learning: How and why it actually works", in Proceedings of the 15th

International Congress of Phonetic Sciences. Barcelona, 3-9 August, 2003. pp. 1157-1160. http://lands.let.kun.nl/literature/neri.2003.1.pdf

Diagnóstico

• Identificación del tipo de error apartir de modelos de errorestípicos previamente almacenados

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

NERI, A.- CUCCHIARINI, C.- STRIK, H. (2003) "Automatic Speech Recognition forsecond language learning: How and why it actually works", in Proceedings of the 15th

International Congress of Phonetic Sciences. Barcelona, 3-9 August, 2003. pp. 1157-1160. http://lands.let.kun.nl/literature/neri.2003.1.pdf

Corrección (feedback)

• Presentación al estudiante de losresultados obtenidos en las etapasanteriores

• La visualización de la onda sonora nonecesariamente se correlaciona con lapuntuación

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Reconocimiento automático del habla y enseñanza de lapronunciación asistida por ordenador

Page 20: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Reconocimiento automático del habla y enseñanza de lapronunciación asistida por ordenador

• El reconocedor debe entrenarse con corpus deproducciones nativas y no nativas

• El entrenamiento puede contemplarproducciones propias de la interlengua de losestudiantes

• El problema se simplifica en el contexto dediálogos con respuestas más o menospredeterminadas

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

El reconocimiento automáticodel hablaEl diagnóstico automático deerroresLa evaluación automática de lapronunciación

Reconocimiento automático del habla y enseñanza de lapronunciación asistida por ordenador

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Diagnóstico automático de errores

• Tecnologías básicas incorporadas asistemas comerciales

Talk to Me / Tell Me More™ (Auralog)Visualización de la señalPuntuación de la pronunciaciónDetección de erroresRepresentación articulatoria

Page 21: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Talk to Me - Tell Me Morehttp://www.auralog.com/

OscilogramaCurva

melódica

Puntuación

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Talk to Me - Tell Me Morehttp://www.auralog.com/

Detecciónde errores

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Page 22: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Talk to Me - Tell Me Morehttp://www.auralog.com/

Representaciónarticulatoria

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

REESER, T.W. (2001) Review of Tell Me More - French. CALICO Software

Reviews 3/01. http://calico.org/CALICO_Review/review/tmm-fren00.htm

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Page 23: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

HAMON, L. (2003) "Analyse de Tell Me More - Français.", ALSIC, Apprentissage des

Langues et Systèmes d'Information et de Communication 6, 2: 141-155.http://alsic.u-strasbg.fr/Num11/hamon/alsic_n11-log1.pdf

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

HAMON, L. (2003) "Analyse de Tell Me More - Français.", ALSIC, Apprentissage des

Langues et Systèmes d'Information et de Communication 6, 2: 141-155.http://alsic.u-strasbg.fr/Num11/hamon/alsic_n11-log1.pdf

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Page 24: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

LAFFORD, B.A. (2004) "Review of Tell Me More Spanish",Language Learning and Technology 8, 3: 21-34.

http://llt.msu.edu/vol8num3/pdf/review1.pdf

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

KIM, I.-S. (2006) "Automatic speech recognition: Reliability and pedagogicalimplications for teaching pronunciation", Educational Technology and Society 9, 1:

322-334. http://www.ifets.info/journals/9_1/26.pdf

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Page 25: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

FluencyLanguage Technologies Institute, Carnegie Mellon Universityhttp://www.lti.cs.cmu.edu/Research/Fluency/

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Resultados obtenidos

HINCKS, R. (2002) “Speech recognition for language teaching andevaluating: a study of existing software”, in ICSLP 2002.

Proceedings of the 7th International Conference on SpokenLanguage Processing. Denver, Colorado, September 16-20, 2002.

pp. 733-336.http://www.speech.kth.se/~hincks/papers/icslp02

xxx.pdf

HINCKS, R. (2003) "Speech technologies for pronunciation feedbackand evaluation", ReCALL 15, 1: 3-20.

http://www.speech.kth.se/~hincks/papers/REcall.pdf

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

HINCKS, R. (2003) "Speech technologies for pronunciation feedback andevaluation", ReCALL 15, 1: 3-20.

http://www.speech.kth.se/~hincks/papers/REcall.pdf

• Grupo experimental: 9 estudiantesadultos de inglés técnico y diferentes L1

• Grupo de control: 15 estudiantes decarácterísticas similares

• Práctica de pronunciación: un promediode 12,5h (dt 15) de trabajo con Talk to Me

• Evaluación: pretest y postest

Page 26: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

HINCKS, R. (2003) "Speech technologies for pronunciation feedback andevaluation", ReCALL 15, 1: 3-20.

http://www.speech.kth.se/~hincks/papers/REcall.pdf

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

HINCKS, R. (2003) "Speech technologies for pronunciation feedback andevaluation", ReCALL 15, 1: 3-20.

http://www.speech.kth.se/~hincks/papers/REcall.pdf

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Page 27: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

HINCKS, R. (2003) "Speech technologies for pronunciation feedback andevaluation", ReCALL 15, 1: 3-20.

http://www.speech.kth.se/~hincks/papers/REcall.pdf

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Resultados obtenidos

MAYFIELD TOMOKIYO, L.- WANG, L.-ESKÉNAZI, M. (2000) "An Empirical Study ofthe Effectiveness of Speech-Recognition-BasedPronunciation Tutoring", in Interspeech 2000,

Proceedings of the 6th International Conference

on Speech and Language Processing. October2000, Beijing, China.

http://www.cs.cmu.edu/~laura/Papers-PS/icslp-fluency.ps

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

MAYFIELD TOMOKIYO, L.- WANG, L.- ESKÉNAZI, M. (2000) "An Empirical Study of theEffectiveness of Speech-Recognition-Based Pronunciation Tutoring", in Interspeech 2000,

Proceedings of the 6th International Conference on Speech and Language Processing. October 2000,Beijing, China. http://www.cs.cmu.edu/~laura/Papers-PS/icslp-fluency.ps

• Grupo experimental: 8 estudiantes de ingléscon diferentes L1

• Grupo de control: 8 estudiantes de inglésemparejados con los del grupo experimental

• Práctica de pronunciación: ejercicios sobre lasfricativas del inglés con Fluency

• Evaluación: pretest y postest; profesor nativo;escala del 1 al 3

Page 28: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

MAYFIELD TOMOKIYO, L.- WANG, L.- ESKÉNAZI, M. (2000) "An Empirical Study of theEffectiveness of Speech-Recognition-Based Pronunciation Tutoring", in Interspeech 2000,

Proceedings of the 6th International Conference on Speech and Language Processing. October 2000,Beijing, China. http://www.cs.cmu.edu/~laura/Papers-PS/icslp-fluency.ps

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

MAYFIELD TOMOKIYO, L.- WANG, L.- ESKÉNAZI, M. (2000) "An Empirical Study of theEffectiveness of Speech-Recognition-Based Pronunciation Tutoring", in Interspeech 2000,

Proceedings of the 6th International Conference on Speech and Language Processing. October 2000,Beijing, China. http://www.cs.cmu.edu/~laura/Papers-PS/icslp-fluency.ps

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Page 29: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Reconocimiento automático del habla y enseñanza de lapronunciación asistida por ordenador

• Priorización de los errores

• ¿Qué error debe corregirse?

• ¿Qué errores inciden más en lainteligibilidad?

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Reconocimiento automático del habla y enseñanza de lapronunciación asistida por ordenador

• Estrategias de corrección• ¿Cómo mejorar la pronunciación a

partir del error?• ¿Qué información sobre cómo

corregirse se proporciona alestudiante?

• ¿Cómo se relaciona la representaciónacústica con la puntuación?

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

El reconocimiento automáticodel hablaEl diagnóstico automático deerroresLa evaluación automática de lapronunciación

Reconocimiento automático del habla y enseñanza de lapronunciación asistida por ordenador

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

La evaluación automática de lapronunciación

• Integración en la webWebGrader™ (SRI International)

Práctica interactiva con frasesPuntuación por segmento, por

palabra y por frasehttp://www-

speech.sri.com/people/julia/webgrader.html

Page 31: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Ordinate Corporation, Menlo Park, Californiahttp://www.ordinate.com/

• Empresa dedicada a la evaluaciónautomática de la lengua hablada

• Pruebas realizadas por teléfono

• Resultados en la web

• Pruebas en español y en inglés

• Las pruebas incluyen la evaluación de lapronunciación

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Ordinate Corporation, Menlo Park, Californiahttp://www.ordinate.com/

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

La evaluación automática de lapronunciación

• Diferencias entre las puntuacionesautomáticas y las puntuaciones deevaluadores humanos

• Tipo de material evaluado• Dependencia del locutor• Dificultad del reconocimiento

automático de los elementossegmentales

Page 32: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

KIM, I.-S. (2006) "Automatic speech recognition: Reliability and pedagogicalimplications for teaching pronunciation", Educational Technology and Society 9, 1:

322-334. http://www.ifets.info/journals/9_1/26.pdf

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

NERI, A.- CUCCHIARINI, C.- STRIK, H. (2003) "Automatic Speech Recognition forsecond language learning: How and why it actually works", in Proceedings of the 15th

International Congress of Phonetic Sciences. Barcelona, 3-9 August, 2003. pp. 1157-1160. http://lands.let.kun.nl/literature/neri.2003.1.pdf

“As a matter of fact, this is by no means a solvedissue. Speech technologists are still trying to findthe best measures with which to provide ameaningful score: these should be based onspecific pronunciation aspects on which thestudent can work (but which are difficult tocapture automatically) and, at the same time,they should result in a score that is similar tothat provided by human listeners.”

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

NERI, A.- CUCCHIARINI, C.- STRIK, H. (2003) "Automatic Speech Recognition forsecond language learning: How and why it actually works", in Proceedings of the 15th

International Congress of Phonetic Sciences. Barcelona, 3-9 August, 2003. pp. 1157-1160. http://lands.let.kun.nl/literature/neri.2003.1.pdf

• Puede llegarse a niveles aceptables dereconocimiento de enunciados no nativos

• Es posible proporcionar puntuacionessimilares a las humanas en aspectosglobales

• La puntuación debe integrarse con ladetección de errores

Page 33: Enseñanza de la pronunciación y tecnologías del hablaliceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla... · Joaquim Llisterri Grup de Fonètica, Departament de Filologia

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

NERI, A.- CUCCHIARINI, C.- STRIK, H. (2003) "Automatic Speech Recognition forsecond language learning: How and why it actually works", in Proceedings of the 15th

International Congress of Phonetic Sciences. Barcelona, 3-9 August, 2003. pp. 1157-1160. http://lands.let.kun.nl/literature/neri.2003.1.pdf

“[…] it seems safer to let the students practicewith CAPT systems that are not too ambitious,but that can guarantee correct feedback in themajority of the cases. Finally, the success of thesephases does not solely depend on the technicalimplementation of the ASR system, but relies to alarge extent on the way the feedback ispresented.”

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Ayudas informáticas para la enseñanza dela pronunciación y la corrección fonética

Sistemas de grabación-reproducciónEl uso de la información visual en laenseñanza de la pronunciaciónasistida por ordenadorEl uso de las tecnologías del hablaen la enseñanza de la pronunciaciónasistida por ordenador

Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola

Enseñanza de la pronunciación ytecnologías del habla

Presentaciónhttp://liceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/AESLA_06/TecnoHabla_Pronunciacion_AESLA_06.p

df

Referencias bibliográficashttp://liceu.uab.es/~joaquim/applied_linguistics/L2_phonetics/

CALL_Pron_Bib.html