Landareak - Argia · Landareak Jakoba Errekondo 2010EKO APIRILAREN 25A W37 Ohoin jendea HORRELAKOEN...
1
erdiko kaiera kultura eta aisia Landareak Jakoba Errekondo 37 2010EKO APIRILAREN 25A Ohoin jendea HORRELAKOEN ARTEAN, ohoin artean, lapurrez ingu- ratuta bizi behar izan zuen Joseph Dombey botanikari burgundiar ospetsuak (Macon 1742 - Montserrat 1794). Pirinioetan eta Alpeetan zaildua, Amerike- tako landaretza ezagutzeko ezinbesteko kate-begia da. 1778an Callaora iritsi zene- tik, bueltan 1785ean Cádiza joan artean bildutako aleak, laginak eta informazioa egun ere oinarrizko dira botanikan. Londres, Madril eta Parisen sakabanatua dago haren lanaren emaitza. Londreskoa British Museumen, 1780an Amerikatik igorrita Frantziara bidean mukuru zihoan baliza-kutxa ingelesek harra- patutakoa. Madrilgoa Baratze Botanikoan, aginta- riek bai Callaon bertan konfiskatutako hirurehunen bat landare arraroen marrazki original, bai Cádiza bueltan iritsi zenean atzeman zioten bilduma. Paris- koa Naturaren Historiaren Museoko landaretegian, libratu zuen apurra. Garaiko botanikarien makina bat lai- neza haizatu zuten hari lapurtutako lanek, ezagune- nak Pavon eta Ruiz espai- niarrak. Frantziako Iraultza- ren ondoren bi mandatu garrantzitsurekin AEBetara bidali zuten: sistema hamar- tarraren arauak eramatea eta ale eta bihien erosketa anto- latzea. Ingelesek bera zera- man ontzia harrapatu eta Montserrat uharteko ziege- tan hil zuten. Familia eta genero askotako landare ugariri izena jarri zion, eta bere izena daramanik ere bada. Dombe- ya generoak 225 bat zuhaitz eta zuhaiska biltzen ditu. Tokian-tokian erabilera handikoak, haren aza- letik sokagintzan eta zakugintzan erabiltzen den zuntza sortzen baita. Bizia Amerikakoetara eman zuenari, Afrika eta Maskareinak uharteak tarteko genero bateko landareak eman zaizkio, gehienak, ia berrehun Madagaskarren. [email protected] Antxoaren loraldia Bart arratsean, itsas labar gaineko pasie- ran, sasi-akazia, Robinia pseudoacacia, hosto puntta berrien arteko babesean, loreen muskilak luzatzen hasi dela ikusi dut. Sasi- akaziaren loraldia eromena da. Sudurra gortzerainoko usain gozoa eta begiak itsu- tzen dituen larutasuna. Antxoek ere igar- tzen diote, nonbait, eta pozez erotu. Geure kostan behinik behin antxoa onenak sasi- akazia loretan denean, ez dio alferrik esae- rak “Arkazia lore, antxua urre”. Adi dato- zen aste hauetakoen xamurrari. Baldin eta baldin bada... Landareei buruzko galderaren bat egin edo gairen bat proposatu nahi badiguzu, bidali mezua [email protected] helbidera eta orrialde honetan bertan irakurri ahal izango duzu erantzuna. LINÉ1-CC BY SA ERIC BRONSON Sasi-akazia. 225 bat espezie biltzen ditu Dombeya generoak. Argazkian, Dombeya wallichii.
Transcript of Landareak - Argia · Landareak Jakoba Errekondo 2010EKO APIRILAREN 25A W37 Ohoin jendea HORRELAKOEN...
erdiko k
aierakultura eta aisia
LandareakJ a k o b a E r r e k o n d o
372010EKO APIRILAREN 25A
Ohoin jendeaHORRELAKOEN ARTEAN,ohoin artean, lapurrez ingu-ratuta bizi behar izan zuenJoseph Dombey botanikariburgundiar ospetsuak(Macon 1742 - Montserrat1794). Pirinioetan etaAlpeetan zaildua, Amerike-tako landaretza ezagutzekoezinbesteko kate-begia da.1778an Callaora iritsi zene-tik, bueltan 1785ean Cádizajoan artean bildutako aleak,laginak eta informazioaegun ere oinarrizko dirabotanikan. Londres, Madril eta Parisen sakabanatuadago haren lanaren emaitza. Londreskoa BritishMuseumen, 1780an Amerikatik igorrita Frantziarabidean mukuru zihoan baliza-kutxa ingelesek harra-patutakoa. Madrilgoa Baratze Botanikoan, aginta-riek bai Callaon bertan konfiskatutako hirurehunenbat landare arraroen marrazki original, bai Cádizabueltan iritsi zenean atzeman zioten bilduma. Paris-koa Naturaren Historiaren Museoko landaretegian,
libratu zuen apurra. Garaikobotanikarien makina bat lai-neza haizatu zuten harilapurtutako lanek, ezagune-nak Pavon eta Ruiz espai-niarrak. Frantziako Iraultza-ren ondoren bi mandatugarrantzitsurekin AEBetarabidali zuten: sistema hamar-tarraren arauak eramatea etaale eta bihien erosketa anto-latzea. Ingelesek bera zera-man ontzia harrapatu etaMontserrat uharteko ziege-tan hil zuten.
Familia eta genero askotako landare ugariri izenajarri zion, eta bere izena daramanik ere bada. Dombe-ya generoak 225 bat zuhaitz eta zuhaiska biltzenditu. Tokian-tokian erabilera handikoak, haren aza-letik sokagintzan eta zakugintzan erabiltzen denzuntza sortzen baita. Bizia Amerikakoetara emanzuenari, Afrika eta Maskareinak uharteak tartekogenero bateko landareak eman zaizkio, gehienak, iaberrehun Madagaskarren.
Antxoarenloraldia
Bart arratsean, itsas labar gaineko pasie-ran, sasi-akazia, Robinia pseudoacacia, hostopuntta berrien arteko babesean, loreenmuskilak luzatzen hasi dela ikusi dut. Sasi-akaziaren loraldia eromena da. Sudurragortzerainoko usain gozoa eta begiak itsu-tzen dituen larutasuna. Antxoek ere igar-tzen diote, nonbait, eta pozez erotu. Geurekostan behinik behin antxoa onenak sasi-akazia loretan denean, ez dio alferrik esae-rak “Arkazia lore, antxua urre”. Adi dato-zen aste hauetakoen xamurrari. Baldin etabaldin bada...
Landareei buruzko galderaren bat egin edo gairen bat proposatu nahi badiguzu, bidali [email protected] helbidera eta orrialde honetan bertan irakurri ahal izango duzu erantzuna.
LIN
É1-
CC
BY
SA
ER
ICB
RO
NSO
N
Sasi-akazia.
225 bat espezie biltzen ditu Dombeya generoak.Argazkian, Dombeya wallichii.
