A VIDA ESCRITA POLAS MULLERES

DA IDADE MEDIA

Á ILUSTRACIÓN

INTRODUCIÓN

A partir do século XV a muller empeza a empregar a escritura como forma de expresión dun colectivo que non adoita ser escoitado. Estas escritoras pertencían á nobreza e á burguesía. Os xéneros literarios máis cultivados foron a autobiografía, o tratado político, a confesión mística, a novela sentimental en forma de vida de Xto., a novela de “cabalería” e a epístola.

LEONOR LÓPEZ DE CÓRDOBA

De familia nobre. Educouse no alcázar de Segovia ao lado das infantas de Castela. Aos sete anos foi prometida a un neno moi rico co que casaría moito máis tarde e co que tivo catro fillos. Entre 1401 e 1404, cando tiña uns 40 anos ditoulle as súas Memorias a un escribano de Córdoba. Trátase da primeira autobiografía coñecida en lingua castelá.

LEONOR LÓPEZ DE CÓRDOBA

“Sepan, pues, quienes vean este escrito que yo, doña Leonor López de Córdoba, hija de mi señor el maestre don Martín López de Córdoba y de doña Sancha Carrillo, a quien Dios dé la gloria del paraíso, juro por este signo de la cruz que yo adoro, que todo lo que está escrito aquí es verdad que lo vi y que me pasó. Y lo he escrito en honra y alabanza de mi Señor Jesucristo y de la Virgen Santa María, su madre que lo parió, para que todas las criaturas que sufran tribulaciones estén seguras de que yo espero su misericordia que, si se encomiendan de corazón a la Virgen Santa María, Ella las consolará y socorrerá como me consoló a mí….”

SERENA DE TOUS

Viviu na segunda metade do século XIV en Barcelona. Durante catro anos escribiu en catalán moitas cartas ao seu marido Ramón de Tous. Consérvanse 18 cartas orixinais nas que expresa os seus sentimentos máis íntimos: amor, nostalxia, traición e rabia; comenta o estado dos seus negocios e a situación cotiá no fogar.

SERENA DE TOUS

“Os ruego, señor, que vos me enviéis, porque yo sólo puedo tener comida para quince días. La señora de Togores, señor, ha venido y no hay nada que la pueda consolar, tanto llora, y se sorprende mucho de que vos no hayáis atendido a lo que le habíais prometido, lo cual, señor, os ruego encarecidamente que hagáis, si apreciáis mi vida. Yo, señor, os he escrito ya por medio de don Françoi Castelló sobre la venta que quiero hacer de Juana. Don Berenguer Morey se ha ido de la casa de su señora, porque Catalina allí se encuentra mal y a disgusto, y creo que la señora de Morey y todos los demás se irán, según acordaron en Sitges…”

TERESA DE CARTAGENA

Inaugurou en lingua castelá a confesión mística. Está considerada unha das escritoras máis relevantes do século XV. Descendente de xudeus, pertenceu na súa orixe á burguesía urbana culta e profesional e na súa xuventude á nobreza. Primeiro estudou na casa e máis tarde foi á Universidade de Salamanca (no século XV!). Nin casou, nin foi nai. Adicouse á escritura e á espiritualidade, pero non chegou a ordearse monxa. Conservamos dúas obras súas: Arboleda de los enfermos e a Admiración de las obras de Dios.

TERESA DE CARTAGENA

“Alumbrado mi entendimiento con esta luz verdadera que alumbra a cada hombre que viene a este mundo, y desbaratada la niebla de mi pesada tristeza, vi que esa isla ya mencionada era para mí una morada buena y saludable. Aunque no se puede poblar de vecinos, porque hallaréis pocos o ninguno que quiera por gusto morar en ella, ya que es estéril de placeres temporales y muy seca de vanaglorias, y tiene de verdad muy lejos la fuente de los honores humanos.”

ISABEL DE VILLENA

Prima de María de Castela, raíña de Aragón. O seu nome era Elionor, pero cambiouno aos quince anos ao entrar no convento da Trinidad de Valencia. Formouse e fíxose escritora entre mulleres. Lérona moitas damas, entre elas Isabel a Católica, que quixo que se publicara para poder lela.

Por iso, as principais protagonistas da súa Vita Christi son mulleres: a Virxe María e María Magdalena. Inspirouse nos “Evanxeos apócrifos”, nos costumes do seu tempo e nas tradicións dos evanxeos gnósticos (estaban prohibidos).

ISABEL DE VILLENA

“Y, conocida por las gentes la gran fama de las curaciones que hace vuestra señoría de una tal variedad de enfermedades, os presentarán una que no es menor que las anteriores, que se llama pleuresía, o sea, desobediencia; y así como la principal señal que tiene de muerte la pleuresía es escupir sangre, así, Señora, los desobedientes menosprecian la sangre y la muerte de vuestro excelente Hijo, no queriéndose humillar por su amor ni hacer lo que él ha mandado, sino que querrían seguir su propia voluntad en todo”

FLORENCIA PINAR

Dama da corte de Isabel I de Castela. Conservamos sete textos seus entre poemas e cancións coas súas glosas. Sábese que foi a primeira muller que participou en “Justas poéticas”. A súa poesía fala principalmente do amor e do desexo

FLORENCIA PINAR CANCIÓN:

“Tanto más crece el querery las penas que sostengo,cuanto más quiero esconderel gusto que de vos tengo.El gusto crece mirandoen tanto que más os miro,y las penas suspirandosi de mirar me retiro.Ya no me puedo valer, que al punto de morir vengo,cuanto más quiero esconderel gusto que de vos tengo.”

ESTEFANÍA DE REQUESENS

Foi a aia do futuro rei Felipe II. Entre 1533 e 1540 escribiulle montóns de cartas a súa nai. Nelas, escritas en catalán, trata todos os aspectos da vida, dende a política imperial até os xogos do príncipe

ESTEFANÍA DE REQUESENS

“Como aquí acostumbran a nombrar para las hijas tres madrinas y dos padrinos, decidimos que fueran pobres porque, si no fuera así, tendrían que ser de Palacio, donde hay algunas pasiones, y para hacerlo todo bien y no parecer más de una parte que de la otra, hemos tomado este camino y no me arrepiento, pues he acertado tomando compadres de Bonavida, que le han cogido amor a la niña y rezarán a Dios por ella”

BEATRIZ BERNAL

Foi unha dama que naceu en viviu en Valladolid na primeira metade do século XVI. Sábese, por documentos atopados, que estivo casada, foi nai, e escritora de prestixio no seu tempo. Conservamos dela unha novela de “cabalería” Don Cristalián de España (1545). A novela é un longo relato de aventuras, encantamentos, maxia e heroínas. A obra tivo tanto éxito que foi traducida ao italiano e reeditada en varias ocasións.A novela dedicoulla ao infante Felipe, futuro Felipe II coas seguintes palabras:

BEATRIZ BERNAL

“No se maraville su majestad de que una persona de sexo frágil como yo haya tenido la osadía de dirigiros y dedicaros la presente obra, pues mi íntimo deseo me exime de culpa por tres razones....” A alusión á fraxilidade do sexo feminino é un chisco ás místicas e teólogas medievais en lingua materna, porque elas sentíranse fráxiles comparadas coa divindade, non cos homes nin cos heroes”

LUISA SIGEA DE VELASCO Luisa e a súa irmá Ángela foron dúas famosas puellae doctae (tamén chamadas “humanistas”) do século XVI. Luisa foi unha erudita das linguas; Ángela da música. Na súa primeira adolescencia serviron á infanta María de Portugal, que tiña na súa corte un importante grupo de escritoras e artistas. O Humanismo do século XVI puxo de moda a igualdade entre os dous sexos para combater a misoxinia. En España consérvanse os nomes dunhas 40 “puellae doctae” no século XV e primeira metade do XVI.Luisa dominaba o latín, o grego e o hebreo. Na biblioteca real de Lisboa, Luisa leu moito e preparou a súa obra máis importante: Diálogo ente dos chicas jóvenes sobre la vida en la corte y la vida retirada. (1552). O libro é unha conversa en latín entre dúas amigas en torno á vida que máis lles gusta e que máis lles convén. En 1555, Luisa abandona a corte de Portugal e instálase co seu home en Burgos, pasará apuros económicos porque nin a súa fama, nin a súa erudición lle serviron para atopar un traballo pagado.

LUISA SIGEA DE VELASCO

“No niego tus palabras; querría, sin embargo, que no pusieras en entredicho hasta tal punto el mundo femenino que dieses a entender que ellas, si se adornan, pierden totalmente la castidad y el pudor debido. Pues a la Santa Rebeca, ¿no le adornó el siervo del Patriarca las orejas con dos siclos como pendientes de oro, y otras tantas pulseras que pesaban diez? Y a Raquel, ¿no la amó Jacob por su belleza y sirvió siete años a causa de su decoro? De est se dice en la Sagrada Escritura que a él le parecieron unos pocos días, por la magnitud del amor”

TERESA DE JESÚS (1515)

Dende nena tivo moita afección á lectura. Levaba unha vida moi normal rodeada de irmáns e curmáns, facendo as mesmas cousas ca eles. Ao morrer súa nai, seu pai lévaa ás monxas de Santa María de Gracia, de Ávila. Foi unha muller moi culta, leu moreas de libros de todo tipo. Co tempo decidiu quedar no convento onde se criara e chegou a fundar a orde das Carmelitas Descalzas e a fundar os seus propios conventos. Mantivo unha relación moi especial con San Juan de la Cruz, un fraile carmelita moi amigo seu e, coma ela, tamén escritor. Entre as súas obras destacan: Libro de la vida, Camino de perfección, Moradas o castillo interior. Ademais escribiu moitas Poesías e Cartas

TERESA DE JESÚS “Vivo sin vivir en míY tan alta vida esperoQue muero porque no muero.Vivo ya fuera de míDespués que muero de amor,Porque vivo en el SeñorQue me quiso para Sí.Cuando el corazón le diPuso en él este letrero:Que muero porque no muero.Esta divina prisiónDel amor con que yo vivoHa hecho a Dios mi cautivoY libre mi corazón;Y causa en mí tal pasiónVer a mi Dios prisionero,Que muero porque no muero (...)”

ANA DE JESÚS (1545)

É considerada a ponte entre Teresa de Jesús e a mística posterior. Foi monxa, como Teresa. Dentro da súa orde foi unha revolucionaria, quería evitar a reforma das “Constituciones de la Orden”, conseguiu impedilo, pero foi confinada na súa cela durante tres anos como castigo. Adicouse a percorrer Europa para fundar conventos da súa orde (o Carmelo Descalzo). Pasou á historia pola seu labor na expansión de dita orde fóra de España. A súa produción literaria recóllese nas Cartas, conservadas no Arquivo do Carmelo Descalzo de Bruselas

ANA DE JESÚS

“¡Oh lo que son estas de por acá! No se puede creer sino viéndolo. Nunca pensé que tal tibieza y suspensión hubiera en personas, y mátame la de Madama de Roisin, que me tiene como encantada. En llegando nos ofreçió su casa y cuanto tenía, y no acaba de salir de ella ni halla donde ir. Cada día diçe espero respuesta y con eso no haçemos nada, ni hemos hallado de cuanto deçía mas que una hermosa campana que nos habían dado de lismona. Que nos pueden deçir lo que al rey cuando ganó Granada…”

MARÍA JESÚS DE ÁGREDA

Felipe IV acudeu a esta muller para pedir a intercesión de Deus fronte á realidade da decadencia política e económica do país. A correspondencia entre esta monxa franciscana e o rei é unha fonte inesgotable de información sobre a realidade da época. Foi unha muller moi culta, autora de obras de carácter relixioso como Mística ciudad de Dios ademais da xa citada Correspondencia con Felipe IV. Na súa correspondencia co monarca chegou a convencelo de que os problemas de España viñan provocados polos pecados adúlteros do rei

MARÍA JESÚS DE ÁGREDA“Esta Providencia divina estriba principalmente en los tres atributos de sabiduría, bondad y potencia. Con su infinita sabiduría conoce y comprende desde Su Eternidad todas las criaturas, los fines que han de tener, los medios necesarios y convenientes que hay y puede haber para conseguir lo que les conviene, y todos los inconvenientes que sucederán para impedirlo; sabe los pensamientos de los hombres, sus designios e intenciones, a dónde se encaminan y qué término tendrán; conoce todas las injusticias y las que hacen los malos a los justos…”

CATALINA DE ERAUSO (A Monxa Alférez) (1592-1650) Xa de nena foi metida nun convento, pero aos 15 anos

foxe. Exerce varios oficios en España ata que embarca para América onde destacará como soldado, participando con éxito en moitas batallas. Ao abandonar o convento adopta nomes masculinos e faise pasar por home, ata tal punto viviu coma un home que chegou o día en que o Papa e mais o rei de España lle permiten vestirse de home e vivir como tal. No testamento de seu pai, de 1611, cítase a Catalina como muller, mentras que no de súa nai de 1622 inclúena no grupo dos fillos varóns. Froito das súas aventuras é o libro titulado Historia de la Monja Alférez, doña Catalina de Erauso, escrita por ella misma.

CATALINA DE ERAUSO“Comencé a caminar por toda la costa del mar, pasando grandes trabajos y falta de agua, que no hallé en todo aquello de por allí. Topé en el camino con otros dos soldados de mal andar, y seguimos los tres el camino, determinados a morir antes que dejarnos prender. Llevábamos nuestros caballos, armas blancas y de fuego y la alta providencia de Dios. Seguimos la cordillera arriba, por subida de más de treinta leguas, sin topar en ellas, ni en otras trescientas que anduvimos, ni un bocado de pan, y rara vez agua…”

LUISA DE CARVAJAL Y MENDOZA (1566-1614) A súa é unha vida de película. Quedou orfa de moi

pequena, andou de familiar en familiar ata que topou cun tío que a martirizaba obringándoa a flaxelarse e impoñéndolle unhas penitencias moi severas. Despois de moitos anos conseguiu vivir como quería: adicada aos demais e á oración. Padeceu experiencias místicas moi fortes. Fixo varios votos para levar unha vida moi próxima aos xesuitas, co tempo marchou a Inglaterra para defender os católicos que eran perseguidos, chegando a ingresar no cárcere, do que sairía xa a piques de morrer. Escribiu: Voto de pobreza, Voto de obediencia, Voto de mayor perfección, Voto de martirio ademais de cartas e poemas.

LUISA DE CARVAJAL Y MENDOZA

¿Como vives, sin quien vivir no puedes?Ausente, Silva, el alma, ¿tienes vida,y el corazón aquesa misma heridagravemente atraviesa, y no te mueres?Dime, si eres mortal o inmortal eres.¿Hate cortado Amor a su medida,o forjado, en sus llamas derretida,que tanto el natural límite excedes?Vuelto ha tu corazón cifra divinade extremos mil Amor, en que su manomostrar quiso destreza peregrina,y la fragilidad del pecho humanoen firmísima piedra diamantina,con que quedó hecho alcázar soberano.

SOR VIOLANTE DO CÉU (Lisboa, 1607 - 1693). Hai moitas teorías sobre a súa vida. Aínda que

viviu sempre nun convento, algúns autores da época din que facía dentro do convento a mesma vida que podía facer fóra, recibindo xente e adicada aos seus estudos. Incluso algúns aseguraron que tiña unha vida sexual activa, pode que baseándose nalgúns poemas amorosos que escribiu esta monxa (“Si esfera soy del fuego...”). A pesares de ser portuguesa escribiu a maior parte da súa obra en castelán. ¿Eran subidos de tono os seus poemas? Xulga ti:

SOR VIOLANTE DO CÉU “Si esfera soy del fuego,si Mongibelo soy, si ardiente Libia,si cuando estoy más tibiaa diluvios de amor el alma entrego,¿cómo un favor te niego,dulce Silvano mío,por tener corazón helado y frío?Si sabes que este amor es más perfecto,¿cómo juzgas el mérito defecto,llamando resistenciaa lo que solamente es conveniencia?Mas si tanto respeto no te agrada,y llamas al decoro tiranía,culpas me da, señor, de recatada,mas vituperios no de amante fría”

SOR JUANA INÉS DE LA CRUZ (México, 1648 - 1695). Orfa , acabou ingresando nun convento para poder

adicarse ao estudo e a lectura. Tivo influenza na época porque mantiña relación coas mulleres dos virreis de España. Moitos, na súa época, acusábana de facer poesía profana sendo monxa. Ela nunca negou que se metera monxa para poder vivir “soa” e sen preocupacións para poder ler e escribir. De entre a súa obra hai que destacar Respuesta a sor Filotea de la Cruz, na que se defende das acusacións dos seus contemporáneos. É un docuemnto literario extraordinario no ámbito da non ficción en castelán sobre a loita dunha muller en defensa da súa liberdade moral. É un documento no que defende o seu sexo e critica as dificultades sociais nas que vive a muller do seu tempo e que lles impiden prosperar polos seus propios medios

SOR JUANA INÉS DE LA CRUZ

Detente sombra de mi bien esquivo,imagen del hechizo que más quiero,bella ilusión por quien alegre muero,dulce ficción por quien penosa vivo.Si al imán de tus gracias atractivo,sirve mi pecho de obediente acero,¿para qué me enamoras lisonjerosi has de burlarme luego fugitivo?Mas blasonar no puedes, satisfecho,de que triunfa de mí tu tiranía:que aunque dejas burlado el lazo estrechoque tu forma fantástica, ceñía,poco importa burlar brazos y pechosi te labra prisión mi fantasía.

MARÍA DE ZAYAS Y SOTOMAYOR (1590? - 1647?).

Xunto á súa amiga Ana Caro de Mallén, María Zayas é o mellor exemplo de escritor aprofesional no século XVII. Escolleu o xénero máis comercial da súa época, as coleccións de novelas. Nos seus textos podemos ler unha defensa do acceso das mulleres á cultura, porque ela sostén que a educación é a base do carácter do individuo. As súas protagonistas son valentes, capaces e intelixentes. Entre os seus títulos destacan: Novelas amorosas y exemplares , Parte segunda del sarao y entretenimiento honesto.

MARÍA DE ZAYAS Y SOTOMAYOR

“Quien duda, lector mío, que te causará admiración que una mujer tenga despejo no sólo para escribir un libro, sino para darle a la estampa, que es el crisol donde se averigua la pureza de los ingenios. Porque hasta que los escritos se gozan en las letras de plomo, no tienen valor cierto, por ser tan fáciles de engañar los sentidos, que la fragilidad de la vista suele pasar por oro macizo lo que a la luz del fuego es solamente un pedazo de bronce afeitado.”

ANA CARO DE MALLÉN

Para ela a escritura era un medio de gañar cartos. Traballou para o concello de Sevilla en varias ocasións escribindo a “crónica” de distintos actos cívicos e festexos na Sevilla do momento: Contexto de las reales fiestas (1637), ou compoñendo autos sacramentais para as festas do Corpus: La puerta de la Macarena ou La cuesta de Castilleja. Tamén escribiu comedias para vender aos empresarios teatrais da época: El conde Partinuplés ou Valor, agravio y mujer. Na primeira a protagonista déitase con Partinuplés antes do matrimonio sen que sexa castigada ou amonestada. Na segunda, aparece unha inversión do mito de don Juan, a dama sevillana burlada por el, disfrázase de home e persígueo ata Flandes para matalo. Aínda que ao final, todas as obras rematan en matrimonio dentro da orde patriarcal da época.

ANA CARO DE MALLÉN

“No con riquezas obligaron quiero,

parias de plata y oro,

aunque es grande el tesoro,

que hoy dispende mi padre, Sigismundo,

por el mayor del mundo,

que el más rico, según mi sentimiento,

es el vivir pacífico y contento,

de su reino leal obedecido,

de todos los extraños bien querido.”

CATALINA CLARA DE GUZMÁN (1618- ) Non se sabe moito da súa vida. Tiña moita

fama como versificadora, de feito hai constancia de que traballou por encargo para homes e mulleres que lle pedían composicións sobre os temas máis variados. Alcanzou grande maestría nas composicións satíricas. Foi tamén especialista en retratos, tanto serios como en clave caricaturesca. Os seus poemas atópanse recollidos na súa maioría nun manuscrito que se conserva na Biblioteca Nacional de Madrid.

CATALINA CLARA DE GUZMÁN

A UN HOMBRE QUE ESCRIBÍA MAL“El que tus cartas procurapasar sin linterna es boboporque no hay boca de lobo,que esté , Julio, tan obscura.De tu letra se murmura que tan ilegible esque si tú la lees despuésel acertar es a bulto,pues siempre escribes en cultoaunque dictes sayagués.”

LUISA MARÍA DE PADILLA, CONDESA DE ARANDA

(1590 - 1646).

Pertencía á máis alta nobleza castelá. Non foi unha muller recluída na casa, era membro dos círculos literarios do momento, aos que tamén tiña afección o marido. Anque tivo varios fillos, ningún sobreviviu, polo que o matrimonio adicouse á historia, á arqueoloxía, a literatura, etc. Aínda que era boa escritora, precisamente por ser muller non aparece o seu nome no libro ata o seu terceiro título. A partir de entón o seu nome aparece xa na portada.

LUISA MARÍA DE PADILLA

Todas as súas obras pretenden a educación e a mellora do estatus da muller e da nobreza. A pesar de ser unha muller atípica, vive inmersa no seu tempo e cando dá consellos distingue entre os dirixidos ao primoxénito (home) dos que dá ás fillas (mulleres). Entre os seus títulos destacan: Nobleza virtuosa , Lágrimas de la nobleza , Excelencias de la castidad.

LEONOR DE LA CUEVA Y SILVA

Era sobriña do escritor Francisco de la Cueva y Silva, coma el foi poeta e dramaturga. Escribiu La firmeza en la ausencia., unha comedia na que retrata unha dama fiel ao seu prometido ausente, a pesar do asedio amoroso ao que a somete o rei.

A súa obra poética consta máis de 50 composicións. A temática é sobre todo o sentimento amoroso, aínda que tamén toca outros temas. Nos de tema amoroso non se adiviña a autoría feminina porque se acolle ás convencións da época e parece que fala un home.

LEONOR DE LA CUEVA Y SILVA“Siempre guerra nos dais, terribles celos.Celos, nunca acabáis de atormentarnos;injustos celos, no queréis dejarnos,pues que siempre nos dais tantos desvelos.Ladrones sois del nombre de los cielos,que os disfrazáis ansí para matarnos,pues de vuestra ponzoña no hay librarnos,aunque más por huir alcemos vuelos.Veneno sois, bastardos mal nacidos,del alma pena y de la vida infierno,flecha del corazón, del pecho fuego,donde se abrasan todos los sentidos.Y al fin sois , celos, un tormento eterno,laberinto intricado de amor ciego.”

JOSEFA AMAR Y BORBÓN

Foi criada nun ambiente refinado e progresista, seu pai era catedrático de anatomía e súa nai, unha gran lectora. Josefa non só se instruiu na casa, foi tamén das primeiras mulleres en frecuentar as bibliotecas públicas que por entón se estaban inaugurando. Era capaz de ler as obras en versión orixinal en grego, latín, francés, inglés e italiano. Dada a súa grande cultura, formou parte da vida pública, foi membro da Sociedade Aragonesa, da Sociedade Matritense, da Xunta de Damas de Honor e Mérito e da Sociedade de Médicos de Barcelona. En canto a súa produción como escritora, destacou polas súas traducións, moi alabadas na época. Tamén títulos propios entre os que sinalaremos Memoria sobre la admisión de señoras en la sociedad, e Discurso sobre la educación física y moral de las mujeres

JOSEFA AMAR Y BORBÓN

“Concluyamos, pues, de todo lo dicho, que si las mujeres tienen la misma aptitud que los hombres para instruirse; si en todo tiempo han mostrado ser capaces de las ciencias, de la prudencia del sigilo; si han tenido y tienen las virtudes sociales; si su aplicación puede ser conveniente a ellas mismas y al Estado; si puede ser un remedio a los desórdenes que tanto se gritan al aplicarlas a los asuntos que comprende la sociedad; si el peligro que amenaza a ésta de su concurrencia es remoto, y aun éste puede precaverse no admitiendo sino a las que sean verdaderamente dignas de ello…”

MARGARITA HICKEY

Filla dun militar irlandés e dunha cantante milanesa. Enviuvou nova, con boas rendas e unha paixón inconteníbel pola letras, ás que se adicará a partir de entón. Firmará ben co seu nome, ben con seudónimos masculinos. En 1789 aparece publicada a súa obra Poesías varias sagradas, morales y profanas ó amorosas con dous Poemas épicos en elogio del Capitán General Don Pedro Cevallos. Tamén destacou como tradutora. Podes ler un poema no que lle explica a unha amiga súa como son os homes. Pincha “Poema M. Hickey”

MARGARITA HICKEY

Guarda, deidad peregrina,

entre tantas perfecciones,

las gloriosas excepciones

que te acreditan divina:

a nadie tu fe destina,

conserva libre tu mano,

huye del lazo inhumano,

que el amante más rendido

es, transformado en marido,

un insufrible tirano.

JOSEFA DE JOVELLANOS Irmá de Gaspar Melchor de Jovellanos. Casou e tivo

tres fillos, pero con 28 anos era viúva e xa lle morreran os tres. Decide entón retirarse da vida pública e marcha a Oviedo onde se entrega a obras de caridade e sociais ata 1974 que decide entrar nun convento. A súa relixiosidade está baseada nos valores do século XVIII: xustiza, solidariedade, beneficencia, etc. Só se conservan algunhas cartas do seu puño e letra nas que intercede para que seu irmán, desterrado en Mallorca, sexa liberado; ou aqueloutras nas que se comunica co desterrado para darlle conta da súa vida e do proceso para o seu indulto

JOSEFA DE JOVELLANOS

“Juzgue complacerte en forma y dirigir la representación en solicitud del regreso de tus papeles, sin cuya vista se hace imposible el arreglo de tantos y tan serios asuntos. Como a tu cargo pendían a tu partida, quiera Dios tenga el éxito que yo deseo y no sé si debo esperar a vista de que mi débil voz no fue oída. Levantemos nuestros votos al cielo de donde viene tanto consuelo. Entretanto puedes tener el de que nuestra buena hermana a mis esfuerzos ha venido y está en tu casa; te escribe y me remito a su contenido, y pues te ama espero que como la ruego se ponga del todo en tus manos conociendo como yo que en toda situación te debemos amar y respetar como cabeza de nuestra familia…”

MARÍA GERTRUDIS DE HORE Y LEY

Na súa obra fala de amor, maternidade, pena... Despois de estar casada 15 anos con Esteban Fleming, abandonouno e entrou no convento da Purísima Concepción de Santa María de Cádiz. Segundo a lenda, mentres o seu home estaba de viaxe en Cuba, ela iniciou unha relación cun brigadier da marina. Unha noite, mentres están os dous amantes na cama, uns descoñecidos entran na casa e matan ao brigadier . O medo obriga a Gertrudis a enterrar ao amante, coa axuda dunha criada. A lenda di que ao día seguinte Gertrudis ve ao seu amante desfilar tranquilalmente pola rúa. Trastornada, Gertrudis cóntallo ao marido e despois entra no convento. ¿Lenda?

MARÍA GERTRUDIS DE HORE Y LEY

“Los dulcísimos metros que tu pluma

hoy me dirige, amada amiga mía,

fueran el refrigerio más gustoso,

si admitieran alguno mis fatigas;

la paz, con que el amor y la fortuna

la bella unión coronan a porfía

de tantas bellas almas, que su culto

engrandecen con ver que se dedican…”

MARÍA LORENZA DE LOS RÍOS Y LOYO, MARQUESA

DE FUERTE HÍJAR

Sábese que xogou un papel importante na Junta de Damas de Honor, da que foi presidenta. Participou na reforma das Escuelas Patrioticas. Consérvanse da súa pluma un informe sobre a utilidade dunha máquina para torcer as sedas, o seu eloxio da Raíña de 1798 e a tradución de La vida y la obra del conde de Ramford e dúas comedias á moda de 1803 (El Eugenio e La sabia indiscreta.)

MARÍA LORENZA DE LOS RÍOS Y LOYO

“¿Qué es esto, Claudio? ¿De dóndete ha venido la tristeza?¿Qué tiene mi corazónque hace días que no encuentrala alegría que gozaba?Forzoso es que me suspendaun mal que nunca he tenido:esta inquietud, que me altera,¿de qué causa tendrá origen?Si el amor acaso… es mengua…”

MARÍA ROSA GÁLVEZ (1768 - 1806)

Criouse educada por uns pais adoptivos nun ambiente militar e ilustrado. O seu pensamento está baseado na liberdade dos pobos e os individuos e a denuncia de toda forma de opresión. Nos seus textos predomina a temática sobre a colonización o escravismo, etc. As súas mulleres son fortes, con vontade propia, condutoras de exércitos e capaces de vencer imperios. As malas linguas din que para poder publicar as súas obras, mantivo relacións con Manuel Godoy, pero nada disto se pode probar. En canto ao seu marido, o matrimonio fracasou e as explicacións son contraditorias.

MARÍA ROSA GÁLVEZLas tragedias que ofrezco al público son fruto de mi afición a este género de poesía, y de mi deseo de manifestar que la escasez que en este ramo se advierte en nuestra literatura es más bien nacida de no haberse nuestros ingenios dedicados a cultivarlo, que de su ineptitud para haber dado en él pruebas de su fecundidad. En efecto, hasta ahora casi se puede decir que no tenemos una tragedia perfecta; pero, ¿cómo las ha de haber en una nación que recibe con poco gusto estos espectáculos, y cuyos actores huían no hace mucho al solo nombre de tragedia de exponer al público este genero dramático, que hace las delicias, y constituye la mejor parte del teatro de otras naciones cultas?

INÉS JOYES Y BLAKE

Foi tradutora de El Príncipe de Abisinia do inglés Samuel Johnson, texto ao que engade un prólogo creado por ela: Apología de las mujeres. Este prólogo é un dos textos máis radicais e modernos do século XVIII na súa defensa das liberdades e dereitos das mulleres.

INÉS JOYES Y BLAKE

“No puedo sufrir con paciencia el ridículo papel que generalmente hacemos las mujeres en el mundo, unas veces idolatradas como deidades y otras despreciadas aun de hombres que tienen fama de sabios…”

trafegandoronseis.blogspot.com