Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

88
Diagnóstico de TEA Terapias No Farmacológicas Berta Salvadó Salvadó Neuropsicóloga [email protected]

description

Información del "Hospital de Nens" de Barcelona http://www.hospitaldenens.com/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=1&Itemid=3&lang=ca

Transcript of Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

Page 1: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

Diagnóstico de TEATerapias No Farmacológicas

Berta Salvadó Salvadó

Neuropsicóloga

[email protected]

Page 2: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

. Intervención multidisciplinar necesaria

. Identificación de los niños/personas con riesgo TEA

RÁPIDO

PRONTO

TEMPRANA

DETECCIÓN

TEMPRANA

OBJETIVOS

. Valoración diagnóstica completa

Page 3: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

Diagnóstico, evaluación,

seguimiento

Servicios interdisciplinarios

especializados

I

II

Vigilancia del Desarrollo

Niño Sano

. Atención Primaria

. Escuelas Infantiles

. Atención Primaria (CSMIJ)

. Equipos de Atención Temprana

. Equipos valoración y orientación

NIVELES SERVICIOS

controles evolutivos del desarrollo

sensibilidad preocupaciones padres

plantearse el autismo como un posible DO

Programa de Intervención Temprana Centros de desarrollo infantil

y atención temprana

Filipek et al. “Practice parameter: screening and diagnosis of autism” Neurology 2000; 55:468-479

Hernández JM et al.”Guía de buena práctica para la detección temprana de los

Trastornos del espectro autista”.Rev Neurol 2005; 41(4):237-245

Detección específica

III

Page 4: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

CIRCUITO para la DETECCIÓN TEMPRANA DE LOS TEA

1. Factores de riesgo pre y perinatales

2. Preocupación de los padres

3. Escalas de Desarrollo

4. Desarrollo social

5. Signos de Alarma

Instrumento

de cribado

Riesgo Riesgo

Seguir controlando hasta

los 6 meses

AlteradoAlterado

NormalNormal

No Autismo

¿Tiene algún síntoma

autismo según DSM IV?

Centro de

Referencia TEA

Considerar la necesidad

de enviarlo/a a otro centro de apoyo

VIGILANCIA

DESARROLLO

Sí No

Page 5: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

PROCESO DE VALORACIÓN DIAGNÓSTICA

RECOGIDA DE INFORMACIÓN SOBRE

LA HISTORIA DE LA PERSONA,

ANTECEDENTES MÉDICOS Y FAMILIARES

EQUIPO MULTIDISCIPLINARIO

ESPECIALIZADO Y CON EXPERIENCIA

VALORACIÓN MÉDICA (ESTUDIOS BIOMÉDICOS,

NEUROLÓGICOS Y PSIQUIÁTRICOS)

+

+VALORACIÓN PSICOLÓGICA

Page 6: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

Modelo Valoración Comprensivo

1. Equipo Multidisciplinar

2. Valorar múltiples áreas funcionales

3. Recoger información variedad de contextos

Proporciona una visión individual coherente,

Implicaciones para una mejor adaptación y

estrategias de Aprendizaje

Orientación y apoyo para la escuela y otros contextos

Page 7: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

Anamnesis (recogida información relacionadas con el desarrollo)Neuropediatras, psiquiatras, pediatras, piscólogos

Valoración diagnósticaNeuropediatra, psiquiatra, psicólogo

Valoraciones médicas específicasGenetistas, gastroenterólogo,neumólogo…

Cognición/Desarrollo/ConductaPsicólogo

Comunicación, Lenguaje, Motricidad oral

Logopedas

Valoración Motriz y SensorialTraumatólogo, Fisioterapeuta,Terapeuta Ocupacional …

Valoración del aprendizaje y las estrategias educativas

Psicopedagogos, neuropsicólogos, ……

Valoración Multi-Disciplinar

Multiples Areas de Funcionamiento

Page 8: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

Valoración Temprana Multidisciplinar

Desarrollo “Normal” Estancamiento

Regresión

Necesidad de un Equipo Multidisciplinario Experto

Determinar

El Nivel Funcional

El Nivel Cognitivo

El Nivel Comunicativo

NO ES SENCILLA

¿Diagnóstico?

Page 9: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

Valoración Temprana Multidisciplinar

NO ES SENCILLA

Grupo de trastornos con un patrón similar de

conductas que afecta a 3 áreas claves (Tríada)

Severidad sintomatología MUY VARIABLE

Page 10: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

. Escalas de Desarrollo Bayley

. Escala de Desarrollo Battelle

. Escala de DesarrolloMerrill-Palmer

. Escalas de Uzgiris and Hunt (normas Dunt)

. Escala de Inteligencia No Verbal Leiter

. Escala de Lenguaje Receptivo-Expresivo (REEL)

. Escala de Desarrollo del Lenguaje Reynell, PLON-R,…

. Inventario del Desarrollo Comunicativo (SCID)

. Escala Adaptativa Vineland

. Entrevista y Observación semi-estructurada (ADI-R, ADOS..)

Valoración Comprensiva y Multidimensional

. Entrevista y Observación semi-estructuradaValoración diagnóstica (ADI-R, ADOS..) y específica de subgrupos (CAST, ASSQ..)

Page 11: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

. Escalas de Desarrollo Bayley

. Escala de Desarrollo Battelle

. Escala de Desarrollo Merrill-Palmer

. Escalas de Uzgiris and Hunt (normas Dunt)

. Escala de Inteligencia No Verbal Leiter

. Escala de Lenguaje Receptivo-Expresivo (REEL)

. Escala de Desarrollo del Lenguaje Reynell, PLON-R,…

. Inventario del Desarrollo Comunicativo (SCID)

. Escala Adaptativa Vineland

. Entrevista y Observación semi-estructurada (ADI-R, ADOS..)

Valoración Comprensiva y Multidimensional

. Entrevista y Observación semi-estructuradaValoración diagnóstica (ADI-R, ADOS..) y específica de subgrupos (CAST, ASSQ..)

Page 12: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

Autism Diagnostic Interview-Revised

(ADI-R)

(Lord et al., 1994)

* Entrevista Semi-estructurada, para padres o cuidadores

* Originada como instrumento de investigación pero es muy útil en la práctica clínica

* Sigue los criterios del DSM-IV/ICD-10

* Se necesita un curso de training

* Buena en validez y fiabilidad

* Aplicable a partir de los 2 años

Page 13: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)
Page 14: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

Definición

Preguntas

Puntuaciones

Periodo

de tiempo

Page 15: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

The Autism Diagnostic

Observation Schedule (ADOS)

C. Lord,M. Rutter, E. Schopler et alt.

Page 16: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

* Valoración del Juego semiestructurado – favorece

la aparición de iniciaciones espontáneas del niño* Iniciaciones sociales, juego, gestos, demandas, contacto ocular,

atención conjunta, etc. dirigido para ser observado & codificado por

el examinador

* Examinador intenta que aparezcan las conductas a observar

mediante un uso específico de los juguetes, las actividades, los

comentarios y las preguntas

* También se observan y codifican las conductas estereotipadas,

intereses sensoriales, conductas repetitivas

* Fórmula para el Diagnóstico* 4 Modulos – basados en el nivel de comunicación

* Items se codifican en una escala de severidad 0- 3

* Algoritmo Diagnostico: Autismo, TGD-NE, No TGD

The Autism Diagnostic

Observation Schedule (ADOS)

Page 17: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

The Autism Diagnostic

Observation Schedule (ADOS)

. Tiempo Libre

. Respuesta Nombre

. Respuesta Atención Conjunta

. Juego de Burbujas

. Anticipación Rutina con Objetos

. Respuesta Sonrisa Social

. Anticipación Rutina Social

. Imitación Funcional y Simbólica

. Fiesta de Cumpleaños

. Merienda

Page 18: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

. Tiempo Libre

. Respuesta Nombre

. Respuesta Atención Conjunta

. Juego de Burbujas

. Anticipación Rutina con Objetos

Page 19: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

. Respuesta Sonrisa Social

. Anticipación Rutina Social

. Imitación Funcional y Simbólica

. Fiesta de Cumpleaños

. Merienda

Page 20: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

Definición

Puntuación

Page 21: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)
Page 22: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

The Autism Diagnostic

Observation Schedule (ADOS)

NO AUTISMO TEA AUTISMO

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ESCALA DE SEVERIDAD

Módulo Edad

P.D. Total ADOS

Page 23: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

The Childhood Autism Rating Scale

(CARS)

E. Schopler, R.J.Reichler, B. Rochen et alt.

1988 .Standard Version Rating

.High-Functioning Version

.Questionnaires for Parents, Careg.

Page 24: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

The Childhood Autism Rating Scale (CARS)

E. Schopler, R.J.Reichler, B. Rochen et alt.

* Ayudar al diagnóstico mediante una observación directa o

indirecta, de niños a partir de los 2 años.

* Escala conductual de 15 áreasI. Relación con las personas X.Miedo o nerviosismo

II.Imitación XI.Comunicación Verbal

III.Respuesta Emocional XII.Comunicación No Verbal

IV.Uso del cuerpo XIII.Nivel de Actividad

V.Uso de los objetos XIV. Nivel y consistencia de la R. intelectual

VI.Adaptación al cambio XV.Impresiones generales

VII. Respuesta visual

VIII.Respuesta auditiva

X.Respuesta y Uso del gusto, del olfato y del tacto

* Fórmula para el Diagnóstico

* Puntuación de c/escala (1-4)

* Puntuación Total: . normal (0-29)

. autismo ligero-medio (30-37)

. autismo grave (a partir de 38)

Page 25: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

C.A.R.S.

Puntuación en cada categoría

TOTAL

The Childhood Autism Rating Scale

XVII XIIIVIII VIV IXVIIVIIII XIVXIIIXIX

30 3718 60L a M GraveNormal

II.IMITACIÓN

2

Imitación apropiada: puede imitar sonidos, palabras y movimientos ...1

3

4

Imitación ligeramente anormal: la mayor parte del tiempo, el niño...

Imitación moderadamente anormal: el niño imita únicamente ...

Imitación gravemente anormal: el niño raramente o nunca imita ...

1,5

2,5

3,5

Page 26: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

¿QUÉ CONDUCTAS A OBSERVAR?

TRASTORNO GENERALIZADO DESARROLLO (T.G.D)

(DSM-IV-R)

(CIE-10)

ALTERACIÓN

INTERACCIÓN

SOCIAL RECÍPROCA

ALTERACIÓN

COMUNICACIÓN

LENGUAJE

CONDUCTAS

INTERESESES

RESTRINGIDOS

REPETITIVOS

ESTEREOTIPADOS

TRASTORNO DEL ESPECTRO AUTISTA (T.E.A.)

Trastorno

Autista

Síndrome

Asperger

Trastorno

Generalizado

No Especificado

+ - + - + -

TRASTORNO DESINTEGRATIVO DE LA INFANCIA

SD. RETT

Page 27: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

1. DIFICULTADES INTERACCIÓN SOCIAL RECÍPROCA

INDIFERENTE PASIVOACTIVO

PERO RARO

+ -

INDIFERENTE

HACIA LOS DEMÁS

RESPONDE A

LAS INTERACCIONES

PERO

NO LAS INICIA

INICIA INTERACCIONES

PERO

DE FORMA RARA

REPETITIVA

INAPROPIADA

VARIABILIDAD DE EXPRESIÓN

Page 28: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

. 1. DIFICULTADES INTERACCIÓN SOCIAL RECÍPROCA

ME PARECE QUE NO

QUIERE JUGAR

CONMIGO

VOY A JUGAR

A ESCONDERLE

EL COCHE

DAME¿MIRADA?

¿SONRISA?

¿DIRIGIR EXPRESIONES FACIALES?

¿MUESTRA?

¿COMPARTE?

¿PLACER COMPARTIDO?

CALIDAD APERTURAS/RESPUESTAS

“!PAPA¡

!CERDO!”

Page 29: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

AUSENCIA ó

TRASTORNO

LENGUAJE

ECOLALIA

LENGUAJE REPETITIVO

COMUNICACIÓN RAZONABLE

PERO

RANGO LIMITADO DE TEMAS

+ -

POCO O AUSENCIA

DE LENGUAJE

ESCASA COMPRENSIÓN

COMUNICACIÓN NO-VERBAL

SI DESARROLLA LENGUAJE

A MENUDO CON

FORMA ECOLALICA

REPETITIVA

COMPRENSIÓN LIMITADA

COMUNICACIÓN NO-VERBAL

A PESAR DE UN LENGUAJE

BIEN DESARROLLADO

POCO RELACIONADO

CON EL CONTEXTO SOCIAL

DIFICULTADES DE

COMPRENSIÓN DE

CONVERSACIÓN DE

LOS DEMÁS

2. DIFICULTADES COMUNICACIÓN RECÍPROCA

EN LAS DIFICULTADES COMUNICACIÓN

VARIABILIDAD DE EXPRESIÓN

Page 30: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

USA OBJETOS

SOLO PARA

SENSACIONES

USA OBJETOS

SIN JUEGO

SIMBÓLICO

INCAPAZ DE

INVENTAR

UN MUNDO

IMAGINARIO

+ -

MUERDE

VOLTEA

AGITA

GOLPEA

LANZA …

JUGUETES

OBJETOS

ALINEA

AGRUPA

PIEZAS

JUGUETES

PENSAMIENTOS

INTERESES

CONCRETOS

RÍGIDOS Y

ESTEREOTIPADOS

2. DIFICULTADES COMUNICACIÓN RECÍPROCA

DIFICULTADES PENSAMIENTO IMAGINATIVO

INCAPAZ DE IMITAR

Y PARTICIPAR EN

EL JUEGO

SIMBÓLICO

NECESITA AYUDA

DE UN ADULTO O

COMPAÑERO

DE JUEGO

VARIABILIDAD DE EXPRESIÓN

Page 31: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

2. DIFICULTADES COMUNICACIÓN RECÍPROCA

¿SEÑALAR PARA EXPRESAR INTERÉS?

¿CHARLA/

CONVERSACIÓN RECÍPROCA?ME PARECE

QUE ESTE

ES EL COCHE

MÁS GRANDE

COCHE,

AUTOBÚS,

TREN,….

HOLAADIÓS

¿SÍ/NO?

¿GESTOS CONVENCIONALES?

¿JUEGO SIMBÓLICO?

¿IMITACIÓN?

Page 32: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

2. DIFICULTADES COMUNICACIÓN RECÍPROCA

VOCALIZACIONES ESTEREOTIPADAS

LENGUAJE IDIOSINCRÁSICO

“¿QUIERES

AGUA?”“¿QUIERES

AGUA?”

“PARA PROBAR

OTRO JUEGO,

SELECCIONA

OPTIONS”

“OPTIONS”

Page 33: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

MOVIMIENTOS

REPETITIVOS

CUERPO

FASCINACIÓN

ESTÍMULOS

SENSORIALES

PREOCUPACIONES

INTERESES

SELECTIVOS

+ -COMPULSIONES

RUTINAS

OBJETO

VERBALES

3. PATRONES DE CONDUCTA RESTRINGIDOS,

REPETITIVOS Y ESTEREOTIPADO

USO

REPETITIVO

OBJETOS

Page 34: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

3. PATRONES DE CONDUCTA RESTRINGIDOS,

REPETITIVOS Y ESTEREOTIPADO

USO REPETITIVO DE OBJETOS INTERESES RESTRINGIDOS

INTERESES SENSORIALESINUSUALES

MOVIMIENTOS

ESTEREOTIPADOS

COMPULSIONES / RITUALES

PREOCUPACIONES INUSUALES

Page 35: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

. Escalas de Desarrollo Bayley

. Escala de Desarrollo Battelle

. Escala de Inteligencia No Verbal Leiter

. Escala Merrill-Palmer

. Escalas de Uzgiris and Hunt (normas Dunt)

. Escala de Lenguaje Receptivo-Expresivo (REEL)

. Escala de Desarrollo del Lenguaje Reynell, PLON-R,…

. Inventario del Desarrollo Comunicativo (SCID)

. Escala Adaptativa Vineland

. Entrevista y Observación semi-estructuradaValoración diagnóstica (ADI-R, ADOS..) y específica de subgrupos (CAST, ASSQ..)

Valoración Comprensiva y Multidimensional

Page 36: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

Merrill-Palmer-R Mullen Bayley-III Battelle

Cognitive Visual Reception Cognitive Cognitive

Gross Motor Gross Motor Gross Motor Gross Motor

Fine Motor Fine Motor Fine Motor Fine Motor

Language

Expressiv/Recept

Language

Expressiv/Recep

Language

Expressiv/RecepCommunication

Self-

Help/Adaptability Adaptability Adaptability

Social/Emotional Sociability Sociability

Escalas de Desarrollo

Model Multidimensional

Page 37: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

• Motricidad

• Comunicación

• Cognición

• Socio-emocional

• Autonomía

Escala de Desarrollo Bayley(Nancy Bayley, 2005)

Intervalo edad: 1m-42 m

Tiempo: 30-60 minutos

Adm.: individual

Page 38: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

1. ¿Se muestra su hijo contento o alegre cuando ve a una persona

favorita (Ej. mira o sonríe, hace ruidos, o mueve los brazos mostrando

alegría o gozo)?

0 1 2 3 4 5

1. ¿Responde su hijo a la gente que le habla o juega con él haciendo

sonidos o caras (Ej. Hace sonidos alegres o pone cara curiosa o de

preocupación)?

0 1 2 3 4 5

Para aquí si su hijo tiene entre 4-5 meses. ESTADIO 2

1. ¿Su hijo extiende los brazos para que lo coja, señala cosas, o hace

distintos sonidos para mostrarle lo que desea?

0 1 2 3 4 5

1. ¿Intercambia su hijo dos o más sonrisas, otras expresiones, sonidos o

acciones (Ej. Pidiendo, dando o cogiendo) con una persona favorita?

0 1 2 3 4 5

Parar aquí si su hijo tiene entre 6-9 meses. ESTADIO 3

ÁREA SOCIO-EMOCIONAL

0 = No puede responder

1 = Casi nunca

2 = A veces

3 = La mitad de las veces

4 = La mayoría del tiempo

5 = Todo el tiempo

Page 39: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

• Motricidad

• Comunicación

• Cognición

• Socio-emocional

• Autonomía

Inventario de Desarrollo Batelle(J. Newborg et al.)

Intervalo edad: 0m-8 años

Tiempo: 60-90 minutos

Adm.: individual

Page 40: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

ÁREA PERSONAL/SOCIAL

EDAD ítem Conducta Puntuaciones

(meses)

0-5 TS 1 Muestra conocimiento de sus manos 2 1 0

TS 2 Muestra deseos de ser cogido en brazos

por una persona conocida 2 1 0

6-11 TS 3 Participa en juegos como “cucú”

o “el escondite” 2 1 0

TS 4 Responde a su nombre 2 1 0

12-17 TS 5 Inicia contacto social con compañeros 2 1 0

TS 6 Imita a otro niño 2 1 0

18-23 TS 7 Sigue normas de la vida cotidiana 2 1 0

TS 8 Juega solo junto a otros compañeros 2 1 0

UMBRAL= 2 en dos ítems consecutivos

TECHO = puntuación 0 en dos ítems consecutivos

de un nivel de edad

Page 41: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

Escala de Desarrollo Merrill-Palmer

Revised (M-P-R)(Gale H. Roid, Ph.D., and Jackie L. Sampers, Ph.D. )

Intervalo edad:1m- 6 a.1/2 m

Tiempo: 45-60 minutos

Adm.: individual

• Cognitive Development

• Language/Communication

• Motor Development

• Social-Emotional Behavior

• Self-Help/Adaptive Behavior

Page 42: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

(Gale H. Roid, Ph.D., and Lucy J. Miller, Ph.D.)

Leiter International Performance

Scale Revised (Leiter-R)

Intervalo edad: 2 a.- 20 a.

Tiempo: 25-40 minutos

Adm.: individual

Visualization and

Reasoning

Battery

Attention and Memory Battery

REASONING: MEMORY:

Classification Memory Span (Forward)

Sequential Order Spatial Memory

Repeated Patterns Associative Memory

Design Analogies Immediate Recognition

Memory Span (Reverse)

VISUALIZATION: Visual Coding (Symbol and Digit)

Matching Associative Delayed Memory

Picture Context Delayed Recognition

Figure-Ground

Paper Folding ATTENTION:

Form Completion Attention-Sustained

Figure Rotation Attention-Divided

Page 43: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

. Escalas de Desarrollo Bayley

. Escala de Desarrollo Battelle

. Escala de Inteligencia No Verbal Leiter

. Escala Merrill-Palmer

. Escalas de Uzgiris and Hunt (normas Dunt)

. Escala de Lenguaje Receptivo-Expresivo (REEL)

. Escala de Desarrollo del Lenguaje Reynell, PLON-R,…

. Inventario del Desarrollo Comunicativo (SCID)

. Escala Adaptativa Vineland

. Entrevista y Observación semi-estructurada (ADI-R, ADOS..)

Valoración Comprensiva y Multidimensional

Page 44: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

Lenguaje & Comunicación

No solo los aspectos formales de la

comprensión y expresión del lenguaje

Rasgos atípicos: ecolalia, rituales verbales,

Pero también:

Otras formas de comunicación noverbal (p.e.,

gestos, contacto ocular)

El uso del lenguaje para (social) comunicar

Apreciación del lenguaje noliteral

Prosodia (e.g., inflection, volume, register)

Page 45: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

Reynell Developmental

Language Scales III

Sequenced Inventory

Communication

Development

(SICD-R)

Receptive-Expressive

Emergent Language

Test

Kenneth R.(2003)

Age Range: 15 m. - 7 a 6 m

Timings: 30 - 40 minutesAge Range:0m - 3a

Timings: 20 minutes

Age Range: 4 m. - 4 a

Timings: 30 - 40 minutes

Susan Edwards Dona Lea Hedrick (1975)

Escalas Desarrollo Lenguaje

Page 46: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

Peabody- III

Comprensión auditiva con

soporte visual

PLON-R ITPA

Age Range:2a. ½ - 90a.

Timings: 20 minutesAge Range: 3a-10a

Timings: 60 minutes

Age Range: 3 a - 6 a

Timings: 15-30 minutes

Escalas Desarrollo Lenguaje

S.A. Kirk, J.J. McCarthy G. Aguinaga et al.

Ll. M. Dunn et al.

Page 47: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

. Escalas de Desarrollo Bayley

. Escala de Desarrollo Battelle

. Escala de Inteligencia No Verbal Leiter

. Escala Merrill-Palmer

. Escalas de Uzgiris and Hunt (normas Dunt)

. Escala de Lenguaje Receptivo-Expresivo (REEL)

. Escala de Desarrollo del Lenguaje Reynell, PLON-R,…

. Inventario del Desarrollo Comunicativo (SCID)

. Escala Adaptativa Vineland

. Entrevista y Observación semi-estructurada (ADI-R, ADOS..)

Valoración Comprensiva y Multidimensional

Page 48: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

Conducta Adaptativa

Capacidad de autonomía personal y

social en las actividades y situaciones

de la vida diaria para llevar a cabo una

vida independiente

¿Qué pasa cuando la inteligencia es

superior a las habilidades de

autonomía?

Page 49: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

Vineland Adaptive Behavior Scales,

2nd Edition (Vineland-II) 3 versiones: corta, larga, escolar

5 dominios de funcionamiento adaptivo

Valoración de la Conducta Adaptiva

Page 50: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

Importancia de la Valoración

Diagnóstico

– Enfasis en los perfiles individuales y no solo en los

niveles

Acceso a los Servicios

– Escuela

– Ayudas (el grado de disminución, el grado de

dependencia,…)

– Organizaciones (asociaciones, fundaciones,….)

Tratamiento/Intervención

– La Valoración es el primer paso hacia el desarrollo

de unos objetivos de tratamiento y la planificación

de la intervención.

NIVEL III

Page 51: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

NIVEL III

INTERVENCIÓN TEA

(Servicios Especializados)

Page 52: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

ELEMENTOS DE UN BUEN PROGRAMA DE INTERVENCIÓN

. Basado en las CARACTERÍSTICAS INDIVIDIDUALES

DE CADA NIÑO

. Basado en ESTRATEGIAS EDUCATIVAS que favorezcan

el desarrollo del niño

. QUE SEAN FUNCIONALES (QUE TENGAN SIGNIFICADO)

. Que contenga un PROGRAMA CURRICULAR

(Objetivos y Estrategias)

. Implementación PRECOZ. Continuidad del programa

de la etapa prescolar a primaria,…. a la vida adulta

. BAJA TASA niño-terapeuta, para conseguir objetivos ind.

. Inclusión de la FAMILIA en el tratamiento

. Oportunidades de INTERACCIÓN CON SUS IGUALES

Page 53: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

ELEMENTOS DE UN BUEN PROGRAMA DE INTERVENCIÓN

BASADO EN LA COMPRENSIÓN DE UNA PERSONA TEA

. PENSADORES Y APRENDICES VISUALES

(Ruta Visual y Secuencial vs Ruta Auditiva y Temporal)

APOYOS VISUALES para mejorar

la estructuración temporal

las normas de conducta

para motivarlos en las tareas

posibilidad de preferencia

para la estructuración ambiental

(¿a dónde voy?, ¿dónde lo guardo?,…)

Page 54: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

APOYO VISUALEXPLICACIÓN VISUAL TAREAS

CHEQUEO CUANDO SE TERMINA

ORDENAR HOJAS Y SOSTENER CON CLIPS

NEGOCIAR

ESTOY TRABAJANDO PARA

NORMAS CDTA A RECORDAR

1º SENTADO

2º ESTAR EN SILENCIO

3º ES HORA DE TRABAJAR

Apoyos visuales para:

Pedir ayuda, descanso, WC

v

Page 55: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

ELEMENTOS DE UN BUEN PROGRAMA DE INTERVENCIÓN

. NO APRENDEN POR ENSAYO-ERROR

. NO APRENDEN POR IMITACIÓN

MOLDEAR HACIA LAS RESPUESTAS CORRECTAS

MEDIANTE AYUDA FÍSICA, VISUAL, VERBAL

Page 56: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

ELEMENTOS DE UN BUEN PROGRAMA DE INTERVENCIÓN

. NO ES EFECTIVO EL REFUERZO SOCIAL

ESTRATEGIAS VISUALES

Soporte para la motivación

en las tareas

Page 57: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

ELEMENTOS DE UN BUEN PROGRAMA DE INTERVENCIÓN

. DIFICULTADES EN ANTICIPAR LOS ACONTECIMIENTOS

Y LAS ACTIVIDADES DE LA VIDA COTIDIANA

actividades rutinarias y altamente estructuradas

Page 58: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

. Estrategias para la GENERALIZACIÓN y MANTENIMIENTO

de las Actividades aprendidas

. Uso de un Programa que PROMUEVA:

. Comunicación funcional y espontànea

(Sistemas Aumentativos de Comunicación)

. Habilidades Sociales

(atención conjunta, imitación, interacción recíproca, iniciativa,

interacción con su iguales,….)

. Habil.Funcionales Adaptativas para alcanzar mayor independencia

. Reducción de las conductas disruptivas, con

un abordaje funcional mediante , potenciando conducta alternativas

. Hab. Cognitivas

(p.e. juego simbólico)

. Habilidades Académicas y de destreza

ELEMENTOS DE UN BUEN PROGRAMA DE INTERVENCIÓN

Page 59: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

MODELOS DE INTERVENCIÓN (Mesibov 1997)

. INTERVENCIÓN PSICODINÁMICA

. INTERVENCIONES BIOMÉDICAS

MEDICACIONES

MEDICINA COMPLEMENTARIA Y ALTERNATIVA

. INTERVENCIONES PSICOEDUCATIVAS

INTERVENCIONES CONDUCTUALES

Programa Lovaas

ABA (Análisis Aplicado a la Conducta)

Pivotal Response Training

Natural Language Paradigm

Incidental Teaching

. INTERVENCIONES EVOLUTIVAS

Floor Time

Responsive Teaching

Relationship Development Intervention

Page 60: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

MODELOS DE INTERVENCIÓN (Mesibov 1997)

. INTERVENCIONES BASADAS EN TERAPIAS

INTERVENCIONES CENTRADAS EN LA COMUNICACIÓN

PECS

COMUNICACIÓN TOTAL (SIGNOS SCHAEFFER)

HISTORIAS SOCIALES

COMUNICACIÓN FACILITADA

. INTERVENCIONES SENSORIOMOTORAS

INTEGRACIÓN SENSORIAL

ENTRENAMIENTO EN INTEGRACIÓN AUDITIVA

. INTERVENCIONES BASADAS EN LA FAMILIAPROGRAMA HANEN (More Than Words)

PROGRAMA PBS (Family-Centred Positive Behaviour Support P.)

. INTERVENCIONES COMBINADASMODELO SCERTS

MODELO TEACCH

MODELO DENVER

MODELO LEAP

Page 61: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

AUTOR Andrew Bondy

Lory Frost

Pyramid Educational Consultants

METODOLOGIA Sistema Augmentatiu de Comunicació

ASPECTES Comunicació No Verbal

DURACIÓ No especificada (il·limitada)

OBJECTIU Crear comunicació funcional, espontània

i generalitzable a través de l’entrega de

targetes.

www.pecs-spain.com

PECS

Page 62: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

PECS – Picture Exchange Communication System

Per a nens TEA i altres dèficits de comunicació social

Aquesta metodologia NO està fortament

INFLUENCIADA pels Reforços Socials

www.pecs-spain.com

PECS

REFORÇADORS POSITIUS (recompensa)

Page 63: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

www.pecs-spain.com

PECS

OBJECTIU:

PERMET ALS NENS USAR IMATGES O OBJECTES

PER A COMUNICAR-SE I REPRESENTAR IDEES,

AIXÍ COM NOSALTRES USEM PARAULES

= POMA

Page 64: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

OBJECTIU: Que ens entregui la targeta

DOS ADULTS: RECEPTOR i OMBRA

Receptor: Mostra objecte desitjat

NO consignes verbals – “dona’m…”, “què vols?”

Obre la mà i agafa la targeta

Entrega objecte mig segon més tard i Elogia verbalment

FASE I: COM COMUNICAR-SE

PECS

RECEPTOROMBRAGALETA,

Molt bé!

RECEPTOR

Page 65: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

+

• AUTOR Benson Schaeffer, A. Raphael, G.Kollinzas

Centre Ciencies Neurològiques (Hospital Buen

Samaritano) Portaland, Universitat d’Oregon (1977)

Títol: “Habla signada para alumnos no verbales”

Psicología Alianza Editorial

• METODOLOGIA Sistema Augmentatiu de Comunicació

• ASPECTES Comunicació No Verbal + Parla signada

• DURACIÓ No especificada (il·limitada)

COMUNICACIÓ TOTALPARLA SIGNADA DE SCHAEFFER

Page 66: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

ANTECEDENTS

COMUNICACIÓ BIMODAL

EL DICCIONARI MULTIMEDIA DE SIGNES SCHAEFFER

MÉS UTILITZAT ÉS EL DE

TALAVERA DE LA REINA

Page 67: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

FASE 1: PETICIÓ (expressió dels desitjos)

COMUNICACIÓ BIMODAL

AJUDES TÀCTILS

AJUDES VISUALS

AJUDES VERBALS

(1 a 10-12 signes)

1. Ensenyar el Primer Signe

Page 68: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

HISTORIAS SOCIALESAUTORA: CAROL GRAY

CUENTO CORTO

DESCRIBE UNA SITUACIÓN, HABILIDAD O CONEPTO

EN TÉRMINOS DE CLAVES SOCIALES RELEVANTES,

PERSPECTIVAS Y RESPUESTAS MÁS COMUNES

ESPECIFICANDO LA FORMA Y EL ESTILO.

Objetivo: compartir la información social precisa, de tal

manera que sea fácilmente comprensible

Page 69: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

HISTORIAS SOCIALES

Mi padre y yo vamos a muchos sitios

juntos. Algunas veces me lleva a mis sitios

favoritos como una librería, al estadio de

futbol. Mi padre quiere que me lo pase bien.

Cuando nos vamos tendría que decirle:

“Gracias Papá. Me lo he pasado muy bien”.

A veces cuesta encontrar los regalos para

las personas. La gente pasa mucho tiempo

buscando regalos para mi cumpleaños.

Cuando abro los regalos tendría que

hacerles saber que me han gustado. Puedo

decir. “Gracias. Me ha gustado mucho. Ha

sido una buena elección.”

Page 70: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

HISTORIAS SOCIALES

Me llamo María tengo 9 años. Yo intento cumplir las normas, jugar de forma justa y seguir las reglas sin cambiarlas.Los normas a veces cambian para adaptarse a

todos los niños. Pero siguen siendo justas.Yo todavía estoy aprendiendo a diferenciar lo que es justo y lo que es injusto.Por eso tengo que escuchar a la gente que sabe lo que es justo. Mi maestra Clara sabe lo que significa ser justo, mis padres y mis abuelos también lo saben.

Page 71: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

EMOCIONES

Page 72: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

ENSENYANÇA ESTRUCTURADA

TEACCH

HABILITATS, INTERESSOS I

NECESSITATS DE C/Ú

ORGANITZACIÓ DE L’ENTORN

Crear entorns comprensió/prediccióPARTICIPACIÓ

INDEPENDÈNCIA

ACTIVITATS

Page 73: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

MODELO TEACCH

Page 74: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

ORGANITZACIÓ

DENOMINACIÓ VISUAL

(ETIQUETES)

fotos, paraules, dibuixos

AGENDA ÀREES

Page 75: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

NORMES

(màxim 5/+)

ORGANITZACIÓ

A ON ÉS EL LLOC

DE CADA MATERIAL

(tot té el seu lloc)

Page 76: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

Anem a mirar COM UTILITZEN les Agendes Pas a Pas.

Pas-a-Pas

1

2

3

4

Page 77: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

SUPORTS VISUALS

SISTEMES DE TREBALL

APARELLAMENT ICONES

Page 78: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

SUPORTS VISUALSESTRUCTURA VISUAL

Organització Visual

Visual OrganizationCol·locar els materials de forma que quedi clar com desenvoluparla tasca.

Visual Organization:

Cotxes enganxats individualment amb velcro a la

caixa to show “one at a time” and

how many more cars are left

Page 79: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

MODELO DENVER

. AUTOR: SALLY ROGERS

GERALDINE DAWSON

MIND INSTITUTE

CALIFORNIA

(2009)

. PROGRAMA COMBINADO

ABA + PROMPT + GREENSPAN

TODAS LAS ÁREAS DEL DESARROLLO

(POTENCIAR LES INICIATIVES SOCIALS)

. 1-to-1 + Integración Escuela

Early Start Denver Model (ESDM)

www.ucdmc.ucdavis.edu/mindinstitute

Page 80: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

MODELO DENVER

GRUPO

.DIRIGIDO : NIÑOS 12 m. a 5 años

Habilidades Verbales: No-verbal Verbal

Habilidades Cognitivas: diferentes

.OBJETIVO PRINCIPAL CURRICULUM

Aprendizaje Intensivo en Edad Preescolar

Potenciar Habilidades Socio-Comunicativas

ÁREAS

. COMUNICACIÓN COMPRENSIVA

. COMUNICACIÓN EXPRESIVA/LENGUAJE

. HABILIDADES SOCIO-EMOCIONAL

. HABILIDADES COGNITIVAS

. JUEGO

. MOTRICIDAD FINA/GRUESA

. AUTONOMIA

Page 81: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

MODELO DENVER

HABILIDADES SOCIALESN

T

E

PA G

1Acepta actividades sociales sensoriales y el tacto

durante un período corto.

2

Utiliza una conducta motora para iniciar o

continuar una rutina social sensorial (alcanzar o

imitar los movimientos del adulto o dar un ítem o

objeto al adulto).

3Atiende brevemente a otra persona haciendo CO.

4Mantiene la interacción en rutinas sociales

sensoriales durante 2 minutos.

5

Responde hacia los objetos o actividades

preferidos mediante la mirada, el alcance, la

sonrisa o el movimiento.

6

Mira e interacciona a través de las imitaciones del

adulto durante actividades de juego paralelo con

juguetes.

Page 82: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

MODELO SCERTS

. AUTOR: AMY WETHERBY

BARRY PRIZANT

UNIVERSIDAD DE FLORIDA

(2006)

www.scerts.com

. PROGRAMA COMBINADO

www.scerts.com

Page 83: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

MODELO SCERTSAREAS

. ÁREA SOCIO-COMUNICATIVA

. ATENCIÓN CONJUNTA

(Intención Comunicativa, comunicación funcional,

reciprocidad socio-emocional, compartir placer)

. USO DE SÍMBOLOS

(Comprensión del lenguaje, juego simbólico, leng. funcional

. REGULACIÓN EMOCIONAL

. AUTOREGULACIÓN

. REGULACIÓN MUTUA

. RECUPERACIÓN DE UNA DISREGULACIÓN

. APOYO TRANSACCIONAL

. SOPORTE APRENDIZAJE Y EDUCACIÓN

. SOPORTE EN LA INTERACCIÓN

. SOPORTE FAMILIAR

. SOPORTE A OTROS PROFESIONALES

Page 84: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

MODELO LEAP

. AUTOR: PHILLIP STRAIN AND HOYSON

PENSILVANIA

(2000-2008)

. PROGRAMA COMBINADOABA

Instrucciones Iguales (Mediadores)

Aprendizaje Incidental

Aprendizaje Autonomia e Independencia

Estrategias de Ayuda Facilitada

Entrenamiento sistemático Padres

Learning Experiences and Alternative Programs for

Preschoolers and Their Parents

Page 85: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

MODELO LEAP

GRUPO

.DIRIGIDO : NIÑOS PREESCOLARES

Habilidades Verbales: No-verbal Verbal

Habilidades Cognitivas: diferentes

. ÁREA

. AUTONOMÍA /CDTA ADAPTATIVA

. COMUNICACIÓN/LENGUAJE

. SOCIO-EMOCIONAL

. APRENDIZAJES PRE-ACADEMICOS

Page 86: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

MODELO LEAPCOMPONENTES

. Programa preescolar integrado (escuela)

. Aprendizaje de hab. conducta (padres)

. No intervención 1-1

. Intervención:

15 horas/semana en la clase

lleva a cabo el profesor y el asistente que implementa

el programa

soporte logopeda, terapeuta ocupacional (Juego)

10 niños normotípicos/3-4 niños TEA

. Objetivos Principales Curriculum (Social, Comunicat,. Cdta):

integrar niños TEA a las típicas actividades preescolar

adaptar el currículum cuando sea necesario

potenciar el juego (ayuda facilitada y retirada)

progresiva, refuerzo conductual positivo)

Page 87: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

"Imagina que estás en una ciudad

extranjera, ruidosa y tumultuosa, por la

noche, no comprendiendo el idioma que

se habla, reconociendo solo algunas

palabras pero no comprendiendo lo que

sucede a tu alrededor, necesitando pedir

ayuda pero sin ser capaz de hacerlo”.

Esta experiencia puede empezar a ayudarte a como se

siente un niño autista en un día cotidiano.

Gihan Ramadan, Arab News

Page 88: Diagnostico TEA ( Trastornos del Espectro Autista)

MOLTES GRÀCIES