El aprendizaje de los sonidos de una lengua...
-
Upload
nguyenthuy -
Category
Documents
-
view
218 -
download
0
Transcript of El aprendizaje de los sonidos de una lengua...
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
“El aprendizaje de los sonidos de una lengua extranjera”Area de Pós-Graduação de Língua Espanhola e Literaturas Espanhola e Hispano-Americana
Universidade de São Paulo27 de agosto de 2008
El aprendizaje de los sonidos de una lenguaextranjera
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de FilologiaEspanyola, Universitat Autònoma de Barcelona
http://liceu.uab.cat/~joaquim
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
“El aprendizaje de los sonidos de una lengua extranjera”Area de Pós-Graduação de Língua Espanhola e Literaturas Espanhola e Hispano-Americana
Universidade de São Paulo27 de agosto de 2008
http://liceu.uab.cat/~joaquim/
applied_linguistics/
/USP_08/
USP_08.html
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
“El aprendizaje de los sonidos de una lengua extranjera”Area de Pós-Graduação de Língua Espanhola e Literaturas Espanhola e Hispano-Americana
Universidade de São Paulo27 de agosto de 2008
• ¿Por qué se produce el “acentoextranjero”? La interferenciafonética
• ¿Se puede corregir el acentoextranjero? La correcciónfonética
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
“El aprendizaje de los sonidos de una lengua extranjera”Area de Pós-Graduação de Língua Espanhola e Literaturas Espanhola e Hispano-Americana
Universidade de São Paulo27 de agosto de 2008
• ¿Por qué se produce el “acentoextranjero”? La interferenciafonética
• ¿Se puede corregir el acentoextranjero? La correcciónfonética
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
La interferencia fonética en la adquisiciónde una segunda lengua
El concepto de interferenciafonética
Modelos de interferenciafonética
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
La interferencia fonética en la adquisiciónde una segunda lengua
El concepto de interferenciafonética
Modelos de interferenciafonética
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
El concepto de interferencia fonéticaUDERZO, A. - GOSCINNY, R. (1980) Astérix y Cleopatra. Barcelona:
Grijalbo Dargaud S.A.
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
• Las dificultades en la adquisición delos sonidos de la L2 se explican, enbuena parte, por la transferencia otransferencia ointerferenciainterferencia (transfer) de la L1
El concepto de interferencia fonética
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
La interferencia fonética en la adquisiciónde una segunda lengua
El concepto de interferenciafonética
Modelos de interferenciafonética
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Modelos de interferencia fonética
Modelos fonológicos basados en elconcepto de “criba fonológica” y de“sordera fonológica”
Modelos basados en la identificacióninterlingüística y en la clasificaciónequivalente
El modelo del imán perceptivo
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Modelos de interferencia fonética
Modelos fonológicos basados en elconcepto de “criba fonológica” y de“sordera fonológica”
Modelos basados en la identificacióninterlingüística y en la clasificaciónequivalente
El modelo del imán perceptivo
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Modelos basados en el concepto de “cribafonológica” y de “sordera fonológica”
• Basados en los planteamientos de lafonología estructural
• La ““sordera fonológicasordera fonológica”” y la ““cribacribafonológicafonológica”” como causas de lainterferencia fonética
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
• Una de las primerashipótesis para explicar lainterferencia fonética seencuentra en los trabajosde los precursores de lafonología estructural:Polivanov (1931) yTrubetzkoy (1939)
La “criba fonológica” y la “sordera fonológica”
Nikolai SergeyevichTrubetzkoy (1890-1938)
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
“Les phonèmes et les autres représentationsphonologiques élémentaires de notre languematernelle (...) se trouvent si étroitement liés avecnotre activité perceptive que, même en percevantdes mots (ou phrases) d'une langue avec unsystème phonologique tout différent, noussommes enclins à décomposer ces mots en desreprésentations phonologiques propres à notrelangue maternelle.”
POLIVANOV, E. (1931) “La perception des sons d'une langue étrangère” Travaux du
Cercle Linguistique de Prague 4; in Le Cercle de Prague (Change, 3) Paris, 1969. pp.111-14.
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
“En entendant un mot inconnu étranger(...) nous tâchons d'y retrouver uncomplexe de nos représentationsphonologiques, de le décomposer en desphonèmes propres à notre languematernelle, et même en conformité avec noslois de groupement des phonèmes.”
POLIVANOV, E. (1931) “La perception des sons d'une langue étrangère” Travaux du
Cercle Linguistique de Prague 4; in Le Cercle de Prague (Change, 3) Paris, 1969. pp.111-14.
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
“El sistema fonológico de una lengua escomparable a una criba a través de la cual pasatodo lo que se dice (…) Las personas se apropiandel sistema de su lengua materna y cuando oyenhablar otra lengua emplean involuntariamentepara el análisis de lo que oyen la “criba”fonológica que les es habitual, es decir, la de sulengua materna. Pero como esta “criba” no seadapta a la lengua extranjera, surgen numerososerrores e incomprensiones.”
TRUBETZKOY, N. S. (1939) “Grundzüge der Phonologie”, Travaux du Cercle
Linguistique de Prague. Trad. Cast. de D. García Giordano en colaboración con L. J.Prieto: Principios de Fonología. Madrid: Cincel, 1973 [II: Falsa apreciación de los
fonemas de una lengua extranjera]
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
“Los sonidos de la lengua extranjera reciben unainterpretación fonológica inexacta debido a que se los hahecho pasar por la “criba” de la propia lengua (…) elllamado “acento extranjero” no depende exclusivamentede que el extranjero no pueda pronunciar un sonidodeterminado sino más bien de que no está interpretandocon corrección dicho sonido. Y esta interpretaciónerrónea está condicionada por la diferencia entre laestructura fonológica de la lengua extranjera y la de lalengua materna del locutor.”
TRUBETZKOY, N. S. (1939) “Grundzüge der Phonologie”, Travaux du Cercle
Linguistique de Prague. Trad. Cast. de D. García Giordano en colaboración con L. J.Prieto: Principios de Fonología. Madrid: Cincel, 1973 [II: Falsa apreciación de los
fonemas de una lengua extranjera]
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
• El “acento extranjero” es el resultado dela asimilación de los sonidos de la L2 a lasasimilación de los sonidos de la L2 a lascategorías fonológicas de la L1categorías fonológicas de la L1
• El sistema fonológico de la L1 es unconjunto de categorías -criba- a travésdel cual se analizan los sonidos de lasotras lenguas
La “criba fonológica” y la “sordera fonológica”
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
La “criba fonológica” y la “sordera fonológica”
La “criba fonológica”
L1
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
La “criba fonológica” y la “sordera fonológica”
La “criba fonológica”
L1 L2
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
La “criba fonológica” y la “sordera fonológica”
La “criba fonológica”
L2
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
La “criba fonológica” y la “sordera fonológica”
• El sistema fonológico de la primeralengua actúa como un filtro perceptivo(“criba”) a la hora de categorizar lossonidos de otra lengua
• “Sordera” debida a la malacategorización de los sonidos de la L2 porla interferencia de la L1“Acento extranjero”
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
RENARD, R. (1979) Introduction à la méthode verbo-tonale de correction
phonétique. Troisième édition entièrement refondue. Bruxelles / CentreInternational de Phonétique Appliquée: Didier / Mons. p. 24.
“Ainsi s’expliquent nos erreurs deprononciation lorsque nous voulonsreproduire un message en langueétrangère. Nous le reproduisons malparce que nous le percevons mal: cettemauvaise perception résulte d’unestructuration des élémentsinformationnels inadéquate car dictée pardes habitudes selectives propres à laperception de notre langue maternelle.”
Raymond Renard (1925)
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
La “criba fonológica” y la “sordera fonológica”
• FrancésFonema /s/ “dessert”, “poisson” - fonema / z /
“desert”, “poison”• Español
Fonema /s/ - alófono [z] “desde”, “mismo”
• Los hispanohablantes que aprenden francés nodiscriminan entre /s/ y /z/ ni en la percepción nien la producción, mientras que pronuncianregularmente [z] en palabras como “desde”
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
La “criba fonológica” y la “sordera fonológica”
Francés Español
Fonema /s/
Fonema /z/
Alófono [s]
Alófono [z]
Fonema /s/
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
DUPOUX, E. - PEPERKAMP, S. (2002) "Fossil markers of language development: phonologicaldeafnesses in adult speech processing", in LAKS, B.- DURAND, J. (Eds.) Phonetics, Phonology, and
Cognition. Oxford: Oxford University Press. pp. 168-190.http://www.lscp.net/persons/dupoux/papers/Dupoux_Peperkamp_2002_Fossil_markers_pho
nological_deafness.In_Royaumont_OUP.pdf
“[…] listeners use a processing apparatusspecifically tuned to their maternal language.Consequently, they have a lot of difficulty indealing with sound structures that are alien tothe language they heard as infants. They displaywhat we call phonological ‘deafnesses’; that is,they have troubles discriminating phonologicalcontrasts that are not used in their nativelanguage.”
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
DUPOUX, E. - PEPERKAMP, S. (2002) "Fossil markers of language development: phonologicaldeafnesses in adult speech processing", in LAKS, B.- DURAND, J. (Eds.) Phonetics, Phonology, and
Cognition. Oxford: Oxford University Press. pp. 168-190.http://www.lscp.net/persons/dupoux/papers/Dupoux_Peperkamp_2002_Fossil_markers_pho
nological_deafness.In_Royaumont_OUP.pdf
Moreover, the phonological ‘deafnesses’are robust, in that - analogously to patternsof foreign accent in production - they areresistant to learning a second language,and even to specific training. Wehypothesize that phonological ‘deafnesses’originate in the acquisition during the firstfew years of life.”
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Modelos de interferencia fonética
Modelos fonológicos basados en elconcepto de “criba fonológica” y de“sordera fonológica”
Modelos basados en la identificacióninterlingüística y en la clasificaciónequivalente
El modelo del imán perceptivo
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Modelos basados en la identificacióninterlingüística y en la clasificación equivalente
La identificación interlingüística (interlingual
identificacion)
La formación de categorías (category
formation) y la clasificación equivalente(equivalence classification)
La semejanza fonética (phonetic similarity)
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Modelos basados en la identificacióninterlingüística y en la clasificación equivalente
La identificación interlingüística(interlingual identificacion)
La formación de categorías (category
formation) y la clasificación equivalente(equivalence classification)
La semejanza fonética (phonetic
similarity)
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
• En la adquisición del sistema fonético deuna L2 se encuentran errores producidospor la identificación interlingüística
• Identificación interlingüística:Equiparación /Asimilación errónea entresonidos de la L1 y de la L2
La identificación interlingüística
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
• Por semejanza entre los sonidos de la L1 y laL2
• Por semejanza en la representación ortográfica• Equivalencia errónea de sonidos de la L1 y la L2 con
la misma representación ortográfica en ambaslenguas, especialmente en palabras similares(cognates)
• Por transferencia desde la L1• Matizada por aptitudes fonéticas individuales:
aptitud para la imitación fonética (phonetic mimicry)
La identificación interlingüística
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Modelos basados en la identificacióninterlingüística y en la clasificación equivalente
La identificación interlingüística(interlingual identificacion)
La formación de categorías (category
formation) y la clasificación equivalente(equivalence classification)
La semejanza fonética (phonetic
similarity)
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
• Fenómeno cognitivo general• Formación de categorías constantes
partiendo de elementos variables• Permite agrupar en la misma categoría
sonidos producidos por hablantesdiferentes y en contextos fonéticosdiferentes
La formación de categorías y laclasificación equivalente
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
La percepción categorial del habla
• Conocer una lengua implica saberagrupar en una única categoría -fonemas- sonidos que son acústicamentediferentes
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
La percepción categorial del habla
Alófono [d]
Alófono [D4]
Fonema /d /
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
La percepción categorial del habla
• Los hablantes son capaces de abstraer lasdiferencias entre [d] y [D]
• Esto permite agrupar en una mismacategoría invariante -el fonema /d/- losalófonos o variantes que no creandiferencias entre palabras -[d] y [D]-
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
La percepción categorial del habla
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
La percepción categorial del habla
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
La percepción categorial del habla
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
La percepción categorial del habla
• Estudio experimental de la percepcióncategorial del habla
• Discontinuidad en las respuestas aestímulos sonoros que corresponden afonemas diferentes
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Pattern PlaybackHaskins Laboratories
http://www.haskins.yale.edu/featured/patplay.html
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
La percepción categorial del habla
continuum sonoro [b]-[d]-[g] sintetizadocon el Pattern Playbackhttp://www.haskins.yale.edu/featured/patplay.html
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
La percepción categorial del habla
Continuum acústico[ba] - [da]
[ba] [da]
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
La percepción categorial del habla
Continuum acústico[ba] - [da]
[ba] [da]
Frontera entre categoríasJoaquim Llisterri
Grup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
• Bloqueo a la formación de nuevascategorías fonéticas en la L2 si sesiguen identificando los sonidos de laL2 como elementos de una categoríade la L1
• Se produce con sonidos similares enla L1 y la L2
La formación de categorías y laclasificación equivalente
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
“foreign accent [...] mayinstead result from thedevelopment of the L1phonetic system, whichmakes it increasinglyunlikely that similarsounds in an L2 will evadebeing equated with soundsin L1.”
FLEGE, J. E. (1991) "Perception and Production: The Relevance of Phonetic Input toL2 Phonological Learning”, in HEUBNER, T.- FERGUSON, C. (Eds.) Crosscurrents in
Second Language Acquisition and Linguistic Theories. Amsterdam: John Benjamins. p.285. http://jimflege.com/files/Flege_in_Heubner_1991.pdf
James Emil Flege (1950-)
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Modelos basados en la identificacióninterlingüística y en la clasificación equivalente
La identificación interlingüística(interlingual identificacion)
La formación de categorías (category
formation) y la clasificación equivalente(equivalence classification)
La semejanza fonética (phonetic
similarity)
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Sonidos nuevos en la L2Sonidos similares en la L1 y en la L2Sonidos idénticos en la L1 y en la L2
FLEGE, J. E. (1991) "Perception and Production: The Relevance ofPhonetic Input to L2 Phonological Learning”, in HEUBNER, T. -FERGUSON, C. (Eds.) Crosscurrents in Second Language Acquisitionand Linguistic Theories. Amsterdam: John Benjamins. p. 285.http://jimflege.com/files/Flege_in_Heubner_1991.pdf
La semejanza fonética
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
La semejanza fonética
• El grado de semejanza entre lossonidos de la L1 y la L2 es crucial enla predicción de la interferencia
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
• Sin equivalencia en la L1• Representados mediante diferentes
símbolos del AFI• Diferencias acústicas y perceptivas
significativas entre la L1 y la L2Posibilidad de producción nativa
Sonidos nuevos en la L2
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
• Representados mediante el mismosímbolo del AFI
• Presentan diferencias acústicas yperceptivas significativas entre la L1y la L2
Producción no nativa
Sonidos similares en la L1 y en la L2
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
• Representados con el mismo símbolodel AFI
• Sin diferencias acústicas yperceptivas significativas entre la L1y la L2
Producción nativa
Sonidos idénticos en la L1 y en la L2
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
FLEGE, J. E. - SCHIRRU, C. - MacKAY, I. R. A. (2003) "Interaction between the
native and second language phonetic subsystems", Speech Communication 40 : 467-491.http://jimflege.com/files/Flege_Schirru_interaction_between_SC_2003.pdf
“[…] the likelihood of a categorybeing formed for an L2 speechsound varies inversely as afunction of its degree of perceiveddissimilarity from the closest L1speech sound.”
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
SLM, Speech Learning Model
James E. Flegehttp://jimflege.com
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
SLM, Speech Learning Model
FLEGE, J. E. (1987) "The production of 'new' and 'similar' phones in a foreignlanguage: evidence for the effect of equivalence classification", Journal of Phonetics15: 47-65. http://jimflege.com/files/Flege_new_similar_JP_1987.pdf
FLEGE, J. E. (1991) "Perception and production: the relevance of phonetic inputto L2 phonological learning", in HEUBNER, T. - FERGUSON, Ch.A. (Eds.)Crosscurrents in Second Language Acquisition and Linguistic Theories. Amsterdam:John Benjamins. (Language Acquisition and Language Disorders, 2) pp. 249-290.http://jimflege.com/files/Flege_in_Heubner_1991.pdf
FLEGE, J. E. (1995) "Second-language speech learning: Theory, findings andproblems", in STRANGE, W. (Ed.) Speech Perception and Linguistic Experience:Theoretical and Methodological Issues in Cross-Language Speech Research.Timonium, MD: York Press Inc. pp. 233-272.http://jimflege.com/files/Flege_in_Strange_1995-new.pdf
FLEGE, J. E. - SCHIRRU, C. - MacKAY, I. R. A. (2003) "Interaction between thenative and second language phonetic subsystems", Speech Communication 40, 4:467-491.http://jimflege.com/files/Flege_Schirru_interaction_between_SC_2003.pdf
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
PAM, Perceptual Assimilation Model
Catherine Besthttp://marcs.uws.edu.au/
http://www.haskins.yale.edu/STAFF/best.html
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
PAM, Perceptual Assimilation Model
BEST, C. T. (1995) "A direct realist view of cross-language speechperception", in STRANGE, W. (Ed.) Speech Perception and
Linguistic Experience: Theoretical and Methodological Issues in
Cross-Language Speech Research. Timonium, MD: York Press Inc.pp. 171-206.http://www.haskins.yale.edu/Reprints/HL0996.pdf
BEST, C. T. - McROBERTS, G. W. - GOODELL, E. (2001)"Discrimination of non-native consonant contrast varying inperceptual assimilation to the listener's native phonologicalsystem", Journal of the Acoustical Society of America 109, 2: 775-794.http://www.haskins.yale.edu/Reprints/HL1194.pdf
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Modelos de interferencia fonética
Modelos fonológicos basados en elconcepto de “criba fonológica” y de“sordera fonológica”
Modelos basados en la identificacióninterlingüística y en la clasificaciónequivalente
El modelo del imán perceptivo
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
El modelo del imán perceptivo
La noción de prototipo
El efecto imán
La formación de categoríasfonéticas: NLM, Native Language
Magnet Model
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
El modelo del imán perceptivo
La noción de prototipo
El efecto imán
La formación de categoríasfonéticas: NLM, Native Language
Magnet Model
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
La noción de prototipo
• Un prototipoprototipo es el caso másrepresentativo de una categoría
• Comparte el máximo de semejanzascon los miembros de la categoría
• Presenta el máximo de diferenciasrespecto a los miembros de otrascategorías
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Prototipos fonéticos
• Los hablantes pueden identificar los“mejores ejemplos” o prototipos deuna categoría fonética
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
El modelo del imán perceptivo
La noción de prototipo
El efecto imán
La formación de categoríasfonéticas: NLM, Native Language
Magnet Model
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
El efecto del imán perceptivo
• La discriminación fonética es más difícilentre muestras muy cercanas al prototipo
• El prototipo “atrae” los sonidos similares• El efecto imán no se da en las fronteras
entre las categorías fonéticas, en la que seencuentran los sonidos no prototípicos:reducción de las diferencias en el centrode una categoría
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
El efecto del imán perceptivo
HAWKINS, S. (1999) “Auditory capacities and phonological development: animal, baby and foreignlisteners”, in PICKETT, J.M. The Acoustics of Speech Communication. Boston: Allyn and Bacon. p.190
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
El modelo del imán perceptivo
La noción de prototipo
El efecto imán
La formación de categoríasfonéticas: NLM, Native Language
Magnet Model
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
NLM, Native Language Magnet Model
• Capacidad innata de dividir la señalsonora en categorías fonéticas
• Las fronteras entre categorías son, enprincipio, las fronteras psicoacústicasnaturales
• El aprendizaje de la lengua implica lareorganización del espacio perceptivo
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
EIMAS, P. D. (1985) "The perception of speech in early infancy",Scientific American 252: 46-52; "La percepción del habla en la
primera infancia", Investigación y Ciencia 102: 24-31.
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
EIMAS, P. D. (1985) "The perception of speech in early infancy",Scientific American 252: 46-52; "La percepción del habla en la
primera infancia", Investigación y Ciencia 102: 24-31.
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Desarrollo del espacio vocálico según elmodelo NLM
HAWKINS, S. (1999) “Reevaluating assumptions about speech perception: interactive andintegrative theories”, in PICKETT, J.M. The Acoustics of Speech Communication. Boston: Allynand Bacon. p. 251
Estado inicial enel que el espaciovocálico estáestructurado enfunción de lasfronterasauditivasnaturales
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Desarrollo del espacio vocálico según elmodelo NLM
HAWKINS, S. (1999) “Reevaluating assumptions about speech perception: interactive andintegrative theories”, in PICKETT, J.M. The Acoustics of Speech Communication. Boston: Allynand Bacon. p. 251
Desarrollo deimanesperceptivospropios de unalengua hacia los6 meses deedad.Existe aúnsensibilidad alas fronterasauditivasnaturales
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Desarrollo del espacio vocálico según elmodelo NLM
HAWKINS, S. (1999) “Reevaluating assumptions about speech perception: interactive andintegrative theories”, in PICKETT, J.M. The Acoustics of Speech Communication. Boston: Allynand Bacon. p. 251
Establecimiento delasfronterasespecíficasde lalengua
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
NLM, Native Language Magnet Model
• En el adulto, la dificultad para aprenderun nuevo contraste fonético vendríadeterminada -en parte- por laproximidad entre el contraste y un“imán” de la lengua materna
• La mayor proximidad al “imán” dificultala adquisición
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
NLM, Native Language Magnet Model
Patricia Kuhlhttp://ilabs.washington.edu/kuhl/
Paul Iversonhttp://www.langsci.ucl.ac.uk
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
NLM, Native Language Magnet Model
KUHL, P. - IVERSON, P. (1995) "Linguistic experience and the "perceptualmagnet effect", in STRANGE, W. (Ed.) Speech Perception and Linguistic
Experience: Theoretical and Methodological Issues in Cross-Language Speech
Research. Timonium, MD: York Press Inc. pp. 121-154.
IVERSON, P. - KUHL, P. - AKAHANE-YAMADA, R. - DIESCH, E. - TOKURA,Y. - KETTERMAN, A. - SIEBERT, C. (2001) "A perceptual interference accountof acquisition difficulties for non-native phonemes", Speech, Hearing and Language
13: 106-118.http://www.phon.ucl.ac.uk/home/shl13/pdffiles/iversonETAL.pdf
IVERSON, P. - KUHL, P. K. - AKAHANE-YAMADA, R. - DIESCH, E. -TOHKURA, Y. - KETTERMAN, A. - SIEBERT, C. (2003) "A perceptualinterference account of acquisition difficulties for non-native phonemes", Cognition
87: B47-B57.http://ilabs.washington.edu/kuhl/pdf/Iverson_Kuhl_2003.pdf
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Modelos de interferencia fonética
Modelos fonológicos basados en elconcepto de “criba fonológica” y de“sordera fonológica”
Modelos basados en la identificacióninterlingüística y en la clasificaciónequivalente
El modelo del imán perceptivo
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
“El aprendizaje de los sonidos de una lengua extranjera”Area de Pós-Graduação de Língua Espanhola e Literaturas Espanhola e Hispano-Americana
Universidade de São Paulo27 de agosto de 2008
• ¿Por qué se produce el “acentoextranjero”? La interferenciafonética
• ¿Se puede corregir el acentoextranjero? La correcciónfonética
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Métodos articulatoriosPares mínimosMétodos basados en la audición y laimitaciónAyudas informáticas a la correcciónfonéticaEl método verbo-tonal
Técnicas de corrección fonética
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Métodos articulatoriosPares mínimosMétodos basados en la audición y laimitaciónAyudas informáticas a la correcciónfonéticaEl método verbo-tonal
Técnicas de corrección fonética
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Métodos articulatoriosDescripción y visualización del aparato fonador
• Los métodos articulatorios se basan en ladescripción explícita de los movimientosrealizados por los articuladores en laproducción de un sonido del habla
• Emplean representacionesesquematizadas del tracto vocal comoayuda visual complementaria
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
GONZÁLEZ HERMOSO, A. - ROMERO DUEÑAS, C. (2002)Fonética, entonación y ortografía. + de 350 ejercicios para el aula y el
laboratorio. Madrid: Edelsa.
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
• Suponen un conocimiento de las partes del tracto vocalpor parte del estudiante y la capacidad de asociar larepresentación abstracta con la propia anatomía
• El reconocimiento consciente y la modificación de lospropios movimientos del tracto vocal implica unabuena propiocepción
• Los métodos articulatorios pueden proporcionarresultados positivos en estudiantes con una buenaretroalimentación (feedback) orosensorial
Métodos articulatoriosDescripción y visualización del aparato fonador
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Factores auditivos• En la corrección mediante
procedimientos articulatorios no seconsideran los factores auditivos
• En determinados casos el error puededeberse a un problema de discriminaciónperceptiva entre sonidos similares,debido a la "criba fonológica"
Métodos articulariosDescripción y visualización del aparato fonador
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
RENARD, R. (1979) Introduction à la méthode verbo-tonale de correction
phonétique. Troisième édition entièrement refondue. Bruxelles / CentreInternational de Phonétique Appliquée: Didier / Mons. p. 31.
"Nous croyons cependant que, si l'un desmultiples facteurs concourant à laperception est la cause prépondéranted'une reproduction déficiente, c'est sur cefacteur précis qu'il faut agirfondamentalement, par priorité."
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Métodos articulariosDescripción y visualización del aparato fonador
Coarticulación
• La presentación aislada de los sonidospropia de los métodos articulatorios notiene en cuenta el fenómeno de lacoarticulación
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
RENARD, R. (1979) Introduction à la méthode verbo-tonale de correction
phonétique. Troisième édition entièrement refondue. Bruxelles / CentreInternational de Phonétique Appliquée: Didier / Mons. p. 34.
"Dès lors, si l'on enseigne le mouvementarticulatoire de [k] (ou de toute autreconsonne) et que l'on trace au tableaunoir la position de la langue et des lèvres,dessinera-t-on [k] (ou toute autreconsonne) devant [i], devant [a] oudevant [u]?"
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Métodos articulariosDescripción y visualización del aparato fonador
Compensación articulatoria
• Al presentar una posición única para laproducción de un sonido no se valora laposibilidad de una compensaciónarticulatoria regulada por la audición
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
LÉON, P. R. (1962) Laboratoire de langues et correction phonétique:
essai méthodologique. Paris: Didier. p. 20.
"Le tort d'une description trop précise [...] est surtout delaisser croire à l'élève que la position de la langue ou deslèvres se règle comme celle d'une commande mécaniqueet que le problème de la correction du son est alorsrésolu. Le processus articulatoire est plus complexe, et lefait qu'une même voyelle puisse s'articuler avec despositions buccales et labiales très différentes, prouve quedes compensations articulatoires au niveau du larynxentrent en jeu. Le véritable contrôle et auditif, comme lenote D. Jones lui-même."
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Métodos articulariosDescripción y visualización del aparato fonador
Elementos suprasegmentales
• Con la práctica aislada de los sonidos ensílabas o en palabras no se consideran loselementos suprasegmentales
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
POZOJEVIC, P. - VULETIC, B. (1965) Enseignement de la phonétique dansle méthode "Voix et Images de France". Zagreb: Zavod za Fonetiku,
Filozofski Fakultet Sveucilista u Zagrebu.
"La méthode articulatoire négligeaitcomplètement ou bien considérait commesecondaire les éléments de base d'un ensembleacoustique de langue: intonation et rythme.C'est pourquoi la méthode articulatoirepermettait d'obtenir en général seulement laprononciation correcte des sons d'une langue,mais l'élève continuait à se servir desintonations, des rythmes et de la tension de salangue maternelle [...]"
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Métodos articulariosDescripción y visualización del aparato fonador
Integración
• Los métodos articulatorios no tienen encuenta la dificultad de integración de lossonidos del habla en la producciónespontánea, ya que se centran, en unaprimera etapa, en la producción aisladarealizada de modo consciente y analítico
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Métodos articulariosDescripción y visualización del aparato fonador
Limitaciones comunicativas
• Puesto que tratan elementos aisladoscomo sonidos, sílabas o palabras y sebasan en la repetición de modelos, losmétodos articulatorios no parecenadaptarse completamente a los enfoquescomunicativos.
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Métodos articulatoriosPares mínimosMétodos basados en la audición y laimitaciónAyudas informáticas a la correcciónfonéticaEl método verbo-tonal
Técnicas de corrección fonética
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
GONZÁLEZ HERMOSO, A. - ROMERO DUEÑAS, C. (2002)Fonética, entonación y ortografía. + de 350 ejercicios para el aula y el
laboratorio. Madrid: Edelsa.
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
• El uso de los pares mínimos es unatécnica directamente inspirada en lafonología estructural
• Se accede al sonido a través de lasemántica y la gramática, en oposicionesrelevantes para el significado
Pares mínimos
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Pares mínimos
• Negligen los elementos suprasegmentales, yaque se suele trabajar con palabras aisladas
• No consideran los alófonos y su distribución
• Se plantean problemas de conocimiento delléxico si se usan con alumnos principiantes
• El contraste no siempre ayuda necesariamentea la mejor percepción
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Pares mínimos
http://www.youtube.com/watch?v=DJplBZ8x4i4
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Métodos articulatoriosPares mínimosMétodos basados en la audición y laimitaciónAyudas informáticas a la correcciónfonéticaEl método verbo-tonal
Técnicas de corrección fonética
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
FERNÁNDEZ DÍAZ, R. (1999) Prácticas de fonética española para
hablantes de portugués. Madrid: Arco/Libros (Cuadernos deprácticas de español/LE)
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
• Los métodos basados en la audición y larepetición se fundamentan en laretroalimentación (feedback) propia delproceso audiofonatorio
• Métodos utilizados en el contexto de loslaboratorios de idiomas o en algunossistemas de enseñanza de lapronunciación asistida por ordenador
Métodos basados en la audición e imitaciónLaboratorios de idiomas
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Métodos basados en la audición e imitaciónLaboratorios de idiomas
• Las grabaciones ofrecen un buen modelo depronunciación al estudiante cuando no sepuede contar con profesores nativos y permitenintroducir la diversidad de acentos y de voces
• El sonido puede aparecer integrado en unaestructura en la que se respetan los elementossuprasegmentales
• La posibilidad de que el estudiante escuche supropia producción favorece una audiciónatenta
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Métodos basados en la audición e imitaciónLaboratorios de idiomas
• audición de un modelo grabado• repetición del modelo por parte del estudiante• audición de la repetición del modelo por parte del
estudiante• comparación entre el modelo y la repetición• auto-evaluación de la diferencia entre el modelo y la
repetición• nueva repetición del modelo por parte del estudiante
hasta llegar a una aproximación auto-evaluada comosatisfactoria
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Métodos basados en la audición e imitaciónLaboratorios de idiomas
• En este proceso, no se considera lainfluencia de la "criba fonológica"
• Se sobreestima la capacidad de auto-corrección de los principiantes
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
RENARD, R. (1979) Introduction à la méthode verbo-tonale de correction
phonétique. Troisième édition entièrement refondue. Bruxelles / CentreInternational de Phonétique Appliquée: Didier / Mons. p. 34.
"De sorte qu'il n'est pas paradoxal de qualifier dedangereux l'abandon d'élèves débutants aumagnétophone ou au laboratoire de langues: ils risquentfort en effet d'enraciner profondément des mauvaiseshabitudes de prononciation. Le professeur le plus actifne peut en effet contrôler à la fois plusieurs de sesélèves. Les machines peuvent être profitables, certes,mais non point au début, pour la correction phonétiquedes débutants. C'est seulement lorsque les élèves sontcapables d'auto-correction qu'ils peuvent tirer profit dumagnétophone ou du laboratoire."
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Métodos articulatoriosPares mínimosMétodos basados en la audición y laimitaciónAyudas informáticas a la correcciónfonéticaEl método verbo-tonal
Técnicas de corrección fonética
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Enseñanza de la pronunciación ycorrección fonética asistidas por ordenador
Sistemas de grabación-reproducciónEl uso de la información visual en laenseñanza de la pronunciaciónasistida por ordenadorEl uso de las tecnologías del hablaen la enseñanza de la pronunciaciónasistida por ordenador
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Enseñanza de la pronunciación ycorrección fonética asistidas por ordenador
Sistemas de grabación-reproducciónEl uso de la información visual en laenseñanza de la pronunciaciónasistida por ordenadorEl uso de las tecnologías del hablaen la enseñanza de la pronunciaciónasistida por ordenador
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Sistemas de grabación-reproducción
• Permiten al estudiante efectuar unagrabación de su pronunciación en L2 ycompararla auditivamente con el modelopropuesto
• Versión informatizada de los laboratoriosde idiomas
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
BROWN, I. (2000) Review of Pro-nunciation. The English Communication
Toolkit. CALICO Software Reviews 10/00https://calico.org/p-39-Pro-nunciation%20(10/2000).html
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
ADAMS, C.R. (1998) Review of Español Interactivo 1.01. CALICO Software
Reviews 11/98.https://calico.org/p-164-%20Espanol%20Interactivo.html
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
RENIÉ, D. (1998) "Analyse de The Rhythm of French", ALSIC, Apprentissage des
Langues et Systèmes d'Information et de Communication 1, 2: 171-177.http://alsic.u-strasbg.fr/Num2/renie/alsic_n02-log2.htm
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Sistemas de grabación-reproducción
• audición de un modelo grabado• repetición del modelo por parte del estudiante• audición de la repetición del modelo por parte del
estudiante• comparación entre el modelo y la repetición• auto-evaluación de la diferencia entre el modelo y la
repetición• nueva repetición del modelo por parte del estudiante
hasta llegar a una aproximación auto-evaluada comosatisfactoria
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Enseñanza de la pronunciación ycorrección fonética asistidas por ordenador
Sistemas de grabación-reproducciónEl uso de la información visual en laenseñanza de la pronunciaciónasistida por ordenadorEl uso de las tecnologías del hablaen la enseñanza de la pronunciaciónasistida por ordenador
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Información articulatoria
Información acústicaRepresentaciones de la señal sonoraempleadas en fonética acústica
Representaciones estilizadas de laseñal sonora con fines didácticos
Uso de la información visual en la enseñanza dela pronunciación asistida por ordenador
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Uso de la información visual en la enseñanza dela pronunciación
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Información articulatoria
Información acústicaRepresentaciones de la señal sonoraempleadas en fonética acústica
Representaciones estilizadas de laseñal sonora con fines didácticos
Uso de la información visual en la enseñanza dela pronunciación asistida por ordenador
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Información articulatoria
• Representaciones articulatorias“estilizadas” que aportan informaciónsobre la posición de los articuladores
• Pueden incorporar descripcionesarticulatorias simplificadas como“instrucciones” para la pronunciación
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
CORSBIE, C.- GORE, J. (2002) Review of Pronunciación y Fonética. Versión
2.0. CALICO Software Reviews 4/02. https://calico.org/p-148-Pronunciaci%C3%B3n%20y%20Fon%C3%A9tica%20(4/2002).html
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
RENIÉ, D. (1998) "Analyse de The Rhythm of French", ALSIC, Apprentissage des
Langues et Systèmes d'Information et de Communication 1, 2: 171-177.http://alsic.u-strasbg.fr/Num2/renie/alsic_n02-log2.htm
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
DISPENSA, M. et al., Fonética: Los sonidos del español, University of Iowahttp://www.uiowa.edu/~acadtech/phonetics/spanish/
frameset.html
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Información articulatoria
Información acústicaRepresentaciones de la señal sonoraempleadas en fonética acústica
Representaciones estilizadas de laseñal sonora con fines didácticos
Uso de la información visual en la enseñanza dela pronunciación asistida por ordenador
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Información articulatoria
Información acústicaRepresentaciones de la señal sonoraempleadas en fonética acústica
Representaciones estilizadas de laseñal sonora con fines didácticos
Uso de la información visual en la enseñanza dela pronunciación asistida por ordenador
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
María vive en Málaga
• Evolución temporal de la amplitud Acento, ritmo
Información acústicaForma de onda - oscilograma
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Vocal [i]
• Representación de la relación amplitud-frecuencia Timbre
Información acústicaEspectro
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
María vive en Málaga
• Representación de la evolucióntemporal de la frecuencia y la amplitud
Información acústicaEspectrograma
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Información acústicaCurva melódica
• Representación de la evolución temporal de la F0
Melodía, entonación
María vive en Málaga
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Información acústicaCurva de intensidad
• Representación de la evolución temporal de laintensidad o energía sonora
Acento, pausas, ritmo
María vive en Málaga
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Información acústicahttp://www.praat.org
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Praat Language Lab, University of Minnesotahttp://praatlanguagelab.com/index.htm
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Praat Language Lab, University of Minnesotahttp://praatlanguagelab.com/index.htm
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Praat Language Lab, University of Minnesotahttp://praatlanguagelab.com/index.htm
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Praat Language Lab, University of Minnesotahttp://praatlanguagelab.com/index.htm
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Praat Language Lab, University of Minnesotahttp://praatlanguagelab.com/index.htm
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Praat Language Lab, University of Minnesotahttp://praatlanguagelab.com/index.htm
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
• Imitación de modelos por aproximaciónsucesiva a través de diversas repeticiones
• Estímulo visual presentadoconjuntamente con el auditivo
• La información visual proporcionafeedback sobre la pronunciación delestudiante
Estrategias de trabajo
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
CAZADE, A. (1999) "De l'usage des courbes sonores et autres supports graphiquespour aider l'apprenant en langues", ALSIC, Apprentissage des Langues et Systèmes
d'Information et de Communication 2, 2: 3-32. http://alsic.u-strasbg.fr/Num4/cazade/alsic_n04-rec1.pdf
Tell Me More - Modelo (parte superior) y pronunciacióndel estudiante (parte inferior)
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
GERMAIN, A.- MARTIN, Ph. (2000) "Présentation d'un logiciel de visualisation pourl'apprentissage de l'oral en langue seconde", ALSIC, Apprentissage des Langues et
Systèmes d'Information et de Communication 3,1: 61-76. http://alsic.u-strasbg.fr/Num5/germain/alsic_n05-rec7.pdf
WinPitch LTL - Forma de onda, curva de intensidad ycurva melódica
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
GERMAIN, A.- MARTIN, Ph. (2000) "Présentation d'un logiciel de visualisation pourl'apprentissage de l'oral en langue seconde", ALSIC, Apprentissage des Langues et
Systèmes d'Information et de Communication 3,1: 61-76. http://alsic.u-strasbg.fr/Num5/germain/alsic_n05-rec7.pdf
WinPitch LTLCurvamelódica delmodelo (enblanco)y de laproduccióndel estudiante(en azul)
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
TAYLOR, R.P. (1999) Review of Accent Coach. English Pronunciation
Trainer. CALICO Software Reviews 7/99. https://calico.org/p-48-Accent%20Coach%20(7/1999).html
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Información acústica
Dificultad de interpretación de losdocumentos En la L1 un mismo enunciado puedetener más de una realización acústicaaceptable• Variación intra-locutor• Variación inter-locutor
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
La variación intra-locutor en el nivel segmental“nata” (locutor 1)
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
La variación intra-locutor en el nivel segmental“nata” (locutor 2)
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
La variación intra-locutor en el nivel suprasegmentalF0 en 6 repeticiones consecutivas de “La niña de Bali baila la rumba de moda”
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
La variación inter-locutor en el nivel segmental“nata” (locutores 1, 2 y 3)
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
La variación inter-locutor en el nivel suprasegmental“El viento norte y el sol…” (locutores 1, 2, 3, 4, 5 y 6)
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Información articulatoria
Información acústicaRepresentaciones de la señal sonoraempleadas en fonética acústica
Representaciones estilizadas de laseñal sonora con fines didácticos
Uso de la información visual en la enseñanza dela pronunciación asistida por ordenador
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Representaciones acústicas estilizadas
Forma de onda “estilizada”
• Representaciones en las que se pone derelieve la informaciónlingüísticamente significativa
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
CAZADE, A. (1999) "De l'usage des courbes sonores et autres supports graphiquespour aider l'apprenant en langues", ALSIC, Apprentissage des Langues et Systèmes
d'Information et de Communication 2, 2: 3-32. http://alsic.u-strasbg.fr/Num4/cazade/alsic_n04-rec1.pdf
Speaker v.3Curva de intensidad“estilizada”Modelo (parteinferior)Producción delalumno(parte superior)
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
CAZADE, A. (1999) "De l'usage des courbes sonores et autres supports graphiquespour aider l'apprenant en langues", ALSIC, Apprentissage des Langues et Systèmes
d'Information et de Communication 2, 2: 3-32. http://alsic.u-strasbg.fr/Num4/cazade/alsic_n04-rec1.pdf
Speaker v.3Curva melódica“estilizada”Modelo (parteinferior)Producción delalumno(parte superior)
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Resultados obtenidos
HARDISON, D. (2004) "Generalization ofcomputer-assisted prosody training:
quantitative and qualitative findings",Language Learning and Technology 8, 1:
34-52.http://llt.msu.edu/vol8num1/p
df/hardison.pdf
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
HARDISON, D. (2004) "Generalization of computer-assisted prosody training:quantitative and qualitative findings", Language Learning and Technology 8, 1: 34-52.
http://llt.msu.edu/vol8num1/pdf/hardison.pdf
• Grupo experimental: 16 estudiantesuniversitarias americanas en su segundo año defrancés
• Grupo de control: 10 estudiantes• Práctica de pronunciación: 13 sesiones de 40
minutos cada una• Evaluación: pretest, postest y una prueba de
generalización; 3 hablantes nativos de francés;escala del 1 al 7
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
HARDISON, D. (2004) "Generalization of computer-assisted prosody training:quantitative and qualitative findings", Language Learning and Technology 8, 1: 34-52.
http://llt.msu.edu/vol8num1/pdf/hardison.pdf
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
HARDISON, D. (2004) "Generalization of computer-assisted prosody training:quantitative and qualitative findings", Language Learning and Technology 8, 1: 34-52.
http://llt.msu.edu/vol8num1/pdf/hardison.pdf
“Taken together, the results of these two experimentsdemonstrate the effective pedagogical application ofspeech technology. This training strengthened theassociation between the prosodic and lexical componentsof sentences through frequent exposure and throughpractice opportunities involving sentences of familiarcontent with informative feedback, and the training alsoresulted in improved production at both the segmentaland suprasegmental levels.”
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Enseñanza de la pronunciación ycorrección fonética asistidas por ordenador
Sistemas de grabación-reproducciónEl uso de la información visual en laenseñanza de la pronunciaciónasistida por ordenadorEl uso de las tecnologías del hablaen la enseñanza de la pronunciaciónasistida por ordenador
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
El reconocimiento automáticodel hablaEl diagnóstico automático deerroresLa evaluación automática de lapronunciación
Reconocimiento automático del habla y enseñanza de lapronunciación asistida por ordenador
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
El reconocimiento automáticodel hablaEl diagnóstico automático deerroresLa evaluación automática de lapronunciación
Reconocimiento automático del habla y enseñanza de lapronunciación asistida por ordenador
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
El reconocimiento automático del habla
Del habla … … al texto
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
El reconocimiento automático del hablaTipo de enunciados
• Reconocimiento depalabras aisladas
• Reconocimiento depalabras conectadas
• Reconocimiento de hablacontinua+ dificultad
- dificultad
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
El reconocimiento automático del hablaNúmero de locutores
• Sistemas dependientesdel locutor
• Sistemasindependientes dellocutor
+ dificultad
- dificultad
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
El reconocimiento automático del hablaLa variación interlocutor
Oscilograma de la palabra catalana “hola” pronunciada por unhablante femenino y por un hablante masculino
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
El reconocimiento automático del hablaTamaño del vocabulario
•Vocabulariorestringido
•Vocabulario sinrestricciones
+ dificultad
- dificultad
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
El reconocimiento automático del hablaEl entorno
• Entorno silencioso• Entorno con ruido
predictible• Entorno con ruido
aleatorio+ dificultad
- dificultad
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
El reconocimiento automático del hablaEtapas en el reconocimiento
Entrenamiento• Corpus de datos• Creación de modelos a partir de los datos
• Modelos acústicos• Modelos de lenguaje
• Creación del diccionario
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
El reconocimiento automático del hablaEtapas en el reconocimiento
Reconocimiento
• Extracción de parámetros de la señal deentrada
• Comparación con los modelosalmacenados
• Decisión en función de la semejanza odiferencia respecto a los modelos
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Esquema básico de un sistema dereconocimiento automático del habla
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Reconocimiento• Conversión de la onda sonora
producida por el estudiante enuna secuencia de palabrasutilizando los modelos fonéticos ylos modelos de lenguaje creadosdurante la fase de entrenamiento
NERI, A.- CUCCHIARINI, C.- STRIK, H. (2003) "Automatic Speech Recognition forsecond language learning: How and why it actually works", in Proceedings of the 15th
International Congress of Phonetic Sciences. Barcelona, 3-9 August, 2003. pp. 1157-1160. http://lands.let.kun.nl/literature/neri.2003.1.pdf
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Puntuación (scoring)• Evaluación realizada a partir de
la comparación acústica(segmental y/o segmental) entre laproducción del estudiante y elmodelo nativo
NERI, A.- CUCCHIARINI, C.- STRIK, H. (2003) "Automatic Speech Recognition forsecond language learning: How and why it actually works", in Proceedings of the 15th
International Congress of Phonetic Sciences. Barcelona, 3-9 August, 2003. pp. 1157-1160. http://lands.let.kun.nl/literature/neri.2003.1.pdf
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
NERI, A.- CUCCHIARINI, C.- STRIK, H. (2003) "Automatic Speech Recognition forsecond language learning: How and why it actually works", in Proceedings of the 15th
International Congress of Phonetic Sciences. Barcelona, 3-9 August, 2003. pp. 1157-1160. http://lands.let.kun.nl/literature/neri.2003.1.pdf
Detección de errores
• Realizada a partir del grado deconfianza del sistema en ladetección de segmentoscorrespondientes a lasproducciones nativasalmacenados
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
NERI, A.- CUCCHIARINI, C.- STRIK, H. (2003) "Automatic Speech Recognition forsecond language learning: How and why it actually works", in Proceedings of the 15th
International Congress of Phonetic Sciences. Barcelona, 3-9 August, 2003. pp. 1157-1160. http://lands.let.kun.nl/literature/neri.2003.1.pdf
Diagnóstico
• Identificación del tipo de error apartir de modelos de errorestípicos previamente almacenados
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
NERI, A.- CUCCHIARINI, C.- STRIK, H. (2003) "Automatic Speech Recognition forsecond language learning: How and why it actually works", in Proceedings of the 15th
International Congress of Phonetic Sciences. Barcelona, 3-9 August, 2003. pp. 1157-1160. http://lands.let.kun.nl/literature/neri.2003.1.pdf
Corrección (feedback)
• Presentación al estudiante de losresultados obtenidos en las etapasanteriores
• La visualización de la onda sonora nonecesariamente se correlaciona con lapuntuación
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Reconocimiento automático del habla y enseñanza de lapronunciación asistida por ordenador
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Reconocimiento automático del habla y enseñanza de lapronunciación asistida por ordenador
• El reconocedor debe entrenarse con corpus deproducciones nativas y no nativas
• El entrenamiento puede contemplarproducciones propias de la interlengua de losestudiantes
• El problema se simplifica en el contexto dediálogos con respuestas más o menospredeterminadas
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
El reconocimiento automáticodel hablaEl diagnóstico automático deerroresLa evaluación automática de lapronunciación
Reconocimiento automático del habla y enseñanza de lapronunciación asistida por ordenador
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Diagnóstico automático de errores
• Tecnologías básicas incorporadas asistemas comerciales
Talk to Me / Tell Me More™ (Auralog)Visualización de la señalPuntuación de la pronunciaciónDetección de erroresRepresentación articulatoria
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Talk to Me - Tell Me Morehttp://www.auralog.com/
OscilogramaCurva
melódica
Puntuación
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Talk to Me - Tell Me Morehttp://www.auralog.com/
Detecciónde errores
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Talk to Me - Tell Me Morehttp://www.auralog.com/
Representaciónarticulatoria
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
REESER, T.W. (2001) Review of Tell Me More - French. CALICO Software
Reviews 3/01. https://calico.org/p-63-Tell%20Me%20More%20-%20French%20(3/2001).html
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
HAMON, L. (2003) "Analyse de Tell Me More - Français.", ALSIC, Apprentissage des
Langues et Systèmes d'Information et de Communication 6, 2: 141-155.http://alsic.u-strasbg.fr/Num11/hamon/alsic_n11-log1.pdf
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
HAMON, L. (2003) "Analyse de Tell Me More - Français.", ALSIC, Apprentissage des
Langues et Systèmes d'Information et de Communication 6, 2: 141-155.http://alsic.u-strasbg.fr/Num11/hamon/alsic_n11-log1.pdf
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
LAFFORD, B.A. (2004) "Review of Tell Me More Spanish",Language Learning and Technology 8, 3: 21-34.
http://llt.msu.edu/vol8num3/pdf/review1.pdf
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
KIM, I.-S. (2006) "Automatic speech recognition: Reliability and pedagogicalimplications for teaching pronunciation", Educational Technology and Society 9, 1:
322-334. http://www.ifets.info/journals/9_1/26.pdf
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
FluencyLanguage Technologies Institute, Carnegie Mellon Universityhttp://www.lti.cs.cmu.edu/Research/Fluency/
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Resultados obtenidos
HINCKS, R. (2002) “Speech recognition for languageteaching and evaluating: a study of existing software”,
in ICSLP 2002. Proceedings of the 7th InternationalConference on Spoken Language Processing. Denver,
Colorado, September 16-20, 2002. pp. 733-336.http://www.speech.kth.se/~hincks/papers
/icslp02xxx.pdf
HINCKS, R. (2003) "Speech technologies forpronunciation feedback and evaluation", ReCALL 15,
1: 3-20.http://www.speech.kth.se/~hincks/papers
/REcall.pdf
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
HINCKS, R. (2003) "Speech technologies for pronunciation feedback andevaluation", ReCALL 15, 1: 3-20.
http://www.speech.kth.se/~hincks/papers/REcall.pdf
• Grupo experimental: 9 estudiantesadultos de inglés técnico y diferentes L1
• Grupo de control: 15 estudiantes decaracterísticas similares
• Práctica de pronunciación: un promediode 12,5h (dt 15) de trabajo con Talk to Me
• Evaluación: pretest y postest
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
HINCKS, R. (2003) "Speech technologies for pronunciation feedback andevaluation", ReCALL 15, 1: 3-20.
http://www.speech.kth.se/~hincks/papers/REcall.pdf
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
HINCKS, R. (2003) "Speech technologies for pronunciation feedback andevaluation", ReCALL 15, 1: 3-20.
http://www.speech.kth.se/~hincks/papers/REcall.pdf
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
HINCKS, R. (2003) "Speech technologies for pronunciation feedback andevaluation", ReCALL 15, 1: 3-20.
http://www.speech.kth.se/~hincks/papers/REcall.pdf
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
HINCKS, R. (2003) "Speech technologies for pronunciation feedback andevaluation", ReCALL 15, 1: 3-20.
http://www.speech.kth.se/~hincks/papers/REcall.pdf
“Extra pronunciation training using speechrecognition-based language learning software didnot demonstrably improve the meanpronunciation abilities of a heterogeneous groupof middle-aged students. However, results fromthe PhonePass test indicate that use of theprogramme was beneficial for the students whobegan the course with an “intrusive” foreignaccent. […] ASR training could be useful forbeginning students”
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Resultados obtenidos
MAYFIELD TOMOKIYO, L.- WANG, L.-ESKÉNAZI, M. (2000) "An Empirical Study ofthe Effectiveness of Speech-Recognition-BasedPronunciation Tutoring", in Interspeech 2000,
Proceedings of the 6th International Conference
on Speech and Language Processing. October2000, Beijing, China.
http://www.cs.cmu.edu/~laura/Papers-PS/icslp-fluency.ps
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
MAYFIELD TOMOKIYO, L.- WANG, L.- ESKÉNAZI, M. (2000) "An Empirical Study of theEffectiveness of Speech-Recognition-Based Pronunciation Tutoring", in Interspeech 2000,
Proceedings of the 6th International Conference on Speech and Language Processing. October 2000,Beijing, China. http://www.cs.cmu.edu/~laura/Papers-PS/icslp-fluency.ps
• Grupo experimental: 8 estudiantes de ingléscon diferentes L1
• Grupo de control: 8 estudiantes de inglésemparejados con los del grupo experimental
• Práctica de pronunciación: ejercicios sobre lasfricativas del inglés con Fluency
• Evaluación: pretest y postest; profesor nativo;escala del 1 al 3
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
MAYFIELD TOMOKIYO, L.- WANG, L.- ESKÉNAZI, M. (2000) "An Empirical Study of theEffectiveness of Speech-Recognition-Based Pronunciation Tutoring", in Interspeech 2000,
Proceedings of the 6th International Conference on Speech and Language Processing. October 2000,Beijing, China. http://www.cs.cmu.edu/~laura/Papers-PS/icslp-fluency.ps
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
MAYFIELD TOMOKIYO, L.- WANG, L.- ESKÉNAZI, M. (2000) "An Empirical Study of theEffectiveness of Speech-Recognition-Based Pronunciation Tutoring", in Interspeech 2000,
Proceedings of the 6th International Conference on Speech and Language Processing. October 2000,Beijing, China. http://www.cs.cmu.edu/~laura/Papers-PS/icslp-fluency.ps
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
MAYFIELD TOMOKIYO, L.- WANG, L.- ESKÉNAZI, M. (2000) "An Empirical Study of theEffectiveness of Speech-Recognition-Based Pronunciation Tutoring", in Interspeech 2000,
Proceedings of the 6th International Conference on Speech and Language Processing. October 2000,Beijing, China. http://www.cs.cmu.edu/~laura/Papers-PS/icslp-fluency.ps
“The figures from the paired users showthat both in class and with Fluency, userscan achieve notable error reduction in theirpronunciation of /T/ and /D/. […] Thevariance of the results from the Fluencygroup is much larger than that of the classgroup.”
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Reconocimiento automático del habla y enseñanza de lapronunciación asistida por ordenador
• Priorización de los errores
• ¿Qué error debe corregirse?
• ¿Qué errores inciden más en lainteligibilidad?
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Reconocimiento automático del habla y enseñanza de lapronunciación asistida por ordenador
• Estrategias de corrección• ¿Cómo mejorar la pronunciación a
partir del error?• ¿Qué información sobre cómo
corregirse se proporciona alestudiante?
• ¿Cómo se relaciona la representaciónacústica con la puntuación?
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
El reconocimiento automáticodel hablaEl diagnóstico automático deerroresLa evaluación automática de lapronunciación
Reconocimiento automático del habla y enseñanza de lapronunciación asistida por ordenador
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
La evaluación automática de lapronunciación
• Integración en la webWebGrader™ (SRI International)
Práctica interactiva con frasesPuntuación por segmento, por
palabra y por frasehttp://www-
speech.sri.com/people/julia/webgrader.html
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
WebGrader, SRI Internationalhttp://www-speech.sri.com/people/julia/webgrader.html
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
WebGrader, SRI Internationalhttp://www-speech.sri.com/people/julia/webgrader.html
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Ordinate - Harcourt Assessment, Menlo Park, Californiahttp://www.ordinate.com/
• Empresa dedicada a la evaluaciónautomática de la lengua hablada
• Pruebas realizadas por teléfono
• Resultados en la web
• Pruebas en español y en inglés
• Las pruebas incluyen la evaluación de lapronunciación
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Ordinate Corporation, Menlo Park, Californiahttp://www.ordinate.com/
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
La evaluación automática de lapronunciación
• Diferencias entre las puntuacionesautomáticas y las puntuaciones deevaluadores humanos
• Tipo de material evaluado• Dependencia del locutor• Dificultad del reconocimiento
automático de los elementossegmentales
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
KIM, I.-S. (2006) "Automatic speech recognition: Reliability and pedagogicalimplications for teaching pronunciation", Educational Technology and Society 9, 1:
322-334. http://www.ifets.info/journals/9_1/26.pdf
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
NERI, A.- CUCCHIARINI, C.- STRIK, H. (2003) "Automatic Speech Recognition forsecond language learning: How and why it actually works", in Proceedings of the 15th
International Congress of Phonetic Sciences. Barcelona, 3-9 August, 2003. pp. 1157-1160. http://lands.let.kun.nl/literature/neri.2003.1.pdf
“As a matter of fact, this is by no means a solvedissue. Speech technologists are still trying to findthe best measures with which to provide ameaningful score: these should be based onspecific pronunciation aspects on which thestudent can work (but which are difficult tocapture automatically) and, at the same time,they should result in a score that is similar tothat provided by human listeners.”
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
NERI, A.- CUCCHIARINI, C.- STRIK, H. (2003) "Automatic Speech Recognition forsecond language learning: How and why it actually works", in Proceedings of the 15th
International Congress of Phonetic Sciences. Barcelona, 3-9 August, 2003. pp. 1157-1160. http://lands.let.kun.nl/literature/neri.2003.1.pdf
• Puede llegarse a niveles aceptables dereconocimiento de enunciados no nativos
• Es posible proporcionar puntuacionessimilares a las humanas en aspectosglobales
• La puntuación debe integrarse con ladetección de errores
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
NERI, A.- CUCCHIARINI, C.- STRIK, H. (2003) "Automatic Speech Recognition forsecond language learning: How and why it actually works", in Proceedings of the 15th
International Congress of Phonetic Sciences. Barcelona, 3-9 August, 2003. pp. 1157-1160. http://lands.let.kun.nl/literature/neri.2003.1.pdf
“[…] it seems safer to let the students practicewith CAPT systems that are not too ambitious,but that can guarantee correct feedback in themajority of the cases. Finally, the success of thesephases does not solely depend on the technicalimplementation of the ASR system, but relies to alarge extent on the way the feedback ispresented.”
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Enseñanza de la pronunciación ycorrección fonética asistidas por ordenador
Sistemas de grabación-reproducciónEl uso de la información visual en laenseñanza de la pronunciaciónasistida por ordenadorEl uso de las tecnologías del hablaen la enseñanza de la pronunciaciónasistida por ordenador
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Métodos articulatoriosPares mínimosMétodos basados en la audición y laimitaciónAyudas informáticas a la correcciónfonéticaEl método verbo-tonal
Técnicas de corrección fonética
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
RENARD, R. (1979)Introduction à la méthode
verbo-tonale de correction
phonétique. Troisièmeédition entièrementrefondue. Bruxelles / CentreInternational de PhonétiqueAppliquée: Didier / Mons.
El sistema verbo-tonal
Petar Guberina(1913-2005)Poliklinika SUVAG,Zagrebhttp://www.suvag.hr/
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
RENARD, R. (1979) Introduction à la méthode verbo-tonale de correction
phonétique. Troisième édition entièrement refondue. Bruxelles / CentreInternational de Phonétique Appliquée: Didier / Mons. p. 24.
“Ainsi s’expliquent nos erreurs deprononciation lorsque nous voulonsreproduire un message en langueétrangère. Nous le reproduisons malparce que nous le percevons mal: cettemauvaise perception résulte d’unestructuration des élémentsinformationnels inadéquate car dictée pardes habitudes selectives propres à laperception de notre langue maternelle.”
Raymond Renard (1925)
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
RENARD, R. (1979) Introduction à la méthode verbo-tonale de correction
phonétique. Troisième édition entièrement refondue. Bruxelles / CentreInternational de Phonétique Appliquée: Didier / Mons. p. 31.
"Nous croyons cependant que, si l'un desmultiples facteurs concourant à laperception est la cause prépondéranted'une reproduction déficiente, c'est sur cefacteur précis qu'il faut agirfondamentalement, par priorité."
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
El sistema verbo-tonalPrincipios generales
Motivación máxima Ausencia de intelectualización Respeto la estructura y prioridad alos elementos prosódicos Corrección a partir del error Corrección integrada en la clase
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
• Aprendizaje de la fonética integradoen la adquisición global de la lenguaadquisición global de la lenguapor medio de situacionessituacionescomunicativas afectivascomunicativas afectivas quefavorecen la utilización del gestogestoligado a la imitación de la entonaciónentonacióny del ritmoritmo
El sistema verbo-tonalMotivación
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
• La adquisición del sistema fonológicodebe llevarse a cabo de la manera másnatural posible
• La introducción de la lengua escrita y dela lectura se retrasa hasta que se haalcanzado una competencia suficiente enel plano fónico
El sistema verbo-tonalAusencia de intelectualización
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
RENARD, R. (1979) Introduction à la méthode verbo-tonale de correction
phonétique. Troisième édition entièrement refondue. Bruxelles / CentreInternational de Phonétique Appliquée: Didier / Mons. p. 59.
"N'est-il pas significatif chez lesélèves arrivés à prononcercorrectement les phonèmes d'unalangue donnée, qu'ils se mettent àmal les reproduire dès qu'ils setrouvent devant la représentationgraphique des sons?"
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
RENARD, R. (1979) Introduction à la méthode verbo-tonale de correction
phonétique. Troisième édition entièrement refondue. Bruxelles / CentreInternational de Phonétique Appliquée: Didier / Mons. p. 59.
"L'écrit s'avérera aussinéfaste à l'intégration de laprononciation que latraduction à celle de lasyntaxe"
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
• La corrección fonética se integra enel estudio globalglobal de la lengua
• La corrección fonética se lleva acabo mediante elementos integradosintegradosen estructuras lingüísticas querespetan la entonaciónentonación y el ritmoritmo
El sistema verbo-tonalRespeto a la estructura y prioridad de los elementos prosódicos
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
• Los elementos suprasegmentales estánrelacionados con situacionescomunicativas y permiten introducir laafectividad
El sistema verbo-tonalRespeto a la estructura y prioridad de los elementos prosódicos
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
RENARD, R. (1979) Introduction à la méthode verbo-tonale de correction
phonétique. Troisième édition entièrement refondue. Bruxelles / CentreInternational de Phonétique Appliquée: Didier / Mons. p. 62.
"On ne saurait donc insister assez surl'intérêt d'un recours régulier à dessituations affectives pour favoriser labonne prononciation. C'est dans cessituations que s'affinera mieux lasensibilité des élèves aux élémentsprosodiques."
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
• Modelo de pronunciación propuestoal estudiante lo más alejado posibledel error cometido
permite al estudiante apreciar ladiferencia entre el error y el modelo
El método verbo-tonalCorrección a partir del error del estudiante
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
RENARD, R. (1979) Introduction à la méthode verbo-tonale de correction
phonétique. Troisième édition entièrement refondue. Bruxelles / CentreInternational de Phonétique Appliquée: Didier / Mons. p. 66.
"[...] pour rendre sensible àl'élève une différence qui n'estpas suffisante pour être perçue, ily a lieu de l'exagérer enmodifiant le modèle de telle sortequ'on s'éloigne de la faute."
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
• Corrección fonética individual
• Corrección realizada en la clase
El método verbo-tonalCorrección en la clase
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
RENARD, R. (1979) Introduction à la méthode verbo-tonale de correction
phonétique. Troisième édition entièrement refondue. Bruxelles / CentreInternational de Phonétique Appliquée: Didier / Mons. p. 57.
"On le voit, dans la perspective verbo-tonale, l'apprentissage phonétique estdiffus dans l'apprentissage de la langue.La phonétique fait l'objet d'une éducationpermanente. Il n'y a donc pas de "leçonde phonétique" à proprement parler [...]"
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
El sistema verbo-tonalPrincipios generales
Motivación máxima Ausencia de intelectualización Respeto la estructura y prioridad alos elementos prosódicos Corrección a partir del error Corrección integrada en la clase
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
GIL, J. (2007) Fonética para profesores de español: de la teoría a la
práctica. Madrid: Arco/Libros (Manuales de formación de profesoresde español 2/L). pp. 515-516.
Corrección de la pronunciación como [ ] uvularde [r] o [ ] alveolaresDiagnóstico y planteamiento de la corrección• [ ]: vibrante articulada en una zona posteriordel tracto vocal, con la úvula como articuladoractivo• [r] y [ ]: vibrantes articuladas en una zonaanterior del tracto vocal -los alvéolos- y con elápice de la lengua como articulador activo
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
GIL, J. (2007) Fonética para profesores de español: de la teoría a la
práctica. Madrid: Arco/Libros (Manuales de formación de profesoresde español 2/L). pp. 515-516.
• [r] y [ ] presentan mayor tensión articulatoriaque [ ] debido al movimiento lingual másacentuado, con mayor desplazamiento delarticulador activo -el ápice de la lengua-respecto a la posición de reposo
• Procedimientos encaminados a adelantar ellugar de articulación y a aumentar la tensiónarticulatoria
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
GIL, J. (2007) Fonética para profesores de español: de la teoría a la
práctica. Madrid: Arco/Libros (Manuales de formación de profesoresde español 2/L). pp. 515-516.
Corrección mediante elementos suprasegmentales• Aumento de la velocidad de elocución paraincrementar la tensión en la articulación• Posición en sílaba tónica para aumentar latensión• Posición en una cima de la curva melódica paraaumentar la tensión¿Te dije ya que iré?Cuando la miré, me sonrió
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
GIL, J. (2007) Fonética para profesores de español: de la teoría a la
práctica. Madrid: Arco/Libros (Manuales de formación de profesoresde español 2/L). pp. 515-516.
Corrección mediante la fonética combinatoria
• En contacto con vocales anteriores de timbreclaro para avanzar el lugar de articulación
• En contacto con vocales cerradas paraaumentar la tensión
Yo leería las rimas de Bécquer
Iré a Riga con Enrique
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
GIL, J. (2007) Fonética para profesores de español: de la teoría a la
práctica. Madrid: Arco/Libros (Manuales de formación de profesoresde español 2/L). pp. 515-516.
Corrección mediante la pronunciaciónmatizada
• Alargamiento del sonido, utilizado comoonomatopeya
sonido de un timbre: rrrrin, rrrrin
aceleración de una moto: rrren, rrren
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
GIL, J. (2007) Fonética para profesores de español: de la teoría a la
práctica. Madrid: Arco/Libros (Manuales de formación de profesoresde español 2/L). pp. 515-516.
Corrección mediante la pronunciación matizada
• Pronunciación matizada a partir de otraconsonante con un lugar de articulación dental.
"[...] enseñándole a pronunciar primero lacombinación ti, con una dental sorda, después lacombinación di, ya con una sonora como la r yluego la agrupación dri, para finalmente llegar ari."
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
GIL, J. (2007) Fonética para profesores de español: de la teoría a la
práctica. Madrid: Arco/Libros (Manuales de formación de profesoresde español 2/L). pp. 515-516.
Corrección mediante la pronunciaciónmatizada
• En posición final de enunciado,pronunciación matizada con una vocal deapoyo
Tengo que saliri > Tengo que saliri > Tengoque salir
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
Métodos articulatoriosPares mínimosMétodos basados en la audición y laimitaciónAyudas informáticas a la correcciónfonéticaEl método verbo-tonal
Técnicas de corrección fonética
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
“El aprendizaje de los sonidos de una lengua extranjera”Area de Pós-Graduação de Língua Espanhola e Literaturas Espanhola e Hispano-Americana
Universidade de São Paulo27 de agosto de 2008
• ¿Por qué se produce el “acentoextranjero”? La interferenciafonética
• ¿Se puede corregir el acentoextranjero? La correcciónfonética
Joaquim LlisterriGrup de Fonètica, Departament de Filologia Espanyola
“El aprendizaje de los sonidos de una lengua extranjera”Area de Pós-Graduação de Língua Espanhola e Literaturas Espanhola e Hispano-Americana
Universidade de São Paulo27 de agosto de 2008
http://liceu.uab.cat/~joaquim/
applied_linguistics/
/USP_08/
USP_08.html