BALEIKE172. ZENBAKIA. DOHAINIK2008ko ABENDUA

www.baleike.com

ZU

MA

IAK

O H

ILA

BE

TEK

AR

IA

E R R E P O R T A J E A M E R K A T A R I T Z A B I Z I - B I Z I A

ESTHER CRUZ“Eskaladako sekretu handiena burua da”

B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A �

BALEIKE172A

ZA

LA e

. cru

z

herri aldizkariaJuan Belmonte, 29 beheatel.: 943 86 15 45e-maila: aldizkaria@baleike.com

ArgitaratzaileaBaleike kultur elkarteae-maila: elkartea@baleike.com

Administrazio batzordea: Xabier azkue, Gurenda Serrano

Erredakzio taldea: Xabier aizpurua, imanol azkue, abelin linazisoro, ainara lozano lasa, aitor Manterola, Juan luis romatet, Miriam romatet, Peio romatet, arnaitz rubio eta Gorka zabaleta

Diseinua eta maketazioa: roberto Gutierrez

Hizkuntz zuzenketa: imanol azkue

Publizitateatel. 943 86 15 45gurenda@baleike.com

Inprimategiaantza inprimategia(lasarte-Oria)Tirada1.000 alelege gordailua: SS-405/94iSSN: 1136-8594

Baleikek ez du bere gain hartzen aldizkarian adierazitako esanen eta iritzien erantzukizunik.

Argitalpen honen edizioko laguntzaile:

4baleike+

Herriko hixkera:Zumaidxatik Zumaiyara

9txokorik txokoARTADITIK GoRoSTIAGABEKoRA

13erretratuaESTHER CRUZ

18hizkiak eta izpiakPAGADI ELURTUA

20erreportajeaMERKATARITZA BIZI BIZIA

28www.baleike.comoSASUN ZENTRo BERRIA

29gure zumai zarraJoXE ETXABE UDABE (eta 2)

� B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A

Zumaiako hizkeraren berezitasunak jaso ditu ikertzaile talde batek. Lehenengo, 24 zumaiar aukeratu zituzten, eta gero bideo kameraren aurrean elkarrizketatu. Bildutako informazio guztia xehatu, sailkatu, antolatu eta interneten kontsultatzeko moduan jarriko dute.

HERRIKo HIZKERA ZUMAIDXATIK ZUMAIyARA

TESTUA: GoRKA ZABALETAILUSTRAZIoA: ANDER HoRMAZURI

“Zumaidxa” eta “Zumaiya”. Kostaldea eta barnealdea. Arran­tzalea eta baserritarra. Bi mundu, bi kultura, bi hizkera herri bakarrean. Eskizofrenikoa irudituko zaio, agian, arrotzari; muturreko endogamiaren paradigma: hamar mila biztanlera iristen ez den herri txiki batean halakorik...

–Arrantzale kulturak eta baserritar kulturak diferentzi haundia die hemen Zumaian. Eta adibidez, ba, estazio aldekuak edo Jadarre edo Gau Txori aldekuak… Jadarre barriyua ezautzen dezue?

–Bai.–Ba, alde hortan, ba, zeuden lehen bi baserri eta etxe bat, gehio

ezer ez. Ba, hanguak ya hizketan diferente hitz eiten zien, ez gu beze-la. Eta baita estaziyokuak ere bai. Guk “estazixua” esaten giñun, “estazixokuak”, ezta? Haiek ya, guk “gorrixa”, “haundixa”, “eu-rixa”, eta haiek “euriya”, “haundiya”, “gorriya”, zauztarrak bezela. O Arruakuak bezela, ezta?

–Bai. Eta Oikiyan ta holan esaten da, ezta?–Oikiyan’e baserritarren… “Oikiya”, “Oikiya”, “Oikiya”. Ta

guk “Oikixa”. (Abelin Linazisorori egindako elkarrizketako pasarte bat).

Euskara Batuaren garaiotan, altxor preziatuak dira tokian tokiko hizkerak. Azkarregi desagertzen ari den mundu ba­ten azken doinuak dira. Betirako isildu baino lehen, hainbat

ikerketa lan ari dira egiten han eta hemen, Euskal Herrian ze­har. Zumaian, hirukote batek jaso du herriko hizkera, Udalak emandako beka bati esker. Aintzane Agirrebeña da egileetako bat: “Zumaiako hizkeraz gain, etnografia aldetik ere onda­re bikaina bildu dugu. Gerra Zibilaren ondoren eten handia gertatu zen kulturan, ekonomian, gizartean. Alor guztietan. Gerra aurreko kontuak jasotzea ere garrantzitsua iruditu zi­tzaigun”.

Zumaiako hizkera erabiltzen duten lekukoak elkarrizketa­tzea izan da lanaren muina. “70­80 urte inguru dituzte, he­rriko hizkera edadetuek erabiltzen dutelako ondoen; emaku­me eta gizonen arteko oreka ere mantendu dugu; eta auzo ezberdinetakoak aukeratu ditugu, aldea dagoelako hizke­ran. Xabier Azkuek asko lagundu zigun aukeraketa egiten”. Galdetegi zabal bat prestatu zuten: galdera orokorrak, alde batetik, eta pertsonari egokitutakoak, bestetik (arrantzari buruzkoak, baserriko lanak, ohiturak, festak…). “Azkenean 24 lekuko elkarrizketatu genituen. Elkarrizketa horietatik bizpahiru minutuko mila pasarte inguru aukeratu genituen. Horiek gaika sailkatu ondoren, 200 onenak aukeratu genituen paperera transkribatzeko. Bideo zatiak ere aukeratu ditugu”. Grabatutako elkarrizketez gain, lehenik egindako zenbait lan ere erabili dituzte dokumentatzeko, hala nola, Xabier Azkuek Zumaiako hitanoari buruz egindako azterketa, Ima­

BALE

IKE+

BALE

IKE+

B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A �

BALE

IKE+

nol Azkuek herriko toponimiaz idatzitako liburua, eta Abelin Linazisorok Baleike aldizkarian argitaratutako elkarrizketak, Gure Zumai Zarra atalean.

“Bildutako informazio guztia jadanik datu base batean dago jasoa eta sailkatua. Guk bilketa lana egin dugu, batik bat. Aurrerantzean lan handia dago egiteko, bai hiztegia lantzeko, aditz taulak osatzeko…”, ohartarazi du Asier Sarasua, lantal­deko kideak. Miren Zabaleta da taldeko hirugarren kidea.

www.ahotsak.com web guneanUdalak emandako bekari esker, biltze lana egin ahal izan

dute hiru ikertzaileek. Informazio hori guztia eskuragarri jartzea da orain egin beharreko urratsa. “Hitanoari buruzko azterketa liburuxka batean jaso zen; toponimiari buruzkoak mapa bat eman zuen aurrena, eta liburua ondoren. Garbi dugu amaitu berri duten ikerketa honen emaitza ere interesa duen ororen esku jarri behar dela, eta lehen urratsa Interne­ten jartzea izango da”, aurreratu du Josune Herrartek, Uda­leko Euskara Zerbitzuko teknikariak. Horretarako, jadanik martxan dagoen proiektu zabalago bat baliatuko dute: www.ahotsak.com web gunea. Euskal Herriko ahozko ondarea ja­sotzea eta zabaltzea da ekimen horren xede nagusia, eta jada­nik hainbat herritako hizkera daude bertan jasota. “Ikerketan bildu den informazio guztia, transkribatutako pasarteak eta bideo zatiak web gune horretan kontsultatu ahal izango dira hilabete batzuk barru”, azaldu du Herrartek.

Pozik nagoela aitortu behar dizuet, Zumaiako hizkera aztertzeko bekak emaitza oso ona eman duelako. Gainera, adineko 24 zumaiar kontu-kontari bideoan grabatuta izatea, balio etnografiko handia duen lana da. Baleike aldiz-karian bertan ere jaso dira Abelin Linazisorok egindako elkarrizketa ederrak, baina bideoak bestelako abantailak ditu; esaterako, irudia-ren indarraz gain, azentua, ahoskera zehatza eta beste hainbat xehetasun aztertzeko auke-ra ematen du. Beraz, zorionak eta mila esker Asier, Aintzane, Miren eta Beleni Zumaiari opari bikain hau egiteagatik.

Hitanoaren ikerketa egin genuen lehendabizi, toponimia biltzea etorri zen gero, eta azkenean herriko hizkera aztertzearen txanda heldu da. Udalak bete-betean asmatu du horiek jasotze-ko ahaleginean, eta ari da pixkanaka egindako lanak zabaltzeko eta bultzatzeko ekimenak an-tolatu eta gauzatzen ere: liburuak, mapak, pa-nelak, eskoletarako materiala, etab.

Euskara batua funtsezkoa da gaur egungo gizartean, egia da hori, baina ekarri ditu ondo-rio kaltegarriak ere, jende askok etxeko hizkera gutxietsi, ikastetxeetan eta Euskal Telebistan eskaintzen dena garbiagoa dela sinetsi, eta etxekoari ez diolako eutsi. Transmisioan galera ekarri du horrek, eta nolabait zuzendu beharra dago egoera hori.

Herriko hizkera gure kulturaren ondare ga-rrantzitsua da, gorde eta zaindu beharreko al-txorra, horixe delako beste herrietatik bereizten gaituena, eta zumaiarron esku dago mantent-zea. Zaila da orain guztiok Santidxo, anaidxa eta Zumaidxa esaten hastea, baina geure egitekoa da herriko hitzak eta aditzak lotsarik gabe erabiltzea: aitaitta, amama, txoaskina, zo-zobelarra, txaperoa, bagatxiaztik/n... Horreta-rako, oso garrantzitsua da etxeko transmisioa, gurasoek eta aitaita-amamek familian egin be-harrekoa.

Eutsi gure hizkerari!

Eutsi etxeko euskarari

“Ikerketan bildu den informazio guztia interneten kontsultatu ahal izango da hilabete batzuk barru”

ZENBAIT AHOTS24 zumaiar elkarrizketatu dituzte azterketa egin ahal izateko. Horien artean, argazkietan ageri direnak: goitik behera, Brigida Ibarbia, Bartolo Etxabe, Irene Yeregi, Joseba Garate eta Claudio Etxabe.

� B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A

Xabier Azkue Ibarbia Zumaiako Udalako euskara teknikaria

BALE

IKE+Ikertzaileek aurkeztutako txostenetik entresaka egin eta adibi-

de batzuk aukeratu ditugu, Zumaiako hizkerak dituen berezi-tasunen erakusle.

Saldaa, etxia, ogidxa, ogiya…a + a > a (alaba, errota, neska)Zumaian Euskara Batuko arau orokorra jarraitzen da bokal

elkarketan, adibidez: errota + a > errota. Dena dela, inguruko herrietan (Getaria, Zarautz, Zestoa…) gertatzen den bezala, hitz gutxi batzuetan -aa bokal luzeak gordetzen dira: saldaa, gaztaa, babaa, gezaa, azaa, askaa, sokaa... Baita deklinatutako hitzetan ere: askaetan, saldaakin, neskaakin… Hala ere, gogoan izan fo-sildutako hitz gutxi batzuetan besterik ez dela gertatzen, eta hiz-tun nagusienen artean bereziki.

e + a, e, o > ia, ie, ioetxe > etxiai + a (e, o) > iya (iye, iyo)ogi > ogiya / ogidxaIkus daitekeenez, Zumaian bi eredu daude: Oikia eta Artadi

inguruan ogiya bezalako formak dira nagusi; Itziar alboko base-rrietan eta arrantzaleen artean, berriz, ogidxa bezalakoak. Azken forma horiek galtzen ari dira belaunaldi berrietan, eta -iya tanke-rakoak nagusitzen.

o + a (e, o) > ua (ue, uo)asto > astuau + a (e, o) > ua (ue, uo)katu > katuaAzken forma horrekin batera, Oikiako hiztun batzuei diruba,

suba, buruba eta katuba formak ere jaso dira, baina ez dirudi Zumaian oso zabalduta daudenik.

Nastu, goorra, saata…Lehen mailako bokal geminatuak ia erabat galduta daude Zu-

maiako euskaran. Nagusienen artean (eta batez ere baserritarren artean), oraindik ere bizirik daude bokal luze horien aztarnak (txa-hal, nahastu…), baina oro har, horrelakoak soilduta erabiltzen dira Zumaiar gehienen artean: ahal > al; txahal > txal, nahastu > nastu eta abar.

Bigarren mailakoak, ordea, oso ugariak dira, kontsonante ba-ten galeraren ostean sortzen direnak, VCV > VV. Zumaian oso erraz galtzen dira -g- eta -r bokal artekoak eta beraz: gogorra > goorra; zarata > saata; badakizue > baakisue.

Euki, proatu, txakolindei…Zumaiako hizkeran bokal arteko herskariak galtzeko joera han-

dia dago. Batez ere -g- galtzen da, baina -b- eta -d- ere maiz desagertzen dira:

-d-: euki (‘eduki’), ean (‘edan’), mouan (‘moduan’), aar (‘adar’), eo (‘edo’), earki (‘ederki’), baijua (‘badijoa’), baakisu (‘badakizu’)...

-b-: proatu (‘probatu’), baarrun (‘babarrun’)...-g-: eiñ (‘egin’), euzki (‘eguzki’), nausi (‘nagusi’), ezautu (‘ezagu-

tu’), nearrez (‘negarrez’), goorra (‘gogorra’), guatu (‘gogoratu’). g-ren galera beste hainbat kasutan ere agertuko zaigu: egon-

en adizkietan (nago > nao, no), -tegi atzizkian (txakonlindei), -ago graduatzailean (lehenago > leno; politago > polito...), eta, aditzean, -gu markan (degu > deu).

Pixtu, gaixki, dakixki…Bustidura adierazgarriak oso arruntak dira Zumaiako hizkeran.

Hemen jasotako zenbait: kaxkarra, koxkorra, xurra, goxua, bel-txa, xulo, ximeldu, xeoxe (‘zeozer’)...

Aipatzekoa da -iz > -ix bustiduraren indarra, Zumaiako hizkera-ren ezaugarri nabarmena delako. Bustidura horrek indar handia dauka Zumaian. Batez ere herskari aurretik gertatzen da, -p, -t, -k kontsonanteen aurretik (txixpa, pixtu, gaixki), eta bereziki adizki pluraletan (zixkiyon, dakixki).

Nabarmentzekoak dira, gainera, -iz amaiera duten hitzetako bustidura. Zumaian eta Getarian oso nabarmena da horien ahos-kera palatalizatua: noix (‘noiz’), naix (‘naiz’), haix (‘haiz’), goix (‘goiz’).

Natxiok, natxabillek, natxatorrek…Gipuzkoako beste hainbat tokitan bezala, Zumaian ere hita-

noko adizki bereziak agertzen dira: natxiok (‘nagok’) / natxiak (‘noak’) / natxatorrek (‘natorrek’) / natxabillek (‘nabilek’).

Zumaiako hizkeraren zenbait ezaugarri

HiztegiaZumaian edota inguruan soilik erabiltzen diren hitzak eta hitzen aldaerak ere jaso dituzte txostenean. Hona hemen batzuk:

Andar!: atzera begiratu gabe joan; joan aditzare-kin lotuta, “eta andar joan ginen Donostiara”.Antusina: kirten bakarreko metalezko edalontzia.Arrankasidxa (arpoi antzeko bi hortzeko tresna, harraldeko arrantzan erabiltzen dena).Branka(a) haitz luzea itsas aldera, normalean okertua.Erreux: hondatutako arraina, gakoaz zulatua edo kolpez mailatua.Ezixol: elizmutilek daramaten tutu luzea, mutu-rrean kandela duena.Haizebe: haizetik babestutako lekua.Hamar (karramarro).Katxapero, katxapo: txapligoa, etxaferoa.Lain: bixigua erosteko lain badaukat.Taos (itsasoko laino itxia).Terral: eguraldi hotzetan erreka gainean agertzen den lainoa.Tiraiña (resaca, corriente).Trakaa: zigarroari txupada egin.Tuntunpaela: inozo deitzeko era maitagarria, nes-kentzako.Txapero: aguazila.Txibilita (tximeleta)

B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A �

Asier Sarasua, Miren Zabaleta eta Aintzane Agirrebeña.

� B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A� B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A

BALE

IKE+

PUBLIZITATEA

B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A �

TXo

KoRI

K TX

oKo

19. ibilbidea

Artaditik Gorostiagabekora

Artadin GI-4811 errepide-tik jarraituko dugu eta ez dugu utziko helmugara iritsi arte. Irten orduko, bihurgu­ne itxia egiten du ezkerral­dera, eta eskuinaldean ge­ratuko zaigu, erdi ezkutuan, Aingura etxea.

Errepidetik ibai aldera, aldapa pikea dago, landare­tzaz betea, araztegiaren on­dotik paseatuz gero ederki ikusten dena: Sanmigelaz-pia da. Hemendik ederki ikusten dira, aurrealdean, Basustagaña, Basusta, Ba­sadizar… Halaber, ibaiko mareajearen arabera, agerian eta nabarmen geratuko da ibaian Usurbiribillaga ingurua, hau da, uharteena. Hor ibaia bitan zatitzen da, uharteak gainditzeko: Errioaundia (Basus­ta aldera) eta Erriotxikia (Gorostiaga aldera). Azken horren

ondoan, harresi bat dago, malekoi baten antzekoa, tar­tean hutsune batekin, marea gora eta behera ibiltzeko, eta barrualdean zuhaitz en­bor ihartuak, zutik; Basaz-pia izena du parajeak, eta horri begiratuta erraz ima­jina dezakegu garai batean nola jaten zioten terrenoa ibaiari, itsasbeheran lokatza besterik ez zeukaten lekuak nekazaritzarako aprobetxa­tzeko: harrizko horma egin, barrualdea lurrez bete… Aipagarria da, halaber, he­men inguruan ibaiko zen­bait parajek badituztela izen bereziak, angulazaleek eta

arrantzaleek jarriak, kalatoki horietan ibiltzen zirelako arran­tzan: Alanbreak (argindarreko kableek ibaia gurutzatzen du­ten lekuan), Txirlatokia (txirlak hartzeko lekua)…

XABIER eta IMANoL AZKUE

1. Usurbiribillaga. Bada Irun aldean antzeko izena duen paraje bat: Osinbiribillaga. Hura ere ibaiko lekua da, padura.

1

Lehengoan Arteagatik Artadira etorri ginen; gaurkoan, berriz, Artaditik Gorostiaga baserrie-tara joango gara, aldapan behera, errepidean.

Ibilbidean, bi aldeetara, Urola ibaia edukiko dugu, meandro baten bizkarraren gainetik ibi-liko gara eta.

2. Artadi eta Gurutzealde. Gaur egun ezingo dugu honela ikusi, zuhaitzak bota eta txaletetarako bidea egin dutelako.3. Dornutegitorre (Torre). Bi eraikinez osatua da. Antzinako dorretxearen lau paretak osorik daude oraindik. Atzealdean, Oikia.4. Esparrukoa. Dornutegitorretik industrialde aldera lur eremu handia dago, nekazaritzarako erabiltzen dena. Hor daude, besteak beste, Esparrukoa, Saizarra, Nagusisagasti…5. Gurutzealdetik aurrera. Errepidetik jarraituko dugu, Sanmigelmendi aldera. Eskuinaldekoa Kanpoko zelaia da; ezkerraldekoa, berriz, Sorozabal.6. Munagaña. Errepidea mendi gaina zulatuta doa Goros-tiagetara. Atzealdean, autopista, Ordiko zuloan barrena.

7. Zumaiako tontorrik garaiena. Munagañetik Goros-tiagatxiki, Gorostiagaundi eta Andresenearen teilatuak ikus-ten dira. Ibaiaz eta autopistaz beste aldera, Goiko mendia, Miraballesmendi eta Azkarategain. Azken hori da Zumaiako udal--lurretako tontorrik altuena, 198 metrorekin.8. Gorostiaga. Gorostiagaundiren ateburuan, hareharrian, urtea ageri omen da grabatuta: “Año 16(9 edo 3)1”.9. Gorostiagabekoa. Eraikin gehienak oso hondatuta daude, eta inguruko baratzeetako erremintak eta gauzak jasotzeko baino ez dituzte erabiltzen.10. Garai oparoagoak. Ondo fijatuz gero, oso apaingarri politak ikus daitezke, eraikin hauek garai oparoagoak ezagutu zituzten seinale.

2

Galdera:Testuan bi kalatokiren izenak aipatzen dira. Horietako bat Alanbreak da. Nola izena du besteak?Txapartegik emandako tarta eder bat zozke-tatuko dugu.Erantzunak elkartea@baleike.com helbidera bidali. Erantzunekin batera, izen abizenak eta telefono zenbakia adierazi.

Aurreko zenbakiko erantzuna: Kanposantugain

Irabazlea: Lore ArrizabalagaZorionak!

3

5

6

8

4

10

7

9

B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A 11

TXo

KoRI

K TX

oKo

Errepidetik jarraituta, Gurutzealde izeneko bidegurutze batera iritsiko gara: ezkerraldeko bidea hartuz gero, Dornu-tegitorre (ahoz Torre) eta Dornutegi (ahoz Turruntei) base­rrietara jaitsiko gara. Dornutegi izena oso antzinatik ageri da dokumentuetan, eta bitxia da zenbat izen antzeko eta idazke­ra desberdinarekin ageri den: Dornutegui (1344), Dorantegui (1485), Dormintegui (1626), Dornuntegui (1661), Dornutegui (1775), Dormutegui (1775), Tornútegui (1864), Dornutegi (vulg. Turruntegi) (1923), Torrontegi (1985)… Bide horreta­tik aurrera jarraituta, Mantzisidorko zubira eta Oikiara iritsiko gara. Baina hain urrutira joan gabe, Gurutzealden geunden. Bi­degurutzearen ondoan, eskuinaldean, gaur egun ganadua egon ohi den hori, Kanpoko zelaia da; ezkerraldera, berriz, mendi malda Urola ibairaino jaisten da, eta hor daude izen bereziko beste paraje batzuk: Esparrukoa, Saizarra (sagastia, Konde­koa etxearen parean) Nagusisagasti (izenean ederki adieraz­ten da jatorrian zer zeuden landatuta eta norena zen lurra), Lanberri… Terreno batek, gainera, oso izen berezia dauka: Arlotesoroa. Ikusi ez arren, hor sumatzen da, ezkutuan, Jose Maria Korta industrialdea (lehen Gorostiaga izena zuena), eta horra iritsi aurretik dago Mantxotegierreka.

Bidegurutzetik aurrera, errepideak muino baten bizka­rra hartzen du, hasieran ordekan eta gero aldapan behe­ra: Munagaña da, eta gaindituta, Gorostiaga ingurura iritsiko gara. Izen hori hartzen du inguru oso honek, bai­ta hemengo baserri batzuek ere, eta bestelakoek ere ba­daukate izen hori agirietan: Gorostiagako ontziola (Urola ibaiaren ertzean, XVI. mendean), Gorostiagako teileria, Gorostiagako erriberak (gaur egun industrialdea dagoen horretan)… Munagaña ingurutik baserri batzuen teilatuak ikusten dira, baina etxeak osorik ikusi nahi izanez gero bertara joan beharko dugu. Hiru eraikin nagusi daude: Go-rostiagatxiki, Gorostiagaundi (edo Kotxeroenekoa) eta Andresenea. Inguruko lurretan mahastiak ere badaude, txakolina egiteko.

Berriz ere errepide nagusitik, laster bidea aldapan behera hasiko da nabarmen. Konturatzerako, Gorostiagabekora iritsiko gara, eta eraikin batzuk aurkituko ditugu, hiru nagu­siki: Txantonenea, Kaskante eta Juantonenea, guztiak ere hutsik; gainera, beste eraikin bitxi batzuk ere badaude.

Gorostiagabekotik, badaukagu Bedua aldera jaistea, edo at­zera egitea, etorritako bidetik.

1

32

4

5

9

7

8

10

12 B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A12 B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A12 B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A

PUBLIZITATEA

B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A 1�

ERRE

TRAT

UA

Etengabe ari du euria kafetegiko kanpo­aldean. “Ez dago honetara ohitzerik”, dio Esther Cruz eskalatzaileak, eskutan poleo kikara beroa duela. Hamar urte dira Murtzia jaioterria utzi eta Euskal Herrira etorri zela. Urte batzuk pasa ba­dira ere, ez da eguraldi honetara ohitu: “Han, Murtzian, ez dago uda jasaterik; hemen negua ere ez”.

Bizitza erdia darama Estherrek es­kaladaren munduan, 16 urte zituela ikastaro bat egin zuenetik: “Eskolako lagunak ikasketa bidaiara zihoazen eta nik ez nuen batere gogorik. Aitari esan nion nahiago nuela Murtzian egingo zen eskalada ikastaro batera joatea. Han ezagutu nuen jendearekin elkartu nin­tzen eta ondorioz ia astebururo eskala­

tzera joaten hasi nintzen”. Mundu hori ondo ezaguna zuen aurretik ere: “Aitak mendira joatea du maite; anaiek, berriz, eskalatu egiten zuten, eta entrenatzera joaten zirenean beraiekin joaten nin­tzen. Esan daiteke betitik izan dudala eskalada gogoko”.

Eskaladara heldu aurretik, beste ki­rol batzuk egindakoa da Cruz: judoa eta atletismoa, besteak beste. Kirol ho­riek guztiek badute puntu komun bat: bakarka egitea. “Ez zaizkit inoiz gustatu taldeka egiten diren kirolak. Egin ditu­dan kirolak bakarrik egiten dira, ahal du­zun arte heltzen zara eta zerbait gaizki ateratzen bada, zure errua da, ez beste inorena. Eta hori gustatzen zait”. Hori eta gehiago aurkitu du eskaladan. “Men­

HoRMA GAINEKo PASIoA

orain 32 urte Murtzian jaioa, hamar urte dira Euskal Herrira etorri zela, “senarra hemengoa da eta”. Donostian eta Lasarte-orian bizi ondoren, azken bost urte hauetan Zumaian bizi da Esther Cruz. Berarekin batera, txikitatik barrenean sumatu duen eskaladarako pasioa ekarri du.

TESTUA: JUAN LUIS RoMATETARGAZKIA: ARNAITZ RUBIo APREA

Esther Cruz Eskalatzailea

Jaio: Orain 32 urte Murtzian.Zumaiara etorri: Orain 5 urte.Txapelketak: Bi alditan Euskadiko txapeldun zailtasunean eta beste bitan bulderrean.

BI HITZETAN

1� B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A

dian egiten den kirola da, eta hori ere oso gustuko dut. Baita sokakidearekin sortzen den harremana ere. Oso harre­man estua sortzen da”.

Kirol hau maite du, baina onartzen du eskergabea dela batzuetan. “Oso sufritua eta pertsonala da. Benetako pa­sioa eduki behar da eskaladan aritzeko. Astebete entrenatu gabe egoten bazara, gorputza gogortu egiten da eta eskuak ‘izorratu’ egiten dira; berriro ere kailuak egin behar dira, minik ez izateko. Baina mendian zaudenean esker oneko kirola da: mendian zaude lagunekin… Esan daiteke oso kirol hippya dela”.

Parolbidean dagoen lokalean egiten ditu entrenamendu saioak. “Lehen nuen denbora libre guztia pasatzen nuen en­trenatzen, baina orain bi ume ditut eta ahal dudanean bakarrik joaten naiz en­trenatzera”. Mendian ibiltzeko, baina, Zumaiatik kanpo joaten da. “Bulderre­rako entrenatzeko Getarian oso leku polita dago, Kamineroen inguruan”. Bestela Oñatira, Zarautzera eta Jaiz­kibelera joan ohi da. Kirol eskaladan, edo zailtasunekoan, 40 edo 50 metro inguruko igoerak egin ohi ditu. Igoera hauek segurtasun handiarekin egiten direla dio. Zintak, paraboltak, moske­toiak, seguruak... eskaladan ohiko hi­tzak dira. “Dena behar bezala badago, segurtasun handia dago. Noski, badago arrisku handiagoa hartzen duen jendea, baina benetan zorte txarra eduki behar da min handia hartzeko”. Susto batzuk izan dituela onartzen du, “baina 16 urte­ko ibilbidean hori normala da”.

Mendiko kirol eskalada alde batera utzita, azken aldi honetan bulderrean edo blokean espezializatu da. “Bul­derrean, haitzean edo harrian ez dago ezer, segururik ere ez”. Arnesik eta sokarik gabe ibiltzen dira, baina az­pialdean koltxoneta lodi batzuk jartzen dituzte, eroriz gero minik ez hartzeko. “Eta horrek erakartzen nau, ezer gabe ibiltzeak; igoeran bakarrik kontzentratu behar duzu”.

Kirolariek diote gorputzeko muskulu garrantzitsuena burua dela. Esther iritzi berekoa da. “Eskaladako sekretu han­diena, bai mendian, bai lehian, burua da. Buruak eramaten zaitu gehiago ematera, baina baita %100ean ez egitera behar­tzen zaituena ere”.

Azkenaldi honetan lortu dituen garai­penengatik egin da ezagun Esther Cruz. Txapelketen munduan, ordea, aspalditik dabil. “17 urte nituela hasi nintzen Mur­tzia eta Valentzia inguruan egiten ziren txapelketatan parte hartzen. Espainiako Kopan, berriz, 1997. urtean hartu nuen parte lehen aldiz. Txapelketa ondo joan zen eta jarraitzera animatu ninduten”. Lortu dituen garaipenen artean zailta­suneko Euskadiko bi txapelketa eta bul­derreko beste bi aurkitzen dira, azkena aurten bertan Zarautzen irabazitakoa.

Estherrek bere senar David Carretero eskalatzailearen laguntza du. “Davidek bere babesa eman dit, bai entrenatze­rako orduan, baita txapelketatan ere. Lehiatzerako orduan duen lasaitasuna­rekin txundituta uzten nau. Gaur egun ez du entrenatzen, baina txapelketetara etorri ohi da nirekin, laguntzera… eta beti amaitzen du goian! Harrigarria da. Fisikoki agian besteak gehiago dira, bai­

na psikologikoki irabazi egiten die”.Iragan urrian Espainiako txapelke­

ta irabazi zuen Bartzelonan. Garaipen hark animatuta Parisera joan zen, Eu­ropako txapelketara. Ez zen Europako txapelketan parte hartzen zuen lehen

"Txapelketetara haurrekin batera joaten ikusten du neure burua. Agian 40 urterekin, semeak 15 dituela, lehian izango naiz oraindik"

ERRE

TRAT

UA

B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A 1�

BALE

IKE+

aldia, baina garbi du azkena izango dela. “Diferentziak handiak dira. Eskalada­rako bizi den jende gaztea aurkitu nuen han, beste ardurarik ez duena. Nire egoera desberdina da: 32 urte ditut eta bi ume. Pariseko txapelketaren ondo­

ren birrinduta amaitu nuen”. Euskadiko eta Espainiako txapelketetara joateko asmoa badu oraindik, “maila horietan jarraitzeko gaitasuna badut eta. Agian zailtasuneko zerbait ere egingo dut”.

Erretiroa hartzeko asmorik ez du, be­

hintzat. “Txapelketetara haurrekin bate­ra joaten ikusten dut neure burua. Zazpi urte ditu zaharrenak eta bi txikiak, eta gogoko dute mundu hau. Agian 40 urte­rekin, semeak 15 dituela, lehian izango naiz oraindik”.

1� B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A1� B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A

PUBLIZITATEA

Urte askoan doan banatu eta gero, urtarrileko zenbakitik aurrera euro batean jarriko dugu salgai Baleike aldizkaria. Diru iturri propioak lantzea ezinbestekoa zaigu proiektua sendotu eta hobetzeko: 40 orrialdeko aldizkaria egin nahi dugu 2009an, atal berriekin; www.baleike.com web gunearekin ahalegin handia egin dugu eguneroko informazioa zabaltzeko.

1994an Baleike aldizkaria sortu genuenean, beste herri aldizkariak doan ziren arren, ez genuen zalantzarik izan: aldizkaria kobratu egin behar zen, horrek duintasuna eta nortasuna emango ziolako produktuari. 100 pezetan jarri genuen salgai. Gerora urte askoan doan banatu dugun arren, beti pentsatu izan dugu hasierako filosofia dela egokiena. Orain, 15 urteurrenaren atarian, urratsa egin eta euro baten truke salgai jartzea erabaki dugu.

4 Aldizkariak merezi duelako Azken urteotako bilakaera ikusita, iruditzen zaigu aldizkariak euro bat gutxienez balio duela. Ahalegina egiten dugu produktu duina eskaintzeko, eta, datuek diotenez, harrera ona du kioskoan, banatu orduko agortzen baita.

4 Proiektuak behar duelakoBaleike Kultur Elkartearen komunikazio proiektuak jauzi handia egin du azken urteotan,

aldizkariaz gain www.baleike.com web gunea jarri baitu martxan. Aldizkaria hobetu nahi dugu, orrialde gehiagorekin eta atal berriekin; web gunea berritzeko ahalegin handia egin dugu 2008an, eta etengabeko berrikuntza eskatzen mundua da internet. Hori guztia aurrera eramateko diru iturri propioak landu behar ditugu, ezinbestean. Erakunde publikoen laguntzari muzin egin gabe, diru iturri propioek sendotasun, nortasuna, eta askatasun maila handiagoa emango diote proiektuari. Bide horretan lagundu nahi izanez gero, bazkide egitea da biderik eraginkorrena.

4 Egin zaitez bazkideGaur egun 300dik gora bazkide ditu Baleike Kultur Elkarteak. Urtean 40 euroko kuota ordainduta, aldizkaria etxean jasotzen dute hilero. Horrez gain, Baleikek sortutako produktuak doan jasotzen dituzte –Karidadeko Bentaren DVDa eta 2009ko mahairako egutegia aurten–, hainbat zozketatan parte hartzeko aukera dute –liburuak, diskoak...–, deskontuak dituzte –talasoterapia–, eta Baleikek antolatzen dituen kultur emanaldietan sarrera doan edo merkeago izaten dute. Baina horren gainetik, Zumaiak komunikazio proiektu sendo baten parte dira. Bazkiderik gabe, ez leudeke ez aldizkaririk, ez web gunerik. Egin zaitez bazkide!

BALEIKE173. ZENBAKIA. EURO BAT2009ko URTARRILA

www.baleike.com

ZU

MA

IAK

O H

ILA

BE

TEK

AR

IA

EURo BATEN TRUKE

B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A 1�

1� B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A

B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A 1�

Pagadi elurtuaPeio Romatet“San Eloi egunez –abenduaren 1a– jai izaten dugu lantokian. Aurten astelehena egokitu da eta Aralarrera joateko aprobetxatu nuen. Argazkia hango pagadietan dago aterata”.

Ez da paisaia elurtu baten ohiko argazkia. Zerbait ezberdina egiten ahalegindu zen egilea. Argazki honen kasuan, ohi baino esposizio denbora luzeagoa eta tripodea erabili zituen argazki kamerarekin mugimendu bertikala egiteko, goitik behera. Lortutako giroa nahikoa irreala dela esan genezake. Konposizioari dagokionez ere, mugimendu horri esker, pago tenteen bertikaltasuna indar handiagoz marraztuta ageri da, eta osatzen duten lerro sekuentzia apurtuko luketen adarrak nolabait difuminatuta ageri dira. Photoshoparen garaiotan, kamerarekin pixka bat jolastea nahikoa da errealitatetik harago doazen argazkiak lortzeko.

HIZ

PIA

K ET

A H

IZKI

AK

20 B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A

Merkataritzak bizia ematen dio herriari eta horregatik zaindu behar da. Horretaz konturatu da Udala, baita azkenaldian indarra hartu duen dendari elkartea ere. Hori dela eta, merkataritza sendotzeko ekintza plana sortu berri dute Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) bi ikerlariren laguntzarekin. Beraiekin izan gara Gabonetan hasiko diren ekimenen berri izateko eta aurrera begira dituzten helburuak ezagutzeko.

MERKATARITZA BIZI-BIZIA

TESTUA: AINARA LoZANo LASAARGAZKIAK: ARNAITZ RUBIo APREA

Zumaiak 145 saltoki ditu eta EHUko irakaslea den Victoria de Elizagaratek azaldu digunez, herritar kopurua kontuan izanda, “kopuru ona” da. Herriko merkataritzaren inguruko ikerketa egiten aritu da Pilar Zorrillarekin batera uztailetik, merkataritza sustatzeko asmoz. Hala ere, ez dute aztertu soilik merkataritza arloa; izan ere, ostalaritza eta aisialdi eta turismo arloak ere aztertu dituzte. “Zumaia produktu bakar bezala erakutsi nahi dugu, merkataritza eta bestelako aberas­tasuna azalduz. Bizilagunek herrian gasta dezaten eta gaur egungo gastuak mantentzeko”, adierazi du Victoriak. Horre­tarako ekintza nagusia Merkagune plataforma sortzea izango da. Eusko Jaurlaritzak sortutako markoa da eta bertan udalek eta dendari elkarteek finantzazio egonkorra izateko estrate­giak lantzen dira, herrietako merkataritzak merkataritza­gune handiekin lehiatzeko aukera izan dezan. “Herriko merkatari­tza aberatsagoa da merkataritza­gune itxi bat baino”, nabar­mendu du ikertzaileak. Helburu horiek guztiak bultzatzeko ekintza plana sortu dute, eta Gabonetan jarriko dute martxan. Besteak beste, aurrerantzean izango diren egitasmoen berri emateko web gune bat sortuko dute, eta baliabide hori bes­te eginkizun batzuetarako ere erabiliko dute, besteak beste, dendari elkartearen informazioa jasotzeko (dendarien txarte­la, zozketak eta sariak, kultur arloko jaien edo bestelako ospa­kizunak…): “Bizilagunek hori guztia web orri batean sartuta ikusten dutenean konturatuko dira ez dutela zertan herritik irten behar aisialdiaz gozatzeko, Zumaian bertan ekintza uga­ri daudelako”. Victoriak azaldu digunez, Zumaia lehenengo­

tarikoa izango da Gipuzkoan Merkagune plataforma sortzen eta herrian egiten diren ekintzak adosteko balioko du.

Euskal Herriko datuen gainetikVictoriaren esanetan, herriko merkataritza eskaintza “ez da txikia”. 2007ko dentsitate datuen arabera, 1.000 biztanleko 16 establezimendu daude eta Euskal Herriko batez bestekoa 14 saltokikoa da. Beraz, Zumaia batez bestekoaren gainetik dago. Halaber, besteak beste, eskaintza Hondarribikoa, Oriokoa eta Ondarroakoa baino handiagoa da. “Duen biztanle kopurua ikusita, uste nuen merkataritza eskaintza txikiagoa izango zue­la. Harritu egin nau, egia esan. Merkataritza txikiaren eskaintza oso egokituta dago biztanle kopurura. Janari dendei dagokie­nez, bost urtean berreskuratu egin du lehen zegoen fuga guztia eta gaur egun bizilagunek herrian erosten dituzte elikagaiak”. Noizbehinkako erosketekin (arropa­dendak eta bestelakoak) ez da gauza bera gertatzen, baina “logikoa da”, ondoko herriek merkataritza eskaintza handia dutelako. Herri guztietan erre­

ERRE

PoRT

AJE

A

2007ko datuen arabera, 1.000 biztanleko 16 establezimendu daude eta Euskal Herriako batez bestekoa 14 saltokikoa da.

B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A 21

ERRE

PoRT

AJE

A

22 B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A

pikatzen da egoera hori. “Fuga hori plan baten bitartez moztu behar da”, nabarmendu du ikertzaileak.

Merkatari eta ostalariek “erantzun bikaina” eman diote Mer­kagune plataformaren proiektuari: “Elkarteko bazkideetatik, % 85ek baiezkoa eman zuen; elkartean ez daudenenetatik, berriz, % 51k. Erantzuna oso ona izan da eta gogoa dute Udalarekin elkarlanean aritzeko”. Horrela, urtero elkartu eta proposatzen diren ekintzen berri izango dute Merkaguneko kideek.

2000. urtean salmenta datuak txarrak ziren Zumaian, eta bost urte geroago, janari denden kasuan, defizit guztia errekupera­tzea lortu da. Gainera, gaur egun janari denda gehiago daude eta bizilagunak erakarri ditu: “Hori gertatzea zaila da. Horrek esan nahi du dinamizazio ekintzak egitean, janari dendak ez diren establezimenduek ere denbora gutxian errekuperatzeko aukera dutela. Gainera, Zumaian hazteko aukera ere badago”.

Eskaintza ezberdin baten bilaBi urterako plana landu dute. Lehenengo Merkagunea sortuko dute eta irabazi asmorik gabeko elkartea izango da. Bertan, Zu­maiako Udalaz eta Dendari Elkarteaz gain, kultur, kirol eta bes­telako elkarteek ere izango dute aukera parte hartzeko. “Zerbi­tzu sektorearen balioa handitu behar da eta Planak lagunduko digu helburu hori lortzen”. Dinamizazio eta aisialdirako taula sortu dute. Esate baterako, karruselen edo puzgarrien alokai­

ruak zein kostu duen begiratzen aritu dira. Horrela, ekintza ezberdinak sortzea dute helburu, eskaintza ere beste herrie­takoekin ezberdintzeko: “Bisitariak beste herrietan ez daukana aurkitu behar du Zumaian. Horrela, Outlet egunetan, edo Ola­rro Egunean aisialdirako bestelako ekintzak egingo dira, baita kirol proben egunetan ere”. Halaber, merkatari eta ostalariek promozioak egiteko erabil ditzakete egun horiek.

ERRE

PoRT

AJE

A

Zumaia Elkartea osatzen duten merkatarie-

kin ere hainbat ekimen antolatu dira Zumaiako

merkataritza sustatzeko asmoz. Horien artean

merkatariek 1.000 euroko balioa izango duten 6

erosketa baleren zozketa antolatu dute. Aben-

duaren 27ra bitartean erosketak egiten dituzten

bezeroek zozketa horretan sartzeko aukera

izango dute. Zozketa abenduaren 29an egingo

da eta irabazleek abenduaren 30a eta urtarrilaren

5a bitartean gastatu ahal izango dute saria.

Horren inguruan udalak hainbat ekimen gehitu

ditu gabon giroari bere ukitua emateko eta

herritarrak erosketak egiten herrian gustura gera

daitezen. Ekimen horien artean tabernariek ere

egin nahi izan dute beren ekarpena eta txikiteo

bereziak antolatu dituzte abenduaren 23, 26,

30 eta urtarrilaren 2an. Egun horietan Kridantza

ardoa eta pintxoa euro bana kostako dira eta

biak batera erosiz gero 1,80 euroko prezioa

izango dute.

Gabonen aitzakian

“Bisitariak bes-te herrietan ez daukana aurkitu behar du Zumaian”

ERRE

PoRT

AJE

A

Zumaiako Dendari Elkarteak hamar urte

ditu eta Udalarekin elkarlanean dihardu

herriari “bizia ematen jarraitzeko”. Ana

Pinillos eta Aitziber Odriozolak bada-

kite ongi lan handia dela merkataritza

sustatzea, batez ere garai latz hauetan,

eta astean hamar ordu baino gehia-

go ematen dituzte Elkarteko ekintzak

antolatzen. Aitziber duela gutxi hasi da

lehendakari lanetan: “Urtarrilean 45 bat

ziren Elkarteko kideak, eta gaur egun

100 gara, mota ezberdinetakoak gainera:

arropa dendak, ile apaindegiak, gasolin-

degia, arrandegiak…”. Gaur egun krisia

dela eta merkataritzaren egoera “txarra”

bada ere, beraiek indarrak batu dituzte.

“Nik aste batetik bestera nabaritu izan dut

inor ez dela dendara sartzen eta denak

gabiltza berdin. Larunbat arratsaldeetan

izaten da jende gehien dendan”, adie-

razi du Aitziberrek. Hala ere, ez diote

beldurrik egoerari eta ausartak izan dira

kanpaina berri bati ekiteko eta bezeroek

opariak jaso eta hainbat zozketatan parte

hartzeko txartela martxan jartzeko. Erantzuna ezin hobea izan

dute gainera: 1.400 txartel egin zituzten lehen bi hilabeteetan

eta egun 1.600 bizilagun inguruk dute.

Lehenengo aldia da horrelako kanpaina

egin dutela eta azaroan %5eko behe-

rapena eskaini dute eta bi afari zozkatu

dituzte. Abenduaren bukaeran, berriz,

1.000 euroko sei txartel zozkatuko dituzte

herrian gastatzeko. “Herritarrek ahoz aho

jakin dute txartelaren berri eta jendeak

asko erabiltzen du, gainera. Ez dugu

dirurik ikusi aspaldian eta diru-xeherik

gabe gabiltza!”, azaldu dute pozik eta

barrezka Anak eta Aitziberrek. Lehen-

dakariak adierazi duenez, ez zaie zaila

izan jendea konbentzitzea: “Oraingoz,

95 txartel egin ditut eta batek bakarrik

eman dit ezezkoa”. Herritar askok esan

diete “bazela garaia txartela sortzeko,

erosoagoa delako”. Orain Gabonetako

kanpainarekin murgilduta dabiltza eta

aurrerantzean Elkartean jende gehiago

sartzea dute helburu. Nahiz eta krisian

egon, ilusioz beterik daude eta astear-

tero elkartzen dira gauzak antolatzeko.

Udalarekin duten harremana ere egun

sendoagoa da eta “oso babestuta” sentitzen dira: “Lehen ez

genuen horren harreman estua. Indarra duzunean gehiago

1.600 txartel dagoenekoZumaiako Dendari Elkarteko kideak oso pozik daude txartelak izan duen harrerarekin

“Lehen ez ge-nuen horren harreman estua Udalarekin. In-darra duzunean gehiago eska dezakezu”

2� B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A

PUBLIZITATEA

B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A 2�

ERRE

PoRT

AJE

A

Begoña Agirrezabalagak 45 urte daramatza bere dendan lanean eta elkarteko lehendakaria ere izan zen garai batean. “Harro” dago egun elkartean daudenek egiten duten lanarekin: “Gazteek lana egiteko ilusioa dute eta asko estimatzen ditut nik elkarte honen balioak. Duela hamabi bat urte elkartu ginen Gabonetan herriko sei bat dendari, paketeria eta erakusleihoak antolatzeko ikastaroa egiteko. Garai hartan Eusebio Larraña-garen Horbela fotokopi denda zegoen Goiko kalean, Karli, Txalaparta, Begoña Antiaren kirol denda Amaia plazan, Disdi-ra argi denda... Eskola horietan Gabonetan elkarrekin zerbait antolatzea bururatu zitzaigun. Gero gazte jendea elkartu zen eta lanean hasi ginen. Baina jendeak mesfidantza zuen, gaiz-ki aterako zen beldur zen, kezka zegoen, zaila ikusten zuten”. Hala ere, inguruko herriek elkarte moduan lan egiten zutela ikusi zuten eta horrek animuak eman zizkien: “Urtero elkartzen hasi ginen, baina aurtengoa ikaragarria izan da. Lan asko egi-ten ari dira. Zoriondu ditut horregatik. Aurrekoak ere pertsona oso langileak izan dira”. Krisiari dagokionez, beraiek garai ba-tean “momentu oso txarrak” ere igaro zituztela gogoratu du eta hala ere aurrera egin zutela. “Laguntza handia da elkartzea, familia bat da, trabarik jarri gabe hau edo bestea egingo due-la adosten duena. Baina nik orain lortu duen indarra ez nuen imajinatzen, lan asko egin dute. Sendotu egin da eta mantendu egin behar da. Bizilagunek ikusi behar dute ez garela saltzaile soilak, ate asko irekitzen dizkiogu eta herriari”.

Herriari ateak zabaltzenDendari Elkartearen lehen bultzatzaileetakoa izan zen Begoña Agirrezabalaga

2� B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A2� B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A

ERRE

PoRT

AJE

A

Zumaiako Merkataritza zinegotzi Pilar Etxabe eta Esti Irureta

teknikariarekin ere izan gara, eta azaldu digute Udalak denda-

rien aldeko “apustua egingo duela”, merkataritza indartzeko

asmoz. “Merkataritzak bizitza ematen dio herriari, hori gabe

herria hilda dago. Alegia, ez da herri bat. Hortik hasita, pentsa

ze garrantzia duen”, nabarmendu du Estik. “Ez da bakarrik

hainbat jende hortik bizi dela, herri bizi batean denok bizi gara

eta non kontsumitu baldin badugu, denok irabazten dugu”, gai-

neratu du Pilik. “Herriko merkataritzak kalitatea, tratu hurbila eta

konfiantza eskaintzen dizkizu. Askotan etxera eraman ditzakezu

produktuak inolako problemarik gabe, probatzeko edo”, adie-

razi dute. “Herria sustatu nahi dugu eta dendak ez ixten joatea.

Horregatik, apustua egingo dugu. Beraiek ilusioa dute eta

sinisten dugu beraiengan”. Hori dela eta, aurten 25.000 euro

bideratu dira merkataritzara. Urteroko 6.000 euroak mantendu

egin dira, eta beste 19.000 EHUko ikerketa ordaintzeko izan

dira. Gainera, dendari elkarteari 3.700 euroko dirulaguntza ere

eman zaio.

“Merkataritza-guneetan erosteko ohitura gutxitzen ari da eta

jendea ari da konturatzen

garrantzitsua dela herrian

kontsumitzea”, iritzi dio

Estik. Gainera, egungo

eskaintza zabala da eta

gune komertzial ugari

daude Zumaian: Amaia

plaza, Alde Zaharra-

Erribera eta Poligonoko

etxebizitza berri guztien

etxabeak. Datorren urtean

gune komertzial horien

ingurua hobetzeko eta

web orria sortzeko 50.000

euroko partida aurreiku-

si du Udalak: “Apustu

garrantzitsua egin nahi da”.

Gabonetarako, gainera, argien kontsumoa gutxitzeko, Donos-

tian egin duten bezala, dendariei establezimenduak dekoratze-

ko eskaera egin diete eta horiekin nahikoa izango dela iritzita,

kaleetan ez dira horrenbeste jarriko.

Alde Zaharra sustatu nahian

Udalaren beste helburuetako bat Alde Zaharra sustatzea da.

Horregatik, argazki zaharrekin dekoratuko dituzte hutsik dauden

dendak, “txukun” mantentzeko. “Alde Zaharrean inbertitzeko

asmoa duten dendariak behar ditugu. Nahikoa da funtziona-

tzen duen bat jartzea jarraian besteak etortzeko. Baina lehena

falta zaigu. Merkagune plataformarekin errazagoa izango da

inbertitzaileak erakartzea. Urteko plangintza izango baitu esku

artean”, azaldu du Pilik. Ekintza planaren baitan dendarien

ordutegia bateratzea ere aurreikusten da, batzuek larunbat

arratsaldeetan ez baitute irekitzen, esaterako. “Herritar askok

erosketak larunbat arratsaldeetan egiteko ohitura dugu eta he-

rriko establezimenduak itxita baldin badaude, kanpora joateko

ohitura hartzen dugu. Hori ekidin egin behar da”, nabarmendu

du zinegotziak.

Kalitatea eta konfiantza etxeanHerriko merkataritza bultzatzearen aldeko apustua egin du Zumaiako Udalak

“Jendea kon-turatzen ari da garrantzi-tsua dela he-rrian kontsu-mitzea”

B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A 2�

BALE

IKE+

B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A 2�

ERRE

PoRT

AJE

ALehen-lehenik, merkatari eta ostalariekin lantalde bana sortu

zuten, Zumaiako merkataritzan eta ostalaritzan hizkuntzaren

egoera aztertu eta plangintza diseinatzeko. Lantalde horiek

egoeraren diagnostikoa egin zuten eta, horren ondoren, hizkun-

tzaren egoera zein zen kontuan hartuta, Zumaiako merkataritzan

euskararen erabilera areagotzeko plana diseinatu zuten. Merka-

tarien lantaldeak lanean jardun du ordudanik eta bertan adostu

dira plangintzak, urtez urte, zer landu eta nola; eta lantalde hau

arduratu da, halaber, merkataritza euskalduntzeko lanaren segi-

mendua eta balantzea egiteaz. 2005etik gaur arte ekimen ugari

egin dira herrian; besteak beste, merkatariei plana aurkezteko eki-

taldia, Udaleko Euskara sailak merkatariei

eskaintzen dizkien zerbitzuak ezagutarazte-

ko eta gerturatzeko materiala sortu eta ba-

natu (euskarri erakargarriak eta zerbitzuen

katalogoa barne); euskararen presentzia eta

erabilera areagotzeko arloz arloko kanpai-

nak (aseguru etxeak, edergintza, tabernak,

higiezinak, janari-dendak, etab.); euskaraz

lan egin ahal izateko ikastaroak; kartelak

(tabakoaren legea zela eta, merkealdiak...)

eta Gabonetan kanpaina bereziak. 2008an

zehar martxan jarritako ekintzekin jarraitu

dute. Dena dela, Elhuyar Aholkularitzako

Lur Etxeberriak azaldu digunez azaldu

digunez, “erritmoa jaitsi egin da” eta 2009ra begira estrategian

aldaketa batzuk egiteko asmoa dute.

Merkatarien taldeak nahiko erantzun ona izan du prozesu

osoan zehar. Tabernarien aldetik arazo gehiago izan omen dira

elkartzeko eta lehen saioetan izan ezik, ezin izan dituzte bildu.

Hala ere, establezimenduetara joan izan direnean, “harrera

ona” egin diete eta proposatu zaien ekintzetan parte hartzeko

prest agertu dira. Janari dendatakoekin ere arazoak izan dituzte

elkartzeko. “Prozesu honetan berebiziko garrantzia du herrita-

rrak. Behin eta berriz aipatu dute merkatariek harremanetarako

hizkuntzaren hautaketa bezeroaren esku dagoela. Beraz, herri-

tarra da gehien eragin dezakeena”, nabarmendu du teknikariak.

Zailtasunak

Arazorik larrienak merkatariek duten disponibilitateak

eragiten ditu. “Kontuan izan behar dugu dendariak libre duen

denbora eguerdi ingurukoa dela eta denbora tarte horretan

hainbat lani aurre egin behar izaten dietela. Beraz, euskaraz ez

dakien dendariak zaila du berari egokituko zaion euskalduntze-

zerbitzua aurkitzen; eta euskalduntze-prozesuak eskatzen duen

dedikazioari ere aurre egiteko zailtasunak ditu”, azpimarratu

du. Beste arazo batzuk ere aipa daitezke: hizkuntza-ohiturak

aldatzeko zailtasunak, zenbait kasutan hiztegi teknikoak sortzen

dituzten zailtasunak (higiezinak edo

beste zenbait zerbitzutan), bezeroak

gaztelaniaz eskatzea edo zenbait doku-

mentu gaztelaniaz erabili behar izatea

(higiezinetan, esaterako, kontratuak edo

dokumentu notarialak).

Bestalde, urte hauetan zehar birritan

eskaini dituzte ikastaroak. Euskaldu-

nei zuzendutako ikastaroak izan dira,

egunerokotasunean laneko beharrei

erantzun ahal izateko (ordutegiak nola

idatzi, fakturak euskaraz nola egin...).

2006 urtean 20 ordu inguruko modulua

eskaini zuten. Bertaratu zirenak oso balantze ona egin zuten,

baina lagun gutxi elkartu ziren. 2008an ere ordu pare bateko

saio trinko bakarra eskaini dute eta erantzuna ez da oso ona

izan. “Hasieran saiatu ginen dendarientzat egokia izan zitekeen

ordutegian euskalduntzeko talderen bat sortzen, baina lehen

aipatu ditugun zailtasunak kontuan izanda, eskaera ez zen

nahikoa izan taldea osatzeko”, adierazi du Lurrek.

Orain, merkataritzan euskara bultzatzeko planak “astindu

bat” behar du: “Uste dugu orain arte egindako lanak eman due-

la zeukan onena eta, orain, bide berriak jorratu behar ditugula”.

Hori dela eta, planteamendu berri bat osatu dute, hiru ardatze-

tan oinarritua. Lehenengoa, merkatariek edo ostalariek parte

hartu ohi duten ekimenetan euskararen ikuspegia txertatuz (es-

aterako, merkealdietan, Outlet azokan, Olagarro Egunean edota

herriko jaietan); “Ekimen horietan guztietan euskarari lekua egin

behar zaio eta, horretarako, merkatariekin batera arituko gara

elkarlanean”, azaldu du Elhuyarko teknikariak. Bigarren ardatza

izango da merkatariekin eta ostalariekin etengabeko harremana

lantzea, beraien beharrak zuzenean ezagutu ahal izateko, eta

eskaintza behar horietara egokitzeko; era berean, sentsibiliza-

zio lana egingo dute esparru honetan. Azkenik, komunikazioa

izango da hirugarren ardatza, “egiten duten lana bezain garran-

tzitsua baita lan hori herrian ezagutaraztea”.

Euskara bultzatzen2005etik merkataritza euskalduntzeko lanean ari da Elhuyar Aholkularitza

“Harremaneta-rako hizkuntza-ren hautaketa bezeroaren esku dagoela diote merkatariek”

2� B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A

Osasun zentro berria

Irisgarrita-sun arazoak konponduta Igogailu falta izan da anbulatorio zaharraren arazorik nagusiena. Eraikin berriarekin irisgarritasun arazoak konpondu dira.

Abenduaren 10ean inauguratu eta 15etik aurrera osasun zentro berria izango du Zumaiak. Anbulatorio zaharrak zituen irisgarritasun arazoak erabat konpon-duko dira eraikin berriarekin. 1.400 metro koadroko eraikina da, ez da eskailerarik igo behar sartzeko, automatikoki zabal-tzen diren ateak ditu harreran, igogailua

eta zaharrak baino kontsulta gela gehia-go. Azpiegitura berriari esker, zerbitzua hobetzeko modua izango dela aurreratu zuen inaugurazio egunean Osakidetzako ordezkari Eduardo Gonzalezek. Baleike.com-en ikus ditzakezue osasun zentro berriaren argazkiak, eta inaugurazio eki-taldiko bideoa.

B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A 2�

GU

RE Z

UM

AI Z

ARR

A

Zuek, mutil koxkorrak, Zumaian bi-zitza normala egiten hasi al zineten? Eskolara joan eta hori guztia.Ez. Gu nekez jun giñun eskola. Ordun Zumaian ba al dakik zer jende gaizto zeon!?

Ez al zineten berriro eskolara buel-tatu?Maristeta ez. Haiek alkatiak bialdu ein zitian eta merzedaiuak etorri aurretik paisanoak, korbatadun batzuk egon hi­ttuan. Maisuak. Haiekin ere ibili nittuan, Gauza haundirik ez.

Zer moduzkoak ziren?Kabroiak galantak. “Viva España” eta horrelakuak eskola sartzeako kantau beharra zeon. Aitta gurea baino seguruago. Bildu­rrak aidian juten giñun gu eskola. Jo eiten zien­da. Reglakin bihatz muturre­tan­eta. Saltsa haundia ibili giñun guk eskolan. Paetai begira eoten giñun beaiek nahi zuten arte.

Merzedarioak etorri au-rretik laga huan eskola, ezta?Bai. Hamahiru urtekin­edo. Aittai lagun­tzen. Itsulan­eta ibiltzen niñun.

Zer da itsulan?Ganauen aurrian souan ibili behar. Arrastuan. Itsulako beti ni niñun. Base­rrian lan asko eindakoak gaittuk gu.

Baserrian zer egiten zenuten?Danetik. Garia, artua, babaa, ganauen­tzako negurako arbia… Emakumiak baatzan porrua, baina, azenaiua… da­netik. Oiloen txabola ere bagiñun, arrau­tzak…

Baserriko lanez gain hi heu tailerren batean hasi al hintzen lanean?Tailerrean geo hasi niñun, baina base­rrian lana einez. Baserriai lagunduaz. Ni kalea lanea jun nitxanian zenbat urte

izango niñun, ba? Gure Zes­tuako anaia bakarrik zebilean lanian… Hamazazpi­bat urte­edo.

Non hasi hintzen?Periko Ostolazanian. Arotz ikasten. Txonpe zaharra eta biak hittuan sozio. Haiek alkarrekin aspertu­edo eta bakoitza bere aldetik jarri zianian, ni ordun Eula­liokin hasi niñun. Eulalio Antonio Izkiñaren sozioa huan. Geo Joxemai anaia Eulaliokin hasi huan so­zio. Ni Karmelonian hasi

niñun ordun. Beti arotzeian. Geo soldautza jun niñun…

Egun osoa, orduan, lanean pasatzen huan, tailerrean bukatu eta baserri-ra. Neskatan ibiltzeko astia hartzen al huan?emaztea: Neskatan? Hamazazpi urte­kin ni honekin hasi nitxan. Nik hama­zazpi eta honek hemeatzi. Aspaldiko

JoxE ETxABE UDABE‘JoxE BITTARTE’

( e ta 2)

ABELIN LINAZISoRo

“Gu nekez jun giñun eskola. Orduan zumaian

ba al dakik zer jende gaizto zeon!?”

�0 B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A

GU

RE Z

UM

AI Z

ARR

A

kontua da hori. Oso dantzaia zan gai­nea. Bittartetar hauek danak odo dan­tzaiak izan dia.

Dantzan egiten nola ikasi zenuten?Nola? Jardunez.

orduan, erromeriatik erromeriara ibiliko zineten, ezta?Erromeitik erromerira? Bai, eta asko­tan etxean paliza galanta. Baina ez huan hainbesteañokua izaten.emaztea: Arruako kantinan ibiltzen zian hauek. Eta hau zan! Bueno, ez zan geatu ere eiten. Han kantinan, eta geo… erro­meitik erromeira! Mil rayas­ko galtzak jantzita… Hau izan da…!Gaztiak giñun­da…emaztea: Patxi bere anaia bizkia ere mil rayas­ko galtzakin ibiltzen zan. Hark premiuak eta danak irabazi zittun.Patxi oso dantzaria huan. Hura Zumaian dantzan ikasten ibili huan.

Erromeriatan non ibiltzen zineten?Arruan, Arrua Goian, Oikian, Ibaiarrie­tan, Elorrian, Itziarren… Beti alde harta, Mia ez niñun sekula jun. Ibili ein behar zala eta ibili.

Neska laguntzak eta?Neska laguntza? Ahal zan guztia.

Eta andregaia egin ondoren, zer?Basa, lokatza galanki ekartzen nian nik bidian jasotakua. Ez niñun bela etxea aileatzen!

Urruti al zegon, ba, neskaren base-rria?emaztea: Gure baserria, Itziarra goazela eskubira nola dao Sagar­Bideko auto­mil zaharren kanposantua? Ba, hortikan exkerreta goraka.

Erromeriaren baten egingo huan an-dregaia, ezta?Erromeian­edo, ein nian behintzat nola hala.

emaztea: Gure gurasoak zahartu ein zian, anaia ezkondu zan, ahizpak ere ezkondu zian eta… badakik zer izaten dan…baten batek lagundu ein behar eta hau askotan juten huan baserrira lagun­tzea. Asko lagundu ziun guri. Gure aitta ere honen besuetan hil huan. Oso lagun­tzailea izan dek.

Erromeriaz gain santaeskean ere ibi-liko zineten, ezta?Bai, Baina bi urtian bakarrik ibili ni­ñun. Soldautza aurretik eta soldautza ondoren. Azkueneko tabernan junta­tu eta baserriz baserri ibiltzen giñun. Bazkaldu, baserri batian eiten giñun, aurretik abixatu hara jungo ginala, aile­gatu, tripa ondo bete eta aurrea. Gabez ere ibiltzen giñun. Egun osoa eta gaua hurrengo goiza arte. Ba al dakik zenbat baserri daben hamen? Elorriya ere ju­ten giñun eta afaldu beti Amesmendin. Amesmendiko Xipriano gurekin ibil­tzen huan, ba, eta han afaldu eta segi kantari gauez.

Soldadutza non egin huan?Irunen. Bi urteko soldautza izan huan. Zapatuan etxea etorri eta astelehenean

“Viva España eta horrelakuak eskola

sartzeako kantau beharra zeon. Jo eiten zien­da.”

B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A �1

buelta. Ondo. Eskiatzen eta eskalatzen ibiltzen giñun.

Non ibiltzen zineten?Eskiatzen Sierra Cameros­en Logroño­tik kilometro batzueta. Automobilan jun eta han pasatu giñun guk hilabetiak. Handikan kanpeonatua jokatzera Can­dantxura jun giñun. Kuartelak kuartelen kontrako kanpeonatua. Kanpeonato hartan ni erori ein niñun, kapitana ere bi aldiz erori zitzakun, hanka hautsi zin eta danok erretiratzeko esan ziun. Eta erre­tirau ein giñun, Bai gustoa! Eskaladan, berriz, ibili giñun eta aurrenekoa atea gi­ñun. Hemen “Peñas de Aya”n. Eta han eon giñun juergan kuartelian hurrengo goiza arte.

Eskalatzaileak zenbat zineten.Danok. Konpañia osoa. Eta agintzen ziunian mendira juteko, mendira. Sol­dautzan bertan ikasi giñun eta gu zazpi­zortzi lagun ibiltzen giñun entrenatzen. “Peñas de Hayan bertan.

Eskalatzaile maisua izango zenu-ten, ba?Maisuak? Bai. Gu baino tontuagok!

Konpainia denak ikasi, baina le-hiaketara zazpi-zortzi soilik, ezta?

Bai. Han izendau eite ixkien. Hau bai, hau ez , horrela. Ni oso gustoa ibiltzen niñun eskaladan.

Txapelketako talde horretan zenbat zineten euskaldunak?Danok euskaldunak. Danok. Etxabe

remontista­eta. Tenientia eta sargentua hittuan erdaldunak, soldauak danok eus­kaldunak.

Soldadutzatik bueltan andregaiarena berriro.Bai. Hau hemen zeon. Oaindikan ere hemen zeok.

Hi Zumaiako trinauko arraunlaria ere izan hintzen, heure kasa erabakia al huen arraunlari izatea?Ez. Hemen koadrilan, Argoin eta hauek jun ein behar zala eta ni jun. Proez huan patroia.

Zenbat denboran izan hintzen arraunlaria?Bi urte ein nitian. Kontxa lau bider jun niñun.

Entrenamendua hila bete-edo egin-go zenuten, ezta?Hila bete? Bai ugariyo ere! Febreruan hasten giñun entrenatzen. Beduan. Tri­nau zaharrakin. Entrenamentua jaietan bakarrik eiten giñun. Geo, Kontxako es­tropa baino hilabete leheno itsasoan ibil­tzen giñun. Egunero. Eta gimnasia ko­

GU

RE Z

UM

AI Z

ARR

A

“Arruako kantinan ibiltzen zian hauek. Eta hau za! Bueno, ez zan geatu ere eiten. Han kantinan eta geo…

erromeitik erromeira! Mil rayasko galtzak jantzita… hau izan

da…!”

�2 B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A�2 B A L E I K E 2 0 0 7 U Z TA I L A

PUBLIZITATEA

B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A ��

fraiko terrazan eiten giñun. Arraunlariak ginala­eta San Telmoko prozesiuan han juten giñun arrauna bizkarrian hartuta.

San Pedrotan-eta Zumaian ibiltzen al zineten?Bai, San Pedruetan beti Zumaian. Hiru egun jai. Karmelonian arraia ematen zien etxerako. Hoixe juten giñala Zu­maira! Noa jungo giñun, ba! Bueltaka ibili, festa ikusi, txikiteoan ibiltzeko ez giñun diruik, baina dantzan pixkat ei­ten giñun. San Telmo egunian lanea. Ni ikusita natxiok tailerretikan prozesixua bajatzen.

Arin-arina eta fandangoez gain, dan-tzan “agarrauan” ere ibiliko zineten, ezta?Bai. Baina nik Zumaiako hiru egun baino nahio izaten nian Arruan kar­menetan arratsalde bat pasau. Norbea hobeto, libreo ibiltzen niñun.

Arruan dantzaz gain “tiro-pitxonak” eta ho-rrelakuak ere izango hittuan, ezta?Ni ez niñun behin ere jun. Ezta Zumaian ere. Gustatzen zaten ehizian ibiltzia, baina toki hoie­tan ez. Oaindian ehize­ko lau eskopeta zeuzkat. Baina ez giñun kanpoa juten. Hementxe buel­taka ibili. Eskastoa­edo, erribereta­edo. Baina ehizik ez zeok hemen. Nik beti euki ixkit txakurrak eta eskopeta, bai­na… Mendian ibili. Oain ere ibiliko gi­ñun, baina…

Arruako festetan pozik orduan. Han-go neska gazte denak ezagutuko hit-tuan, ezta?Arruakuak? Bai, majiña bat! Jefeu!

Arruara Karmeneta Patxikin-edo, anaiok elkarrekin joaten al zineten?Ez. Nik anaiak laga eiten nixkin. Neure kasa juten niñun. Anaiak batzuk batea, besteak bestea… Nik neure martxa. Eta kuadrilan ibiltzen giñanian, Zumaiara eta, hemen bertako mutilakin, Xalegine­kua, Torrekua… Eta neska laguntzak…

Arruatikan txarrak, txarrak izaten hit­tuan, mendian basa, putzua, ura… Baina festeta arratsaldetik juten giñun, e?Goizian baserrian lana ein eta arratsaldea libre. Bazkaldu, siesta ein, eta jun behar zan tokira jun. Igual Endoira.

Ez zenuten asti handirik izango, ba.Astia bai, gaztia azkar ibiltzen dek, e? Gu azkar ibiltzen giñun.

Zuek bederatzi urte egin zenituzten senar-emaztegai bezala, gazteegiak zinetelako edo…emaztea: Batetik nik osasun txikia nuan. Estomagotik­eta operatuta, bestetik di­rurik ez gendukan. Itxia ere bilau ezin. Honek Larrondoko bati dirua eskatu zion, eta ezetz. Ukatu ein zan. Beti ezin­

go giñan hala ibili, ba, eta Deban etxe txiki bat har­tu gendun eta hiru urtian bizi izan giñan han. Eta beste bi urtian han Deban tailer batian lanian jardun nun. Geo, anai biak, Pa­txi eta biak, pentsau zuen hemen Larrondon itxia eitia, eta han Debakua saldu gendun eta etxe be­rria ein.

Nola “konkistatu” zin-tuen zu gizon honek?emaztea: Nola? Dantzan. Arruako kantinan. Suel­tuan eta agarrauan. Suel­tuan amorraua nitxan.

Beau ere bai. Kuadrila haundia giñan... eta… Erromeietan ere asko ibiltzen gi­ñan.Joxe: Danok gustoa. Emazteak adarrean: Zu ere bai? (Joxek barre egiten du).

ondo. Bukatutzat emango diagu, ezta?Bai. Oain hamaiketako txiki bat eingo diagu.

GU

RE Z

UM

AI Z

ARR

A“Febreruan hasten giñun entrenatzen. Beduan.

Trinau zaharrakin. Entrenamentua jaietan bakarrik eiten giñun.

Geo, kontxako estropa baino hilabete leheno

itsasoan ibiltzen giñun. Egunero. Gimnasia

kofraiko terrazan eiten giñun.”

�� B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A

abendua - urtarrila

AG

END

A

IrteerakGABoNETAK X. GoSPEL JAIALDIA:

Kursaalera: Abenduaren 13an. Kontzertua 20:30ean. Sarrerak kultur etxean 26 eurotan.

X. ERAKUSLEIHo LEHIAKETA Herriko dendari eta tabernari

guztientzat. Izen ematea: Turismo Bulegoan (943143396 - turismoa@zumaia.net), abenduaren 12a bitartean. Dendetako leihoak gutxienez abenduaren 13etik urtarrilaren 6ra bitartean prest egon beharko dute. Sari banaketa abenduaren 30ean, 20:30ean Alondegia aretoan.

INAUTERITAKo KARTEL LEHIAKETA: Inauteriak iragarriko dituen kartela aukeratzeko lehiaketa. Epea: otsailaren 4a. oinarriak kultur etxean.

GABoNAK ZUMAIAN: tabernari eta merkatarien deialdia:

ARRATSALDEKo PoTEoA, Zumaiako Tabernetan: eskaintza berezia abenduaren 23,26 eta 30ean eta urtarrilaren 2an.

Urtarrilaren 4a, igandea: Dendak zabalik. Azken erosketak egiteko aukera!!

Erakusketa-topaketakAbenduak 15etik 21era Lankidetza

SENSIBILIZAZIo asteartea

“Vidas Minadas” Euskal Fondoen argazki erakusketa-Abenduaren 15etik 31ra Alondegia aretoan

.Abendua Larunbata, 13- 10:30ean Baleike elkarteak

antolatuta, Ardo eta Txakolin dastaketa ikastaroa. Forondan. Izenematea kultur etxean abenduaren 11 bitartean. 5 euro.

Asteazkena, 17- 19:00etan Foronda kultur

etxean, Baleikek antolatuta “Amafrika”. onditz eta Nahikari.

osteguna, 18- 19:30ean Foronda kultur etxean

hitzaldia: Xabier Alberdi “Arkeologia: Zumaia inguruko indusketak”

22:15ean Aita Marin, zine forum “Escondidos en Brujas”

ostirala, 19- 18:30ean Mari eta Jose aretoan,

Musika Eskolako Gabon Jaialdia.Larunbata, 20- 19:00etan 18:30ean Mari

eta Jose aretoan, Udal Musika Bandaren Gabon Jaialdia.

- 22tik urtarrilak 5eraGabonak Zumaian: Udala eta

herriko Merkatarien artean antolatutako eskaintza.

- 22an 17:30ean Haur liburutegian, Ipuin Kontaketa

- 23an, 16:30ean Aita Marin Haur zinema

- 26an: Gabonetako Parkea Herri Eskolako frontoian

- 27an: Txu-txu trenaren ibilbideak. Eta arratsaldean,

Diskoteka kofradian- 29an: 16:30ean Aita

Marin Haur zinema - 30ean, 18:00etan Diskoteka

V. Arrate kalean.- 31ean, ludotekan, Tailerrak

11:00etatik 13:00era.- Urtarrilaren 2an, ludotekan,

Tailerrak “Sortu eta Jolastu” (17:00etatik 19:30era)

- Urtarrilaren 3an “High School Musical” gaztetxoen dantza lehiaketa. 18:00etan Maria eta Jose aretoan.

Astelehena, 22- 19:00etan Komentuan, “komentuko

karmeldarrak: 400 urte Zumaiaren historian” liburuaren aurkezpena Javier Carballoren eskutik.

Asteazkena,24- Eguerdia bitartean, “Niño

Jesusen Eskian”- 15:30ean Gabon Koruaren

saioa kalez-kale- 17:00etan Beheko plazan,

Gabon Abestien lehiaketa Erkibe kultur elkarteak antolatuta.

- 18:30ean Jaiotza ikuskizuna.

ostirala, 26- 19:00etan Gabonetako

Bertso-poteoaLarunbata, 27- 19:30ean Parrokian San

Pedro Abesbatzaren Gabonetako kontzertua

Igandea, 28- 12:00etan Aita Marin, haur

antzerkia: “Inalambrikak” - 13:00etan parrokian

organo kontzertua

Alkoholiko AnonimoakBilerak: asteartetan 20:00etan eta larunbatetan 19:00etan, Udaltzaingoaren ondoan. Telefonoak: 629141874 / 943248474

Alkoholikoen Senideak (Al-Anon)bilerak: asteazkenetan 20:30ean eta larunbatetan19:00etan,parrokiako etxean.Telefonoa: 650265963

B A L E I K E 2 0 0 8 A B E N D U A ��

BALEIKEren 2009ko EGUTEGIA KALEAN!Iazko bideari jarraituz, Baleike Kultur Elkar-teak mahai gaineko egutegia argitaratu du. Bertil Lagerström argazkilari suediarrak 80ko hamarkadan Zumaian egindako argaz-kiak osatu dugu aurtengoa. Ohiko salmenta lekuetan aurkituko duzu, hiru euroan.

4 Bertil Lagerströmen argazkiak4 Herriko agenda4 Itsasaldien taula (ordua egokituta)4 Ilargia eta eguzkia