การใชงาน Proteus

สอการสอนจาก มหาลย ราชภฎ เพชรบร โดย อ.ออม (http://www.xtranetworks.com/2012/08/1-proteus.html)

บทเรยน

บทท 1 เรมตนใชงาน Proteus บทท 2 วธใชงานและเทคนคเบองตนการสรางวงจรไฟฟา บทท 3 ตวอยางการสรางวงจรไฟฟาเบองตน บทท 4 การจ าลองการท างานของวงจรไฟฟา บทท 5 เรมตนสรางลายวงจรพมพ บทท 6 ตวอยางการสรางลายวงจรพมพ บทท 7 การพมพลายทองแดง บทท 8 การสรางภาพ 3 มต

บทท 1 เร มตนใชงาน Proteus

โปรแกรม Proteus เปนโปรแกรมทมความสามารถมากอกโปรแกรมหนง ในงานดานอเลกทรอนกส เพราะสามารถออกแบบวงจรไฟฟา พรอมทงจ าลองการท างานของวงจรได ทงยงสามารถออกแบบลายวงจรพมพไดอกดวย ความสามารถทโดดเดนของ Proteus นน จะกลาวไดวาเปนโปรแกรมทสามารถจ าลองพฤตกรรม (Simulator) การท างานของวงจรทใช Microcontroller เบอรตาง ๆ ไดมากมาย โดยไมตองประกอบวงจรให เสยเวลา เพอพสจนวาโปรแกรมทเขยนขนใชงานไดหรอไม โดยวงจรและโปรแกรม (Source code) ทตรวจสอบดวยโปรแกรม Proteus เปนทเรยบรอยแลววาถกตอง เรากสามารถสรางวงจรจรงไดตามตองการ 1.1 ความเปนมาของโปรแกรม Proteus โปรแกรม Proteus หรอ Proteus VSM (Virtual System Modeling) เปนโปรแกรมทพฒนาขน โดยบรษท แลบเซนเตอรอเลกทรอนกส จ ากด (Labcenter Electronics Ltd.) ทประเทศองกฤษ โปรแกรม Proteus มชอเตมวา Labcenter Electronics Proteus ซงภายในโปรแกรมจะประกอบดวยสวนประกอบหลก 2 สวน คอ ISIS และ ARES โปรแกรม Proteus จะมอยหลายเวอรชนใหเลอกใชงาน ซงเวอรชนในปจจบน คอ เวอรชน 7 และถาตองการศกษาหาขอมลเกยวกบเวอรชนน กสามารถเยยมชมไดทเวบไซต http://www.labcenter.co.uk ความสามารถในการท างานของโปรแกรม Proteus กคอ สามารถจ าลองการท างานของวงจรอเลกทรอนกส

ไดหลากหลายรปแบบ ไมวาจะเปนแบบอนาลอกและแบบดจตอล หรอทงแบบอนาลอกและดจตอลผสมกน นอกจากน Proteus ยงสามารถออกแบบลายวงจรพมพ (PCB) ไดอกดวย จดเดนของโปรแกรม Proteus ทเปนทนยมและชนชอบกคอ การจ าลองการท างานของวงจรอเลกทรอนกส ทใชไมโครคอนโทรลเลอรตระกลตาง ๆ ไมวาจะเปน PIC, MCS-51, AVR และ ARM เปนตน ท าใหนกเขยนโปรแกรมหรอโปรแกรมเมอรสามารถตรวจสอบไดวาโปรแกรม หรอซอสโคด (Source Code) ทเขยนขนมานน สามารถสนบสนนกบวงจรฮารดแวรทตอไดหรอไม ถาโปรแกรม (Source Code) ทเขยนขน ไมสนบสนนกบวงจรฮารดแวรทตอโปรแกรมเมอรกจะท าการพฒนาโปรแกรม (Source Code) ทเขยนขนใหม หรอปรบปรงวงจรฮารดแวรใน Proteus จนกวาโปรแกรมทเขยนขนและฮารดแวรทตอ สามารถสนบสนนซงกนและกน ท าใหการสรางโครงงานตาง ๆ สามารถประหยดเวลาและคาใชจายเปนอยางมาก เพราะในอดตการเขยนโปรแกรมขนมานน จะตองตอวงจรจรงเพอทดสอบ ท าใหเสยเวลาและคาใชจายมาก ในกรณทวงจรฮารดแวรและโปรแกรมทเขยนขนไมสนบสนนซงกนและกน 1.2 การตดต งโปรแกรม Proteus การตดตงโปรแกรม Proteus ในทน จะใชเวอรชน 7 รนทดลองใช เปนตวอยางการ อธบายขนตอนการใช

งานตาง ๆ ภายในหนงสอเลมน ซ งสามารถดาวนโหลดไดทเวบไซต http://www.labcenter.co.uk/download/prodemo_autodl_general.cfm

1. เมอดาวนโหลดไฟลมาแลว ใหเขาไปยงไดเรกทอรทเกบไฟลไว ในทนเกบไวใน My

Documents แลวดบเบลคลกทไอคอน

2. จากนนคลกทป ม เพอลงโปรแกรม Proteus

3. คลกทป ม

4. คลกทป ม เพอเลอกต าแหนงเกบโปรแกรมตามตองการ ในทนเลอกตดตงตามท

โปรแกรมจดไวให แลวคลกทป ม

5. คลกทป ม

6. คลกทป ม อกครง

7. โปรแกรมกจะท าการตดตงลงบนคอมพวเตอรทนท ใหรอสกคร

8. จากนนคลกทป ม กเปนอนเสรจเรยบรอย

9. เมอลงโปรแกรมแลวใหลองเปดใชโดยไปคลกป ม All Programs > Proteus 7 Demonstration > ISIS 7 Demo

10. จะปรากฏ Proteus ISIS schematic capture ขนมา ซงเปนโปรแกรมทใชออกแบบและจ าลอง

การท างานของวงจร รอสกคร

11. จะปรากฏไดอะลอกบอกซ View Sample Designs ขนมา ใหคลกเครองหมายถกทชอง Don’t

show this dialogue again? เพอครงตอไป เมอเปดโปรแกรมขนมาใหม ไดอะลอกซ View

Sample Designs จะไมแสดงขนมา จากนนคลกทป ม

12. จะพบหนาตางของโปรแกรม ISIS Professional แสดงขนมา

1.3 ความรเบ องตนกอนใชงานจรง กอนเรมตนใชงานจรง เรามาศกษาเกยวกบความรพนฐานกนกอนวา สงทจ าเปนตองรมอะไรบาง และสญลกษณตาง ๆ ทแสดงนนมความหมายอยางไร เพอจะไดงายในบทตอ ๆ ไป 1.3.1 Schematic คออะไร Schematic คอ วงจรทเราออกแบบ จะประกอบไปดวยอปกรณอเลกทรอนกสตาง ๆ มาวางบนพนทท างาน แลวเชอมสายสญญาณเขาดวยกน จนเกดเปนวงจรดงรป

1.3.2 ไลบราร คออะไร ไลบราร คอ กลมของอปกรณทแยกออกไวแตละประเภท เพอใหงายตอการคนหา เชน เมอเลอกไลบราร Capacitors กจะพบกบอปกรณจ าพวก Capacitors หลายชนด หลายขนาด มากมาย ซงเราสามารถเลอกใช

ไดตามตองการ

1.3.3 จ าลองการท างานคออะไร จ าลองการท างานของวงจรไฟฟา คอ การพสจนวาวงจรไฟฟาทสรางไวนน สามารถท างานไดตามทออกแบบหรอไม โดยพจารณาจากรปคลน, แรงดนหรอกระแสตามจดตาง ๆ กอนน าไปประกอบวงจรจรง เพอไมใหเสยเวลาเมอวงจรนนไมท างาน เนองจากการออกแบบวงจรผด

**NOTE โปรแกรม Proteus จะแยกยอยออกเปนสองโปรแกรมหลก ๆ คอ

1. โปรแกรม ISIS คอ โปรแกรมทใชออกแบบและจ าลองการท างานของวงจรตาง ๆ

ไอคอนโปรแกรม ISIS

2. โปรแกรม ARES คอ โปรแกรมทใชออกแบบลายวงจรพมพ (PCB) โดยน าวงจรจากโปรแกรม ISIS เขามาออกแบบ ใหอยในรปเหมอนรปอปกรณจรงทกอยาง

ไอคอนโปรแกรม ARES

บทท 2 วธใชงานและเทคนคเบองตนการสรางวงจรไฟฟา

หลงจากทเราลงโปรแกรมจากบทท 1 เสรจเรยบรอย ในบทท 2 นเราจะมาเรยนรการใชงานของเครองมอและค าสงตาง ๆ เพอชวยใหเราสามารถออกแบบวงจรไฟฟาไดงายขน ในบทตอไป 2.1 สวนประกอบของโปรแกรม ISIS การออกแบบวงจรไฟฟาและจ าลองการท างาน ตองออกแบบภายในโปรแกรม ISIS นเทานน ซงภายในจะประกอบไปดวย เครองมอชวยเหลอและพนทท างาน ซงจะท าใหออกแบบวงจรไฟฟาไดงายขน สวนประกอบทส าคญของโปรแกรม ISIS จะแสดงดงรป

แถบหวเรอง (Title) คอ สวนทบงบอกถงชอโปรแกรมทใชอย ณ ปจจบน แถบเครองมอ (Toolbar) แสดงเปนป มเครองมอทใชงานบอย ๆ โดยดานบนจะเปนเครองมอเกยวกบการจดการไฟลและมมมองของโปรแกรม สวนดานซายเปนเครองมอการสรางวงจรบนพนทท างาน แถบเมน (Menus) เปนสวนทรวมค าสงทใชทงหมดของโปรแกรมไวในเมนตาง ๆ หนาตางแสดงอปกรณทเลอก/แสดงพนทใชงาน (Overview window) ใชแสดงรปรางอปกรณทเลอกใชงาน และใชเลอนพนทท างานไดอกดวย โหมดเลอกอปกรณ (Component Mode) ใชเลอกอปกรณชนดตาง ๆ ไดภายในโหมดน หนาตางแสดงรายการอปกรณในโหมดทเลอก (Object Selector) แสดงชอรายการอปกรณทเลอกไวในโหมดเลอกอปกรณ (Component Mode) เพอจะน ามาสรางวงจรในพนทท างาน พนทท างาน (Editing Window) เปนพนทออกแบบวงจรไฟฟา ชดควบคมการจ าลอง (Simulation Controls) เปนแถบของป มควบคม การจ าลองการท างานของวงจร

เครองมอปรบทศทางอปกรณ ใชปรบทศทางการหมนหรอเปลยนแถบอปกรณ 2.2 เครองมอใชงานในไฟล Schematic เมอเปดไฟล Schematic ขนมาแลว จะเหนแถบเครองมออยมากมาย ซงเรามาดกนดกวาวา แตละค าสงมหนาทท าอะไรไดบาง

File And Printing Commands

New file คอ ป มทใชส าหรบสรางไฟล Schematic ใหม Open Design ใชส าหรบเปดไฟล Schematic ทสรางไวแลว Save Design ใชส าหรบบนทกไฟล Schematic ทก าลงออกแบบอย ณ ปจจบน Import Section ใชเปดไฟลเอกสารทมนามสกล .SEC Export Section ใชบนทกไฟลเอกสารใหเปนนามสกล .SEC Print Design เปนค าสงพมพงานออกทางเครองปรนเตอร

Display commands

Toggle Grid ใชส าหรบเปด-ปด กรดบนพนทท างาน Center At Cursor เปนค าสงใหเมาสชอยในต าแหนงตรงกลางหนาจอ

Zoom In ใชขยายพนทท างานใหมขนาดใหญขนทกครงทคลกเลอกค าสงน Zoom Out ใชยอพนทท างานใหมขนาดเลกขนทกครงทคลกเลอกค าสงน Zoom To View Entire Sheet เมอใชค าสงนพนทท างานจะอยเตมกรอบสน าเงนทกครง Zoom To Area ค าสงนเมอลากเมาสคลมสวนทตองการ จะท าใหสวนนนขยายเตมหนาจอ

Design Tools

Undo Changes เปนค าสงยอนกลบไปยงการกระท าทผานมา

Redo Changes เปนค าสงใหกลบไปยงการกระท าเดม เมอใชค าสง Undo ไปแลว

Cut To Clipboard ใชลบอปกรณ เมอตวอปกรณกลายเปนสแดงจะมค าสงนข นมา

Coppy To Clipboard ใชคดลอกอปกรณ โดยคลกหรอลากเมาสคลมอปกรณทตองการให กลายเปนส

แดง โดยค าสงนจะตองใชควบคกบค าสง Paste From Clipboard

Paste From Clipboard เปนค าสงวางอปกรณทถกคดลอกดวยค าสง Copy To Clipboard

Block Copy เปนค าสงวางอปกรณ เมอคลกหรอลากเมาสคลมอปกรณ ทตองการใหกลายเปนสแดง กจะมค าสงนข นมา

Block Move เปนค าสงเคลอนยายอปกรณ ทคลกหรอลากเมาสคลมอปกรณ ทตองการใหกลายเปนส

แดง กจะมค าสงนข นมา

Block Rotate เปนค าสงหมนอปกรณ ทคลกหรอลากเมาสคลมอปกรณ ทตองการใหกลายเปนสแดง กจะมค าสงนข นมา โดยใชคามมทตองการหมนไดตามตองการ

Block Delete เปนค าสงหมนอปกรณ ทคลกหรอลากเมาสคลมอปกรณ ทตองการใหกลายเปนสแดง กจะมค าสงนข นมา โดยใชคามมทตองการหมนไดตามตองการ

Pick parts from libraries ใหเรยกหนา Pick Device ขนมา ซงเปนหนาทใชเลอกไลบรารและอปกรณตาง ๆ

Make Device เปนค าสงเรยกหนาตาง Make Device ของอปกรณ ทคลกใหกลายเปนสแดงขนมา

Packaging Tool เปนค าสงเรยกหนาตาง Package Device ของอปกรณทคลกใหกลายเปนสแดงขนมา

Decompose เปนค าสงเรยกคณสมบตของอปกรณ ทคลกใหกลายเปนสแดงขนมา

Main Mode Icons

Selection Mode เปนค าสงเลอกไปใชเมาส Component Mode ใชเลอกอปกรณอเลกทรอนกสตาง ๆ Junction Dot Mode เปนจดเชอมตอสายสญญาณสองเสนใหตอถงกน

Wire Label Mode ใชก าหนดชอใหกบสายสญญาณภายในวงจร

Script Mode ใชเขยนขอความลงตามตองการ โดยตองคลกทพนทวาง แลวหนาตาง EditScript จะปรากฎขนมา

Buses Mode เปนค าสงเดนสายสญญาณบส Sub-Cercuit Mode ใชเลอกอปกรณทเปนจดตอรวมภายในวงจร

Gadget Icons

Terminal Mode เปนจดตอขาอปกรณจากจดหนงไปยงอกจดหนง โดยไมตองเดนสายสญญาณเชอมใหถงกน

Device Pin Mode เปนค าสงเลอกขาอปกรณ Graph Mode เปนค าสงเลอกกราฟชนดตาง ๆ Generator Mode เปนค าสงเลอกแหลงจายไฟชนดตาง ๆ Voltage Probe Mode เปนจดวดแรงดนไฟฟาภายในวงจร

Current Probe Mode เปนจดวดกระแสไฟฟาภายในวงจร Multi Meter Mode เปนค าสงเลอกเครองมอวดชนดตาง ๆ

2D Graphics

Line Mode ใชสรางเสนตรง หรอใชเปนสญญาณกได Box Mode ใชสรางกรอบสเหลยม Circle Mode ใชสรางวงกลม Arc Mode ใชสรางเสนโคง 2D Path Mode ใชสรางเสนตรงแบบตอเนอง แตถากดป มคย คางไว กจะเปลยนเปน เสนโคง Text Mode ใชผดขอความตาง ๆ ลงบนพนทท างาน Symbol Mode เปนค าสงเลอกสญลกษณ Rotor ชนดตาง ๆ Marker Mode เปนค าสงเลอกจดชนดตาง ๆ

Design Tools

Wire Auto router ใชเดนสายสญญาณแบบกงอตโนมต Design Explorer ค าสงเรยกดคาตาง ๆ ของอปกรณภายในพนทท างาน New Sheet ใชสรางไฟล Schematic ใหม Bill of Material ใชแสดงเอกสารเกยวกบอปกรณทใชภายในพนทท างาน Electrical Rules Check เปนค าสงตรวจเชคทางไฟฟา Net list to Ares เปนค าสงใหวงจรไฟฟา น าเขาไปยงโปรแกรม Ares เพอออกแบบลายวงจรพมพ

Rotate And mirror Icons

Rotate Clockwise ใชหมนอปกรณทอยในชองรปอปกรณแบบตามเขมนาฬกา Rotate Anti-clockwise ใชหมนอปกรณทอยในชองรปอปกรณแบบทวนเขมนาฬกา Flip X axis ใชสลบต าแหนงขาอปกรณทอยในชองอปกรณ ในแกน X Flip Y axis ใชสลบต าแหนงขาอปกรณทอยในชองรปอปกรณ ในแกน Y 2.3 การเลอก – หาอปกรณอเลกทรอนกส หลงจากทเราเปดไฟล Schematic มาแลว ขนตอนตอไปเราจะมาเรยนรการเลอก-หาอปกรณทตองใช

ออกแบบวงจรไฟฟากน โดยมขนตอนดงน

1. คลกทป ม เพอคนหาอปกรณ

2. คลกทป ม เพอเลอกอปกรณจากไลบราร กจะปรากฏหนาตาง Pick Device ขนมา

3. คลกเลอกไลบรารตามตองการ ในทนเลอกคลกทไลบราร Transistor 4. ดบเบลคลกทช ออปกรณทตองการเลอก ในทนเลอก 2N3904 แลวกปดหนาตาง Pick Device

5. จะสงเกตเหนวา รายการอปกรณไดเขามายงชองอปกรณเรยบรอยแลว ซงในขนตอนท 4 เรา

สามารถเลอกอปกรณ ทตองการใชไดกชนดกได จะท าใหรายการอปกรณทเราเลอกเขามาอยในชองนเสมอ

**TIP ในหนาตาง Pick Device เราจะเหนวา มชอง Keywords อย ซ งชองนเอาไวพมพช ออปกรณหรอเบอรอปกรณ ทเราตองการไดอตโนมต เชน พมพเบอร ทรานซสเตอร 2N3904 โปรแกรมกแสดงรายการอปกรณทมช อขนมา

2.4 การยอ-ขยายพนทท างาน เพอความสะดวกในการมองวงจร เราสามารถยอ-ขยายพนทท างานไดงาย ๆ โดยเลอนลกกลงทอยตรงกลางเมาส พนทท างานกจะยอ-ขยายไดตามตองการ แตในกรณทเมาสของทานไมมลกกลงตรงกลาง กสามารถ

ใชเครองมอ Zoom In Zoom Out ในการยอ-ขยายพนทท างานได 2.5 การวงและการเคลอนยายอปกรณ หลงจากทเราเลอกอปกรณทตองใชแลว ขนตอนตอไปเราตองท าการวางอปกรณลงบนพนทท างานกอนจงจะสามารถออกแบบวงจรไฟฟาได ซงขนตอนมงาย ๆ ดงน

1. คลกทช ออปกรณทตองการใชใหเกดแถบสน าเงน 2. เลอนเมาสมายงต าแหนงพนทวาง แลวคลกเมาสหนงครงจะเหนวา สญลกษณอปกรณจะลอย

ตดมากบเมาส เราสามารถเลอนไปมาไดตามตองการ

3. เมอหาต าแหนงทตองการไดแลว ใหคลกเมาสอกครงหนง อปกรณกจะถกวางลงไปบนพนท

ท างาน

4. เมอวางอปกรณลงไปแลว ถาตองการเคลอนยายอปกรณไปยงต าแหนงอน ใหคลกเมาสซายท

อปกรณจนกลายเปนสแดง

5. จากนนคลกเมาสซายคางไวอกครง กจะท าใหอปกรณลอยตดมากบเมาส น าไปวางในต าแหนง

ทตองการได

**NOTE การเคลอนยายอปกรณบนพนทท างาน สามารถท าไดอกวธหนงคอ คลกขวาทอปกรณ > Drag Object กจะสามารถเคลอนยายอปกรณไดเชนกน

2.6 การหมนอปกรณ เมอเราวางอปกรณลงไปแลว ถาเราตองการหมนอปกรณ กสามารถท าไดงาย ๆ ดงน

1. คลกขวาทอปกรณ เลอก > Rotate Clockwise เพอหมนอปกรณแบบตามเขมนาฬกา ครงละ 90 องศา

2. อปกรณกจะหมนตามทเราตองการ

รปแบบการหมนของอปกรณทรานซสเตอร NPN

*NOTE กอนวางอปกรณลงบนพนทท างาน เราสามารถหมนอปกรณไดอกวธหนงคอ เลอกอปกรณท

ตองการหมน แลวคลกป มเครองมอ หรอ กจะท าใหชองรปอปกรณหมนตามไปดวย เมอเราวางอปกรณลงไป กจะท าใหอปกรณอยในลกษณะทถกหมนแลว

**TIP การหมนอปกรณบนพนทท างาน เราสามารถใชค าสงคยลดได โดยคลกทอปกรณใหกลายเปนสแดง แลวกดป มคย < + > หรอ < - > อปกรณกจะหมนไดตามตองการ

2.7 การเปลยนแกนอปกรณ ถาเราตองการสลบแกนอปกรณกสามารถท าไดโดย ขนตอนตอไปน

1. คลกขวาทอปกรณเลอก > X-Mirror หรอ Y-Mirror เพอเปลยนแกนอปกรณ ในทนเลอกเปลยนในแกน X

2. อปกรณกจะเปลยนแกนตามทเราตองการ

รปแบบการเปลยนแกนของอปกรณทรานซสเตอร NPN

**NOTE กอนวางอปกรณลงบนพนทท างาน เราสามารถเปลยนแกนอปกรณไดอกวธหนงคอ เลอก

อปกรณทตองการเปลยนแกน แลวคลกป มเครองมอ หรอ กจะท าใหชองรปอปกรณเปลยนแกนตามไปดวย เมอเราวางอปกรณลงไป กจะท าใหอปกรณอยในลกษณะทถกเปลยนแกนแลว

**TIP การเปลยนแกนอปกรณบนพนทท างาน เราสามารถใชค าสงคยลดได โดยคลกทอปกรณให กลายเปนสแดง แลวกดป มคย อปกรณกจะเปลยนแกนไดตามตองการ ทงนค าสงคยลดจะใชได กบการสลบแกน X เทานน

2.8 การลบอปกรณ ถาเราตองการลบอปกรณออกจากพนทท างาน สามารถท าไดงายดงน

1. คลกขวาทอปกรณเลอก > Delete Object แลวอปกรณกจะถกลบออกไป

**NOTE การลบอปกรณอกวธหนงคอ คลกขวาตดกนสองครง กสามารถลบอปกรณไดเชนกน

2.9 การก าหนดคาใหอปกรณ หลงจากทไดอปกรณทตองการแลว ขนตอนตอไปคอ การก าหนดคาหรอชอใหกบอปกรณซงส าคญมากส าหรบการน าไปท าลายวงจรพมพ เพราะจะท าใหเราสามารถลงคาอปกรณไดถกตอง เมอออกแบบวงจรเสรจเรยบรอยแลว ขนตอนการก าหนดคานนสามารถท าไดดงน

1. ดบเบลคลกทอปกรณทตองการเขาไปก าหนดคา

2. ก าหนดชอหรอล าดบอปกรณในชอง Component Reference ตามตองการ ในทนคอ Q1 3. ก าหนดคาหรอเบอรอปกรณในชอง Component Value ตามตองการ ในทนคอ BC547

4. คลกทป ม

5. จะเหนวาคณสมบตของอปกรณจะเปลยนไปตามทเราก าหนด

**NOTE ในชอง Component Reference ตองระวงอยาใหช อตงซ า หรอเหมอนกนเปนอนขาด เพราะไมเชนนน การน าวงจรไปสรางลายวงจรพมพจะเกดการผดพลาดทนท

2.10 การคดลอกอปกรณ เมอก าหนดคาอปกรณเสรจแลว ถาภายในวงจรทเราออกแบบใชอปกรณแบบเดยวกน เรากสามารถจะคดลอกอปกรณตวเดมได ดงตวอยางตอไปน

1. คลกทอปกรณทตองการคดลอกใหกลายเปนสแดง

2. คลกทป ม เพอใชค าสงคดลอกอปกรณ

3. จะเหนวามอปกรณลอยตดมากบเมาส ใหคลกวางลงไปในต าแหนงทตองการ กจะไดอปกรณทม

คาเหมอนกนตามตองการ

2.11 การเชอมสายสญญาณ เมอเราไดอปกรณทตองการออกแบบวงจรไฟฟาครบหมดทกตวแลว ขนตอนตอไปตองเชอมสายสญญาณใหกบขาอปกรณซงสามารถท าไดดงน

1. อนดบแรกวางอปกรณ ตวตานทาน และแบตเตอรลงไปบนพนทท างานกอน ซงตวตานทานหาไดทไลบราร Resistors > MINIRES100K และแบตเตอรหาไดทไลบราร Miscellaneous > BATTERY จากนนวางเรยงอปกรณดงรป

2. น าเมาสมาชทขาอปกรณ ขา C ของ Q1 จะสงเกตเหนวาเกดสเหลยมเลก ๆ สแดงขนมา ซง

หมายความวาสามารถเชอมตอสายสญญาณได ใหคลกเมาสหนงครงเพอท าการเชอมตอ

3. จากนนเดนสายสญญาณมายงขา B ของ Q2 จะเหนวา เกดสเหลยมเลก ๆ สแดงขนมาเชนกน

ใหคลกเมาสหนงครง เพอท าการเชอมตอ จงท าใหการเชอมตอสายสญญาณขา C ของ Q1 กบขา B ของ Q2 ตอกนโดยสมบรณ

4. ท าการเชอมตอสายสญญาณใหกบวงจรจนครบทงหมด ดงรป

**NOTE ในขณะเดนสายสญญาณถากดป มคย คางไว จะท าใหเดนสายสญญาณไดอสระมากขน

2.12 การเชอมสายสญญาณบส สายสญญาณบส คอ สายทรวมสญญาณไวหลาย ๆ เสนไวเพยงเสนเดยว แลวแยกออกไปสขาอปกรณตาง ๆ ตามตองการได ซงสายสญญาณชนดน มกนยมใชกบวงจรจ าพวกดจตอล เพราะเมอเดนสายแลว จะเกดความสวยงามและเปนระเบยบมากขน ซงเราสามารถใชสายสญญาณบสไดดงน

1. วางอปกรณดงภาพ ซงสามารถหาไดจากไลบราร Microprocessor IC > 16F627A และไลบราร Connector > CONN-D9F

2. คลกทป ม เพอใชค าสงบส 3. เดนสายสญญาณบสใหไดดงรป

4. คลกทขา 17 ของไอซ แลวเดนสายสญญาณมาคลกทสายสญญาณบส

5. จากนนเดนสายสญญาณไดตามตองการดงรป

6. คลกทป ม 7. คลกทสายสญญาณเพอเขาไปก าหนดชอ กจะพบหนาตาง Edit Wire Label ขนมา

8. ในชอง String ใหตงชอสายสญญาณตามตองการ ในทนตงชอ AB1

9. คลกทป ม

10. กจะเหนวาบนสายสญญาณมชอทตงไวปรากฏขนมา

11. ตงชอใหกบสายสญญาณอกเสนหนงใหมช อเหมอนกน ในทนเลอกตงทอปกรณ J1 ขา 1 กจะ

ท าใหขา 17 ของ U1 ตอเขากบ J1 โดยสมบรณ

12. จากนนกตงชอใหกบสายสญญาณจนครบทกเสน โดยถาตองการใหขาไหนเชอมตอถงกน ให

ตงชอเหมอน กเปนอนเสรจเรยบรอย

2.13 การตรวจสอบความผดพลาดในวงจร ในกรณทวงจรมขนาดใหญใชอปกรณหลายตว อาจท าใหตรวจสอบวงจรจากสายตาไดไมทวถง ซงเราอาจใชโปรแกรมชวยตรวจสอบวงจรใหได โดยมขนตอนดงตอไปน

1. ตวอยางนจะใชตวตานทาน 2 ตว ทมคาล าดบอปกรณซ ากนคอ R1 ดงรป

2. คลกทป ม เพอตรวจสอบความผดพลาด 3. กจะปรากฏหนาตาง ELECTRICAL RULES CHECK ขนมา ซงภายในจะบอกถงความผดพลาดท

เกดขน และสงทเกดปญหาในทนคอ R1

4. เมอทราบถงปญหาแลวคลกทป ม

5. จากนนแกล าดบอปกรณตวใดตวหนงไมใหซ ากน ในทนเปลยนเปน R3

6. คลกทป ม เพอตรวจสอบความผดพลาดอกครง

7. ขอความภายในกจะบอกวาไมมขอผดพลาดเกดขน กเปนอนใชได

บทท 3 ตวอยางการสรางวงจรไฟฟาเบองตน

หลงจากทเราเรยนรการใชงานและเครองมอตาง ๆ จากบทท 1 – 2 แลว ในบทนเราจะมาสรางวงจรไฟฟาแบบเปนขนเปนตอนกนอยางละเอยด เพอใหเกดความเขาใจไดมากยงขน โดยจะขออธบายทงหมด 4 ตวอยาง ซงแตละตวอยางจะใชวธสรางทแตกตางกน 3.1 การสรางวงจรไฟกระพรบดวงเดยว ในตวอยางนขออธบายการสรางวงจรไฟฟากระพรบดวงเดยว โดยการสรางจะใชสายสญญาณลากเพอเชอมโยงใหตอกน โดยขนตอนมดงน

วงจรตนแบบไฟกระพรบดวงเดยว

1. เปดโปรแกรม ISIS โดยคลกทป ม 2. คลกท ISIS เพอเปดโปรแกรม

3. จะปรากฏหนาตาง ISIS ขนมาใหคลกทป ม

4. คลกทป ม เพอเขาไปเลอกอปกรณ

5. กจะพบหนาตาง Pick Devices จากนนเลอกอปกรณทตองการใชใหหมด โดยคลกเลอกท

ไลบรารกอน แลวจงดบเบลคลกทช ออปกรณ ซงอปกรณทตองใชหาไดดงตารางตอไปน

6. เมอเลอกอปกรณครบหมดทกตวแลว จะเหนวาอปกรณไดเขามายงชองอปกรณ จากนนคลกท

อปกรณทตองการวงลงไปกอนตวแรก

7. คลกเมาสหนงครงบนพนทท างาน เพอวางอปกรณลงไปในต าแหนงทตองการ

8. วางอปกรณทกตวลงไปแลว จดเรยงใหเหมอนวงจรตนแบบ ดงรป

9. น าเมาสมาชทขาทอปกรณจะเหนวา มสเหลยมสแดงเลก ๆ เกดขน ใหคลกลงไปหนงครง เพอ

ท าการเชอมตอ

10. ลากสายสญญาณมาเชอมตอยงอกขาหนง กจะปรากฏสเหลยมสแดงเลก ๆ ขนมาเหมอนกน ให

คลกลงไปหนงครง กจะท าใหขาอปกรณทงสองเชอมตอถงกนโดยสมบรณ

11. จากนนท าการเชอมตอสายสญญาณ และก าหนดคาอปกรณใหครบตามวงจรตนแบบ กจะไดดง

รป

12. คลกทป ม เพอบนทกเกบไฟลตามตองการ กเปนอนเสรจเรยบรอย

3.2 การสรางวงจรเครองขยายเสยงขนาดจว ในตวอยางทสองน เราจะท าการสรางวงจรเครองขยายเสยงขนาดจวกน โดยวธการเชอมตอขาอปกรณจะใช

เปนจดตอรวมแทนการลากสายสญญาณในบางจด ซงเราสามารถท าไดดงขนตอนตอไปน

1. เปดโปรแกรม ISIS ขนมา (สามารถดขนตอนการเปดโปรแกรม ISIS ไดจากหวขอ 3.1) แลวเขาไปเลอกอปกรณ โดยใหพมพชออปกรณลงในชอง Keywords แลวอปกรณกจะแสดงขนมา สวนรายชออปกรณทตองใช มดงตารางตอไปน

2. เมอไดอปกรณครบทกตวแลว ใหคลกขวาทพนทวางเลอก Place > Component > กจะพบ

รายการอปกรณทเราเลอกไว ใหเลอก LM358

3. คลกเมาสหนงครงบนพนทท างาน เพอวางอปกรณลงไปในต าแนงทตองการ

4. วางอปกรณทกตวลงไป แลวจดเรยงใหเหมอนวงจรตนแบบ ดงรป

5. น าเมาสมาชทขาอปกรณจะเหนวา มสเหลยมสแดงเลก ๆ เกดขน ใหคลกลงไปหนงครงเพอท า

การเชอมตอ

6. ลากสายสญญาณมาเชอมตอยงอกขาหนง กจะปรากฏสเหลยมสแดงเลก ๆ ขนมาเชนกน ให

คลกลงไปหนงครง กจะท าใหขาอปกรณทงสองเชอมตอถงกนโดยสมบรณ

7. จากนนท าการเชอมตอสายสญญาณและก าหนดคาอปกรณใหครบตามวงจรตนแบบ กจะไดดง

รป

8. เมอลากสายสญญาณเสรจแลว ใหคลกทป ม เพอเลอกใชจดตอรวม 9. คลกทช อ POWER 10. น ามาวางตรงขาทใหไฟเลยง

11. แลวเชอมจดตอ POWER กบขออปกรณทตดกนดวยสายสญญาณ

12. คลกทช อ GROUND 13. น ามาวางตรงขาทใชเปนกราวนด

14. แลวเชอมจดตอ POWER กบขาอปกรณใหตดกนดวยสายสญญาณ

15. จากนนท าการเชอมจดตอรวมและก าหนดคณสมบตอปกรณใหครบทกตวตามวงจรตนแบบ

3.3 สรางวงจรนบ 0 – 9 ดวยไอซดจตอล ในตวอยางนจะท าการสรางวงจรนบสบ ดวยไอซชนด CMOS เบอร 4029B ซงมขนตอนการสรางดงน

1. เปดโปรแกรม ISIS ขนมา (สามารถดขนตอนการเปดโปรแกรม ISIS ไดจากหวขอ 3.1) แลวเขาไปเลอกอปกรณ โดยใหพมพชออปกรณลงในชอง Keywords แลวอปกรณกจะแสดงขนมา สวนรายชออปกรณทตองใช มดงตารางตอไปน

2. คลกทช ออปกรณ ทตองการวาง

3. แลวคลกเมาสลงไปบนพนทวาง เพอวางอปกรณลงไป

4. จากนนใหวางอปกรณทกตว แลวจดเรยงอปกรณดงรป

5. น าเมาสมาชทขาอปกรณจะเหนวา มสเหลยมสแดงเลก ๆ เกดขนใหคลกลงไปหนงครง เพอท า

การเชอมตอ ลากสายสญญาณมาเชอมตอยงอกขาหนง กจะปรากฏสเหลยมสแดงเลก ๆ ขนมาเชนกน ใหคลกลงไปหนงครง กจะท าใหขาอปกรณทงสองเชอมตอถงกนโดยสมบรณ

6. จากนนท าการเชอมจดตอรวม และก าหนดคณสมบตอปกรณใหครบทกตวตามวงจรตนแบบ

NOTE

POWER กบ GROUND สามารถเลอกใชไดทป มเครองมอ

3.4 การสรางวงจรไฟสงดวยไมโครคอนโทรลเลอรตระกล PIC เบอร 16F627A ในตวอยางน จะท าการสรางวงจรไฟวงดวยไมโครคอนโทรลเลอรตระกล PIC เบอร 16F627A ซงวงจรนจะเดนสายสญญาณแบบบสในการเชอมตอวงจร ซงสามารถสรางไดดงน

1. เปดโปรแกรม ISIS ขนมา (สามารถดขนตอนการเปดโปรแกรม ISIS ไดจากหวขอ 3.1) แลวเขาไปเลอกอปกรณ โดยใหพมพชออปกรณลงในชอง Keywords แลวอปกรณกจะแสดงขนมา สวนรายชออปกรณทตองใช มดงตารางตอไปน

2. คลกทช ออปกรณ ทตองการวาง 3. คลกลงไปบนพนทวาง เพอวางอปกรณลงไป

4. ใหวางอปกรณทกตวแลวจดเรยงดงรป

5. คลกทป ม เพอใชสายสญญาณบส

6. น ามาคลกบรเวณกงกลางไอซ PIC กบ R1 ดงรป

7. ลากสายสญญาณบสลงมา จนถงต าแหนง R8 แลวดบเบลคลก เพอวางสายสญญาณบสลงไป

8. น าเมาสมาชทขา 6 ของ PIC จะเหนวา มสเหลยมสแดงเลก ๆ เกดขน ใหคลกลงไปหนงครง

เพอท าการเชอมตอ

9. ลากสายสญญาณมาเชอมตอกบสายสญญาณบส

10. จากนนเดนสายสญญาณ PIC ขา 7-13 และ R1-R8 เขากบสายสญญาณบสดงรป

11. คลกทป ม เพอตงชอใหกบสายสญญาณ 12. คลกทสายสญญาณขา 6 ของ PIC

13. ก าหนดชอในชอง String ตามตองการ ในทนตงเปน AB1

14. คลกทป ม

15. ชอทตงไวกจะแสดงขนมาบนสายสญญาณ

16. ตงชอใหกบสายสญญาณใหครบทกเสน โดยถาตองการใหขาไหนเชอมตอถงกน กใหตงชอ

เหมอนกน ดงรป

17. คลกทป ม เพอใหจดตอรวม 18. จากนนเดนสายสญญาณใหกบขาอปกรณทเหลอจนครบดงรป

19. คลกทป ม เพอบนทกไฟลเกบไวต าแหนงตามตองการ

บทท 4 การจ าลองการท างานของวงจรไฟฟา

ความสามารถของโปรแกรม Proteus นอกจากจะออกแบบวงจรไฟฟาไดแลว ยงสามารถจ าลองท างาน ทงวงจรอนาลอก ดจตอล และดจตอลไมโครคอนโทรลเลอร ไดอกดวย ในบทน จะกลาวถงการจ าลองการท างานของวงจรไฟฟา หรอทเรยกวา ชมเลต (Simulate) ซงกคอการวเคราะหการท างานของวงจรบนโปรแกรม โดยทไมตองตอวงจรจรง กสามารถรไดวาวงจรทไดออกแบบไว มประสทธภาพมากนอยแคไหน ซงจะชวยใหประหยดตนทนและเวลาไปไดมากทเดยว 4.1 แหลงจายไฟส าหรบจ าลองการท างาน แหลงจายไฟเราสามารถเลอกใชไดจากสองท ซงการท างานกจะเหมอนกน จะแตกตางกนเพยงรปภายนอกเทานน ทแรกคอ ตรงป มเครองมอ Generator และในไลบราร Simulator Primitives 4.1.1 แหลงจายตรงป มเครองมอ Generator

Generator

DC คอ แหลงจายไฟฟากระแสตรง SINE คอ แหลงจายไฟฟากระแสสลบ

PULSE คอ แหลงจายไฟฟารปคลนสเหลยม SFFM คอ แหลงจายสญญาณคลนวทย

AUDIO คอ แหลงจายสญญาณเสยง DPULSE คอ แหลงจายไฟฟารปคลนสเหลยม หนงลกคลน DCLOCK คอ แหลงจายสญญาณนาฬกาทมคาลอจก 0 กบ 1 แบบตอเนองกน DPATTERN คอ แหลงจายรปคลนสเหลยมแบบตอเนอง 4.1.2 แหลงจายจากไลบราร Simulator Primitives

ALTERNATOR คอ แหลงจายไฟฟากระแสสลบ BATTERY คอ แหลงจายไฟฟากระแสตรง CLOCK คอ แหลงจายสญญาณนาฬกาทมคาลอจก 0 กบ 1 แบบตอเนองกน CSOURCE คอ แหลงจายกระแสไฟฟากระแสตรง IPULSE คอ แหลงจายกระแสไฟฟาพลส VPULSE คอ แหลงจายไฟฟารปคลนพลส VSFFM คอ แหลงจายคลนวทยในยาน FM VSOURCE คอ แหลงจายไฟฟากระแสตรง 4.2 เครองมอวดตาง ๆ เมอปอนแรงดนหรอสญญาณตาง ๆ ใหกบวงจรแลว ถาตองการดรปคลนหรอแรงดนตามจดตาง ๆ กสามารถใหเครองมอวด ตรวจจบการท างานของวงจรได โดยคลกทป ม Virtual Instrument

Virtual Instrument

ถาคลกทช อรายการเครองมอวดชนดใด รปของเครองมอวดชนดนน กจะปรากฏขนมา ซงรายการของเครองมอวด และรปรางหนาตาของเครองมอวด แสดงไดดงน

OSCILLOSCOPE ใชวดสญญาณรปคลนตาง ๆ ของวงจร

COUNTER TIMER เปนตวนบและก าหนดเวลา DC VOLTMETER ใชวดแรงดนไฟฟากระแสตรงในวงจรตามจดตาง ๆ DC AMMETER ใชวดกระแสไฟฟากระแสตรงในวงจรตามจดตาง ๆ AC VOLTMETER ใชวดแรงดนไฟฟากระแสสลบในวงจรตามจดตาง ๆ AC AMMETER ใชวดกระแสไฟฟากระแสสลบในวงจรตามจดตาง ๆ

SIGNAL GENERATOR เปนแหลงจายสญญาณรปคลนตาง ๆ

Voltage Probe ใชวดแรงดนไฟฟาในวงจรตามจดตาง ๆ

Current Probe ใชวดกระแสไฟฟาในวงจรตามจดตาง ๆ 4.3 การก าหนดคาตาง ๆ ใหแหลงจายไฟ เมอเราทราบถงอปกรณทเปนแหลงจายไฟฟาแลว ตอไปเราตองท าความรจกการตงคาใหกบแหลงจายไฟกนดกวา ซงในทนจะขออธบายในสวนทส าคญเทานน สวนทไมไดอธบายสามารถศกษาไดเองไดไมยาก สวนการเขาไปก าหนดนนท าได โดยดบเบลคลกทแหลงจาย กจะสามารถเขาไปก าหนดคาตาง ๆ ไดดงน 4.3.1 แหลงจายจากป มเครองมอ

DC แหลงจายไฟฟากระแสตรง

SINE แหลงจายไฟฟากระแสสลบ

PULSE แหลงจายไฟฟารปคลนสเหลยม

A: Initial (Low) Voltage ตงคาเรมตนของสญญาณ B: Pulsed (High) Voltage ตงคาสงสดของสญญาณ C: Start (Secs) ตงเวลาใหสญญาณเรมท างาน D: Rise Time (Secs) ก าหนดคาเวลาใหสญญาณขน E: Fall Time (Secs) ก าหนดคาเวลาใหสญญาณลง F: Pulse Width (Secs) ก าหนดความกวางใหสญญาณแบบเวลา G: Pulse Width (%) ก าหนดความกวางใหสญญาณแบบเปอรเซนต H: Frequency (Hz) ก าหนดความถใหสญญาณ

SFFM แหลงจายสญญาณคลนวทย

1: Offset (Volts) ก าหนดคาอางองเทยบกราวนด 2: Amplitude (Volts) ก าหนดความกวางของสญญาณ 3: Carrier Freq (Hz) ก าหนดความถของสญญาณพาหะ 4: Modulation Index ก าหนดคาของคลนเสยงสง-ต า 5: Signal Freq (Hz) ก าหนดความถของสญญาณรปคลน

AUDIO แหลงจายสญญาณเสยง

ก: WAV Audio File น าไฟลเสยง หรอเพลง ทมนามสกล WAV เขามาโดยคลกทป ม Browse ข: Amplitude ก าหนดคาความกวางของสญญาณ

ค: Offset (Volts) ก าหนดคาอางองเทยบกราวน ง: Channel เลอกระบบเสยง 1.ออกทงซาย-ขวา 2.ออกซายขางเดยว 3.ออกขวาขางเดยว

DPULSE แหลงจายไฟฟารปคลนสเหลยม หนงลกคลน

DCLOCK แหลงจายสญญาณนาฬกาทมคาลอจก 0 กบ 1 แบบตอเนองกน

DPATTERN แหลงจายรปคลนสเหลยมแบบตอเนอง

4.3.2 แหลงจายจากไลบราร Simulator Primitives

ALTERNATOR แหลงจายไฟฟากระแสสลบ

A: Component Reference ก าหนดชอใหกบแหลงจาย B: Component Value ก าหนดคาใหกบแหลงจาย C: Amplitude ก าหนดความกวางใหกบแหลงจาย D: Frequency ก าหนดความถใหกบแหลงจาย

BATTERY แหลงจายไฟฟากระแสตรง

1: Component Reference ก าหนดชอใหกบแหลงจาย 2: Voltage ก าหนดคาแรงดนใหกบแหลงจาย 3: Internal Resistance ก าหนดคาความตานทานภายในแหลงจาย

CLOCK แหลงจายสญญาณนาฬกาทมคาลอจก 0 กบ 1 แบบตอเนองกน

ก: Component Reference ก าหนดชอใหกบแหลงจาย ข: Component Value ก าหนดคาใหกบแหลงจาย ค: Clock Frequency ก าหนดความถใหกบแหลงจาย

CSOURCE แหลงจายกระแสไฟฟากระแสตรง

A: Component Reference ก าหนดชอใหกบแหลงจาย B: Current ก าหนดคากระแสใหกบแหลงจาย

IPULSE แหลงจายกระแสไฟฟาพลส

1: Component Reference ก าหนดชอใหกบแหลงจาย 2: Component Value ก าหนดคาใหกบแหลงจาย 3: Initial Value ตงคาเรมตนของสญญาณ 4: Pulse Value ตงคาสงสดของสญญาณ 5: Rise Time ก าหนดคาเวลาใหสญญาณขน 6: Fall Time ก าหนดคาเวลาใหสญญาณลง 7: Pulse Width ก าหนดความกวางใหสญญาณ

VPULSE แหลงจายไฟฟารปคลนพลส

1: Component Reference ก าหนดชอใหกบแหลงจาย 2: Component Value ก าหนดคาใหกบแหลงจาย

3: Initial Value ตงคาเรมตนของสญญาณ 4: Pulse Value ตงคาสงสดของสญญาณ 5: Rise Time ก าหนดคาเวลาใหสญญาณขน 6: Fall Time ก าหนดคาเวลาใหสญญาณลง 7: Pulse Width ก าหนดความกวางใหสญญาณ

VSFFM แหลงจายคลนวทยในยาน FM

1: Component Reference ก าหนดชอใหกบแหลงจาย 2: Component Value ก าหนดคาใหกบแหลงจาย 3: DC Offset ก าหนดคาอางองเทยบกราวนด 4: Amplitude ก าหนดความกวางใหสญญาณ 5: Carrier Frequency ก าหนดความถของสญญาณพาหะ

6: Signal Frequency ก าหนดความถของสญญาณรปคลน 7: Modulation Index ก าหนดคาของคลนเสยง สง ต า

VSOURCE แหลงจายไฟฟากระแสตรง

1: Component Reference ก าหนดชอใหกบแหลงจาย 2: Voltage ก าหนดคาแรงดนใหแหลงจาย 4.4 การใชงานเครองมอวด ในหวขอน เราจะมาดการใชงานของเครองมอวดชนดตาง ๆ กนวา แตละชนดมหนาทการท างานอยางไร และใชตรวจวงจรยงไง

4.4.1 การใชเครองมอ OSCILLOSCOPE

ในตวอยางน จะท าการวดไฟกระแสสลบ โดยน าแหลงจายไฟฟากระแสสลบ เขาไปก าหนดคาตาง ๆ ตาม

ตองการ แลวใชสายสญญาณตอเขากบเครองมอวดสโคป ในชอง A แลวคลกทป ม เพอให แสดงผล

เมอสงใหเครองมอวดสโคปท างาน โปรแกรมกจะแสดงหนาตาง Digital Oscilloscope ขนมา ซงจะเหนวา มป มเครองมอตาง ๆ มากมายอยทางดานซาย มทงหมด 4 แชนแนล และมรปคลนแสดงอยทจอดานซาย ซงเปรยบไดกบเครองมอวดสโคปตวจรงตวหนง ทถกจ าลองขนมานนเอง ป มทใชบอยมหลก ๆ คอ Volt/DIV, Time/DIV, Trigger Level, Position ขนลงซายขวา เนองจาก Oscilloscope บนหนาจอจะมแกนตง และแกนนอน แกนตง คอ แกนของแรงดนไฟฟา (Volt) แกนนอน คอ แกนเวลา (Time) เพราะฉะนนดวยเหตผลนจงจ าเปนตองสามารถปรบคา scale ของแกนตง และแกนนอนได

A: Position ใชปรบรปคลนขนลง ในแนวนอน B: สวตซเลอน

AC ยานวดไฟกระแสสลบ DC ยานวดไฟกระแสตรง GND ยานวดกราวนด OFF ปดการใชงาน C: Invert กลบเฟสสญญาณ D: A+B ใชรวมสญญาณ 2 สญญาณ แชนแนล A กบ B เขาดวยกน E: ป ม Volt/DIV ใชปรบแรงดนใหรปคลนสง-ต า ตามแรงดนทปรบ โดยมหนวยตามสเกล สวน

ป มเลกใชปรบใหมความละเอยดมากขน

1: Level ใชปรบระดบทรกเกอร ใหสญญาณรปคลนนงขน

2: สวตซเลอน เลอกยานการวด 3: Auto ใชหาสญญาณแบบอตโนมต โดยจะคาหาคา Volt/Div และ Time/Div ทเหมาะสม 4: Cursors เมอใชค าสงนจะม Cursor ออกมา ใชวดแรงดนกบคาบเวลาของรปคลนได Source 1: สวตซเลอน Source A-D 2: Position ปรบสเกลในแนวตง 3: ป ม Time/Div ใชปรบคาบเวลาใหรปคลนยาว-สน ตามเวลาทปรบ โดยมหนวยตามสเกล สวนป มเลกใช

ปรบใหมความละเอยดมากขน 4.4.2 การใชงาน SIGNAL GENERATOR

เครองก าเนดความถ หรอเรยกวา ซกแนล เจนเนอรเรเตอร (Signal Generators) คอเครองมอทางดานอเลกทรอนกส ทใชผลตสญญาณความถไฟฟาชนดตาง ๆ อยางเชน คลนรปซายน (Sine wave) คลนจตรส (Square wave) คลนสามเหลยม (Triangular wave) และพลส (Pulse) เพอใชในการทดสอบปรบแตสญญาณและตรวจซอมวงจรอเลกทรอนกส ในตวอยางนจะใชสโคปตรวจจบสญญาณ ทจายโดยซกแนล เจนเนอรเรเตอร โดยใชสายสญญาณตอเขากบ

เครองมอวดสโคป ในชอง A แลวคลกทป ม เพอใหแสดงผล

เมอสงใหเครองมอ ซกแนล เจนเนอรเรเตอร โปรแกรมกจะแสดง VSM Signal Generator ขนมา ซงจะเหนวา มป มเครองมอตาง ๆ มากมายอยทางดานซาย มทงหมด 4 แชนแนล และมรปคลนแสดงอยทจอดานซาย ซงเปรยบไดกบเครองมอวดสโคปตวจรงตวหนง ทถกจ าลองขนมานนเอง

1: ป ม Centre ปรบจดศนยรวมของสญญาณ 2: ป ม Range Frequency ใชปรบความถใหกบสญญาณ 3: ป ม Level ใชปรบระดบทรกเกอรใหสญญาณรปคลน 4: ป ม Range Amplitude ปรบความกวางของสญญาณรปคลน 5: ป ม Waveform ใชเลอกสญญาณรปคลนแบบตาง ๆ 4.4.3 การใชงานเครองมอวด DC VOLTMETER

เครองมอวด DC VOLTMETER เปนเครองมอทใชวดแรงดนไฟฟากระแสตรง โดยจะอานคาเปนตวเลข

แสดงผลทหนาจอ วธการตอเพอวดแรงดน ใหตอครอมไปยงจดทตองการทราบ แลวคลกทป ม เพอใหแสดงผล

4.4.4 การใชงานเครองมอวด AC VOLTMETER

เครองมอวด AC VOLTMETER การท างานกจะเหมอนกบ DC VOLTMETER คอเครองมอทใชวดแรงดนไฟฟากระแสสลบ โดยจะอานคาเปนตวเลขแสดงผลทหนาจอ วธการตอเพอวดแรงดน ใหตอครอมไป

ยงจดทตองการทราบ แลวคลกทป ม เพอใหแสดงผล

4.4.5 การใชงานเครองมอวด DC AMMETER

เครองมอวดกระแส DC AMMETER เปนเครองมอทใชวดกระแส ทไหลผานในวงจรตามจดตาง ๆ ได โดยจะอานคาเปนตวเลขแสดงผล วธการตอเพอวดกระแส ใหตออนกรมกบวงจรไปยงจดทตองการทราบแลวคลกท

ป ม เพอใหแสดงผล

4.4.6 การใชงานเครองมอวด AC AMMETER

เครองมอวดกระแส AC AMMETER การท างานกจะเหมอนกบ DC AMMETER เปนเครองมอทใชวดกระแสทไหลผานในวงจรตามจดตาง ๆ ได โดยจะอานคาเปนตวเลขแสดงผลทหนาจอ วธการตอเพอวดกระแสใหตอ

อนกรมกบวงจรไปยงจดทตองการทราบแลวคลกทป ม เพอใหแสดงผล

4.5 การจ าลองการท างานของวงจรไฟกระพรบดวงเดยว ในตวอยางน จะท าการจ าลองการท างานของวงจรไฟกระพรบดวงเดยว ซงเปนวงจรอนาลอก โดยจะใชวงจรทสรางไวแลวในบทท 3

1. คลกทเมน System > Set Animation Options

2. คลกเครองหมายถกทชอง Show Wire Voltage by Colour เพอใหสายสญญาณ แสดงสของแรงดนขนมา โดยสเขมหมายถงแรงดนสง สออนหมายถงแรงดนต า 3. คลกเครองหมายถกทชอง Show Wire Current with Arrows เพอใหแสดงทศทางการไหลของกระแสไฟฟาบนสายสญญาณ

4. คลกทป ม

5. แลวคลกทป ม เพอใหแสดงผล 6. LED กจะตดสวาง พรอมกบทศทางการไหลของกระแส และสของสายสญญาณทบอกคาสง-ต า ของแรงดนไฟฟา

7. คลกทป ม เพอปดการท างาน

8. คลกทป ม เพอวดแรงทสายสญญาณ 9. น ามาเชอมตรงจดทตองการวดตามตองการ

10. แลวคลกทป ม เพอใหแสดงผล คาแรงดนกจะแสดงขนมา

11. จากนน คลกทป ม และคลกเลอก DC VOLTMETER เพอใชเครองมอ DC VOLTMETER 12. น าเครองมอวด DC VOLTMETER ตอครอมจดทตองการวด ในทนตอครอม R1 13. จากนน คลกเลอกเครองมอวด DC AMMETER ตออนกรมกบจดทตองการวด ในทนตออนกรมขา C ของ Q1 กบขา B ของ Q2

4.6 การจ าลองการท างานวงจรเครองขยายเสยงขนาดจว ในตวอยางน จะท าการจ าลองกรท างานของวงจร วงจรเครองขยายเสยงขนาดจว ซงเปนวงจรอนาลอก โดยจะใชวงจรทสรางไวแลวในบทท 3

1. ขนตอนแรกเพอใชเพมอปกรณ SPEAKER เปนชนด ACTIVE เขามา

2. เปลยน SPEAKER อนใหมแทนอนเกา 3. ดบเบลคลกท POWER แลวเลอกในชอง String เปน VCC

4. คลกทป ม และคลกเลอก Audio เพอใชแหลงจายไฟฟา Audio 5. จากนน น ามาเชอมตอดวยสญญาณดวย IN แลวดบเบลคลกเขาไปทแหลงจาย Audio

6. คลกทป ม เพอเลอกไฟลเสยงทมนามสกล wav ในทนเลอกใชไฟลเสยงทมอยใน WINDOWS สามารถเลอกไดท C:\WINDOWS\Media\chimes.wav 7. ก าหนดความกวางของสญญาณในชอง Amplitude ตามตองการ

8. คลกทป ม

9. คลกทเมน System > Set Animation Options

10. คลกเครองหมายถกทชอง Show Wire Voltage by Colour เพอใหแสดงสแรงดนบนสายสญญาณ 11. คลกเครองหมายถกทตอง Show Wire Current with Arrows เพอใหแสดงทศทางการไหลของกระแส

12. คลกทป ม

13. คลกทป ม และคลกเลอก OSCILLOSCOPE เพอเลอกใชเครองมอวดสโคป 14. สโคปชอง A ตอกบ IN และชอง B ตอกบสายสญญาณ Out

15. แลวคลกทป ม เพอใหแสดงผลการท างาน

16. โปรแกรมกจะแสดงรปคลนและทศทางการไหลของกระแสขนมา

4.7 การจ าลองวงจรนบ 0-9 ดวยไอซดจตอล ในตวอยางน จะท าการจ าลองการท างานของวงจร วงจรนบ 0-9 ดวยไอซดจตอล โดยจะใชวงจรทสรางไว แลวในบทท 3

1. คลกทป ม เพอเลอกใชเครองมอวดสโคป

2. ใหตอสโคปชอง A ตอกบขา 3 ของ U1, ชอง B ตอขา 13 ของ U3, ชอง C ตอขา 12 ของ U3 และชอง D ตอกบขา 11 ของ U3

3. แลวคลกทป ม เพอใหแสดงผลการท างาน

4. โปรแกรมกจะแสดงรปคลนขนมาตามตองการ

4.8 จ าลองการท างาน วงจรไฟวงดวยไมโครคอนโทรลเลอรตระกล PIC เบอร 16F627A ตวอยางน จะท าการจ าลองการท างานของวงจรไฟวง ดวยไมโครคอนโทรลเลอรตระกล PIC เบอร 16F627A ทเขยนดวยภาษา C โดยใชโปรแกรม mikroC เปนตวเขยน แลวกท าเปน HEX File เพอเอามาจ าลองการท างานบนโปรแกรม Proteus ISIS อกท สวนวงจรไดสรางไวแลวในบทท 3 โดยจะตองน าโปรแกรมทเราเขยนเสรจแลวในรปของ HEX File เขามายงตว IC PIC ดวย เพอดการท างานของวงจรทเราเขยนไว สามารถใชไดกบวงจรทออกแบบไวหรอไม

โปรแกรม mickoC สามารถหาดาวนโหลดไดท http://www.mikroe.com/en/download แลวท าการตดตงใหเรยบรอย จากนนท าตามขนตอนตอไปน

1. คลกทป ม เลอก All Program > Mikroelektronika > mikroC > mikroC

2. เมอเปดโปรแกรม mikroC ขนมาแลว ใหคลกทเมน Tools > Options

3. คลกท Colors 4. คลกทชอง Scheme แลวเลอก mikroDream เพอเปลยนพนหลงเปนสขาว

5. คลกทป ม

6. จากนนคลกทเมน Project > New Project เพอสรางโปรเจคใหม

7. ทชอง Project Name ก าหนดชอไฟลตามตองการ

8. ทชอง Project Path คลกทป ม แลวเลอกต าแหนงเกบไฟลตามตองการ 9. ทชอง Device เลอกเบอร IC ใหตรงกบ IC ทเราตองการใช ในทนคอ P16F627 A 10. ชอง Clock ก าหนด สญญาณ 004.000000

11. คลกทป ม

12. คลกทป ม

13. เขยนโคดโรแกรมวงจรไฟวงลงในพนทท างานไดครบ

14. คลกทป ม เพอเกบบนทก

15. คลกทป ม เพอท าการ Build โปรแกรม 16. ถา Build ผานโปรแกรมจะขนค าวา Success กเปนอนใชได

17. เมอเขยนโปรแกรมเสรจแลว ใหเปดวงจรไฟวงทสรางไวแลวขนมาดวยโปรแกรม ISIS

18. คลกทป ม และคลกเลอก DC เพอใชแหลงจายไฟฟา DC 19. น าแหลงจาย DC มาวาง แลวเชอมสายสญญาณตอเขากบ R9 กบ R10 แลว ดบเบลคลกทแหลงจาย DC

20. ตงชอในชอง Generator Name ตามตองการ 21. ก าหนดคาแรงดนในชอง Voltage เทากบ 5 โวลต

22. คลกทป ม

23. จากนน ดบเบลคลกท IC PIC แลวคลกทป ม เพอเลอก HEX File ทเราไดเขยนโปรแกรมเกบไวแลว

24. เมอเลอก HEX File เสรจแลว คลกทป ม

25. แลวคลกทป ม เพอใหแสดงผลการท างาน กจะเหนวา LED ตดเรยงกน ตามทเราไดเขยนโปรแกรมไว 26. คลกทป ม เพอปดการท างาน

27. คลกทป ม เพอเลอกใชเครองมอวดสโคป 28. สโคปชอง A ตอกบขา 17 ของ PIC และชอง B ตอกบสายสญญาณ AB1 29. แลวคลกทป ม เพอใหแสดงผลการท างานอกครง

30. สโคปกจะแสดงรปคลนขนมา

NOTE ถาตองการปรบความเรวการวงของ LED ในวงจร เราสามารถเปลยนอปกรณ VR ใหเปนชนดปรบคาเองได ซ งอยในไลบราร Resistors > POT-HG

NOTE ตวอยางโคดโปรแกรมของวงจรไฟวง สามารถดาวนโหลดผานอนเตอรเนตไดท www.smartlearningweb.com 4.9 จ าลองการท างาน วงจรนบดวยไมโครคอนโทรลเลอรตระกล MCS-51 ในตวอยางน จะจ าลองการท างานวงจรนบ โดยใชไมโครคอนโทรลเลอรตระกล MCS-51 เบอร AT89C51 ซงเขยนดวยภาษา C โดยใชโปรแกรม mikroC เปนตวเขยน แลวกท าเปน HEX File เพอเอามาจ าลองการท างานบนโปรแกรม Proteus ISIS อกท

โคดโปรแกรมวงจรนบทเขยนดวยโปรแกรม mikroC

1. อนดบแรกใชน าอปกรณ IC, 7segment และ RESPACK-8 มาตอวงจรใหไดดงรป ซงอปกรณหาไดจากตารางขางลางน จากนนดบเบลคลกท AT89C51

2. คลกทป ม เพอเลอก HEX File ทงนการสราง HEX File จากโปรแกรม mikroC ไดอธบายไวในหวขอ 4.6 จะตางกนเพยงโปรแกรมทเขยนเทานน

3. เขาไปยงต าแหนงทเกบ HEX File แลวคลกทช อไฟล

4. คลกทป ม

5. HEX File กจะเขามาอยในชอง Program File 6. ก าหนดความถในชอง Clock Frequency ตามตองการ ในทนก าหนด 20 MHz

7. คลกทป ม

8. แลวคลกทป ม เพอใหแสดงผลการท างาน

NOTE ถาตองการเปลยนการนบตวเลข ใหไปแกไขโคดในโปรแกรมทเขยนแลว จงน ามาจ าลองการท างานในโปรแกรม ISIS สวนการใช mikroC ดไดจากหวขอ 4.8 NOTE ตวอยางโคดโปรแกรมของวงจรนบ สามารถดาวนโหลดผานอนเตอรเนตไดท www.smartlearningweb.com 4.10 จ าลองการท างานแสดงอกษรบนจอ LCD ในตวอยางน จะจ าลองการท างานของไมโครคอนโทรลเลอรตระกล PIC เบอร 16F877 โดยจะแสดงอกษรบนหนาจอ LCD ซงจะเขยนดวยภาษาแอสเซมบล โดยใชโปรแกรม MPLAB เปนตวเขยน แลวกท าเปน HEX File เพอเอามาจ าลองการท างานบนโปรแกรม Proteus ISIS อกท

โคดโปรแกรมวงจรนบทเขยนดวยโปรแกรม MPLAB

โปรแกรม MPLAB IDE สามารถหาดาวนโหลดไดท http://www.microchip.com แลวท าการตดตงให เรยบรอย แลวท าตามขนตอนตอไปน

1. คลกทป ม เลอก All Programs > Microchip > MPLAB IDE v8.30 > MPLAB IDE

2. คลกทเมน Project > Project Wizard

3. คลกทป ม

4. คลกทชอง Device เลอกเบอร IC ใหตรงกบอปกรณทใช ในทนคอ PIC16F877

5. คลกทป ม

6. คลกทชอง Active Tool suite เลอก Microchip MPASM Toolsuite

7 คลกทป ม

8. คลกทป ม เพอเลอกต าแหนงเกบไฟลตามตองการ ในทนเกบท C:/LCD/lcd

9. คลกทป ม

10. คลกทป ม

11. คลกทป ม

12. คลกทป ม เพอใชเขยนโปรแกรม 13. ท าการเขยนโคดโปรแกรมใหเสรจเรยบรอย

14. คลกทป ม

15. เลอกต าแหนงเกบในชอง Save in ในทนเกบไวท C:\LCD 16. ตงชอในชอง File name ตามตองการ ในทนตง lcd.ams

17. คลกทป ม เพอเกบบนทก

18. จากนน ปดไฟลทเขยนโคด แลวคลกขวาท Source Files > Add Files

19. เขาไปในต าแหนงเกบโคดโปรแกรม 20. คลกทไฟล lcd

21. คลกทป ม

22. คลกทป ม เพอท าการ Build โปรแกรม ใหเปน HEX File 23. ถา Build ผาน โปรแกรมจะขนค าวา BUILD SUCCEEDED กเปนอนใชได

24. เมอเขยนโปรแกรมเสรจแลว ใหเปดโปรแกรม ISIS ขนมา จากนนน าอปกรณ 16F877 และ LM016L มาตอวงจรใหไดดงรป ซงอปกรณหาไดจากตารางขางลางน จากนนดบเบลคลกท 16F877

25. จากนนดบเบลคลกท IC PIC แลวคลกทป ม เพอเลอก HEX File ทเราไดเขยนโปรแกรมเกบไวแลว

26. เมอเลอก HEX File เสรจแลว คลกทป ม

27. แลวคลกทป ม เพอใหแสดงผลการท างาน

NOTE ถาตองการเปลยนอกษรสามารถเปลยนไดทโคดโปรแกรม ตามตองการ

NOTE ตวอยางโคดโปรแกรม แสดงอกษรบนจอ LCD สามารถดาวนโหลดผานอนเตอรเนตไดท www.smartlearningweb.com 4.11 จ าลองการท างานไมโครคอนโทรลเลอรตระกล AVR

AVR ยอมาจากค าวา Audio Video Receiver แปลวาเปน integrated amp ทม tuner ซงเราสามารถเขาไปดการท างานของวงจรไดจากตวอยาง ทมอยในโปรแกรม ISIS น ตวอยางนจะม HEX File ไวแลวโดยมขนตอนดงน

1. เปดโปรแกรม ISIS ขนมา แลวคลกทป ม

2. คลกเลอกทชอง Look in จากนนเลอกท C:\Program Files\Labcenter Electronics\ Proteus 7 Professional\SAMPLES

3. ดบเบลคลกทโฟลเดอร VSM for AVR

4. ดบเบลคลกทโฟลเดอร AVR and SED1520

5. แลวดบเบลคลกทไฟล EW12A03GLY

6. แลวคลกทป ม เพอใหแสดงผลการท างาน กจะเหนวา จอ LCD มการเปลยนแปลงตามทเขยนโปรกแกรมไว

NOTE HEX. File สามารถเขาไปเลอกไดท C:\Program Files\Labcenter Electronics\Proteus 7 Professional\SAMPLES for AVR\AVR and SED1520 4.12 การจ าลองการควบคม DC มอเตอรดวย PIC16F628A ตวอยางน จะจ าลองการท างานการหมนของ DC มอเตอร โดยการเขยนโปรแกรมดวยภาษา C ลงใน PIC16F628A

โคดโปรแกรมควบคม DC มอเตอร ทเขยนดวยโปรแกรม mikroC

1. อนดบแรกน าอปกรณ จากตารางขางลางน มาตอวงจรใหไดดงรป จากนนดบเบลคลกท PIC16F628A

2. จากนนดบเบลคลกท IC PIC แลวคลกทป ม เพอเลอก HEX File ทเราไดเขยนโปรแกรมเกบไวแลว

3. เมอเลอก HEX File เสรจแลว คลกทป ม

4. แลวคลกทป ม เพอใหแสดงผลการท างาน กจะเหนวา LED ตดเรยงกน ตามทเราไดเขยนโปรแกรมไว

NOTE การจ าลองการท างาน ในงานทางไมโครคอนโทรลเลอรชนดตาง ๆ นอกจากทภายในหนงสอไดอธบายอยางคราว ๆ แลว ทานสามารถเปดวงจรจาก SAMPLES ภายในโปรแกรม Proteus เพอศกษาเพมเตมไดอกดวย NOTE ตวอยางโคดโปรแกรมการควบคมDC มอเตอร สามารถดาวนโหลดผานอนเตอรเนตไดท www.smartlearningweb.com

4.13 การจ าลองวงจรไฟกระพรบดวงเดยว ตวอยางนจะจ าลองการท างานวงจรไฟกระพรบดวงเดยว โดยโคดโปรแกรมจะถกเขยนและแปลงเปน HEX File ดวยโปรแกรม CCS ซงขนตอนการท ามดงน

โคดโปรแกรมวงจรไฟกระพรบดวงเดยว ทเขยนดวยโปรแกรม

โปรแกรม CCS สามารถหาดาวนโหลดไดท http://www.microchip.com แลวท าการตดตงใหเรยบรอย จากนนท าตามขนตอนตอไปน

1. คลกทป ม เลอก All Programs > PIC-C Compiler

2. กจะปรากฏหนาตาง PCW ขนมา ใหคลกทเมน Project > PIC Wizard

3. เลอกต าแหนงเกบในชอง Save in ในทนเกบไวท C:\EX1 4. ตงชองในชอง File name ตามตองการ ในทนตง LED1

5. คลกทป ม เพอเกบบนทก

6. ทชอง Device คลกเลอกเบอร IC ทตองการใช ในทนเลอก PIC16F628A

7. คลกทป ม

8. จากนนลบโคดทโปรแกรมใหมาใหหมด แลวพมพโคดโปรแกรมทเราตองการลงไปใหม

9. เสรจแลว คลกทป ม

10. คลกทเมน Compile 11. แลวคลกทไอคอน Compile

12. โปรแกรมกจะท าการ Compile ใหรอสกคร

13. ถา Compile ผาน โปรแกรมกจะขนค าวา 0 Error, 0 Warning กเปนอนใชได

14. เมอเขยนโปรแกรมเสรจแลว ใหเปดโปรแกรม ISIS ขนมา แลวน าอปกรณจากตารางขางลางนมาตอวงจรใหไดดงรป จากนนดบเบลคลกท PIC16F628A

15. จากนนดบเบลคลกท IC PIC แลวคลกทป ม เพอเลอก HEX File ทเราไดเขยนโปรแกรมเกบไวแลว 16. ก าหนดคาความถในชอง Processor Clock Frequency ตามตองการ ในทนก าหนด 10MHz

17. เมอเลอก HEX File เสรจแลว คลกทป ม

18. แลวคลกทป ม เพอใหแสดงผลการท างาน กจะเหนวา LED กระพรบ ตามทเราไดเขยนโปรแกรมไว

NOTE ตวอยางโคดโปรแกรมวงจรไฟกระพรบดวงเดยว สามารถดาวนโหลดผานอนเตอรเนตไดท www.smartlearningweb.com สรป การวเคราะหจ าลองการท างาน ไมโครคอนโทรลเลอรในโปรแกรม Proteus ISIS ไมวาจะเขยนโคดโปรแกรมดวยภาษาอะไรกตาม แตวธทจะเอามาจ าลองการท างานบนโปรแกรม Proteus จะตองแปลงโคดโปรแกรมนน ๆ ใหเปน HEX File เสยกอน จงจะสามารถท าการจ าลองวงจรได สวนขนตอนการน า HEX File เขามาจ าลองบน Proteus กจะมขนตอนดงทไดอธบายไวแลว ซงภายในหนงสอเลมน จะไมกลาวถงวธการเขยนโคดโปรแกรม แตจะอธบายการน า HEX File เขามาจ าลองการท างานเทานน

บทท 5 เร มตนสรางลายวงจรพมพ

โปรแกรม Proteus นอกจากมความสามารถ ในการจ าลองการท างานของวงจรไฟฟาและ

ไมโครคอนโทรลเลอรไดแลว ยงสามารถออกแบบลายวงจรพมพไดอกดวย

5.1 เรองทควรรกอนการสราง PCB

PCB ยอมาจากค าวา Print Circuit Board เปนสวนประกอบพนฐานทส าคญของวงจรอเลกทรอนกส ซงจะใช

เปนทางเดนสญญาณไฟฟาของอปกรณอเลกทรอนกสตาง ๆ ทอยบนวงจร

5.1.1 ชนดของแผน PCB

แผน PCB ในปจจบน มอย 3 ชนด คอ

1. ชนดเซลลโลสฟโนลกเรซน (Phenolic Celluloes Paper) แผนเปนสน าตาลเขม ซงนยมใชกนมากเพราะ

มราคาถกทสด แตมขอเสยคอ ทนความรอนไดนอยทสดเชนกน

2. ชนดเซลลโลสอพอกไซดเรซน (Epoxide Celluloes Paper) แผนเปนสน าตาลออน ๆ และมความ

ทนทานกวาชนดเซลลโลสฟโนลกเรซน ชนดนจะทนความรอนไดดพอสมควร

3. ชนดอพอกไซดเรซน (Epoxide Woven Glass Fabric) แผนเปนแบบใส มองเหนเนอทองแดงดานบน ม

ความแขงแรงและทนความรอนมากทสด

5.1.2 ความหมายของฟตปรน

ฟตปรน คอ รปรางทอางองจากอปกรณจรง ไมวาจะเปนระยะหางของขาอปกรณ ความยาวความกวางของตว

ถงอปกรณ เปนตน ซงจะเปรยบเสมอนกบอปกรณจรงทกอยาง เพอใชในการออกแบบลายวงจรพมพ

5.1.3 สงทตองค านงกอนการออกแบบ

สงทจ าเปนและส าคญมาก ส าหรบการออกแบบลายวงจรพมพ คอ ขนาดของอปกรณจรงทตองใชในงาน

PCB นน ตองมขนาดเทากนกบฟตปรน ไมเชนนนแลว การลงอปกรณบนแผน PCB จะเกดปญหาได

เพราะฉะนนกอนออกแบบลายวงจรพมพทกครง ตองใชฟตปรนใหถกตองดวย

5.2 สวนประกอบของไฟล PCB

เมอทราบถงรายละเอยดเกยวกบ PCB มาพอสงเขปแลว ตอไปเรามาดสวนประกอบของไฟล PCB ภายใน

โปรแกรม Proteus กน ซงจะมชอวาโปรแกรม ARES

แถบเมนหลก เปนแถบทรวบรวมค าสงทงหมดของโปรแกรม ARES ไว

แถบป มเครองมอ เปนแถบทรวบรวมค าสงทใชบอย ๆ โดยแสดงเปนรปภาพบนป ม

ชองรายการอปกรณ แสดงรปอปกรณทอยในพนทท างาน

พนทท างาน ใชออกแบบลายวงจรพมพ

ชองรปอปกรณ แสดงรปอปกรณทอยในพนทท างาน

5.3 เครองมอใชงาน PCB

กอนการสรางลายวงจรพมพ เรามาดหนาทของเครองมอในไฟล PCB กนดกวาวาแตละชนดมหนาทการใช

งานอยางไร เพอเราจะไดเลอกใชไดถกตองกบความตองการ

5.4 การน าวงจรไฟฟาไปท าลายวงจรพมพ

เมอออกแบบวงจรไฟฟาเสรจเรยบรอยแลว เรากจะน าไฟล Schematic เปลยนเปนไฟล PCB เพอน ามาสราง

ลายวงจรพมพ สามารถท าไดงายดงน

1. เมอออกแบบวงจรไฟฟาเสรจเรยบรอยแลว ใหตรวจสอบวงจรและขนาดฟตปรนของอปกรณทใชวาตรงกบ

ความตองการหรอไม ซงในทนใหไปเขาก าหนดฟตปรนใหกบแอลอดในชอง PCB Package ใสค าวา LED

ลงไป จากนนคลกทป ม

2. กจะขนหนาตาง Package Selector ซงกคอ อปกรณทอยในรปฟตปรน ใหคลกทป ม ไปเรอย

ๆ จนหมด

3. รายการอปกรณทตองใช กจะปรากฏเขามาในโปรแกรม ARES

NOTE

กอนแปลงไฟล Schematic ใหเปน PCB ตองตรวจสอบฟตปรนของอปกรณทกตวทกครง เพอไมใหเกด

ความผดพลาดได

5.5 การวางอปกรณ

เมอแปลงไฟล Schematic ใหเปนไฟล PCB แลวจะเหนวา อปกรณยงไมไดถกวางไวบนพนทท างาน ซงการ

ออกแบบนน ตองวางอปกรณทกตวในครบทกตวกอน จงจะออกแบบได โดยจะมสองวธคอ วางดวยตวเอง

และวางแบบอตโนมต การวางดวยตวเองนน เปนวธทดทสดส าหรบการออกแบบลายวงจรพมพ เพราะเรา

สามารถเลอกต าแหนงอปกรณไดตามตองการ สวนการวางแบบอตโนมตเหมาะกบวงจรทมอปกรณมาก ๆ แต

กวางไดไมดเทากบวางดวยตวเองอยด

5.5.1 วางแบบอตโนมต

การวางอปกรณอตโนมตนน จะจดวางไดไมดนก ซงในตวอยางนจะแสดงใหเหนวา มขนตอนการท าอยางไร

1. คลกทชองเลเยอร เลอก Board Edge เพอสรางแผน PCB

2. คลกทป ม เพอสรางกรอบสเหลยม

3. คลกเมาสซายคางไวบนพนทท างาน แลวสรางกรอบสเหลยม ขนาดตามตองการ ซงกรอบสเหลยมนกคอ

แผน PCB นนเอง

4. เมอไดขนาดแผน PCB ทตองการแลว ใหคลกทป ม เพอใชค าสงวางอตโนมต หรอใชค าสง Tools >

Auto placer กได

5. หนาตาง Auto placer กจะปรากฎขนมา แลวคลกทป ม

6. อปกรณทกตว กจะถกจดเรยงบนแผน PCB อยางอตโนมต

5.5.2 วางดวยตนเอง

การวางอปกรณดวยตวเอง จะไดผลงานดทสด เพราะสามารถเลอกวางอปกรณไดตามใจชอบ ซงกสามารถ

ท าไดงายดงน

1. คลกทป ม เพอเลอกอปกรณ

2. เลอนเมาสมาคลกในพนทท างาน เพอวางอปกรณลงไป

3. จากนนวางอปกรณใหครบทกตว

4. คลกทชองเลเยอร เลอก Board Edge เพอสรางแผน PCB

5. คลกทป ม เพอสรางกรอบสเหลยม

6. ลากเมาสคลมอปกรณทกตว กจะไดขนาด PCB ทเหมาะสม

5.6 การหมน

การออกแบบลายวงจรพมพนน สงทจะหลกเลยงไปไมไดกคอ ต าแหนงของอปกรณทอยในลกษณะแนวนอน

หรอแนวตง เรากสามารถหมนไดดวยวธงาย ๆ ดงน

1. คลกขวาทอปกรณเลอก > Rotate.......(ตามมมทเราตองการ)

2. อปกรณกจะหมนไปตามทเราก าหนด

5.7 การเดนลายทองแดงดวยตนเอง

หลงจากทวางอปกรณและจดเรยงอปกรณเปนทพอใจแลว ตอไปเปนขนตอนการเดนลายทองแดงดวย

ตนเอง แบบหนาเดยวและสองหนา

5.7.1 ชนดลายทองแดงหนาเดยว

การออกแบบลายทองแดงหนาเดยว จะใชเลเยอรทเรยกวา Bottom Copper ในการเดนลายทองแดงเทานน

ซงมขนตอนการสรางดงน

1. คลกทชองเลเยอรเลอก Bottom Copper เพอเดนลายทองแดงดานลาง

2. คลกทป ม เพอใชเดนลายทองแดง

3. คลกทเลอกขนาดเสนทองแดงตามตองการ

4. คลกทจดบดกร เพอท าการเชอมตอ

5. ลากเสนทองแดงจนไดระยะทตองการ แลวคลกเมาสหนงครงเพอวางลายทองแดงลงไป

6. หกมม แลวน ามาเชอมตอกบจดบดกรทมช อเหมอนกน กจะไดลายทองแดงระหวาง Net ทสมบรณ

จากนนกเดนลายทองแดงใหครบทก Net ตามตองการ

NOTE

ในระหวางตอนเดนลายทองแดง ถากดป มคย คางไว จะท าใหการเดนลายทองแดงเปนเสนโคง

5.7.2 ชนดลายทองแดงสองหนา

การออกแบบลายทองแดงสองหนา จะใชเลเยอรทเรยกวา Bottom Copper กบ Top Copper ในการเดน

ลายทองแดง ซงมขนตอนการสรางดงน

1. คลกทชองเลเยอรเลอก Bottom Copper เพอเดนลายทองแดงดานลาง

2. คลกทป ม เพอใชเดนลายทองแดง

3. คลกทเลอกขนาดเสนทองแดงตามตองการ

4. คลกทจดบดกร เพอท าการเชอมตอ

5. ลากเสนทองแดงจนไดระยะทตองการแลวดบเบลคลก จะสงเกตเหนวา มรเวยปรากฎขนมา ถาคลกเมาส

ไปเรอย ๆ จะเหนวาในชองเลเยอร จะเปลยนสลบไปมาระหวาง Top Copper กบ Bottom Copper ใหเลอก

Top Copper

6. แลวน ามาเชอมตอกบจดบดกรทมช อเหมอนกน กจะไดลายทองแดงทเปน 2 เลเยอรระหวาง Net ท

สมบรณ จากนนกเดนลายทองแดงใหครบทก Net ตามตองการ

5.8 การเดนลายทองแดงอตโนมต

เปนวธทสะดวกและงาย เหมาะกบวงจรทมความซบซอนมาก ๆ โดยในตวอยางนจะเดนแบบ Single Layer

(ชนดหนาเดยว) และแบบ Two Layer Plated Through Hole (ชนดสองหนา PTH) ซงมขนตอนดงน

5.8.1 ชนดลายทองแดงสองหนา

การเดนลายทองแดงสองหนาแบบอตโนมต เหมาะมากส าหรบวงจรทมอปกรณจ านวน มาก ๆ เพราะ

ประหยดเวลาการออแบบไดมากทเดยว สวนขนตอนมดงน

1. คลกทเมน Tools > Auto Router

2. เลอกกรดในชอง Grid ตามตองการ

3. คลกทป ม

4. กจะไดลายทองแดงแบบสองหนาตามตองการ สวนรเวย (Plated Through Hole) นน โปรแกรมจะ

ค านวณเองวา สมควรใชหรอไม ซงขนอยกบความซบซอนของวงจร

NOTE

ลายทองแดงจะออกมาสวยหรอไมนน ขนอยกบการวางอปกรณ

5.8.2 ชนดลายทองแดงหนาเดยว

การเดนลายทองแดงหนาเดยวแบบอตโนมต ในบางวงจรทมอปกรณมาก ๆ กไมสามารถเดนลายทองแดงได

ครบทกตว เพราะความซบซอนมมากเกนไป อาจท าใหความผดพลาดได ซงขนตอนมดงน

1. คลกทป ม เพอเดนลายทองแดงอตโนมต

2. คลกทป ม

3. คลกทชอง Pair 1 (Hoz) เลอก None เพอปดการใชงาน Top Copper

4. คลกทป ม

5. คลกทป ม อกครง

6. กจะไดลายทองแดงแบบหนาเดยวตามตองการ

5.9 การลบลายทองแดง

ในกรณทตองการลบลายทองแดงทไมตองการ กสามารถลบออกไดงาย ดวยขนตอนตอไปน

1. เลอกลายทองแดงทตองการลบ แลวคลกขวาสองครง กจะท าใหลายทองแดงหายไป

5.10 การสราง Power Plane ใหกบลายทองแดง

Power Plane เปนการท าลายทองแดงใหมขนาดใหญเฉพาะ Net ทเราตองการ ซงจะมขนตอนการสรางดงน

1. คลกทเมน Tools > Power Plane Generator

2. คลกทชอง Net เพอเลอก Net ทตองการ ในทนเลอก GND=POWER

3. คลกทชอง Layer เพอเลอกเลเยอร Bottom Copper

4. เลอกขนาดในชอง Boundary ตามตองการ

5. คลกทป ม

6. กจะได Power Plane ตามตองการ

5.11 การใชสายไฟจ มพขามลายทองแดง

ในกรณเดนลายทองแดงดวยตนเองแลว เกดตดปญหาไมสามารถเดนขามไปได เพราะมเสนทองแดงทไมใช

Net เดยวกนขวางอย เรากสามารถใชสายไฟจมพขามไปได โดยทไมตองเดนลายทองแดงใหม สวนขนตอน

การท ามดงน

1. คลกทป ม เพอเลอกใชจดบดกรชนดกลม

2. เลอกขนาดตามตองการ ในทนเลอกใช C-70-30

3. น ามาวางใกล ๆ กบขาตวตานทานทตองการจมพสายไฟ

4. น ามาวางใกล ๆ กบขาตวตานทานทตองการจมพสายไฟอกจดหนง

5. จากนนคลกเลอกเลเยอร Bottom Copper เพอใชเดนลายทองแดงดานลาง

6. คลกทป ม เพอใชเดนลายทองแดง

7. เลอกขนาดทองแดงตามตองการ ในทนเลอกใช T40

8. เดนลายทองแดงใหจดบดกรทงสองจด เชอมตดกบขาตวตานทาน

9. คลกทป ม

10. จากนนคลกเลอกเลเยอร Top Silk เพอใหท ารปสายไฟ

11. เดนเสนตรงจากจดทหนงไปจดทสอง

12. คลกทป ม เพอพมพขอความ

13. จากนนคลกเมาสบรเวณ สายไฟทไดสรางไว

14. ตงชอในชอง String ตามตองการ ในทนตงชอ JP

15. ก าหนดขนาดหรอรปอกษรไดทกรอบ Font Attributes ตามตองการ

16. คลกทป ม

17. กจะไดสายไฟจมพขามลายทองแดง ตามตองการ

5.12 การก าหนดกรด

ถาตองการเลอนอปกรณใหมความละเอยดมากขน กสามารถเขาไปก าหนดกรดใหกบพนทท างานได

1. คลกทเมน System > Set Grids

2. ในกรอบ Metric ก าหนดคาในชอง F4 Snap เปน 0.1mm

3. คลกทป ม แลวลองเคลอนอปกรณด

NOTE

การก าหนดกรดสามารถใชไดทงโปรแกรม Proteus ISIS และ ARES

5.13 การเพมขนาดลายทองแดง

ในกรณทเดนลายทองแดงไปแลว ตองการทจะเพมขนาดใหกบลายทองแดงใน Net นนใหใหญขนกสามารถ

ท าไดงาย ๆ ดงน

1. เลอกลายทองแดง Net ทตองการเพมขนาด ในทนเลอก Net #00006

2. จากนนคลกขวาทลายทองแดงทเลอกไว แลวเลอก Change Trace Style > T40 (เลอกขนาดตาม

ตองการ)

3. ลายทองแดงกเพมขนาดไปตามทเราตองการ

NOTE

ลายทองแดงทเดนไปแลว เกดเปนมมแหลมหรอมมฉาก เราสามารถเปลยนใหเปนมม 45 องศา ไดงาย ๆ

โดยคลกขวาทลายทองแดงทตองการเปลยน แลวเลอกเมน > Mitre กจะท าใหลายทองแดงใน Net นน ม

มมเปน 45 องศาทงเสน

5.14 การก าหนดขนาดใหแผนวงจรพมพ

เมอสรางแผน PCB เสรจเรยบรอยแลว ถาตองการรขนาดทเราสรางวา มขนาดเทาไรกสามารถท าไดงาย ๆ

ดงน

1. คลกทป ม เพอเลอกใชเครองมอวด

2. จากนนคลกเมาสลงบรเวณทตองวดจแรก เพอใชเปนจดเรมตน

3. แลวลากมายงอกจดหนงทตองการวด กจะท าใหเราทราบขนาดของแผนวงจรพมพตามตองการ

NOTE

ถาตองการเปลยนหนวยวด สามารถท าไดโดยคลกทป ม บนแถบเครองมอ

บทท 6 ตวอยางการสรางลายวงจรพมพ

ในบทน จะกลาวถงตวอยางการสรางลายวงจรพมพ แบบเปนขนเปนตอนอยางละเอยด โดยจะใชเทคนคและ

เครองมอทไดอธบายไวในบทตน ๆ และเสรมขนตอนทจ าเปนไวอกดวย

6.1 การสรางลายทองแดงชนดหนาเดยว

ในตวอยางน จะสรางลายทองแดงชนดหนาเดยว โดยจะใชวงจรไฟกระพรบดวงเดยวทเราไดสรางในบทท 3

แลว โดยขนตอนมดงน

1. เปดโปรแกรม Proteus ISIS วงจรไฟกระพรบดวงเดยวขนมา จากนนตรวจสอบ ฟตปรนใหถกตองวา ม

อปกรณตวไหนบางทมฟตปรนขนาดไมตรงกบความตองการ หรออปกรณใดยงไมมฟตปรนกใหท าการใสให

ครบ ในวงจรนจะมอปกรณทยงไมมฟตปรนอย 3 ตว คอ D2, RV1, และ BAT1 ในทนใหดบเบลคลกท D2

กอน

2. ก าหนดชอฟตปรนเปน LED ในชอง PCB Package

3. คลกทป ม

4. จากนนคลกขวาท BAT1 > Packaging Tool เพอเขาไปก าหนดฟตปรน

5. จะปรากฏกรอบหนาตางขนมาดงรป ใหคลกทชอง Don’t display this message again

6. คลกทป ม

7. คลกทป ม เพอเขาไปเลอกฟตปรนตามตองการ

8. คลกเลอกไลบราร Connectors

9. คลกเลอกไลบรารยอย Wire Crimp

10. คลกทช อฟตปรน SIL-100-02

11. คลกทป ม

12. ก าหนดเลขจดบดกรในแถว A โดย Pin + ก าหนดจด 1 Pin – ก าหนดจด 2

13. คลกทป ม

14. คลกทป ม

15. คลกทป ม กเสรจสนขนตอนการใสฟตปรน

16. จากนนกใสฟตปรนให RV1 โดยท าตามขนตอนท 4-15 โดยเลอกไลบราร Miscellaneous > ชอฟตปรน

PRE-SQ4

17. หลงจากใสฟตปรนหมดแลว ใหคลกทเมน Tools > Net list to ARES เพอแปลงไฟลใหเปน PCB

18. คลกทป ม

19. สงทป ม เพอเลอกใชอปกรณ

20. คลกทช ออปกรณ

21. แลวน ามาวางบนพนทท างาน

22. จากนนวางอปกรณใหหมดทกตว แลวจดวางอปกรณใหสวยงาม

23. คลกทป ม เพอเดนลายทองแดง

24. คลกทชองเลเยอร เลอก Bottom Copper เพอเดนลายทองแดงดานลาง

25. น ามาคลกทจดบดกร

26. เดนลายทองแดงไปยงจดบดกรทม Net เดยวกน

27. จากนนเดนลายทองแดงใหครบทก Net จนเสรจเรยบรอย

28. คลกทป ม

29. คลกทชองเลเยอร เลอก Board Edge เพอสรางกรอบ PCB

30. ลากเมาสคลมอปกรณทงหมด กจะไดแผน PCB ตามตองการ

6.2 การสรางลายทองแดงชนดสองหนา

ในตวอยางน จะสรางลายทองแดงชนดสองหนา โดยจะใชวงจรไฟวงทเราไดสรางใน บทท 3 แลว โดย

ขนตอนมดงน

1. เปดโปรแกรม Proteus ISIS วงจรไฟวงขนมา จากนนตรวจสอบฟตปรนใหถกตองวา มอปกรณตวไหน

บางทมฟตปรนขนาดไมตรงกบความตองการ หรออปกรณใดยงไมมฟตปรน กใหท าการใสใหครบ ในวงจรน

ใหสงเกตวา ยงไมมอปกรณแหลงจายไฟ ใหเราเพมคอนเนกเตอรเขามาตอกบวงจรกอนแปลงไปเปนไฟล

PCB เพราะไมเชนนน ตอนสราง PCB เสรจ จะไมมจดตอแหลงจายใหกบวงจร

2. คลกทเมน Library > Pick Device/Symbol เพอเลอกอปกรณ

3. พมพชอ conn-sil2 ในชอง Keywords

4. ดบเบลคลกทช อ CONN-SIL2

5. จากนนน าคอนเนกเตอรขา 1 ตอกบ V1 และขา 2 ตอลงกราวนด

6. แลวคลกทป ม

7. คลกทป ม

8. กจะเขาสโปรแกรม ARES จากนนใหวางอปกรณ โดยคลกขวาทพนทวาง เลอก Place > Component >

เลอกอปกรณตามตองการ

9. คลกเมาสลงบนพนทท างาน เพอวางอปกรณลงไป

10. วางอปกรณลงใหหมดทกตว

11. คลกทเมน เลอก View > Snap 1 mm เพอก าหนดการเลอนอปกรณใหละเอยดขน

12. คลกขวาตรงจดบดกรทอปกรณเลอก > Drag Object เพอเลอนอปกรณ จะท าใหเลอนไดละเอยดขน

ตามทเราไดเลอกไว

13. จดวางอปกรณใหสวยงามตามตองการ แลวคลกทป ม

14. คลกทชองเลเยอร เลอก Board Edge เพอสรางกรอบ PCB

15. ลากเมาสคลมอปกรณทงหมด กจะไดแผน PCB มาตามตองการ

16. คลกทป ม เพอสรางรเจาะ

17. เลอก C-200-M3

18. คลกทชองเลเยอร เลอก Drill Hole

19. น ามาวางทมมทง 4 ดานบนแผน PCB

20. จากนน คลกทเมน Tools > Auto Router

21. ทกรอบ Grid ใหคลกทชอง 10

22. คลกทป ม

23. กจะไดลายทองแดงแบบ 2 หนา (PTH) ตามตองการ

6.3 การสรางลายทองแดงชนดเซอรเฟสเมาส

อปกรณ Surface Mouse คอ อปกรณทยดตดบนพนผวของลายทองแดง โดยไมตองเจาะรบนแผน PCB ซง

สามารถลงอปกรณไดทง 2 หนา ในตวอยางนจะใชวงจรจากบทท 3

1. จากวงจรจะเหนไดวา ไมมอปกรณตวใดทใชเปนแบบ Surface Mouse ดงนน จะเปลยนฟตปรนทเปน

ชนด Surface Mouse แทน เพอใหเหนถงความแตกตาง ระหวางอปกรณแบบยดตดบนพนผวของ

ลายทองแดงกบแบบเจาะขาทะลแผน PCB

2. คลกขวาทอปกรณ U3 > Packaging Tool เพอเปลยนฟตปรน

3. จะสงเกตเหนวา ฟตปรนเดมเปนชนดแบบขาเจาะทะล ใหคลกทชอง Packaging แลวเปลยนฟตปรนเปน

PLCC44

4. จะเหนวา ฟตปรนไดเปลยนไปเปนชนด Surface Mouse แลว จากนนใหคลกทป ม

5. คลกทป ม

6. คลกทป ม

7. หลงจากเปลยนฟตปรนแลว ใหจดเรยงอปกรณใหมใหเรยบรอย จากนนดบเบลคลกทอปกรณ U1

8. คลกทชอง PCB Package แลวเลอกฟตปรนใหม PLCC44

9. แลวคลกทป ม

10. จากนนตรวจสอบฟตปรนใหครบทกตว แลวคลกทป ม

11. คลกทป ม

12. คลกทป ม เพอเลอกใชอปกรณ

13. คลกทช ออปกรณ

14. น ามาวางบนพนทท างาน

15. แลวจดวางอปกรณใหสวยงาม ตามตองการ

16. จดวางอปกรณใหสวยงามตามตองการ แลวคลกทป ม

17. คลกทชองเลเยอร เลอก Board Edge เพอสรางกรอบ PCB

18. ลากเมาสคลมอปกรณทงหมด กจะไดแผน PCB ตามตองการ

19. จะสงเกตเหนวา ภายในแผน PCB นนยงไมมคอนเนกเตอร 2 ขาทเอาไวตอกบแหลงจายไฟ ดงนนให

เราเพมฟตปรนเขาไปยงแผน PCB โดยคลกทป ม

20. คลกทป ม

21. คลกทไลบราร Connectors

22. ดบเบลคลกทช อฟตปรน CONN-SIL2 แลวกดป ม OK

23. คลกทฟตปรน CONN-SIL2

24. แลวน ามาวางลงบนแผน PCB

25. คลกทป ม เพอสรางสายเชอมระหวาง Net

26. ดบเบลคลกทช อ Net VCC/VDD = POWER จะสงเกตเหนวา สายเชอม Net ทเปน POWER จะสวาง

ขนมา

27. คลกทจดบดกรคอนเนกเตอร ขา 1

28. ลากมาเชอมตอกบขา 12 ของ U1 กจะท าใหเชอม Net ได

29. คลกทจดบดกรคอนเนกเตอร ขา 2 (โดยดบเบลคลกทช อ Net GND = POWER กอน)

30. ลากมาเชอมตอกบขา 34 ของ U1 กจะท าใหเชอม Net ไดสมบรณ

31. คลกทป ม เพอยกเลกค าสงเชอมสาย Net

32. หลงจากทเราน าคอนเนกเตอรมาตอเรยบรอยแลว ใหสงเกตวาอปกรณ U1 จะมจดบดกรเปนสแดง ซง

หมายความวา อปกรณ U1 จะตองบดกรขาดานบนแผน PCB ทนเราลองคลกขวาท U1 แลวเลอก > X-

Mirror หรอ Y-Mirror กได กจะเหนวา จดบดกรเปลยนไปเปนสน าเงน ซงหมายความวา อปกรณ U1 จะตอง

บดกรขาดานลางแผน PCB นนเอง ในทนเลอกใหอยดานบน

33. นนคลกทเมน Tools > Auto Router

34. ทกรอบ Grid ใหคลกทชอง 20

35. คลกทป ม

36. กจะลายทองแดงทมอปกรณ U1 บดกรขาดานบนแผน PCB

37. คลกทป ม เพอสรางเสนบอกขนาดแผน PCB

38. คลกบรเวณมมลางของแผน PCB เพอใหเปนจดเรมตน

39. ลากเสนมาจนถงมมลางอกฝงหนงของแผน PCB แลวคลกเมาสวางลงไป กจะพบวา มขนาดเปนตวเลข

แสดงขนมา

40. คลกทป ม เพอเปลยนหนวยวดเปน mm

41. จากนนกสรางเสนบอกขนาดอกดานหนงไดตามตองการ

NOTE

การบดกรอปกรณชนดเซอรเฟสเมาส จะบดกรบนพนผวทองแดง โดยไมตองเจาะแผน PCB ดงแสดงดงรป

ขางลางน

รปแสดงการเปรยบเทยบการบดกรอปกรณบนพนผวทองแดงกบแบบเจาะขาทะล

บทท 7 การพมพลายทองแดง

การพมพงานนนเปนสวนทส าคญมาก เพอใชในการดลายวงจรพมพ ทเราออกแบบเสรจเรยบรอยแลววาเปน

อยางไรบาง และในโปรแกรมนน ยงสามารถพมพเฉพาะสวนทเราตองการไดหรอจะรวมสงทตองการไวใน

หนาเดยวกนกได

7.1 การก าหนดกอนพมพงาน

เมอสรางลายทองแดงเสรจเรยบรอยแลว ถาตองการพมพงานสามารถท าไดงาย ๆ ดงน

1. คลกทเมน Output > Printer Setup

2. ในกรอบ Printer คลกทชอง Name เพอเลอกเครองปรนเตอรทตองการพมพลายทองแดง

3. ในกรอบ Paper คลกทชอง Size เพอเลอกขนาดกระดาษทตองการใชกบเครอง ปรนเตอร

4. ในกรอบ Orientation คลกเลอกรปแบบกระดาษ Portrait แบบแนวตง Landscape แบแนวนอน

5. เมอตงคาตาง ๆ ไดแลว ใหคลกทป ม

6. คลกทป ม เพอก าหนดรายละเอยดกอนพมพลายทองแดง

7. คลกทชอง Don’t display this message again

8. คลกทป ม

9. ทกรอบ Printer บอกชอเครองปรนเตอร ทเราใชงานอยในขณะน ถาตองการเปลยนเครองปรนเตอรให

คลกทป ม Printer

10. ทกรอบ Options ในชอง Invert Colours คอ การกลบสของลายทองแดง ใหตรงขามกบสทใชปจจบน

11. ทชอง Mode ใชเลอกเลเยอรตาง ๆ ในการพมพงาน

12. ในกรอบ Layers/Artworks คลกเพอเลอกเฉพาะเลเยอรทตองการใช

13. ในกรอบ Scale เลอกขนาดลายทองแดง

14. ในกรอบ Rotation เลอกรปแบบลายทองแดง Vertical แนวตง หรอ Horizontal แนวนอน

15. ในกรอบ Reflection เลอกกลบดานลายทองแดง Normal แบบปกต Mirror แบบกลบดาน

16. คลกเมาสทรปลายทองแดงคางไว จะสามารถเลอนรปภาพได

17. ดบเบลคลกทรปลายทองแดง เพอเขาไปก าหนดต าแหนงรปภาพได

18. คลกทป ม เพอเลอกต าแหนงตามตองการ

19. คลกทชอง Metric Units เพอเปลยนหนวย

20. เมอก าหนดเสรจแลวใหคลกทป ม

21. จากนนคลกทป ม เพอสงใหพมพงานออกทางเครองปรนเตอร กเปนอนเสรจเรยบรอย

7.2 การไฟลรปภาพ

ในโปรแกรม ARES นน มความสามารถพเศษ ในการแปลงไฟล PCB ใหเปนไฟลรปภาพทมนามสกล BMP

ไดอกดวย ซงมขนตอนงาย ๆ ดงน

1. คลกทเมน Output > Export Bitmap

2. ทชอง Mode ใชเลอกเลเยอรตาง ๆ ในการพมพงาน

3. ในกรอบ Layers คลกเพอเลอกเฉพาะเลเยอรทตองการใช

4. ในกรอบ Resolution เลอกความละเอยดของรปภาพ

5. ในกรอบ Colours เลอกรปแบบสตามตองการ

6. ในกรอบ Rotation เลอกรปแบบลายทองแดง Vertical แนวตง หรอ Horizontal แนวนอน

7. ในกรอบ Reflection เลอกกลบดานลายทองแดง Normal แบบปกต Mirror แบบกลบดาน

8. คลกทชอง

9. เลอกต าแหนงเกบไฟลรปในชอง Look in ตามตองการ ในทนเลอกเกบไวท My Documents

10. ตงชอรปในชอง File name ตามตองการ

11. คลกทป ม

12. เมอก าหนดเสรจแลวใหคลกทป ม

13. จากนนใหเขาไปท My Documents แลวดบเบลคลกทไฟล led1

14. กจะไดไฟลรปมาตามตองการ

7.3 การท าไฟล EPS

Eps เปนไฟลเวกเตอรประเภทหนงท convert มาเพอรองรบการใชโปรแกรมทหลากหลาย เชน Illustrator,

Word, Excel เปนตน โปรแกรมทสรางนน กมหลายตวเชนกน ประเภท Illustrator Photoshop 3d หรอจะ

เปน AutoCad กสามารถใชได แตสวนใหญมกจะถกสรางจากฟอรแมตของ Page Maker

1. คลกทเมน Output > Export ESP File

2. ทชอง Mode ใชเลอกเลเยอรตาง ๆ ในการพมพงาน

3. ในกรอบ Layers คลกเลอกเฉพาะเลเยอรทตองการใช

4. ในกรอบ Scale เลอกรปภาพ

5. ในกรอบ Rotation เลอกรปแบบลายทองแดง Vertical แนวตง หรอ Horizontal แนวนอน

6. ในกรอบ Reflection เลอกกลบดานลายทองแดง Normal แบบปกต Mirror แบบกลบดาน

7. คลกทชอง

8. เลอกต าแหนงเกบไฟลรปในชอง Look in ตามตองการ ในทนเลอกเกบไวท Local Disk C:

9. ตงชอรปในชอง File name ตามตองการ

10. คลกทป ม

11. เมอก าหนดเสรจแลวใหคลกทป ม

12. จากนนใหเขาไปท Local Disk C: กจะเหนไฟล EPS ทเราไดสรางไว

7.4 การแปลงไฟล PDF

การแปลงไฟล PDF จ าเปนตองใชโปรแกรม Adobe Acrobat Reader ทเปนตวเตมในการแปลงไฟล เมอท า

การลงโปรแกรมเรยบรอยแลว เราสามารถแปลงเปนไฟล Adobe Acrobat Reader ทมนามสกล .PDF ได

งาย ๆ ดงขนตอนตอไปน

1. คลกทเมน Output > Print

2. คลกทป ม เพอเปลยนเครองปรนเตอร

3. คลกทชอง Name เลอก Adobe PDF เพอใชโปรแกรม Adobe เปนตวปรนใหเปนไฟล PDF แทน

4. คลกทป ม

5. ก าหนดคาตาง ๆ ไดตามตองการ เสรจแลวใหคลกทป ม

6. เลอกต าแหนงเกบไฟลรปในชอง Look in ตามตองการ ในทนเลอกเกบไวท My Documents

7. ตงชอรปในชอง File name ตามตองการ

8. คลกทป ม

9. รอสกครกจะปรากฏไฟล PDF ขนมาอตโนมต

7.5 เลเยอรตาง ๆ

ในหวขอน เรามาท าความรจกกบเลเยอรตาง ๆ ทใชในไฟล PCB กนดกวา เพอจะไดเลอกใชไดถกตอง ซง

ในทนจะกลาวถงเลเยอรทส าคญ ๆ เทานน

Top Copper คอ ลายทองแดงดานบนแผน PCB (สปกตเปนสแดง)

Bottom Copper คอ ลายทองแดงดานลางบนแผน PCB (สปกตเปนสน าเงน)

Top Silk คอ รปอปกรณ, คาอปกรณ หรออกษรค าตาง ๆ ทจะสกรนลงบนแผน PCB ดานบน เพอใช

ทราบถงต าแหนงการลงอปกรณแตละตวไดถกตอง ซงสวนใหญมกสกรนสขาว (สปกตเปนสฟา)

Bottom Silk คอ รปอปกรณ, คาอปกรณ หรออกษรค าตาง ๆ ทจะสกรนลงบนแผน PCB ดานลาง เพอ

ใชทราบถงต าแหนงการลงอปกรณแตละตวไดถกตอง ซงสวนใหญมกสกรนสขาว (สปกตเปนสชมพออน)

Top Resist ใชเปดจดบดกรดานบน กลาวคอ ถามการสกรนแผน PCB เปนสตาง ๆ ดานบนแลว มการ

เดนลายทองแดงดานบนดวย เลเยอรนจะท าการเปดเฉพาะจดบดกร ไมใหถกสสกรนทบ จงท าใหสามารถ

บดกรขาอปกรณได (สปกตเปนสเขยวออน)

Bottom Resist ใชเปดจดบดกรดานลาง กลาวคอ ถามการสกรนแผน PCB เปนส ตาง ๆ ดานลาง เล

เยอรนจะท าการเปดเฉพาะจดบดกร ไมใหถกสสกรนทบ จงท าใหสามารถบดกรขาอปกรณได (สปกตเปนส

เขยวออน)

Board Edge คอ เลเยอรทใชสรางขอบเขตหรอขนาดแผน PCB (สปกตเปนสเหลอง)

Drill Hole แสดงถงรเจาะบนแผน PCB เชน รเจาะขาอปกรณ แตละตวทอยบนแผน PCB หรอรเจาะท

สรางขนเอง เพอใชยดกบกลองหรอแผนไม (สปกตเปนสเทา)

ALL คอ เลเยอรทแสดงถงพนทบดกรของขาอปกรณแตละตว

บทท 8 การสรางภาพ 3 มต

ในบทนจะกลาวถงการสรางภาพ 3 มต โดยจะแสดงภาพเสมอนจรงขนมา ซงรายละเอยดตาง ๆ จะแสดง

ออกมาไดเหมอนกบของจรงพอสมควร ท าใหเรามองภาพรวมของแผน PCB ไดงายยงขน กอนน าไปสราง

จรง

8.1 การหมนภาพ 3 มต

หลงจากทเราท าการสราง PCB เสรจเรยบรอยแลว ตองการดภาพแบบ 3 มต กสามารถท าไดงาย ๆ ดงน

1. คลกทเมน Output > 3D Visualization

2. วงจรทไดออกแบบไว กจะแสดงขนมาเปนภาพ 3 มต ตามตองการ

3. คลกเมาสซายทรปคางไวแลว เลอนเมาสไปในทศทางตามตองการ กจะสามารถเปลยนมมมองของรป 3

มตได

8.2 การก าหนดคาภาพ 3 มต

เราสามารถก าหนดคาตาง ๆ ใหกบรป 3 มต ไดดงน

1. คลกทเมน Settings > Dimensions

2. กจะปรากฏหนาตาง Dimensions Settings ขนมา เราสามารถก าหนดคาตาง ๆ ไดตามตองการ เมอ

ก าหนดจนเสรจแลว ใหคลกทป ม

A. Board Thickness ก าหนดความหนาของแผน PCB

B. Feature Thickness ก าหนดความหนาของลายทองแดง, รปอปกรณ

C. Height Clearance (top) ก าหนดความสงของชองวางดานบน

D. Height Clearance (bottom) ก าหนดความสงของชองวางดานลาง

3. จากนนคลกทเมน Settings > Colours

4. กจะปรากฏหนาตาง Colour Settings ขนมา ซงเราสามารถก าหนดสตาง ๆ ไดตามตองการก าหนดจน

เสรจแลว ใหคลกทป ม

A. Board สของแผน PCB

B. Copper สลายทองแดง

C. Silk Screen สรปอปกรณและอกษรบนแผน PCB

D. Through Holes สรทเชอมตอลายทองแดง ดานบนกบดานลาง

E. Background สพนหลง

5. สของรป 3 มต กจะเปลยนไปตามทเราก าหนด

6. คลกทเมน Settings > Camera

7. ทชอง Viewing Angle ก าหนดคามมมอง

8. ทชอง Brightness ก าหนดความสวาง

9. ก าหนดเสรจแลวคลกทป ม

NOTE การก าหนดมมมอง นอกจากจะใหเมาสเลอนเองแลว ยงสามารถใชค าสง View ไดอกดวย

Navigate ใชเลอนรปภาพ

Zoom In ขยายรปภาพหรอใชลกกลงตรงกลางเมาสกได

Zoom Out ยอรปภาพหรอใชลกกลงตรงกลางเมาสกได

Top View แสดงรปภาพ 3 มตดานบน

Front View แสดงรปภาพ 3 มตดานหนา

Back View แสดงรปภาพ 3 มตดานหลง

Left View แสดงรปภาพ 3 มตดานซาย

Right View แสดงรปภาพ 3 มตดานขวา

Auto Spin แสดงรปภาพ 3 มตแบบอตโนมต