Carlos Sixirei Paredes Asociacionismo Galego no...

A NOSA DIÁSPORA DA EMIGRACIÓN Á GALEGUIDADE

Carlos Sixirei Paredes

Asociacionismo Galegono exterior

XUNTA DE GALICIA

II

CARLOS SIXIREI PAREDES

Licenciado en Historia pola Universidade de Santiago eDoctor en Historia de América pola UniversidadeComplutense. Impartiu cursos en diversas universidadeslatinoamericanas.Na actualidade é Profesor Titular deHistoria de América na Universidade de Vigo.Autor dedez libros e varias decenas de artigos en revistas especia-lizadas de España e América é membro de diversas enti-dades e asociacións científicas de carácter americanista.

XOSÉ RAMÓN CAMPOS ÁLVAREZ

Licenciado en Historia de América pola UniversidadComplutense de Madrid. Está a rematar a súa tese douto-ral sobre "A emigración galega a Venezuela". Foi profesorde: "Historia y Cultura de los países de habla inglesa (EstadosUnidos)" na Facultade de Humanidades (Filoloxía) daUniversidade de Vigo. Tamén leva impartidos diversos semi-narios sobre emigración galega ou de temática americanista.

Colaborou no proxecto "Los ferrocarriles españoles, ayer,hoy y mañana", financiado pola Fundación deFerrocarriles Españoles.

ENRIQUE FERNANDEZ MARTINEZ

Licenciado en Historia pola Universidade deVigo.Colabora nas actividades da área de Historia deAmérica e traballa en temas relacionados coa emigra-ción.

ASOCIACIONISMOGALEGO

Tomo 2


Xosé Ramón Campos Álvarez

Enrique Fernández Martínez

Xunta de Galicia

Imprime: Tórculo Artes Gráficas, S.A.L. Vía Edison, 33-35 - Polígono do Tambre Santiago de Compostela

I.S.B.N.: 84-453-3011-XD.L.G.: C-170-01

III

Indice

TOMO 2

ASOCIACIONISMO GALEGO EN EUROPA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

• Alemania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

Club Galicia de Bonn E.V. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Grupo Cultural Galego de Colonia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Club Cultural Español de Cuxhaven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Centro Gallego Cultural de Frankfurt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

Asociación Cultural Galega de Hamburgo E.V. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

Centro Galego de Hannover E. V. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

Peña Galicia de Hanau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

Sociedad Cultural Gallega de Mannheim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

Peña Galega de Munich E.V. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

Centro Galego de Nürnberg E.V. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

Grupo Cultural Galego de Troisdorf E.V. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

• Andorra. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

Asociación Cultural Casa de Galicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

• Bélgica. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

Casa de Galicia de Amberes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

Centro Galego de Amberes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

Casa de Galicia de Bruselas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

Centro Galego de Bruxelas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

• Dinamarca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69

Círculo Galaico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71

• Francia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73

Centro Gallego de Marsella . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75

A Nosa Casa de Galicia (París) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

Indice

IV

• Holanda. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85

Centro Galego Semente Nova . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

Sociedad Cultural e Recreativa Lembranzas e Agarimos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

Asociación Cultural Galega “O Pote” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

Sociedadad Cultural Recreativa “Airiños da Terra” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91

Sociedade Cultural Recreativa “O Lar Galego” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

• Reino Unido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99

Centro Gallego de Londres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101

Peña Galega do Centro Español . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107

• Portugal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109

Xuventude de Galiza – Centro Galego de Lisboa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111

• Suecia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

Irmandade Galega de Gotemburgo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121

• Rusia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125

Peña Galega-Centro Español de Rusia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127

• Suíza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129

Grupo Galego de Aarau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131

Sociedade Galega Sementeira . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135

Asociación Rosalía de Castro. Grupo de Gaitas y Danzas de Berna . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139

Centro Galego de Berna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141

Asociación Cultural Recreativa Galicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146

Irmandade Galega na Suíza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149

Sociedade “A Nosa Galiza” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154

Centro Galego Val do Rhin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160

Promoción da Cultura Galega . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164

Centro Gallego Le Locle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168

Centro Galego de Lucerna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171

V

Indice

Asociación Galega “O Noso Lar” de Montreux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175

Centro Galicia de Olten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177

Centro Gallego de St. Gallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181

Centro Gallego de Schaffhausen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186

Centro Gallego de Sión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189

Centro Gallego de Winterthur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191

Centro Galego de Zug “A Nosa Terra” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195

Centro Airiños Galegos de Zürich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200

Promoción da Cultura Galega . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203

Federación de Sociedades Galegas na Suíza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207

ASOCIACIONISMO GALEGO EN ESPAÑA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213

Asociacionismo Galego en España . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215

• Andalucía . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219

Casa de Galicia (Cadiz) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219

Casa de Galicia de Granada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223

Casa de Galicia de Huelva . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226

Casa de Galicia en Córdoba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229

Centro Galego de Málaga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236

Centro Gallego de Rota . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239

Lar Gallego de Sevilla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241

Federación de Centros Galegos en Andalucía . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247

• Aragón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251

Centro Gallego de Zaragoza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251

• Asturias . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257

Centro Gallego de Gijón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257

Lar Gallego de Avilés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264

Indice

VI

• Baleares . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271

Centro Galego de Mallorca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271

Centro Gallego de Menorca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276

• Canarias . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279

Casa de Galicia de Las Palmas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279

Centro Gallego de Santa Cruz de Tenerife . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286

• Cantabria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291

Centro Gallego de Santander. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291

• Castilla la Mancha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297

Casa Gallega de Castilla La Mancha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297

• Castilla-León . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301

Casa de Galicia en León . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301

Casa de Galicia de Valladolid. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305

Casa Gallega de Zamora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311

Centro Cultural Astur-Gallego de Astorga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314

Centro Galego de Miranda de Ebro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316

Asociación Centro Galicia en Ponferrada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321

Centro Gallego de Burgos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326

Centro Gallego de Salamanca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330

Federación de Centros Gallegos de Castilla-Leon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335

• Cataluña . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339

Agrupación Cultural Agarimos (Llefia-Badalona) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339

Agrupación Cultural Gallega”Alborada”. La Llagosta (Barcelona) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343

Agrupación Cultural Saudade . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347

Asociación Amigos do Apostol e do Camiño de Santiago . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352

Asociación Cultural Amigos da Gaita: Toxos e Xestas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356

VII

Indice

Asociación Cultural “Cova da Serpe” de Barcelona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360

Asociación Cultural Gallega Rosalía de Castro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365

Asociación O Penedo-Fogar Galego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370

Casa Galega de Hospitalet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374

Centro Galego de Lleida - Casa de Galicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379

Centro Cultural Airiños da Nosa Galiza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384

Centro Gallego de Barcelona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388

Centro Galego de Tarragona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393

Centro Galego Nós de Sabadell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398

Federación de Entidades Gallegas en Cataluña . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402

Irmandade Galega O Noso Lar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406

Irmandade A Nosa Galiza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410

Irmandade Galega de Rubí . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414

Irmandade Galega de Sallent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419

• Ceuta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425

Centro Gallego de Ceuta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425

• Extremadura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429

Casa de Galicia de Badajoz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429

Centro Gallego de Extremadura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433

• Madrid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435

Asociación Cultural Enxebre Orde da Vieira . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435

Asociación Galega “Corredor de Henares” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 438

Casa Gallega de Fuenlabrada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441

Centro Gallego de la Sierra de Madrid (Colmenar de Arroyo) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445

Centro Gallego de Madrid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448

Centro Gallego de Móstoles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453

Centro Gallego del Noroeste de Madrid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457

Grupo Cultural Galicia en Madrid (GRUGALMA). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460

Xuntanza de Galegos en Alcobendas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 463

Indice

VIII

• Murcia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467

Centro Gallego de Murcia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467

• Navarra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471

Lar Gallego de Pamplona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471

• País Vasco . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477

Agrupación Hijos de Galicia – Sestao. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477

Casa Cultural de Galicia de Eibar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481

Casa Cultural Galiza de Elgoibar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486

Casa de Galicia de Bilbao . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489

Casa de Galicia de Ondarroa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494

Casa de Galicia en Santurce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498

Casa de Galicia en Guipuzcoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502

Casa de Galicia “Celso Emilio Ferreiro” en Pasajes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507

Centro Gallego de Alava . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 509

Centro Gallego de Bizkaia en Barakaldo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513

Centro Gallego de Ermua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519

Centro Gallego de Llodio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 523

Enxebre e Peregrina Confraría da Queimadado País Vasco - San Sebastián. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 529

Sociedade Cultural e Recreativa Carballeira (Zarauz) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 532

Irmandade de Centros Galegos de Euskadi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535

• La Rioja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539

Centro Galego de La Rioja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539

• Comunidad Valenciana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 545

Asociación Cultural Gallega O Aturuxo – Castellón. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 545

Centro Gallego de Alicante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549

Centro Galego de Valencia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 554

IX

Indice

ASOCIACIONISMO GALEGO EN OCEANÍA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 557

• Australia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 559

Centro Gallego de Syney LTD. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 561

EUROPA

7

Asociacionismo Galego en Europa

O centro Galego mas antigo que existe en Europa se fundou en lisboaen 1908. Ata os anos Cincuenta non volveran a aparecer novas entidades vin-culadas á marea emigratoria que leva neses anos a miles de galegos a traballaren Suíza. Alemaña, Holanda ou Francia.

As entidades asociativas en Europa son, xeralmente, de pequeno tama-ño, pero, seguindo a tradición dos centros americanos foron moi sensíbles, alo-menos nos seus primeiros anos ao problemático galego tanto no terreo políticocomo no cultural. O principal problema con que se enfrontan no futuro é quea emigración galega a Europa foi, en grande parte, de retorno, a o que se debeengadir o feito de ter medrado nun medio cultural ou mais hostil ou mais exó-tico que o americano no cal as posibilidades de proxección social eran limita-das. Como non se trataba de entidades asistenciais se non sociais e culturais,o número de asociados nunca foi grande o que condicionou as súas posibilida-des de traballo ao contar con presupostos reducidos. Sen embargo, debeseapuntar que se realizaron grandes esforzos o que permitiu contar con locaispróprios, grupos de baile e teatro, editar revistas a ata algún libro en ocasións.A encomiáble labor ambientais, a cultura galega comezase a ser coñecida nosprincipais países europeos.

ASOCIACIONISMO GALEGO EN EUROPA


8

ASOCIACIONS GALEGAS EN EUROPA (EXCEPTO ESPAÑA)

Gráfico 19. Porcentaxe de Centros segundo décadas de fundación

Fonte: Elaboración propria segundo Taboa 1 (X.R. Campos)

Gráfico 20. Porcentaxe de Centros segundo nº de socios


9

Asociacionismo Galego en Europa

Taboa 5. Porcentaxe de Centros Segúndo Décadas de Fundación

ANOS DE ALEMANIA BÉLGICA FRANCIA HOLANDA SUIZA OTROS PAISES

FUNDACIÓN

1870-1880 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0%

1881-1890 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0%

1891-1900 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0%

1901-1910 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 16,7%

1911-1920 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0%

1921-1930 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0%

1931-1940 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0%

1941-1950 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0%

1951-1960 0,0% 0,0% 25,0% 0,0% 0,0% 0,0%

1961-1970 6,7% 0,0% 0,0% 0,0% 12,5% 16,7%

1971-1980 40,0% 25,0% 25,0% 62,5% 50,0% 0,0%

1981-1990 40,0% 75,0% 25,0% 12,5% 29,2% 33,3%

1991-2000 13,3% 0,0% 25,0% 25,0% 8,3% 33,3%

Fonte: Elaboración propia (X.R. Campos)

Gráfico 21. Porcentaxe de Centros por paises (según décadas de fundación)


10


Taboa 6. Porcentaxe de Centros segundo número de socios no ano 2000

Nº DE SOCIOS ALEMANIA BÉLXICA FRANCIA HOLANDA SUIZA OUTROS PAISES

CENTROS

Menos de 500 100,0% 33,3% 100,0% 100,0% 91,0% 75,0%

500 - 1.000 0,0% 33,3% 0,0% 0,0% 5,0% 0,0%

1.001 - 5.000 0,0% 33,3% 0,0% 0,0% 5,0% 25,0%

5.001 - 10.000 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0%

Máis de 10.000 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0%

Fonte: Elaboración propria (X.R. Campos)

Gráfico 22. Porcentaxe de Centros por paises (según nº de socios)


11

ALEMANIA


13

Asociacionismo Galego en Alemania

DIRECTIVA FUNDACIONAL (1980):

Presidente: José Antonio Besada (Nigrán-Pontevedra) • Vicepresidente:Angel Álvarez (Cenlle-Ourense) • Secretario: José Antonio LahoraCuquejo (Bonn) • Tesoureiro: Elías Folgoso Rodríguez (Cualedro-Ourense)• Vocais: Silvano Vázquez (Pantón-Lugo), Juan Fernández (Cualedro-Ourense), Antonio Mosquera (Abegondo-A Coruña), José Rua Rodríguez (AGudiña-Ourense), Manuel Doce (Meís-Pontevedra), Jesús Oliveira Rey(Padrón-A Coruña).

DIRECTIVA (1991):

Presidente: Eladio Capas González (Empleado) • Vicepresidente: EmilianoAbril Fernández (Empleado) • Secretario: Antonio Martín Mejias(Empleado) • Tesoureiro: Manuel Doval (Empleado)

ANO DE FUNDACIÓN: 1980 (23 de novembro)

Data de concesión da personalidade xurídica: 1980

Data da aprobación dos primeiros estatutos: 1980

NÚMERO DE SOCIOS FUNDACIONAIS: 20 (todos galegos)

NÚMERO DE SOCIOS:

- 1991: 190 (64 galegos e 22 descendentes directos)

- 2000: 185

ENDEREZO

FUNDACIONAL (1980) Rúa: Heerstrasse, 67(Casa Pedro)Cidade: 5300 Bonn País: República Federalde Alemania

(1991): Rúa: Fritz-TillmannStr., 9Cidade: 5300 Bonn País: Alemania

(1998): Rúa: Süd Strasse, 124Cidade: 53175 Bonn País: AlemaniaTfn: 00/ 49 228 31 9184e-mail: [email protected]

CLUB GALICIA DE BONN E.V.


14

PORCENTAXE DE SOCIOS GALEGOS:

- 1991: 45 %

MAIOR NÚMERO DE SOCIOS E ANO NO QUE SE CONSEGUIU:

- Ano: 1987

- Nº socios: 217

CUOTA ANUAL DOS SOCIOS:

- 1991: 60 marcos ( 5 marcos o mes).

EVOLUCIÓN HISTÓRICA:

O club foi fundado en 1980 por vinte galegos residentes en Bonn. Cadaun destes socios puxo a cantidade de 55 marcos alemáns para sufragar os gas-tos da fundación.

Nese mesmo día decidiron establecer unha cuota mensual de 5 marcos(que aínda mantiñan en 1991).

O punto de encontro era o Bar Pedro da cidade de Bonn.

OBXECTIVOS E FINALIDADE DA ASOCIACIÓN:

Segundo os estatutos os obxectivos son:

- O entendemento e a convivencia entre os seus membros.

- A organización do tempo libre con actividades culturaís, artísticas,deportivas e recreativas.

- A relación cos alemáns a traveso de actividades deportivas, culturaís(incluíndo o estudio da sua lingua e cultura).

- O mantemento de lazos culturais e sociais con Galicia.

- A independencia de toda ideoloxía e grupos ou partidos políticos.

INSTALACIÓNS (1991):

En 1991 non contaban con instalacións propias. Utilizaban gratuitamen-te, para as súas actividades, dúas veces por mes, un local propiedade deCaritasverband na cidade de Bonn (que debían solicitar cuns días de antela-ción).

15


No soto de este domicilio social, dispuñan dun pequeno bar (montado cotraballo voluntario e desinteresado dos seus socios), que podían usar sen pedirpermiso. Dito bar, abría os domingos e días festivos de 11 a 15 horas e osencargados eran directivos do Club. Nel tiñan televisión, vitrinas cos trofeosdeportivos e unha pequena biblioteca.

ACTIVIDADES CULTURAIS:

Grupos folclóricos:

- Nome: GRUPO DE BAILE AIRIÑOS DO RIN

- Número de compoñentes (1987): 12 (“10 señoritas y 2 jóvenes”)

Outras actividades culturais:

- Celebración do Día das Letras Galegas, con exposición de libros, proxec-ción de diapositivas de Galicia, recital de poesías entre os socios e socias.

- Concursos de pinturas para nenos.

- Conferencias.

- Cursos de danzas, guitarra e maquina de escribir.

- Grupo de teatro.

Biblioteca: Si

- Nº de volumes (1991): 290 (a maioría en galego).

ACTIVIDADES RECREATIVAS:

- Baile de fin de ano e Baile de carnaval.

- Cea de Nadal.

- Conmemoración (en novembro) do aniversario do Club.

- Para os nenos: Festa dos Reis Magos (con regalo de xogetes para os fillosdos socios, ata os 14 anos) e Festa de San Nicolaus, o 6 de decembro, conreparto de chocolates e lambetadas.

- Excursións a Munich, Brujas, Dusseldorf, Siegen..

ACTIVIDADES DEPORTIVAS:

- Contan con dous equipos de fútbol que xogan na Liga alemana do grupoC (en 1987 tiñan un adestrador o que pagaban dous mil marcos por tem-porada).

- Equipo de fútbol de veteranos (que xoga os sábados)


16

- Organizan un Torneo de fútbol tódolos anos no mes de maio

OUTRAS ACTIVIDADES:

Reunións de asesoramento laboral.

PERSOAS DESTACADAS DENTRO DA ASOCIACIÓN:

Antonio Besada (Presidente de Honra);Antonio Lahora (Delegado deDeportes); Anibal Pelazas (Delegado de Deportes); Silvano Vázquez (Vocal);Antonio Mosqueira (Vocal).

COMENTARIOS:

Estatutos redactados en castelán.

O club admite como membros a tódolos maiores de 18 anos, residentes enBonn ou arredores, de nacionalidade española, ou de calquera país de culturahispana, simpatizantes alemáns... Tódolos socios teñen voz e voto e os mes-mos dereitos e deberes (art. 3.1).

FONTES:

Enquisa 1991. Arquivo da Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Xunta de Galicia, Santiago de Compostela.

Estatutos del Club Galicia de Bonn (1980), Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións Coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Memoria del Club Galicia de Bonn E.V. (21-11-1987). Arquivo SecretaríaXeral para as Relacións Coas Comunidades Galegas, Santiago deCompostela.

www.galiciauniversal.xunta.es (2000): Galicia Universal. ComunidadesGalegas. Localización dos Centros Gallegos no Mundo. Secretaría Xeralpara as Relacións coas Comunidades Galegas. Xunta de Galicia.

17


DIRECTIVA (1984):

Presidente: Carlos Castro Pena • Vicepresidente: Vicente Couso González• Secretario: Benito Conde Suárez • Tesoureiro: José Luís Álvarez Araujo• Vocais: Isaac Noguerol Rodríguez

OUTRAS DIRECTIVAS (1988):

Presidente: Isaac Noguerol Rodríguez • Vicepresidente: Ricardo Fernández• Secretario: José Blanco

ANO DE FUNDACIÓN: 1981 (17 de xaneiro)

Data de concesión da personalidade xurídica: 1 / 06 / 1981Data da aprobación dos primeiros estatutos: 17 / 01 / 1981

NÚMERO DE SOCIOS:

- 1984: 160- 1992: 150 (95 galegos e 55 non galegos).- 2000: 218


- 1991: 64 %

CUOTA DOS SOCIOS:

- 1988: 60 marcos alemáns o ano.


O grupo cultural galego de Colonia e unha asociación benéfico-social queten coma fins prioritarios:

ENDEREZO

(1998): Rúa: Poststrasse, 41-45Cidade: 50676 ColoniaPaís: AlemaniaTfn: 00 49 221 21 73 38

GRUPO CULTURAL GALEGO DE COLONIA


18

- O espallamento e cultivo da identidade, cultura, idioma, tradicións earte galegos.

- Promover a solidariedade é a formación dos socios.

- A procura dun maior entendemento coa poboación xermana.


Cursos de Idioma Galego: Si (Iniciación e Perfeccionamento).


- Nome: GRUPO DE BAILE

- Ano de fundación: 1985

- Nome do director (1988): Antonio Robleda


- Celebración do Día das Letras Galegas e do Día da Patria Galega

- Imparten periodicamente cursos de: Literatura galega, idioma alemán ecorte e confección.

- Proxección de vídeos comentados sobre Galicia

- Ciclos de conferencias sobre temas de actualidade, cultura, historia deGalicia...

- Grupo de Teatro (con ensaios semanais nos locais do Centro e dúasrepresentacións anuais)

- Recitais de poesía.

- Tertulias.

Biblioteca: Si

- Nº de volumes (1988): 250 (uns 200 en galego).


Conmemoracións periódicas: Aninovo, Entroido, Día Internacional damuller, Día das letras galegas, Día da Patria Galega, Magosto, Cea de Nadal,Despedida do ano...

Ademais realizan campionatos de xogos de salón.


Fútbol, cursos de ximnasia...

19


COMENTARIOS:

Estatutos redactados en galego e tamén en castelán.

Admiten como membros a tódalas persoas que recoñezan os estatutos eque apoien os fins da sociedade, ao marxe da súa orixe.

En caso de disolución os bens que houbera serían entregados a asociaciónsbenéficas.

FONTES:

A galeguidade no mundo (1991), Madrid, Asociación Cultural de la Vieira, p.153.

Carta do Grupo Cultural Galego de Colonia a Secretaría Xeral para as Relaciónscoas Comunidades Galegas (18 de xuño de 1984). Arquivo Secretaría Xeralpara as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Memoria de solicitude da Galeguidade do Grupo Cultural Galego de Colonia (5,abril, 1992)., Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.



20

DIRECTIVA (1991):

Presidente: Andrés Martínez Nuñez (traballador do metal) •Vicepresidente: Manuel Martínez Pérez (fontanero) • Secretario: BenitoGarcía de la Lama (encargado pedidos) • Tesoureira: María Rosa SoteloLópez (traballadora no peixe)


- Data de concesión da personalidade xurídica: 14 / 12 / 1980

- Data da aprobación dos primeiros estatutos: 28 / 11 / 1980

NÚMERO DE SOCIOS:

- 1991: 193 (187 galegos e 3 descendentes directos de galegos).

- 2000: 225


- 1991: 98,5 %

CUOTA MENSUAL DOS SOCIOS:

- 1991: 5 DM


“Cuxhaven es una ciudad situada en el norte de Alemania, en la misma desem-bocadura del río Elba. Por su buen emplazamiento en la orilla del mar del Norte,tiene un puerto pesquero importante, donde arriban los grandes barcos cargados conla pesca de Terranova, y de otras zonas frías del norte de Europa y América. Estosbarcos abastecen las númerosas y grandes fábricas de pescado que hay en

ENDEREZO

(1998): Rúa: Neufelderstr.Cidade: 27472 CuxhavenPaís: AlemaniaTfn: 00 49 472 16 13 09

CLUB CULTURAL ESPAÑOL DE CUXHAVEN

21


Cuxhaven. El preparado del pescado se hace ahumado, enlatado en muchisimasvariedades, fresco... entre otras” (Páx. Web).

Esta industria do pescado actuou nas décadas dos 60 e 70 como un impor-tante factor de atracción para moitos mozos europeos, entre eles un bo núme-ro de españois, que na súa meirande parte procedían das Rías Baixas. “Aquí secasaron y formaron una familia, sus hijos nacidos en Alemania, se han formado yeducado en este país. En su mayoría hablan el español y el alemán”. “Para no per-der su idioma su raíz y su yo”, orgánizaronse nun club coa idea de realizar acti-vidades culturais, folclóricas e recreativas.

OBXECTIVOS E FINALIDADE DA ASOCIACIÓN: Recreativos e culturais

INSTALACIÓNS:

Dispoñen dun local alugado, no que contan con un bar, almacén, salón deactos, sala de xogos, oficina e biblioteca.


Cursos de Idioma Galego: Si

Grupos folclóricos: Si

Grupo de folclore galego (baile, música e coro).


- Grupo de teatro, conferencias, cursos de confección, pintura, mecano-grafía...

- Cursos de gaita galega.

Biblioteca: Si


Festas tradicionais e gastronómicas, bailes, comidas, excursións...


Fútbol, fútbol-sala e tenis de mesa.


Destacan a tódolos socios, xa que colaboran de forma desinteresada entódalas tarefas do club.


22

COMENTARIOS:

Incluímos neste estudio o Club Cultural Español de Cuxhaven debido aque está constituído case que exclusivamente por galegos (98,5 % do total).

FONTES:

Enquisa 1991 (24 de outubro de 1991). Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.


23



Presidente: Ramiro Fernández (Pontevedra) • Vicepresidente: FranciscoGonzález (Ourense) • Secretario: María Barbeira (A Coruña) • Tesoureiro:José Luís Casal Castro (Pontevedra)

ANO DE FUNDACIÓN: 1985 (22 de marzo)

- Data da aprobación dos primeiros estatutos: 22 / 03 / 1985

NÚMERO DE SOCIOS FUNDACIONAIS (1985):

41. Dos cales: 12 eran naturais da provincia de Pontevedra, 8 da deOurense, 12 de A Coruña, 3 da de Lugo, 4 eran andaluces e 2 dos naturais deHessen (Frankfurt, Alemania).

PORCENTAXE DE SOCIOS GALEGOS NO 1º ANO: 85 %

NÚMERO DE SOCIOS:

- 2000: 170 (familias)


Segundo os seus estatutos os fins do Centro Gallego son:

- Fomenta-la cultura galega e o seu coñecemento entre os emigrantesespañois residentes en Alemania e os alemáns.

- Servir de lazo de unión, encontro e xuntanza dos galegos na emigración.

- Axudar os fillos de españois nas tarefas da escola, organizar excursións paraque conezan mellor Alemania e realizar actividades deportivas con eles.

- Colaborar con outros Centros españois e alemáns.

ENDEREZO

(1998): Rúa: An der Staufenmeuer, 14 Cidade: 60311 Frankfurt am Main País: AlemaniaTfn: 00 49 69 21 99 58

CENTRO GALLEGO CULTURAL DE FRANKFURT


24

INSTALACIÓNS:

Temos poucos datos, pero segundo os estatutos o Centro contará cun Bar,“que servirá primordialmente para que sea centro de reunión, encuentro, charla yentretenimiento entre gallegos, españoles y alemanes” (art. 2).


Grupos folclóricos: FOLLAS NOVAS e LEMBRANZAS GALEGAS


Organizan Charlas e ciclos de Conferencias sobre a cultura galega, proxec-ción de películas, proxección de diapositivas sobre Galicia, os seus monumen-tos, xentes, folclore, costumes...

Imparten cursos de baile e gaita.


Excursións por Alemania. Varias festas (con actuacións de grupos de dan-zas e gaiteiros galegos). Xogos recreativos. Partidas de mus...


Varias competicións, torneos de xadrez...

COMENTARIOS:

No caso de disolución, os bens do Centro serían cedidos a cidade deFrankfurt, que deberá empregalos para fins caritativos, de beneficencia ou deutilidade pública.

FONTES:

Estatutos do Centro Gallego de Frankfurt e Listado de Socios que o acompaña.(22, marzal, 1985). Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.


25


ANO DE FUNDACIÓN: 1981 (xaneiro)

- Data da aprobación dos primeiros estatutos: 24 de xaneiro de 1981

NÚMERO DE SOCIOS:

- 2000: 300 socios


Asociación con carácter benéfico social cuos fins son (art.2):

- Fomento do idioma, tradicións, sentido patrio, arte e cultura de Galicia.

- Contribuír no enriquecemento do panorama cultural español na emigra-ción.

- Fomentar a amizade, entendemento e solidariedade con outros pobos erexións da Península Ibérica e do mundo enteiro.

- Fomentar a solidariedade e axuda mutua entre os socios.


Segundo o art. 16 dos Estatutos, as actividades da asociación serán:

- Dispoñer dunha biblioteca en lingua galega, ou noutros idiomas sobretemas galegos.

- Organizar cursos de idioma galego.

- Arranxar conferencias sobre temas históricos e cultura galega.

- En colaboración con outros centros galegos levar de Galicia escritores,artistas, conferenciantes...

- Facer audicións de música galega.

ENDEREZO

(1998): Rúa: 28-30 Bosch Strasse 15Cidade: 22761 – Hamburgo País: AlemaniaTfn: 00/49 40 23 46 86

ASOCIACIÓN CULTURAL GALEGA DE HAMBURGO E.V.


26

- Crear unha coral e un grupo de baile galego.

- Organizar viaxes, excursións, romerías, xantares típicos.

- Buscar sempre a promoción cultural e social dos membros da asociación.

COMENTARIOS:

Estatutos redactados en galego.

Para ser membro da xunta directiva e necesario ter 18 anos cumplidos eser oriundo de Galicia. (Art. 24)

En caso de disolución da asociación poxarase publicamente o patrimoniopara pagaras debedas e se quedaran fondos, deberán ser doados a “algunha cor-poración de dereito público ou calquera outra corporación que goce de beneficios tri-butarios, coa finalidade de que sexa aplicado o entendemento entre os pobos”. (Art.42)

FONTES:

Estatutos da Asociación Cultural Galega de Hamburgo e. V. (24 de xaneiro de1981). Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas ComunidadesGalegas, Santiago de Compostela.


27


DIRECTIVA FUNDACIONAL (1981): Non constan os cargos

José Silva Quintana; Manuel Rodríguez Rodríguez; Divina Galbán Oubiña;Silvestre Pérez Pérez; Manuel Álvarez Romero; Gustavo Martínez González;Anibal Rodríguez García.

DIRECTIVA (1996-97):

Presidente: Ana María Álvarez Atanes • Vicepresidente: EvencioMeixengo Armada • Secretario: Tatiana Freire Pérez • Tesoureiro: HilarioVarela Mourelo • Delegado danzas: Juan Carlos Blanco Urbano • Delegadodeportes: Enrique Fernández Castelao e Antonio Alfaya Piñeiro • Delegadobiblioteca: Yolanda Miragaya González • Delegado local: Juan OrtegaMartínez

ANO DE FUNDACIÓN: 1981 (Abril)


NÚMERO DE SOCIOS:

- 1989: 250 (230 galegos e 20 desdendentes directos de galegos).

- 2000: 330


- 1989: 100 %

CUOTA DOS SOCIOS:

- 1989: 5.760 pesetas o ano.

ENDEREZO

(1989): Rúa: Weidendamm, 8Cidade: 30449 Hannover País: AlemaniaTfn: 511 / 70 17 24

(1998): Rúa: Deister Str. 85Cidade: 30449 Hannover País: AlemaniaTfn: 00 49 511 / 21 97 82 50

CENTRO GALEGO DE HANNOVER E. V.


28


Segundo o Art. 2 dos seus estatutos a finalidade a Asociación é:

- O “cultivo de la lengua, del recuerdo, de las tradiciones, del arte y cultura deGalicia”.

- Contribuír o enriquecemento da presencia cultural de España no estran-xeiro.

- A busqueda dun mellor entendemento co pobo alemán.

- Promover a solidariedade e axuda mutua entre os membros daAsociación.


Local alugado de 360 metros cadrados de superficie. No primeiro andartiñan un salón de actos e unha pequena cafetería – cociña. No soto dispoñíande dúas oficinas e dun salón para os ensaios do grupo de danzas.

Tamén teñen alugado un campo de fútbol, onde xoga a Liga o equipo doCentro.

En 1998 dispoñían doutro enderezo (pero non temos datos sobre omesmo).




- Nome: GRUPO DE DANZAS DO CENTRO GALEGO DE HANNO-VER


- Nome do director (1989): José Cancelas

- Número de compoñentes (1989):

- Baile: 20 (6 homes e 14 mulleres)

- Música: 10 gaiteiros

- Actuacións mais destacadas: Diversos recitais de música e folclore galegoen Hannover, Hamburgo, Hildesheim, Isernhagen, Braunschweig...

Publicacións:

29


- Nome: FOGAR DE BREOGÁN (Voceiro do Centro Galego deHannover)

- Ano de saída: 1981

- Ano final: Non consta

- Idioma: Galego

- Prezo: Gratuíto

- Principais colaboradores: X. Duarte Seoane


- Conferencias sobre Galicia, Día das Letras Galegas, Día do Socio (unhavez o mes), Día da Patria Galega...

- Cursos de baile e gaita.

- Recitais de música e folclore galego.

Biblioteca (1989):

- Nº de volumes: 785

- Nº de subscricións a revistas e diarios: Ningunha

- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: 14 %


- Campionatos de xogos de salón.

- Viaxes culturais a varias cidades de Alemania.

- Festas de Aninovo, Reis, Entroido, Festa do lacón, do Magosto...


- Equipo de fútbol (que participa na Liga de Alemania)

- Equipo de tenis de mesa.

COMENTARIOS:

O idioma oficial do Centro e o galego.

No caso de disolución, unha vez pagadas as débedas, si houbera beneficios,estes serían doados a unha corporación que “tenga como finalidad promocionarel entendimiento mutuo entre los pueblos” (art. 38).



30

FONTES:

A Galeguidade No Mundo, Madrid, Asociación Cultural de la Vieira, 1991, p.152.

Estatutos del Centro Gallego de Hannover (30 de abril de 1981). ArquivoSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiagode Compostela.

Solicitude de recoñecemento da galeguidade da entidade Centro Galego deHannover, con data de 20 de xullo de 1989. Arquivo Secretaría Xeral paraas Relacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

“Fogar de Breogán”, en Repertorio da Prensa Galega da Emigración (1998),Arquivo da Emigración Galega, Consello de Cultura Galega, Santiago deCompostela.


31


DIRECTIVA (1988):

Presidente: Manuel Gil Davila • Vicepresidente: Fernando Román García• Secretario: Herminia Bueno Álvarez • Tesoureiro: Juan Olmedo Barrios• Vocais: Benito Cotoli Orizo, Antonio Naranjo Sánchez, Luís NovoaSalgado, Cruz Martín Calvo, Victoria María García.

ANO DE FUNDACIÓN: 1966 (28 de xullo).

- Data de concesión da personalidade xurídica: 24 / 04 / 1970.

NÚMERO DE SOCIOS:

- 1988: 105

CUOTA DOS SOCIOS:

- 1970: 5 DM o mes- 1988: 3.900 pts o ano


A Peña foi fundada en 1966 por un grupo de españois morantes en Hanau,para tratar de agrupar á colonia española nesa localidade.

Admiten a tódalas persoas que queiran sen distinción de raza ou sexo.


Fomentar as relacións sociais e laborais, así como a educación e o recreodos seus asociados.


Biblioteca: Non temos datos, aínda que segundo os estatutos un dosobxectivos principais da sociedade é o de manter unha biblioteca.

ENDEREZO

(1988): Rúa: Postfach 1520Cidade: 6450 Hanau 1País: AlemaniaTfn: 00 49 618 13 16 76

PEÑA GALICIA DE HANAU


32

COMENTARIOS:

Estatutos redactados en castelán

No caso de disolución da Peña (cando conte con 12 socios ou menos) osseus fondos e bens serán doados o “organismo benéfico Action Sorgenkind”. (Art.VII)

Como curiosidade o art. III E) dí: “Serán invertidos semanalmente fondos dela Peña en el “LOTTO”. El Spiel 77 no lo juega la Peña”.

FONTES:

Estatutos da Peña Galega de Hanau (1 de xaneiro de 1985). Arquivo SecretaríaXeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiago deCompostela.

Solicitude para o recoñecemento da galeguidade da entidade Peña Galicia deHanau, (con data de marzo de 1988). Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

33



Presidente: Antonio Menor • Vicepresidente: Francisco Vázaquez •Secretario: Antonio Morais • Vicesecretarios: Celso Díaz e José Luís Rivas• Tesoureiro: Rafael Álvarez • Vocais: Jesús Insua, Antonio Vázquez,Antonio Martínez e José María Martínez

ANO DE FUNDACIÓN: 1979 (8 decembro)

- Data da aprobación dos primeiros estatutos: 13/04/1980


- 1980: 3 DM.


A sociedade foi creada o 8 de decembro de 1979 e os seus primeiros esta-tutos foron aprobados o 13 de abril de 1980.


Segundo o art. 1 dos seus estatutos o obxectivo principal de esta sociedade“es el estudio de la historia de Galicia, promocionar y desarrollar su idioma, cultu-ra...”

Tamén manifestan facer o posible para que os seus socios, así coma osdemais españois non sexan discriminados pola sociedade alemana nin polasautoridades españolas.

O idioma oficial da sociedade será o galego.

ENDEREZO

(1998): Rúa: Langstrasse, 40Cidade: 6800 Mannheim 1País: AlemaniaTfn: 00 49 621 342 31

SOCIEDAD CULTURAL GALLEGA DE MANNHEIM


34


- Charlas culturais sobre a lingua e costumes de España

- Excursións culturais e recreativas


- Festa de Reis (con agasallos para os nenos).

- Festa do Entroido (con premios o mellores disfraces).

- Festa do Polbo (20 maio).

- Festa do Emigrante (23 setembro).

- Festa do Magosto (11 novembro).

- Festa do Aniversario da sociedade (8 decembro).


Contan cun equipo de fútbol e no mes de xuño organizan un torneo (controfeos para os equipos participantes).

COMENTARIOS:


A sociedade será disolta cando o seu numero de socios sexa inferior a 10.Nese caso as suas propiedades serían depositadas durante un ano noConsulado de España. Se pasado ese tempo non se reorganizara os seus bensserían entregados a outra entidade galega da Alemania.

FONTES:

Estatutos da Sociedad Cultural Gallega de Mannheim (aprobados o 13-4-80).Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas,Santiago de Compostela. Carpeta nº 73.

Programa de actividades do ano 1984 da Sociedad Cultural Gallega de Mannheim.Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas,Santiago de Compostela.

35


DIRECTIVA (1982):

Presidente: Modesto Hermida Fernández • Vicepresidente: Ricardo VelascoSilva • Secretario: María del Pilar del Pozo • Tesorero: Jacinto BlancoRivadulla • Vocais: Antonio Martínez, Manuel Dios Romero e JuanFigueiras

DIRECTIVA (1991):

Presidente: Jacinto Blanco Rivadulla (chapista) • Vicepresidente: José LuísFernández (fontanero) • Secretario: Maite Rubio (agente comercial) •Tesoureiro: Alfonso Villamarín (impresor)


- Data de concesión da personalidade xurídica: 27 / 04 / 1981- Data da aprobación dos primeiros estatutos: 12 / 03 / 1978

NÚMERO DE SOCIOS:

- 1987: 280 (169 galegos, 103 outras zonas de España e 8 estranxeiros).- 1991: 221 (133 galegos e 40 descendentes directos galegos).- 2000: 205


- 1987: 60 %.- 1991: 78 %


- Ano: 1987- Nº socios: 280

ENDEREZO

(1978): Rúa: Daiser Str. 20 Cidade: 8000 Münich 70País: Alemania

(1998): Rúa: Ridlerstrasse, 88 Cidade: 80339 MünichPaís: AlemaniaTfn: 00/ 49 89 820 68 66

PEÑA GALEGA DE MUNICH E.V.


36

CUOTA DOS SOCIOS: Pagan o ano:

- 1987: 8.040 ptas. cuota familiar e 4.820 ptas. cuota individual

- 1991: 120 DM. cuota familiar e 72 DM. cuota individual


En xullo de 1977, no transcurso dunha festa deportiva en Münich, unreducido grupo de galegos falaron da necesidade de organizarse e crear unhasociedade. Despois de algunhas reunións e consultas o 18 de setembro de1977 deciden fundar una Peña Galega en Münich, cuia consolidación defini-tiva terá lugar o 12 de marzo de 1978, cando nunha Asemblea Xeral celebradano Centro Español de Münich discútese o primeiro proxecto de Estatutos,que foron aprobados e finalmente elixiron democraticamente a súa primeiraXunta Directiva.

Os Estatutos da Peña foron redactados en galego e neles faise constar queo idioma oficial será o galego.

No ano 1980 fixéronse membros das Xuntanzas Galegas en Europa.

O 27 de abril de 1981 foron recoñecidos como asociación polas autorida-des alemanas.


Segundo os Estatutos, a Peña Galega de Münich é un grupo aberto a tóda-las persoas que se identifiquen cos seus principios, totalmente vinculados conGalicia e España.

A súas actividades están orientadas cara a Colonia Galega - Española etamén hacia os alemáns en xeral, buscando un mellor entendementos édando a coñecer o idioma, as costumes, a cultura é o folclore de Galicia.

Os fins prioritarios da sociedade son:

- Fomenta-lo estudio da lingua e a cultura galegas

- Organizar conferencias sobre temas históricos e culturais de Galicia.

- A cooperación con outros centros e organizacións galegas e españolasradicadas en Alemania.

37


INSTALACIÓNS:

Dispoñen dun local alugado cuxo custe anual en 1991 ascendía a 6.000DM (unhas 370.000 pesetas). Por problemas de espacio a roupa do grupo fol-clórico gárdana nunhas dependencias cedidas pola Misión Católica Española.

Os ensaios de baile e música teñen que facelos nunha das salas da Misión.Dita sala teñen que compartila con outros grupos polo que as veces nonpoden utilizala cando a necesitan.

As actividades culturais realizan-as en salas alugadas, pero debido o altocusto do aluguer non poden facelo sempre que o desexan.

Conta cunha biblioteca.



- Nome: ALBORADA (20 de outubro)

- Nome do director (1988): Manuel Dios Romero (música) e BeatrizMartínez Kinades (baile)

- Número de compoñentes (1987): 56

- Baile e música: 12 homes e 17 mulleres

- Coro: 12 homes e 15 mulleres

- Actuacións mais destacadas: Palacio de Bellas Artes de Bruselas(Bélgica), TV alemana, Festa da cervexa de Münich...

- Observacións: A súa primeira actuación en publico foi o 6 de novembrode 1980 na cidade de Munich.


- Cursos de gaita

- Cursos de danza galega

- Día das Letras Galegas, conferencias, lectura de poemas, proxección dediapositivas, concursos de fotografía, debuxo...

Biblioteca(1987):


- Nº de subscricións a revistas e diarios: 3

- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: 30 persoas


38


- Festa Romaxe de Santiago Apóstolo (xunto o cruceiro dos xardíns deBlutemburg) con asistencia dunas 250 persoas

- Festa de San Martiño (magosto)- Participación cunha carroza na Oktoberfest de Münich- Organización de excursións- Festa do Nadal- Festa de Reis (para os nenos)

COMENTARIOS:

A Peña Galega de Münich é unha Asociación Cultural Recreativa quenon se identifica con ningún partido político (art. 4).

En caso de disolución da Peña os seus bens serán doados a algunha enti-dade benéfica galega (art. 50)


FONTES:

A Galeguidade No Mundo, Madrid, Asociación Cultural de la Vieira, 1991, pp.154-55.

Enquisa 1991 (26 de marzo de 1991). Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela. Carpetanº 74.

Estatutos da Peña Galega de Münich (26 de xaneiro de 1985). ArquivoSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiagode Compostela. Carpeta nº 74.

HERMIDA, Modesto (1989): “Alborada”, en I Concurso de folclore galego.Lausanne 5 e 6 maio 1989, Lausanne, Promoción da Cultura Galega, p. 17.Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas,Santiago de Compostela. Carpeta nº 74.

Solicitude de recoñecemento da galeguidade da entidade Peña Galega de Münich,(con data 9 de decembro de 1987). Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela. Carpetanº 74.


39



Presidente: José Amigo Pombo • Secretario: Julia Sotelo Suárez

DIRECTIVA (1997):

Presidente: Ramiro Vieito Vilas • Secretario: Manuel Tomé Amenedo



NÚMERO DE SOCIOS FUNDACIONAIS: 158 (132 galegos e 10 descendentesdirectos).


NÚMERO DE SOCIOS:

- 1997: 240 (221 galegos).

- 2000: 376


- 1997: 92 %


- Ano: 1994

- Nº socios: 240

ENDEREZO

FUNDACIONAL: Rúa: Adam Klein Str. 6Cidade: 8500 NürnbergPaís: Alemania

(1998): Rúa: Gostenhofer Hauptstr. 51Cidade: 90443 NürnbergPaís: AlemaniaTfn: 00 49 911 26 78 50 e 911 26 4038Fax: 00 49 911 26 47 09

CENTRO GALEGO DE NÜRNBERG E.V.


40

CUOTA DOS SOCIOS:

- 1994: 7.968 pesetas o ano


O Centro Galego de Nürnberg é unha das asociacións galegas creada maisrecentemente, o 14 de marzo de 1992.


A finalidade principal do Centro é contribuír o fomento e a promoción dacultura galega en Alemania

INSTALACIÓNS:

Local alugado, onde dispoñen de cafetería, discoteca, local social, oficinase almacens.


Grupos folclóricos: “Xestas Verdes”. Tamén contan cunha banda de gai-tas e unha coral.


- Conferencias, Actuacións de grupos de danzas galegos, Celebración doDía de Galicia

Biblioteca (1994):



- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: 50


Festa de Reis, Festa do Entroido, Festa do socio, Festa do Polbo, Festa daMisión, Festa de Schwabach...

Excusións e visitas e monumentos e museos.

COMENTARIOS:

Os Estatutos do Centro están redactados en castelán.

41


FONTES:

Estatutos do Centro Galego de Nürnberg e. V. (marzo 1992). ArquivoSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiagode Compostela. Carpeta nº 75

Memoria das actividades do Centro Galego de Nürrnberg para o ano 1997.Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas,Santiago de Compostela. Carpeta nº 75

Solicitude de recoñecemento da galeguidade da entidade Centro Galego deNürnberg e. V., con data 20 de novembro de 1994. Arquivo SecretaríaXeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiago deCompostela. Carpeta nº 75



42

DIRECTIVA FUNDACIONAL (1995): Non constan os cargos:

Martín González; Serafín González; Juan Notario e Cruz Estévez.

DIRECTIVA (1996):

Presidente: Federico Mezcua Fernández • Vicepresidente: José Pose Ríos •Secretario: Agustín Gallego Sánchez • Tesoureiro: José Luís GarcíaVivanco

ANO DE FUNDACIÓN: 1995 (maio)


- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 25 / 11 / 1995

NÚMERO DE SOCIOS FUNDACIONAIS: 37

NÚMERO DE SOCIOS:

- 2000: 80


Sociedade creada recentemente, finais de 1995, e orientada cara cuestiónsculturais e recreativas.


Segundo o art. 2 dos Estatutos, as metas da asociación son:

- Difusión e fomento da cultura, “del recuerdo de la patria”, do idioma, dastradicións e do arte de Galicia

- Atención especial aos problemas da emigración

ENDEREZO

(1998): Rúa: Herman Ehlers Str., 46Cidade: 53840 Troisdorf.País: AlemaniaTfno.: 00 49 224 18 36 16

GRUPO CULTURAL GALEGO DE TROISDORF E.V.

43


- Fomento da axuda e solidariedade entre os socios

- Formación dos socios

- Busqueda dun mellor entendemento coa poboación alemana.


Cursos de Idioma Galego: Si (Cursos de iniciación e perfeccionamento)


- Conferencias (de expertos galegos) sobre temas históricos e culturais deGalicia

- Proxección de películas e diapositivas

- Organización de festas culturais (con actuacións folclóricas, concursos,exposicións, mostras da cociña española, xogos para nenos...)

Biblioteca: Si (Con libros preferentemente sobre temas galegos).


- Viaxes, excursións.

- Festas con bailes e comidas típicas.

COMENTARIOS:

O idioma oficial da asociación é o galego (art. 3).

En caso de disolución, se houbera activos deberán ser doados a unha ins-titución de beneficencia.


FONTES:

Estatutos do Grupo Cultural Galego de Troisdorf (25 novembro de 1995).Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas,Santiago de Compostela. Carpeta nº 335.



44

ASOCIACIONS GALEGAS EN ALEMANIA





45

ANDORRA


47

Asociacionismo Galego en Andorra

DIRECTIVA FUND ACIONAL (1994): Presidente: Manuel Fernández Boán • Vicepresidenta: Joséfa SobrinoBlanco • Secretario: Juán Álvarez Puente • Tesoureiro: Julián GonzálezRodríguez • Vocais: Manuel Oliveira González; Manuel Bal Míguez, José A.Canalbel Monteagudo; Francisco Xavier Fernández Ambroa; Mario García ;Mario Adolfo García Graña; Mario García García; Mario Adolfo GarcíaGraña; Benedictino López Cajide; Xoan Xosé López Fernández; AntonioPréstamo López e Estrella Viriato Taboada.

DIRECTIVA (1996):

Presidenta: Joséfa Sobrino Blanco • Vicepresidente: Manuel OliveiraGonzález • Secretaria: Estrella Viriato Taboada • Tesoureiro: XuliánGonzález Rodríguez • Vocais: Juán Álvarez Puente; Manuel Bal Rodríguez;José A. Conde Blanco; Xavier Fernández Ambroa; Mario García García;Álvaro López Piñeiro; Benito López Cajide; Juán José López Fernández;Antonio Préstamo López; Amador Rodríguez Veloso.

ANO DE FUNDACIÓN: 1994 (29 de abril).

- Data de concesión da personalidade xurídica: 12 de outubro de 1994- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 29 de abril de 1994.

NÚMERO DE SOCIOS:

- 1994: 260 socios.- 1995: 360 socios, dos que 344 son galegos, e 11 descendentes directosde galegos.

- 1999: 390 socios.

ENDEREZO

(2000): Rúa: Castellá del Sucará, 4, 1ºCidade: Andorra la VellaPaís: AndorraTfn: 00-376 – 82 66 22Fax: 00-376 – 82 66 44

ASOCIACIÓN CULTURAL CASA DE GALICIA


48


- 1995: 95 %.

CUOTA DOS SOCIOS:

- 1995: 5.000 ptas/ano.


Centro cultural, recreativo y deportivo.Os fins principais desta Asociación serán (Artigo 3):- Promover contactos e actividades destinadas a fomenta-lo coñecementoda cultura e o folclore galegos dentro do Principado de Andorra.

- Facilita-la comunicación e o contacto cultural entre tódolos galegos resi-dentes en Andorra.

- Enriquecer culturalmente á comunidade galega abrindo a súa propia cul-tura á do Principado de Andorra, sen discriminación de ningunha clase,para fomenta-la solidariedade cultural entre tódolos pobos.

- Ensinar, facilitar, fomenta-lo coñecemento do folclore e a cultura gale-gos a través das diferentes actividades que se levan a cabo.

- Fomentar actividades deportivas, recreativas e benéficas que teñan porobxecto a convivencia entre tódolos galegos.

- Prestar apoio e orientación ós galegos que, pola súa condición de emi-grantes, o necesiten.

INSTALACIÓNS:

En aluguer, con contratos de cinco anos, renovables.


Grupos folclóricos: - En 1995 estaban en fase de formación dun grupo de Gaitas, que daquelacontaba con 10 compoñentes. A finalidade do grupo era realizar actua-cións en festas e celebracións culturais.Publicacións: - Nome: BOLBORETAOutras actividades culturais:- Día das Letras Galegas (con actividades festivas, folclóricas e culturais)celebrado en diversos locais, en función das características dos actos ecedidos polas institucións Andorranas.

49

Asociacionismo Galego en Andorra

- Cursos de Danza, Música e Confección de traxes tradicionais durante 15días.

- Curso de Iniciación a Lingua, Literatura, Historia e Cultura Galega.Biblioteca (1995): - Nº de volumes: 100 - Nº de subscricións a revistas e diarios: 1


- Entroido.- Magosto.- Romarías.


En 1995 contaban cun equipo de Fútbol Sala, denominado Casa deGalicia, e que participaba en torneos andorranos. O número de compoñentesascendía a 15 xogadores.OUTRAS ACTIVIDADES:

- Posta en marcha do local social (obras de acondicionamento do local,para poñer en marcha tódalas actividades propias da asociación).

- Colaboración cun bó número de empresarios Galegos en Andorra.- Cursos de Formación ocupacional/empresarial: Cociña Galega.- Curso Internacional Informadores Turísticos.

FONTES:Estatutos da Asociación Cultural Casa de Galicia no Principado de Andorra.

Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiago de

Compostela.Memoria para o Recoñecemento da galeguidade da Asociación Cultural Casa deGalica. (27, novembro,1995), Arquivo Secretaría Xeral para as Relaciónscoas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

www.galiciauniversal.xunta.es (2000): Galicia Universal. ComunidadesGallegas. Localización dos Centros Gallegos no Mundo. Secretaría Xeralpara as Relacións coas Comunidades Galegas. Xunta de Galicia. DIREC-TIVA FUNDACIONAL (1988):

51

BÉLXICA


53

Asociacionismo Galego en Belxica


Presidente: José Vidal Romero • Secretario: Beatriz Vidal Castro •Tesoureiro: Alberto Lada Gutiérrez • Vocais: Alfredo Vidal Gómez, ManuelGonzález Castañieras, Esther Alonso Mateo e Concepción Herrero Blanco.

ANO DE FUNDACIÓN: 1988 (novembro)


DATA DE DISOLUCIÓN: 1995 (1 de abril)


CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 600 francos belgas o ano (aprox. 1800 pts.)


A Casa de Galicia de Amberes abriu as súas portas no ano 1988. Tivounha curta existencia (pouco mais de seis anos), xa que o 1 de abril de 1995foi disolta.

Nunha carta do secretario da asociación, Alberto Lada, recibida naSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades galegas o 11 de xaneirode 1996, expón os motivos do peche: “Despues de 6 años de lucha, por cuestiónde salud, nos vemos obligados a cerrar”. Tamén comunica que o grupo folclóricoda Casa de Galicia sigue existindo, pero que agora pertence o Centro CulturalEspañol de Amberes (fundado en 1982), que pasa a chamarse “CentroCultural Español (Casa de Galicia)”, e que están dispostos a axudar o grupofolclórico en todo o que necesiten.

ENDEREZO

FUNDACIONAL: Rúa: Klipstraat, 3Cidade: 2008 AntwerpenPaís: Bélxica

(1995): Rúa: Lange Leenstraat, 23 Cidade: 2018 AntwerpenPaís: BélxicaTfn: 00 32 3 232 58 80

CASA DE GALICIA DE AMBERES


54


O seu principal obxectivo era o “cultivo e a expansión da cultura galega enAmberes”.

Tamén tiñan previsto:- Orientar por medio de actos culturais, conferencias, reunións... os socios,sobre a problemática de Galicia.

- Organizar festas, excusións, tómbolas ou calquera outra actividade recre-ativa.

- Establecer contactos cos demais centros galegos e organizacións galegasen Europa e no Mundo.


Grupos folclóricos:- Nome: Grupo de baile “OS EMIGRANTES DE AMBERES”- Ano de fundación: 1988- Nome do director (1996):Celia Narciandi - Número de compoñentes: 31Outras actividades culturais:- Conferenciase charlas sobre temas relacionados con Galicia.Biblioteca: Si


- Organizaban festas, excursións, tómbolas...

COMENTARIOS:

O grupo folclórico con tódalas súas pertenzas integrouse, como quedareflectido, no Centro Cultural Español de Amberes. Supoñemos que aBiblioteca e o resto do patrimonio da Casa de Galicia, sería doada o mesmoCentro (xa que a maioría dos socios da Casa quedáronse no Centro CulturalEspañol).

FONTES:

Estatutos da Casa de Galicia en Amberes (19, novembro, 1988). ArquivoSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiagode Compostela. Carpeta nº 77.

55


Solicitude para o Recoñecemento da Galeguidade (con data 21, novembro,1989). Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas ComunidadesGalegas, Santiago de Compostela. Carpeta nº 77.

Carta do secretario da asociación Casa de Galicia en Amberes, Alberto Lada,recibida na Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades galegaso 11 de xaneiro de 1996. Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela. Carpeta nº 77.


56


Presidente: Xosé Manuel Suárez Pérez • Vicepresidente: Xan Parada García• Secretario: Beatriz Martínez Madaleno •Tesoureiro: Alfonso MalleiroCarreira • Vocais: Jeannine Laennen, Nancy Schits, Beatriz Vidal Castro,Manoela Figueiras Luaces, Xosé Manoel Romero Romero, Xosé ManoelPedras Cintas e Xosé Villares Filgueiras

ANO DE FUNDACIÓN: 1988



NÚMERO DE SOCIOS:

- 2000: 332


O Centro fundouse en febreiro de 1988. Nun primeiro momento utiliza-ron as instalacións da Casa de España de Amberes, ata que o 13 de maio de1989 inauguraron os seus propios locais cunha festa que incluíu desfiles polasrúas da cidade e actuacións dos grupos folclóricos invitados: Colexiata do Sar(de Santiago), Grupo do Centro Galego de Bruxelas, Grupo da Casa deGalicia de Bruselas e Grupo do Centro Galego de Amberes.

Para poder conseguir o local social recibiron axuda dos mariños (200.000francos belgas) e de numerosos comerciantes galegos do sector da carne, darestauración, panadeiros e almacéns de bebida (tanto en diñeiro coma en aga-sallos).

ENDEREZO: Locais da Casa de España de Amberes

(1998): Rúa: Diepestraat, 42Cidade: 2060 AmberesPaís: BélxicaTfn: 00 32 3 232 20 23 e 230 41 54

CENTRO GALEGO DE AMBERES

57



- Desenrolar actividades que axuden a menter os lazos socio-culturais conGalicia.

- Inculcar a xuventude a cultura galega.

- Manter un grupo de danza, música e baile galegos.

- Manter unha biblioteca.

- Axudar a unha efectiva e total integración dos galegos na comunidadeflamenca.



- Nome: GRUPO FOLCLÓRICO DO CENTRO GALEGO DE AMBE-RES



- Conferencias, exposicións, actuacións...

Biblioteca: Si


- Festas, excursións...

COMENTARIOS:

Estatutos redactados en galego, aínda que fan constar que “son copia e tra-dución libre dos orixinais en neerlandés” (Estatutos do Centro Galego deAmberes...).

FONTES:

“Centro Galego de Amberes”, A Nosa voz, nº 12, Bruselas, abril, 1989.

Estatutos do Centro Galego de Amberes (10, febreiro, 1988). ArquivoSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiagode Compostela. Carpeta nº 78.

Solicitude para o Recoñecemento da Galeguidade (con data 3, marzo, 1988).Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas,Santiago de Compostela. Carpeta nº 78.


58


59



Presidente: Antonio Miramontes

DIRECTIVA (1988):

Presidente: José M. Boullón Ponte • Secretario: Adelina Belmonte Formoso• Tesoureiro: Alba Dafonte Serra • Cultura: Marina Puente Fernández •Deportes: José Camacho López • Publicidade e inf.: Felix García Blanco •Administrador: José Díaz Vázquez

DIRECTIVA (1991):

Presidente: Carlos Pereiro Ces • Vicepresidente: José Rodríguez Gutiérrez •Secretario: María Teresa Rodríguez Lamas • Tesoureiro: Albarinda Dafonte

DIRECTIVA (1998):

Presidente: José Rodríguez Gutiérrez • Vicepresidente: Arturo Fernández •Secretario: Mª Teresa Rodríguez • Tesoureiro: Pilar Lamas • Vocais: DoritaDíez, Carlos Pereiro e José Díaz

ANO DE FUNDACIÓN: 1981 (21 de febreiro)


NÚMERO DE SOCIOS:

- 1988: 340 socios

- 1991: 485 socios (dos que 380 son galegos)

- 1998: 790 socios (dos que 625 son galegos)

- 2000: 587

ENDEREZO

FUNDACIONAL: Rúa: Bulevar du Midi, 107Cidade: 1000 BruxelasPaís: Bélxica

(1998): Rúa: Chaussée de Mons, 250Cidade: 1070 BruxelasPaís: BélxicaTfn: 00 32 2 522 01 61Fax: 00 32 2 648 92 44

CASA DE GALICIA DE BRUSELAS


60


- 1991: 78, 3 %

- 1998: 79 %


- Ano: 1995

- Nº socios: 903


- No ano de fundación: 150 pts.

- En 1998: 400 pts. (100 Francos Belgas)


A Casa de Galicia de Bruselas ten a súa orixe na escisión dun grupo demembros do Centro Galego de Bruselas. A diferencia de criterios coa directi-va e algúns membros do Centro orixinou a separación de ámbos grupos.

A Casa de Galicia iniciou as súas actividades nun bar propiedade dunGalego. Neste primeiro momento a asociación estaba case que exclusivamen-te composta pola directiva e as súas familias. Pouco a pouco a sociedade expe-rimentou un crecemento continuado, as “rencillas” olvidaronse e hoxe seme-lla que hai un bo entendemento entre as dúas asociacións galegas en Bruxelas.


A Casa de Galicia é unha asociación de tipo cultural, sen fins de lucro,cuxos obxectivos principais son “el cultivo y la expansión de la cultura gallega”(art. 2). Neste sentido tratan de dar a coñecer a lingua, a cultura e as costumesgalegas en Bélxica (e incluso en países como en Holanda, Francia e Alemaniapor medio do seu grupo folclórico, onde é bastante coñecido e actúa con regu-laridade).

INSTALACIÓNS:

Contan cun local alugado, onde dispoñen de bar, restaurante, sala dexogos para nenos, sala de vídeo, sala de actos e ensaios, biblioteca e oficinas.


61



- Nome: GRUPO FOLCLÓRICO “CASA DE GALICIA”

- Nome do director (1998): Arturo Duarte (música) e Cristina García(baile)


- Baile: 28

- Música: 14

- Actuacións mais destacadas: Numerosas actuación no só en Bélxica,tamén en festivais de Alemania, Francia, Holanda...

- Observacións: En 1989 fundaron unha Coral (que ese ano contaba con10 persoas e un mestre)

Publicacións:

- Nome: VOCEIRO DA CASA DE GALICIA


- Director: Felix García

- Periodicidade: semestral


- Conferencias.

- Exposicións de pintura e debuxo.

- Cursos de informática, música, costura e idioma francés.

- Escola de danzas e gaitas para nenos.

- Día das letras galegas.

Biblioteca (1988):





Festa de Reis, Día da nai, Entroido, San Valentín, Procesión e festa deSantiago Apóstolo, Día do Magosto, Cea do Socio, Festa da Hermandade eFesta da Emigración.


62


- Equipo de fútbol: “GALICIA” (26 compoñentes).

- Equipo de ximnasia rítmica feminina (23 compoñentes).

- Equipo de Xogo de Ra “Os Changas”.

- Equipo de tenis de mesa.

OUTRAS ACTIVIDADES:

Colaboran con outras institucións, de forma desinteresada, para recadarfondos, en festivais, actos sociais..., para persoas necesitadas, operacións...


Carlos Pereiro (industrial), pola súa axuda sempre desinteresada a Casa deGalicia (da que foi presidente entre 1989 e 1991)

COMENTARIOS:


No caso de disolución da entidade o seu patrimonio pasará a disposiciónda Xunta de Galicia (art. 21).

Os primeiros estatutos foron reformados en Asemblea Xeral o 5 de decem-bro de 1982. A partires desa data a sociedade pasou de ter unha “directivacoordinadora” a unha “directiva presidencial”.

FONTES:

A galeguidade no mundo (1991), Madrid, Asociación Cultural de la Vieira, pp.159 -160.

BOULLÓN, Xosé Manuel (1989): “Casa de Galicia”, en I Concurso de folcloregalego. Lausanne 5 e 6 maio 1989, Lausanne, Promoción da CulturaGalega, p. 13. Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Enquisa Asociacións Galegas no Exterior, (20 de marzo de 1998). Cuberta porJosé Rodríguez Gútierrez (presidente) e María Teresa Rodríguez(Secretaria) da Casa de Galicia de Bruselas. Arquivo Área de Historia deAmérica, Facultade de Humanidades, Universidade de Vigo.

Enquisa 1991. Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas ComunidadesGalegas, Santiago de Compostela. Carpeta nº 79.

63


Estatutos da Casa de Galicia de Bruselas (21 de xuño de 1981). ArquivoSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiagode Compostela. Carpeta nº 79.

Solicitude do Recoñecemento da Galeguidade (con data 4 de xuño de 1988).Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas,Santiago de Compostela. Carpeta nº 79.

“Voceiro da Casa de Galicia”, en Repertorio da Prensa Galega da Emigración(1998), Arquivo da Emigración Galega, Consello de Cultura Galega,Santiago de Compostela.



64

DIRECTIVA (1991):

Presidente: Miguel Palomo López • Secretario: Xosé Pérez Rios •Tesoureiro: Rosa Díaz Pérez


Presidente: Miguel Palomo López • Vicepresidente: Antonio López •Tesoureiro: Yvonne de Keyser






NÚMERO DE SOCIOS:

- 1980: 140 socios

- 1981: 200

- 1982: 289

- 1983: 400

- 1984: 666

- 1985: 1000

- 1986: 1200

ENDEREZO

FUNDACIONAL: Rúa: Rue de Hollande, 8Cidade: BruselasPaís: Bélxica

(1998): Rúa: Rue de Laeken, 28 (“A laTentation”)Cidade: BruselasPaís: BélxicaTfn: 00 32 2 538 52 22Fax: 00 32 2 534 02 18

CENTRO GALEGO DE BRUSELAS

65


- 1987: 1400

- 1988: 1800

- 1990: 2200

- 1991: 2100 (dos que 1260 eran galegos).

- 2000: 2650 socios


- 1991: 60 %


- Ano: 1990

- Nº socios: 2200


- En 1991: 300 pesetas o mes


En xaneiro de 1979 un grupo de emigrantes galegos chegados a Bélxicavarios anos antes, decidiron fundar o Centro Galego de Bruselas. Nesemomento contaba con 84 socios e unha das súas primeiras decisións foi a decrear un grupo folclórico, que se converterá no motor principal da asociación.

Un ano despois o centro contaba con 140 socios, que en 1981 xa eran 200.Neste ano produciuse unha escisión de un grupo de socios, que fundarían aCasa de Galicia de Bruselas.

En 1982 creouse a Coral do Centro e dous anos despois (1984) o Concellode San Gil (Bruxelas) cedeulles un local, que acondicionaron e converteronsúa sede social.

En 1985 o Centro contaba xa con 1.000 socios e nese mesmo ano inaugu-rase a Biblioteca. No 1986 nace a revista do Centro “A nosa voz”.

No ano 1990 o Centro chegou a acadar 2200 socios.


A promoción e a defensa da cultura e o folclore galegos en Bélxica, asícomo fomentar a solidariedade entre os galegos, ademais de buscar a coopera-ción cos outros centros galegos no extranxeiro.


66

INSTALACIÓNS:

No ano 1984 o centro instalouse nuns locais (cedidos polo concello deSan – Gil), que constaban de planta baixa e soto, cunha superficie de 2.000metros cadrados. Dispoñían de salón, bar, restaurante, cociña, sala para gardaro material do grupo folclórico. No soto atopábase a sala da xuventude (“AGaiola”).

Recentemente, o 14 de marzo de 1998 inauguraron os novos locais doCentro no corazón de Bruxelas (Rue Laecken 28). Trátase do edificio dosantigos almacéns “A la Tentation”, con cuios actuais propietarios firmaron uncontrato de arrendamento por 31 anos, aínda que a idea é mercalo nun prazode 3 a 5 anos.

Os novos locais contan cunha superficie aproveitable de mais de milmetros cadrados (sen contar cos pisos superiores) onde dispoñen de: salón de700 m. cadrados para as actividades culturais (exposicións, conferencias, fes-tas...), cafetería, restaurante, oficinas, vestiarios para os traxes rexionais,biblioteca...



- Nome: GRUPO FOLCLÓRICO DO CENTRO GALEGO DE BRUXE-LAS


- Nome do director (1990): Marisol Palomo (baile) e Santiago Palomo(gaitas)

- Número de compoñentes (1990):

- Baile: 65

- Música: 20 (gaiteiros)

- Ensaios: dúas veces por semana)

- Actuacións mais destacadas: O Grupo Folclórico do C.G.B. efectua maisde 40 actuacións por ano, en Bélxica e na maioría dos paises da C.E.Actuou dúas veces ante os reis Balduino e Fabiola, e tamén na televisiónbelga. Acadou numerosos premios e medallas en certames folclóricos.

Publicacións:

- Nome: “A NOSA VOZ”

67



- Ano final: Segue publicándose na actualidade

- Director: Miguel Palomo López

- Idioma: Castelán, galego e francés

- Periodicidade: Bimestral

- Prezo: Gratuíto

- Tirada: 3.000 exemplares

- Contido: Dar a coñecer as actividades do Centro e divulgar diversosaspectos da cultura galega. Está aberta a tódalas colaboracións que llescheguen de Galicia, España ou Bélxica ( en galego, castelán ou francés)

- Principais colaboradores: Manuel Cortés, Manuel Costas, Quesada, RosaDíaz, Sonia Pardo, Alfredo Fernández, Santiago Palomo Izquierdo,Marisol Palomo Izquierdo, Salvador Soutullo, Ramón Díaz, Aleixo deSintra, Jean Anart, Antonio Fernández Atienza, Juanjo Fernández,López de Breogán, Sonia Pardo Barbón, Emilio Sotelino, Manuel FragaIribarne, Santiago Pemán, Alberto Mozo Cajaraville, Xan Fouce, XesúsCostoya, Xosé Mª Filgueiras, Masito Beiró, José Luís Calle, PatrickDebouverie, Thierry Meeus, Ramiro Fonte, López de Xerantes...

- Observacións: Desde 1995 aparece integrada en “El Sol de Bélgica: Larevista en español de la capital europea”.


Organizan actos socio-culturais: exposicións, conferencias, sesións decine, biblioteca, reunións, asembleas, Día das Letras Galegas, Día de Galicia...

Cursos de baile galego.

Biblioteca:

- Nº de volumes (1988): Maís de 500, dos que 300 están escritos en gale-go.

- Nº de subscricións a revistas e diarios: a varios diarios galegos


Tódolos anos celebran: Festa dos Reis Magos, Festa do Entroido, Día dosocio (no que a asociación invita os seus membros a degustación dun pratotípico galego), Festa da Semana Santa, Festa da Primavera, Festa do Nadal e


68

Aninovo...

A xente nova ten dúas seccións:

- A comisión “A Gaiola”, creada no 1986, conta cunha ducia de membrosefectivos que organizan cada quince días una festa para os mozos na sala“A Gaiola”. Chegaron a contar con maís de 700 membros, case quetodos fillos de socios ou amigos.

- A “Comisión Castelao”, creada no 1988, conta con oito membros efec-tivos. Teñen os mesmos dereitos e obrigacións que a outra comisión.Organizan, na sala Castelao, actos e festas para os socios, maiores e novos.Tamén organizan tódolos domingos polo serán sesións de cine para os novose os nenos.


Contan cun equipo de fútbol, o “F.C. CENTRO GALEGO DE BRUXE-LAS”, que está afiliado a federación belga.

Tamén teñen un equipo de veteranos e outro de mulleres que se xuntanunha ou dúas veces por ano.

No centro tamén se práctica ximnasia feminina (contan cun monitor pro-fesional que imparte clases tódalas semanas, nas que participan unha vintenade mulleres) e Equitación.

OUTRAS ACTIVIDADES:

O Centro participa na organización de xornadas culturais e gastonómicasde Galicia en Bruxelas.

Axuda a promoción do camiño de Santiago e do Ano Santo

COMENTARIOS:

Das seis persoas que figuran nos estatutos como constituíntes da socieda-de, catro teñen nacionalidade belga (Francis Chenot, Yvonn De Keyser, YvesKinart e Elisabeth Louviau) e dous española (Miguel Palomo e AntonioLópez).

69


FONTES:

A galeguidade no mundo (1991), Madrid, Asociación Cultural de la Vieira,pp. 161 -163.

“A Nosa Voz”, en Repertorio da Prensa Galega da Emigración(1998),Arquivo da Emigración Galega, Consello de Cultura Galega, Santiago deCompostela, Carpeta nº 80.

Enquisa 1991. Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas ComunidadesGalegas, Santiago de Compostela, Carpeta nº 80.

Estatutos do Centro Galego de Bruselas (20 de xuño de 1979). ArquivoSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiagode Compostela, Carpeta nº 80.

LÓPEZ, Aniceto: “Nuevos locales del Centro Gallego. Un salto de gigante”,El Sol de Bélgica. A Nosa Voz, nº 38, 6 a 19 de marzo de 1998.

PALOMO, Santiago: “Grupo de Gaitas”, A Nosa Voz (Voceiro do CentroGalego de Bruselas), nº 5, juin 1987.

PALOMO LÓPEZ, Miguel: “Historia dunha medaia”, A Nosa Voz, nº 17, set.1990, pp. 5-13.



70

ASOCIACIONS GALEGAS EN BÉLGICA





71

DINAMARCA


73

Asociacionismo Galego en Dinamarca

DIRECTIVA (1988): Presidente: Oscar Cordal Paredes • Secretario: Ansgar-Ubaldo Sánchez


NÚMERO DE SOCIOS:

- 1988: 78

EVOLUCIÓN HISTÓRICA: Fundado en 1982 por Oscar Cordal Paredes, natural de Vilalba (Lugo),

que ademais de dirixir unha axencia de prensa, desenrolou unha importantelabor a prol da creación de empresas mixtas de importación e exportaciónentre Galicia e Dinamarca.

A evolución do centro e moi lenta debido o escaso número de galegosresidentes no País.

OBXECTIVOS E FINALIDADE DA ASOCIACIÓN: Promoción e intercambios económicos e culturais entre Galicia e

Escandinavia.

COMENTARIOS: Reciben regularmente xornais galegos e de Madrid

FONTES:

A galeguidade no mundo (1991), Madrid, Asociación Cultural de la Vieira, p. 165.www.galiciauniversal.xunta.es (2000): Galicia Universal. Comunidades

Galegas. Localización dos Centros Gallegos no Mundo. Secretaría Xeralpara as Relacións coas Comunidades Galegas. Xunta de Galicia.

ENDEREZO

(2000): Rúa: Postboks, 274Cidade: DK 1502 CopenhaguePaís: DinamarcaTfn: 00 45 43 73 54 34Fax: 00 45 43 15 82 17

CIRCULO GALAICO

75

FRANCIA


77

Asociacionismo Galego en Francia


Presidente: José Calvo González • Amador Riveira • Luís Souto • JaimePedreira • Luís Prieto

DIRECTIVA (1996):

Presidente: Alen Goméz Piñeiro • Vicepresidente: Luís Prieto Ogando •Secretario: José Calvo González • Tesoureiro: Lidia Bagno Navarro •Vicetesoureira: Valentina Santos Lozano

OUTRAS DIRECTIVAS:

(1985):Presidente: José Manuel Calvo Corral • Vicepresidente: Manuel SilvaPereira • Secretario: José Calvo González • Tesoureiro: Manuel Fraga Riopa• Vicesecretario: Maite Diezma Ontiveros • Vicetesoureiro: María AngelesFraga Tapia • Administrador: Carlos Serantes Fernández •Viceadministrador: María Serantes Rodríguez

ANO DE FUNDACIÓN: 1978 (29 de abril)

- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 1978 (Revisados e apro-bados o 15 / 12 / 1985).

NÚMERO DE SOCIOS:

- 1989: 346- 2000: 364

CUOTA DOS SOCIOS:

- 1989: 350 francos franceses o ano

ENDEREZO

(1998): Rúa: 52, Rue ConsolatCidade: 13001 MarsellaPaís: FranciaTfn: 00 33 491 / 55 05 01 e 95 62 76

CENTRO GALLEGO DE MARSELLA


78


O Centro Galego de Marsella fundouse no ano 1978, pola iniciativa dungrupo de galegos, socios do centro U.S.C.I.E.M (Unión Deportiva y Culturalde la Emigración Española en Marsella, hoxe desaparecida) antigo CentroCatalán.

Os primeiros pasos do Centro deronse nos locais do USCIEM, onde tive-ron todo tipo de facilidades para realizar as súas reunións. Pero os comezosnon foron doados, así, no Boletín do Centro Galego de Marsella de outubrode 1996, contan que non se aceptou con facilidade a existencia dun CentroGalego en Marsella e que tiveron moitos problemas internos. Neste sentidodin que houbo “socios que pagaron su carta con el fin de poder torpedear la laborsocial de nuestra sociedad, pagando su carta una o dos veces para poder participaren nuestras asembleas con carácter destructivo”.


Segundo o seus estatutos son:- Facer máis levadeira a estancia dos galegos en Marsella.- Promover toda axuda social, cultural e recreativa entre os seus membros.- Dar a coñecer as costumes e tradicións de Galicia.- Practicar unha solidariedade moral e material entre os socios.O Centro tamén conta coa chamada “ORGANIZACIÓN DOS NENOS

do Centro Gallego de Marsella”, creada en decembro de 1985 e que aglutinaos menores de 18 anos, fillos dos socios, co fin de:

- manter e promover a cultura de Galicia, o traveso de actividades apro-piadas as súas idades.

- e tamén, para formar os futuros dirixentes do Centro.A primeira directiva da Organización dos nenos estivo composta por::Presidente: José Luís Prieto PinesVicepresidente: José Manuel GonzálezSecretario: Javier CalvoTesoureiro: José Manuel Mosquera

INSTALACIÓNS:

Dispoñen duns locais alugados, cunha superficie de 160 metros cadrados.Na planta baixa contan con Bar e Sala de Festas. No entrechán teñen abiblioteca, sala de estar e oficina.

79




- Nome: GRUPO FOLCLÓRICO DO CENTRO GALEGO DE MAR-SELLA


- Nome do director (1980): Baile: Carmen Calvo; Gaitas: José Luís Prieto;Percusión: Luís Prieto.

Publicacións:

- Nome: BOLETÍN DEL CENTRO GALLEGO DE MARSELLA


- Ano final: Actualidade

- Director: Jean –Louis Vercher (primeiro) e José Calvo González (naactualidade)

- Idioma: Castelán

- Periodicidade: Mensual

- Prezo: Gratuíto

- Tirada: 500 exemplares

- Principais colaboradores: Tódolos socios que o desexan

Outras publicacións:

- Nome: BUENAS MANERAS (Sección Educativa de los niños delCentro Gallego de Marsella)


- Director: José Calvo González

- Idioma: Castelán

- Prezo: Gratuíto

- Contido: Reproduce contos para nenos, co obxecto de fomenta-la lectu-ra e adquirir pautas de conducta correctas

- Observacións: Aparece moitas veces como unha sección do Boletín doCentro Gallego de Marsella. Cando sae de maneira independente o seuformato é o de follas fotocopiadas.


80


- Cursos de iniciación a música e danza tradicional de Galicia o que podenasistir tódolos socios sen límite de idade.

- No XII aniversario do Centro, editaron o libro “88 gallegos en el mundo”.

- “Galicia canta y baila en Marsella”, festa que celebran tódolos anos dendexuño de 1978 coincidindo co domingo de Pentecostes.

- Día das Letras Galegas, conferencias...

Biblioteca (1989):

- Nº de volumes: 400 (160 en galego)

- Nº de subscricións a revistas e diarios: Reciben gratuitamente tódolos deGalicia.


- Aniversario da fundación do Centro, Día da terceira idade, Festa dosReis, Bailes...

- Concurso de dominó intercentros, torneos de cartas...

- A xuventude organiza bailes tódolos sabados.


- Equipo de fútbol (que participa en campeonatos e torneos de Francia).


José Calvo González, primeiro presidente e actualmente presidente dehonra, Carlos Serantes, Maximino Solla...

COMENTARIOS:

Colaboran con tódalas sociedades e organismos españois na emigración.

FONTES:

A galeguidade no mundo (1991), Madrid, Asociación Cultural de la Vieira, pp.169-171.

Boletín del Centro Gallego de Marsella, Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela. Variosnúmeros (oct., 85, xan. 86, mar. 94 , nov. 94, feb. 96, mar. 96, feb. 97).Carpeta nº 85.

81


Estatutos do Centro Gallego de Marsella (15, decembro, 1985), ArquivoSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiagode Compostela. Carpeta nº 85.

Reglamento de la Organización dos nenos del Centro gallego de Marsella (30,decembro, 1995), Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela. Carpeta nº 85.



82


Presidente: Vicente Alonso • Vicepresidente: Celso Carnero • Secretario:Xavier Pena • Vicesecretario: Antonio Rodríguez • Tesoureiro: ManuelLópez • Vocais: Manuel Martínez, Celso Acevedo, Mercedes Adega,Antonio Álvarez, Alfonso Fernández, Máximo Fernández, Saúl Pernas, LuzSeijo, Mercedes Vázquez e Manuel Vilas.

ANO DE FUNDACIÓN: 1997 (22 de maio)

- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: maio / 1997


NÚMERO DE SOCIOS:

- 2000: 270

CUOTA DOS SOCIOS: 200 francos o ano


Esta sociedade naceu en maio de 1997 da man dun grupo de galegos resi-dentes en París, amantes da cultura galega e motivados pola desaparición daCasa de Galicia.

Unhas setenta persoas asistiron a una reunión nos locais do grupo folcló-rico da antiga Casa de Galicia, coa intención de crear outra asociación galegaen París. Así, fundouse “A NOSA CASA DE GALICIA” AsociaciónCultural y Deportiva.

Nomearon unha directiva de transición e interpuxeron unha denunciacontra a antiga directiva da Casa de Galicia pola súa mala xestión (que levou

ENDEREZO

FUNDACIONAL: Rúa: 22, Rue TitonCidade: 75011 ParísPaís: Francia

(1998): Rúa: 22, Rue TitonCidade: 75011 ParísPaís: FranciaTfn.: 00 33 1 48 20 76 02

A NOSA CASA DE GALICIA (PARÍS)

83


a desaparición da sociedade), nun intento de dar certa credibilidade a novaasociación, deixando claro que non teñen nada que ver coa anterior.

Nunha carta de presentación da nova sociedade dirixida pola directiva aos“galegos da diáspora” poñen de manifesto as suas intencións: “Os galegos deParís e da súa bisbarra que crearon esta nova entidade galega que despois de corentaanos outros galegos quixeron poñerlle fin esquecendo, cecais a terra que os veonacer. Esta presencia pola que nos loitaremos sempre por derriba de todas ideoloxíaspolíticas, de todos oportunismos, de todos los partidismos egoistas e sin ialma”.


O propósito da asociación é o de reunir os galegos residentes en Francia,exaltar os valores galegos, difundir a cultura galega, favorecer as manifesta-cións artísticas e literarias referidas a Galicia e motivar o deporte (sobre todoo fútbol). (art. 2 dos Estatutos)


Cursos de Galego: Si (Iniciación)


- Conferencias, mesas redondas, exposicións...

Biblioteca: Supoñemos que dispoñeran dos fondos da biblioteca da Casade Galicia.

ACTIVIDADES DEPORTIVAS: Fútbol

COMENTARIOS:

Non sabemos si o grupo folclórico da Casa de Galicia (“ALBORADA”)pasou, o desaparecer esta sociedade, a depender da Nosa Casa de Galicia.

Tampouco sabemos si teñen algunha publicación.


FONTES:

Correspondencia de A Nosa Casa de Galicia (con data 25, febreiro, 1998).Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas,Santiago de Compostela. Carpeta 331.


84

Estatutos de “A Nosa Casa de Galicia” (París, maio, 1997). Arquivo SecretaríaXeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiago deCompostela. Carpeta 331.


85


ASOCIACIONS GALEGAS EN FRANCIA





87

HOLANDA


89

Asociacionismo Galego en Holanda

ANO DE FUNDACIÓN: 1991 (12 de outubro)

NÚMERO DE SOCIOS:

- 2000: 340 socios


Centro cultural inaugurado o 12 de octubre de 1991. Na actualidadeconta con 340 socios.


Culturais e recreativas

FONTES:


ENDEREZO

(2000): Rúa: Jan Van Galenstraat, 325 Cidade: 1040 K.C. AmsterdamPaís: HolandaTfn: 00.31.20.686.14.41Fax: 00.31.20.633.66.84

CENTRO GALEGO SEMENTE NOVA


90

ANO DE FUNDACIÓN: 1978 (Marzo)

NÚMERO DE SOCIOS:

- 2000: 126 Familias


Fundada en marzo de 1978. Conta con 126 familias asociadas.


Sociedade cultural e recreativa.

FONTES:


ENDEREZO

(2000): Rúa: Postbus, 59122Cidade: 6711KS EdePaís: HolandaTfn: 00.31.318.61.73.81

SOCIEDAD CULTURAL E RECREATIVA LEMBRANZAS E AGARIMOS

91


DIRECTIVA (1991):

Presidente: Manuel Cabanelas • Vicepresidente: Manuel Álvarez •Secretario: Marcial Durán


NÚMERO DE SOCIOS:

- 1991: 180

- 2000: 285

CUOTA DOS SOCIOS:

- 1991: 90 florins o ano.


Promoción e defensa da cultura galega.



- Nome: GRUPO DE BAILE SAUDADES DA TERRA

Publicacións:

- Nome: O POTE (Asociación cultural galega)


- Director: X. Arzua (1994)

- Idioma: Bilingüe (predomina o galego)

- Periodicidade: Bimensual

ENDEREZO

FUNDACIONAL: Rúa: Hoornbrekersstraat, 10 - BCidade: 5700 AK Helmond (Postbus 403)País: HolandaTfn: 00 31 492 55 42 51

ASOCIACIÓN CULTURAL GALEGA “O POTE”


92

- Prezo: Gratuíto


- Principais colaboradores: M. Durán, Ficos...


- Celebran Día das Letras Galegas.

- Organizan cursos de idiomas, soldadura, salón de peiteado de señoras...

- Conferencias sobre temas e cultura de Galicia.

Biblioteca: Si


- Equipo de fútbol. Organizan: O Torneo de fútbol Xunta de Galicia(tódolos anos dende 1992)

- Torneos de Billar.

FONTES:


“O Pote”, en Repertorio da Prensa Galega da Emigración (1998), Arquivo daEmigración Galega, Consello de Cultura Galega, Santiago deCompostela.

93



Presidente: Antonio Crespo Rodríguez • Vicepresidente: Juan Vizoso Vizoso• Secretario: José Manuel Cabanelas Rivera • Vicesecreatrio: LeandroBellón García • Tesoureiro: José Jaime Bellón García • Vocais: AlfonsoCalvelo Méndez

ANO DE FUNDACIÓN: 1983 (9 de Octubro)

- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 20 /12 / 1983

NÚMERO DE SOCIOS FUNDACIONAIS: 118 (cabezas de familia)

NÚMERO DE SOCIOS:

- 2000: 154


A asociación foi creada en outubro de 1983 por un grupo de galegos resi-dentes en Rotterdam. A idea orixinal era a de agrupar nela a tódolos galegos,españois e “simpatizantes” das costumes, cultura e folclore galego.

A inauguración oficial tivo lugar o 16 de xuño de 1984.


Segundo o art. 2 dos Estatutos a asociación ten como finalidades:

- Organizar excursións, charlas informativas, coloquios e lecturas.

- Proxectar películas e diapositivas de carácter informativo.

- Promover a formación de grupos teatrais e folclóricos.

- Organizar toda crase de actividades e acontecementos para os seussocios.

ENDEREZO

FUNDACIONAL: Rúa: Sluisjesdijk, 77Cidade: 3087 AD RotterdamPaís: Holanda

Rúa: Plompertstraat 18 CCidade: 3087. BD RotterdamPaís: HolandaTfn: 00 31 10 429 12 42

SOCIEDADAD CULTURAL RECREATIVA “AIRIÑOS DA TERRA”


94



- Nome: GRUPO DE DANZAS “AIRIÑOS DA TERRA”


—————

- Nome: GRUPO DE GAITAS “IRMÁNS BELLÓN”


Outras actividades culturais: Encamiñadas, sobre todo, a dar a coñecer acultura galega os seus fillos:

- Clases de música e gaita para os rapaces.

- Grupo de teatro galego.

- Conferencias, charlas, coloquios, lecturas... de temática galega.

Biblioteca: Si


- Xogos recreativos, excursións...

COMENTARIOS:

O idioma oficial da asociación é o galego “sin perjuicio que toda aquella per-sona que no hable esta lengua, pueda hacerlo en la suya propia” (art. 3).


FONTES:

Carta do 27-8-84. Correspondencia da Sociedade Cultural Recreativa“Airiños da Terra”, Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Estatutos da Sociedade Cultural Recreativa “Airiños da Terra” (20, decembro,1983), Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas ComunidadesGalegas, Santiago de Compostela.


95



Presidente: Xosé Carracedo • Secretario: Seixas • Tesoureiro: PedroReigada

DIRECTIVA (1998):

Presidente: José Calvo • Secretario: Javier Rodríguez • Tesoureiro:Manuel Vázquez

ANO DE FUNDACIÓN: 1977 (abril)

- Data de concesión da personalidade xurídica: 22 / 10 / 1977- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 22 / 10 / 1977



NÚMERO DE SOCIOS:

- 1988: 406 socios- 1998: 350 socios - 2000: 410


- 1998: 90 %



ENDEREZO

FUNDACIONAL: Rúa: Van Speykstraat 22 bCidade: RotterdamPaís: Holanda

ACTUAL: Rúa: Hoornbrekerstraat 10 bCidade: 3011 RotterdamPaís: HolandaTfn: 00 31 10 433 41 41Fax: 00 31 10 433 41 41

SOCIEDADE CULTURAL RECREATIVA “O LAR GALEGO”


96

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 5 Floríns o mes

- En 1998: 5 floríns o mes


Os orixes de “O Lar Galego” están no outono de 1976, cando un grupo degalegos (dirixidos por Domingo Prieto, profesor da Universidade deGroninguen) fundan o “COMITÉ PRA GALICIA EN HOLANDA”. A ideafoi ben acollida e a finais de ese mesmo ano xa contaban con seccións nascidades onde había núcleos importantes de emigrantes galegos.

A sección de Rotterdam foi a base sobre a que se creou O Lar Galego, xaque pensaban que era necesaria una organización galega que se interesara polatransmisión da cultura e a lingua galegas entre os emigrantes e que defenderaos seus intereses.

A finais do mes de abril de 1977 tivo lugar unha xuntanza noWijkcentrum de Middelandstraat, na que se decidiu fundar o Lar Galego(non puderon chamarlle Centro Galego, xa que nesas mesmas datas un par-ticular abriu un negocio con ese nome).


O Lar Galego ten carácter social, cultural e recreativo. O seus obxectivosson:

- Agrupar a tódolos galegos e simpatizantes das costumes, cultura e folclo-re galego.

- Conservar e promover a cultura galega, para que as novas xeraciónssexan coñecedoras das súas raíces.

- Dar a coñecer a sociedade holandes a “nosa cultura e a nosa terra”.

INSTALACIÓNS:

Nos primeiros momentos non contaron con local propio, usaban un aulados locais dos “Pais de Familia”, que lles cedían desinteresadamente. Endecembro de 1978 alugaron un local que tiveron que reformar e adecentar coesforzo dos socios, ademais 12 socios fixeron un prestamo de 500 floríns (paraas reformas). Finalmente o 30 de abril de 1979, inaugurouse o local social sitona rúa Van Speykstraat 22 b.

97


Este local foise quedando pequeno, e dende 1983 contan cun amplo localde 250 metros cadrados, onde contan con oficinas, salón de actos, biblioteca,bar, resturante, almacéns...



- Nome: GRUPO FOLCLÓRICO “ROSALÍA DE CASTRO”


- Nome do director (1998): Manuel Serantes


- Baile: 21

- Música: 5

- Actuacións mais destacadas: en Bruxelas, Colonia, Luxemburgo, París,A Coruña...

Publicacións:

- Nome: COUSAS (Boletín do Lar Galego)


- Idioma: Galego

- Periodicidade: Trimestral

- Prezo: Gratuíto

- Tirada: 100 exemplares (ano 1988)

- Principais colaboradores: O Ceibe, Picouto...


- Representacións teatrais a cargo do Grupo de Teatro do Lar.

- Escola de Gaitas.

- Actuacións diversos grupos folclóricos.

- Ciclos de Conferencias (nas que participaron: Carlos Duran, BasilioLosada, Olegario Sotelo, Manuel María, Felipe Senen, Emilio Cao, JesúsEiris...) e charlas culturais.

- Celebración do Día das Letras Galegas.


98

- Concursos de fotografía.

- Cursos de agricultura (impartidos por enxeñeiros agrónomos holandeses)

- Escola de holandés, castelán e galego.

- Exposicións de pintura, escultura, cerámica...

- Edición en holandés dos poemas de Rosalía de Castro “Adios ríos, adiosfontes” (1985) e “Cancións do lusco e fusco” de Manuel María (1989)

Biblioteca(1988):





- Campionatos de Tute, Dominó e Parchís.

- Concursos de traballos manuais.

- Concurso da Empanada.

- Festas do Entroido, San Nicolás, Fin de ano, Día da Nai... (con bailes efestexos varios).

- Discoteca para a xuventude.

- Excusións.


- Torneos de fútbol masculino, feminino e de xuvenís.

OUTRAS ACTIVIDADES:

Cea anual para os socios

COMENTARIOS:

O Día das Letras Galegas celébrano conxuntamente con organizaciónsholandesas, para promover e dar a coñecer a cultura galega e para achegarsena integración na sociedade holandesa.

Os Estatutos orixinalmente estaban redactados en castelán pero no ano1981 foron reformados e redactados en galego.

FONTES:

99



“Cousas” (Boletín do Lar Galego), Marzo, 1988.

Enquisa Asociacións Galegas no Exterior (1998). Arquivo Área de Historia deAmérica, Facultade de Humanidades, Universidade de Vigo.

Enquisa 1991 (13, marzo, 1991), Arquivo Secretaría Xeral para as Relaciónscoas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Estatutos de “O Lar Galego” de Rotterdam, Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Memoria para o Recoñecemento da Galeguidade (2, decembro, 1987). ArquivoSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiagode Compostela.



100

ASOCIACIONS GALEGAS EN HOLANDA


Fonte: Elaboración propia segundo Taboa 5 (X.R. Campos)



101

REINO UNIDO


103

Asociacionismo Galego no Reino Unido


Presidente: Marcial Folgueiras • Vicepresidente: F. Pinaque • Secretario:José Pérez Castro • Tesoureiro: José Castro • Secretrio de actas: WenceslaoBeceiro • Vocais: José Cobelo, Antonio Suárez, Jesús Solino, ManuelTorreiro

DIRECTIVA (1996):

Presidente: Jesús López Lema • Vicepresidente: Juan Patiño • Secretario:Isabel Paz • Tesoureiro: Ana Belen Rubinos • Secretaria de actas: MarinaFrancisco • Coord. grupo folcl.: Amparo Caamaño e Pilar Pan • Vocais:Juan Manuel Sánchez, José Antonio López e María Calvelo

PRESIDENTES DA ASOCIACIÓN (1967-1996):

Marcial Folgueiras, Evelio Iglesias, Oscar Sánchez, Wenceslao Beceiro,Manuel Díaz, Antonio Abalo, José Domingo Rey Turnes, José Rios e JesúsLópez Lema (por orde cronolóxico).

ANO DE FUNDACIÓN: 1967 (marzo)



PORCENTAXE DE SOCIOS GALEGOS NO 1º ANO: 100%

NÚMERO DE SOCIOS:

- 1988: 630 socios:

ENDEREZO

FUNDACIONAL: (1967): Rúa: Shirland RoadCidade: LondresPaís: Reino Unido

(1998): Rúa: 4 Woodfield PlaceCidade: W9 / 2 BJ LondresPaís: Reino UnidoTfn: 00 44 171 266 39 68Fax: 00 44 171 286 37 22

CENTRO GALLEGO DE LONDRES


104

- 70 % procedentes das provincias de A Coruña e Lugo

- 20 % da provincia de Ourense

- 10 % da provincia de Pontevedra

- 1990: 1.200 (dos que 1.020 son galegos)

- 1992: 1.600 socios

- 2000: 347 familias


- 1992: 90 % (10 % restante: españois ou britanícos ou matrimonios mix-tos). Arredor do 30 % son socios xoves menores de 30 anos.

CUOTA DOS SOCIOS:

- 1990: 3000 pesetas (15 libras) o ano por familia e 10 libras por persoasolteira.


Foi fundado por D. Marcial Folgueiras en marzo de 1967. A súa idea, nassúas propias verbas, era : “...bañar el espiritu y refrescar la mente en las aguassaludables de la enseñanza común, formando bibliotecas; (para ello) vamos a reu-nirnos en un templo donde el joven como el anciano, el sabio como el de modestosalcances, el proletario como el hacendita vivan la existencia expansiva de la armoníay la comunicación, y el mismo celo patriotico; que el Centro no sea nunca indife-rente a las angustias de Galicia”. (Wenceslao Beceiro: “Historial do CentroGalego de Londres”, p. 6).

A idea foi ben acollida na comunidade. O primeiro local estaba nun pri-meiro andar dun bar público (pagaban de aluguer cinco libras cada domingo)onde se reunían e onde actuaba a Orquestra Galicia (creada por socios doCentro).

Nestes primeiros anos, as maiores ambicións estaban postas no desenrolodun centro que puidese acoller os galegos que chegaban a Londres por vez pri-meira e na adquisición dun local propio.

O Centro levou unha vida activa e a súa influencia dentro da comunidadefoi incrementandose ata os derradeiros anos setenta, no que escomenzou unproceso de decaimento que iba durar ata 1983, ano no que unha nova direc-

105


tiva encabezada por Antonio Abalo escomenzou a recuperación de socios,logrando pasar de 60 socios no momento da súa chegada a 630 só cinco anosdespois.


O Centro galego de Londres foi creado coas finalidades seguintes:

- Espallar a cultura galega.

- Servir de punto de contacto con Galicia.

- Facer unha laboura de axuda asitencial entre a comunidade galega deInglaterra.

INSTALACIÓNS:

O Centro Galego de Londres e o único con sede propia de tódalas asocia-cións de emigrantes españois no Reino Unido. Esta sede social foi inauguradaen setembro do ano 1987, nun soto de Woodfield Place. Conta con oficinas,salón de xogos, bar, biblioteca, sala de reunións...

O local quedouselles pequeno, debido o gran número de actividades, poloque levan vaios anos tentando mercar un máis grande.




- Nome: GRUPO DE DANZAS E BAILE DO CENTRO GALEGO DELONDRES

- Ano de fundación: 1972 (marzo)

- Nome do director : Pilar Rabuñal (1972- 1975) primeira directora);Rafael Porro (1975- 1981); Frank Cenamor (1987-91); Josélito García eMonserrat Eiroa (1991- )

- Número de compoñentes: 60

- Actuacións mais destacadas: En diferentes festivais por todo o ReinoUnido.

- Observacións: Nos seus comezos o grupo actuaba somente en festas orga-nizadas polo Centro Galego de Londres, pero dende finais dos anos 70 o


106

grupo,cunha mellor formación, consolidase e actua incluso fora deLondres. Pero tamén lle afecta a decadencia do Centro e en 1981 rematapor desfacerse. Foi resucitado no 1987, pouco a pouco foi mellorando assúas actuacións e coa axuda de profesores enviados pola Xunta deGalicia , volveu a consolidarse e gozar de prestixio.

Publicacións:

- Nome: GALICIA EN LONDRES


- Idioma: Galego

- Prezo: Gratuíto

- Periodicidade: Mensual


- Principais colaboradores: Wenceslao Beceiro, Carlos Durán, José MªCastro, José Seijido, José D. Rey, Francisco Regueiro, David Ojea, MaríaFreijo, Antonio Fernández, José García, Xavier Campos.

—————

Outras publicacións:

- Nome: EMIGRANTE


- Ano final: ?

- Director: Carlos Durán

- Idioma: Castelán

- Observacións: Revista editada por varias institucións galegas e españolasde Londres (Centro Gallego, Hogar Español, Club Antonio Machado)


- Escola de danzas, gaitas e percusión.

- Premio de traducción de obra galega o inglés.

- Día das Letras Galegas (alugán un salón e un conferenciante fala sobreo escritor ou poeta a que esté adicado).

- Festivais de música e danza.

107


Biblioteca (1990): Si - Nº de volumes: 836- Nº de subscricións a revistas e diarios: 3- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: 40 ou 50


Celebran reunións, festas, excursións, romarías...O Día da Patria Galega (cunha romaría nun parque da cidade, con músi-

ca, cancións e comida galega). Xuntanse tódolos centros de craro contidogalego na Gran Bretaña.

Tamén celebran: Dia de Reis, Baile-convivencia mensual, Aniversario doCentro, Día do socio, Festa fin de ano.


Contan con tres equipos de fútbol: Amateurs, xuvenís e aficionados.Denominados todos DEPORTIVO GALICIA F.C.

(O equipo de fútbol creouse no ano 1973 co nome de “Centro GallegoF.C.”. No ano 1983 paso a chamarse “Deportivo Galicia F.C.”).

OUTRAS ACTIVIDADES:

Xoves do Centro imparten cursos de inglés nos campamentos de verán daXunta de Galicia

Intentan recupera-la ruta xacobea británica.

COMENTARIOS:

Estatutos en castelán

FONTES:


BECEIRO, Wenceslao: “Historial do Centro Galego de Londres”, Galicia enLondres, 1991, pp. 6-8.

“Centro Galego de Londres. Informe: compra local social” (21-3-92).Correspondencia do Centro Gallego de Londres, Arquivo SecretaríaXeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiago deCompostela.


108

“Emigrante” e “Galicia en Londres”, en Repertorio da Prensa Galega daEmigración (1998), Arquivo da Emigración Galega, Consello de CulturaGalega, Santiago de Compostela.

Estatutos do Centro Gallego de Londres (12, marzo, 1967), Arquivo SecretaríaXeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiago deCompostela.

“Galicia en Londres” (Centro Galego de Londres), nº 0, 1991.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade (21, xuño, 1990). Arquivo daEmigración Galega, Consello de Cultura Galega, Santiago deCompostela.


109


ENDEREZO

FUNDACIONAL: (2000): Rúa: 76 The Faikwae. New Moston Cidade: MIO-OWS ManchesterPaís: Reino UnidoTfno.: 00 44 70 286 65 43

PEÑA GALEGA DO CENTRO ESPAÑOL

111

PORTUGAL


113

Asociacionismo Galego en Portugal


Presidente: Manuel Álvarez Cobas • Ramiro Vidal Carrera • José LorenzoCuevas • Francisco Sánchez • Marcelino Outerelo Rocha • CasimiroMovilla • Ramiro Martín y Martín

DIRECTIVA (1998):

Presidente da Asemblea Xeral: Gabino Castro Gil • Presidente da XuntaFiscalizadora: José Constantino Vázquez • Presidente da Xunta Directiva:Constantino Domingos Costal


- Data da aprobación dos últimos Estatutos: 17 / 11 / 1970



NÚMERO DE SOCIOS:

- 1991: 806

- 2000: 906


- 1991: 88 %


- Ano: 1991

- Nº socios: 806

ENDEREZO

FUNDACIONAL: Rúa: da Rosa, 59Cidade: LisboaPaís: Portugal

(1998): Rúa: Julio de Andrade, 3Cidade: 1150 LisboaPaís: PortugalTfn: 00 351 1 885 36 80

XUVENTUDE DE GALIZA – CENTRO GALEGO DE LISBOA


114

CUOTA DOS SOCIOS:

- 1991: 2.600 pesetas o ano.


No ano 1908 (xuño) un grupo de galegos reunironse nun modesto restau-rante de Lisboa (o Beco da Barbadela) e acordaron dar os primeiros pasos paraa fundación dunha asociación galega. Así, o 10 de novembro de 1908 creousea “Xuventude de Galiza”, que se instalou na Rua da Rosa, 59. Os socios fun-daores foron 38. Os catro primeiros presidentes foron: MANUEL ÁLVAREZCOVAS, MANUEL ÁLVAREZ GONZALEZ, CLEMENTE OUTERELOANTÓN e LORENZO VARELA CID.

O seu crecemento foi rápido e no ano 1923, xa con nova sede na Rúa daMadalena, 259 (que aínda conservan hoxe) contaba con 500 socios.

O 18 de xuño de 1988 inauguraron a súa actual sede, nun pazo do séculoXIX situado na Rúa Julio de Andrade, doado polo socio nº 1: Manuel CordoBoullosa.


- Fomentar entre os seus membros actividades culturais, recreativas esociais que establezan vínculos de amizade e compañeirismo entre os socios eque os manteña ligados a Galicia.

- Promover entre os seus asociados a continuidade dos valores, costumes eusos tradicionais de Galicia

- Divulgar en Portugal as costumes, cultura e historia de Galicia e España.

- Estreitar os lazos culturais existentes entre Portugal e España.

INSTALACIÓNS:

A actual sede da asociación, un pazo situado na Rúa Julio de Andrade,consta de un edificio de tres plantas e un anexo de dúas. No primeiro andarestá a biblioteca, oficinas, salón nobre, salón de actos para 80 persoas conoutro multifuncional con capacidade para 200, bar e varias salas de estar. Nosegundo andar conta con salóns de xogos, bar e sanitarios.

A sociedade tamén mantén as instalacións da Rúa da Madalena, nun pisocon dúas salas.

115




- Nome: ANAQUIÑOS DA TERRA


- Nome do director (1988): Rui Lourido (baile) e Nemesio García Carril(Coro)


- Baile: 20

- Coro: 28

- Música: 8

- Actuacións mais destacadas: Moitas en diferentes cidades portuguesa etamén na televisión dese país.

-

Publicacións: O longo dos noventa anos de existencia publicaron variasrevistas, en épocas diferentes e con distintos títulos.

- Nome: LA VOZ DE BREOGÁN

- Ano de saída: 1957 (1, Decembro)

- Ano final: ?

- Director: O presidente da directiva (Editor: Fernando Toucedo,Redactor Xefe: Avelino Abuín de Tembra).

- Idioma: Castelán, con algunhas colaboracións en galego.

- Periodicidade: Mensual (con irregularidades).

- Principais colaboradores: Otero Pedrayo, Alfonso Antela, CarlosBaquero, José Feijoo...

- Observacións: Informa sobre a actualidade da asociación e de Galicia.

—————

- Nome: HERALDO DE GALICIA (Órgano de la Juventud de Galicia.Lisboa)


- Ano final: ?


116

- Director: Carlos Baquero Peruch (Editor: Fernando Toucedo).

- Idioma: Castelán (con algunha colaboración en galego).

- Principais colaboradores: Paz Andrade, José Feijoo, Rey Alvite, NunoSimoes...

- Observacións: Informa das actividades da sociedade e publica artigossobre cultura galega.

—————

- Nome: BOLETÍN DA XUVENTUDE DE GALIZA


- Ano final: ?

- Idioma: Castelán, portugués e galego

- Principais colaboradores: Daniel Fernández, José Aser Castillo Pereira,Gabino Castro...

- Observacións: Financiado polos socios Antonio e Manuel Paramés, pro-pietarios do restaurante Solmar.

—————

- Nome: O GALEGO

- Ano de saída: 1988 (1, xuño, 1988)

- Ano final: ?

- Director:J.M. Cal Gonçalves (dende o nº 3: José Aser Castillo Pereira).

- Idioma: Castelán, portugués e galego.

- Periodicidade: Trimestral.

- Prezo: Gratuíto.

- Tirada: 1500 exemplares.

- Principais colaboradores: Gabino Castro, F.J. Candeira, Rui Lourido,Xulio Francisco (redactores), José Aser Castillo, M.C. Oitavén,Francisco Puy, Juvenal Estévez, Alonso Montero, ConstantinoDomingos, Manuel Martínez Blanco...

- Observacións: Foi creada coincidindo co oitenta aniversario da funda-ción da sociedade. Informa das actividades da sociedade e publica artigossobre cultura galega.

117


—————

- Nome: GALICIA O LONXE

- Ano de saída: 1994 (1 de xuño)

- Ano final: ?

- Director: José Aser Castillo Pereira (nº 5-7: José Carlos FernándezOtero.

- Idioma: Castelán, galego e portugués.

- Periodicidade: variable.

- Prezo: Gratuíto.

- Principais colaboradores: X. Ogando Vázquez, Antonio Miguélez, J.Carlos Fernández, Manuel Fraga Iribarne, Olga Gallego, Xavier Alcalá,Segundo Alvarado, Neira Vilas...

- Observacións: Informa das actividades da sociedade e publica artigossobre cultura galega e portuguesa, emigración...


- Escola de Ballet Clásico (con mais de 150 alumnos). Creada no 1972 edirixida por Celia Neves (1988)

- Grupo de Teatro. Formado por mais de 40 persoas. Representa obras dedramaturgos galegos.

- Día das Letras Galegas (con exposicións e conferencias sobre temas gale-gos)

- Día da Patria Galega (coa Romaría de Santiago)

- Conferencias de destacadas personalidades da cultura galega e portugue-sa: (Filgueira Valverde, Castroviejo, Otero Pedrayo, Carballo Calero,Cunqueiro, Carlos Casares, Xavier Alcalá, alonso Montero, ManuelMaría Rodrigues Lapa, Hermano Saraiva...)

- Cine.

- Concursos de fotografía e debuxo.

- Concertos.

- No ano 1986 organizaron a 1ª Semana Cultural Galega e no ano 1987unha Mini-Semana Galega.


118

- Cursos de gaita e baile galego.

Biblioteca (1995): Si



- Festas: Día da Hispanidade, Festa de Reis, Entroido, Festa da Saudade(abril), Baile de Aniversario (novembro)...

- Excursións e Romarías


Equipos afeccionados de fútbol, fútbol sala, xadrez, dominó, tiro o prato,tenis de mesa e billar, que participan en varios torneos e competicións depor-tivas de afeccionados, promovidas por outras institucións ou organizadas poreles mesmos.

OUTRAS ACTIVIDADES:

- Servicio de apoio os socios.

- Colaboración coa Beneficencia española.


Manuel Cordo Boullosa (empresario), Juvenal Álvarez Estévez (médico)e José Aser Castillo Pereira (16 anos presidente da asociación)...

COMENTARIOS:

Segundo os Estatutos (art. 8) son socios efectivos (con voz e voto) os naci-dos en Galicia e os seus descendentes directos, por tanto os socios portugueses(un 12 %) teñen categoría de socios simpatizantes, sen dereito a voto nasasembleas e non poden ser elixidos para cargos directivos.

Estatutos redactados en portugués.

No ano 1980 a asociación foi declara de Utilidade Pública polo gobernoportugués.

FONTES:


119


BLANCO CAMPAÑA, Xosé Luís (1995): Radio e Prensa na Galicia Exterior,Santiago de Compostela, Xunta de Galicia, pp. 163-164.

CASTILLO PEREIRA, José Aser: “Centro Gallego de Lisboa. Un poco de suHistoria”, en O Galego (Voceiro da “Xuventude de Galiza – CentroGalego de Lisboa”), nº1, xuño 1988, p. 9.

CASTILLO PEREIRA, José Aser: “Ao seviço da Xuventude de Galicia”, enGalicia ó Lonxe (Voceiro da “Xuventude de Galiza – Centro Galego deLisboa”), nº 4, xuño 1995, p. 4.

Enquisa 1991. (30/6/1991). Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Estatutos da “Xuventude de Galiza - Centro Gallego de Lisboa” (29, xaneiro,1971), Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas ComunidadesGalegas, Santiago de Compostela.

“La Voz de Breogán”, Heraldo de Galicia”, “Boletín da Xuventude de Galiza”, “OGalego” e “Galicia ó Lonxe”, en Repertorio da Prensa Galega daEmigración(1998), Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade (30- 6-1991). ArquivoSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiagode Compostela.

“Xuventude de Galiza - Centro Gallego de Lisboa. Informe sobre evolución de lasociedad” (1-4-1987). Correspondencia do Centro Gallego de Londres,Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas,Santiago de Compostela.


121

SUECIA


123

Asociacionismo Galego en Suecia

DIRECTIVA FUNDACIONAL (1995): Presidente: Manuel López Quiroga Teixeiro

DIRECTIVA (2000): Presidente: Manuel López Quiroga Teixeiro • Vicepresidente: Anne MarieSebbfalk • Secretario: Fernando López Quiroga Teixeiro • Tesoureiro:Fernando Cela




NÚMERO DE SOCIOS: 20

PORCENTAXE DE SOCIOS GALEGOS: 80 %



CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 50 SEK o mes- 2000: 200 SEK o mes

ENDEREZO

FUNDACIONAL: Rúa: Linnéplatsen 3 413 10Cidade: GotemburgoPaís: Suecia

(2000): Rúa: Bryggaregatan 1Cidade: 41121 GotemburgoPaís: SueciaTfn: 00 46 31 13 04 23Web: www.irmandade.orge-mail: [email protected]

IRMANDADE GALEGA DE GOTEMBURGO


124


A Irmandade foi fundada en 1995 e dende entón desenrola un “crecentenúmero de actividades destiñadas o encontro entre diversos axentes culturais e eco-nómicos. Un importante papel da vida da Irmandade xogao o noso interes pola cul-tura común dos Paises Atlanticos”. (Páx. web)

Comezaron cunha “pequena asociacion fundada por enxenheiros galegos detelecomunicacion que traballaban en Suecia para promocionalo espallamento daCultura Galega en Suecia e mantemento de intercambio tecnoloxico con este pais.Agora realmente funciona mais ben como fundacion onde persoas privadas manten-hen as instalacions e fanse cargo de arranxar as distintas actividades”.

Manteñen estreitas relacións con case que tódalas organizacións latinoa-mericanas de Gotemburgo.


A Irmandade Galega de Gotemburgo e unha asociación sen ánimo delucro que ten por obxectivos:

- O espallamento da cultura galega en Suecia

- A defensa do intereses de Galicia

- Colaborar con outras organizacións para a preservación dos valoresdemocráticos.

“A Irmandade trata de axeitarense a realidade dos Centros Galegos que deixa-ron de ser hai moito tempo centros eminentemente sociais para se convertiren enembaixadas culturais de Galicia”. (Páx. web)

INSTALACIÓNS:

O 6 de marzo de 1999 inauguraron os seus novos locais situados na rúaBryggaregatan, de aproximadamente 100 m2 con cociña, bar, oficinha e salónde actos.

O local adoitase abriren tres veces a semana Luns, Venres e Sábados conservicio de restaurante e TV dixital


- Celebración do Ano Santo Compostelán

- Creación dun Fondo Bibliográfico Galego en Escandinavia

- Cursos de lingua rusa para principiantes

125

Asociacionismo Galego en Suecia

- Celebración do Día das Letras Galegas e do Día da Patria Galega

- Celebración do día Internacional da Muller

- Nomeamento do Heroe da Irmandade

- Festa polo encontro co mundo árabe.

- Festa pola victoria final da Ciencia

- Recitais poéticos

- Proxección de películas

- Actuación de grupos de música folk

- Charlas e conferencias de distinto tipo

- Colaboración con outras organizacións Suecas e Latinoamericanas

- Subscrición a distintas revistas e xornais

- Páxina de internet (www.irmandade .org).

A Irmandade Galega de Gotemburgo foi a primeira sociedade galega noexterior “on line”.

Biblioteca: Si


- Día de Santa Bríxida Vadstena (patrona da Irmandade)

- Día de San Roque (patroa da Irmandade)

- Festa polo turismo solidario

- Día de San Xosé Obreiro

- Noite de Tango

- Xantares con actuacións musicais

OUTRAS ACTIVIDADES:

A Irmandade encargase de arranxala visita dos estudiantes de intercambio(Universidade de Vigo- Chalmers University of Technology).


”Unha das vellas aspiracions da Irmandade e a formación dun fondo bibliográ-fico galego. A pesares da boa disposición da Xunta de Galicia para a financiaciónde ese fondo A Irmandade aínda non conqueriu un acordo para a localización deeses fondos nunha das Bibliotecas Publicas de Gotemburgo”. (Páx. web)


126

FONTES:

Enquisa Asociacións Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por D.Manuel López Quiroga Teixeiro, presidente da Irmandade Galega deGotemburgo, con data de xuño de 2000. Arquivo Área de Hª América,Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

http://www.linnekonslt.com/irmandade/

127

RUSIA

129

Asociacionismo Galego en Rusia

FONTES:


ENDEREZO

(2000):

Rúa: Kuznetski Most, 18/7Cidade: 103031 MoscúPaís: RusiaTfn: 00 7 095 982 86 32

PEÑA GALEGA-CENTRO ESPAÑOL DE RUSIA

131

SUÍZA


133

Asociacionismo Galego en Suíza

DIRECTIVA (1993):

Presidente: Xosé Ramos • Secretario: Xosé Manuel Mella • Caixeiro:Santiago Insua • Vocal asuntos socias: Fina Santos • Vocal de cultura: XoséPaz • Vocal de folguedo: Antón Martínez • Vocal de deportes 1º: XaimeFerradás • Vocal de deportes 2ª: Victorino Canosa • Vocal de locais sociais:Xosé Lagoa • Vocal de reserva: Evaristo Lado


- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 4 / 05 / 1975 (Reformadoso 12 de xaneiro de 1985)

NÚMERO DE SOCIOS:

- 1983: 61 socios- 1988: 150 socios- 2000: 122 socios

CUOTA DOS SOCIOS:

- 1988: 96 francos suízos o ano


O Grupo Galego de Aarau naceu o 4 de maio de 1975, despois de unhalonga xestación, ante a necesidade sentida por un fato de galegos de contarcun local social, onde poder desenrolar, formar i espallar a cultura Galega.Neste senso, nun artigo publicado na Región Internacional (18-20 de abril de1988) manifestaban: “Si ben somos españois, non somos casteláns, como son ameirande parte dos centros que hai en Aarau e bisbarra, polo menos no senso dasactividades que fan, orientadas na sua meirande parte no pulo e defensa da culturaespañola, en expresión castelana, cousa que por descontado atopamos moi ben”.

ENDEREZO

FUNDACIONAL: Rúa: Postfach 358Cidade: 5000 Aarau 1País: Suíza

(1998): Rúa: Géeulastr. 13 Postfach 358Cidade: 5000 AarauPaís: SuízaTfn: 00 41 62 824 41 56

GRUPO GALEGO DE AARAU

134

A súa primeira Asemblea Xeral celebrouse na Misión Española de Aarauo domingo 4 de maio de 1975, onde foron aprobados os primeiros Estatutosdo Grupo.

Nos comezos tiveron atrancos e problemas, sobre todo económicos quefrearon a súa andaina, pero axiña foron superados e o Grupo consolidouse.


Segundo o art. 2 dos seus Estatutos, as finalidades do CGA son:- Afirmación da lingua, arte e cultura galegas.- Axuda e apoio moral e social aos galegos da bisbarra de Aarau (taménna resolución dos problemas que atoparen pola súa condición de emi-grantes).

- Desenrolo de actividades culturais, deportivas e recreativas entre os gale-gos emigrados na bisbarra de Aarau.

INSTALACIÓNS:

Contan cun local social con bar. Teñen tamén biblioteca, onde celebranactos culturais e xuntanzas periódicas.


Cursos de Idioma Galego: SiGrupos folclóricos:- Nome: “ANDURIÑAS DOS ALPES” (Grupo de danzas e gaitas gale-

gas)- Ano de fundación: 1983Publicacións:- Nome: ENXEBRE (Voceiro do Grupo Galego de Aarau)- Ano de saída: 1984 (22 de xullo)- Idioma: Galego- Periodicidade: Anual - Prezo: Gratuíto- Tirada: 300 exemplares- Principais colaboradores: X. Salgueiro, X. Reboleiras, Xoán Rodríguez,M. Palmeiro.

- Observacións: Recolle as novas da asociación e tamén información sobreGalicia


135


Outras actividades culturais:- Día das Letras Galegas e Día da Patria Galega.- Conferencias, mesas redondas e proxección de audiovisuais sobre culturagalega.

- Mostras de debuxo, fotografía e prensa.- Aula de galego.Biblioteca: “EDUARDO BLANCO AMOR”Está dedicada a Eduado Blanco Amor. No ano 1988 contaba cuns oito-

centos exemplares doados polo Banco Pastor, Caixa Vigo e incluso polo pro-pio Blanco Amor (ao traveso do pintor Laxeiro).


- Celebran: Festa de Aniversario da fundación do Grupo, Día da Nai, Díado Pai, Día do Emigrante, Festa do San Martiño, Magosto, San Nicolás,Reis e Fin de Ano.

- Organizan campeonatos de Tute.


Contan con tres equipos de fútbol (con preto de 70 xogadores), que par-ticipan en diversos torneos.

COMENTARIOS:

Estatutos redactados en Galego, existindo tamén versións en castelán e enAlemán.

En caso de disolución os seus activos serán entregados a outra entidadegalega de obxectivos semellantes.

FONTES:


BANCO CAMPAÑA, Xosé Luís (1995): Radio e Prensa na Galicia Exterior,Santiago de Compostela, Xunta de Galicia, pp. 170.

“Enxebre. Voceiro do Grupo Galego de Aarau” en Repertorio da Prensa Galegada Emigración (1998), Arquivo da Emigración Galega, Consello deCultura Galega, Santiago de Compostela.

Estatutos do Centro Galego de Aarau (4, maio, 1975). Arquivo Secretaría Xeralpara as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

136

Estatutos do Centro Galego de Aarau (Reformados o 12,xaneiro, 1985), Aarau,Publicacións do Grupo Galego de Aarau. Arquivo Secretaría Xeral paraas Relacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

“Suíza: O Grupo Galego de Aarau”, en La Región Internacional, 18- 20, abril,1988.



137



Presidente: Xohán Pose • Vicepresidente: Severino Bouzas • Secretario:Diego Gómez • Tesoureiro: Xosé Dominguez • Vocais: Xosé A. López,Antón López

DIRECTIVA (1989):

Presidente: Ramón Carreira Collazo • Vicepresidente: Xosé R. Tato Varela• Secretario: Xosé Bouzas Fraga • Tesoureiro: Rufino Pandelo • Axudantesecretario: Perla García • Vocais: Santiago Calviño, Severino Bouzas,Manuel Queijo, Xosé L. García, Rogelio Dubra, Xosé babastro, CeliaFernández e Alberto Bouzas.



NÚMERO DE SOCIOS:

- 1983: 107 (80 residentes e 27 temporeiros).- 1987:135 familias, que totalizan 427 beneficiarios: 230 membros (sociose cónxuxes) e 197 descendentes de segunda xeración.

- 2000: 430

CUOTA DOS SOCIOS:

- En 1987: 6. 400 pesetas o ano.


A sociedade fundouse no ano 1981, gracias ao empeño dun grupo de gale-gos conscientes do enorme baleiro existente, no eido asociativo, da numerosacolonia galega afincada en Basilea e a súa bisbarra.

ENDEREZO: Nos inicios careceron de local social.

(1998): Rúa: Wettsteinallee, 141Cidade: 4058 BasileaPaís: SuízaTfn: 00 41 61 691 56 92Fax: 00 41 61 691 98 85

SOCIEDADE GALEGA SEMENTEIRA

138

En xaneiro de 1981 foi constituída formalmente a sociedade, elaboraronos Estatutos e elixiron os cargos directivos. En febreiro aprobaron os Estatutose no mes de marzo iniciaron as suas actividades culturais cunha conferenciasobre Castelao.


Segundo o artigo 4 dos Estatutos a sociedade ten como fins:- A defensa da identidade galega e o espallamento dos seus valores, lingua,cultura...entre os seus membros.

- Estreitar os lazos de unión da comunidade galega en Basilea e en todaSuíza.

- Prestar atención especial aos traballadores temporeiros, tentando mello-rar as condicións nas que se atopan

INSTALACIÓNS:

A sé social consta de dous andares de 284 metros cadrados: un baixo de184 metros e un soto de 100 m. cadrados. No baixo atopanse o bar e a biblio-teca, e no soto a sala de ensaios e as oficinas.


Cursos de Idioma Galego: SíGrupos folclóricos:- Nome: “SEMENTE”- Ano de fundación: 1984- Número de compoñentes (1989): 123

- Música: 42- Baile: 47- Coro: 34

- Observacións: En 1981 creouse o GRUPO DE GAITAS SEMENTEIRA(formado por 3 gaiteiros e dous alumnos), que será o xerme sobre o quese constituirá o grupo Semente.Publicacións: Si - Nome: SEMENTE (Voceiro da Sociedade Galega Sementeira)- Ano de saída: 1982


139


Outras actividades culturais:- Conferencias, debates, exposicións de libros e folclore galegos.- Celebración do Día das Letras Galegas e do Día da Patria Galega conconferencias e festas o aire libre.

- Grupo de Teatro formado por nenos da segunda xeración.- Cursos de língua e literatura galegas. E tamén de historia, de xeografía ede economía de Galicia.

- Clases e ensaios de gaita e bailes galegos.- Proxección de películas.Biblioteca (1988): Si- Nº de volumes: 427- Nº de subscricións a revistas e diarios: 3- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: 30 familias


- Festas do Entroido, Día do Pai, San Xoan, Magosto, Sementeira, Festada Sociedade.

- Día da muller traballadora.- Festa do Temporeiro (na que se despedía e agasallaba os traballadoresestacionais).

COMENTARIOS:

Estatutos redactados en galego.En caso de disolución os seus bens pasarían a outra sociedade galega na

emigración.

FONTES:


BLANCO CAMPAÑA, Xosé Luís (1995): Radio e Prensa na GaliciaExterior, Santiago de Compostela, Xunta de Galicia, pp. 170.

BOUZAS, Severino (1989): “Sementeira”, en I Concurso de fólclore galego.Lausanne 5 e 6 maio 1989, Lausanne, Promoción da Cultura Galega, p. 5.

140

Estatutos da Sociedade Galega Sementeira (21, febreiro, 1981). ArquivoSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiagode Compostela.

“Resumen de las actividades desarrolladas en el año 1981”. Correspondenciada Sociedade Galega Sementeira. Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

“Semente” en Repertorio da Prensa Galega da Emigración (1998), Arquivo daEmigración Galega, Consello de Cultura Galega, Santiago deCompostela.



141


DIRECTIVA (1995):

Presidente: Manuel Blanco Bras (A Coruña) • Vicepresidente: LorenzoGonzález (Ourense) • Secretario: Vilariño Rodríguez (Pontevedra) •Tesoureiro: Sánchez García (A Coruña) • Vocais: Blanco Allo (A Coruña);Castro Pose (A Coruña) e Blanco Bras (A Coruña)



NÚMERO DE SOCIOS:

- 1995: 131 familias (126 de primeira xeración e 5 de segunda).


- 1995: 100 %

CUOTA DOS SOCIOS:

- 1995: 5.000 pesetas por familia o ano


Divulgación do folclore e cultura galegos.

INSTALACIÓNS:

Teñen dous locais alugados para o ensaio do Grupo de Gaitas e Danzas.


Grupos folclóricos:- Nome: GRUPO DE DANZAS Y GAITAS ROSALÍA DE CASTRO

ENDEREZO

(1995): Rúa: Posfach, 183Cidade: 3000 Berna 21País: SuízaTfn: 00 41 31 991 15 89

ASOCIACIÓN ROSALÍA DE CASTRO. GRUPO DE GAITAS YDANZAS DE BERNA

142

- Ano de fundación: 1989- Número de compoñentes (1995): 43 (de idades comprendidas entre os 6e os 35 anos)

- Actuacións mais destacadas: Por toda SuízaOutras actividades culturais:Celebran o Día de Galicia e o Aniversario da poetisa Rosalía de Castro


Festas de Fin de ano, Entroido, Aniversario da asociación...

FONTES:

Memoria para o Recoñecemento da Galeguidade da asociación Rosalía de Castro.Grupo de gaitas y danzas de Berna (4, novembro,1995). Arquivo SecretaríaXeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiago deCompostela.


143



Presidente: Aurelio Viñas • Vicepresidente: José Pardo Pallas • Secretario:José María Montes • Tesoureiro: Manuel Martínez • Vocal deportes:Antonio Souto

DIRECTIVA (1998):

Presidente: Ramón Vidal Lorenzo • Vicepresidente: Javier Añon •Secretario: Ramòn Vázquez Rado • Tesoureiro: Margarita Magán • Vocaldeportes: José Otero • Vocal cultura: José Rodríguez • Vocal social: SaraVázquez • Vocal rpre.: Antonio Pérez • Grupo folclórico: Francisco Areosa• Comisión dep.: Fernando Pena • Maestro baile: Laura Areosa • Maestrogaita: José Pazos • Bibliotecario: Manuel Duro • Asistente: Manuel Suárez


- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 1969 (maio). Reformadosna Asemblea Xeral do 23 de xuño de 1983.


PORCENTAXE DE SOCIOS GALEGOS NO 1º ANO: 100 % (69)

NÚMERO DE SOCIOS:

- 1990: 367 socios- 1991: 368 “- 1998: 325 “- 2000: 280 “

ENDEREZO

FUNDACIONAL: Rúa: Freiburgstrasse, 123Cidade: BernaPaís: Suíza

(1998): Rúa: Freiburgstrasse, 123Cidade: 3001 BernaPaís: SuízaTfn: 00 41 31 381 34 30Fax: 00 41 31 381 77 37

CENTRO GALEGO DE BERNA

144

PORCENTAXE DE SOCIOS GALEGOS

- 1998: 99 %



CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 150 pesetas o mes- En 1998: 850 pesetas o mes


No ano 1969, un grupo de galegos residentes en Berna, xuntáronse paraxogar o fútbol e crearon o “CLUB GALICIA DE BERNA”. Con este nomeparticiparon en diversos torneos e campionatos suízos de fútbol. Montaron unlocal social para consolidar os equipos, e foise creando unha sociedade depor-tiva e o mesmo tempo social. Así, nunha Asemblea Xeral celebrada o 31 demaio de 1973, acordaron cambiar o nome e pasaron a denominarse “CEN-TRO GALLEGO DE BERNA”.

No ano 1988 crearon unha banda de música, pasando logo a ser un grupode baile e gaita.


- Xuntar a colectividade galega do cantón de Berna e arredores, para nonperder a propia imaxe, lingua, cultura, e achegarse máis a Galicia.

- Realizar actividades culturais, deportivas e recreativas.- Axudar aos socios necesitados.- Fomentar a amizade entre españois.

INSTALACIÓNS:

Teñen alugados dous locais:- Unha sala de conferencias e de ensaios de baile e gaita.- O local social esta composto por unha sala comedor, biblioteca, sala dexogos, bar – restaurante, oficina onde se reúne a directiva e os arquivosda sociedade.


145



Cursos de Idioma Galego: Si (Iniciación e perfeccionamento)- Ano de inicio dos cursos: 1996- Nº de cursos realizados: 4- Periodicidade: Anual- Nª medio de alumnos por curso: 23Programa de Radio:- Nome: ROLLO SEMANAL- Ano de creación: 1996- Periodicidade: Semanal- Nome do director: Antonio PérezGrupos folclóricos:- Nome: RAICES- Ano de fundación: 1985- Nome do director (1998): Francisco Areosa- Número de compoñentes: 44- Baile: 18 (Mestra: Laura Areosa)- Música: 26 (Mestre de gaitas: José Pazos) - Actuacións mais destacadas: Por toda Suíza.- Observacións: O grupo foi creado co nome de “BRETEMAS E RAIO-LAS”, cambiando a nome actual en 1993.Publicacións:- Nome: FOLLAS INFORMATIVAS- Periodicidade: Unha tódolos meses- Prezo: Gratuíta- Tirada: Para tódolos socios- Principais colaboradores: A directivaOutras actividades culturais:- Participan nos actos culturais da Federación de Sociedades Galegas na Suíza.- Coloquios e vídeos sobre temas relacionados con Galicia- Reunións mensuais cos socios para informar sobre turismo, Galicia,

146

Camiño de Santiago, Comarcas...- Cociña Galega (unha vez o mes)- Concursos de debuxo e fotografía (cada dous anos)Biblioteca (1990): - Nº de volumes: 350- Nº de subscricións a revistas e diarios: 6- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: 56


- Festas de Aninovo, Reis (pa os nenos), Día do Pai, Día da Nai.- Excursións para tódolos socios, unha vez o ano.- Xantar Campestre, Xantar do Socio (unha vez o ano).- Torneos de tute.


Contan con:- Dous equipos de fútbol (48 persoas), que participan en campionatos etorneos suízos.

- Un equipo de esquí, non profesional (18 persoas).Organizan:- Dous torneos de fútbol o ano (nos que participan 10 equipos e asistenunhas 500 persoas).

- Torneo de bolos.

OUTRAS ACTIVIDADES:

- Festas de carácter benéfico para familias con necesidades económicas.- Xuntanzas federativas.


- Ramón Vázquez (colaborador coa sociedade dende a súa fundación).- Abel Losada (colaborador dende a fundación da sociedade).

COMENTARIOS:

Estatutos en castelán.


147


En caso de disolución os seus bens (se os houbera), irían destiñados a “obraSocial Rosalía de Castro” de Santiago de Compostela.

Para poder ser membro da Xunta Directiva e necesario ser de orixe galego.

FONTES:

“El Centro Gallego de Berna propone una candidatura de consenso para elCRE”, en Galicia en el Mundo, 16- 22, setembro, 1998.

Enquisa 1991 (4, marzo, 1991), Arquivo Secretaría Xeral para as Relaciónscoas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Enquisa Asociacións Galegas no Exterior (cuberta por Ramón Vidal, RamónVázquez e Margarita Magán, presidente, secretario e tesoureira respectiva-mente do CGB, con data de o 25 de marzo de 1998). Arquivo Área deHistoria de América, Facultade de Humanidades, Universidade de Vigo.

Estatutos do Centro Galego de Berna (Reformados o 26 de xuño de 1983),Berna,. Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas ComunidadesGalegas, Santiago de Compostela.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade (23, abril, 1990). ArquivoSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiagode Compostela.


148


Presidente: Angel Millán • Secretario: Emilia Buceta • Tesoureiro:Guillermo Agraso

DIRECTIVA 2ª fundación da Asociación (1989):

Presidente: José Bugallo Porto • Vicepresidente: Tomás González Sierra •Secretario: Santiago Vázquez Area • Tesoureiro: José Martínez Gómez •Vocal Cultura: Eugenio Pazos Mayo

DIRECTIVA (1991):

Presidente: José Bugallo Porto (carpinteiro) • Vicepresidente: José LosadaCastro (soldador) • Secretario: Santiago Vázquez (xoieiro) • Tesoureiro:Manuel Álvarez (revisor de maquinas)


- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 14 /01 / 1979

NÚMERO DE SOCIOS:

- 1991: 180 (175 galegos)- 2000: 180


- 1991: 97 %

CUOTA DOS SOCIOS:

- 1989: 100 fr. Suízos o ano (unhas 7000 pesetas) para os Matrimonios;60 fr. Solteiros, 50 fr. Temporeiros.


ENDEREZO

(1998): Rúa: Postfach 1092Cidade: 2501 Biel País: SuízaTfn: 00 41 32 42 50 10 / 22 43 41

ASOCIACIÓN CULTURAL RECREATIVA GALICIA

149



No ano 1979, un grupo de galegos residentes en Biel decidiron crear estaasociación. Pero a súa existencia foi efémera, xa que, as dificultades que tive-ron para atopar un local axeitado e a pouca colaboración económica quetiñan por parte das autoridades, fixeron que ao longo de 1980 a sociedade dei-xara de funcionar.

Uns anos despois, en 1989, tendo en conta a inquietude e a motivaciónda colonia galega na cidade de Biel, composta por unhas 2.000 persoas, algun-has persoas decidiron xuntarse nunha Asemblea Xeral, para dar vida aos esta-tutos orixinais, refundindo así a asociación e elixindo unha xunta directiva.

Acordaron tamén alugar un local para convertelo non solo na sede da aso-ciación, senón tamén como lugar de encontro de toda a colonia galega dacidade de Biel / Bienne.


- A xuntanza e colaboración de tódolos galegos da rexión.- Divulgación e apoio da lingua e cultura galega


Contan, gracias a colaboración do Concello de Biel, cun pequeno local enaluguer onde dispoñen de: despacho, oficina, sala de reunións, bar e almacén.


Grupos folclóricos: Si, contan con un grupo de baile e gaitas.Outras actividades culturais:- Conferencias, Día das Letras Galegas...


Bailes, comidas, mostras de gastronomía galega...

COMENTARIOS:

Nos Estatutos orixinais (xaneiro de 1979) o art. 9 di textualmente: “Lasmujeres tendrán voz y voto en las Asembleas”.


150

FONTES:

Estatutos da Asociación Cultural Recreativa Galicia de Biel (14, xaneiro, 1979).Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas,Santiago de Compostela.

Enquisa 1991 (10 de Marzo), Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Memoria para o Recoñecemento da Galeguidade (30 de setembro de 1979).Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas,Santiago de Compostela.


151



Presidente: Carlos Díaz E. • Secretario: José Juan González • Tesoureiro:Raúl Moreno • Vocais: Carlos X. Díaz M., Xacinto Prego, Gonzalo ReyChao, Felipe Illanez, José López, Ricardo Sarmiento, Xaime Fernández,Vicente Fernández, José Luís Carreras.

DIRECTIVA (1998):

Presidente: Vicente Rodríguez • Secretario: Carina Portela • Tesoureiro:Ramón Ruíz • Vocais: Ana Mª Casdelo – Bitz, Ana Mª Mera, Juan Míguez,Ramón Irago, Luís vázquez, Manuel Diéguez.


- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 1973 (decembro)



NÚMERO DE SOCIOS:

- 1998: 250 socios


- 1998: 90 %



ENDEREZO

FUNDACIONAL: Rúa: 2, Av- d`Aïre - Brasserie desSportsCidade: 1201 GinebraPaís: Suíza

(1998): Rúa: 6, Rue de ChantepouletCidade: 1211 GinebraPaís: SuízaTfn: 00 41 22 731 27 06Fax: 00 41 22 731 29 46

IRMANDADE GALEGA NA SUÍZA

152

CUOTA DOS SOCIOS:- No ano de fundación (1973): 10 francos suízos o mes (homes) e 5 fr.(mulleres)

- 1988: 12.480 pesetas o ano (homes) e 6.720 pesetas o ano (mulleres)- 1998: 20 francos suízos o mes.


O día 10 de outubro do 1973, un pequeno grupo de galegos emigrados naXenebra, decidiron a formación dunha sociedade galega cultural, social,deportiva e recreativa.

A partires dese momento realizaron numerosos actos culturais e recreati-vos, fundaron unha sección de fútbol, un grupo de teatro, un grupo folclóri-co... e adheríronse a outros organismos de espallamento e defensa dos dereitosdos emigrantes, non soamente da Suíza, senón tamén en Galicia, no Estadoespañol e noutros países.

En 1974 adheríronse a Federación Mundial de Sociedades Galegas e pos-teriormente a Xunta de Organizacións Galegas en Europa.


- Desenrolo por tódolos medios posibles, no senso da afirmación da língua,do arte e da cultura do pobo galego e dos seus valores nacionais.

- Axuda e apoio moral e social ós galegos da Xenebra na resolución dosproblemas derivados da súa situación de emigrantes.

- Desenrolo de actividades culturais, deportivas e de recreo, para os gale-gos emigrados na Xenebra.

INSTALACIÓNS:

Contan cun local – soto, de 135 metros cadrados, no que dispoñen de salade actos, bar, biblioteca, cociña e servicios.


Cursos de Idioma Galego:- Ano de inicio dos cursos: 1976- Nº de cursos realizados: 12- Nº medio de alumnos por curso: 20- Observacións: Nos primeiros anos estes cursos estaban dirixidos por


153


membros da asociación (con textos proprios e da época), posteriormentepasaron a facerse con mestres enviados pola Xunta de Galicia.Grupos folclóricos: Contan cun grupo de danzas e gaitas:- Nome: IRMANDADE GALEGA NA SUÍZA- Ano de fundación: 1986- Nome do director (1998): Ana María Castelo-Bitz - Número de compoñentes: 60- Actuacións mais destacadas: En festivais das institucións e asociaciónssuízas, españolas e galegas, así como na Francia.

- Observacións: No ano 1974 dispuñan dunha agrupación folclórica com-posta por unha ducia de nenos, oitos maiores, tres gaiteiros e catro per-cusionistas que animaban as festas, romarías..., pero en 1976 co retornoa Galicia dos compoñentes musicais o grupo desapareceu, ata que no1986 os irmáns Alexandre e Pilar Álvarez, xunto con outros afecciona-dos o folclore galego, decidiron refundido grupo.Publicacións:- Nome: IRMANDADE (Voceiro da Irmandade Galega no Suíza)- Ano de saída: 1975- Idioma: Galego- Periodicidade: Semestral- Prezo: Gratuíto- Tirada: 500 exemplares- Principais colaboradores: Antón Gayoso, Pura Catalá, RicardoSarmiento, Manuel Domínguez, Xosé A. Martínez, Raul Moreno...

- Observacións:Outras actividades culturais:- No ano 1978 crearon un Grupo de Teatro Irmandade Galega (formadopor 15 actores), que representa obras de autores galegos.

- Conferencias, debates de escritores, poetas, mestres e persoeiros versadosna cultura galega.

- Cursos e gaita e baile galego.- Exposicións de serigrafías, pinturas e fotografías.- Exposición – venda do Libro Galego.

154

- Proxección de diapositivas, cine e vídeo.- Viaxes culturais e intercambios con outras asociacións.- Día da Patria Galega e Día das Letras Galegas.Biblioteca:- Nº de volumes: máis de 1000- Nº de subscricións a revistas e diarios: 4- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: 20


- Torneos de tute e dominó.- Festa Aniversario da asociación (que reúne a máis de mil persoas).- Festa polo final da temporada de fútbol (xuño).- Festas do Entroido, Magosto e San Xoán.- Festas de Nadal para os nenos.


- No ano 1975 (setembro) crearon a sección de fútbol. Actualmente cons-ta de 3 equipos de fútbol masculino (con 60 xogadores), que xogan naLiga Oficial Suíza (cantón de Xenebra), e un de fútbol feminino fundadoen 1998).

- Organizan torneos de xadrez.

OUTRAS ACTIVIDADES:

- Prestan os socios axuda e xestión en problemas laborais, administrativose sociais.

- Visitas a doentes e familiares nos casos de enfermidade, accidente oudefuncións.

- Participan tódolos anos en festas benéficas (da Misión CatólicaEspañola, Asociación de Pais de Alumnos...).


Tódolos membros da primeira directiva. O irmáns Alexandre e PilarÁlvarez Trinidad (pola labor de refundición e como mestres do grupo folcló-rico). Baldomero Álvarez Carrera (pola súa labor como presidente doCentro). María del Carmen Trinidad...


155


COMENTARIOS:

Estatutos redactados en galego.No caso de disolución os seus bens (se os houbera) serían entregados a

outra asociación cos mesmos fins.

FONTES:


“A Irmandade Galega na Suíza”, en XX Aniversario Irmande Galega na Suíza(outubro 1993), Xenebra. Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.

BLANCO CAMPAÑA, Xosé Luís (1995): Radio e Prensa na Galicia Exterior,Santiago de Compostela, Xunta de Galicia, pp. 171.

Enquisa Asociacións Galegas no Exterior (cuberta o 21-4-98 por BaldomeroÁlvarez expresidente da IGS e Vicente Rodríguez presidente da IGS).Arquivo Área de Historia de América, Facultade de Humanidades,Universidade de Vigo.

Estatutos da Irmande Galega na Suíza (Reformados en febreiro do 1978),Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas,Santiago de Compostela.

“Irmandade” en (1998), Arquivo da Emigración Galega, Consello de CulturaGalega, Santiago de Compostela.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade para a entidade Irmande Galega naSuíza (4, xaneiro, 1988). Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.

156

DIRECTIVA (1988):

Secretario: Aurelio Cruz Cousillas • Vicesecretario: Arturo García Pulleiro• Tesoureiro: Santiago López Rico • Contable: Ramón García • Asuntosculturais: Modesto Álvarez • Biblioteca: Xesús Baamanode González •Internos: Xosé Ramil Fernández • Deportes: Xosé Dubra Raña • Vocais:Xoan Anllo Vázquez, Xosé García e Serafín Barazal Fernández

ANO DE FUNDACIÓN: 1967 (Xaneiro)

NÚMERO DE SOCIOS:

- 1968: 70 socios - 1972: 350 socios- 1983: 350 socios- 1988: 400 socios- 2000: 540 socios

CUOTA DOS SOCIOS:

- En 1988: 2.200 pesetas o ano.


Dende mediados do ano 1966, un pequeno grupo de galegos (entre os quese atopaban José Angel Valente, Arturo García, José Fernando Pérez Oya...)


ENDEREZO

FUNDACIONAL: Rúa: Rue Contamines,9ACidade: XenebraPaís: Suíza

(1998): Rúa: 9 A, rue VermontCidade: 1202 XenebraPaís: SuízaTfn: 00 41 22 734 50 40e 734 11 98Fax: 00 41 22 734 00 39e-mail: [email protected]: www.multima-nia.com/ang

Local de ensaio:Rúa: 91, Rue de laServetteCidade: 1202, XenebraPaís: SuízaTfn: 00 41 22 733 04 48

SOCIEDADE “A NOSA GALIZA”

157


realizaba xuntanzas tódolos domingos pola mañá no “Foyer Cervantes” e fací-ano baixo o nome de CENTRO GALEGO DE XENEVRA. Mais a súa ideaera crear un centro galego diferente aos que xa existían, xa que considerabanque estes “non respondían as necesidades da emigración tanto no orden social comacultural”. Polo que en xaneiro do 1967 fundaron a sociedade Nosa Galiza. Asúa idea era a de crear unha asociación que dignificara e revalorizara o galego.“Tratábase de dar confianza os asociados por medio do desenrolo da súa propria per-sonalidad o traverso da nosa cultura” (García, Arturo). “A fins dos anos sesenta e comenzo dos setenta, o número de galegos que che-

gaban a Xenebra era importante, e “A Nosa Galiza” continuaba a medrar e aaumentar as súas actividades con un grupo de danzas, outro de teatro, unha equipade fútbol, exposicións, conferencias e a pubricación do primeiro xornal en 1969. Osgalegos que chegaron a Xenebra neste momento non estaban habituados a saír dasúa Terra -por non dicer para moitos da súa casa— e “A Nosa Galiza” permitía-lles redescubri-la a través dos actos que alí se facían. Moitos deles descubrían a liber-dade de expresión e outros exercían dons de artistas de teatro, de músico ou depoeta. O feito de non haber esa barreiras entre os que sabían e os que non, abriuos ollos a moitos que tiñan talentos que non sospeitaban”. (Páx. web: www.multi-mania.com/ang)

No ano 1972 chegaron a ter 350 asociados. Pero a finais dese ano e nosseguintes houbo dúas escisións coa conseguinte perda de membros, o que ori-xinou unha situación de estancamento no conxunto das actividades da socie-dade.

A finais do 1977, coa entrada dun novo comité, a sociedade recibiu unforte pulo e inscribironse novos membros, (acadando no 1983 os 350 mem-bros).“A chegada da democracia en España abriu novos horizontes nas actividades

de “A Nosa Galiza”, organizándo-se conferencias con escritores galegos e homespolíticos ao mesmo nivel das que podían facer-se en Galiza. Os debates sobre aautonomía, a entrada de España no Mercado Común; a OTAN, conferenciassobre a literatura galega, música, tradicións populares, etc., entusiasmaron a moi-tos galegos e déron-lles confianza no que era seu. Algúns destes actos pudéron-selevar adiante coa axuda do Instituto Español de Emigración e nos últimos anos tive-mo-lo apoio da Xunta de Galicia por medio da Secretaría Xeral de Relacións paraas Comunidades Galegas”. (www.multimania.com/ang)


- Desenrolo e espallamento da cultura galega, xuntando a tódolos galegos deXenebra encol “dos ideais e arnaxes propios de Galicia” (Estatutos, limiar).

158

- Defender e espallar a lingua de Galicia- Desenrolo de actividades culturais, artísticas e de recreo- Promove-las relacións con outras sociedades da Suíza, ou doutros países,que teñan os mesmos obxéctivos.

INSTALACIÓNS:

A súa primeira sé (1967) foi un local alugado, de 30 metros cadrados,situado no número 9A da rúa Contamines. O rápido crecemento da socieda-de, fixo que a fins de 1968, fora preciso mudarse para outro local mais grandesituado no número 91, da rúa da Servette.

As actividades da sociedade e o apego dos membros pola música tradicio-nal galega obrigaron a aumentar o espacio, e en 1987 “A Nosa Galiza” estén-deuse a outro local no 9A, da rúa de Vermont, gardando o local anterior paraactos especiais e ensaios do seu grupo foclórico.


Cursos de Galego: Sí (Iniciación e Perfeccionamento)Programa de Radio:- Nome: GALICIA SEMPRE- Ano de creación: 1985 (15, decembro, na emisora Radio GeneveInformations, os domingos de 19 a 20 horas. Dirixido por Carlos Díaz)

- Periodicidade: Semanal (domingos de 10.30 a 12.00 da mañá, dendeoutubro de 1987)

- Emisora: Radio Tonic FM (dende marzo de 1987)- Observacións: Por problemas financeiros o programa deixouse de emitiro domingo 26 de outono de 1986. Uns meses despois, o 6 de marzo do87, iniciaron unha segunda xeira de emisións tódolos venres, de 22 a 24horas, en Radio Tonic FM. O venres 31 de xullo de 1987 remataron asemisións da noite para comezar dous meses despois a terceira xeira, odomingo 4 de outubro de 1987. O programa financiase con publicidade(de anunciantes galegos) e “con socios de apoio, que aportan unha cuotaanual de 20 francos suízos” (Blanco Campaña, 1995).Grupos folclóricos:- Nome: GRUPO FOLCLÓRICO A NOSA GALIZA- Ano de fundación: 1981


159


- Número de compoñentes: 50-60 persoas (40 % homes, 60 % mulleres).- Actuacións mais destacadas: A súa primeira actuación tivo lugar en1982 con motivo do 15 aniversario da sociedade, posteriormente actua-ron en Lausana, Francia (St. Genis), A Coruña...

- Observacións: Tamén contan co GRUPO MUSICAL XÓVENES ANOSA GALIZA (Rondalla: 10 compoñentes; Gaitas: 9 ).Publicacións:- Nome: SEMENTE- Ano de saída: 1967- Idioma: Galego- Periodicidade: Anual (as veces trimestral)- Prezo: Gratuíta- Tirada: 1000 exemplares- Principais colaboradores: Comité, socios e algún escritor galego.- Observacións: Co nome de SEMENTE, publicouse por primeira vez en1967 o boletín da Sociedade a Nosa Galicia, que no ano 69 pasou a cha-marse A NOSA GALICIA Posteriormente, en 1982 volve publicarse conome de SEMENTE. En 1988 pasou a denominarse REVISTA DE ANOSA GALIZA. Finalmente, en 1993 cambia de novo o título e pasa achamarse REVISTA DA SOCIEDADE GALEGA A NOSA GALIZA. Outras actividades culturais:- Grupo de teatro A Nosa Galiza. (A súa primeira representación tivolugar no ano 1969, tiña por título “A Revolta”, de Mariñas del Valle.Despois representaron pezas como “Mal de moitos”, “O tío miseria”,“Estiviño”, “O catecismo do labrego”, “A Pucha”...)

- Ciclos de Conferencias e coloquios sobre temas diversos. (Contaron coaparticipación de oradores como: Xosé Carlos Vaile, Carlos Casares, XoséLuís Méndez Ferrín, Xosé Filgueira Valverde, Ramón Villares, XoséManuel Beiras, Manuel María, José Fernando Pérez Oya, Xoan Anllo,Víctor Freixanes, Alfredo Conde, Claudio Rodríguez Fer, Xosé LópezTouriño, José Angel Valente, Xoan López Facal, Darío Villanueva,Margarita Ledo, Teresa Barro, Rafael Gabeiras, o notario Pierre Natural,Manuel Fraga, Xerardo Estévez, Femando Amarelo de Castro, XesúsAlonso Montero, Manuel Vázquez Montalban, Luís Monteagudo, UxíoNovoneyra, Roman Raiña, Manuel Rivas...)

160

- Exposicións de Félix Weinold, capas de libros galegos e Entroido dosCobres do Museo de Pontevedra, Jorge Castillo, Avelino Ríos,Venturelli, Miró, Tàpies, Delmi Álvarez, Manuel Álvarez...

- Festa do Aniversario da sociedade (con actos culturais).- Talleres de arte.- Tódolos anos celebran o Día das Letras Galegas - No outono a “Semán da Cultura e da Cociña Galega”, coa participaciónde cociñeiros cedidos polos mellores restaurantes galegos.

- Exposicións de fotografía.- Exposicións de libros galegos.- “En 1988 tivo lugar unha Semán de actos culturais para commemorar a ins-talación, no ano 1188 do Pórtico da Groria da Catedral de Santiago deCompostela, nos que destacaron a actuación do Grupo Universitario deCámara de Santiago, dirixido por Carlos Villanueva, no templo da Fusterie,en Xenebra, grupo que está considerado como un dos millores do Estado norepertorio de música medieval.” (Páx. web)

- Cursos de gaita e baile galego.- Cursos de cociña galega.Biblioteca (1988):- Nº de volumes: mais de mil- Nº de subscricións a revistas e diarios: 4- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: 80ACTIVIDADES RECREATIVAS:- Excursións.- Bailes.- “Festa de San Xoán” na que se expoñen libros galegos, barro de Buño, fan-se comidas típicas de Galiza, e todo isto baixo un grande toldo pra máis de2.000 persoas, cuberto cunha enorme bandeira galega; o fato folclórico dasociedade desfila nas rúas”. (Páx. web)


- Dous equipos de fútbol (que particpan nas ligas de modestos).- Campionatos de xadrez.


161


OUTRAS ACTIVIDADES:

- Participación en actividades benéficas.- Nas súas instalacións ten a sede a Universidade a Distancia (UNED)

COMENTARIOS:

A Asemblea Xeral é a máxima autoridade da sociedade, que está adminis-trada polo Comité (elixido pola Asemblea), que curiosamente non contem-pla os cargos de presidente e vicepresidente, sendo o Secretario de ditoComité o máximo rexedor.

Para ser membro do Comité e necesario ser galego.Estatutos redactados en galego.“A Nosa Galiza”, como outras sociedades galegas españolas polo mundo, fai o

que é posíbel pra promover a cultura e os productos galegos a mais de ocupar-se dedefender os intereses dos seus membros e dos galegos en xeral”. (Páxina web)

FONTES:


BLANCO CAMPAÑA, Xosé Luís (1995): Radio e Prensa na Galicia Exterior,Santiago de Compostela, Xunta de Galicia, p. 169.

Estatutos da Sociedade “A Nosa Galiza” de Xenevra, Arquivo Secretaría Xeralpara as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

GARCÍA, Arturo (1983): “Reflexións”, en Semente. Boletín da Sociedade ANosa Galiza, Xenebra, nº 3, abril, 1983.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade para a entidade “A NosaGaliza”de Xenebra (26, xaneiro, 1988). Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

RAPOSO, Ana María (1989): “Nosa Galiza”, en I Concurso de folclore galego.Lausanne 5 e 6 maio 1989, Lausanne, Promoción da Cultura Galega, p. 9.

“Semente” xornal da Sociedade Galega a Nosa Galiza de Xenevra, enRepertorio da Prensa Galega da Emigración (1998), Arquivo da EmigraciónGalega, Consello de Cultura Galega, Santiago de Compostela.


162


Presidente: José Pérez • Vicepresidente: Eva Pérez • Secretario: Esther Pose• Tesoureiro: Matías Calvo • Vocal Cultura: Xosé Reiriz • Vocal Deportes:Francisco Sánchez

DIRECTIVA (1998):

Presidente: Mary Naval • Vicepresidente: Angel Naval • Secretario:Francisco Calvo • Tesoureiro: Juan García • Vocal Cultura: Enrique Rubio• Vocal Deportes: Felix Turienzo

ANO DE FUNDACIÓN: 1979 (abril)

- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 1979 (abril)



NÚMERO DE SOCIOS:

- 1971: 118 socios- 1998: 100 socios- 2000: 110 socios


- 1998: 90 %




ENDEREZO

FUNDACIONAL: Rúa: Postfach 299 Cidade: 9435 HeerbruggPaís: Suíza

(1998): Rúa: Berneckstrasse, 10Cidade: 9435 HeerbruggPaís: SuízaTfn: 00 41 71 722 43 34

CENTRO GALEGO VAL DO RHIN

163


CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 10 francos suízos o mes

- En 1998: 10 francos suízos o mes


O Centro foi inaugurado en abril do ano 1979 por 36 persoas de orixegalego, que sentían a necesidade de ter un lugar de reunión, onde poder falare entenderse na súa lingua, “así como para coñecermos máis entre nos mesmos.Para que os nosos fillos poidan coñecerse entre eles, para que todos xuntos pudera-mos facer mais forte o galego na Suíza” (Enquisa Comunidades Galegas noExterior, 1998).


Sociedade cultural e recreativa, que ten como obxectivos:

- Fomenta-lo acercamento de tódolos galegos.

- Defende-la lingua galega.

- Desenrolo de actividades encamiñadas a difusión da cultura galega.

- Desenrolo de actividades recreativas.

- Intentar inculcar as novas xeracións que non deben esquecerse de queson galegos.

- “Prestar axuda a tódolos españois, sexan ou non socios”. (Estatutos art. 2).

INSTALACIÓNS:

Local social, alugado, de 100 metros cadrados, cunha terraza de 40 m.cadrados. Teñen sala de reunións, oficina, bar, cociña e biblioteca.



- Nome: AIRES DA TERRA


- Nome do director (1998): M. Sampedro


- Baile:13

- Música: 5

164

Outras actividades culturais:- Día das Letras galegas.- Día de Galicia en Suíza.- Conferencias, mesas redondas...- Concursos de poesía e pintura.- Cursos de baile galego.Biblioteca (1988): uns 120 volumes


- Festa do Aniversario do centro (participan unhas 300 persoas)- Cena da Hermandad (100 persoas)- Día da Patria Galega (300 persoas)- Día do Pai, Día da Nai, Reis, Entroido, Festa Campestre.


- Fútbol: xogan en competicións entre as entidades. Participan en 7 a 10torneos no ano. Contan tamén con equipos infantil e xuvenil (25xóves).


Xosé Pérez (Paradela - Lugo) e Matías Calvo (Lousame - A Coruña), com-poñentes da primeira directiva, pola súa dedicación a prol do Centro.

COMENTARIOS:

Creen que e necesario mais respecto para os emigrantes.Estatutos redactados en Galego.En caso de disolución do Centro os seus bens deben ser entregados a enti-

dades benéficas de nenos minusválidos en Galicia.

FONTES:

Enquisa 1991 (6, marzo, 1991). Arquivo Secretaría Xeral para as Relaciónscoas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Enquisa Asociacións Galegas no Exterior (cuberta o 1 de marzo de 1998 porFrancisco Calvos secretario do CGVdoR). Arquivo área de Historia deAmérica, Facultade de Humanidades, Universidade de Vigo.


165


Estatutos do Centro Galego Val do Rhin (abril 1979). Arquivo Secretaría Xeralpara as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.


166


Comité de Fundación formado por: Basilio Fernández, Benigno Gómez, JoséPortela, Ricardo Vidal, Silvino Rey, Benigno Fontenla, Manuel Carballo,Jesús Manuel Acón e José Añon.


Presidente: José Antonio Cabanelas • Secretario: Ana Fernández •Vicesecretario: Elvira Calvo • Contable: José Portela • Caixeiro: JoséManuel Eiroa • Vocal Cultural: Elvira Calvo • Vocal Recreativo: RafaelCalvo • Vocal Social: Joséfa Castro

ANO DE FUNDACIÓN: 1987 (21 de setembro)




NÚMERO DE SOCIOS:

- 1990: 194 (familias).- 2000: 150


- 1990: 94 %

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 100 Sfr. o ano- En 1990: 7.000 pesetas o ano


ENDEREZO

FUNDACIONAL: Rúa: Case postale nº 1159Cidade: 1001 LausannePaís: Suíza

(1998): Rúa: Rúe de la Vigie, 1 (Case postalenº 1159)Cidade: 1003 LausannePaís: SuízaTfn: 00 41 21 351 05 84 / 320 92 42Fax: 00 41 21 351 05 86

PROMOCIÓN DA CULTURA GALEGA

167



Nunha reunion celebrada na Casa de España de Lausanne o 21 de setem-bro do 1987, formada por dez persoas (todas de orixe galego) “amantes de lacultura histórica y folclórica de Galicia”, acordaron constituír unha asociacióncultural galega a que denominaron Promoción da Cultura Galega.

Neste primeiro momento, e ata ter confeccionados os seus Estatutos, acor-daron adoptar os da sociedade “A Nosa Galiza de Xenevra” (mediante asmodificacións oportunas).


- Promover a unión dos galegos en torno os ideais e valores propios deGalicia.

- Defender e desenrolar o idioma galego.- Desenrolar actividades culturais, artísticas e recreativas.- Promover as relacións con outros centros e asociacións da Suíza e deoutros países.

INSTALACIÓNS:

Desde finais de 1988 contan cun local 400 metros cadrados na rue de laVigie 1.


Cursos de Idioma Galego: Sí- Escola de galegoGrupos folclóricos: Contan con Grupo de danzas, Coral e Grupo de

Gaitas- Nome: GRUPO FOLCLÓRICO “PROMOCIÓN DA CULTURAGALEGA”

- Ano de fundación: 1988- Director (1989): Miguel Fernández- Número de compoñentes (1990): 97 (45 homes e 52 mulleres) - Actuacións mais destacadas: Festas benéficas, Festa da Hispanidade...Publicacións:- Nome: AMANECER- Idioma: Galego

168

- Periodicidade: Semestral- Tirada: 500 exemplares- Prezo: Gratuíto- Observacións: Boletín informativo da SociedadeOutras actividades culturais:- Grupo de Teatro.- Concursos folclóricos galegos (o primeiro celebrado en maio de 1989).- Conferencias.Biblioteca (1990):- Nº de volumes: Un centenar- Nº de subscricións a revistas e diarios: 5- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: 75


- Bailes e comidas populares.- Excursións.


- Escola de ximnasia.

OUTRAS ACTIVIDADES:

- Asistencia social.- Colaboración nas actividades de asociacións benéficas.

COMENTARIOS:


FONTES:

Acta de constitución da entidade “Promoción da Cultura Galega de Lausanne”(21, setembro, 1987). Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.

BLANCO CAMPAÑA, Xosé Luís (1995): Radio e Prensa na GaliciaExterior, Santiago de Compostela, Xunta de Galicia, p. 171.

Estatutos da asociación Promoción da Cultura Galega de Lausanne (26, novem-bro, 1987). Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas ComunidadesGalegas, Santiago de Compostela.


169


“Historial de la Sociedad Organizadora”, en I Concurso de folclore galego.Lausanne 5 e 6 maio 1989, Lausanne, Promoción da Cultura Galega, p. 24.Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas,Santiago de Compostela.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade para a entidade “Promoción daCultura Galega de Lausanne” (3, marzo, 1990). Arquivo Secretaría Xeralpara as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.


170


Presidente: Manuel Souto Rey • Secretario: María del Carmen PiñaMañana

DIRECTIVA (1994):

Presidente: Antonio Pérez • Vicepresidente: Celso Varela • Secretario: MªCarmen Riera • Vicesecratario: Mª Carmen Pina • Tesoureiro: EmiliaHermelo • Vocais: Pablo Lamas, José Luís Rodríguez, Manuel Rosales,Jacinto Ferreira e Juan Pedreira • Vocais sociais: Teresa Pedreira e EvelyneLamas • Revisores de contas: Jacques Perret e Manuel Fortes



NÚMERO DE SOCIOS:

- 1988: 239 sociosCUOTA DOS SOCIOS:- 1988: 6.720 ptas. o ano


O Centro Galego de Le Locle foi creado o 10 de outubro do 1976, paraagrupar a tódolos galegos da cidade de Le Locle (en Neuchatel) e arredores.

Iniciouse cun equipo de fútbol e un grupo folclórico, que xurde da necesi-dade de dar a coñecer a música e o folclore galego.


Segundo o art.1 dos Estatutos, tratase dun Centro “fundamentalmenteregional” cuxos fins son: “culturales morales, sociales, recreativos y deportivos”.


ENDEREZO

(1998): Rúa: Jean Richard, 3 (Caixa postal nº 364)Cidade: 2400 Le LoclePaís: SuízaTfn: 00 41 32 931 84 98 – 23 94 79

CENTRO GALLEGO LE LOCLE

171



Grupos folclóricos:- Nome: Grupo folclórico “BRÉTEMAS E RAIOLAS”- Ano de fundación: 1985 (15 de maio)- Nome do director (1989): Xosé Luís Rodríguez - Número de compoñentes (1989): 68 (40 adultos e 28 nenos) - Actuacións mais destacadas: Centros españois, sociedades suízas, portu-guesas...Outras actividades culturais:- Escola de música e danzas galegas para nenos.Biblioteca (1988):- Nº de volumes: 310- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: 10 % de socios.


- Cena fin de ano (gratuíta para os socios).- Festas de Reis (para os nenos), e Festa do Entroido.- Festa campestre (anual).- Festa de Promocións escolares.- Bingo.


- Equipo de fútbol.- Torneos de tenis de mesa para nenos.

COMENTARIOS:


FONTES:


RODRÍGUEZ, Xosé Luís (1989): “Centro Galego do Locle”, en I Concursode fólclore galego. Lausanne 5 e 6 de maio de 1989, Lausanne, Promociónda Cultura Galega, p. 3.

172

Estatutos da Sociedade “Centro Galego de Le Locle” (11, decembro, 1976),Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas,Santiago de Compostela.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade para a entidade “Centro Galego deLe Locle”, Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas ComunidadesGalegas, Santiago de Compostela.


173


DIRECTIVA (1992):

Presidente: Antonio López • Vicepresidente: Genaro Montes • Secretario:Ana D´Alessandro Dacosta • Vicesecretario: Manuel Toirán • Tesoureiro:Servando Domínguez • Vocal Cultura: María José López • VocalRecreativo: Bernardo Burgos • Vocal Deportes: Francisco Villanueva •Vocal Social: Genaro García • Vocal Biblioteca: Francisco Castro • VocalCarqueixa: Francisco Rial • Revisores de Contas: Antonio Candal, ManuelPardo e Avelino Muiña.


- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 20 / 06 / 1982(Reformados o 18 de abril de 1982).

NÚMERO DE SOCIOS:

- 1991: 150 (familias).- 2000: 190


- 1991: 100 %

CUOTA DOS SOCIOS:

- 1991: Familiar: 5.250 ptas. o ano (50 francos suízos); Individual: 3.750ptas o ano.


Un grupo de galegos fundou o Centro no ano 1982 co interese de promo-ver a cultura galega e agrupar os galegos da cidade de Lucerna e bisbarra.

ENDEREZO

(1998): Rúa: Bernstrasse, 44 (Posfach 106)Cidade: 6003 LucernaPaís: SuízaTfn: 00 41 41 240 95 96 Fax: 00 41 41 240 08 05

CENTRO GALEGO DE LUCERNA

174

Conta cunha media de 150 familias activas, polo que ofrece os seus serviciosa máis de trescentas persoas.


- Desenrolo da lingua, o arte e a cultura do pobo galego.- Axuda e apoio moral e social a os galegos de Lucerna na resolución dosproblemas relacionados coa súa condición de emigrantes.

- Desenrolar actividades culturais, artísticas e recreativas.- Promover as relacións con outros centros e asociacións da Suíza e deoutros países.


Grupos folclóricos: Contan cun Grupo de Coros e Danzas e cun grupo degaitas:

- Nome: COROS E DANZAS DO CENTRO GALEGO- Ano de fundación: 1990- Número de compoñentes (1991): 34- Baile: 18 membros- Coro: 16 membros- Actuacións mais destacadas: En varias cidades suízas e en salas sociais.

—————- Nome: GRUPO DE GAITAS “A CARQUEIXA”- Ano de fundación: 1988- Número de compoñentes (1991): 9Publicacións:- Nome: CENTRO GALEGO DE LUCERNA- Ano de saída: 1980- Idioma: Galego- Periodicidade: Trimestral- Prezo: Gratuíto- Tirada: 200 exemplares- Observacións: Boletín de cultura e información sobre as actividades daasociación.


175


Outras actividades culturais:- Día das Letras Galegas, con exposición de libros sobre temas de Galiciae conferencias.

- Cursos de baile e gaitas.Biblioteca (1991):- Nº de volumes: 400- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: Unhas 20 persoas


- Día das Nais e Día da Sociedade (maio), cun xantar amenizado pologrupo de gaitas.

- Festas gastronómicas.- Romaría campestre, (unha vez o ano en xuño ou xullo).- Festa – baile despedida dos temporeiros (decembro) e xantar de fin de

ano.- Competicións de tute.- Excursións.


- Equipo de fútbol e fútbol sala.- Campionatos de bolos.

COMENTARIOS:


FONTES:


“Centro Galego de Lucerna” en Repertorio da Prensa Galega da Emigración(1998), Arquivo da Emigración Galega, Consello de Cultura Galega,Santiago de Compostela.

Enquisa 1991 (25, Marzo, 1991), Arquivo Secretaría Xeral para as Relaciónscoas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Estatutos do Centro Galego de Lucerna (18, marzo, 1989). Arquivo SecretaríaXeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiago deCompostela.

176

Memoria para o Recoñecemento da Galeguidade (21, febreiro, 1991). ArquivoSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiagode Compostela.



177


DIRECTIVA (1993):

Presidente: Ricardo Castro • Vicepresidente: Francisco Pastoriza •Secretario: Miguel Cesar Méndez • Contable: Manuel Méndez • Vocais:Ramón Iglesias e Manuel España

ANO DE FUNDACIÓN: 1985 (2 de Marzo)


NÚMERO DE SOCIOS:

- 1991: 154 (127 de primeira xeración e 10 ou 15 de segunda).


- 1991: 90 %

CUOTA DOS SOCIOS:

- En 1991: 84 francos suízos. o ano


Foi fundada o dous de marzo de 1985 por un grupo de galegos (e de outrasrexións) desexosos de dar a coñecer a cultura e as costumes galegas.


- A conservación e o desenrolo da cultura e costumes galegas.- A unidade dos galegos emigrantes.

INSTALACIÓNS:

Contan cun local alugado, no que dispoñen de: despacho-oficina, come-dor- sala de reunións, bar, almacén, biblioteca e sala para nenos.

ENDEREZO

FUNDACIONAL: Rúa: Rue de la Douane, 10Cidade: 1820 MontreuxPaís: Suíza

(1998): Rúa: Rue de la Gare, 20 bisCidade: 1820 MontreuxPaís: SuízaTfn: 00 41 21 963 06 96

ASOCIACIÓN GALEGA “O NOSO LAR” DE MONTREUX

178


Grupos folclóricos:- Nome: “GRUPO FOLCLÓRICO DA ASOCIACIÓN GALEGA ONOSO LAR DE MONTREUX”Outras actividades culturais: Charlas e conferencias.Biblioteca: No ano 1991 contaban con moi poucos volumes.


Bailes e comidas periodicamente. Celebran Papá Noel entregando agasa-llos os nenos. Tamén o Día do Pai e o Día da Nai.


No ano 1991 non realizaban actividades deportivas por “falta de posibili-dades”.


Pola súa colaboración ca sociedade: Avelino Rodríguez, ManuelRodríguez, Balvino García, Angel Montenegro, Felipe Martínez.

COMENTARIOS:

Estatutos redactados en Galego.Segundo o Art. 5 da sociedade: “Serán admitidas en nuestra Asociación todas

la personas de habla hispana, sin diferencia de ideas políticas o religiosas, ya quedeberá reinar por enicma de todo la alegría, el buen humor y la comprensión detodos”.

FONTES:

Enquisa 1991 (25, Febreiro, 1991), Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Estatutos da Asociación Galega o Noso Lar de Montreux (1985). ArquivoSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiagode Compostela.


179



Presidente: José Antonio Vallebona • Vicepresidente: José María Bouzas •Secretario: Mariana Feijoo • Tesoureiro: Francisco Muiño • Vocal Cultura:José Manuel Souto • Vocal Deportes: Manuel Fernández • Vocal Festas:José María Lorenzo • Vocal Social: María Cruz Vallebona


- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 1969

NÚMERO DE SOCIOS:

- 1987: contaban con 121 socios, dos que 102 eran de primeira xeración,10 de segunda e 9 non eran galegos.

- 1991: 130 socios.- 2000: 100


- 1991: 95 %

CUOTA DOS SOCIOS:

- 1987: 60 francos suízos. o ano- 1991: 4800 ptas. o ano


A Sociedade foi creada en maio do 1969 na cidade de Olten (situada nazona noroeste de Suíza), co desexo de acoller tódolos emigrantes galegos dazona, “era a maneira de sentirnos así máis cerca de Galicia, o mesmo tempo unidospodíanse facer actividades, ou polo menos falar na nosa lingua” (Centro GaliciaOlten. XXV Aniversario, p. 1).

ENDEREZO

(1998):

Rúa: Unterführungstraase, 20 (Postfach 709)Cidade: 4600 OltenPaís: SuízaTfn: 00 41 62 296 56 98

CENTRO GALICIA DE OLTEN

180

Pasaron algúns anos, ata que no ano 1974, puideron ter un local ondepoder xuntarse “e sentirse máis en familia”. No 1988 crearon o grupo folclórico,onde a participación dos nenos é moi importante.


- Realizar toda clase de actividades: deportivas, recreativas e culturais.- Conservar e espallar a cultura, as costumes e as tradicións galegas.

INSTALACIÓNS:

Teñen un local alugado, no que contan con: oficina, salón de actos,biblioteca e bar. Nel realizan a maioría das actividades recreativas, culturais,sociais..., ademais de ser o punto de encontro para os galegos de Olten e are-dore.


Grupos folclóricos:- Nome: AIRES E FOLLAS DA TERRA- Ano de fundación: 1988- Número de compoñentes (1989): 26- Baile: 19- Música: 7Publicacións:- Nome: CENTRO GALICIA OLTEN- Ano de saída: 1994 (24 de setembro)- Idioma: Galego- Prezo: Gratuíto- Principais colaboradores: Mari Cruz Vallebona, Manuel Suárez, JoséLino Sánchez.

- Observacións: Número dedicado a celebración do XXV aniversario doCentro, descoñecemos se publicaron máis. Outras actividades culturais:- Cursos de danzas, gaita e percusión.- Charlas, Conferencias, cursiños...- Día das letras Galegas e Día de Galicia.


181


- Concursos de poesía (para maiores e nenos).- Concursos de debuxo para nenos.Biblioteca: Sí- Nº de volumes: Máis de mil.- Nº de subscricións a revistas e diarios: 5- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: 40


- Festas dos Reis, Entroido, San Xosé, Día da Nai... Bailes, xantares...- Despedida dos temporeiros ( con cea, cante folclórico, grupo de gaitas eorquestra para baile).

- Campionatos de Tute.- Excursións.


Equipo de Fútbol “Centro Galicia” (cuxo maior éxito foi o ascenso a ter-ceira liga suíza no ano 1986).


Ramón Allegue (moitos anos presidente), Manuel Viqueira, Suso Miras,Francisco Muiño, Antonio Alonso.

COMENTARIOS:

Estatutos redactados en castelán“Aprendemos que un galego cando está lonxe da súa terra non só debe ter

morriña. Debemos de conservar a nosa cultura, tradicións é costumes, ensinarlle anosa lingua os fillos dos galegos nacidos no extranxeiro e demostrarlle a xente do paísonde estamos vivindo que temos unha cultura e unha personailidade propia e un paístan bo ou mellor co deles, en resumidas contas que nos tamén somos alguén”. (JoséLino Sánchez. Centro Galicia Olten. XXV Aniversario, p. 22).

FONTES:



182

Centro Galicia Olten. 1969 – 1994. XXV Aniversario, (24, setembro, 1994).Olten, Centro Galicia.

Enquisa 1991 (17, Octubro, 1991), Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Estatutos do Centro Galicia Olten (1969). Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade (18, decembro, 1987). ArquivoSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiagode Compostela.



183



Presidente: Antón Couceiro Beade • Vicepresidente: Antonio MonzóLópez • Vicepresidente 2º: Manuel Abelleira • Secretario: Angel CamposSuárez • Vicesecretario: María José Cabanas • Tesoureiro: José Torres •Interventor: Manuel Outón • Sec. Actas: José Esteiro Lago • Vocais:Manuel Mourelle, Juan Moreira Sieiro, José Gallardo, Antonio García, JesúsMuruais, Juan Abelleira, Manuel Trivin e Manuel Hernández.

DIRECTIVA (1998):

Presidente: Xosé García Martínez • Vicepresidente: Oscar García Novo •Secretario: Nicolau Torea Tobío • Vicesecretario: Jorge Torea Esteiro •Tesoureiro: Xosé Miguel García • Vocal Soc.: Marcos Castro • Vocal Cult.:Felicindo Barbazán • Vocal Dep.: Saturnino Pardal • Vocais: Xosé LuísCreo e Antonio Fernández

PRESIDENTES DA SOCIEDADE (1971-1998): Antón Couceiro, AntonioMonzón, Mauel Abelleria, Nicolau Torea, José Esteiro, Manuel Santos, JuanMoreira, José Cudeiro, Benedicto Santos, Arturo Oreiro, Domingo Martínez,Manuel Nieto e Xosé García.

ANO DE FUNDACIÓN: 1971 (outubro)




ENDEREZO

FUNDACIONAL: Rúa: Lämmlisbrunnenstrasse, 41 –VOLKSHAUS (Casa do Pobo)Cidade: St. GallenPaís: Suíza

ENDEREZO ACTUAL: Rúa: Ruhbergstrasse, 52Cidade: 9001 St. GallenPaís: SuízaTfn: 00 41 71 278 45 18Fax: 00 41 71 278 73 53

CENTRO GALLEGO DE ST. GALLEN

184

NÚMERO DE SOCIOS:

- 1988: 180- 2000: 315


- En 1998: 95 %



CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 6 Sfr. o mes (familias) e 5 Sfr. o mes (solteiros)- En 1998: 96 Sfr. o mes por familia e 72 Sfr. e 60 Sfr. (individual). Os

mozos pagan a metade.


O centro fundouse a primeiros de outubro de 1971. O seu fundador foiAntón Couceiro Beade, mestre chegado no mes de setembro para impartirclases de Lingua e Literatura Españolas aos fillos dos emigrantes.

Couceiro decatase axiña de que a maioría dos emigrantes procedentes doEstado español en St. Gallen e bisbarra, son galegos, polo que poñendose acabeza dun grupo deles, deciden fundar unha sociedade galega.

Os comezos da sociedade foron díficiles. Couceiro, de ideas nacionalistas,foi acusado de comunista por outros socios, porque a circular que enviou paraa convocatoria dunha Asemblea estaba escrita en galego. Axiña viuse obriga-torio a pedi-lo seu traslado a España, coa ameaza de ser apartado do ensino sinon o facía. Esto fixo que a forza coa que naceu a sociedade (con máis dedouscentos socios fundadores) se desinflara en pouco tempo, chegando case adesaparecer cando no ano 1975, debido a que case a totalidade dos socios sediran de baixa (froito das loitas internas entre galeguistas e españolistas),algúns dos seus membros fundadores decidiron o pasamento do Centro. Peronese intre fixose cargo da sociedade Nicolau Torea, que con grande esforzoconseguiu sacala da súa maior crise.

No ano 1996, na conmemoración do XXV aniversario da sociedade, dosmáis de douscentos socios fundacionais só quedaban tres: Felicindo Barbazán,Domingo García e Nicolau Torea.


185



O Centro Galego naceu coa idea de ser o aglutinador dos galegos de St.Gallen e a súa bisbarra, e o mesmo tempo desenrolar todo tipo actividades aprol da cultura e da lingua galega. Ademais de:

- Desenrolar actividades culturais, artísticas e conferencias sobre temaspreferentemente galegos.

- Facilitar medios educativos e de recreo os socios- Prestar asistencia moral e material aos galegos que o necesiten (sexan ounon socios).

INSTALACIÓNS:

A sede social ten arredor de 220 metros cadrados. Conta cun local desti-nado a bar e tamén para “xoga-la partida”, sala de xuntas (que fai tamén afunción de comedor pata banquetes nalgunha efeméride da sociedade), coci-ña con despensa, secretaría biblioteca e outras dúas dependencias menorespara almacén e trasteiro. Ademais a sociedade aluga para as grandes activida-des pavillóns de deportes e salas de grande capacidade en hoteis.


Grupos folclóricos:- Nome: LEMBRANZAS- Nome do director (1998): Carmen Vigo- Número de compoñentes: 22- Baile: 14- Música: 22Publicacións:- No ano 1996, co gallo da celebración do 25 aniversario da sociedade,publicaron un folleto conmemorativo.Outras actividades culturais:- Recitais de poesía galega.- Conferencias (X.M. Beiras, C. Nogueira, R. Valcalcel...) e proxección devídeos.

- Actuacións de grupos musicais galegos (Suso Vaamonde, Milladoiro...).- Día das Letras Galegas.Biblioteca: Sí

186


- Festa Aniversario da sociedade.- Festa de despedida do ano.- Día de Galicia (Romaría).A participación media e de duascentas persoas, aínda que na festa da con-

memoración do 25 aniversario (1996), participaron unhas catrocentas.


A actividade deportiva do Centro está limitada ao verán, que é candoorganizan e participan en torneos de fútbol, xa que durante a temporada osseus socios mozos están xogando en equipos federados do país ou noutras dasmúltiples actividades deportivas que ofrecen as diversas federacións deporti-vas suízas.

OUTRAS ACTIVIDADES:

A pesares de que na Suíza non teñen cabida os centros de beneficencia, oCentro Galego de St. Gallen tenta de axudar tanto aos seus socios coma osespañois da zona, cando se trata de morte ou de outra cousa grave, facendodoazóns e organizando colectas para o traslado do cadaleito a Galicia ou aoutras parte de España.


A historia da asociación foi feita por persoas anónimas, que con maior oumenor capacidade sacárona adiante. Pero destaca sobre todo, o fundadorAntón Couceiro Beade, cuios planteamentos nacionalistas non foron enten-didos naqueles anos e chocaron, sobre todo, cos do seu vicepresidenteAntonio Monzón López (“españolista e franquista por enriba de todo, ufanabasede que o seu pai, de Ferrol, facía os gorros do Caudillo”). Foron estes dous perso-naxes, inimigos irreconciliables, os que marcaron a sociedade no seu primeiroandar.

COMENTARIOS:

Nicolau Torea, secretario do Centro, comenta neste apartado da enquisa,que por razóns obvias os Centro Galegos de Europa, non poden ser compara-dos cos de Hispanoamerica “xa que aquí ningún desenrola a función de mutuali-dade e naceron como sociedades culturais e de folguedo, máis do segundo que doprimeiro. Os galegos aínda que viñemos a Suíza a gañar moitos cartos, no menor


187


tempo posible par voltar axiña a Terra, como eramos xoves, moitos sentiamos anecesidade de xuantarnos para facer algunha festa das nosas, nunha sociedade ondea integración era unha verdadeira quimera para os da primeira xeración. Hoxe anosa preocupación está en transmitirlles a segunda e xa a terceira xeracións as nosascostumes e nosa cultura, polo que a creación de grupos folclóricos formados pormembros destas xeracións é o logro que con máis orgullo presentamos os vellos emi-grantes. Aínda que os dirixentes sentimos pena de ver tanto galego que non sinte anecesidade de xunguirse”. (Enquisa Asociacións Galegas no Exterior, 1998)


FONTES:

Centro Galego de St. Gallen. XXV Aniversario (1971-1996), St. Gallen,Centro Gallego.

Enquisa Asociacións Galegas no Exterior (cuberta o 23-3-98 por Nicolau Torea,secretario do Centro Galego de St. Gallen). Arquivo Área de Historia deAmérica, Facultade de Humanidades, Universidade de Vigo.

Estatutos do Centro Galego de St. Gallen (Reformados o 23, febreiro, 1998), St.Gallen. Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas ComunidadesGalegas, Santiago de Compostela. Carpeta nº 113.


188


(Non constan os cargos) Antonio González, Vicente González, FernandoDomínguez, Martín Feijoo, Emilio Suárez, Manuel Ferreiro, GumersindoFariñas, Eliseo Blanco e Amadeo Ferreño.

DIRECTIVA (1982):

Presidente: Antonio González • Vicepresidente: Angel Mariño •Secretario: Vicente González • Tesoureiro: Santiago Romay • Vocais:Santiago Vázquez, Manuel Pequeño, José Pato, José Conde, Antonio Conde,Antonio Pérez, Fernando Domínguez, Gumersindo Fariñas e Santiago deDios.



NÚMERO DE SOCIOS:

- 1982: 407 (non iclue aos nenos menores de idade)- 2000: 318

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 30 Sfr. o ano


O centro Gallego foi creado en xaneiro do 1979, como continuación daAGRUPACIÓN GALEGA, fundada no ano 1967, na mesma cidade deSchaffhausen.


ENDEREZO

FUNDACIONAL: Rúa: Durachweg, 24 (RestauranteMühlental)Cidade: 8200 SchaffhausenPaís: Suíza

(1998): Rúa: Postfach, 2151Cidade: 8200 SchaffhausenPaís: SuízaTfn: 00 41 52 625 20 12Fax: 00 41 52 624 80 75

CENTRO GALLEGO DE SCHAFFHAUSEN

189


O 4 de febreiro do 1980 abriron a súa oficina social, que presta servicio oprimeiro e último luns de cada mes.

OBXECTIVOS E FINALIDADE DA ASOCIACIÓN: - Desenrolar actividades culturais, sociais e recreativas.- Conservar “su tradición y honra hacia Galicia”.


Grupos folclóricos: En 1983 contaban cun grupo de gaiteiros integrado por oito compoñentes,

que tocaban, cantaban e bailaban.Tamén nese ano contaban cun Coro xuvenil con 10 voces, e con outro de

adultos formado por 14 voces. (A Galeguidade..., p. 191)Outras actividades culturais:- Cursos de idiomas alemán e español dirixidos aos socios e fillos.- Exposicións de fotografía, pintura, escultura e diversos traballos manuais.- Conferencias culturais e informativas.- Día das Letras Galegas (conferencias).Biblioteca: Sí


- Celebran: Festa dos Reis, Festa de Primavera, Festa do Outono, Festa daAmizade, Cea e festa Fin de Ano.

- Excursións.- Merendas campestres (coa participación do grupo de gaiteiros do centro).


- Equipos de Fútbol. (Dende o ano 1981 están federados e xogan nas com-peticións suízas).

- Torneos de bolos (organizados polo Centro e tamén en torneos oficiais).

OUTRAS ACTIVIDADES: Contan cunha oficina social, para asesorar os socios.

COMENTARIOS:

Estatutos redactados en castelán.No caso de disolución os fondos que teñan serán doados a unha entidade benéfica.

190

FONTES:

A galeguidade no mundo (1991), Madrid, Asociación Cultural de la Vieira, pp.191.

Estatutos do Centro Galego de Schaffhausen (10, marzo, 1979). ArquivoSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Xunta deGalicia, Santiago de Compostela.

Memoria de actividades do Centro Galego de Schaffhausen, (anos 1980 e 1981).Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas,Xunta de Galicia, Santiago de Compostela.



191


DIRECTIVA (1994):

Presidente: Antonio Taboada • Vicepresidente: Jesús Fernández •Secretario: Rosario Vila • Vocais: Constante Fontán e Jorge Garrido



NÚMERO DE SOCIOS:

- 1993: 150

CUOTA DOS SOCIOS:

- 1983: 5 Sfr. o mes (homes) e 3 Sfr. as mulleres.


O Centro foi fundado no ano 1971 e os Estatutos foron aprobados nunhaAsemblea Xeral extraordinaria, que tivo lugar o día 26 de novembro domesmo ano, no Café Arlequín de Sión.


O Centro foi creado co desexo de desenrolar actividades culturais, sociaise deportivas.

INSTALACIÓNS:

Contan cun local de 70 metros cadrados na Av. St. François.


- Proxección de películas.- Ciclos de conferencias.

ENDEREZO

(1998): Rúa: Avenue St. François, 18 Cidade: 1950 SiónPaís: SuízaTfn: 00 41 27 322 85 96 / 322 85 47Fax: 00 41 27 323 86 31

CENTRO GALLEGO DE SIÓN

192

- Exposicións e promoción da cocina e de productos típicos galegos.Biblioteca: Sí


- Bailes e xogos de salón.- Torneos de fútbolín e tute.- Celebran diversos actos nas festas de: Entroido, San Xosé, Nadal,

Aninovo e Reis (con regalos aos nenos)- Tódolos anos a finais de outubro organizan unha comida para os socios

e familiares (na que se facía unha homenaxe de despedida aos temporeiros).


Destaca o Fútbol. Participan na Liga Corporativa, en torneos dos arredo-res e nos que organizan os centros máis próximos.

COMENTARIOS:

En decembro de 1976 reformaron os Estatutos, e a partires deste momentoos socios non galegos pasaron a ter voz e voto na sociedade.


FONTES:


Estatutos do Centro Galego de Sión (26, novembro, 1971). Arquivo SecretaríaXeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiago deCompostela.

Memoria de actividades do Centro Galego de Sión, (anos 1980 e 1981). ArquivoSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiagode Compostela.


193


DIRECTIVA (1991):

Presidente: Manuel Beceiro Ferrín • Vicepresidente: Manuel GonzálezCastro • Secretario: Martín Feijoo • Tesoureiro: María M. FernándezAneiros • Biblioteca: Roberto Aneiros • Relacions: Javier Ramos Macho •Deportes: Francisco G. Nieto • Vocais: Eugenio Bengoechea e AntonioManteiga

ANO DE FUNDACIÓN: 1973 (1 de abril)



NÚMERO DE SOCIOS:

- 1984: 328 socios- 1989: 194 socios- 1990: 214 socios- 1991: 224 (165 de primeira xeración e 42 de segunda)

PORCENTAXE DE SOCIOS GALEGOS EN 1991: 92,5 %



CUOTA DOS SOCIOS:

- 1984: 36 francos suízos. o ano

ENDEREZO

(1998): Rúa: Eduard Steinerstrasse, 7. (Postfach 1117)Cidade: 8400 WinterthurPaís: SuízaTfn: 00 41 52 202 84 98 Fax: 00 41 52 202 82 40

CENTRO GALLEGO DE WINTERTHUR

194

- 1989: 2.600 pts. o ano- 1991: 4.000 pts. o ano


No ano 1973 fundouse o Centro Gallego coa idea de reunir a tódolos gale-gos residentes en Winterthur. Estaban abertos a todas aquelas persoas quesimpatizaran coa cultura galega e que estiveran dispostas a colaborar cos seusobxectivos.


- Honrar a Galicia- Desenrolar actividades culturais, sociais e recreativas

INSTALACIÓNS:

O día 9 de outubro de 1992, inauguraron oficialmente o novo local social(propiedade do Centro) coa presencia do Secretario Xeral para as Relaciónscoas Comunidades Galegas, D. Fernando Amarelo de Castro.

Dispoñen de Oficinas, despacho, sala de reunións, biblioteca, sala dexogos, bar e almacén.


Cursos de Idioma Galego: SíGrupos folclóricos:- Nome: GRUPO DE DANZAS E GAITAS “A XESTA”- Ano de fundación: 1990 (maio)- Número de compoñentes (1992): 33- Baile: 22- Gaitas: 11- Observacións: O grupo naceu da necesidade de “xuntar a Colonia galega,promover a nosa cultura e ensinar os nosos fillos a través das nosas orixes, onoso folclore e a nosa fala” (Xuntanza, nº 1, p. 3).Publicacións:- Nome: XUNTANZA- Ano de saída: 1992 (abril)- Idioma: Bilingüe (galego e castelán, tamén inclúen algún artigo en alemán)


195


- Periodicidade: Trimestral- Prezo: Gratuíto- Principais colaboradores: Xesús Baamonde, Enriqueta Espiñeira, SusanaCarda, Manuel G. González, Tito Vázquez...

- Observacións: Tratan de informar e asesorar aos emigrantes da zona.Outras actividades culturais:- Cursos de alemán.- Clases de danza e gaita (tamén de Rock and Roll).- Conferencias, proxección de vídeos, mesas redondas...Biblioteca (1988):- Nº de volumes: 1200 (324 en galego)- Nº de subscricións a revistas e diarios: 6- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: 100 o mes


- Festa anual do Centro (novembro). Nos anos oitenta actuaban orques-tras e grupos musicais de España.

- Cea fin de ano, Cea anual dos socios (marzo) gratis para tódolos socios.- Festa do Entroido.- Festa campestre.- Tómbolas.- Campionatos de tute, dominó...- Excursións por Suíza, Alemaña...


- Contan con varios equipos de Fútbol que participan en varios campio-natos: locais, entre asociacións...

- Campionatos de bolos.- Campionatos de xadrez e damas.

OUTRAS ACTIVIDADES:

Prestaban orientación e axudas a os traballadores temporeiros.

196

COMENTARIOS:

Estatutos redactados en castelán.Segundo o art. 17 (b) para ocupa-los cargos de presidente, vicepresidente

é condición indispensable ser galego.En caso de disolución as súas pertenzas pasarán a unha entidade benéfica

galega.

FONTES:


BLANCO CAMPAÑA, Xosé Luís (1995): Radio e Prensa na GaliciaExterior, Santiago de Compostela, Xunta de Galicia, p. 170.

Enquisa 1991 (11, xullo, 1991), Arquivo Secretaría Xeral para as Relaciónscoas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela. Carpeta nº 114.

Estatutos do Centro Galego de Winterthur (Reformados o 13, abril, 1991).Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas,Santiago de Compostela. Carpeta nº 114.

Memoria de actividades do Centro Galego de Winterthur, (anos 1983 e 1984).Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas,Santiago de Compostela. Carpeta nº 114.

Memoria para o Recoñecemento da Galeguidade para o Centro Gallego deWinterthur (6, setembro, 1989). Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela. Carpetanº 114.

“Xuntanza”. Voceiro do Centro Galego, nº 0, abril 1992. Arquivo daEmigración Galega, Consello de Cultura Galega, Santiago deCompostela.

“Xuntanza”. Voceiro do Centro Galego, nº 1, outubro 1992. Arquivo daEmigración Galega, Consello de Cultura Galega, Santiago deCompostela.


197


DIRECTIVA (1998):

Presidente: Pedro Hombre Pombo • Vicepresidente: Antonio Rey Nieto •Secretario: Lucía Domínguez • Tesoureiro: José Luís Iglesias • Vocal depor-tes: Xosé Rodríguez • Voc. Sociais: Xaime Carballo • Voc. Mantenmento:Luís Lage • Voc. Biblioteca: María del Carmen Rubiás • Voc. Cultura:María del Carmen Blanco • Voc. Xuventude: Francisco García


Presidente: Pedro Hombre • Vicepresidente: Xesús Regueira • Secretario:César Álvarez • Tesoureiro: Xosé Rodríguez • Vocais: Ernesto Bertoa, XoséPonte e Xesús Ponte



NÚMERO DE SOCIOS FUNDACIONAIS: 110 (familias).


NÚMERO DE SOCIOS:

- 1998: 130 (familias).- 2000: 150


- En 1998: 95 %

ENDEREZO

FUNDACIONAL: Rúa: Sumpfstrasse, 21 (Postfach3545)Cidade: 6303 ZugPaís: Suíza

(1998): Rúa: Sumpfstrasse, 21 (Postfach3545)Cidade: 6303 ZugPaís: SuízaTfn: 00 41 41 741 55 98 Fax: 00 41 41 741 57 59e-mail: [email protected]

CENTRO GALEGO DE ZUG “A NOSA TERRA”

198


- Ano: 1993- Nº socios: 150 (familias)

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 10 Sfr. o mes- En 1998: 10 Sfr. o mes


O Centro fundase no ano 1990 pola necesidade dos galegos residentes enZug de ter un lugar onde sentirse máis coa Terra, xa que como comentan naEnquisa : “en todos os nosos encontros non deixabamos de pensar na nosa Galicia,e este cariño, agarimo, saudade, tiñámolo que areigar ca nosa querida Galicia”.(Enquisa Asociacións...).

No ano seguinte crearon o Grupo Folclórico “A Nosa Terra”, moi solici-tado na zona polo seu carácter novedoso (xa que segundo o seu presidentePedro Hombre “só coñecían o flamenco e os touros”).

Nese mesmo ano tamén fundaron un equipo de fútbol, para integrar “osnosos fillos no centro”.


O Centro foi creado coa idea de manter os lazos con Galicia e loitar demaneira conxunta na solución dos problemas que se lles presentaran na emi-gración. Ademais de:

- Desenrolar a lingua, arte e cultura galega. - Organizar escolas para “os nosos fillos, en galego para que non perdan anosa, tan antigua Cultura Galega, porque perdendo esta perdemos a nosapropa identidade”. (Enquisa Asociacións...).

- Dar axuda e apoio moral a os galegos da zona de Zug.- Fomentar a práctica do deporte.

INSTALACIÓNS:

Ata un ano despois da fundación non contaron con local proprio. Nel dis-poñen de dúas plantas de 340 metros cadrados. Na planta baixa teñen: servi-cios, cociña, bar, sala e almacéns. Na planta alta: sala de actividades socio-laborais, biblioteca, sala para o grupo folclórico, servicios, alamacén paradotación visual e secretaría.


199



Cursos de Idioma Galego:- Ano de inicio dos cursos: 1991- Nº de cursos realizados: 3- Nª medio de alumnos por curso: 20Grupos folclóricos:- Nome: ”A NOSA TERRA”- Ano de fundación: 1991- Nome do director (1998): Xosé Rodríguez- Número de compoñentes: 45- Baile: 23- Coro: 12- Música: 10Publicacións:- Nome: “A NOSA TERRA” Boletín Informativo do C. G. de Zug.- Ano de saída: 1992- Director: Pedro Hombre- Idioma: Galego- Periodicidade: Trimestral- Prezo: Gratuíto- Tirada: 1500 exemplares Outras actividades culturais:- Cursos de alemán.- Clases de danza (tódalas semanas).- Día das Letras Galegas (conferencias).- Conferencias sobre temática galega e de actualidade (moitas delas dadaspor conferenciantes procedentes de Galicia). Proxección de películas evídeos.

- Actuacións de grupos folclóricos.- Representacións teatrais.- Curso de confección de traxes tradicionais.Biblioteca: Sí

200


- Romaría galega- “Galicia fora da Terra”: promocionan todo o referente a Galicia (gastro-nomía, cultura...).

- Día dos Pais (festa e baile).- Día das Nais: (xantar e agasallos as donas).- Cea social (despedida dos temporeiros).- Festa xuvenil (na que participan galegos e nativos).- Día da Patria Galega (en colaboración cos centros galegos na Suíza).


- Fútbol: Equipos de adultos, xovens (participan nos torneos da Suíza cen-tral) e o equipo do Centro que compite na terceira liga suíza.

- Cursos de ximnasia rítmica para tódolos xovens e adultos.- Competicións nos torneos de natación (en colaboración coas escolas deZug).

- Días de deporte en xeral en Zug, coa participación dos centros galegos eescolas locais.

OUTRAS ACTIVIDADES:

- Charlas socio-laborais- Creación dun fondo común para poder facer fronte as necesidades dosasociados nos casos de enfemidade, defunción ou invalidez

- A secretaria do centro está a disposición de tódolos galegos que seencontren no paro, facendo as xestións e prestando toda axuda que sexanecesaria.

- Axuda aos necesitados da colectividade galega de Zug.- Visitas a doentes e inválidos.- Información, colaboración e axuda as sociedades (asilos, sida...).


- Pedro Hombre Pombo: pola súa loita en defensa dos dereitos sociais,laborais, culturais... dos galegos de Zug.

- Xosé Rodríguez: pola divulgación do folclore galego e pola promoción dodeporte entre a xente nova.


201


- Xesús Regueira, socio fundador pola súa defensa de todo o galego.- Xosé Ponte e Xesús Ponte, socios fundadores, pola súa loita para que sefundase o Centro (hoxe retornados na Galicia aínda seguen a colaborarcoa asociación).

COMENTARIOS:

Estatutos redactados en GalegoEn caso de disolución os seus bens serián entregados a unha entidade gale-

ga cos mesmos obxectivos.Comentan na enquisa que “se a Galicia do Interior loitase como está a loitar

a Galicia do Exterior OUTRA GALICIA TERIAMOS”. E tamén que “Galiciaten que escomenzar a decidir por si sola o seu proprio futuro, e non deixar que nin-guén decida por eles”. (Enquisa Asociacións...)

FONTES:

“A Nosa Terra”, Boletín informativo do Centro Galego de Zug. Primer trimestre1998.


Enquisa Asociacións Galegas no Exterior (cuberta o 1-3-98 por Pedro HombrePombo, presidente do CG de Zug.). Arquivo Área de Historia deAmérica, Facultade de Humanidades, Universidade de Vigo.

Estatutos do Centro Galego “ A Nosa Terra” de Zug (16, marzo, 1991). ArquivoSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiagode Compostela. Carpeta nº 115.

Memoria de actividades do Centro Galego “ A Nosa Terra” de Zug, (ano 1991).Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas,Santiago de Compostela. Carpeta nº 115.


202


Presidente: Enrique Díaz Fuentes • Vicepresidente: Jesús Rodríguez Parafita• Secretario: Roberto Díaz Ces • Tesoureiro: José Antonio ÁlvarezRodríguez • Vocais: Gumersindo Lorenzo Fernández Angel Janeiro GarcíaJuan Espiñeira Barrantes

DIRECTIVA (1998):

Presidente: Enrique Díaz Fuentes • Vicepresidente: Gumersindo LorenzoFernández • Secretario: Roberto Díaz Ces • Tesoureiro: Miguel Rios


- Data da aprobación dos primeiros Estatutos:10 / 09 / 1993



NÚMERO DE SOCIOS:

- 1998: 76


- 1998: 100 %

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 5 Sfr. o mes- En 1998: 5 Sfr. o mes


ENDEREZO

FUNDACIONAL: Rúa: Forchstrasse, 295Cidade: 8008 ZürichPaís: Suíza

(1998): Rúa: Postfach 322Cidade: 8053 ZürichPaís: SuízaTfn: 00 41 1 422 07 83Fax: 00 41 1 422 07 83

CENTRO AIRIÑOS GALEGOS DE ZÜRICH

203



No ano 1989, sete amigos galegos residentes en Zürich fundaron un grupode música, o que nomearon “Airiños Gallegos”. Tres meses despois unironse-lles seis bailarinas. Dende entón o grupo foi evolucionando e hoxe en díaconta con numerosos premios.

Un dos seus obxectivos, como grupo folclórico galego, era o de actuar enSantiago de Compostela (nos actos do Xacobeo 93), polo que decidiron fun-dar unha asociación, para así poder participar no “Día da Galicia Exterior”.


- Fomento e difusión da cultura e folclore galegos en Suíza.- Organizar excursións para os socios e compoñentes.- Participar en festas e actos de outras asociacións (suízas, italianas, tur-

cas...).- Ensinar os fillos dos emigrantes o folclore da súa terra.

INSTALACIÓNS:

Non contan con instalacións propias. Alugan un polideportivo polo quepagan 100 Sfr. o mes.


Grupos folclóricos:- Nome: AIRIÑOS GALEGOS- Ano de fundación: 1989- Nome do director (1998): Enrique Díaz Fuentes- Número de compoñentes: 34- Baile: 18- Música: 8- Coro: 6Outras actividades culturais:- Cursos de baile e música galega.


- Aniversario da sociedade, onde cada compoñente do grupo recibe unpequeno agasallo como agradecemento pola súa colaboración e esforzo.

204

ACTIVIDADES DEPORTIVAS: Non teñen

COMENTARIOS:

Desexan agradecer a Xunta as axudas e envío de mestres para impartir cur-sos de baile.


FONTES:

Enquisa Asociacións Galegas no Exterior (cuberta o 20-3-98 por Roberto DíazCes e Enrique Díaz Fuentes, secretario e presidente do CAG de Z.).Arquivo Área de Historia de América, Facultade de Humanidades,Universidade de Vigo.

Estatutos do Centro “Airiños Galegos” de Zürich (10, setembro, 1993). ArquivoSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiagode Compostela.


205


DIRECTIVA (1990):

Presidente: Bieito Vázquez • Vicepresidente: Bernardino Seoane •Secretario: Xosé Luís Leirós • Tesoureiro: Xosé Cristobal • Vocais: ManuelVázquez, Francisco González, Ramiro Núñez, Antón Vázquez.





NÚMERO DE SOCIOS:

- 1988: 198 socios.- 2000: 210


- En 1988: 96 %

CUOTA DOS SOCIOS:

- En 1988: 60 Sfr. (4800 ptas.) o ano.


Foi creada no 1975 por unha ducia de socios. No ano 1980 puxeron enmarcha o Grupo de Danzas e Gaitas “Retrincos”. En 1983 fundaron un grupovocal de cantigas enxebres e a “Charanga Fiadeiro”. En 1987 crearon un

ENDEREZO

FUNDACIONAL: Rúa: Postfach 210Cidade: 8036 ZürichPaís: Suíza

(1998): Rúa: Miltärstrasse, 84 (Postfach9316)Cidade: 8004 ZürichPaís: SuízaTfn: 00 41 1 291 31 51Fax: 00 41 1 291 31 52

PROMOCIÓN DA CULTURA GALEGA

206

grupo de teatro galego e tamén un conxunto de música-moderna, chamado“Galegos”. En 1988 o equipo de fútbol Celta de Zürich integrouse na socie-dade.


Tratase dunha asociación sen fins de lucro, cuxos obxectivos son:- Xuntar a os galegos de Zürich e comarca.- Desenrolar actividades culturais, deportivas, folclóricas e de recreo.- Divulgar as costumes e a cultura galegas.

INSTALACIÓNS:

A finais da década dos oitenta aínda carecían de un local social proprio ealugaban uns locais do Concello de Zürich para as suas actividades. Esto supu-xo un serio atranco no desenrolo da sociedade.


Grupos folclóricos:- Nome: Grupo de Gaitas e Danzas “RETRINCOS”- Ano de fundación: 1980- Mestres de danza (1990): Rafael Vázquez, e Rocio Conde- Mestres de gaita (1990): Ramón Noguerol e Xoán Espiñeira- Número de compoñentes: 42: 30 (danzas) e 12 (gaitas e percusión)

—————- Nome: CHARANGA FIADEIRO- Ano de fundación: 1983- Nome do director (1990): Emilio Fernández- Número de compoñentes: 26 (9 mulleres e 17 homes)

—————- Nome: Grupo de Música Moderna GALEGOS- Ano de fundación: 1987- Nome do director (1998): - Número de compoñentes: 3Grupo de Teatro:


207


- Nome: COMPAÑÍA DE TEATRO CULTURA GALEGA- Ano de fundación: 1987- Número de compoñentes: 24 (14 mulleres e 10 homes)- Observacións: Debutaron no Loogarten o primeiro de maio do 87, coaposta en escena da obra “A endiañada da Luaña”.Publicacións:- Nome: BOLETÍN “PROMOCIÓN DE CULTURA GALEGA DEZÜRICH”

- Observacións: Boletín informativo da sociedadeOutras actividades culturais:- Día das Letras Galegas.- Concursos de debuxo e pintura.- Clases de gaita e baile galego.- Concursos de baile.- Concursos de fotografía.- Ciclos de conferencias.Biblioteca: Sí- Nº de volumes (1988): 35- Nº de subscricións a revistas e diarios: 5- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: 25


- Festas dos Reis Magos, Entroido, Festa da Primavera, Festa dosMariñeiros, Festas dos Temporeiros, Día da patria Galega.

- Romaría popular no monte (con sardiñada).- Día do tenderete .- Festa pros suízos.


- Torneos de Fútbol (homes e mulleres).- Maratón (homes mulleres e nenos).- Xogos: rompe-lo pote, carreiras de sacos...

208


Xosé Pereira , Xulia Leis, Xulia Vidal, Ramón Noguerol, Antón Vázquez,Manuel Vázquez, Xosé Mancebo, Consuelo Vázquez, Xosé Lois Leirós, EmilioFernández...

COMENTARIOS:

Do 1 de xullo o 15 de Agosto o Centro permanece pechado por ser tempode vacacións.

Os Estatutos aprobados en maio de 1985 están redactados en galego.

FONTES:



Estatutos “Promoción da Cultura Galega”. Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela. Carpetanº 116.

Memoria de actividades do Centro “Promoción da Cultura Galega” de Zürich ,(ano 1987). Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela. Carpeta nº 116.

Memoria para o Recoñecemento da Galeguidade da entidade “Promoción daCultura Galega “ de Zürich (1, maio,1988). Arquivo Secretaría Xeral paraas Relacións coas Comunidades Galegas, Santiago deCompostela.Carpeta nº 116.

“Boletín Zürich” en Repertorio da Prensa Galega da Emigración (1998),Arquivo da Emigración Galega, Consello de Cultura Galega, Santiago deCompostela.



209


DIRECTIVA (1998):

Presidente: Francisco Valiñas (Promoción da Cultura Galega, Lausanne) •Vicepresidente: Xosé A. Vallebona (Centro Galicia, Olten) • Secretario:Ramón Noguerol (Grupo Galego, Aarau) • Vicesecretario: Xosé Lagoa(Grupo Galego, Aarau) • Tesoureiro: Ernesto Bertoa (Centro Galego ANosa Terra, Zug) • Contable: Xosé Rodríguez R. (Centro Galego A NosaTerra, Zug) • Vocal Deportes: Vicente Rodríguez (Irmandade Galega naSuíza, Xenebra) • Vocal Cultura: Francisco Nogueiras (Promoción daCultura Galega, Zürich) • V. Xuv.-Folgueo: Ramón Vidal (Centro Galego,Berna)



NÚMERO DE SOCIEDADES FUNDACIONAIS: 10 sociedades

NÚMERO DE SOCIEDADES:

- En 1997: 12 sociedades

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 100 Sfr. (como inscrición) e 150 Sfr. o ano (porsociedade).

- En 1993: 300 Sfr. o ano (cada sociedade). As sociedades que se den de alta deben pagar en concepto de inscrición

unha cantidade en relación segun o número de socios que teñan nese momen-to:

ENDEREZO

FUNDACIONAL: Rúa: 91, Rue de la ServetteCidade: 1202 XenebraPaís: Suíza

(1998): Rúa: Posfach 9316 KüsnachtCidade: 8036 ZürichPaís: SuízaTfn: 00 41 1 291 31 51 Fax: 00 41 1 291 31 52

FEDERACIÓN DE SOCIEDADES GALEGAS NA SUÍZA

210

- Ata 50 socios: 100 Sfr.- De 50 a 150 socios: 200 Sfr.- De 150 socios en diante: 300 Sfr.


A Federación de Sociedades Galegas na Suíza (FSGS) creouse na cidadesuíza de Olten o 29 de novembro do 1980. O seu propósito era agrupar amaior cantidade posible de centros galegos e obter así, a forza necesaria paraunha mellor defensa dos “intereses que lles son propios”.

As sociedades que formaron a FSGS neste primeiro momento foron: ANOSA GALIZA (Xenebra), CENTRO PEÑA GALEGA (Lausanne),IRMANDADE GALEGA (Xenebra), PEÑA GALEGA (Le Sentier), CEN-TRO GALEGO (Sión), CENTRO GALEGO (Val do Rhín), SOCIEDADEGALEGA SEMENTEIRA (Basilea), PROMOCIÓN DA CULTURAGALEGA (Zürich), CASA DE GALICIA (Martigny) e A NOSA CASAGALIZA (Berna).

A composición da FSGS sufriu variacións perante a súa existencia, xa quealgúns centros desapareceron e tamén se produciron altas e baixas. No ano1997 a Federación estaba formada por las seguintes asociacións: IRMANDA-DE GALEGA NA SUÍZA (Xenebra), CENTRO GALEGO DE LAUSAN-NE, CENTRO GALICIA DE OLTEN, CENTRO GALEGO DE LUCER-NA, PROMOCIÓN DA CULTURA GALEGA (Zürich), GRUPO GALE-GO DE AARAU, C.G. A NOSA TERRA DE ZUG, CENTRO GALEGODE BERNA, C.G. VAL DO RHIN, CENTRO GALEGO DE SIÓN e PRO-MOCIÓN CULTURA GALEGA (Lausanne).


Os obxectivos polos que foi creada a FSGS son:- Defende-los “valores históricos” de Galicia, a lingua, a cultura, o arte eo folclore.

- Lograr un maior achegamento e unión de tódolos centros galegos daSuíza.

- Reforzar as relacións coas demais asociacións galegas e non galegas.- Defender os dereitos do emigrante e tratar de mellorar as súas condiciónsde vida.

INSTALACIÓNS:


211


“A FSGS ten o seu domicilio na sede da Sociedade á que neses momentos llecorresponda a Secretaría da Federación” (art. 8). Así, o primeiro domiciliosocial foi o a sociedade A Nosa Galiza de Xenebra.

ACTIVIDADES:

Segundo o art. 6 dos Estatutos, a FSGS realizará as seguintes actividades:- Estudios e publicacións sobre cuestións da cultura galega e do asociacio-nismo cultural.

- Elaborar proxectos para a solución dos problemas plantexados polasentidades federadas.

- Fomentar a creación de sociedades culturais.- Organizar congresos, seminarios, conferencias, coloquios, cursos...- Realizar e promover actividades culturais, deportivas e recreativas.Publicacións:- Nome: DIÁSPORA- Ano de saída: 1993 (1, maio)- Director: Xosé Lois Leirós Gude- Idioma: Galego- Prezo: Gratuíto- Tirada: 2500 exemplares- Principais colaboradores: Rosa Fernández, Felipe Senén, X. C. RodríguezAnsia, Xermán García Cancela, Carlos Sarille, Xesús Rabade, GustavoLuca de Tena, Dionisio Pereira...

- Observacións: Informa da situación da colectividade galega e das entida-des que a compoñen. Segundo a editorial do primeiro número a revistanace para “falar da emigración desde a terra e da terra desde a emigración”.


Tódolos anos organizan actos con motivo do Día das Letras Galegas e Díada Patria Galega e tamén unhas xornadas culturais no mes de outubro.

- Día das Letras Galegas: Organizan en tódolos centros federados:- Ciclos de conferencias- Mostras e exposicións e fotografía e literatura- Concursos literarios de poesía e contos

212

- Ciclos de cine galego- Día da Patria Galega: Organizan nun Centro diferente cada ano:- Desfiles e actuacións dos grupos folclóricos dos centros- Xornadas culturais de outubro (en tódolos centros federados):- Ciclos de conferencias- Ciclos de cine galego


Festas e verbenas populares con orquestra e baile.


Organizan torneos de fútbol.

COMENTARIOS:

Estatutos redactados en Galego.

FONTES:

Conclusións do II Congreso da Federación de Sociedades Galegas na Suíza(Xenebra, 3, abril, 1982), Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.

“Diáspora”, Revista da Federación de Sociedades Galegas na Suíza, nº 1, maio1993.

“Diáspora” en Repertorio da Prensa Galega da Emigración (1998), Arquivo daEmigración Galega, Consello de Cultura Galega, Santiago deCompostela.

Estatutos da Federación de Sociedades Galegas na Suíza (26, maio, 1985).Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas,Santiago de Compostela.


213


ASOCIACIONS GALEGAS EN SUÍZA


Fonte: Elaboración propria según Taboa 5 (X.R. Campos)


Fonte: Elaboración propria según Taboa 5 (X.R. Campos)

215

ASOCIACIONISMOGALEGO EN ESPAÑA

Xosé Ramón Campos ÁlvarezEnrique Fernández Martínez


217

Asociacionismo Galego en España

En España, igual que en América, o remoto orixe do asociacionismogalego está vinculado á aparición de confrarías relixiosas organizadas pra ren-der culto ao Apóstolo Santiago. O primeiro centro que aparece na época con-temporánea, xa con un carácter recreativo e cultural, é o Centro Galego deMadrid (1982). Con posterioridade a esta asociación xurdiron outras especial-mente no País Vasco e en Cataluña. Na actualidade existen Asociacións gale-gas en todas a comunidades españolas aínda que Cataluña, País Vasco, Madride Castela-León aglutinan a maior cantidade das mesmas. Nos últimos anosxurdiron entidades asociativas en lugares en onde a presencia galega é pouconumerosa o que se explica polo apoio institucional á súa formación por partedos poderes públicos galegos. A actividade destes centros é desigual aínda quecae todos editan revistas próprias e manteñen grupos folclóricos e musicais, enocasións tamén grupos de teatro e case sempre seccións deportivas. Moitos dosseus socios non son galegos pero se integran nestas asociacións atraídos polasúa vida social e as súas múltiples actividades o que as converte en auténticasembaixadas de Galicia por España adiante.

ASOCIACIONISMO GALEGO EN ESPA-ÑA

218

Carlos Sixirei Paredes - Xosé Ramón Campos Álvarez - Enrique Fernández Martínez

ASOCIACIONS GALEGAS EN ESPAÑA





219

Asociacionismo Galego en España

Taboa 7. España: Porcentaxe de Centros Segundo Décadas de Fundación (por comunidades autonomas)

ANOS DE ANDALUCIA CASTILLA CATALUÑA MADRID PAÍS VASCO OUTRAS

FUNDACIÓN Y LEÓN COMUNIDADES

1870-1880 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0%

1881-1890 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0%

1891-1900 12,5% 0,0% 0,0% 9,1% 0,0% 0,0%

1901-1910 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 6,7% 0,0%

1911-1920 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 5,6%

1921-1930 0,0% 0,0% 0,0% 9,1% 6,7% 0,0%

1931-1940 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 6,7% 16,7%

1941-1950 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0%

1951-1960 12,5% 25,0% 0,0% 0,0% 13,3% 16,7%

1961-1970 0,0% 12,5% 0,0% 9,1% 26,7% 22,2%

1971-1980 12,5% 0,0% 26,3% 0,0% 13,3% 5,6%

1981-1990 37,5% 12,5% 57,9% 36,4% 20,0% 22,2%

1991-2000 25,5% 50,0% 10,5% 36,4% 6,7% 11,1%

Fonte: Elaboración propria (X.R. Campos)

Gráfico 31. España: Porcentaxe de Centros, por comunidades autónomas, segundo décadas de fundación


220

Taboa 8. España: Porcentaxe de Centros segundo número de socios no año 2000

Nº de SOCIOS ANDALUCIA CASTILLA CATALUÑA MADRID PAÍS VASCO OTRAS

CENTROS Y LEÓN COMUNIDADES

Menos de 500 100% 86% 83% 70% 86% 94%

500 - 1.000 0% 0% 17% 20% 14% 6%

1.001 - 5.000 0% 14% 0% 10% 0% 0%

5.001 - 10.000 0% 0% 0% 0% 0% 0%

Máis de 10.000 0% 0% 0% 0% 0% 0%

Fonte: Elaboración propia (X.R. Campos)

Gráfico 32. España: Porcentaxe de Centros, por comunidades autónomas,

según nº de socios



221

Asociacionismo Galego en España-Andalucía


Presidente: Sr. Mariñas.

DIRECTIVA (1999):

Presidente: Verísimo Figueroa Angel • Vicepresidente: SantiagoCerviño Vilas • Secretario: Manuel Bueno Grimaldi • Tesoureiro: JoséManuel Figueroa García • Vocais: Manuel Pérez Seara

ANO DE FUNDACIÓN: 1900. Posteriormente foi refindida o 28 de xaneiro de1944.

- Data de concesión da personalidade xurídica: 24 de Decembro de1964.

- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 28 de Xaneiro de1944.

ANDALUCÍA

ENDEREZO

FUNDACIONAL: (1900):

Rúa: Plaza Candelaria.(2000): Rúa: Plaza de San Juán de Dios, nº4, 1º.Cidade: CádizPaís: EspañaTfn: 956 – 27 28 04

CASA DE GALICIA (CADIZ)

222

NÚMERO DE SOCIOS:

- 1987: 71 socios, dos que 31 son galegos, e 40 son adheridos.- 1988: 80 socios.

NÚMERO DE SOCIOS EN 2000: 44

PORCENTAXE DE SOCIOS GALEGOS EN 2000: 25%.


- Ano: 1900- Nº socios: 300- Ano 1944-1960: Entre 180 e 200 socios.

CUOTA DOS SOCIOS:

- Ano 1950: A cuota mensual era de 10 ptas.- Cuota anual en ordinaria en 1987: 2400 pesetas.- En 2000: 500 ptas mes.


Un grupo de industriais e armadores galegos en Cádiz decidíron crear uncentro Galego coa finalidade de reproducir o asociacionismo galego, tal comoocorría en Nova York e Cuba, onde estivera algún deles.

En 1936 disolveuse ata que en 1943 volveuse a refundir para realizar acti-vidades culturais e festas. Neses anos en Cádiz había arredor duns 300 barcosgalegos (actualmente só quedan 10-12), polo que os mariñeiros ao estar dedescanso visitaban o Centro e uníanse as actividades da Casa.

Hoxe tan só quedan xubilados.No libro A Galeguidade no Mundo (pag.55) sublíñase textualmente que

“ ..la Casa de Galicia en Cádiz, .. se encuentra con cierto decaimiento. Según noscomunica su Secretario, la evolución de la Casa de Galicia, más que nula, ha sidonegativa a partir de 1970 hasta nuestros días”.


- Recreativo, cultural e declarado de Utilidade pública.- Fomentar o trato diario e a relación diaria da Colonia Galega coa loca-lidade.

- Reunir a Colonia en festas no local social.


223


- Para o cumprimento destes fins, desenrolan as seguintes actividades:Difundir e propagar entre a colonia a cultura galega, mediante lecturas,conferencias, audicións musicais, representacións teatrais, etc.

INSTALACIÓNS:

Contan cun local alugado de 70 m2 , no que existe unha cantina que levaun dos socios.


- Conferencias sobre Galicia.- Viaxes.- Excursións os pobos dos arredores.Biblioteca (1987): - Nº de volumes: 452- Nº de subscricións a revistas e diarios:4- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: 15


- Xogos de salón, dominó, mus, póker, etc.- Festa de fin de ano.- Onomástica de Santiago Apóstolo, na que celebran unha Misa en honoro Patrón e a continuación, no local social, reúnense nun acto de irman-dade entre 45 e 50 socios.

- Mariscadas.

OUTRAS ACTIVIDADES:

Acuden a xuntas e federacións de clubs galegos.


- Manuel Veiga Cortes (Presidente durante moitos anos).

COMENTARIOS:

A situación económica é precaria, xa que nunca recibiron axudas oficiais,creando un sentimento de abandono.

224

FONTES:


Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por VerísimoFigueroa (Presidente), con data de 15/3/2000. Arquivo Área de HªAmérica, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.


225



Presidente: Asunción López Dapena (Ferrol) • Vicepresidente: RamónLegeren (Caldas de Reis) • Vicepresidente 2º: Eligio Otero Peleteiro(Pontevedra) • Secretario: Juán Pérez Abella (Cariño/Coruña) • SecretarioExecutivo: Antonio Ledo Rodríguez (Quiroga) • Tesoureiro: RamiroBorrajo (Pontevedra) • Interventor: José Padilla Jiménez • Vocais: AndrésPoziña Pérez (Sarria); Mª Carmen Lugilde Silva (Lugo), José López Martínez(Portomarín), Fermín Camacho Evangelista (Granada), Manuel OteroPeleteiro (Cerdedo / Pontevedra), Luís Prieto Cousent (Ribadeo); MiguelD´Ors Lois (Santiago); Carlos Osorio Pelaez (Xinzo de Limia).

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Luís Prieto Cousent • Vicepresidente: Eligio Otero Peleteiro •Secretario: Juán Pérez Abella • Tesoureiro: Ramiro Borrajo Otero •Coordenador: Encarnación Antiñolo • Vocais: Jesús Rodríguez Freijo;Manuel Valiñas; Andrés Poziña Pérez e Miguel D´ors Lois.


- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 9 de xullo de 1991.


PORCENTAXE DE SOCIOS GALEGOS NO 1º ANO: 99%.

NÚMERO DE SOCIOS:

- 2000: 55.


- 1992: 95 %.- 2000: 85%

ENDEREZO

FUNDACIONAL: (1991): Rúa: Teófilo Gautier, nº 4.Cidade: GranadaPaís: España

ACTUAL (2000): Rúa: Escultor Martínez Olaya, nº 7.Cidade: GranadaPaís: EspañaTfn: 958 - 28 82 22

CASA DE GALICIA DE GRANADA

226


- Ano: 1992- Nº socios: 70 (66 galegos, 1 descendente directo de galegos e 3 non gale-gos).

CUOTA DOS SOCIOS:

- En 1992: 8.400 ptas o ano- En 1998: 1000 ptas o mes.


Fundouse porque un grupo de galegos en Granada tiñan a necesidade dunsitio onde poder reunirse.


Asociación de carácter Recreativo e Cultural que ten por finalidad funda-mental é “o cultivo y difusión de todo lo referente a Galicia” (Artigo 2), a travesoda:

- Organización de actos sociais e culturais.- Colaboración “con Entidades, Asociaciones y organizaciones afines, y enespecial con las Consellerias de la Xunta de Galicia”.

INSTALACIÓNS:

Durante 2 anos non tiveron local social proprio, polo que as reunións fací-anse en bares da cidade.

Dende 1994 dispuxeron dun local alugado de 30 m2 .Actualmente (dende Abril de 1997) contan cun local de 100 m2 no que

dispoñen de oficina, bar-restaurante, local de reunións, etc.ACTIVIDADES CULTURAIS: Cursos de Idioma Galego: - Ano de inicio dos cursos: 1999- Nº de cursos realizados: 1- Nª medio de alumnos por curso: 6Grupos folclóricos: De momento non contan con el, está en fase de for-

mación.Publicacións: Non, por falta de financiamento.


227


Outras actividades culturais:- Día das Letras Galegas: Conferencias, exposicións de libros.... - Exposicións de pintura.- Cursos de: Pintura, Gaita, Cociña...- Conferencias no Paraninfo da Universidade.- No seu local realiza asociacións periódicas a Institución Asociación de

Amigos do Camiño de Santiago.


- Festa de Santiago Apóstolo.- Comidas de Irmandade con productos típicos galegos.


- Miguel D´Ors (Profesor de Literatura na Universidade de Granada).- Andrés Poziña (Notario).- Benito Prieto.

COMENTARIOS:

Estatutos en Castelán.Nesta poden ser socios toda persoa, maior de idade, galega ou non, “que se

sienta identificada o simpatice con objeto o fines de la asociación” (artigo 4).

FONTES:

Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados porEncarnación Antiñolo (vocal da Casa de Galicia de Granda), con data de21 de marzo do 2000. Arquivo Área de Hª América, Facultade deHumanidades – Universidade de Vigo.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade da Casa de Galicia de Granada..(23 de marzo de 1992). Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.

228


Presidente: Begoña Rincón Martínez (Marzo- Novembro 1998)

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Alberto de Salazar Viñas • Vicepresidente: José Castiñeira •Secretario: Francisco Pazos • Tesoureira: Maribel Calo

ANO DE FUNDACIÓN: 1998 (13 de Marzo).

- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: Abril de 1998

NÚMERO DE SOCIOS FUNDACIONAIS: 27 familias.


NÚMERO DE SOCIOS:

- 2000: 127 familias.

PORCENTAXE DE SOCIOS GALEGOS: 95%.



CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 1.000 ptas/mes.- 2000: 1.000 ptas/mes.


ENDEREZO

(1998): Rúa: Avda. de Guatemala,44(Restaurante Las Meigas)Cidade: HuelvaPaís: España

(2000): Rúa: San Salvador, nº 26, Baixo. Cidade: (21003) Huelva.País: EspañaTfn: 959- 24 28 29

CASA DE GALICIA DE HUELVA

229



No ano 1975 (20 de novembro) un grupo de galegos residentes de Huelvatiñan previsto unha reunión coa idea de fundar unha asociación ou CentroGalego. Pero por razóns obvias (pasamento de Franco), non puideron xuntar-se, polo que o tema foise arrefriando e esquecendo.

Posteriormente entre funcionarios destiñados na localidade, ante a nece-sidade de facer cursos de Galego, xurde novamente a idea de crear unha aso-ciación. En 1988, entre un grupo de galegos que se reunían no restaurante LasMeigas, toma pulo a idea de crear unha sociedade.

Finalmente no ano 1998, 27 familias galegas deciden fundar a Casa deGalicia de Huelva.

Tres meses despois, o 20 se Xuño de 1998 (data da presentación oficial),xa son 80 socios.


Ten carácter cultural, benéfico e recreativo. Os seus obxectivos son:- Promover a defensa da Galeguidade.- Integración cultural dos galegos en Andalucía.- Divulgación da cultura galega entre familiares, veciños e amigos.

INSTALACIÓNS:

Dende marzo de 1998 ate abril de 1999 reuníanse no restaurante LasMeigas, propiedade dun socio galego da Casa de Galicia.

A partires desa última data teñen a súa sé nun baixo alugado de 80 m2 ,no que dispoñen de biblioteca, sala de televisión e xogos, oficinas, servicios...


Cursos de Idioma Galego: - Ano de inicio dos cursos: Maio de 1998- Nº de cursos realizados: 2- Periodicidade: Anual- Nª medio de alumnos por curso: 27Outras actividades culturais:- Conferencias, para a divulgación de temas galegos en Huelva e no Golfode Cádiz.

230

- Celebración do Día das Letras Galegas.- Cursos de Encaixe de Bolillos Biblioteca: - En proceso de formación.- Nº de volumes: 200, recibidos da Xunta.


- Celebración da Festa do Santiago Apóstolo.- Tódolos anos instalan unha carpa nas festas Patronais, con exposicións

de productos galegos.- Pretenden recuperar a Festa de San Xoán.- Ceas de Nadal.- Xogos de salón (cartas, dominó, parchís ...).

OUTRAS ACTIVIDADES:

Os socios con pensións baixas que o desexen están exentos de pagalas cuo-tas.

COMENTARIOS:

Fixeron entrega dun cruceiro doado pola Xunta a Cidade de Huelva.

FONTES:

Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados porFrancisco Pazos (secretario da Casa de Galicia de Huelva), con data de 15de marzo do 2000. Arquivo Área de Hª América, Facultade deHumanidades – Universidade de Vigo.


231



Presidente: Carlos Domínguez Conde • Vicepresidente: Rosa OuteriñoOtero • Vicepresidente 2º: Antonio Fariñas Mangana • Secretario: RamónCastroagudín Torres • Vicesecretaria: Purificación Fernández Vázquez •Tesoureiro: Manuel Acasuso Martínez • Vocais: Francisco García Bellido;José Manuel De Bernardo Ares; Segundo Dieguez Failde; José Ramón GarcíaFernández; Antonio Jimenez Castro; Guillermo Linares Cousteau; José LuísMiño Fugarolas e Isabel Fernández Carballo.

DIRECTIVA (1989):

Presidente: Carlos Domínguez Conde • Vicepresidente: José Manuel DeBernardo Ares • Vicepresidente 2º: José Luís Miño Fugarolas • Secretario:Ramón Castroagudín Torres. • Tesoureiro: Eleuterio Ortega Ortega •Interventor: Manuel Revuelta Puche • Vocais: Ramón Couselo Vigo;Antonio Jimenez Castro; Luís Rodríguez Quiroga; Loli Vázquez Baldonado.

DIRECTIVA (1998):

Presidente: José Manuel De Bernardo Ares. • Vicepresidente: Alberto MiñoFugarolas • Vicepresidente 2º: Ricardo Vaamonde Lemos • Secretaria:Lucia Rodríguez Astrua • Tesoureiro: Eleuterio Ortega Ortega •Interventor: Manuel Revuelta Puche • Vocais: Vicente Mora Benavente;Adolfo Sendín Sendín; Manuel Seoane González e Marina Vázquez Álvarez.• Coordinador: Carlos Domínguez Conde.

DIRECTIVA (1998):

Presidente: José Manuel De Bernardo Ares. • Vicepresidente: Alberto MiñoFugarolas • Vicepresidente 2º: Ricardo Vaamonde Lemos • Secretario:

ENDEREZO

FUNDACIONAL: (1986): Rúa: Apartado de Correos 622.Cidade: CordobaPaís: España

(1998): Rúa: Plaza de San Pedro 1Cidade: CórdobaPaís: EspañaTfn: 957 - 47 64 64Fax: 957 - 47 69 19

CASA DE GALICIA EN CÓRDOBA

232

Ramón Castroagudín Torres • Tesoureiro: Juan de Dios Carmona Pino •Interventor: Manuel Revuelta Puche • Vocais: Adolfo Sendín Sendín;Lucía Rodríguez; Mª Carmen Couselo García; Rosa María Outeiriño Otero;Dolores Vázquez Baldonedo e Inmaculada Moyano Cuevas. • Pte. Secc.Camiño de Santiago: Vicente Mora Benavente • Pte. Secc. Coral “MartínCodax”: Angel Suárez Castro • Coordinador: María Isabel León Lillo


- Data de concesión da personalidade xurídica: Febreiro de 1986.- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 11 de febreiro de 1986.



NÚMERO DE SOCIOS:

- 1987: 160, dos que 130 son galegos, e 30 son descendentes directos degalegos e simpatizantes.

- 1991: 170 dos que 123 son galegos, e 14 descendentes directos de gale-gos.

- 1992: 170, dos que 40 non teñen nada de galegos.- 1998: 160 familias- 2000: 194 familias


- En 1991: 85 %. - En 1998: 75%



CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 250 ptas/mes.- En 1987: 500 ptas/mes- En 1991: 600 ptas/mes (7.200 ptas/ano).- En 1998: 1000 + IVE/mes.


233


EVOLUCI ÓN HISTÓRICA:

A finais de 1985 os galegos residentes en Córdoba recibiron unha circular(redactada por un grupo de galegos afincados na cidade), na que se decía82:“Estimado paisano: sin duda te extrañará el encabezamiento de esta circular ...

y tienes razón. En Córdoba no hay Centro Gallego, pero, ¿por qué no crearlo?.Somos muchos los gallegos que vivimos en Córdoba. Más de 500 estamos empadro-nados en Córdoba Capital. ¡De nosotros depende!.

O seguinte paso foi a reunión de 7 galegos no Bar- Restaurante “LaTrucha”, nos xardíns de La Victoria o 4 de outubro de 1985. Nesta primeirareunión prepararon unha circular-enquisa que enviaron a tódolos galegos,para a sondaxe da dispoñibilidade de cada un.

Once días máis tarde asisten a reunión máis de 20 persoas (entre os que seatopaban dende amas de casa, ata profesores de Bacharelato, pasando poradministrativos, avogados, industriais, ....). Acordaron formar unha XuntaXestora83, que tivo como misión a de por en funcionamento a Casa de Galicia(Estatutos, posible local, etc.).

No primeiro trimestre de 1986 convocaron a tódolos socios no HotelOasis, para celebrar Asamblea Plenaria, aprobar os Estatutos, elexir XuntaDirectiva e concretar a data de inauguración.

Naceu o 7 de febreiro de 1986 como unha Asociación denominada “Casade Galicia en Córdoba” con ámbito territorial de acción en Córdoba e pro-vincia, con domicilio social en “Airiños”, C/ Eduardo Lucena, 5.

Presentouse por primeira vez a cidade de Córdoba o sábado 26 de abril de1986 “cuando se montan una serie de casetas en el Bulevar del Gran Capitán. Elgrupo folclórico “Brincadeira” recorrió el centro de la ciudad y actuó mañana ytarde en el Gran Capitán”84.


- Facer presente a Galicia en Córdoba.

82 Texto recollido da Revista Casa de Galicia. X Aniversario (1986-1996). Páx. 4. Nº0. Córdoba. 1996.

83 A Xunta Xestora quedou formada por Acasuso Martínez, Manuel; CastroagudínTorres, Ramón; Cela López, Manuel; Domínguez Conde, Carlos; Fariñas Mangana, Antonio;Fernández Vázquez, Purificación; García Fernández José Ramón; Miño Fugarolas, José Luís;Outeiriño Otero, Rosa María.

84 Casa de Galicia. X Aniversario. Páx. 10.

234

- Asociación de tipo cultural e social, sen fins lucrativos.- Obxectivo fundamental é o estudio, cultivo, expansión, difusión do“Galeguismo”, entendido nun senso máis humanista e universal.

- Organizar de actos culturais, sociais e recreativos.- Colaborar con entidades, asociacións, organizacións afins e en especialcoas Consellerías da Xunta de Galicia.

INSTALACIÓNS:

A inauguración da Sede Social AIRIÑOS fíxose o sábado 25 de Abril de1987, contando coa presencia do Grupo de Gaita e Danza CASTRO FOXO,de Ourense; e o Grupo de Folk Galego NA LUA.

O acto tamén asistiron o Alcalde de Córdoba, D. Herminio Trigo e oDefensor do Pobo Andaluz, D. Manuel Conde Pumpido.

Queda atrás o Bar “La Trucha”, Restaurante “Oasis”, “Margarit 2” eRestaurante “Airiños”, xa que dende o 18 de outubro de 1992 teñen sedesocial propia.

Casa en propiedade, cunha superficie de 140 m2 , repartidos da seguinteforma:

- Planta Baixa: Onde se atopa o Bar, con un pequeno comedor; patio,cociña e servicios.

- Primeiro Andar: Con Restaurante; Sala de Reunións; Almacén eServicios.

- Segundo Andar: Salón de servicios múltiples; Biblioteca e unha Sala.


Cursos de Idioma Galego: - Ano de inicio dos cursos: Setembro de 2000Grupos folclóricos: - Nome: AIRIÑOS DA TERRA- Ano de fundación: Febreiro de 1987. Previamente no verán de 1986 des-prazáranse a Galicia Asael Fernández, Mª Carmen Couselo e JoséAntonio Pérez, convertidos en “promotores e maestros” deste GrupoFolclórico.

- Nome do director (1998): Inmaculada Moyano- Número de compoñentes:


235


- Baile: 22- Música: 6Outros Grupos:- Coral Polifónica “MARTÍN CODAX” da Casa de Galicia en Cordoba.Composta por 72 voces. O Director é Jaime Bedmar Estrada, profesor doConservatorio Superior de Córdoba e con experiencia en Corais.Publicacións: - Nome: GALICIA EN CÓRDOBA


- Idioma: castelán

- Periodicidade: Semestral

- Números Editados: 4

- Nome: “AIRIÑOS”

- Ano de saída: Xuño de 1989

- Coordinación: Dolores Vázquez

- Consello de Redacción: Alberto Alonso Fernández, Bartolomé GarcíaSánchez, Isidro Rodríguez Rodríguez.

- Periodicidade: Anual

- Números Editados: 1 Outras actividades culturais:- VIII Certame de Poesía Rosalía de Castro (con dous premios: en galegoe castelán)

- VI Certame de Pintura Maestro Mateo.

- IV Certame de Fotografía San Rafael.

- Celebraban Tertulias Culturais (dúas por trimestre), transmitidas porCanal Sur Radio.

- “Venres galego”: tertulias literarias tódalas semanas

236

- Día das Letras Galegas- Asociación “Amigos del Camino de Santiago”.- Agrupación “Grupo Joven”.Biblioteca (1987): - Nº de volumes: 48- Nº de subscricións a revistas e diarios: 1


- “Caseta de Feria instalada en la segunda quincena de mayo durante la Feriade Córdoba”. Asisten a visitala varios miles de persoas.

- Festividade de Santiago Apóstolo (25 de Xullo).- Celebración do Día de Galicia.- Excursións nas que participan, ademais dos socios, persoas que non per-tencen a Casa de Galicia. Os lugares visitados foron ( Sierra de Cazorla,Torcal de Antequera, Parque de Doñana, Itálica, Ubeda e Baeza, ...).

- “Perol” (Romaría): comida no campo (mes de marzo)- Cea-baile de Nadal


Sendeirismo tódolos domingos. Contan cunha participación habitual de20 persoas.

PERSOAS DESTACADAS DENTRO DA ASOCIACIÓN85:

Carlos Domínguez Conde: natural de Maceda (Ourense), é profesor defrancés nun Instituto de Bacharelato. O seu obxectivo era conseguir unhacasa para o Centro e atraer a un número de 500 galegos residentes enCórdoba.

José Manuel de Bernardo Ares: Profesor Titular e Secretario da Facultadede Filosofía e Letras, ademais da Presidencia da Fundación “Cultura yProgreso”.

Outros Galegos significativos son Ricardo López Pardo, xefe dos Serviciosde Uroloxía da Ciudad Sanitaria; Ricardo Vaamonde Lemos, catedrático daFacultade de Medicina e Director dos Servicios de Microscopia Electrónica.Natural de Santiago, en 1988 gañou o Premio “Córdoba 2000”.

COMENTARIOS: A Casa de Galicia en Córdoba conta coa:


237


1) Agrupación “Amigos del Camino de Santiago en Córdoba”, fundada o17 de marzo de 1995 por 27 socios. Conta entre os seus obxectivos o de dar acoñecer e difundir o Camiño de Santiago; fomentar e incentivar todo tipo deestudios, publicacións e outras actividades relacionadas coa Perigrenación aSantiago; fomentar a Peregrinación a Santiago de Compostela asistindo, ase-sorando e orientando os peregrinos en Córdoba.

2) Sección “Grupo Joven” creado o 18 de maio 1995. Socios fundadores25. A primeira Presidente foi Dona. María Carmen Couselo García.

Admite como socio a toda persoa, sexa ou non da Casa de Galicia, maiorde 14 anos e menor de 30.

3) Sección Xuvenil Casa de Galicia.

FONTES:

Casa de Galicia. X Aniversario (1986-1996). Nº 0. Córdoba. 1996.Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior. Datos facilitados polo Coordinador

Carlos Domínguez Conde, o 19 de Febreiro de 1998 e actualizados por MªIsabel León Lillo (coordinadora) o 30 de maio de 2000. Arquivo Área deHª América, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Enquisa 1991.Arquivo Secretaría Xeral Para as Relacións Coas ComunidadesGalegas, Santiago de Compostela.

Estatutos De La Casa de Galicia en Córdoba. Arquivo Secretaria Xeral Para asRelacións Coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Galicia en Córdoba. Nº 2. Córdoba. Octubre 1997.Memoria para o Recoñecemento da galeguidade da Casa de Galicia en Córdoba.

(15 de Decembro de 1987), Arquivo Secretaría Xeral para as Relaciónscoas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

238

DIRECTIVA (1992) :

Presidente: Nestor Granja Gómez (último Presidente do Centro) •Vicepresidente: Rafael Pazos López • Secretario: José Antonio FernándezVázquez • Tesoureiro: Julio Portabales Fernández • Caixeiro: FedericoMosquera Carballal • Direc. Perpetuo: Luís Rodríguez Díaz • Vocais: JoséRubido Pazos; Francisco Regueira Sánchez; María Jesús González Díaz.


Presidente: Luís Rodríguez Díaz • Vicepresidente: Ulises GonzálezFernández • Secretario: Ricardo Varela Escolante • Prosecretario: SergioVilariño Nogueiras • Tesoureiro: Julio Portabales Fernández • Contador:Jesús Álvarez Vázquez • Vocais: Miguel Angel Parrilla Díaz; Enrique AlonsoLoureiro; José Fernández Díaz; José Ramón Pajuelo Franco; José CochónCasalderrey; Angel Álvarez Estévez.

ANO DE FUNDACIÓN: 1977 (25 de Xullo).

NÚMERO DE SOCIOS:

- En 1984: 152 socios.- En 1992: 245 socios (183 galegos e 49 descendentes directos deGalegos).

CUOTA DOS SOCIOS:

- 1992: 500 ptas/mes


Obxectivos de carácter Cultural:- Divulgar e Promover a Cultura Galega mediante exposicións, certamensliterarios, conferencias, ...


ENDEREZO

(1992): Rúa: Vendeja, 23Cidade: MálagaPaís: EspañaTfn: 952- 224645 - 218200

CENTRO GALEGO DE MÁLAGA

239


- Dispor dunha Biblioteca e unha Sala de Lectura para os Socios.- Publicación de Revistas, Folletos, etc.De carácter Benéfico:- Socorrer, dentro dos límites que permita o estado económico daSociedade, a cuantos Galegos, transeúntes e residentes en Málaga que seatopen en probada situación de penuria económica.

- Establecer becas de Estudios, co fin de que non se malogren os relevantestalentos.

De esparcexemento e Recreo:- Dotar as Instalacións de maior confort e servicios propios dunhaSociedade Recreativa (Bar, salóns de Lectura, festas, ..).

- Promover a celebración de festivais.“Crear una prolongación de Galicia en Málaga, hermanando a los Gallegos

residentes en esta ciudad y su provincia, y desarrollando la compenetración y cono-cimiento en especial de Andalucía con Galicia y esta con aquella”. (ARTIGO 7º.Título II dos Estatutos).


- Día das Letras Galegas.- Actuación de Grupos Folclóricos.Biblioteca (1992): - Nº de volumes: 735- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: 40-60


- Cea Mensual de Socios tódolos primeiros venres de mes.- Festa do Santiago Apóstolo.- Excursións pola Provincia.- Romaría aos “Pinares de los Manantiales” en Torremolinos (con degus-tación de productos típicos galegos).

COMENTARIOS:

Non temos a data de disolución, pero hai constancia de que o CentroGalego de Malaga dende o ano 1997 non rexistra actividade algunha.

240

FONTES:

Estatutos del Centro Gallego de Málaga. Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade do Centro Gallego de Málaga. (7,maio,1992), Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.


241



Presidente: Manuel Candocia Bermúdez

ANO DE FUNDACIÓN: 1983 (11 de xaneiro).

- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 10 de marzo de 1983.

NÚMERO DE SOCIOS:

- En 1983: 147 socios.- No 2000: 50 familias asociadas.


Actualmente non rexistra actividade debido o pasamento do últimoPresidente, que era o “alma meter” da sociedade.


- Fomentar a cultura, as actividades recreativas e o deporte dentro doámbito territorial.

- Crear bibliotecas para servicio dos socios e das Institucións Escolareslocais.

- Organizar charlas, conferencias, cursiños, veladas artísticas, proxeccións,excursións e outros tipos de actos que poidan contribuír a mellor forma-ción cultural e profesional de rapaces e adultos.

- Cooperar coas autoridades en calquera obra benéfica que se realice nalocalidade.

- Construír as instalacións necesarias que sirvan de adecuado marco asactividades da Sociedade.

ENDEREZO

FUNDACIONAL: Rúa: Avda. Sevilla. Edificio LaCostilla (Pranta Baixa).Cidade: Rota - CádizPaís: España

ENDEREZO ACTUAL: Rúa: San Antonio, 9. 1º.Cidade: (11520). Rota - CádizPaís: EspañaTfn: 956/ 81 44 64

CENTRO GALLEGO DE ROTA

242

COMENTARIOS:

Recentemente faleceu a persoa encargada (último Presidente), e o Centropechou as súas portas, non sabemos si de forma temporal ou definitiva.

FONTES:

Estatutos do Centro Gallego de Rota. Arquivo Secretaria Xeral Para asRelacións Coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

www.galiciauniversal.xunta.es (2000): Galicia Universal. ComunidadesGallegas. Localización dos Centros Gallegos no Mundo. Secretaría Xeralpara as Relacións coas Comunidades Galegas. Xunta de Galicia.


243



Presidente: Pío Fernández Pomba • Vicepresidente: José Luís García Zapata• Secretario: José Gil Garca • Contador: Emilio Pardo Yañez • Tesoureiro:José Benito Pérez Díaz • Vocais: José Martínez Leira; Antonio RodríguezOuca; José Dopico Ríos; José Casal Patiño.

PRIMEIRA XUNTA OFICIAL DA ASOCIACIÓN (Marzo de 1957):

Presidente: Juán Zapata Cubeiro • Vicepresidente: Vicente Roura Castellá• Secretario Xeral: José María García de la Riva • Tesoureiro: José BenitoPérez Díaz • Contador: Emilio Pardo Yañez • Vocais: José Martínez Fornos;Juán Rodríguez Rodríguez; Benito Villamarín Prieto; José BasterrecheaSantiago; José Basterrechea Santiago; José Pérez Álvarez; Benito RodríguezVelas; Antonio Rodríguez Anea; Secundino Amoedo Puga; FranciscoColmena Toucedo; Daniel Vázquez Travazos.

DIRECTIVA (2000):

Presidente: María Teresa Rodríguez Rodríguez • Vicepresidente: AntonioCores Carregal • Secretario: José Antonio Otero Fernández •Vicesecretario: Manuel Uruñuela Bejarano • Tesoureiro: José ManuelBasalo Fernández • Xerente: Alfredo Otero García • Bibliotecario: CarlosEscudero Freire • Cultura: Daniel Méndez Carballido

ENDEREZO

FUNDACIONAL:1956): Rúa: Betis (BarPuerto).Cidade: SevillaPaís: España

PRIMEIRA SEDE

SOCIAL DO LAR

GALLEGO:Rúa: Itálica nº1.Cidade: Sevilla.País: España.

ENDEREZO ACTUAL: Rúa: Padre MéndezCasariego, nº 27(Esquina Gonzalo deBilbao).Cidade: (41003)SevillaPaís: EspañaTfn/fax: 954 – 42 2355 (Secretaría)Tfn. Restaurante: 954– 41 93 030

LAR GALLEGO DE SEVILLA

244

PRESIDENTES DE TÓDALAS XUNTAS

- Juán Zapata Cubeiro: (de 1957 a 1963); (1968-1982).

- Avelino Villamarín Prieto: de 1963 a 1965.

- Christian Bobillo D´ Istria: de 1965 a 1968.

- Florencio Doiro García: de 1982 a 1984.

- José María Rivero de Aguilar y Portela: de 1984 a 1986.

- Ricardo Vázquez Albertino: de 1986 a 1991.

- Alfonso Descalzo Señoráns: de 1991 a 1996.

- María Teresa Rodríguez Rodríguez: de 1996 ata actualidade (2000).


- Data de concesión da personalidade xurídica: 23 de Outubro de 1970

- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 23 de xaneiro 1972.

NÚMERO DE SOCIOS FUNDACIONAIS:

Consideran como fundacionais a todos aqueles que se fixeron socios entre1956-1958: arredor de 800 socios, (dos que no ano 2000 13 seguen sendosocios).


NÚMERO DE SOCIOS:

- 1982: 240 socios.

- 1987: 307 socios, dos que 231 son galegos, e 76 son descendentes direc-tos de galegos.

- 1989: 350 socios.

- 2000: 305 socios.


- 2000: 60%


- Ano: 1959

- Nº socios: algo máis de 1.000.


245


CUOTA DOS SOCIOS:

- 1987: 8.400 ptas/ano (700 ptas/mes).- 1989: 700 ptas/mes.- 2000: 1.500 ptas/mes


En setembro de 1956, reuníronse no Bar Puerto (sito na rúa Betis), ungrupo de galegos residentes en Sevilla, e acordaron dar por rematadas unhaserie de conversacións encamiñadas a fundala Casa de Galicia. Nesta reuniónnomeouse unha Xunta Fundacional.

En marzo de 1957 elixen unha nova Xunta Directiva que é a primeiraXunta Oficial da Asociación. Eles van a ser os que en decembro de 1958 inau-guren a primeira sede do Lar Gallego nos locais da rúa Itálica, permanecendocomo domicilio social ata Xullo de 1987.


De carácter Cultural:- Promover a celebración de certames literarios, exposicións, conferen-cias, visitas a Museos, formación de Tertulias, e demais actividades, con-cedendo unha especial preferencia a divulgación de temas relacionadoscon Galicia.

- Dispor dunha Biblioteca e Sala de Lectura para os Socios.- Publicación de libros, revistas, folletos e circulares.De carácter Benéfico:- Socorrer, dentro dos límites que permita o estado económico daAsociación, a cuantos Galegos, transeuntes ou residentes en Sevilla, seencontraran en probada situación de penuria económica.

- Tamén poderá prestar axuda de cualquier tipo a alguno otra asociaciónde carácter benéfico.

- Poderá establecer becas de estudio.De carácter Recreativo e Deportivo:- Dotar o Domicilio Social dun maior confort e servicios (bar, salóns delectura, de festas).

- Promover a celebración de festivais e excursións para o esparcemento erecreo dos socios e familiares.

246

INSTALACIÓNS:

A primeira sede do Lar Gallego foi inaugurada en Decembro de 1958 narúa Itálica, nº1; ata que Outubro de 1987 instaláronse nún palacete da rúaAmador de los Ríos nº 54, e posteriormente en maio de 1995 trasladáronse oactual domicilio social na rúa Padre Méndez Casariego.

Os locais sociais están adquiridos en propiedade, están formados por unBaixo de 250 m2 ; actualmente teñen a idea de iniciar as obras de acondicio-namento noutro local contiguo de 200 m2 , adquiridos en 1999 como amplia-ción do actual.


Cursos de Idioma Galego: - Ano de inicio dos cursos: 4- 10- 1999- Nº de cursos realizados: Iniciación- Periodicidade: AnualGrupos folclóricos: - Nome: CORAL LAR GALLEGO- Ano de fundación: 1999- Nome do director (1999): Antonio Cores Carregal- Número de compoñentes: 30Publicacións: - Nome: ANDURIÑA (Portavoz del Lar Gallego de Sevilla).- Directores Fundacionais: Pedro Galán; Facundo Rodríguez e AlfonsoDescalzo.

- Ano de saída: Outubro de 1989- Director(1999): Dna. María Teresa Rodríguez Rodríguez- Periodicidade: Trimestral- Observacións: Distribuída por tódolos municipios de Galicia; CentrosOficiales de Galicia e Sevilla; Centros Galegos no Mundo; así como osasociados e os da Federación Sevillana de Casas Regionales eProvinciais.

Outras publicacións: En Xaneiro de 1960 xa se publicaba a RevistaAnduriña, distribuída de forma gratuíta. O nacemento deste portavoz foiunha mostra de consolidación e organización do Lar Gallego.


247


Outras actividades culturais:- Conmemorar o día das Letras Galegas, outorgando premios como o“Hórreo de Piedra” e o “Cruceiro de Piedra” para os mellores traballos enLiteratura, Fotografía, Narracións, Poesía, Pintura e Gastronomía.

- En 1999 fixeron un homenaxe a figura de Blanco Amor, e a de OfeliaNieto (polo centenario do seu nacemento) no que fixeron unha ofrendafloral na Glorieta do Parque de María Luisa que Sevilla dedicou a estamagnífica cantante gallega.

- No 2000 están en proceso de creación dunha Escola de Gaitas.Biblioteca (1989): - Nº de volumes: 800 volumes (380 escritos en Galego).- Nº de subscricións a revistas e diarios: 5- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: 50


- Festa Infantil de Reis.- Entroido. Magosto.- “Caseta de Feria” na Feria de Abril. - Conmemoración do Ano Santo Xacobeo.- Festas polo Aniversario da Fundación do Centro, no que se celebra unhatradicional sardiñada na Romaría que o Lar organiza en Los Pinares deAlcalá de Guadaira. As festas están amenizadas por un grupo de Folclorede Galicia.COMENTARIOS: En recoñecemento pola desinteresada dedicación o Lar Gallego, son con-

siderados “Presidentes de Honor” os señores:D. Juán Zapata Cubeiro.D. Ricardo Vázquez Albertino.D. Alfonso Descalzo Señoráns.Co fin de destacar os galegos ilustres que tiveran relación co Lar Gallego

de Sevilla, a Asociación ten instituido as “Anduriñas de Ouro e de Prata”.O Lar Gallego de Sevilla, coa colaboración da Xunta de Galicia, regalou

a Sevilla un Cruceiro de tamaño natural, que se pode admirar na Glorieta“Cruceiro” sito na confluencia da Rolda de María Auxiliadora na rúa JoséLaguillo.

248

FONTES:A galeguidade no mundo (1991), Madrid, Asociación Cultural de la Vieira, pp.

58-59.Estatutos do LAR GALLEGO de Sevilla. Arquivo Secretaría Xeral para as

Relacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.Memoria para o Recoñecemento da galeguidade do “Lar Gallego” de Sevilla. (10,

Decembro,1987), Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Reglamento del LAR GALLEGO de Sevilla. Ano 1958. Arquivo SecretaríaXeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiago deCompostela.


249


DIRECTIVA FUNDACIONAL (1991): Xunta Xestora formada por.Carlos Domínguez Conde; (representante da Casa de Galicia de Córdoba)Alfonso Descalzo Señoráns (representante do Lar Gallego de Sevilla).Manuel Veiga Costas (pola Casa de Galicia de Cádiz).Manuel Saavedra Lines (representante do Centro Gallego de Rota).

DIRECTIVA (2000): Presidencia: A cargo do Lar Galego de Sevilla

ANO DE FUNDACIÓN: 1990 (24 de Novembro).

NÚMERO DE SOCIOS FUNDACIONAIS: Casa de Galicia de Córdoba, Lar Gallego de Sevilla, Casa de Galicia de

Cádiz, e Centro Gallego de Rota (admitido en Marzo de 1991).


NÚMERO DE ENTIDADES QUE A FORMAN: - 2000: 6. Casa de Galicia de Cádiz, Casa de Galicia de Córdoba, Casa deGalicia de Granada, Casa de Galicia de Huelva, Centro Gallego deRota, Lar Gallego de Sevilla, (O Centro Gallego de Málaga, desapareci-do no ano 1997, nunca se deu de alta na Federación).

CUOTA DOS SOCIOS: - No ano de fundación: 24.000 ptas/ano.- 2000: 24.000 ptas/ano.

EVOLUCIÓN HISTÓRICA: Composta polos Centros Galegos de Andalucía, ca un aporta 3 membros

para conformala Xunta Directiva.

ENDEREZO: (Local do Lar Gallego de Sevilla):

FUNDACIONAL: Rúa: Padre Méndez Casariego 27. Cidade: (41003) Sevilla.País: EspañaTlfno: 95- 441 93 03

FEDERACIÓN DE CENTROS GALEGOS EN ANDALUCIA

250

A Federación favoreceu o xurdimento de novas institución galegas enAndalucía, como no caso das Casas Galegas de Huelva e Granada, as que lleprestou asesoramento, ademais de apoio económico e moral no seu proceso deformación.

Tódalas Directivas dos Centros membros reúnense para celebrar reuniónscada 3-4 veces por ano. Cada ano organizan unha Romaría Galega coa pre-sencia de tódolos membros.


Axuntar a tódolos Centros Galegos de Andalucía.

INSTALACIÓNS:

Reúnense nas instalacións do Lar Gallego de Sevilla.

FONTES:

Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por AlfredoOtero, xerente do Lar Gallego de Sevilla, o 15 de marzo de 2000. ArquivoÁrea de Hª América, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.


251


ASOCIACIONS GALEGAS EN ANDALUCÍA


Fonte: Elaboración propria a partires da Taboa 7 (X. R. Campos)


Fonte: Elaboración propria a partires da Taboa 8 (X. R. Campos)

253

Asociacionismo Galego en España-Aragón


Presidente: Ricardo Oviedo • Vicepresidente: Tomás Tocino •Secretario: Eloy Blanco • Vicesecretario: José Gómez • Tesoureiro:Angel del Río • Vicetesoureiro: Casimiro Fernández • Contador: RamónCobas • Vicecontador: Javier Yañez • Vocais: José Loureiro; LuísRodríguez; Eduardo Fernández; José Fernández; Manuel Álvarez; JuánMartínez.

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Jaime Feijoo • Vicepresidente: Manuel Soto • Secretario:Álvaro Vizoso • Tesoureiro: Ismael Serrano Felipe • Vocais: JoséSánchez; Custodio Fernández; Nilo Hugueros; José Mª Lamas; ManuelGarcía; Mª Consuelo Rivas; e Mª Pilar Tomas.

ARAGÓN

ENDEREZO

FUNDACIONAL: (1958): Rúa: Arzobispo DomenechCidade: ZaragozaPaís: España

(2000): Rúa: Santa Inés, nº2, baixoCidade: ZaragozaPaís: EspañaTfn: 976 – 43 78 33Fax: 976 – 43 78 33

CENTRO GALLEGO DE ZARAGOZA

254


- Data de concesión da personalidade xurídica: 6 de Setembro de 1966.- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 1 de Decembro de 1965.



NÚMERO DE SOCIOS:

- 1987: 750 socios, dos que 500 son galegos, e 250 son descendentesdirectos de galegos.

- 1991: 234 socios, dos que 160 son galegos, e 22 descendentes directos.- 1999: 307 socios.- 2000: 300 socios.


- 1987: 66%.- 1991: 68%.- 1999: 78%.


- Ano: 1977- Nº socios: 397 socios

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 25 ptas - 1988: 300 ptas/mes (homes); e 100 ptas/mes (mulleres).- 1991: 3.600 ptas/ano- 1999: 3.600 ptas/ano- 2000: 4.000 ptas/ano


O primeiro libro de actas do Centro Gallego de Zaragoza, rexistrado noGoberno Cívil da provincia, data do 26 de abril de 1958, e nos xulgadosMunicipais rexístrase o 13 de maio do mesmo ano. Estes 2 feitos marcan o ini-cio da creación do Centro Gallego como Casa Rexional.


255


As primeiras reunións, tiveron lugar no salón Blanco da casa dosMarqueses de Osera, situado na rúa Espoz y Mina. Estas xuntanzas estabanencabezadas por Ricardo Oviedo García que será o primeiro Presidente doCentro Gallego.


- Asociación de carácter cultural e recreativo, sendo o seu ámbito territo-rial de actuación, Zaragoza capital e provincia.

- O seu obxectivo é xuntar a tódalas persoas oriundas de Galicia, manten-do nelas o recordo vivo da comunidade, o idioma e os costumes, asìcomo aqueles que sexan amantes da mesma, mantendo a compenetra-ción e coñecemento mutuo das Comunidades Autónomas de Galicia eAragón.

INSTALACIÓNS:

Locais en propiedade, na rúa Santa Inés, nº 2, baixo, que ocupan unhasuperficie de 630 m2 , na que se dispón de Sala de Bingo, Salón de Socios, Bar-Restaurante, Comedor, Cociña, Almacén, Oficinas e Biblioteca.

Actualmente adquiriron na rúa Concepción Saiz de Otero, nº 10 un localde 470 m2, composto por Cafetería-Restaurante, Comedor, Cociña eAlmacén.


Cursos de Idioma Galego: - Ano de inicio dos cursos: 1989- Nº de cursos realizados: 6- Periodicidade: 2 anos- Nª medio de alumnos por curso: 15-20Grupos folclóricos:- Nome: NOVA ESTRELA- Ano de fundación: 1980- Nome da Coordinadora (2000): Mónica Feijoó- Número de compoñentes:- Baile: 8- Coro: 12- Música: 10

256

Publicacións (1987): - Nome: CORREDOIRA- Ano de saída: 1976- Periodicidade: Anual- Prezo: Gratuíta- Tirada: 1.500- Principais colaboradores: Camilo José Cela; Anxel Fole; AlfonsoZapater; Méndez Ferrín.Outras actividades culturais:- Conferencia “Día das Letras Galegas”.- Representacións folclóricas en tódalas Festas Locais e na que se requireo Grupo por parte das institucións locais.

- Recital poético-musical No nadal; conferencias; presentación de libros, etc.- Clases de Baile Galego e de Cociña Galega.- Representacións teatrais.Biblioteca (1987): - Nº de volumes: 3.400- Nº de subscricións a revistas e diarios: 6


- Día de Galicia (250 persoas).- Día do Magosto (200 persoas).- Festas do Pilar (200 persoas).- Día das Letras Galegas (100 persoas).- Festival Poético Musical (100 persoas).- Día de Reis e Día de “las Aguedas”.


Equipo de Fútbol-Sala que milita na Primeira Nacional B. Composto por15 membros, e a súa participación abrangue Torneos a nivel provincial.

OUTRAS ACTIVIDADES:

Participan no Día do Cáncer e da Cruz Vermella.Axudan a tódolos transeúntes galegos que acoden por carecer de medios

econòmicos para voltar a Galicia.


257


Organizan Festas de orixe Galega (Día de Santiago, Magosto, LetrasGalegas,..), ademais de participar e colaborar nas Festas do Pilar (ofrenda deflores, froitos, festivais folclóricos, etc.).

PERSOAS DESTACADAS DENTRO DA ASOCIACIÓN: - José Luís Soto Cardero, foi Presidente da Sociedade dende o 27 dexaneiro de 1974 ata o 18 de novembro de 1989. A él débeselle o mercara nova Sede Social na rúa Sta. Inés, e o acondicionamento dos mesmos,a pesares dos problemas económicos que supoxo tal adquisición. No seumandato o Centro foi o impulsor do recoñecemento da participación dasCasas Rexionais na vida cotiá da cidade, e foi nomeado Socio de Honra.Faleceu o 15 de Abril de 1993.

COMENTARIOS: Os novos Estatutos da Sociedade están pendentes de aprobarse, debido a

unha serie de reformas que tiveron que introducir nalgúns artigos.


61-62.Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados pola

Directiva do Centro Gallego de Zaragoza, o 22 de xuño de 1999. ArquivoÁrea de Hª América, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Enquisa 1991 (6 de marzo de 1991). Datos facilitados por Francisco PalaciosMéndez (Presidente) e María Pilar Tomás Cotillo. Arquivo SecretaríaXeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiago deCompostela. Carpeta nº .

Estatutos do Centro Gallego de Zaragoza, 17 de maio de 1992. ArquivoSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiagode Compostela. Carpeta nº 232

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade do Centro Gallego de Zaragoza.(13, novembro,1987), Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.

259

Asociacionismo Galego en España-Asturias


Presidente: Alfredo Pico Díaz • Vicepresidente 1º: José Santaló •Vicepresidente 2º: José Paleo del Río • Secretario: R. Plasencia •Vicesecretario. Luís González Martínez • Tesoureiro: Agustín RicardoRodríguez • Contador: Ramón Figueroa • Bibliotecario: Ricardo Cid •Vocais: Nicolás Piñeiro, Gilberto Trapote; Adolfo Trapote; DomingoCastelo; Aurelio Sánchez; José Piñeiro, José Fandiño e Ricardo GarcíaIglesias.

DIRECTIVA (1986):

Presidente: Enrique Caramés García • Vicepresidente: FaustinoGonzález Alcalde • Secretario: Vicente Dapena Díaz • Tesoureiro:Manuel García García • Contador: Juán Carballido del Rio •Bibliotecario: Hipólito García Méndez • Vocais: Manuel MartínezCarril; Manuel Luís Seoane Casaldelrrey e Isabel Rodríguez Castillo.

ASTURIAS

ENDEREZO

FUNDACIONAL: (1918): Rúa: Fernández Vallín, 12, 1º piso.Cidade: GijónPaís: España

(2000): Rúa: Jerónimo González, 2.Entresuelo.Cidade: (33206) GijónPaís: EspañaTfn: 98 - 534 41 48

CENTRO GALLEGO DE GIJÓN

260

DIRECTIVA(1990):

Presidente Honorario: Pedro González Fuentes • Presidente: J. ManuelVillamarín Folgueira • Presidente Executivo: Eladio Pena Carracedo •Vicepresidente: Eduardo Lamela Fernández • Tesoureiro: ManuelVillamarín Rielo • Secretario: Benito Paredes Martínez • Vocais: SeverinoGarcía García; Julio Martínez Rama; Juán Carballido Del Rio; Carlos LópezGayoso; José Estévez Fernández; Felipe Mera Álvarez. • Bibliotecario: LuísVarela Quintela.

DIRECTIVA (1996):

Presidente: Manuel Fernández Ventoso • Secretario: Vicento GarcioloBarbero • Tesoureiro: Felipe Mera Álvarez • Vocais: José María Cuns Mata;Antonio Parada Fernández e Luís Varela Quintela.

DIRECTIVA (2000):

Presidente: José Rivero Seguín • Vicepresidente: Jaime Gonzalo Cordero •Secretario: Severino García García • Tesoureiro: Felipe Mera Álvarez •Vocais: Eduardo Lamela; Gumersindo Camba; José Mª Cuns.

ANO DE FUNDACIÓN: 1918 (29 de Abril), quedou constituído comoCentro Gallego de Asturias. (Datos recollidos da Revista Airiños, Xuño de1993).

Segundo a Memoria do ano 1990, a data de fundación é 15 de outubro de1916, sendo elixido Gilberto Trapote Legerén o seu primeiro Presidente (datoque coincide co reflectido pola Gran Enciclopedia Galega).

D. Jaime Gonzalo (Vicepresidente) sostén que o ano de fundación foi1957; namentres unha carta de Enrique Caramés García (5 de Xaneiro de1984) manifesta que o ano de fundación do Centro é 1956.

- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 12 de Xuño de 1968.

NÚMERO DE SOCIOS FUNDACIONAIS: 60 galegos residentes en Xixón.


NÚMERO DE SOCIOS:

- 1984: 500 socios.- 1990: 287, sendo galegos 226 socios, e 52 descendentes directos de gale-

gos.- 2000: 150 socios, dos que 87 son galegos.


261



- 1990: 78,7 %- 2000: 58%


- Ano: 1957- Nº socios: 800 socios

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 15 ptas- 1965: Para os socios de número era de 30 ptas/mes; e para os protectores50 ptas/mes.

- 1990: 6000 ptas/ano.- 2000: 1000 ptas/mes.


A fundación e primeiros pasos do Centro Gallego de Asturias consta nashemerotecas e arquivos de El Comercio de Gijón.

En 1918 a colonia galega en Xixón, era numerosa e de prestixio social, talcomo queda reflectido en anuncios de profesionais que ofrecían os seus servi-cios en “El Comercio”:Gilberto Trapote. Médico-Cirujano.Consulta, de 11 a 1. Ruíz Gómez, 1.Principal.Enfermedades de garganta, nariz yOídos. Especialista. Doctor Ricardo Cid.Consulta, de nueve a una. San Bernardo,105.Tanto Gilberto Trapote como Ricardo Cid formarán parte da Directiva

Fundacional constituída en 1918 baixo o nome de CENTRO GALLEGO DEASTURIAS.

Esta primeira directiva (que non contaba con sé propia), encamiñou osseus primeiros esforzos en fomentar, propor e realizar as primeiras xestións enpro da construcción do Ferrocarril Xixón-Ferrol, xestións que quedan reflec-tidas na prensa daqueles anos (EL COMERCIO, 21 de Maio de 1918).

O grao de influencia que puido ter este primeiro Centro Gallego deAsturias para o proxecto e realización das obras do Ferrocarril Xixón-Ferrol,

262

non se pode avaliar, pero supuso un aporte máis para xustificar a necesidadede unir as 2 comunidades.

Descoñecemos cando desaparece este Centro. Sabemos que no ano 1957hai unha refundición da sociedade, agora co nome de CENTRO GALLEGODE GIJÓN.


Sociedade Recreativa, e Cultural, que pretende crear unha prolongaciónde Galicia, xuntando os galegos residentes en Xixón.

Segundo os Estatutos do ano 1965 o Centro terá os seguintes fins:- Cultivar o “el recuerdo vivo a nuestra región de nacimiento”.- Desenrolar e promover un mellor coñecemento e compresión entreGalicia e Asturias.

- Realización de Actividades culturais (exposicións de arte, conferenciase divulgación do folclore galego ...), educativas e asistenciais entre ossocios e simpatizantes.

- As actividades recreativas centraranse en exposición e degustación deproductos galegos, propaganda turística, festas típicas, etc.

- Publicación dunha revista anual có gallo da festa do Santiago Apóstolo.- O ser os fins esencialmente culturais e secundariamente recreativos,queda excluído todo fin de lucro, e polo tanto non repartirán dividendode ningunha clase.

INSTALACIÓNS:

Local en propiedade de 500 m2, que consta de bar-restaurante (arrendadoa un particular), biblioteca, salón de reunións e recreo, salón de xuntas (ondeimparten os cursos de galego), e secretaría.

En 1993 remodelaron o salón da entrada, melloraron a instalación eléctri-ca con novos cables e alumeados. Renovaron os móbeis do comedor e daBiblioteca.

No salón de Usos Múltiples colocaron unha nova mesa e modificarontotalmente o chan, paredes e alumeado, quedando como aula da Escola deGaitas.


Cursos de Idioma Galego: - Ano de inicio dos cursos:


263


- Nº de cursos realizados: - Periodicidade: 2 por ano (Iniciación e Perfeccionamento).- Nª medio de alumnos por curso: 30Grupos folclóricos: - Nome: OS CELTAS- Grupo que xa non existe na actualidade; o mesmo que no Centro taménhoubo un Coro nas décadas do 70-80, e unha Banda de Gaitas dende1977 a 1983.

- Observacións: A masa Coral estivo composta por 32 membros, realiza-ban actuacións en Asturias, e cuxo repertorio estaba composto por can-cións galegas, aínda que tamén cantaban en castelán, bable e latín.

- Participación na Programación do Concello de Xixón de actuacións deMasas Corais.

- Actuación pola Festividade de Santa Cecilia (Teatro UniversidadeLaboral).

- Actuacións no Centro Galego de Avilés, León e Santander.Publicacións: - Nome: GALAICA- Ano de saída: 1999

—————- Nome: AIRIÑOS (Porfolio Fiestas “Santiago”)- Director: Jaime Gonzalo Cordero- Periodicidade: Anual (có gallo das Festas de Santiago Apóstolo).- Prezo: Gratuíta- Nº de exemplares (1990): 700- Ano de Creación: 1957 (aínda que nalgúns anos non se editou).Outras actividades culturais:- Conferencias sobre temas de Galicia.- Actuación de Grupos Folclóricos Galegos.- Día das Letras Galegas.- Presentación de Libros; recitais poéticos; exposicións de pintura e cerá-mica Galega.

264

- Concursos de Debuxo Infantís.- Homenaxes a escritores galegos.Biblioteca: - Nº de volumes: - Ano 2000: 4000- Ano 1990: 850- Nº de subscricións a revistas e diarios: Faro de Vigo e Voz de Galicia.- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: 20 persoas aproxi-madamente.


- Festa de Santiago Apóstolo (con actuacións de grupos folclóricos, Misa-ofrenda, Romería e Gran Verbena). Contan coa colaboración do Concelloda Cidade. Os actos téñense celebrado no Parque Inglés de Xixón.

- Festivais con motivo do Día dos Nenos, Día dos Socios ...- Periodicamente se reúnen os socios para comer ou cear.- Xogos de mesa (tute, parchís), Billar.- Ceas de Convivencia Galicia con Asturias.


O Centro Galego contaba cún equipo de Fútbol-Sala que participaba anivel rexional.

OUTRAS ACTIVIDADES:

Colaboran coa Asociación Gijonesa de La Caridad.Facilitan información de carácter laboral, turístico, educativo, axudas de

becas ..., o mesmo que axuda económica e hospedaxe a persoas en tránsito(dentro das posibilidades do Centro).

No ano 1962 doaron un Cruceiro o Concello de Xixón, colocado no par-que de Isabel Católica.

COMENTARIOS:

Entre os Actos sociais máis importantes figura a doazón dun cruceiro aoConcello de Xixón en 1962, colocado nunha praciña do Parque de Isabel ACatólica, coa seguinte inscrición: “Iste cruceiro leva como o mellor barco amellor saudade da Galicia mariñeira e campesiña á saudosa i entrañable Asturias


265


simbolizada no seu gran porto de entrada que é fermoso e mariñeiro Xixón”.86

“Llegado el caso de disolución, será Comisión Liquidadora la propia Directiva,que realizará en lo necesario el activo social para atender al cumplimiento de lasobligaciones pendientes, y el resto por partes iguales a cada uno de los cuatro hos-pitales de Galicia”.87

FONTES:

A galeguidade no mundo (1991), Madrid, Asociación Cultural de la Vieira, pp. 64.Enquisa Asociacións Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por Jaime

Gonzalo (Vicepresidente) con data do 24-3-2000. Arquivo SecretariaXeral de Relacións Coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Memoria para a solicitude do Recoñecemento da Galeguidade. 1990. Arquivo daSecretaría Xeral de Relacións Coas Comunidades Galegas, Santiago deCompostela.

86 Datos recollidos da Gran Enciclopedia Galega, e Consultados na Páxina Web:www.cigmigracion.com/xixon.

87 Artigo 46 (Titulo VII), dos Estatutos do Centro Galego de Gijón. Gijón. 3 deDecembro de 1965. Arquivo Secretaría Xeral de Relacións Coas Comunidades Galegas noExterior. Santiago de Compostela.

266

PRESIDENTES DA ENTIDADE POR ORDE CRONOLÓXICO (Os 3 primei-ros):Presidente: Nicolás Díaz Riva • 2º Presidente: Sr. Maceira • 3º Presidente:Luís Prieto

DIRECTIVA (2000): Presidente: Luís Prieto Lorenzo • Vicepresidente: Miguel Méndez López •Vicepresidente 2º: Ana María Grela • Secretario: Miguel Angel GarcíaFernández • Secretario de Actas: Pedro Cabero Arias • Tesoureiro: JoséMosquera Otero • Bibliotecario: Camilo Esperanza • Vocais: Enrique AresFariña; José Antonio Menéndez Argüelles; Francisco Maía; Luís Rios.

DIRECTIVA (1990):Presidente: Luís Prieto Lorenzo • Vicepresidente: Angel Vidal Baqueiro •Secretario: Manuel Penín Álvarez • Vicesecretario: Manuel Seijas Sánchez• Tesoureiro: José Mosquera Otero • Contador: Mª Carmen CobasDomínguez • Vocais: Joaquín Cobas Dopazo; Victoriano Toro García e MªCarmen Castro Vilariño.

ANO DE FUNDACIÓN: 1961 (14 de maio).



NÚMERO DE SOCIOS: - 1990: 450 socios, dos que 305 son galegos, e 145 son descendentesdirectos de galegos.

- 2000: 480, dos que 372 son galegos.


ENDEREZO

FUNDACIONAL: (1961): Rúa: Llano Ponte, 18, 1º (LocalAlugado).Cidade: AvilésPaís: España

(2000): Rúa: Galiana, 18, 1ºCidade: (33400) AvilésPaís: EspañaTfn: 98 – 556 21 99

LAR GALLEGO DE AVILÉS

267


PORCENTAXE DE SOCIOS GALEGOS: - 2000: 77%.

MAIOR NÚMERO DE SOCIOS E ANO NO QUE SE CONSEGUIU: - Ano: 1970-80- Nº socios: 600

CUOTA DOS SOCIOS: - No ano de fundación: 25 ptas/mes.- 1990: 4.800 ptas/ano.- 2000: 1.000 ptas/mes por matrimonio.

EVOLUCIÓN HISTÓRICA: O Lar Gallego de Avilés como idea de Centro Rexional, naceu gracias a

Enrique Ares Fariña, que foi quen matinou o proxecto no seu destino laboral,no taller de mecanización de ENSIDESA.

A razón era o grande número de galegos que estaban na Villa delAdelantado de la Florida, polo que se decidiron a fundar un Centro RexionalGalego que agrupase a tódolos nacidos en Galicia, e que servira como centrode reunión e tertulia.

Enrique Ares comunicoulle a idea os compañeiros de traballo (ReyGangoso Cobián, Monteagudo, Miguel Márquez, e outros moitos); polo quedecidiron formar un Comité, que empezou o seu labor de difusión e crece-mento (a nivel de nº de asociados) dentro de “ENSIDESA”.

Debido o aumento de número de socios, (favorecido en parte pola presen-cia de máis de 18.000 galegos na comarca), víronse na necesidade de forma-lizar a idea, polo que sairon do ámbito da factoría coa idea de expandirse enVilla del Adelantado.

A primeira reunión formal fixérona nos altos do Café Colón, de onde saiua primeira Xunta Xestora. Nestes primeiros pasos, contaron có asesoramentodo Centro Gallego de Gijón para a creación da Casa Rexional.

Nunha segunda xuntanza realizada no mesmo bar, Enrique Ares e MiguelMárquez, suxeriron a idea de deixar en mans máis solventes as xestións paraa creación do Centro, coa finalidade de poder chegar a esferas máis altas noque se refire a axudas económicas para o nacemento do Lar.

Có paso do tempo, as persoas encargadas destas xestións e os que podíanaxudar con aportacións económicas, fallaron á hora da verdade.

Pasou un certo tempo ata que o Sr, Ares e o Sr. Marquez, decidíronse afacer unha nova reunión no Bar Llagarón, onde acordaron pasar os primeiros

268

recibos da Sociedade, baseándose nas relacións de posibles asociados quehabían confeccionado anteriormente.

A colaboración e acollida destas persoas foi magnífica, continuaron asreunións no Bar Llagarón, e despois pasaron a facer unhas XornadasDominicais con música galega no 1º piso da Confitería Llana, sendo alí olugar onde consideraron a adquisición do Local Social da rúa Llano Ponte.

Despois de traballos de reformas, feitos polos mesmos socios, e moitas difi-cultades económicas, puideron inaugurar o 1º Local Social o 12 de Outubrode 1961.

O segundo obxectivo do Lar foi tentar a Adquisición dun novo Local, ideaimpulsada polo Sr. Naya Fragoso, a partires da emisión de Bonos Patrimoniaisde 10.000 ptas., que ían posibilitar mercar o Local para o Centro Social.

Formalizan a merca dun vello caserón na rúa Galiana, de 3 Andares, quetiña unha finca de 1000 m2; tamén adquiriron un local anexo a finca que eraunha vella chocolatería.

A operación custoulles arredor de 5 millons e medio de pesetas, para o queconcertaron un préstamo co Banco Pastor, que quedou amortizado no ano dasúa concesión.

A reforma do vello caserón foi complicada, pois soamente quedaron en péas paredes, todo o demais fixose de novo (colectores, piares, placas de formi-gón e aglomerados).

Estas obras efectuáronnas os proprios asociados para aliviar o problemaeconómico, e así sanear as arcas da Sociedade.

Actualmente o Lar Galego de Avilés encóntrase nunha etapa deConsolidación, gracias o traballo, entre outros, do Sr. Castiñeiras.

Como froito desa labor, en 1987 concedéronlle o Lar o Premio América,instituído pola Compañía Iberia, que premia o esforzo das SociedadesRexionais do Mundo polos seus méritos.

Como recoñecen os membros do proprio Lar Gallego “Este codiciado pre-mio creemos que nos fue otorgado por nuestros desvelos en la construcción del“Monumento al Emigrante” que fue costeado por suscripción popular entre nues-tros asociados, y está construido en La Coruña, frente a la explanada del Castillode San Antón ... nos figuramos que dicha concesión se basa en los méritos de nues-tros asociados por su contribución personal en la construcción de nuestras instala-ciones Sociales, ...”88


88 “As Nosas Comunidades”. Datos aportados por Enrique Ares Fariñas, socio nº1,exvicepresidente do “Lar Gallego” de Avilés. Revista Anduriña (Nº 7). Santiago de Compostela.Dirección Xeral de Relacións Coas Comunidades Galegas. Xunta de Galicia.

269


OBXECTIVOS E FINALIDADE DA ASOCIACIÓN: - Fomentar unha corrente de irmandade e confraternidade entre os gale-gos de Avilés.

- Divulgar os valores de cultura galega.- Manter lazos culturais con Galicia.

INSTALACIÓNS: O Centro Social (adquirido en Decembro de 1977) conta:- Na Planta Baixa: Con Mesón Restaurante. - 1º Andar: Gran salón principal, comedor, bar restaurante, sala de xogos,sala de billar, servicios de señoras e cabaleiros, finca de 1000 m2 conpista de baile, xardíns con mesas e bancos, sala de reunións de señoraspara a realización de labores artesanais, local de cociña para barbacoas epreparación de pratos típicos, gran sala de ximnasio nas que se impartenclases de artes marciais.

- No 2º Andar: Teñen un Gran salón de conferencias e actos culturais,sala de ensaios para grupos de teatro, clases de guitarra, grupos de gaita ebailes rexionais. Contan ademais con Biblioteca, sala de xuntas, secreta-ría e despacho para o Presidente.

ACTIVIDADES CULTURAIS: Cursos de Idioma Galego: - Ano de inicio dos cursos: 1994- Nº de cursos realizados: 14 (de iniciación e perfeccionamento).- Periodicidade: Anual- Nª medio de alumnos por curso: 40Grupos folclóricos: - Tiveron un Grupo de Baile “Lar Gallego”, que desapareceu na décadados 80 por enfrontamentos internos.Publicacións: - Nome: O NOSO LAR- Ano de saída: 1977/78- Números Editados: 20- Director: Luís Prieto Lorenzo- Periodicidade: Anual (có gallo da Festa de Santiago Apóstolo).- Prezo: En 1990 custaba 300 ptas.

270

- Tirada en 1990: 1000 exemplares.- Principais colaboradores: Baudilio Barreiro (Catedrático), VíctorUndargaray (Químico).

- Observacións:Outras publicacións: Editan o Boletín “GALICIA EN ASTURIAS”.Outras actividades culturais:Conferencias sobre Temas Médicos.Biblioteca: - Nº de volumes: - 2000: 1600- 1990: 700- Nº de subscricións a revistas e diarios: La Voz de Galicia, La Región ...- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: Pouca

ACTIVIDADES RECREATIVAS: - Actos Gastronómicos (conmemorando a Festa de Santiago; a FestaAstur-Galaica; Día do Socio; Festa dos Magostos, Entroido; Festa dosReis Magos para os nenos).

- Excursións.- Campionatos interclubs de xogos de mesa (Mus, Subastado e Parchís).- Festa do día de Santiago, no que se inclúe unha pulpada, e outros pro-ductos da terra.

ACTIVIDADES DEPORTIVAS: - Tiveron equipo de baloncesto feminino, que tiveron que deixalo porquenon tiñan cancha.

- En 1990 contaban con equipo de Judo (composto por 10 homes e 9mulleres).

OUTRAS ACTIVIDADES: Axuda a persoas indixentes e sen recursos (con comida, e no caso de gale-

gos que desexen voltar a terra, fináncianlle o billete de regreso).

PERSOAS DESTACADAS DENTRO DA ASOCIACIÓN: D. José Naya Fragoso: Considerado como o mellor presidente que tivo a

Entidade. Fíxose cargo a finais de 1977, cando a sociedade estaba a piques dadesaparición. A designación feita polos socios (que nos chegaban a 100), foi


271


motivada par tentar paliar os escasísimos recursos económicos que non dabanpara o sostemento da sé social. O resultado desa decisión, tal como subscribeFaustino Rivera Nieto, foi “antes de finalizar el año ya triplica el número de sociosy se terminó balance con un superavit de medio millón de pesetas, ...”.

COMENTARIOS: Estatutos redactados en castelán.


65-66.ARES FARIÑAS, E. “Lar Gallego de Avilés: Historia de un Centro

Regional”, en Anduriña (nº 7). Lar Gallego de Avilés.Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados pola

Directiva do Lar Gallego de Avilés, en marzo do 2000. Arquivo Área deHª América, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Estatutos Reformados del Lar Gallego de Avilés. Arquivo Secretaria Xeral Paraas Relacións Coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade do “Lar Gallego” de Avilés. (16,maio,1990), Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.


273


Presidente: Xosé Hermida Álvarez • Vicepresidente: Amancio Muiños• Secretario: Araceli González • Tesoureiro: Francisco Nogales •Vocais: Antonio Seijas Orol; Manuel González Nuñez; Luís FernándezPombo; Francisco López; Jesús Taboada; José Miguez; Ermitas TaboasRodríguez.

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Luís Fernández Pombo • Vicepresidente: Ernesto CortizasFernández • Secretaria: María del Carmen González Moreno •Vicesecretario: Celestino González Díez • Tesoureiro: AntonioRodríguez Rodríguez • Vicetesoureiro: Manuel Eyreos Fernández •Relacións Públicas: Manuel Sieiro Vilas • Bibliotecario: Javier ChacónBensusan • Cultura e Festexos: José Manuel Villamil González •Mantemento: Ernesto Crespo Barciela

BALEARES

ENDEREZO

(1986): Rúa: El ArenalCidade: (07600) Palma deMallorcaPaís: España

ENDEREZO ACTUAL: Rúa: Singladura, 2. Can Pastilla.Cidade: Palma de MallorcaPaís: EspañaTfn: 971 – 74 38 39Fax: 971 – 26 32 23

CENTRO GALEGO DE MALLORCA

Asociacionismo Galego en España-Baleares

274

DIRECTIVA (1998):

Presidente: Luís Fernández Pombo • Vicepresidente: Manuel Castro Vila •Secretaria: María del Carmen González Moreno • Tesoureiro: ErnestoCortizas Fernández • Relacións Públicas: Angel González Fernández •Vocais: Javier Chacón Bensusan; Agustín Arca Gómez; Angel AllegueLópez; Eugenio De La Cruz Silva; Elena Rdguez.Gómez e Mª del CarmenSánchez Martínez.

ANO DE FUNDACIÓN: 1986 (24 de Febreiro).

- Data de concesión da personalidade xurídica: 23 de Abril de 1986- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 24 de Febreiro de 1986

NÚMERO DE SOCIOS FUNDACIONAIS: 40 socios.


NÚMERO DE SOCIOS:

- 1987: 198 socios, dos que 189 son galegos, e 9 descendentes directos deGalegos.

- 1991: 490 socios (441 socios galegos e 30 socios descendentes directosde Galegos).

- 1998: 587 socios.- 2000: 621 socios.


- 1998: 95%.



CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 500 ptas/trimestre- 1987: 2.000 ptas/ano- 1991: 6.000 ptas/ano- 1998: 2.250 ptas/trimestre


275



A cristalización do Centro Galego prodúcese despois de que houberavarios intentos de sociedades galegas, como “La Palloza”, para fundar unhaasociación Galega en Mallorca. Nesta cidade xa existían núcleos de activida-de galega en torno a prestixiosos restaurantes, como os denominados “CasaGallega”; “Alborada”, “Os Canteiros”, etc.

Nos derradeiros días do mes de febreiro de 1986, xuntouse un grupo de gale-gos no restaurante “Alborada” (propiedade de Amancio Muiños, fundador eimpulsor do Centro), saíndo da reunión o Centro Galego de Mallorca quedurante o primeiro ano desenrolou as súas actividades nun local da rúa ElArenal.

O pequeno local estaba na rúa Hermanos Bianor, pero dadas as dificulta-des de te-lo alugado, e ser máis axeitado o seu emprazamento en Palma, ungrupo de socios depositou a súa confianza máis o seu diñeiro para a compra dolocal de Viñaza, no que o Centro inaugurou as súas actividades en maio de1988; co gallo da semana das Letras Galegas. No ano 1993 trasladáronsenovamente a CA¨N Pastilla, o edificio do “Hotel San Rafael”, en propiedade.A compra realizouse gracias a achega dun grupo de socios, xa que quedabapendente a venta do local de Viñaza e aínda non estaba pago na totalidade.


- Trata de ser unha prolongación de Galicia en Mallorca, xuntando aosGalegos da zona.

- Facilitar no posible os medios educativos, asistencia moral e material osgalegos.

- Fomentar exposicións e conferencias dos valores galegos.- Dar a coñecer Galicia a tódolos mallorquinos, o seu folclore e gastrono-mía.

- Fomentar a lingua Galega e publicar revistas coa idea de fomentar oscostumes de Galicia.

INSTALACIÓNS:

Contan cun edificio de 5 andares, planta baixa e soto, distribuídos daseguinte maneira:

- Planta Baixa: Cafetería e Restaurante.- 1º Andar: Sede social do Centro distribuído en Salón de Actos, Sala deXuventude, Biblioteca, Secretaría, Despacho, Presidencia, vestibulo eServicios.

276

- 2º, 3º e 4º Andar: Habitacións Sociais.- 5º Andar: Habitacións e Terraza.- Soto: Almacén, lavandería e sala de máquinas.


Grupos folclóricos: - Nome: ANAQUIÑOS- Ano de fundación: Principios de 1987.- Nome do director (1998): Manuel Castro Vila.(2000): Manuel Eyreos Fernández- Número de compoñentes: 35 (10 gaiteiros, 4 ou 5 de percusión, e o restode baile).

- Actuacións mais destacadas: participan en programas do Canal 4 e enmúltiples “trobadas”.Publicacións: - Nome: ADIALA (Voceiro do Centro Galego de Mallorca)- Ano de saída: 1989- Director: Luís Fernández Pombo- Números Editados (2000): 43- Idioma: Redactado en Galego e Castelán.- Periodicidade: Trimestral. - Principais colaboradores: L.F. Pombo; Manuel Eyreos Fernández.;AEGABA; Dr. Mario Gestoso; Pedro Calviño; Xosé María GómezVilabella e Mª del Carmen González.Outras actividades culturais:- Exposicións de Pintura, Conferencias.- Trobada de Chirimieiros e Gaiteiros cada ano, coa participación dasComunidades de Galicia, Mallorca, e Bélxica.

- Obras de Teatro en Galego, polo Grupo de Teatro VAGALUME (per-tence o Centro).Biblioteca (1987): - Nº de volumes: 250- Nº de subscricións a revistas e diarios: 1- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: 50


277



- 25 de Xullo, Santiago Apóstolo. Asisten máis de 800 persoas.- 24 de Xuño, San Xoán, celebrado cunha Sardiñada popular. 400 persoas.- A principios de Novembro celébrase o Magosto. 300 persoas.- Festa do Mexillón en Outubro. 300 persoas.- Festa da Empanada en Decembro. 350 persoas.- Festa da Filloa en Febreiro. 300 persoas.


- Encontros de futbito coas casas rexionais asentadas en Mallorca.- Equipo de fútbol que nos seus inicios se chamaba Son Veri-CentroGallego. Dende xuño de 1994 xoga co nome e cores do Centro Gallego.

- Torneos de Parchís e Tute.

OUTRAS ACTIVIDADES:

Axudas a Galegos, na busca de traballo ou a nivel económico.


O Grupo de socios que fixeron posible o mercar o local de Viñaza coa suaaxuda desinteresada; e as persoas que traballaron e traballan para que oCentro poida continuar.

FONTES:

A galeguidade no mundo (1991), Madrid, Asociación Cultural de la Vieira, pp. 70.ADIALA. Voceiro do Centro Galego de Mallorca. 4º Trimestre, 1997. Nº 34.Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados pola

Secretaria Xeral do Centro Galego de Mallorca, Dna. Mª del CarmenGonzález Moreno, o 12 de maio do 2000. Arquivo Área de Hª América,Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Enquisa 1991 (9 de marzo de 1991), Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Estatutos do Centro Gallego de Mallorca “Playa de Palma”, Mallorca. ArquivoSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiagode Compostela.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade do Centro Galego de Mallorca.(14, Decembro,1987), Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.

278

DIRECTIVA FUNDACIONAL (1980): Presidente: Domingo Ribas • Secretario: José Carro • Tesoureiro: ManuelPeón • Vocais: Luís Gómez; Luís Cajuso; Antonio Cabo Marco.

DIRECTIVA (2000) : Presidente: Domingo Ribas • Secretario: José Carro • Tesoureiro: ManuelPeón • Vocais: Luís Gómez; Luís Cajuso; Antonio Cabo Marco.




NÚMERO DE SOCIOS: - 2000: 32 socios


MAIOR NÚMERO DE SOCIOS E ANO NO QUE SE CONSEGUIU: - Ano: 1980- Nº socios: 97 socios

CUOTA DOS SOCIOS: - No ano de fundación: 200 ptas/mes- 2000: 300 ptas/mes

EVOLUCIÓN HISTÓRICA: Un pequeno grupo de galegos residentes na illa de Menorca decidiron a

principios de 1980 a crear un Centro a semellanza dos que existían en Palmade Mallorca e Barcelona.


ENDEREZO

(1980): Rúa: Cos de Gracia, 142Cidade: MenorcaPaís: España

(2000): Rúa: Camí dels Castells, 203-205Cidade: MenorcaPaís: España

CENTRO GALLEGO DE MENORCA

279


Subsistiron de maneira precaria, contaban con bar e cun pequeno restau-rante aberto o público, que supuña un medio de financiamento, o igual que avenda de rifas.

A medios de 1998 o Centro deixou de funcionar a pesares de que non foidisolto oficialmente (aínda que como manifestou o seu último Presidenteestán tentando polo en marcha).

OBXECTIVOS E FINALIDADE DA ASOCIACIÓN: Sociedade de carácter cultural e recreativo, cuxa finalidade principal é a

divulgación das costumes e da cultura galega.

INSTALACIÓNS: Inicialmente contaron cun local alugado por 80.000 ptas/ano, pero poste-

riormente restauraron un Hotel (con 80 camas, restaurante, ...) polo quepagaban un aluguer anual de 2,5 millóns de pesetas.

Finalmente a situación económica resultou un carga moi gravosa para aexistencia do Centro.

ACTIVIDADES CULTURAIS: Publicacións: Non tiñan publicación propia, polo que mandaban artigos

que se publicaban na revista do Centro Galego de Palma.Outras actividades culturais:- Tentaron montar un Grupo Folclórico, pero que por falla de interese econstancia tiveron que abandonala idea.

- Organizaron algunha Conferencia.Biblioteca: - Nº de volumes: máis de 200 libros.


- Colaboraban nas Festas Patronais, levando Grupos Folclóricos Galegos.- Organizaban Festas Gastronómicas con empanada, polbo, .... .

OUTRAS ACTIVIDADES:

Facían publicidade do Ano Santo Compostelán e do Camiño de Santiagopor toda a Illa.

Axudaban na medida das súas posibilidades os Galegos que o necesitaban(comida, transporte, aloxamento, ... ).

280

COMENTARIOS:

O Centro oficialmente non está disolto, e pensan na posibilidade de vol-tar a polo en funcionamento.

FONTES:

Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por DomingoRibas (Expresidente da Xunta Directiva do Centro Gallego de Menorca),26 de maio do 2000. Arquivo Área de Hª América, Facultade deHumanidades – Universidade de Vigo.


281


Presidente: Ignacio Vieitez de Soto • Vicepresidente: VicenteSantodomingo Figueira • Secretario: Tomás Rodríguez García •Vicesecretario: Carlos Blanco Díaz. • Tesoureiro: Emilio DomínguezBorrajo • Contador. Ricardo Lago • Bibliotecario: Joaquín B. Díaz. •Vocais: Benigno Montenegro; Manuel Conde Quintas; Francisco CarlosPereira Yañez; Manuel Montenegro; Gonzalo Pérez Casanova; ManuelReino Martínez; Ramón Mariño.

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Ricardo Villares Paz • Vicepresidente: Maruchi García Mesa• Vicepresidente 2º: Tomás García García • Secretario: AntonioPisabarro Cadenas • Tesoureiro: Antonio Navarro Sicilia • Vocais:Maximino Rodríguez Avendaño; José Suárez Baez; Manuel RodríguezValencia; José Ameneiros Prados; Juán Patón Guillén; e Amelia DíazPereira.

CANARIAS

ENDEREZO

FUNDACIONAL: (1951): Rúa: Paseo de Las Canteras

(2000): Rúa: Salvador Cuyás, 8.Cidade: (35008) Las Palmas deGran CanariaPaís: EspañaTfn: 928 – 26 36 27

CASA DE GALICIA DE LAS PALMAS

Asociacionismo Galego en España-Canarias

282

PRESIDENTES DA SOCIEDADE:

- Ignacio Vieitez de Soto (1951-1970).

- Ramón Mariño Mirazo (1970-1971).

- Ramón Fiuza Sánchez (1971-1972).

- Benigno Montenegro Bastos (1972-1980).

- Carlos Sampedro Trabadela (1980-1984).

- Tomás Aneiros Carranque de Ovando (1984-1985).

- Ricardo Villares Paz (1985- Actualidade).


- Data de concesión da personalidade xurídica: 1966

- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 24 de maio de 1951

NÚMERO DE SOCIOS FUNDACIONAIS: 200-300 socios.


NÚMERO DE SOCIOS:

- 1982: 1.620 socios Beneficiarios.

- 1991: 532 familias (453 son galegas).

- 2000: 400 familias.


- 1982: 80 %.

- 1991: 85%.

- 2000: 70%.


- Ano: 1975

- Nº socios: 2000 socios.

CUOTA DOS SOCIOS:

- 1982: 400 ptas/mes (cuota de inscrición 2000 ptas).

- 2000: 1.200 ptas/mes.


283



A Casa de Galicia despois dalgún intento de creación dun Centro en1932, nace a primeiros do ano 1951, cando Tomás Rodríguez García (de orixeFerrolán), conseguiu reunir unhas 300 persoas nos salóns do CírculoMercantil de Las Palmas para tentar fundar un “Lar Galego”. Nesa reuniónnomeouse unha Xunta Xestora presidida por D. Ignacio Vieitez de Soto.

O 24 de Maio de 1951, dita xestora convocou unha reunión no mesmoCírculo Mercantil para a constitución da Casa de Galicia, a que asistiron 400galegos, que elixiron a 1ª Xunta Directiva presidida polo Sr. Ignacio VieitezSoto.

En Novembro de 1951 Benigno Montenegro propuxo a Xunta Directivaque abrira unha suscrición para poder visitar o día de Reis, os fillos de galegospobres residentes na cidade, e levarlles xoguetes e algún doce “que les hagaencontrarse menos desamparados que otros niños, en tan señalada data”.

Así é como se organiza a primeira cabalgata de Reis na cidade.Posteriormente no ano 1955, como agradecimento as monxas do Asilo de

San José (pola atención prestada a unha paisana galega que ía en ruta a BosAires), organizaron unha Cabalgata de Reis, para entregar agasallos os nenosacollidos en dito asilo.

Dende ese momento, puntualmente cada ano, sen interrupción veñenorganizando e desenrolando esta Cabalgata, que despois do Entroido, é a festamáis popular da Cidade das Palmas de Gran Canaria.


- Sociocultural, Recreativo e benéfico.- Enaltecer os valores de Galicia.- Unir os pobos Galego e Canario.- Axudar os paisanos e socorrelos nas adversidades.

INSTALACIÓNS:

En 1974 mercaron un edificio de 5 plantas (inaugurado o 15 de febreirode 1974), cunha superficie total de 15.000 m2 .

Na Planta baixa teñen un restaurante, arrendado a un particular que segueas normas marcadas polo Centro.

No primeiro andar localizase un salón nobre.

284

Segundo andar: teñen as oficinas, a biblioteca, salas para ensaios e actua-cións de grupos de gaitas e de baile.

Terceiro andar ocupado por bar-restaurante para socios, sala de televisióne sala de xuntas.

No cuarto andar teñen terraza, con solario e barbacoas, ademais de alma-cén onde gardan o vestiario dos grupos folclóricos.


Cursos de Idioma Galego:

- Nº de cursos realizados: Curso de Iniciación.

- Responsable en 1999: Margarita García Gago.

- Periodicidade: Anual.

Programa de Radio: Tiveron en distintas épocas, pero na actualidade nono teñen de maneira estable.

- Nome: Programa GALICIA EN CANARIAS

- Emisora: Radio Las Palmas – Cadena SER.

- Dedicado a Galicia a través de noticias, música, cultura, .. .


- Nome: Grupo Folclórico da Casa de Galicia

- Ano de fundación: 1974 (aínda que en 1953 contaban cun pequenogrupo)

- Número de compoñentes (2000): 30 membros (distribuídos en Secciónsde Baile, Gaita e Percusión).

Outros Grupos:

- Banda de Gaitas (20 gaiteiros).

- Coral Polifónica (32-35 membros).

- Grupo Folk Celta “Azibache” (8 membros).

- Grupo de Corda e Voces.

- Grupo de Teatro Xuvenil (creado no ano 1979).

Publicacións:

- Nome: ATURUXO


285


- Ano de saída: 1972.

- Directora (2000): Maruchi García

- Periodicidade: Anual.

- Números editados: 23

- Prezo: Gratuíto.

- Tirada (1991): 2.500 exemplares.


- Escola de Gaitas (fundada en 1999).

- Cursos de Baile Galego.

- Grupo de Teatro.

- Conferencias, charlas con motivo do Día das Letras Galegas.

- Exposicións de pinturas, concurso de debuxos infantís para nenos.

- Edición de Libros (Libros de poemas de socios, e unha Hª do 50 aniver-sario da fundación da sociedade).

- Clases de música.

Biblioteca:

- Nº de volumes:

- 1991: 4000

- 2000: 7000

- Creada en 1953.

- Nº de subscricións a revistas e diarios: Subscritos a tódolos periódicosgalegos.

- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: Poucos.


- Dende o ano 1952 organizan a cabalgata de Reis de Las Palmas.

- Xogos de salón, con campionatos de dominó, etc.

- Semana Gastronómica Galega.

- Bailes (un cada més), Bailes infantís.

- Con motivo do Santiago Apóstolo celebran un Romaría tipicamenteGalega.

286

- Festa de “Las Pepitas” (que no ano 2000 van pola VIII edición), celebra-do nún céntrico Parque de Las Palmas, con importantes agasallos enmetálico.


Equipo de fútbol de Veteranos e equipo de Fútbol-sala que participan endiversos torneos locais.

Tiveron varios equipos de Baloncesto e Balonmán que en distintas cate-gorías (infantís, xuvenís e seniors), cos que conseguiron logros importantes.

OUTRAS ACTIVIDADES:

- Tódolos anos agasallan polos Reis a nenos de familias necesitadas.

- Colaboran puntualmente con diversos organismos e asociacións benéfi-cas Canarias.

- Prestan axuda a paisanos con problemas.

COMENTARIOS:

- Posúen a Medalla de Plata da Cidade.

- Medalla do Mérito Turístico.

- Can de Prata (Máxima Distinción do Cabildo de Gran Canaria).

- Doaron un Cruceiro en 1980 (traído de Galicia), á cidade de Las Palmas.

- Segundo os Estatutos o Presidente ten que ser galego ou fillo de galego,e levar un mínimo do 2 anos como socio. Tan só pode haber na Directiva3 membros que non sexan galegos.

- Son Presidentes de Honor da Casa Galicia de Las Palmas: D. GuillermoDíaz Del Río; Ignacio Vieitez De Soto; Camilo Alonso Vega; PedroNieto Antunez; Manuel Fraga Iribarne; Constantino Lobo Montero;José Yusti Pita, Ramón Mariño Mirazo.

FONTES:

A galeguidade no mundo (1991), Madrid, Asociación Cultural de la Vieira,pp.73.

Encuesta Estudio De Centros Gallegos Radicados en España (1982). ArquivoSecretaría Xeral Para as Relacións Coas Comunidades Galegas, Santiagode Compostela.


287


Enquisa Asociacións Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por RicardoVillares

Paz, Presidente da Casa Galicia de Las Palmas. Data 17 de marzo do 2000.Arquivo do Área de Historia de América, Facultade de Humanidades.Universidade de Vigo.


Estatutos da Casa de Galicia de Las Palmas. Arquivo Secretaria Xeral Para asRelacións Coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

PLATERO Fernández, C. (2000). Gallegos en Gran Canaria. Santiago deCompostela. Xunta de Galicia, Secretaría Xeral Para as Relacións CoasComunidades Galegas.

288

DIRECTIVA (1984):

Presidente: Manuel Fernández Ríos • Vicepresidente: Eugenio Rey Vilas •Secretario: Rafael Hermida Moledo • Vicesecretario: Juán Manuel CondeMiranda • Tesoureiro: Alberto Gurrea Vaz • Contador: Jaime GonzálezRodríguez • Vocais: Manuel Vinagre Castelo; Antonio Gestoso Gallego;Francisco Álvarez Álvarez; Jesús Castro Álvarez; José Luís Juncal; José CarlosBande Dorta; José Luís Luengo Arias.

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Eduardo Sánchez Solla • Vicepresidenta: María Gracia AlmazánVieira • Secretario: Alfonso Carlos Pisos Suárez • Tesoureiro: José MartínezAroca • Vocais: Eduardo Rogero Megide; Federico Teodoro Pérez; NicolásHerrera Medina; Teófilo Hernando Rupérez; José María Ponce Lloret;Deogracias Rodríguez Bernárdez.

ANO DE FUNDACIÓN: 1962 (15 de decembro)

- Data de concesión da personalidade xurídica: 5 de decembro de 1962

- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 1 de decembro de 1962



NÚMERO DE SOCIOS:

- 1990 (marzo): 98 familias


ENDEREZO

FUNDACIONAL: (1984): Rúa: Calle de la MarinaCidade: Santa Cruz de TenerifePaís: España

(2000): Rúa: General Sanjurjo, 27Cidade: 38006 Santa Cruz deTenerifePaís: EspañaTfn: 922.27.47.42Fax: 922.27.47.42

CENTRO GALLEGO DE SANTA CRUZ DE TENERIFE

289


- 1990 (xuño): 105- 1990 (setembro): 108- 1991 (xaneiro): 110- 1991 (abril): 126 (71 galegos, 11 descendentes directos de galegos e 44socios simpatizantes, orixinarios doutras autonomías).

- 2000: 187 (151 galegos)


- 1991: 65 %.- 2000: 80 %


- Nº socios: 210

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 150 pts. o mes- 1991: 8.400 ptas/ano.- 1999: 1.000 pts o mes por familia


O Centro xurdiu da necesidade de reunirse os galegos que residen enSanta Cruz de Tenerife.

No ano 1961 surxiu a idea de crear o Centro, aínda que xa con anteriori-dade un grupo de galegos celebraban “xuntanzas” que poden ser consideradascomo un claro precedente do Centro actual.

En 1962 fórmase unha Comisión Xestora para a fundación do Centro.Durante a década dos 90 o Centro pasou por unha longa crise da que ten-

tan saír na actualidade.


- Fins de carácter Social, Cultural, Recreativo e Asistencial.- Estreitar os lazos entre Galicia e Canarias.- Exaltar a Cultura Galega.- Proporcionar aos socios “un domicilio que les sirva de centro de reunión, ylas distracciones y recreos no vedados por las leyes” (Art. 3º).

290

INSTALACIÓNS:

Dende 1963 contan con edificio propio de 3 andares (cun valor de taxa-ción do ano 1997 de 74,5 millóns de pesetas). Superficie por planta de 500 m2

:

- Planta Baixa: Conta con restaurante de cociña galaico-canaria (arrenda-do a un particular).

- Primeiro Andar: Salón, Oficinas, Servicios, e Biblioteca.

- Segundo Andar: Un salón (empregado para ensaios da Escola de Gaitase cursos diversos), e unha terraza (onde realizan festas).



- Ano de inicio dos cursos: 1995

- Nº de cursos realizados: 5 (Iniciación e Perfeccionamento).


- Nª medio de alumnos por curso: 25-35.


- Nome: Banda de Gaitas “LÓSTREGO DO TEIDE”


- Nome do director (2000): Eduardo Rogero Magide

- Número de compoñentes:

- Música: 10-12

- Comentarios: Contan cunha Escola de Gaitas de 32 alumnos.

Coral en creación.

Publicacións:

- Nome: NOS


- Director: Teófilo Hernando Rupérez

- Idioma: Castelán


- Escola de Gaitas e Grupo de música Xuvenil “Anduriña”.


291


- Exposicións de arte, conferencias (2 o mes), ...- Clases de Guitarra, Baile de Salón e de Tiple.- Escola de Vidrería Artística.- Festa dos Maios, celebrada por primeira vez en 1990.- Nese mesmo ano tiveron 2 grupos de Rock.Biblioteca (1990): - Nº de volumes: 333- Nº de subscricións a revistas e diarios: 1- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: Unha media de 23persoas o mes.


- Día do Apóstolo Santiago.- Día de Canarias.- Bailes e Festas.- Festa Galego- Andaluza (en Abril).- Romaría Canaria.- Noite de San Xoán.- Xogos de salón (Dominó, Tute, Mus, Escoba), Xadrez, Damas ... .Organizan Campionatos.

- Xornadas de Gastronomía Galego-Canaria.


- Tenis de Mesa.- Xogo da Chave.- Campionatos de lanzamento de Dardos, Tiro o Branco.- Equipos de Fútbol Sala, que participa en competicións semioficiais.- Equipo de Baloncesto en proceso de formación.- No ano 1991 tiñan Pesca Deportiva para afeccionados.

OUTRAS ACTIVIDADES:

Comida no Nadal para persoas sen fogar (en 1999 deron de comer a 62persoas).

Axudan e asesoran a paisanos a atopar traballo.

292

COMENTARIOS:

Estatutos redactados en Castelán.

Declarada Sociedade de utilidade pública

FONTES:


Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior(2000). Datos facilitados por AlfonsoPisos (Secretario), o 29 de marzo do 2000. Arquivo Área de Hª América,Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.


Estatutos Centro Gallego Santa Cruz de Tenerife.Arquivo Secretaria Xeral Paraas Relacións Coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade do Centro Gallego Santa Cruz deTenerife. (11 de marzo, 1990), Arquivo Secretaría Xeral para as Relaciónscoas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.


293

Asociacionismo Galego en España-Cantabria

DIRECTIVA (15/03/1942):

Presidente: Arturo Deus Vázquez • Vicepresidente: Nicolás LafuenteGonzález • Secretario: José Pérez Basanta • Vicesecretario: ManuelSánchez Andrade • Contador: Amancio Rey • Tesoureiro: Emilio OteroVal • Vocais: Angel Piñón; Antonio Losada; Germán Gómez Alonso;Manuel Rodríguez Guerrero; Edelmiro Pérez Cos.

DIRECTIVA (1991):

Presidente: José Carballeira Morado • Vicepresidente: Isaac López Bogar• Secretario: José María Moreno Valle • Tesoureiro: Ramón Jar Pérez

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Juán José Fernández Teijeiro • Vicepresidente 1º: RafaelFernández Mariñas • Vicepresidente 2º: Luís Fernández Fernández •

CANTABRIA

ENDEREZO

(2000): Rúa: Hernán Cortés 47, bajo.Cidade: SantanderPaís: EspañaTfn: 942 – 21 61 70Fax: 942 – 22 22 52

CENTRO GALLEGO DE SANTANDER

294

Secretario: José Antonio Otero Hermida • Tesoureiro: Francisco IglesiasVarela • Vocais: Julio Fernández Vázquez Gulías; Víctor Villar López;Manuel López Calderón; Restituto Díez Liébana; Manuel Victoria Gallego.

ANO DE FUNDACIÓN: 1934 (16 de febreiro).

- Data de concesión da personalidade xurídica: 30 de maio de 1956.

- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 16 de febreiro de 1934.

NÚMERO DE SOCIOS:

- 1965: 291 socios.

- 1988: 364 socios, dos que 215 son galegos, e 149 simpatizantes.

- 1991: 410 socios (dos que 325 son socios galegos e 85 socios descenden-tes directos de Galegos).

- 2000: 285 socios, dos que 230 son galegos e 55 son simpatizantes nongalegos, en ámbolos casos representan cada un a unha familia.

CUOTA DOS SOCIOS:

- 1965: 25 ptas/mes.

- 1988: 100-150 ptas/mes.

- 1991: 2.400 ptas/ano.


O Centro Gallego de Santander queda constituído (o 16 de febreiro de1934), a partires da fusión das dúas agrupacións galegas existentes por aquelentonces en Cantabria, Casa de Galicia (1920) e a Colonia Gallega (1914),esta última viña funcionando dende o ano 1918. Considérase o Decano dasCasas Rexionais de Cantabria

Conta cunha longa traxectoria histórica na Comunidade Cántabra debidoas numerosas actividades no eido social, recreativo, cultural, deportivo e fol-clórico, “habiéndose convertido, de hecho, en una Embajada permanente de nues-tra Galicia en esta tierra hermana, al propio tiempo que es considerada por losCántabros y sus Autoridades, en cierta manera, como una Institución también pro-pia”, segundo palabras textuais da Xunta Directiva Actual.


295



- Prestar colaboración aos paisanos que, atopándose en Cantabria, atrave-san, dificultades, polo que se creou unha Sección de Asistencia Social osenfermos e familiares internados no Centro Médico Marqués de Valdecilla; eunha Sección de Axuda Económica para os transeuntes galegos que nonteñan medios económicos para regresar a Galicia.

- Servir de vínculo entre Galicia e Cantabria, converténdose nunhaEmbaixada de Galicia en Cantabria, para favorecer e promover o coñe-cemento da nosa realidade actual a través de exposicións, coloquios,conferencias, etc.

- Exaltación da Cultura Galega a través da Semana Cultural das LetrasGalegas e do Día de Santiago Apóstolo (Patrón de Galicia e de España).

- Participar co Grupo de Gaitas e Danzas nas festas cántabras, como porexemplo as actividades organizadas pola Caja de Ahorros de Cantabria,ou concellos, coma o de Cabezón de la Sal, no Día de Cantabria.

- Dar a coñecer Galicia os descendentes de Galegos (2ª e 3ª Xeración),mediante a organización de viaxes a terras galegas durante o ano.

- Incorporación dos xocios máis novos o Centro Galego (para facelos par-tícipes do amor pola terra Galega), a cultura e tradicións, a través da cre-ación do Club Juvenil do Centro Gallego de Santander, que no ano2000 conta con 53 socios.

INSTALACIÓNS:

Na Planta Baixa (con entrada pola rúa Hernán Cortés 47), dispoñen dunBar para Socios e simpatizantes; un Salón Social de 200 m2 , con escenarioproprio para actuacións.

Na Entreplanta contan con Bar para a Xuventude; a Oficina do Centro eunha Biblioteca; o acceso a estas dependencias faise pola rúa Peña Herbosa 6.

Primeiro Andar: é un local de 500 m2 a disposición do Centro.


Realizadas pola Sección de Arte e Cultura, que é a responsable da organi-zación e desenrolo de conferencias, charlas, coloquios e concertos.


- Nome: AIRIÑOS DA TERRA (Escola de Gaitas e Danzas).

296


- Fundador- Creador: Emilio Otero Val

- Nome do director (Dende 1986-2000): Emilio Otero Palacio.

- Antecedentes Históricos: Coa fusión no ano 1934 das dúas Entidadesexistentes en Cantabria, créase un grupo de Gaitas e Danzas, que conome de Airiños da Terra, deu a coñecer os costumes, tradicións e fol-clore. O Grupo desapareceu en 1982. En 1986 a Xunta Directiva tomoua decisión de recrear o grupo, intentado reagrupar os antigos membros,o que non foi posible. Foi a partir de aquí, cando a través da creaciónsimultánea do Club Xuvenil Centro Gallego reuniuse a un Grupo denenos e nenas, fillos de Galegos para crear de novo o Grupo Airiños daTerra, que pasou a Denominarse Escuela de Gaitas e Danzas Airiños daTerra.


- Baile: 12

- Gaitas: 24

- Panderetas: 10

- Bombos: 2

- Pandeiro: 1

- Actuacións realizadas pola Terra Cántabra e as súas Institucións.

- Gravación en cinta casete dunha selección de temas do repertorio doGrupo, cuxa presentación tivo lugar o 27 de setembro de 1991 no SalónSocial do Centro Gallego, coa asistencia da Prensa, Radio, Socios ePúblico en Xeral. Gravada nos Estudios Ibiosón de Santander.

Publicacións:

- Nome: LIBREDÓN (Órgano Oficial do Centro Galego de Santander).


- Prezo: Gratuíto

- Tirada (1987): 1250 exemplares.

Outras publicacións (1991): Edición da Revista Xuvenil do CentroGallego, de carácter Trimestral.



297


- En 1988 tiveron en proceso de formación un Grupo de Teatro.

- Semana das Letras Galegas.

- Concertos da Escola de Gaitas e Danzas.

- Conferencias; Exposicións; Teatro; ..

Biblioteca (2000):

- Nº de volumes: 2.000


- Festa Patronal da Institución: 25 de Xullo (Santiago Apóstolo), condiversas actividades, na que destaca a gran Comida de Irmandade, conentrega de Placas as 3 socios máis veteranos e ramos de flores as súasDonas.

- Homenaxe as socios con máis de 40 anos de antigüidade na Institución.

- Festa de Reis, con entrega de xoguetes aos fillos dos socios.

- Actividades lúdicas para os socios (magostos, entroidos ...).

ACTIVIDADES DEPORTIVAS (1991):

Participación de 3 equipos (alevín, juvenil e senior) nas distintas compe-ticións oficiais da Federación Cántabra de Fútbol-Sala.

En 1988 posuían unha Escola de Natación.

OUTRAS ACTIVIDADES (Asistencia Social):

- Axuda económica, persoal e afectiva a paisanos transeúntes.

- Información sobre Galicia, a través de prensa, carteis, dípticos


Entre os socios que teñen destacado po-la súa colaboración na vida doCentro hai que citar a:

- Emilio Otero Val, de Portocarreiro (Lugo), que durante 42 foi presidenteda entidade.

- Alfonso López Rivero, de Coles (Ourense).

- Mario Rodríguez Ebro, de Bouses (Ourense).

- José Quiroga Paradiñeiro, de Pobra de Brollón (Lugo).

- Ramón Jar Pérez, de Lalín (Pontevedra).

298

COMENTARIOS 89:

En 1960 tivo lugar, por iniciativa da Sociedade, a homenaxe aGumersindo Laverde Ruíz, profesor da Menéndez Pelayo.

FONTES:


Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados polaDirectiva do Centro Gallego de Santander, o 5 de marzo do 2000.Arquivo Área de Hª América, Facultade de Humanidades – Universidadede Vigo.

Enquisa 1991 (27 de Febreiro de 1991), Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Estatutos do Centro Gallego de Santander. Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade do Centro Gallego de Santander.(18, xaneiro,1988), Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Revista LIBREDON (Órgano Oficial do Centro Gallego de Santander) enRepertorio da Prensa Galega da Emigración (1998), Arquivo da EmigraciónGalega, Consello de Cultura Galega, Santiago de Compostela.

http.//www.cigmigracion.com/ (2000): Enciclopedia da Emigración Galega.Centro Galego de Santander.


89 Datos recollidos da páxina de Internet http.//www.cigmigracion.com/santander.htm

299

Asociacionismo Galego en España-Castilla la Mancha


Presidente: Francisco Fernández Lista • Vicepresidente: Vicente DíazPérez • Secretario: Eladio Vázquez Vázquez • Tesoureiro: BernardoBouzas Ferro • Vocais: José Zapata Cubeiro e Domingo Rivera Sánchez.

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Francisco Fernández Lista • Vicepresidente: José R. CastroGarcía • Secretario: José R. Trabazos Pascual. • Tesoureiro: GuillermoAlonso Castro • Vocais: José Zapata Cubeiro.


NÚMERO DE SOCIOS FUNDACIONAIS: 45 familias


CASTILLA LA MANCHA

ENDEREZO

FUNDACIONAL: (1995): Rúa: Pintor Zuloaga nº 2.Cidade: AlbacetePaís: España

(2000): Rúa: Pintor Zuloaga, nº 2.Cidade: (02001) AlbacetePaís: EspañaTfn: 967 – 21 37 69

CASA GALLEGA DE CASTILLA LA MANCHA

300

NÚMERO DE SOCIOS:

- 1998: 45 familias.- 2000: 28 familias.


- 1998: 97%.CUOTA DOS SOCIOS: - No ano de fundación: 1000 ptas/mes- 1998: 1000 ptas/mes- 2000: 500 ptas/mes.


“ Inquietud histórica de estar fuera de la Región y buscar un nexo de comuni-cación entre las otras personas que se encontraban en la misma situación”.

A historia é mínima debido a súa recente creación.


- Fomentar e realizar actividades educativas, culturais e deportivas.- Manter a cultura e raíces galegas.- Servir de lazo de unión para os galegos residentes en Castilla La Mancha.

INSTALACIÓNS:

O enderezo fundacional e actual corresponde có domicilio do presidente.Están tentando alugar un local, polo que na actualidade reúnense no Café BarGalicia, C/Baños nº 4.


- Intercambios e colaboracións con outras asociacións.


- Feira de Albacete.- Excursións.- Cenas.


Campionatos de Xogos de Mesa, cada 25 de xullo.


301

Asociacionismo Galego en España-Castilla la Mancha


A Directiva Fundacional, por motivos de dedicación en momentos difíci-les.

FONTES:

Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por José L.Trabazos Pascula (Secretario) e Francisco Fernández Lista (Presidente) daCasa Gallega de Castilla La Mancha. Con data do 31 maio do 2000.Arquivo Área de Hª América, Facultade de Humanidades – Universidadede Vigo.

Estatutos de La Casa Gallega de Castilla La Mancha, Albacete, novembro 1995.Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas,Santiago de Compostela.

303

Asociacionismo Galego en España-Castilla León


Presidente: Andrés Pérez Troche

DIRECTIVA (1989):

Presidente: Constantino Fernández Vázquez • Vicepresidente: VíctorMaría García Ruíz De Morales • Secretario. Norberto GonzálezCarabelas.

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Roberto Álvarez Valladares

ANO DE FUNDACIÓN: 1967 (18 de novembro).

- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 10 de outubro de 1968.



CASTILLA LEÓN

ENDEREZO

FUNDACIONAL (1967): Rúa: Villafranca, 7.Cidade: (24001) León.País: España

(2000): Rúa: La Torre, 9.Cidade: (24002) LeónPaís: EspañaTfn/fax: 987 – 22 80 88Páxina Web:www.serviplus.com/casagalicia

CASA DE GALICIA EN LEÓN

304

NÚMERO DE SOCIOS:

- 1978: 200 cabezas de familia.

- 1986: 470 cabezas de familia.

- 2000: 1.334 cabezas de familia.


- 2000: 9% son galegos de nacemento, mentres que un 80% son descen-dentes de galegos.


- Ano: 2000

- Nº socios: 1334 cabezas de familia

CUOTA DOS SOCIOS:

- 1986: 300 ptas/mes


Entre varios dos galegos residentes en León existía a inquietude de fundarun Hogar Gallego que servise de lugar de encontro. Encabezaban esta inicia-tiva, nacida a principios de 1967, D. Jesús Fernández González, os Sres.Camba Santos e Vázquez Santamaría, que xunto cun grupo de estudiantestamén galegos emprenden a busca dun local axeitado e alcanzable que servisecomo sede social do centro.

O 14 de abril de 1967 celebran a primeira reunión, na que participaron osanteriormente mencionados, que xunto con outras persoas formaron unhacomisión que exerceu ata o 20 de setembro do mesmo ano, e que foron osencargados de formalizar con data de 31 de xullo o contrato de arrendamentodun local sito na rúa Villafranca, 5, que na actualidade sigue sendo a sedesocial.

A segunda comisión xestora presidida por D. Andrés Pérez Troche desen-rolou a súa labora dende o 20 de setembro de 1967 ata o 20 de novembro, datana que se constitue legal e oficialmente a Sociedade Rexional, Recreativa eDeportiva CASA DE GALICIA EN LEÓN.

Os membros desta Segunda Comisión Xestora serán os que compoñan aPRIMEIRA XUNTA DIRECTIVA, que exerceron o seu mandato ata o 6 denovembro de 1970.


305


Pouco a pouco a sociedade vai medrando non só en número de socios,senon tamen a nivel económico; na década dos 80 tiveron a concesión deexplotación dunha Sala de Bingo, e iniciaron dunha relación coa Xunta deGalicia que lles proporcionou axudas en forma de subvencións económicas eaportacións de libros e material diverso.

Esta independencia económica permitiulles a construcción en propiedadedun gran complexo social, cunhas completas instalacións recreativas e depor-tivas na localidade de Trobajo del Cerecedo.


Os fines sociais quedan recollidos no artigo 2 do Estatuto Social no que sepretende “... el desarrollo y la práctica de todo tipo de actividades recreativas, cul-turales y deportivas que fomenten los lazos de unión y convivencia, quedandoexcluida expresamente de los fines de la Sociedad cualquier actividad política o sin-dical”.

No art. 3 señala “ que como Sociedad regional se relacionará especialmente conGalicia, debiendo ser vehículo de proyección y hermanamiento entre las culturasgallega y leonesa, promoviendo toda clase de actividades conducentes al conoci-miento del Camino de Santiago o Ruta Jacobea”.

INSTALACIÓNS:

Contan con instalacións de tipo sociais: Salón Social, Bar; restaurante,discoteca, sala de lectura, biblioteca, gardería infantil e salón xuvenil.

Nas instalacións o aire libre, para a práctica do deporte, dispoñen de pistapolideportiva, circuíto de exercicios físicos, petanca, baloncesto, balonmán,bolos leoneses, canchas de tenis, campo de fútbol 7, voley-praia, parqueinfantil, piscinas e zonas verdes, saunas secas e de vapor, bañeiras de hidroma-saxe e ximnasio. Estas instalacións deportivas e recreativas atópanse enTrobajo del Cerecedo

Actualmente están nunha etapa de asentamento e consolidación que secaracteriza po-la ampliación de terreos e a construcción dunha piscina clima-tizada.




- Nome: REÑUBERU (Grupo de Gaitas).

306

Publicacións:

- Nome: Boletín Informativo


- Grupo de teatro Infantil.

- Organizan exposicións e conferencias.

- Concurso anual de contos.

Biblioteca (1989):

- Nº de volumes: 1.450 volumes, dos que 1.000 están escritos en galego.

- Nº de subscricións a revistas e diarios: Recibían distintas publicaciónsperiódicas, “La Voz de Galicia”; “Faro de Vigo”; “La Región”; “ElProgreso”; “Diario de León”; “El Ideal Gallego”.


- Bailes, comidas, festas galegas (entroido, Día das Casas de Galicia enCastilla y León, San Xoán, etc.), desfiles de moda ...

- Xogos de salón.


Contan con equipo de baloncesto e de tenis de mesa. Ademais teñen con-tratado un coto de caza.

Realizan sendeirismo, natación, voley-praia, aerobic, ioga.

FONTES:


Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados polaDirectiva do Centro. Arquivo Área de Hª América, Facultade deHumanidades – Universidade de Vigo.

Estatutos de La Casa de Galicia en León. 10 de Outubro de 1968 ArquivoSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiagode Compostela.


307



Presidente: Luís de Castro Garoia • Vicepresidente: José Mosquera Pérez •Secretario: Miguel Pérez-Fernández • Tesoureiro: Ramón Artiga •Contador: Cesar Pérez Aseijo • Vocais: Joaquín Fernández; José Mª PonteFernández; Amadeo Díaz; Francisco Domínguez Riostra; José Martínez eGermán Coural Castro.

DIRECTIVA (1998):

Presidente: Antonio Barbosa Fernández • Vicepresidente: Raul Jorge OjeaFeijo • Secretaria: Mª Elena Fernández Sánchez • Vicesecretario: ManuelValeiro Posada • Tesoureiro: Julio Enrique L. Robles • Vicetesoureiro:Rubén Dario Pérez Melero • Contador: Juán Ayala Gemedo • Vocais:Francisco Villares Ortuño; José Mª Pérez Sanjurjo; Fernando Guerra Velasco;Rafael Vallejo Paz; Manuel Fernández Ruíz.

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Antonio Barbosa Fernández • Vicepresidente: Raúl Ojea Feijóo• Secretaria. Marisol Rodríguez • Vicesecretario: Manuel Valeiro Losada •Tesoureiro: Julio Enrique Lacort Robles • Vicetesoureiro: Rubén DaríoPérez Melero • Contador: Juán Antonio Ayala Olmedo • Vocal de Cultura.Francisco Villares Ortuño • Vocal de Turismo. José María Pérez Sanjurjo •Vocal: Fernando Guerra Velasco • Vocal de Mantenimiento: Rafael VallejoPaz • Vocal de Juventud. Manuel Fernández Ruíz • Vocal de Folclore: JuánAntonio Morandeira

ENDEREZO

FUNDACIONAL (1954): Rúa: López Gómez, 4.Cidade: ValladolidPaís: España

(2000): Rúa: Plaza del Colegio de SantaCruz, 4.Cidade: ValladolidPaís: EspañaTfn: 983 – 29 23 49Fax: 983 – 29 23 49

CASA DE GALICIA DE VALLADOLID

308

ANO DE FUNDACIÓN: 1954 (19 de outubro).

- Data de concesión da personalidade xurídica: 29 de novembro de 1978.- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 19 de outubro de 1954.


Destacar entre eles a D. Luís de Castro García; D. Miguel PérezFernández; D. José Mosquera Pérez e D. Joaquín Domingo Fernández.


NÚMERO DE SOCIOS:

- En 1988: 273 socios, dos que 119 son galegos, e 24 son descendentesdirectos de galegos.

- En 1991: 300 socios, dos que 205 son galegos, e 55 descendentes direc-tos de galegos.

- En 1998: 350 socios, dos que 225 eran galegos.


- En 1998: 65%.


- Ano: 1977- Nº socios: 412 socios.

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 25 ptas/mes- 1988: 6000 ptas/ano.- 1998: 750 ptas/mes


A inquietude dun puñado de galegos afincados en Valladolid fraguou aidea de aglutinar os numerosos paisanos dispersos po-la cidade. Os preceden-tes remóntanse o ano 1953, data en que comezar a ve-la luz pequenos artigosna prensa local que reclamaban un esforzo para fundar unha Casa Galega enValladolid. Finalmente nunha cea (o 19 de outubro de 1954), fíxose oficial afundación da Casa, sendo a pioneira de tódolos Centros e Casas Rexionaisexistentes en Valladolid.


309


Tivo o seu primeiro domicilio na rúa de López Gómez, 4, ata que en febrei-ro do 1970 trasladouse a entonces Praza de Leones de Castilla, 10, 1º.


- Crear unha prolongación da Rexión Galega fomentando o coñecementoda mesma.

- É de carácter Cultural, Benéfico, Recreativo e Deportivo.

- Promover e dar a coñecer o patrimonio cultural galego.

- Promocionar entre os asociados toda clase de actividades de tipo recreativo.

INSTALACIÓNS:

Dende 1974 contan con edificio social en propiedade, con 2 andares,semisótano e patio.

Actualmente teñen en proxecto elevar un andar máis, esta remodelaciónestá prevista que esté rematada para finais do ano 1999.

As instalacións están formadas por Bar, Restaurante, salóns ambientadoscon equipo musical e TV, biblioteca e un patio exterior.




- Nº de cursos realizados: 6


- Nª medio de alumnos por curso: 40


- Nome: AXOUSERE (Grupo de Baile)

- Ano de fundación: 1979.

- Nome do director (1998): Esther Domínguez Calleja


—————

- Nome: ANAQUIÑOS (Grupo de Baile formado por nenos).

- Ano de fundación: setembro de 1977.

310

- Nome da directora (1998): Esther Domínguez Calleja

- Número de compoñentes: 10.

—————

- Nome: NIVARIA (Grupo de Música)

- Nome do director (1998): Cesar Mayorga Muñoz


—————

- Nome: CASA DE GALICIA (Grupo Coral).

- Nome da directora (1998): Mari Luz Abia Cuadrado


Publicacións:

- Nome: ABRENTE


- Director: Francisco Villares Ortuño


- Prezo: Gratuíto.

- Tirada: 1000 exemplares.

- Principais colaboradores:


- Semana do Día das Letras Galegas.

- Teñen unha “ Semana Cultural” cada ano, onde levan a cabo conferen-cias, concursos de fotografía, pintura, certames literarios, ...

- Realizan excursións a Galicia.

Biblioteca (1988):

- Nº de volumes: 2.500


- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: 45 cada mes.


Conmemoran tódolos festexos e festas galegas como pode ser o Entroido;

Día de Santiago Apóstolo; e Magosto.


311


Celebran actos de proclamación de Raíñas; Festas infantís; Despedida deAno; Ceas de Irmandade.


Practican Fútbol Sala e Baloncesto Feminino, contando con 22 partici-pantes en cada modalidade.

OUTRAS ACTIVIDADES:

Contribuen con donativos a Asociación Española contra o Cancro.

Axudan economicamente a persoas sen medios, especialmente para regre-sar a Galicia.


- A primeira Xunta Directiva que tivo un papel moi destacado o conseguiros seus fins, creando unha Casa Gallega en Valladolid.

- Da mesma maneira destacar a Xunta Directiva, presidida por D. JesúsRodríguez, que no ano 1974, tras numerosos esforzos adquiriu en propie-dade un edificio que, unha vez reformado, inaugurouse oficialmente en1977.

COMENTARIOS:

Necesitan información dos seguintes temas, coa finalidade de incrementaro fondo do que dispoñen:

- CINE: Información bibliográfica sobre cine galego, xa sexa realizado porgalegos ou con temas de Galicia.

- LIBROS: Relación de editoriais e fondos das mesmas para solicitarlibros, especialmente deste século.

FONTES:


El Pueblo Gallego (Periódico). Vigo 21 de setembro de 1954.

Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (1998). Datos facilitados por AntonioBarbosa Fernández (Presidente), con data de 28 de outubro de 1998.Arquivo Área de Hª América, Facultade de Humanidades – Universidadede Vigo.

312

Enquisa 1991 (25 de febreiro de 1991), Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Estatutos de La Casa de Galicia en Valladolid. 19 de maio de 1999. ArquivoSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiagode Compostela.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade da Casa de Galicia en Valladolid.(4, xaneiro,1988), Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Revista ABRENTE – Casa de Galicia. Valladolid, 1999. Ano XLIV, nº 39.Arquivo Área de Hª América, Facultade de Humanidades – Universidadede Vigo.


313



Presidente: Manuel López Bernárdez • Secretaria: Concepción OubiñaAraújo • Tesoureiro: Luís Salvador Bueu • Vocais: Mª José Sotelo López

DIRECTIVA (2000) :

Presidente: Concepción Oubiña Araújo • Secretaria: Mª José Sotelo López• Tesoureiro: Manuel López Bernárdez • Vocais: Francisco Estravís; LuísSalvador Bueu; Silverio Moledo Durán.




NÚMERO DE SOCIOS:

- 2000: 44 familias


- 2000: 100%.

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 500 ptas/mes

- 2000: 6000 ptas/ano (500 ptas/mes).


Existiu unha Asociación Galega en Zamora que desapareceu no ano 1975.

ENDEREZO

FUNDACIONAL: (1995): Rúa: Café-Restaurante “Castromil”Cidade: ZamoraPaís: España

(2000): Rúa: Santa Clara 16, 2º A.Cidade: (49015). ZamoraPaís: EspañaTfn: 980 – 52 12 25Fax: 980 – 50 90 75

CASA GALLEGA DE ZAMORA

314

A principios da década dos 90 un Grupo de Galegos reuníanse un día porsemana nun café. Co paso do tempo uníronse outras persoas a esta reunións,polo que decidiron crear unha Asociación Galega e rexistrala legalmente.

Comezaron a reunirse de forma legal coa idea de crear un Centro a seme-llanza dos outros que funcionan noutras cidades deste país.

Encóntranse con dificultades para desenvolverse como Entidade poloescaso número de socios.


- Agrupar e reunir os galegos residentes en Zamora.

- Fomentar e divulgar a cultura galega.

INSTALACIÓNS:

Durante un ano (1998-1999) tiveron un local alugado na Avda. dePortugal 21, pero devido a escaseza de socios resultáballe moi gravoso mante-lo, polo que decidiron abandonalo.

Dende ese momento pasaron a utilizar como sede oficial do centro a ofi-cina do cónxuxe da presidenta. Actualmente están a procura dun local axei-tado as posibilidades económicas onde poder reunirse.


Cursos de Idioma Galego: Non (xa que non conseguiron o número míni-mo de alumnos).

Publicacións:

- Nome: Revista QUEIMADA


- Director: Xunta Directiva

- Periodicidade: Trimestral

- Números Editados: 7-8


- Días das Letras Galegas (realizan unha Conferencia).

- Día de Galicia: con tódolos Centros de Castilla-León, participan nosactos celebrados pola Federación de Centros de Castilla-León, (actua-ción de grupos folclóricos, gastronomía, ...).


315



Son poucos socios.

FONTES:

Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados polaPresidenta (Concepción Oubiña Araujo) da Casa Gallega de Zamora , en12 de Abril do 2000. Arquivo Área de Hª América, Facultade deHumanidades – Universidade de Vigo.


316

DIRECTIVA (1994-1998) :

Presidente: Jesús García Nuñez • Vicepresidenta: Manuela Alonso Barrio •Secretaria: Carmen Maceiras Terceiro • Tesoureiro: Manuel Curvo López •Vocais: Miguel Ramos Cuervo; Gastón García Farelo.

NÚMERO DE SOCIOS:

- 1996: 43 socios.

CUOTA DOS SOCIOS:

- 1991: 5000 ptas por socio durante un ano. Foi unha cuota de carácterextraordinario para a adquisición da Finca-Recreo en S. Justo de la Vega.

- 1992: Prorrogar a cuota extraordinaria de 5000 ptas/mes, e de xaneiro axuño de 1993 pagar 3000 ptas/mes.


- Fomentar o mutuo coñecemento das rexións Galega, Asturiana, eLeonesa, contribuindo a fomentar os intereses comúns.

- Asociación Rexional de carácter cultural, recreativa, e deportiva.- Exclúese todo fin de lucro, así como toda motivación política e relixiosa.

INSTALACIÓNS:

O Centro estableceu o seu primeiro domicilio social no piso baixo da casanº 5 da rúa Pozo.

As reunións e convocatorias da Xunta Extraordinaria do Centro lévansea cabo nos salóns do Hotel Gaudí.

En marzo de 1991 estudiaron a posibilidade de adquirir unha finca nasproximidades do río Tuerto, cerca do campamento e da zona deportiva, sitono termo de S. Justo de la Vega co fin de poder utilizar esas instalacións.


ENDEREZO

FUNDACIONAL: Rúa: Pozo, 5 (Apartado 37)Cidade: AstorgaPaís: España

(1998): Rúa: Eduardo de Castro, 6.Cidade: (24700) AstorgaPaís: España

CENTRO CULTURAL ASTUR-GALLEGO DE ASTORGA

317



- Día de Galicia en Astorga, no que colabora activamente o Concello.

- Realización de Conferencias.

FONTES:

Estatutos do Centro Cultural Astur-Gallego en Astorga, Arquivo SecretaríaXeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiago deCompostela.

318

COMISIÓN XESTORA (Febreiro 1983):

Presidente: José Alfonso Tojeiro • Vicepresidente: Manuel Otero Gómez

Secretario: José Manuel De Pedro • Tesoureira: Marisol López Armada •Vocal: José María Oulego Rodríguez

DIRECTIVA FUNDACIONAL (Abril de 1983):

Presidente: José Alfonso Tojeiro • Vicepresidente: Manuel Otero Gómez •Secretario: José Manuel De Pedro • Tesoureira: Marisol López Armada •Vocais: María José Fernández; José María Oulego Rodríguez.

DIRECTIVA (1998):

Presidente: José Alfonso Tojeiro • Vicepresidente: Victoriano Agrelo •Secretario: Antonio Laso Feijoó • Tesoureiro: Jacobo Rey Saavedra •Vocais: Manuel Rodríguez; Gumersindo Laso; Alfonso Cruz Cortes; IsabelFernández e Camilo Gómez Pérez.


Presidente: José Alfonso Tojeiro • Vicepresidente: Victoriano AgreloFernández • Tesoureiro: Jacobo Rey Saavedra • Secretario: Camilo GómezPérez • Interventor: Manuel Rodríguez Salgueiro • Biblioteca: MaríaBegoña Delgado Fernández


- Data de concesión da personalidade xurídica: 21 de marzo de 1983.

- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 12 de marzo de 1983.


ENDEREZO

FUNDACIONAL (1983): Rúa: “Hostal Galicia”. Carretera deMadrid-Irún.Cidade: (09200) Miranda de Ebro.Burgos.País: España

(1998): Rúa: Ramón y Cajal, 51 – 1º Drcha.Cidade: Miranda de Ebro (Burgos)País: EspañaTfn: 947- 331854 – 332293.Fax: 947- 331854

CENTRO GALEGO DE MIRANDA DE EBRO

319




NÚMERO DE SOCIOS:

- 1987: 56 familias, das que 40 son galegas, e 10 son descendentes de gale-gos.

- 1991: 63 familias.

- 1998: 210 socios


- 1987: 71%

- 1991: 70%

- 1998: 80%


- Ano: 1985

- Nº socios: 290

CUOTA DOS SOCIOS:


- 1987: 6.000 ptas/por núcleo.

- 1991: 6000 ptas/año.

- 1998: 500 ptas/mes


Sociedade non lucrativa que ten as seguintes finalidades:

- Promover a presencia e manter vivo o recordo de Galicia en Miranda deEbro, a través de actos culturais, educativos, artísticos, recreativos, asis-tenciais, sociais e deportivos.

- Procurar a elevación do nivel social e cultural de tódolos socios e fami-liares.

- Fomentar a solidariedade entre tódolos galegos e simpatizantes de ditarexión residentes en Miranda del Ebro e na provincia de Burgos.

- Facilitar medios educativos, deportivos e de recreo os socios.

320

- Patrocinar a celebración de concursos, certames e exposicións de todaíndole, especialmente de productos galegos e de artistas da rexión.Celebrar conferencias e actos culturais.

- Divulgar o folclore galego, celebrando festas e espectáculos con este fin.

- Publicar revistas, folletos, circulares e outras análogas de acordo cosEstatutos.

INSTALACIÓNS:

Piso propio de 80 m2 , que consta de galería e oficina, salón de xogo,biblioteca, salón comedor, salón con barra de bar e TV para os socios, cociñae aseos.


Cursos de Idioma Galego: Realizaron 2 cursos a nivel interno, sen profe-sorado enviado pola Xunta de Galicia.

- Ano de inicio dos cursos: 1986 e 1987





- Nome: ANDURIÑA


- Nome do director (1998): Marisol López Armada


- Baile: 40

- Música: 6

- Actuacións mais destacadas: A primeira actuación realizórana en xuñode 1989, invitados polo Centro Gallego de Vitoria, con motivo da cele-bración do Día de Galicia en Euskadi.

Participaron no Centro Gallego de Rioja co gallo das festas de San Mateoen 1992. E tamén con motivo do Día da Galicia Exterior en Santiago deCompostela.

- Outros Grupos (1993): Grupo de Música Folk “FISTERRA”.


321


Publicacións:

- Nome: CRUCEIRO

- Ano de saída: xaneiro de 1993

- Números Editados: 5.

- Director: José Alfonso

- Periodicidade: Semestral


- Celebración do Día das Letras Galegas, con diversas charlas coloquio.

- Exposicións de pintura, proxección de vídeos e diapositivas

Biblioteca (1987):


- Nº de subscricións a revistas e diarios: Correo Gallego e RegiónInternacional.

- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: 45% de socios ebeneficiarios.


- Celebración do Entroido e da Festa do Magosto.

- Mariscada Anual.

- Festividade do Santiago Apóstolo, cunha misa solemne no monte deSan Juan.

- Día de Galicia en Castela-León e Ceas o primeiro sábado de més.


Contan con un equipo de Baloncesto que participou na Liga CadeteProvincial un ano, e na Liga Autonómica de Castilla-León durante 2 tempadas.


- Eugenia García: persoa non galega e que se vinculou plena e activamen-te o Centro. Por toda a súa labor é considerada Socia de Honra.

- Virginia Rodríguez: compositora de versos sobre Galicia e as súas expe-riencias persoais.

- Marisol López Armada: desenrolou unha grande actividade na funda-

322

ción, creación e posta en marcha do Centro, asumindo funcións detesoureira na 1ª Directiva. Posteriormente creou e dirixiu o Grupo deDanzas.

FONTES:

CRUCEIRO. Revista do Centro Galego de Miranda de Ebro (1993-1994).Nº 1, 2, 3, 4. Arquivo Área de Hª América, Facultade de Humanidades –Universidade de Vigo.

Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (1998). Datos facilitados por AntonioLaso Feijoo (Secretario) e José Alfonso Tojeiro (Presidente), membros daDirectiva do Centro Galego de Miranda de Ebro. 3 de Abril do 2000.Arquivo Área de Hª América, Facultade de Humanidades – Universidadede Vigo.


Estatutos do Centro Galego de Miranda de Ebro (marzo de 1983), Burgos.Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas,Santiago de Compostela.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade do Centro Galego de Miranda deEbro. (30, decembro,1987), Arquivo Secretaría Xeral para as Relaciónscoas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.


323



Presidente: Eloy Fernández Gómez • Vicepresidente: José Luís Iglesias •Secretario: Alfonso Vázquez • Tesoureiro: Amadeo Blanco •Vicetesoureiro: Manuel Álvarez

DIRECTIVA (1998):

Presidente: Eloy Fernández Gómez • Vicepresidente: José Luís Iglesias •Secretario: Alfonso Vázquez • Vicesecretaria: Esnodia Castro • Tesoureiro:Amadeo Blanco • Vicetesoureiro: Manuel Álvarez • Vocais: Jesús Freire;Antonio Cao; Manuel Garrido.

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Eloy Fernández Gómez • Vicepresidente: José Luís Iglesias •Secretario: Alfonso Vázquez • Vicesecretaria: Esnodia Castro • Tesoureiro:Amadeo Blanco • Vicetesoureiro: Manuel Álvarez • Vocais: Jesús Freire;Antonio Cao; Manuel Fernández López.

ANO DE FUNDACIÓN: 1992 (15 de xullo)

- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 3 de agosto de 1992.


- Eloy Fernández Gómez.- Manuel Álvarez Rodríguez.- Alfonso Vázquez Rodríguez.- José Luís Iglesias López.- Amadeo Rodríguez Blanco.

ENDEREZO

FUNDACIONAL (1992): Rúa: Ortega y Gasset, nº 20, 2ªplanta.Cidade: (24400) PonferradaPaís: España.

(2000):Rúa: Avda. Reyes Católicos, nº 5.Cidade: (24400) PonferradaPaís: EspañaTfn: 987 - 41 57 96Fax: 987 - 42 43 75

ASOCIACIÓN CENTRO GALICIA EN PONFERRADA

324


NÚMERO DE SOCIOS:

- 1993: 130 familias, das que 70 son galegas, 40 descendentes directas degalegas e 20 leonesas.

- 1998: 480 familias.

- 2000: 450 familias.


- 1998: 70%.

CUOTA DOS SOCIOS:


- 1998: 1000 ptas/mes

- 2000: 1000 ptas/mes


En Ponferrada xa existía un Centro Galego fundado no ano 1956, peropor unha mala xestión da xunta directiva, o xulgado embargoulles tódolosbens que posuian. Naqueles tempos o Centro Galego chegou a ter arredor de760 socios e un patrimonio valorado en 80 millóns aproximadamente.

No ano 1992 “5 amantes de Galicia” decidiron fundar de novo unhaAsociación, previa consulta coa Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, denominado Centro Galicia de Ponferrada.


- Difusión da cultura Galega en tódalas súas manifestacións e estreitarvínculos entre Galicia e Ponferrada, sempre sen ánimo de lucro.

- Se-lo refuxo de tódolos galegos residentes na Comarca do Bierzo e vehí-culo de proxección de la cultura galega cara ós leoneses e nativos doutrasprovincias que pertenzan a sociedade.

- Ofrecer toda clase de servicios e actividades para divulgar entre o públi-co o coñecemento do Camiño de Santiago ou a Ruta Xacobea pola xeo-grafía española.


325


INSTALACIÓNS:

Con axudas da Xunta de Galicia e doutras entidades mercaron un local de240 m2 para a sede social, que foi inaugurado en 1995 por D. FernandoAmarelo de Castro.

Posteriormente adquiriron outro local anexo, cunha superficie total de160 m2, necesario para seguir desenrolando as numerosas actividades que pro-graman.


Cursos de Idioma Galego: - Ano de inicio dos cursos: 1992- Nº de cursos realizados: 20 (4-5 cursos por ano, Iniciación ePerfeccionamento). (A partir do ano 2000 pasaron a realizar dos porano: un de iniciación e outro de perfeccionamento)

- Periodicidade: Case cada 2 meses.- Nª medio de alumnos por curso: 35Grupos folclóricos: En 1998 estaban en fase de poñelo en funcionamen-

to. Contaban có asesoramento de Xosé Lois Foxo, Director da Real Banda deGaitas da Deputación de Ourense.

- Nome: BANDA DE GAITAS DO CENTRO GALICIA- Ano de fundación: 1998- Nome do director (2000): Jesús Bellas Corral - Número de compoñentes: 30 (con idades comprendidas entre 8 e 35

anos).Publicacións: - Nome: GALICIA TERRA ÚNICA- Ano de saída: xullo 1997- Director: Eloy Fernández- Periodicidade: Anual- Principais colaboradores: As Deputacións de Coruña, Lugo e Ourense.Outras actividades culturais:- Cursos e clases de Gaita.- Conferencias sobre o Camiño de Santiago.

326

Biblioteca (1993): - Nº de volumes: 200- Nº de subscricións a revistas e diarios: 2- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: 20-30 aproximada-mente.


- Romarías populares, por exemplo a Romaría de Santiago Apóstolo cele-brada na Ermida da Cruz de Ferro no Camiño de Santiago (que foi ergui-da en 1980 polo actual presidente do Centro e algúns socios mais)

- Festa do Cocido Galego (en 1998 ían pola V edición), mantida e fomen-tada polos Presidentes das Deputacións Galegas (agás a de Pontevedra,por problemas non especificados).

- Excursións a Galicia (Ribeira Sacra; San Andrés de Teixido; Parque doXurés; Festa do Viño en Ribadavia; Festa do Polvo en Carballiño;Peregrinación a Santiago tódolos anos, ..).

- Festa do Entroido.

OUTRAS ACTIVIDADES:

Instauraron Insignias de ouro, prata e Bronce do Centro que entregantódolos anos.


Os 5 fundadores do Centro Galicia, que comezaron de cero, e na actuali-dade teñen unha asociacion consolidada e con moitas actividades.

COMENTARIOS:

Lembran que os inicios do Centro foi partindo de cero, pero que na actua-lidade, dos centros que existen en Castela-León, son os primeiros en númerode socios, e en actividades (cursos de Galego, programas de vacacións paramatrimonios, ..).

FONTES:Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (1998). Datos facilitados por Eloy

Fernández Gómez (Presidente) da Directiva do Centro Galicia enPonferrada, 20 de febreiro de 1998 e actualizados polo mesmo o 9 de xuñode 2000. Arquivo Área de Hª América, Facultade de Humanidades –Universidade de Vigo.


327


Estatutos do Centro Galicia en Ponferrada. Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela

GALICIA TERRA ÚNICA.Publicación do Centro Galicia en Ponferrada. Xullo1997. Nº1.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade do Centro Galicia en Ponferrada.(12, xaneiro,1993), Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.

O SIL. ANO 2000. Xaneiro 1998. nº 18.


328


Presidenta: María del Carmen Rodríguez Suena • Vicepresidente: JoséMaría Villar Ferro • Secretario: Emilio Rodríguez Castro • Tesoureiro:María Angeles Varela S.

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Avelino Lorenzo Vidal • Vicepresidenta: Ubalda Penín Alonso• Secretario: José Vidueira Penín • Tesoureira: Purificación López Vázquez• Vocais: Francisco Melchor Gallo; Antonio Agueira Ben; Ismael ReyGonzález; Felipe del Rey Hermo; José Ignacio Araus Martín e Rosa ÁlvarezDomingo.


- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 9 de novembro de 1995.



NÚMERO DE SOCIOS:

- 1997: 188 socios.

- 1998: 220, dos que 152 eran galegos.

- 2000: 320 socios.


- Ano: 2000

- Nº socios: 320


ENDEREZO

FUNDACIONAL: Rúa: Avda. General Sanjurjo 31, 2ºB.Cidade: BurgosPaís: España

(2000): Rúa: Burgense, 10; Bajo.Cidade: (09002) BurgosPaís: EspañaTfn/fax: 947 – 20 01 11

CENTRO GALLEGO DE BURGOS

329


CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 2000 ptas/mes por familia

500 ptas/mes por socio maior de 18 anos.


O Centro Galego de Burgos fundouse en Novembro de 1995.

Como nova sociedade, tivo as dificultades inherentes a súa fundación, po-lo que se poden distinguir dúas etapas diferenciadas:

1) Etapa de fundación, onde a iniciativa de Dna. Mari Carmen RodríguezSuena e D. Emilio Rodríguez Castro púidose levar a cabo gracias a axuda eapoio do representante para as Comunidades Galegas do Exterior Sr. Amarelode Castro.

2) Etapa de consolidación, que despois de 2 anos que durou a etapa anterior,coñeceu 3 novos presidentes e 27 membros de xunta directiva. Nesta fase inaugu-rouse de forma oficial o Centro Galego en Burgos, o día 21 de maio de 1999.


“Las actividades a desarrollar por la Sociedad son las siguientes:

1) CULTURALES. Promover y dar a conocer, preferentemente el Patrimoniocultural gallego.

2) BENÉFICO-SOCIALES. Aquellas que procedan de acuerdo con las posi-bilidades del Centro.

3) RECREATIVAS. Promocionando entre sus asociados toda clase de activi-dades que estén dentro de los cauces legales establecidos.” (Art. 2).

Os obxectivos marcados para o ano 2000 céntranse en:

- Incrementar a superficie da sede social e do número de socios.

- Desenrolar e dar a coñecer a socioloxía e a cultura tanto de Galicia comode Castilla-León.

- Promover actividades culturais e informativas de Burgos e o Camiño deSantiago.

INSTALACIÓNS:

A Sede Social, en carácter arrendatario, ten unha superficie de 204metros, dos que 80 m2 están subarrendados como bar-restaurante (no que se

330

dan comidas típicas de galicia); o resto do espacio está equipado para dar ser-vicio de comedor, xogos, sala de conferencias, biblioteca, salón de baile, ...

Na actualidade están pendentes dos permisos oficiais para poder amplia-lo local social.



- Nome: CORO VOCAL “SINXELOS”.


- Formar e desenrolar a Banda “XESTAL” (Gaita e Percusión).

- Implantación e aprendizaxe do grupo de danzas.

- Aprendizaxe musical de gaita e baile tradicional galego.

- Día das Letras Galegas.


- Excursións de tipo cultural ou de ocio.

- VII Día de Galicia en Castilla-León.

- Día do Patrón de Galicia e do Centro.

- Festas de Entroido, San Xoán, Magosto, ...

- Taller de costura.

- Xornadas gastronómicas.

- Festa do socio.

- Campionatos de xogos de mesa.


- Actividades deportivas a cargo do equipo de fútbol sala.

OUTRAS ACTIVIDADES:

De carácter local, participando nas festas locais de Burgos e mantendorelación con Peñas e Casas Rexionais.

COMENTARIOS:

Respecto a masa social, temos que diferenciar tamén dúas etapas (talcomo fixemos na evolución histórica).


331


Na primeira había unha cantidade elevada de socios non cotizantes,cunha cuota familiar de 2.000 ptas, con carácter transitorio, que abonabantanto as familias de 2 membros como de 8.

A norma estatuaria demandaba unha cuota persoal, e na Asemblea do día29 de Abril de 1997, estableceuse unha cuota persoal de 500 ptas. para maio-res de 18 anos, tal como ordenaban os estatutos.

Como consecuencia, o número de socios disminuiu considerablemente, oter que cotizar os ascendentes e descendentes dos socios, sendo así que a masasocial quedou en 188 socios a finais do ano 1997.

O ano 1998, supuxo unha etapa de consolidación, partindo dunha base de188 ata chegar os 320 socios cotizantes no 2000.

FONTES:

Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (1998). Datos facilitados por AvelinoLorenzo Vidal (presidente), J. Miguel Vidueira (secretario), Ubalda PenínAlonso (vicepresidente), con data de 11 de abril de 1999. Arquivo Áreade Hª América, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Estatutos do Centro Galego en Burgos. Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

332


Presidente: Luís Miñambres R. Toubes • Vicepresidente 1º: Juán MansoPonce • Vicepresidente 2º: Manuel Martínez Carnicero • Secretario: LuísVillamarín García • Tesoureiro: Camilo Rey Lourido • Interventor:Marcelino Auriguiberry Pampín • Vocais: José Mª. Gómez Lamas; AntonioIglesias Montes; Manuel Rodríguez Crespo e Justo Varela Díaz.

DIRECTIVA (1999):

Presidente: José Ignacio Paz Bouza • Vicepresidente 1º: Pilar FernándezÁlvarez • Vicepresidente 2º: José Luís Muñoz Ribeiro • Secretario:Maximino Nogueira Bibian • Tesoureiro: Casimiro Prats Martín • Vocais:Oscar Terceiro Penedo; Miguel Antonio Sánchez Ramos; Fernando PampínVázquez e Noemí Arias Mangana.

DIRECTIVA (2000):

Presidente: José Ignacio Paz Bouza • Vicepresidente 1º: Pilar FernándezÁlvarez • Vicepresidente 2º: José Luís Muñoz Ribeiro • Secretario:Maximino Nogueira Bibian • Tesoureiro: Amable García • Vocais: OscarTerceiro Penedo; Miguel Antonio Sánchez Ramos; Fernando PampínVázquez.




ENDEREZO

FUNDACIONAL: (1957): Rúa: Rector Lucena, nº4.Cidade: SalamancaPaís: España

(2000): Rúa: Arriba, 6-8 Bajo.Cidade: SalamancaPaís: EspañaTfn: 923 – 26 52 38Fax: 923 – 21 90 87e-mail: [email protected]

CENTRO GALLEGO DE SALAMANCA

333



NÚMERO DE SOCIOS:

- 1988: 236 familias, das que 137 son galegas, e 99 simpatizantes.- 1999: 230 familias.- 2000: 245 familias.


- 1988: 58%.- 1999: 70%.


- Ano: 1991- Nº socios: 250 familias.

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 30 ptas/mes para os socios nominais, e 20ptas/mes para os estudiantes.

- 1988: 400 ptas/mes, (4.800 ptas/ano).- 1999: 1000 ptas/mes.- 2000: 1.100 ptas/mes


A principios de 1957 un grupo de estudiantes universitarios galegos con-cibiron a idea de crear unha asociación galega en Salamanca. Naquelmomento algún dos cargos mais importantes da provincia eran galegos(Gobernador Cívil: José Luís Taboada; Gobernador Militar: general TejadaSalgado; Delegado Provincial de Facenda: Ernesto Páramo; jefe Base Aereade Matacán: Coronel Pombo; jefe do Sector da RENFE: Juán Manso; jefe DoSector Regional Universitario: Coronel Carnicero; e Delegado Provincial deTraballo: Luís Miñanmbres) e prestaron o seu apoio a tal fin.

A primeira reunión para concretar a formación da Entidade, fíxose nosbaixos dunha cafetería situada no Edificio España. A estas reunións acudíaunha trintena de Galegos.

A presidencia desas primeiras asembleas recaeu en Luís Miñambres, que apostre foi o 1º Presidente do Centro.

334

O Concello facilitoulles a dirección dos galegos residentes na cidade (queen número non se achegaban o millar), a partires dunha petición dos mem-bros destas primeiras asembleas.

A primeira Asemblea Xeral, a que acudiron prensa e radios locais, fíxosenos locais da Sociedad Musical Filarmónica, con cuxa directiva acordaran otraspaso do local, que a partires dese momento pasou a se-la nova sede socialdo Centro Gallego. Nesta reunión presentouse un borrador dos Estatutos eacordaron “celebrar la Asemblea Gerneral constitutiva en la que tendría lugar elnacimiento oficial del Centro Gallego de Salamanca. Se invitaria a las autoridadeslocales así como a todos los gallegos de Salamanca y provincia. Se comunicó asimis-mo a las autoridades su óbolo. Respondieron las 4 Diputaciones aportando cada una1.000 ptas. cantidad similar a la que también contribuyeron las autoridades gallegasde esta capital” (Luís López Nuñez, 1992, páx.7).

Nos primeiros anos organizaban moitos bailes con orquestra (bisemanais),cobrando aos non socios unha pequena cantidade.Tamén facían rifas con doa-zóns dos socios; pero coa instalación dun Bingo (fonte principal de financia-mento do centro), a súa situación económica mellorará considerablementepermitíndolle mercar unhas instalacións máis completas.


- Fines culturais, educativos, recreativos e benéficos coa idea de divulgara cultura galega en Salamanca.

INSTALACIÓNS:

Dende 1990 teñen local proprio de 950 m2 no que dispoñen de restaurantealugado; salóns de usos múltiples para exposicións e conferencias; bar desocios; sala de xogo (para cartas, xadrez, dominó, ..); gran salón; sala de prensae biblioteca.

Tamén dispoñen dunha parcela a 4 Km. de Salamanca (en Villamayor),denominada Finca “El Juncal” que pretenden urbanizar e convertela nunhapolideportiva.

Esta adquisición foi feita no ano 1982 (conmemorando o XXV aniversa-rio), para destinala como zona deportiva, coa idea de atraer a xuventude oCentro. A extensión aproximada é de 18.000 m2 na que se conta un edificiode 160 m2 e unha zona de arborado.


335



Cursos de Idioma Galego: - Ano de inicio dos cursos: 1989- Nº de cursos realizados: 15-16- Periodicidade: Anual (iniciación e perfeccionamento).- Nª medio de alumnos por curso: 30Grupos folclóricos: - Nome: CORAL CENTRO GALLEGO DE SALAMANCA- Ano de fundación: 1987- Nome do director (1999): Mª José Díez Díez- Número de compoñentes: 30Publicacións: - Nome: OUTEIRO- Ano de saída: Decembro de 1992- Director: Xunta Directiva do Centro- Periodicidade: Anual- Números editados: 5- Observacións: Non se publica dende 1998Outras actividades culturais:- Clases de baile- Día das Letras Galegas.- Festa de Reis para os nenos.- Entroido, durante o que se degusta unha lacoada.- Día do Santiago Apóstolo.- 2 ou 3 exposicións por ano.- Chegaron a facer representacións de Teatro Galego en 1988.- Conferencias e Charlas sobre temas galegosBiblioteca (1999): - Nº de volumes: arredor de 4000.- Nº de subscricións a revistas e diarios: 10- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: 10-12 diarias.

336


- Exposición de productos da Gastronomía Galega (viño, polbo, empanada, ..).

- Celebración do San Juán Sahagún; do Luns D´Aguas (coa típica meren-da no “Hornazo”).

- Xogos de mesa.

OUTRAS ACTIVIDADES:

En 1992 implantaron no Centro o “Seminario de Gallego” que naceu apartires dos cursos de lingua impartidos nos últimos anos, e que de forma con-tinua se desenrolaban na tarde dos venres. A labor docente corría a cargo deMario González Acosta.

COMENTARIOS:

O nº de socios simpatizantes (non galegos) non poden superar en númeroos socios Galegos, coa finalidade de manter e preservar as características doCentro Galego.

Os socios simpatizantes teñen dereito a ter un representante na XuntaDirectiva.

FONTES:


Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por MáximoNogueira (Secretario da Xunta Directiva do Centro Gallego deSalamanca) o 15 de xuño de 1999 e actualizados por José Luís MuñozRibeiro (vicepresidente) o 31 de maio de 2000. Arquivo Área de HªAmérica, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Estatutos do Centro Gallego de Salamanca. Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

López Nuñez, Luís: “Ayer y hoy del Centro”. Revista OUTEIRO. Nº 1,Decembro de 1992.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade do Centro Gallego de Salamanca.(5, xaneiro,1988), Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.


337



Presidente: José Ignacio Paz Bouza (Centro Gallego de Salamanca). •Vicepresidente: (Casa Galicia de León). • Secretario: Maximino NogueiraBibián (Centro Gallego de Salamanca). • Tesoureiro: José Alfonso Tojeiro(Centro Gallego de Miranda de Ebro). • Contador: (Centro Galicia dePonferrada) • Vocais: Casa Galicia Valladolid (2); Casa Galicia de León (1);Centro Gallego de Miranda de Ebro (1); Centro Galicia Ponferrada (1).

DIRECTIVA (2000):

Presidente: José Ignacio Paz Bouza (Centro Gallego de Salamanca). •Secretario: Maximino Nogueira Bibián (Centro Gallego de Salamanca). •Tesoureiro: José Alfonso Tojeiro (Centro Gallego de Miranda de Ebro).

ANO DE FUNDACIÓN: 1994 (20 de Marzo).

- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 28 de maio de 1995.

NÚMERO DE CENTROS FUNDACIONAIS: 5 (Centro Gallego deSalamanca; Centro Gallego de Miranda de Ebro; Centro Galicia dePonferrada; Casa de Galicia de Valladolid; Casa de Galicia de León).

NÚMERO DE SOCIOS:

- 2000: 9 (Centro Gallego de Salamanca; Centro Gallego de Miranda deEbro; Centro Galicia de Ponferrada; Casa de Galicia de Valladolid; Casade Galicia de León; Casa Gallega de Zamora; Centro Cultural Astur-Gallego de Astorga).

ENDEREZO

FUNDACIONAL (1994): Rúa: Arriba 6, 8 Bajo (Local doCentro Galego de Salamanca).Cidade: (3700) Salamanca.País: España

(2000): Rúa: Arriba 6, 8 Bajo (Local doCentro Galego de Salamanca).Cidade: (3700) Salamanca.País: EspañaTfn: 923 - 26 52 38Fax: 923 – 21 90 87

FEDERACIÓN DE CENTROS GALLEGOS DE CASTILLA-LEON

338

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 10.000 ptas/ano

- 2000: 10.000 ptas/ano


A primeira reunión mantida para a creación da Federación fíxose en AToxa, con motivo do III Congreso de Comunidades Galegas. Esta idea foi rea-lidade o 20 de marzo de 1994 na sede do Centro Gallego de Salamanca, coapresencia dos representantes dos Centros de León, Miranda de Ebro,Ponferrada, Salamanca e Valladolid, no que se redactou un borrador dosEstatutos.

A Federaciòn xurde ante a necesidade que tiñan os diversos centros deCastilla-León da asociarse para intercambiar opinións e resolver de maneiracomún, con maior facilidade as cuestións e problemas que se lles planteaban.Ademais de poder canalizar deste xeito dunha maneira máis eficaz as súasnecesidades ante os organismos oficiais.

A configuración da xunta directiva está predeterminada da seguintemaneira:

- Presidente e Secretario son sempre os do Centro Gallego de Salamanca.

- O Tesoureiro pertence o xunta directiva do Centro Gallego de Mirandadel Ebro.

- Cada un dos Centros restantes están representados por 2 vocais.


No artigo 2º recolle como fines da súa creación os seguintes:

- Promover e establecer nexos de unión e vínculos de cooperación e soli-dariedade entre as sociedades galegas asentadas en Castela-León.

- Salvagardar os intereses de todos e cada un dos compoñentes, colaboran-do colectivamente na resolución dos problemas que poidan plantearse

- Promover o coñecemento da Galicia, en orde a súa lingua, cultura, his-toria, xeografía, gastronomía, folclore e demais peculiaridades.

- Manter un contacto cordial, con tódalas Sociedades Galegas do Mundo,así como cos demais Centros Rexionais e Federacións existentes.

- Coordinar e canalizar as relacións con tódolos organismos estatais e


339


autonómicos, tanto públicos como privados, especialmente coa Xuntade Galicia e a de Castilla-León.

- Apoiar toda iniciativa a favor da creación de Sociedades Galegas cuxasfinalidades sexan acordes co espírito desta Federación.

INSTALACIÓNS:

Empregan as do Centro Gallego de Salamanca.


Celebración en común do Día de Galicia en Castilla-León (a finais deano), con actuacións de grupos folclóricos (algúns traídos de Galicia, ademaisdos pertencentes a cada un dos centros asociados), xantares, recepcións deautoridades, ...

Cada ano a organización corre a cargo dun centro diferente.

FONTES:

Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados porMaximino Nogueira Bibián (Secretario do Centro Gallego deSalamanca), en abril do 2000. Arquivo Área de Hª América, Facultade deHumanidades – Universidade de Vigo.

340

ASOCIACIONS GALEGAS EN CASTILLA LEÓN


Fonte: Elaboración propria a partir de Taboa 7 (X. R. Campos)

Grafico 36. Porcentaxe de Centros segundo nº de socios



341

Asociacionismo Galego en España-Cataluña


Presidente: José Pérez Vega • Vicepresidente: José Rodríguez Macía •Vocais: Xoán Prieto Álvarez; Soledad Fernández Novoa; María CarreteLocay; Xoán Carlos Ferreiro Bargué.

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Fausto González Hermida • Vicepresidente: Xosé RodríguezMacia • Secretario: Oscar Sotelo Barreira • Tesoureiro: Vanessa PrietoPrieto • Coordinador Xeral: Adolfo Rodríguez Álvarez • RelaciónsPúblicas: Luís Fernández Lorenzo • Actividades Musicais: Xoán CarlosFerreiro Bargué • Mantemento: Xoán Prieto Álvarez • Bibliotecario:Alexandro Clemente Longarela • Actividades Internas: SoledadFernández Novoa • Enlace: Ramiro Neira García


CATALUÑA

ENDEREZO

(1997):Rúa: Avda. América, 56-66Poboación: BadalonaPaís: España

(2000):Rúa: París 45, baixo.Poboación: BadalonaPaís: EspañaTfno.: 93 460 20 22

AGRUPACIÓN CULTURAL AGARIMOS (BADALONA)

342

NÚMERO DE SOCIOS FUNDACIONAIS: 15-20

PORCENTAXE DE SOCIOS GALEGOS NO PRIMEIRO ANO: 100%

NÚMERO DE SOCIOS:

- 2000: 210 socios, dos que 184 son galegos e 26 non galegos.


- 2000: 87´6 %.


- Ano: 2000 - Nº de Socios: 210.

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de Fundación: 500 ptas/mes- 2000: 500 ptas/mes


Un grupo de galegos residentes en Santa Coloma e Badalona, decidironpoñer un fondo de 100.000 ptas. cada un para poder fundar este centro.

Os cartos adiantados polos socios fundadores empezaron a ser devoltos noano 2000.


- Difundir a cultura galega.

INSTALACIÓNS:

Teñen un local alugado (de aproximadamente 200 m2) que consta de:Secretaria, Sala de depósito, baños, salón de actos e bar (arrendado a un par-ticular).

Na actualidade están coa idea de mercar este local.


Cursos de Idioma Galego:- Ano de inicio dos cursos: 1999- Nº de cursos realizados: 2


343


- Periodicidade: anual

- Nº medio de alumnos por curso: 20

Programa de Radio:

- Nome: CON AGARIMO

- Ano de Creación: 1999 (Setembro)

- Periodicidade: Domingos de 17 a 18 horas (en Galego).

- Nome do Director: Elvira

- Emisora: Radio Llefía

Grupos Folclóricos: Dous: un grupo de baile e gaitas e outro de música folk.

- Nome: AGARIMOS (Grupo de Baile e de Gaitas).

- Ano de Fundación: 1997

- Nome do Director(1997): Juán Carlos Ferreiro e Xesús Galán.

- Número de Compoñentes: 2 en percusión e 31 en baile.

—————

- Nome: A DA GAURRA (Grupo de Folk).


- Nome do Director (2000): Oscar Sotelo Barreira


Publicacións:

- Nome: A PALLOZA

- Ano de saída:1997


- Director: Fausto González



- Grupo de Danza e Aerobic.

- Bailes de Salón.

- Conferencias.

- Día das Letras Galegas, coa celebración da Semana Cultural (dende o 29de abril o 6 de maio); actuacións de grupos folclóricos, grupos de folk, ...

344

- Exposición de artesaniías, libros, cerámica, gastronomía, ... As instala-cións son cedidas po-lo Concello de Badalona.

- Concurso de Debuxo.

Biblioteca:

- Nº de Volúme (2000): Máis de 400

- Nº de Subscricións a Revistas e diarios (2000): Tan só La RegiónInternacional.

- Nº de Persoas que usan a Biblioteca con asiduidade(2000): 6-7.


- Festa de Fundación do Centro (22-23-24 de setembro).

- Festa de Santiago Apóstolo.

- Festa do Botelo.

- Festa da Empanada e do Roscón, onde se elixen os máis saborosos, e osde mellor presentación.

- Magostos, Entroidos e comida no mes de decembro.


Equipo de fútbol-terra.

Actualmente están tratando de crear un equipo de fútbol-sala.

FONTES:

Enquisa Asociacións Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por FaustoGonzález (presidente), o 29 de marzo do 2000. Arquivo Área de HªAmérica, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.


345



Presidente: José Luís Salgueiro • Vicepresidente: José Mosteirín •Secretario: Herminio Fernández reire • Tesoureiro: Carlos SalgueiroCaneda • Vocais: Ignacio Currus Polleira; Francisco Calvo Regueira; JoséCaneda Freire; Antonio Criado Tourón; Luís González Álvarez.

DIRECTIVA (1998):

Presidente: José Luís Salgueiro • Vicepresidente: José Mosteirín Pestana •Vicepresidente 2º: Herminio Fernández • Secretario: Mª Carmen PardoMoreno • Tesoureiro: Santiago Salgueiro Caneda • Contadora: JuliaMoledo • Vocais: Gloria López; Desiderio Trevín; Manolo Barcia; LolaFernández; Francisco Villar.

ANO DE FUNDACIÓN: 1993 (30 de xullo)

DATA DE APROBACIÓN DOS PRIMEIROS ESTATUTOS: 30 de xullo de 1993.



NÚMERO DE SOCIOS:

- 1997: 130.

- 1998: 140.


- 1997: 90%.

ENDEREZO

FUNDACIONAL (1993):Rúa: Pintor Ser, 12Poboación: La Llagosta (Barcelona).País: España

(2000):Rúa: San Buenaventura, 43.Poboación: (08021) La Llagosta.País: EspañaTfno.: 93 5607053Fax: 93 5607053

AGRUPACIÓN CULTURAL GALLEGA ”ALBORADA” LA LLAGOSTA (BARCELONA)

346


- Ano: 1998- Nº de Socios: 140

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de Fundación: 500 ptas.- 1997: 1ª cuota (2500 ptas). Resto (500 ptas).


Esta Asociación nace da necesidade que sentiron os fundadores de conti-nuar coas costumes da súa terra nai, e de facilitar a chegada a fillos e nalgúnscasos a netos.

Unha vez creada a Agrupación Cultural “Alborada”, comezan có traballode conseguir colaboradores e contactos que lles permitan traballar pola difu-sión da cultura, do idioma, das tradicións e das costumes galegos.

Actualmente manteñen contacto con outras asociacións galegas enCataluña, así como con entidades galegas que os teñen o día da actualidadede Galicia.


Asociación basicamente cultural, na que galegos coas mesmas inquedan-zas se reunen cada fin de semana. Nestas reunións realizan actividades para ocultivo e a promoción da cultura galega.

Os seus fins son:- Conservar e protexer a cultura galega.- Recompilar o maior número de experiencias, creenzas..., para dalas acoñecer as nosas xeracións e as futuras.

- Facilitala comunicación e o contacto cultural entre tódolos galegos resi-dentes en Cataluña.

- Ensinar, facilitar e fomentar o coñecemento do folclore galego mediantea creación de cursos monográficos sobre a cultura galega.

INSTALACIÓNS:

Gracias o Concello de La Llagosta contan cun local no que teñen un bar( aberto a socios e familiares de socios), unha biblioteca, unha oficina, e uncuarto empregado para garda-los instrumentos da Agrupación.


347


Anteriormente, o domicilio social da Agrupación estivo na rúa AnselmoClavé, 10 - 4º-1ª.


Cursos de Idioma Galego: Non teñenPrograma de Radio:- Nome: ESCOITA GALICIA- Ano de Creación: 1995- Nome do Director: José Luís Salgueiro CanedaGrupos Folclóricos:- Nome: ALBORADA- Nome do Director (1997): José Antonio Meda e Julia Moledo Cos- Número de Compoñentes:

- Música: 35.- Baile: 20.

Publicacións: Non teñenOutras actividades culturais:- Manualidades.- Conferencias.- Excursións.- Participacions en programas de Radio.Biblioteca: Sí


- Festa Aniversario: 350 participantes.- Exposición de productos Galegos durante 3 días: 500 participantes.- Festividade do Santiago Apóstolo: 1000 participantes.- Excursión anual de socios: 300 participantes.


OUTRAS ACTIVIDADES:

De tipo benéfico e social:

348

- Actuacións en casas de xubilados, asilos ...- Participación en actos sociais e benéficos de “La Llagosta”.- Excursión de socios.- Colaboración con outras entidades.


Os 16 socios fundadores.

FONTES:

Enquisa Asociacións Galegas no Exterior (1998). Datos facilitados por MªCarmen Pardo (secretaria), Herminio Fernández (vicepresidente 2º) eJulia Moledo Cos (contadora); con data de 26 de abril de 1998. ArquivoÁrea de Hª América, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Estatutos da Agrupación Cultural Gallega “Alborada”. Barcelona. 30 de xullo de1993.


349



Presidente: Ernesto Lagarón Vidal • Vicepresidente: Manuel LópezRodríguez • Vicepresidente 2º: Fernando Fernández Fernández • Secretario:Celia López González • Tesoureiro: Xerardo Rodríguez Roa

DIRECTIVA (1987):

Presidente: Ernesto Lagarón Vidal • Vicepresidente: Eulogio RubioCarballo • Vicepresidente 2º: Celso Conde González • Secretario: JoséFernández Castro • Tesoureiro: Gerardo Rodríguez Roda • Contador:Gustavo López Méndez • Vocais: Manuel Rancaño Álvarez; Arturo DieguezDíaz e Manuel Botana Otero.

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Ernesto Lagarón Vidal • Vicepresidente: Eduardo MéndezGómez • Vicepresidente 2º: Manuel Botana Otero • Secretario Xeral: JoséManuel Santín Pérez • Secretario: Pilar Pallares M. • Vicesecretario: JuánFrancisco Couso • Tesoureiro: Rosa González MéndezVicetesoureiro:Placer González Méndez • Contador: Benjamín Díaz López • Bibliotecario:José Fernández Castro • Vocais: Alfonso Rodríguez Valencia; Vicente DeDios Pérez; José Manuel Fernández. Cabana; Aurora Maseda Pérez; DinaMartínez Martínez.

ANO DE FUNDACIÓN: 1982 (25 de setembro).

- Data de concesión da personalidade xurídica: 30 de marzo de 1984.

- Data de aprobación dos primeiros estatutos: 13 de novembro de 1982.

ENDEREZO

FUNDACIONAL (1982):Rúa: Santa Otilia, 44Poboación: 8032 BarcelonaPaís: España

(2000):Rúa: Chapí, 18-22Poboación: 08031 BarcelonaPaís: EspañaTfno.: 93 - 358 54 88Fax: 93 - 358 54 88

AGRUPACIÓN CULTURAL SAUDADE

350



NÚMERO DE SOCIOS:

- 1982: 42 socios.- 1983: 132 socios.- 1984: 206 socios.- 1985. 295 socios.- 1986: 430 socios.- 1987: 526 socios (dos que 390 son galegos, 36 descendentes directos degalegos).

- 1995: 485 socios.- 2000: 445 socios (familias).


- 2000: 90%.


- Ano: 1987- Nº de Socios: 526 socios.

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de Fundación: 1.200 ptas/ano.- 2000: 10.000 ptas/ano.5.000 ptas/ano para xubilados.


A iniciativa debese, en parte, a existencia dun forte movemento asociati-vo entre a colonia galega residente en Barcelona a principios dos anos 80, quenon atopaba unha dirección axeitada ante unha serie de demandas, moi con-cretas que non eran adecuadamente cubertas po-la única entidade galega consede en Barcelona existente naqueles momentos, e a necesidade de atender ademanda de actividades culturais e asociativas dos emigrantes galegos nosbarrios barceloneses de Verdun, Horta e Carmelo, xa que non había ningúncentro para asociarse.


351


A partires destes factores mencionados naceu en setembro de 1982 aAgrupación Cultural Saudade (Escola de Gaitas e Danzas).

A entidade experimentou un rápido crecemento no número de socios,motivado en parte po-lo importante número de poboación galega residenteen Barcelona. As cifras que corroboran esta afirmación son que no ano 1982o número de familias asociadas era de 42, catro anos máis tarde o númeroincrementouse ata as 430 familias.


Ten unha intensa actividade o longo do ano centrada en:- Promover e difundir a cultura galega.- Realizar actos de axuda a persoas que o poidan precisar.- Fomentar as relacións de amizade entre os socios.

INSTALACIÓNS:

Local en propiedade, mercado en 1986. Consta de 2 andares cunha super-ficie total de 940 m2, nos que se asenta o local social; o restaurante (arrendadoa un particular); terraza; sala de TV; sala de xogos; secretaría; salón de actose baile; sala de lectura; servicios e biblioteca.


Cursos de Idioma Galego:- Ano de inicio dos cursos: 1995- Nº de cursos realizados: 3-4 (cursos de iniciación e perfeccionamento).- Nº medio de alumnos por curso: 25/30.Grupos Folclóricos: - Nome: SAUDADE (Grupo de Baile e Gaita)- Ano de Fundación: 1982- Nome do Director(2000): Ernesto Lagarón Vidal- Número de Compoñentes:- Baile: 55/60- Música: 42- Actuacións máis destacadas: Realizadas en Alemania; Madrid;Latinoamérica e Cataluña.

352

Publicacións:

- Nome: SAUDADE XOVEN


- Principais colaboradores: Grupo de mozos do Centro que pertencen aDirectiva.


- Premios para artigos literarios en Galego.

- Concursos de fotografía, música e danzas galegas.

- Día das letras galegas.

- Escola de danzas e gaitas, con máis de 200 alumnos.

- Grupo Infantil de Teatro, cuxa directora é Dina Martínez.

- Conferencias e coloquios (Ramón Piñeiro; Manuel Fraga; X.M. Beiras;Amarelo de Castro; Alonso Montero; Basilio Losada; ...).

- Exposicións de Libros; cadros de pintura; escultura e artesanía.

- Cursos de informática; de lingua Catalana; de Pintura; etc.

Biblioteca (2000):

- Nº de Volúmes: Máis de 10.000

- Nº de Subscricións a Revistas e diarios: Reciben tódolos periódicos gale-gos.

- Nº de Persoas que usan a Biblioteca con asiduidade: De 15 a 20 persoassemanalmente.


- Festa de Santiago Apóstolo.

- Festa Fin de ano; Magostos; Festa da Empanada; Entroido; San Xoán.

- Xogos de salón e campionatos de Tute.

- Escola de fabricación de gaitas artesá.


Tiveron equipos de fútbol sala, fútbol e Baloncesto (masculino e femini-no), que participaban nas ligas de fútbol e baloncesto de Entidades Galegasde Cataluña.


353



Os socios fundadores.

FONTES:

Enquisa 2000. Datos facilitados por Juán Francisco Couso (Vicesecretario),con data de 22 de marzo do 2000. Arquivo Área de Hª América,Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Estatutos da Agrupación Cultural “Saudade” (Escola de Danzas e Gaitas).Barcelona 13 de novembro de 1983.

Memoria para o Recoñecemento da Galeguidade. Con data de 20 de novembrode 1987. Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas ComunidadesGalegas, Santiago de Compostela.

354

DIRECTIVA FUNDACIONAL (Xestora e Provisional unha vez aprobados osEstatutos na Acta do 15/10/1989):

Presidente: Ramiro Arca Rodríguez • Vicepresidente: Serafín Sánchez Veres• Secretario: Jesús Valcarcel López • Tesoureiro: Antón Pérez Paredes •Contador: Juán Otero Gasalla • Vicecontador: Jaime Marco Escoda •Vocais: José Leirado García; Ramón Novo Matovelle; José L. DominguezFernández; Gabriel Diez Salas.

DIRECTIVA (1998):

Presidente: Antonio J. Avila Benitez • Vicepresidente: Ramiro López López• Secretario: Ramiro Arca Rodríguez • Tesoureiro: Vicenta Palazón Morata• Vocal de Cultura: Luís Monreal Tejada • Vocais: Xavier Torrentó Molas;Ramón Novo Matovelle; María Ferreiro Covelas.

ANO DE FUNDACIÓN: 1989 (14 de Febreiro).

- Data de aprobación dos primeiros estatutos: 15 de xullo de 1989.

NÚMERO DE SOCIOS FUNDACIONAIS: 67 (41 Socios Fundadores do GrupoA, e 26 do Grupo B).

PORCENTAXE DE SOCIOS GALEGOS NO PRIMEIRO ANO: 78% (52socios).

NÚMERO DE SOCIOS:

- 1989: 77 socios (67 de orixe galega).- 1991: 132 socios.- 1998: 175 socios.


ENDEREZO

FUNDACIONAL (1989):Rúa: Lleona, 9 (Parroquia SanJaime).Poboación: BarcelonaPaís: España

(1998):Rúa: Lleona, 9 (Enderezo Oficial)Numancia, 107/109 (EnderezoFuncional).Poboación: 08029 Barcelona.País: EspañaTfno.: 93-3227657

ASOCIACIÓN AMIGOS DO APOSTOL E DO CAMIÑO DE SANTIAGO

355



- 1998: 52% (84 socios).



CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de Fundación: 1.200 ptas.- 1998: 4.000 ptas.


O suprimirse a festividade de Santiago Apóstolo na década dos 80 nalgun-has comunidades autónomas, e observando unha deixadez case absoluta res-pecto o Apóstolo (suprimíndose cada vez máis actos tradicionais na súa honrano entorno da entidade), decidíronse a mobilizar os socios e simpatizantes,para realzar e non deixar no esquezo este día.

Acordaron en xuntarse cada ano para celebrar unha misa na súa honra,ata que en 1989 formaron esta asociación, aínda que durante bastante temporesistíronse a elo, xa que non consideraban que fose necesaria.

Unha vez autorizada, procuraron establecer e reafirmar o diálogo e a cola-boración con tódalas entidades. Prepararon un proxecto de peregrinaciónconxunta a Santiago no ano 1990, que foi realizado en 1991.


Có nome de “Amigos del Apóstol y del Camino de Santiago”, “Amics delApóstol i del Camí de Sant Jaume”, “Amigos do Apóstolo e do Camiño deSantiago”, creouse unha asociación socio-cultural-recreativa sen ánimo delucro.

A Finalidade céntrase en manter e realzar o legado cultural creado entorno a figura do Apóstolo Santiago o longo dun milenio, acollendo a tódalaspersoas que se sintan atraídas por ese legado cultural.

Promover e organizar traballos de investigación históricos-culturais,poñendo enfases especial en todo o relacionado coa figura do ApóstoloSantiago, a Ruta Xacobea, reliquias monumentais e culturais creadas arredordo Camiño de Santiago.

356

Procuran realzar a festividade do 25 de xullo, a universalidade e a amizadecon tódolos pobos.

Organizar peregrinacións, excursións, conferencias, simposios e outrosactos culturais.

Intercambiar experiencias e traballos con outras asociacións, principal-mente coas da mesma índole e que están vinculadas a Galicia.

INSTALACIÓNS:

A primeira reunión celebrouse en Barcelona o 14 de xaneiro do ano 1989,na rúa Tuset, nº 9 baixo.


Cursos de Idioma Galego: Non teñen

Programa de Radio: Non teñen

Grupos Folclóricos: Non teñen

Publicacións: Non teñen


- Conferencias.

- Exposicións.

- Musicais (Grupo Medievalista).

- Semana Cultural Xacobea en Barcelona (Decembro de 1996).


Sen ser de carácter deportivo e moito menos competitivo, fan camiñadastódolos domingos para intentar revitalizar as rutas Xacobeas por Cataluña.

COMENTARIOS:

1) Intentar motivar a Xunta de Galicia na consecución duns fins que,baixo o auspicio oficial, redundaría en beneficio de Galicia e de todos.

2) Facer partícipe a Generalitat de Catalunya das inquedanzas e anhelosde tódolos galegos afincados na Comunidade Autónoma por restituír a festi-vidade do Patrón de Galicia e de España.


357


FONTES:

Enquisa Asociacións Galegas no Exterior (1998). Datos facilitados por RamiroArca Rodríguez (secretario), Antonio J. Avila Benítez (Presidente), MaríaFerreiro Covelas (Vocal). Con data do 26 de marzo de 1998. ArquivoÁrea de Hª América, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Estatutos de “Amigos del Apóstol y del Camino de Santiago” (4, xullo, 1989).Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas,Santiago de Compostela.

358

DIRECTIVA (1987):

Presidenta: Xohana Lara Fernández • Vicepresidente: Arsenio CastroGonzález • Secretaria: Rosa Lara Fernández • Vicesecretaria: MªConcepción Aira Quintas • Tesoureiro: Xabier Martínez Pintos •Bibliotecario: Oscar Cayuela Abenoza • Vocais: Rodolfo Pérez Fernández;Xosé Ares García; Manuel Blanco Díez; Xaime Gallego Vázquez; ManoelRolán Núñez; Rosa González Estévez e Mª Xosé González Estévez.

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Arsenio Castro • Vicepresidente: José Ares • Secretaria:Carmen Blanco • Vicesecretario: Manuel Coedo • Tesoureiro: JesúsSánchez • Vocais: Gaspar Castro; Mercedes Castro e José Ceballos.

ANO DE FUNDACIÓN: 1982 (26 de marzo).

Data de concesión da personalidade xurídica: 20 de xullo 1983.

Data de aprobación dos primeiros estatutos: 26 de marzo de 1983.

NÚMERO DE SOCIOS FUNDACIONAIS: 22. (Entre os máis destacadosencóntranse Xosé Lois Foxo Rivas; Jesús López Rodríguez; Concepeción AiraQuintas; Evaristo Foxo Rivas; e Consuelo Sanz Santamaría).



ENDEREZO

FUNDACIONAL: (1982):Rúa: Camino de Font-Trobada 15.Poboación: Barcelona.País: España.

(2000):Rúa: Centro Cívico del Reloj de la

Zona Franca, 116.Posteriormente múdanse oMercado da Zona Franca: RúaEnergía (esquina bronce).

Poboación: BarcelonaPaís: EspañaTfno.: 93 - 441 02 83Fax: 93 - 441 02 83

ASOCIACIÓN CULTURAL AMIGOS DA GAITA: TOXOS E XESTAS

359


NÚMERO DE SOCIOS:

- 1987: 537 socios, dos que 270 son galegos, e 254 son descendentesdirectos de galegos.

- 2000: 300 familias.


- 2000: 95 %.

CUOTA DOS SOCIOS:

- 1987: 2.500 ptas/ano

- 2000: 4.500 ptas/ano


Antes de ser unha Asociación Cultural era unha escola privada de música,denominada “Escola de Gaitas e Danzas Galegas TOXOS E XESTAS” deBarcelona que xurdiu en 1977 po-la iniciativa de José Luís Foxo. A filosofíada escola era ensinar, difundir e prestixiar a música, danza e língua galegas, ataque no ano 1982 créase como Asociación Cultural.

Posteriormente dentro da asociación houbo unha serie de discrepanciasque provocaron o nacemento doutras “Casas” ou “Sociedades”, tal é o caso deSAUDADE, COVA DA SERPE e CASA GALEGA DE HOSPITALET.


Promoción e difusión da danza e música galegas, así como a organizaciónde actividades artístico-culturais.

INSTALACIÓNS:

O novo local está alugado o Concello de Barcelona e conta cunha super-ficie de 800 m2.




- Nº de cursos realizados: 5-6


- Nº medio de alumnos por curso: 15-20.

360

Grupos Folclóricos: - Nome: GRUPO DE GAITAS E BAILE TOXOS E XESTAS.- Nome do Director(2000): Luís Ares (Director de Música), e Azucena(Directora de Danza).

- Número de Compoñentes (2000): 90 compoñentes (50 de música e 40de baile).

- Observacións: No ano 1989 contaban cun grupo de Pandeiretas formadapor 15 alumnos e un grupo de baile de 67 compoñentes. O grupo de baileestaba dirixido por Cote González Estévez, e nese ano (mes de maio) par-ticiparon no I Concurso de Baile de Lausanne (Suíza), onde obtiveron o2º premio.Publicacións: - Nome: BOLETÍN DE TOXOS E XESTAS (no que se recollen as activi-dades e diferentes recortes de prensa).

- Ano de saída: 1993/94- Periodicidade: Anual- Prezo: Gratuíto- Tirada: 5000 exemplares.Outras actividades culturais:- Concursos de poesía e contos.- Representacións Teatrais a cargo do Grupo de Teatro Infantil.- Conferencias sobre temas galegos.- Actividades de pintura e Festivais de música galega.- Escola de Danzas e Gaitas Galegas.Biblioteca (1987):- Nº de Volúme: 1.153 dos que cerca de 1.000 están escritos en galego.- Nº de Subscricións a Revistas e diarios: Toda a prensa galega


- Festas de apertura do curso.- Festas de Nadal, Magosto, Festa da Empanada; Entroido.- Excursións de fin de semana.- Actuacións de grupos de baile e gaita.


361



Participan cun equipo de fútbol sala nos campionatos intercentros.

OUTRAS ACTIVIDADES:

A finais dos 80 colaboraban con artistas como “La Fura dels Baus”, EmilioPons, etc.

COMENTARIOS:

Esta entidade é parte integrante da Federación de Entidades Galegas enCatalunya coa que organiza actos culturais con motivo da celebración do Díadas Letras Galegas e o Día da Patria Galega.

En diferentes etapas a Escola TOXOS E XESTAS colaborou con outrosartistas como o cantante Emilio Pons ou o grupo de Teatro La Fura dels Baus.

FONTES:

A galeguidade no mundo (1991), Madrid, Asociación Cultural de la Vieira, pp.92 – 93.

Enquisa 2000. Datos aportados por Arsenio Castro González (presidente daA.C. Ada G: Tex), con data de 23 de marzo do 2000. Arquivo Área de HªAmérica, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Estatutos de Amigos da Gaita (Toxos e Xestas). Arquivo Secretaría Xeral paraas Relacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Memoria Para o Recoñecemento Da Galeguidade.(10 de decembro de 1987).Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas,Santiago de Compostela.

362


Presidente: Eladio Pereira Penas • Vicepresidente: Hipólito Sánchez •Secretario: Antonio Vázquez • Tesoureiro: Fidel Rebollal Lago • Vocais:José Díaz Vila; Jesús Martínez Sánchez; Amadeo Arias; Alfonso Fernández.

DIRECTIVA (1998):

Presidente: Domingo Balboa Amor • Vicepresidente: Diógenes Moreira •Tesoureiro: José Ramón López • Bibliotecario: Francisco Romeu • Vocais:Orentino Rodríguez; Luís Sobrado; Jorge Sobrado; Antonio González;Encarna Fernández; Blanca López; María Luisa Fernández e Pilar Reymondez.

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Domingo BalboaSecretaria: Mª Pilar Rey Montes

ANO DE FUNDACIÓN: 1985 (12 de novembro).

Data de concesión da personalidade xurídica: 12 de novembro de 1985Data de aprobación dos primeiros estatutos: 12 de novembro de 1985.


NÚMERO DE SOCIOS:

- 1985: 20 socios.- 1987: 130 socios.- 1989: 190 socios.- 1998: 215 socios.- 2000: 214 socios.


ENDEREZO

FUNDACIONAL: (1985):Rúa: Campo Arriaza, 59.Poboación: BarcelonaPaís: España

(2000):Rúa: Alcalá de Guadaira, 7.Poboación: 08020 BarcelonaPaís: EspañaTfno/fax: 93 - 307 36 60

ASOCIACIÓN CULTURAL “COVA DA SERPE” DE BARCELONA

363



- 1998: 100%- 2000: 100%


- Ano: 1997/1998- Nº de Socios: 215

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de Fundación: 100 ptas/mes.- 1991: 2.800 ptas/ano- 1998: 500 ptas/mes- 2000: 5.000 ptas/ano


A asociación “COVA DA SERPE” nace no ano 1985, para que os galegosresidentes no Distrito de Sant Martí (Barcelona) non se atopasen desarraiga-dos dos seus valores culturais.

Dende o comezo, parte cunha intensa labor creativa para divulgar os valo-res culturais e as diferencias do noso proprio temperamento.

Xunto coa Asociación créase a Escola de Gaitas e danzas Galegas, que en1990 grava un disco con melodías de música tradicional e popular.

O nome “Cova da Serpe” tómase dun macizo montañoso da comarca deGuitiriz coñecido co mesmo nome.

Outra iniciativa emprendida pola entidade foi o nacemento da RevistaARXELA, órgano de difusión dos socios de “Cova da Serpe”; posteriormente,en 1995, edítase o boletín INFO-ARXELA.


A asociación Cultural “Cova da Serpe” surde o amparo da lei deAsociacións, sen afán de lucro e con carácter socio-cultural.

Promoción e difusión da música e danzas de Galicia, así como organizaractividades artísticas e musicais (ART. 2º).

INSTALACIÓNS:

A primeira sede foi un bar dun socio; posteriormente trasládaronse o cen-tro cívico, cedido polo concello de Barcelona.

364

Dende o ano 1992 teñen un local alugado, po-lo que pagan 90.000ptas/mes, no que contan con Biblioteca, Salón de Actos, Bar, Salón de Xogos,Oficina e Sala de Xuntas.

Actualmente están tentando sacar un permiso para unha sala de Bingo,que de paso lles axude para mercar un local en propiedade.


Cursos de Idioma Galego: - Ano de inicio dos cursos: 1994- Nº de cursos realizados: 4- Periodicidade: Anual- Nº medio de alumnos por curso: 20Grupos Folclóricos: - Nome: ESCOLA “COVA DA SERPE”.- Ano de Fundación: 1985- Nome do Director(2000): Mónica Vázque Díaz- Número de Compoñentes:

- Música: 26.- Baile: 36.- Coro: 18.

- Actuacións máis destacadas: En 1990 grabaron un disco con melodias demúsica tradicional e popular.Outros Grupos Folclóricos:- Grupo de Pandereteiras.- Grupo de Baile.- Banda de Gaitas Tradicional, que conta con 14 gaiteiros para un total de38 compoñentes.Publicacións: - Nome: ARXELA- Ano de saída: 1994 (1 de abril)- Director: Diógenes Moreira- Periodicidade: Anual


365


- Prezo: Gratuíto- Tirada: 3000 - Idioma: GalegoOutras Publicacións:- Nome: Boletín INFO-ARXELA- Ano de saída: 1995- Periodicidade: Mensual.- Director: Diógenes Moreira.- Tirada: 200 exemplares.Outras actividades culturais:- Cursos de baile; escola de gaitas e percusión.- Representacións teatrais.- “Seran de Meigas” é un grupo formado por socios de “Cova da Serpe”que funcionan o marxe da sociedade.Biblioteca (1987):- Nº de Volúme: 250- Nº de Subscricións a Revistas e diarios: reciben publicacións proceden-tes de Galicia.

- Nº de Persoas que usan a Biblioteca con asiduidade: 120 entre pequenose grandes.


- Festival Fundacional de música galega, celebrado cada ano, dedicado aun concello galego. Contan coa asistencia de 15.000 persoas aproxima-damente.

- Mostras de artesáns e productos típicos de Galicia.- Participan cada ano nas actividades do distrito no que viven.


Excursións onde participan un número elevado de socios

OUTRAS ACTIVIDADES:

Actuacións dos grupos da Escola, de música, danza e pandereteiras enactos, en Casales Municipais e Residencias de 3ª idade.

366


“Na Asociación non se fan distincións entre persoas máis ou menos relevantes,mellores e peores. As diferencias culturais e sociolóxicas son consecuencias circuns-tanciais que nada teñen que ver cos valores humanistas e persoais do individuo oque nos leva a coidar que dentro do corpo social que forma a Entidade, as persoasmáis destacadas son, sen dúbida, os socios”.

FONTES:


Arxela. Voceiro da Asociación Cultural “Cova da Serpe”. Nº 1, Abril 1995.Barcelona.

Enquisa 1998. Datos facilitados por Diógenes Moreira (Secretario); DomingoBalboa Amor (Presidente); Antonio González e Pilar ReymondezGancedo (vocais), con data de 26 de marzo de 1998. Posteriormenteactualizada por Domingo Balboa (Presidente) o 9 de xuño do 2000.Arquivo Área de Hª América, Facultade de Humanidades – Universidadede Vigo.

Enquisa 1991. Barcelona, 11 de marzo de 1991. Arquivo Área de Hª América,Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Memoria para o Recoñecemento da Galeguidade (17 de Decembro de 1987).Arquivo Área de Hª América, Facultade de Humanidades – Universidadede Vigo.


367


DIRECTIVA FUNDACIONAL (11 de xaneiro de 1980):

Presidente: Manuel Rodríguez Julián • Vicepresidente: Enrique Fernández •Secretario: Antonio Díaz Fernández • Tesoureiro: Benjamín Díaz López

DIRECTIVA (1991):

Presidente: Manuel López López • Vicepresidente: Raul Gómez Anta •Secretaria: Rosa Reboredo Civeira • Tesoureiro: Emilio López

DIRECTIVA ACTUAL (2000):

Presidente: Manuel López López • Vicepresidente: Alfonso Rico García •Vicepresidente 2º: Xosé López Fernández • Secretario: Oliver FernándezExpósito • Secretario 2º: Inés Rodríguez López • Tesoureiro: ManuelReboredo • Tesoureiro 2ª: Elena Quiroga López • Vocais: Serafín PradosLópez; Emilio Luís López Arias; Rosa Reboredo; Amparo Centeno Prieto; EvaGonzález Fernández; Manuela González González; Ricardo Pérez Anta; XoséCarlos García González.

ANO DE FUNDACIÓN: 1979 (febreiro).

- Data de concesión da personalidade xurídica: 1980- Data de aprobación dos primeiros estatutos: 21 de setembro de 1980



NÚMERO DE SOCIOS:

- 1987: 240 familias.

ENDEREZO

FUNDACIONAL (1980):Rúa: Plaza de GaliciaPoboación: Cornellá de LlobregatPaís: España

(2000):Rúa: Federico Soler, 71Poboación: (08940) Cornellá deLlobregatPaís: EspañaTfno.: 93 - 375 11 03Fax: 93 - 375 11 03

ASOCIACIÓN CULTURAL GALLEGA ROSALÍA DE CASTRO

368

- 1989: 494 socios.- 1991: 534 socios.- 2000: 771 familias.


- 1991: 98%.

- 2000: 98%.


- Ano: 2000

- Nº de Socios: 771

CUOTA DOS SOCIOS:

- 1987: 2.400 ptas/ano.

- 2000: 6000 ptas/ano (socios en xeneral).

3000 ptas/ano (xubilados e pensionistas).


A finais dos anos setenta, en Cornellá, había un grupo de persoas nadosen Galicia, que tiñan a necesidade de reunirse para resaltar a cultura e cele-brar as tradicións de Galicia.

O primeiro asentamento do Centro estivo na que actualmente é a prazade Galicia; posteriormente trasladáronse a rúa Línea Eléctrica, ata que deforma definitiva se instalaron en Federico Soler.


- Estender e exaltar a cultura galega.

- Promover actividades culturais e recreativas, ademais de relacións deamizade entre os socios.

- Realizar actividades literarias; representacións teatrais; exposicións depintura, fotografía, ...; creación dunha biblioteca e deportivas.

INSTALACIÓNS:

Funcionou en 2 locais diferentes ata instalarse de forma definitiva na sedesita na rúa Federico Soler.


369


As instalacións actuais están alugadas o concello de Cornellá. O edificioconsta de 2 andares que ocupan unha superficie de 300 m2, e distribuídos daseguinte maneira:

- No 1º andar está a oficina, a secretaria, o restaurante (arrendado), unsalón de actos e a biblioteca.

- No 2º andar teñen Sala de xuntas, sala de actos, sala da escola taller(dedicada a pintura e cerámica), sala de ensaios do grupo teatral, e salapara cursos de galego.



- Ano de inicio dos cursos: 1988/1989



- Nº medio de alumnos por curso: 22-25

Programa de Radio:

- Nome: SEMPRE EN GALICIA

- Ano de Creación: Abril de 1987

- Periodicidade: 2 horas semanais

- Nome do Director: Ramón López Pérez

- Emisora: Radio Cornellá (Radio municipal da Comarca do BaixoLlobregat).

Grupos Folclóricos:

- Nome: ROSALIA DE CASTRO (Grupo de Danzas e Gaitas).


- Nome do Director(2000): José López Fernández (xefe de grupo); OliverFernández (director de Banda) e Inés Rodríguez López (directora debaile).

- Número de Compoñentes: 70-75.

Publicacións:

- Nome: LÚA NOVA


370

- Fundador da revista: Antonio Díaz Fernádez- Director: Emilio Luís López Arias e Xosé Carlos García González.- Periodicidade: 3 ou 4 veces por ano.- Tirada: 3.000 exemplares.Outras actividades culturais:- Concursos de poesía en Lingua Galega (XIV Edición). Publican un volu-men cada 5 anos.

- Exposicións.- Grupo de Teatro Anduriña (de carácter mixto: rapaces e maiores).- Publican libros de poesía e outro sobre Luís Seoane.- Taller de pintura, cerámica e manualidades dende 1996; fundado porAmelia López e o director actual é Juán Rico.Biblioteca: - Nº de Volúme (2000): 2000 (a maioría son obras de consulta).- Nº de Subscricións a Revistas e diarios: Case tódolos periódicos galegos.


- Festas do magosto; entroido; San Xoán; Día da Patria Galega; Fin deano; etc.

Estas actividades lévanse a cabo un parque do Concello, no que se atopaun busto de Rosalía de Castro.

- Campionatos de xogos de salón, que se celebran de forma estable dende1990.


Tiveron equipo de fútbol-sala e de baloncesto que competían na liga cata-lana.

OUTRAS ACTIVIDADES:

De forma conxunta con outras entidades (entre elas o Concello), realizanactividades de tipo solidario para axudar a persoas que o necesiten.


Antonio Díaz Fernández; José Guitierrez; Enrique Fernández Fernández;Manuel López López; José López Fernández; Enrique García; Ricardo Pérez;Ramón López e Rosa Reboredo.


371


COMENTARIOS:

A Asociación está necesitada de axuda para editar a revista “Lúa Nova”,para sufraga-los gastos do programa radiofónico “Sempre en Galicia”, paracostear o grupo de baile e gaitas, para o desenrolo dunha biblioteca, organiza-ción de conferencias, etc.

FONTES:


Enquisa Asociacións Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por ManuelLópez (presidente) o 24 de marzo do 2000. Arquivo Área de Hª América,Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Enquisa 1991. Datos facilitados por Antonio Díaz; Manuel López e RamonLópez; o 17 de febreiro de 1991. Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Estatutos da Asociación Cultural Galega Rosalía de Castro, (Cornellá deLlobregat). 21 de setembro de 1980. Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Memoria para o recoñecemento da Galeguidade. Con data de 29 de novembrode 1987. Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas ComunidadesGalegas, Santiago de Compostela.

372


Presidente: Yolanda Díaz Gallego • Vicepresidente: Serafín GarcíaFernández • Vicepresidente 2º: Francisco Puga Cives • Secretario: ManuelRamas Bemposta • Prosecretario: Carlos Puego Martínez • Tesoureiro:Antón Pérez Díaz-Terán • Protesoureiro: Federico Gobart Amor •Bibliotecario: José Antonio Pet Posse • Vocais: Emilio Fernández García;Anxo García Rodríguez; Xenxo Carballo Valcarce; Antonio López López.

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Yolanda Díaz Gallego • Vicepresidente: Serafín García •Vicepresidente 2º: Federico Gobart • Secretario: Anselmo Pérez López •Prosecretario: Xosé Romero López • Tesoureiro: Enrique Méndez Maceiras• Vicetesoureiro: Jesús Fernández Covelo • Contador: Luís GonzálezFerreiro • Vocais: Emilio Fernández García; Anxo García Rodríguez;Amadeo Merino; Mª Paz Illana Gómez e Mª de los Angeles Adriá.

ANO DE FUNDACIÓN: 1983 (17 de xuño).

- Data de concesión da personalidade xurídica: 16 de setembro de 1983.- Data de aprobación dos primeiros estatutos: 3 de maio de 1983.



NÚMERO DE SOCIOS:

- 1987: 172 Socios, dos que 143 son galegos, e 13 son descendentes direc-tos de galegos, namentres que 16 non teñen ascendencia galega.

- 2000: 235-40 familias.


ENDEREZO

FUNDACIONAL: (1983):Rúa: Censell de Cent, 256(Restaurante “Casa Darío”)Poboación: BarcelonaPaís: España

(2000):Rúa: Gran Vía de Les CortsCatalans, 433. Entrechán 1º.Poboación: 08015 BarcelonaPaís: EspañaTfno.: 93 - 4236324

ASOCIACIÓN O PENEDO-FOGAR GALEGO

373



- 2000: 80%.


- Ano: 2000

- Nº de Socios: 240 familias.

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de Fundación: 500 ptas/mes

- 1987: 6.000 ptas/ano.

- 2000: 1000 ptas/mes


Un grupo de galegos empezaron a xuntarse para cear (o 1º venres de cadames) no Restaurante Darío. Era un grupo de profesionais liberais, que chega-ron a ser arredor de 100, polo que decidiron crear unha asociación. Os pio-neiros desta iniciativa foron Ramiro López e Xenxo Carballo, os que se uni-ron outros 40 “socios” máis, que puxeron 10.000 ptas a fondo perdido paracristalizar este desexo.

A partires de entón comezaron a funcionar como unha sociedade decarácter socio-cultural.


- Promover e difundir tódolos valores de Galicia.

- Realizar actos de axuda e beneficio dos galegos que o podan precisar.

- Servir de encontro aos socios.

INSTALACIÓNS:

A primeira instalación de carácter provisional foi o entrechán do Bar-res-taurante “Casa de Dario”. Posteriormente estiveron, durante 4 anos, nunhasede emprazada na Avda. Príncipe de Asturias.

Pero dende 1989, teñen un local alugado de 300 m2 que conta con terrazacuberta de 270 m2; sala de actos; biblioteca; sala de xuntas; baños; cociña;secretaria; bar; sala de TV e video; galería para traballos de esmaltado; e salónpara 115 persoas.

374






- Nº medio de alumnos por curso: 20/25 inscritos

Grupos Folclóricos: Tiveron en 1987 un Grupo Folk de música celta cha-mado “MESUÑANZA”; que foi o encargado de gravar o himno de “OPenedo”. Este conxunto estaba composto por 5 mulleres e 1 home.

Publicacións:

- Nome: MENCER (Revista anual)


- Director: Yolanda Díaz



- Prezo: Gratuíto


- En Xuño Homenaxe as Donas.

- Conferencias; Cursos de Hª e Literatura Catalana.

- Día das Letras Galegas.

- Clases de Esmaltado.

- Exposición de pinturas, libros, ...

- Recitais de música Galega e non galega.

- Grupo de Teatro que fan representacións de obras en Galego.

- Premio Penedo: para premiar a labor de persoas que fan algo por galicia.

Biblioteca “Rosalía de Castro”(1987):

- Nº de Volúme: 427


- Ceas e xuntanzas mensuais.

- Día de Galicia.


375


- Fan tódolos anos un acto no que se fai homenaxe as cidades galegas.

- Desfiles de moda.


Teñen equipo de fútbol sala que xoga a Liga Federada a nivel da cidade.

OUTRAS ACTIVIDADES:

Colaboran cun centro de enfermos mentais.

COMENTARIOS:

Nomearon como Presidentes de Honra a:

- Condesa de Fenosa.

- Antón Gómez-Reino e Pedreira.

Non son membros da Federación de Sociedades Galegas, a pesares quenun principio firmaron o ingreso coa condición de que se modificaran os esta-tutos, pero eso non se fixo, po-lo que non chegaron a formar parte dela; aíndaque esto non é impedimento para que manteñan boas relacións.

FONTES:

Enquisa 2000. Datos facilitados por Yolanda Díaz (Presidenta). Con data de28 de marzo do 2000. Arquivo Área de Hª América, Facultade deHumanidades – Universidade de Vigo.

Estatutos de “O Penedo – Fogar Galego”. Barcelona 3 de maio de 1983.

Memoria para o Recoñecemento da Galeguidade. Barcelona, 21 de Decembro de1987. Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas ComunidadesGalegas, Santiago de Compostela.

376


Presidente: Amador Rosas • Vicepresidente: Antonio Seara •Vicepresidente 2º: Evaristo Fariñas • Secretario: Manuel Prados •Tesoureiro: Daniel López

DIRECTIVA (1999):

Presidente: Manuel Prados Fernández • Vicepte Económico: FranciscoÁlvarez • Vicepte Social: Ana María Prados • Vicepte. Administrativo:Yolanda López • Vicepte Folclore: Manuel Fernández • RelacionesPúblicas: Isabel Álvarez • Vicepresidente de Festexos: Manuel Burgué •Vicepresidente Cultural: Benigno Álvarez • Vicepresidente de Locales:Francisco Vázquez

ANO DE FUNDACIÓN: 1987 (3 de agosto)

NÚMERO DE SOCIOS FUNDACIONAIS: Entre 30-40 familias.


NÚMERO DE SOCIOS:

- 1987: 96 socios, dos que 84 eran galegos e 10 descendentes directos.

- 1988: 140 socios.

- 1999: 333 socios.


ENDEREZO

FUNDACIONAL: (1987):Rúa: De AsaltoPoboación: Hospitalet- BarcelonaPaís: España

(1999):Rúa: Sta. Eulalia, 2, Masía EscorçaPoboación: 089002 HospitaletPaís: EspañaTfno.: 93 431 04 34Fax: 93 438 60 19e-mail: http://www.iponet.es/~casa-gal/

CASA GALEGA DE HOSPITALET

377



- 1999: 100%


- Ano: 1999

- Nº de Socios: 333

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de Fundación: 500 ptas./mes

- 1988: 6000 ptas/ano.

- 1999:1000 ptas./mes


La Casa Galega de L´Hospitalet é un centro de recente creación (1987).Xurde coma unha excisión da Asociación Cultural Toxos e Xestas, estesabandonan o local situado na rúa Font- Trobada, instalándose na rúa Berlín,po-lo que o Grupo que permaneceu pasou a denominarse Casa Galega deFont- Trobada.

Nesta sé permaneceron pouco tempo, en menos de catro anos tiveronoutros tantos cambios de domicilio. Finalmente, en 1992, instaláronse enL´Hospitalet de maneira definitiva, o que levou consigo o cambio de nome dasociedade, pasando a chamarse Casa Galega de L´Hospitalet


Asociación Cultural que intenta promover e manter a cultura Galega enCataluña.

- Asistir e organizar reunións da Federación de Entidades Galegas enCataluña.

- Manter contactos periódicos coas institucións da Xunta de Galicia; coasAsociacións Culturais de L´Hospitalet e cos seus cidadans.

- Difundir a cultura, a lingua, a historia e as tradicións de Galicia, a travésdos medios de comunicación e actos culturais, folclóricos, gastronómi-cos, literarios e de Teatro.

- Promover a creación da AULA CULTURAL GALAICO-ROMANA,para dar mellor entendemento e coñecemento de ambas culturas.

378

INSTALACIÓNS:

Dende a súa creación pasaron por 4 cambios de domicilio, pero estes tras-lados tiveron un balance moi positivo, xa que a sede actual pódese considerarun luxo, dende tódolos puntos de vista, tanto polas dimensións, como polasua localización.

Ata 1991 estaban instalados nun local da rúa Asalto, propiedade dun gale-go que o cedía a Entidade.

Posteriormente, dende 1992 a 1995, alugaron unha instalación de 400 m2

na rúa Masnou de Hospitalet.

Na actualidade ocupan unha Masía do Século XVII (Patrimonio daCidade de Hospitalet), que é unha cesión do Concello. Ocupa unha superfi-cie de 600 m

2, nos que contan con Bar, 3 salas para clases de Gaita e outras

tantas para Danza, Biblioteca, Sala de socios, Sala de Xogos e servicios.




- Nº de cursos realizados: Iniciación e Perfeccionamento


- Nº medio de alumnos por curso: 20-25


- Nome: BRÉTEMA


- Número de Compoñentes:

- 1987: Baile (78 compoñentes, dos que 48 eran rapazas e 30 rapaces);Gaita (28, con 16 rapazas e 12 rapaces).

- 1999: 80

- Observacións: Consta de 3 Grupos de Danza Tradicional (6-12 anos; 12-18 e de 18 en adiante). A Banda de Gaitas está coordinada por 3 persoas.

- Actuacións máis destacadas: En Festivais.

Publicacións:

- Nome: FESTAS DE SANTIAGO


379



- Número Editados: 8

- Outras Publicacións: En 1988 empezaron a publicar “CURRUNCHO”,que era un boletín informativo de carácter trimestral e cunha tirada de300 exemplares.


- Cursos de Gaita (100 alumnos).

- Cursos de Baile Tradicional (120 alumnos).

- Cursos de Percusión Galega .

- Cursos de Inglés, Informática, Manualidades e Bailes de Salón.

- Festival de Teatro de Primavera (Grupo de Teatro non estable).

- Semana da Cultura Galega de Hospitalet (exposicións de pintura, escul-tura, concursos de poesía, conferencias sobre temas actuais e relaciona-dos con Galicia).

Biblioteca:



- Tres excursións o ano, para os socios.

- Festa de Fin de ano, dos Reis, Entroido, San Froilán

- Festa da Empanada en Outubro.

- Magosto (Novembro).

- Festa de Sant-Yago


- Equipo de Fútbol Sala que participa na Liga da Cidade.

- Torneo de Fútbol Sala dos Centros Galegos de Cataluña.

- No ano 1987 practicaban Karate 28 rapazas e 32 rapaces.

OUTRAS ACTIVIDADES:

- Tramitar peticións e axudas ante a Xunta de Galicia.

- Divulgar o Camiño de Santiago.

380


- As 12 persoas que dan clases de Gaita, percusión, ..., sen cobrar, quededican 30 fins de semana o ano.

- Persoas que fan labores administrativas de maneira altruísta.

COMENTARIOS:

Resaltar a labor de información que fan a favor da promoción de Galicia,sen apoio oficial.

FONTES:


Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por ManuelPrados (Presidente), con data do 28 de maio de 1999. Arquivo Área deHª América, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Estatutos de la Asociación Casa Galega de Font-Trobada (3, agosto, 1987),Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas,Santiago de Compostela.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade da Casa Galega de Font-Trobada.((5, decembro,1987), Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.


381



Presidente: José García Rivas • Vicepresidente: Manuel Buján López •Secretario: Francisco Paz Arias • Vicesecretario: Maximiliano CastroNovoa • Tesoureiro: Celso González • Contador: Juán Sendra Gabás •Vocais: Luz Varela González; Liborio Castro Novoa, Francisco Rubio. •Relación Públicas: Carlos Souto

DIRECTIVA (2000):

Presidente: José Terceiro Folgar • Vicepresidente: Francisco RodríguezGómez de Cal • Secretario: Eligio Suevos Otero • Tesoureiro: CelsoGonzález • Contador: Luís Trigo Domínguez • Vocais: María Alba GilBardanca; Segundo Varela Barrio; Ramón Oliva; Daniel López; Juán Romera;Marta Roig.

DIRECTIVA (1988):

Presidente: Julio Fontán Fariña • Vicepresidente: Maximiliano CastroNovoa • Vicepresidente 2º: Celso González Gómez • Secretario: FranciscoRodríguez Gómez • Contador: Juán Rodríguez Gómez D´Acal • Vocais:Mariano De La Torre Vázquez; Antonio Riberas Burgues; Elisabet CastroBayona; Antonio Agusil Martínez; Liborio Castro Novoa; Marcelino MéndezAlonso; Guillermo Jodar Fernández; Elena Ruíz Sales.

ANO DE FUNDACIÓN: 1977 (15 de decembro)

- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 15 de decembro de 1977

ENDEREZO

FUNDACIONAL: (1977):Rúa: Gran Paseo deRonda; “Bar O TeuLar”.Cidade: LleidaPaís: España

(1988):Rúa: Alcalde Costa, 1,1º.Cidade: (25002) LleidaTfno.: 973 – 27 03 02

ENDEREZO (2000): Rúa: Joc de la Bola, 20,baixo.Cidade: (25003) LleidaPaís: LleidaTfn: 973 – 27 48 27e-mail: [email protected]

CENTRO GALEGO DE LLEIDA - CASA DE GALICIA

382



NÚMERO DE SOCIOS:

- 1980/1981: 295 socios- 1988: 561 socios, dos que 443 son galegos, e 118 son descendentesdirectos de galegos.

- 2000: 330 socios


- 2000: 70 %


- Ano: 1981 - 1982- Nº socios: Máis de 400

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 200 ptas/mes- 1988: 3.600 ptas/mes- 2000: 700 ptas/mes


Fundouse no Bar “O Teu Lar” no ano 1977, onde se xuntaba un pequenogrupo de galegos. Como eran poucos os comprometidos coa idea, tiveron queafiliarse como socios os dous membros de cada matrimonio, e nalgúns casos,algún fillo, co obxectivo de conseguir o número de socios suficientes que exi-xía a lei para constituír unha sociedade recreativo – cultural.

Consegueron integrar neste primeiro núcleo fundacional a importantespersonalidades de Lleida, incluído o Alcalde, de ascendencia galega.

O seu primeiro emprazamento estivo na rúa Víctor Pradera, 3, onde alu-garon un local.


Son obxectivos prioritarios:- Constituír unha asociación de carácter exclusivamente cultural e recre-ativo, cunha casa ou lugar de encontro para tódolos galegos, a fin de uniras persoas orixinarias de Galicia.


383


- Manter vivo o recordo da terra, o idioma, a cultura, costumes, tradiciónse historia.

- Ser unha embaixada Cultural permanente de Galicia en Lleida eCataluña.

- Facilitar e promover o coñecemento mutuo entre Galicia e Cataluña,especificamente Lleida e tódo-los residentes.

- Destinar tódolos recursos económicos a consecución de fins culturais,recreativos e de relación.

INSTALACIÓNS:

O primeiro local da sociedade foi alugado durante 3 anos na rúa LluisCampanys. Posteriormente pasaron a rúa Alcalde Costa, nº 1, instalación quetiveron que deixar debido a que o local viuse afectado po-la remodelación daPlaza de Catalunya, con obxeto de dar acceso a terceira ponte da Cidade deLleida. Debido a este contratempo recibiron unha indemnización.

Dende 1991 teñen un local en propiedade, que conta con cafetería e res-taurante (arrendado a un particular); sala de xuntas; sala de actos. A superfi-cie total é duns 400 m2.





- Periodicidade: Cada 2 – 3 anos.

- Nª medio de alumnos por curso: entre 40 e 50 alumnos.

Grupos folclóricos: Dous (Grupo de música e baile “Xurdimento” e coral“Cengallei”)

- Nome: XURDIMENTO


- Nome do directora (2000): Mª Alba Gil Bardaca

- Actuan no Día Nacional de Casas Regionales e Provinciales; nas FestasPatronais de Lleida; etc.


384

- Baile: 8- Música: 4

—————- Nome: CORAL CENGALLEI- Ano de fundación: 1990- Nome da directora (2000): Rosa González María- Número de compoñentes: 12 – 13.- No ano 2000 participaron no IV Xuntanza de Corais Galegas deCatalunya.Publicacións: - Nome: XURDIMENTO- Ano de saída: 1986- Números editados: 13- Periodicidade: Anual- Prezo: Gratis para os socios.- Tirada: 700 - 800- Principais colaboradores:- Observacións: Invitan a publicar sobre temas galegos.Outras actividades culturais:- Día das Letras Galegas (conferencias e actuacións do grupo e do coro).- Cursos de Gaita e Baile.- Conferencias.- Representacións Teatrais a cargo do grupo “Zarabanda”, pertencente a “O Penedo – Fogar Galego” de Barcelona.Biblioteca (1988): - No ano da súa fundación crearon un fondo bibliográfico, coa contibu-ción inicial dos socios. Ano a ano vaise incrementando constantementegracias os socios e as doazóns de diferentes entidades.

- Nº de volumes: 2.500, dos que 500 estaban escritos en galego.


- Excursión os pobos.


385


- Festa de Breogán no mes de setembro. É a festa propia do Centro, que seintenta celebrar cada ano nunha localidade diferente da provincia.

- Magosto; IVª Festa do Polbo; Romarías galegas;...

- Ceas de Irmandade coa Federación de Casas e Centros Rexionais deLleida.


Tiveron un equipo de balonmán entre 1997/1998.

OUTRAS ACTIVIDADES:

Axudan as Monxas da Caridade e as “Hermanitas de los Pobres”.

COMENTARIOS:

Durante o ano 1988 tiveron lugar no centro diversos actos conmemorati-vos do X Aniversario da Fundación do Centro, dende ofrendas florais no mesde maio, ata representacións teatrais feitas po-la compañía “Teatro doAtlántico”, ademais de festivais folclóricos na praza de San Juán, exposiciónsde literatura, fotografía, pintura, cerámica, traballos manuais, etc.

Nese mesmo ano tamén se impartían cursos de idiomas (alemán e inglés)para socios e fillos de socios a cargo da profesora Isabel Castro.

FONTES:


Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por CelsoGonzález (Tesoureiro) con data de 8 de xullo de 1999, posteriormenteactualizada o 31 de maio do 2000. Arquivo Área de Hª América,Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Estatutos do Centro Galego de Lleida. 29 de abril de 1989. Arquivo SecretaríaXeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiago deCompostela.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade do Centro Galego de Lleida. (23,novembro,1987). Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.

386


Presidente: Imerio Mato Mouriño

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Xesús López Pérez • Vicepresidente: Mario Senén López-Fernández • Secretario: Manuel Do Barco Touriño • Tesoureiro: MaribelFernández Jambrina • Vocais: Joaquín Laranjo Fernández (cultura); DanielCarnota Varela (Grupo de danza); Maite Avila Justo (xuventude); CamiloGonzález González (ocio y deportes); Enrique Carnota López (mantemento);Antonio López Domínguez (gastronomía) e Carmen Vaamonde Souto (ves-tuario).

ANO DE FUNDACIÓN: 1983 (31 de decembro).

- Data de aprobación dos primeiros estatutos: 24 de febreiro de 1984

NÚMERO DE SOCIOS FUNDACIONAIS: 12 ou 13 familias.

PORCENTAXE DE SOCIOS GALEGOS NO PRIMEIRO ANO: 100 %

NÚMERO DE SOCIOS:

- 1987: 199 socios.

- 1991: 213 socios, dos que 190 son galegos e 65 descendentes directos degalegos.

- 2000: 255 socios.


ENDEREZO

FUNDACIONAL: (1983):Rúa: Mayor, 41 (Braseria Rocace).Poboación: Santa Coloma deGramanet. Barcelona.País: España

(2000):Rúa: Pompeu Fabra, 44 - BajoPoboación: 08922 Sta. Coloma deGramanet. Barcelona.País: EspañaTfno.: 93 - 386 39 40Fax: 93 - 386 39 40

CENTRO CULTURAL AIRIÑOS DA NOSA GALIZA

387



- 1991: 89 %- 2000: 96%



CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de Fundación: 300 ptas/mes- 1987: 20.000 ptas/ano.- 2000: 500 ptas/mes


A inicios dos anos 80 un grupo de persoas reúnense no Bar Corderl coaintención de formar un Grupo de Gaitas e Danzas, dirixidos po-los profesoresXesús Galán Casanovas, Xulia e Fernando en música e danza respectivamen-te.

No ano 1983 fórmase a primeira Xunta Directiva presidida por D. ImerioMato Mouriño. Posteriormente foron elaborados os estatutos po-los que serexe a Institución na actualidade.

A Entidade, cando se fundou, contaba con 50 socios e un grupo de Danzase Música formado por 15 nenos.


- Ensinanza da música e danza de Galicia.- Fomento da cultura entre os asociados.- Creación dunha Biblioteca e fomento da cultura entre os asociados.

INSTALACIÓNS:

Tiveron 3 sés distintas. No ano 1983 fixeron a inauguración oficial doCentro na sede instalada na Calle Mayor “Braseria ROC-ACE”.

Dous anos máis tarde, debido o incremento masivo de socios e alumnos, asede social trasladouse a Pª Lorenzo Serra, 44. En 1986 sufriron varios proble-mas nesas instalacións (reducción dos locais da Pª Lorenzo Sierra), po-lo quetiveron que trasladarse a rúa Pompeu Fabra, 44.

388

En dita rúa ocupan actualmente un local alugado (de máis de 200 m2), noque contan con Bar (levado por un socio da entidade), biblioteca, salón dexogos e sala de ensaios.


Cursos de Idioma Galego:- Ano de inicio dos cursos:

Iniciación: 1997 Perfeccionamento: 1998

- Nº de cursos realizados: 2- Periodicidade: anual- Nº medio de alumnos por curso: 15Programa de Radio:- Nome: GALICIA HOXE- Ano de Creación: 1987- Emisora: Radio Municipal.- Periodicidade: Programa semanal, cunha duración de 45 min.- Comentarios: Nel contan a historia de Galicia (pasado e presente). En1987 o presentador do programa era Moncho Prieto.

Grupos Folclóricos: - Nome: AIRIÑOS DA NOSA TERRA (Grupo de Baile)- Ano de Fundación: 1983- Número de Compoñentes: 56 (integrado por pequenos, medianos emaiores).

Publicacións: - Nome: AIRIÑOS DA NOSA TERRA- Periodicidade: Anual- Números editados: 6Outras Publicacións: O HÓRREO (continuación da anterior, publicase

actualmente).Outras actividades culturais:- Exposicións e Conferencias sobre temas diversos.


389


- Cursos de Bailes de salón, Percusión, Solfexo, Gaita, ...- Día das Letras Galegas.

- Actuacións en festivais musicais.

Biblioteca (1987):


- Nº de Persoas que usan a Biblioteca con asiduidade: 20.


- Festas sociais, excursións culturais, etc.

- Matanza do Porco.


- Equipo de fútbol sala “Airiños”.

- Sendeirismo/montañismo.

OUTRAS ACTIVIDADES:

Colaboran coa Cruz Vermella en festivais, entroidos, e festa de Reis, demaneira desinteresada.

COMENTARIOS:

Segundo os Estatutos o Presidente ten que haber nacido en Galicia, peroestán contemplando a posibilidade de modificar o artigo correspondente.

FONTES:

Enquisa Asociacións Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por XesúsLópez (presidente) con data de 5 de maio do 2000. Arquivo Área de HªAmérica, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Enquisa 1991 (24 de febreiro de 1991) Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Estatutos do Centro Cultural Airiños da Nosa Galicia. Barcelona 1984.

Memoria para o Recoñecemento da Galeguidade do Centro Cultural Airiños daNosa Galicia (22 de Decembro de 1987), Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

390


Presidente: Santiago Guisán Pardo

DIRECTIVA ACTUAL (1999-2000):

Presidente: Olegario Sotelo Blanco • Vicepresidente: Abelardo Lorenzo •Secretario: Nemesio Amarelo Bermúez • Tesoureiro: Isaac Moreira Vázquez• Contador: Xosé González Fernández • Bibliotecaria: Isabel LuacesCorbelle • Vocais: Sergio Loureiro Canales; Antón Pérez Lorenzo; ÁlvaroGarrido Pérez; Mario Nieto da Aira; Xaime Dacosta López; Flora DíazLorenzo; e Mª Xosé González Palmeiro.

ANO DE FUNDACIÓN: 1923. Aínda que o 11 de xaneiro de 1948 volveu a refun-dirse.


“Se considerarán socios fundadores todos aquellos que al constituirse el CentroGallego figuraban inscritos en el Registro de socios de la Casa de Galicia” (Art.11).


NÚMERO DE SOCIOS:

- 1991: 720 Socios (familias), dos que 660 son galegos, e 60 descendentesdirectos de galegos.

- 1999: 1.000 familias.


ENDEREZO

FUNDACIONAL: (1928):

Rúa: FernandinaPoboación: BarcelonaPaís: España

(1948-2000):

Rúa: Rambla de Capuchinos, 35-37Poboación: 08002 BarcelonaPaís: EspañaTfno.: 93 301 28 92Fax: 93 412 50 58

CENTRO GALLEGO DE BARCELONA

391



- 1999: 95%.


- Ano: 1974

- Nº de Socios: 3.000 familias.

CUOTA DOS SOCIOS:

- 1991: 5.000 ptas/ano.

- 1999: 7.000 ptas/ano.

- 2000: 9.000 ptas/ano.


En 1923 inaugurase o Centro Galego de Barcelona na rúa Fernandina,pero moito antes da Guerra Civil prodúcense escisións internas que desembo-can na fundación, no ano 1931, da Casa de Galicia.

En 1941 a Casa de Galicia tiña a sua sede nas Ramblas de Barcelona; pos-teriormente, a finais de 1947 decídense fusionar con outro Centro: Cantigase Aturuxos, dando como resultado o CENTRO GALEGO DE BARCELO-NA

Os precursores desta unión foron Santiago Guisán Pardo (presidente daCasa de Galicia) e Fernando Neira (presidente de Cantigas e Aturuxos). Afusión concretouse en xaneiro de 1948, e 5 meses despois (en xuño) redacta-ron os primeiros Estatutos do Centro, elaborados por D. Fernando Neira.


O Centro Gallego de Barcelona é unha sociedade de carácter cultural-benéfico-recreativo, encargada de agrupar a cantas persoas oriundas deGalicia residan en Barcelona.

Esta asociación considérase continuación ininterrOmpida da Casa deGalicia de Barcelona.

“La razón de ser del Centro Gallego es la de fomentar el enaltecimiento deGalicia, mediante manifestaciones del orden adecuado que coadyuven a exaltar yproteger los valores espirituales de nuestra región, dentro siempre de la naturalsubordinación al interese supremo de la Patria” (Art. 2º).

392

INSTALACIÓNS:

Dende 1941 están establecidos nun palacete que fora residencia do CondeGuell, ocupando o 1º andar e a planta baixa.

As instalacións son propiedade do Centro dende 1992, e contan con Salade xogo, Sala “Julio Prieto”, Biblioteca “Otero Pedrayo”, Biblioteca Nova;Salón de actos, Restaurante; Secretaría e Sala de xuntas.




- Nº de cursos realizados: 3 cursos de Galego, e 1 de Iniciación o Catalán.


- Nº medio de alumnos por curso: 20-25.

Programa de Radio: Tiveron funcionando unha Emisora de RADIO, cre-ada no ano 1982 e que durou ata o ano 1984 en que foi pechada.


- Nome: CORAL LONXE DA TERRA


- Nome do Director (2000): Casal del Caño

- Número de Compoñentes: 30

- Outros Grupos: Tiveron en anos anteriores Grupos de Pandereteiras; deFolk; de Gaitas e de Baile. Este último foi creado no ano 1982, chegandoa actuar nos actos de Mundial de Fútbol de 1982, e tamén no Teatro doLiceo.

Publicacións:

- Nome: ALBORADA


- Director (2000): José María Campos

- Idioma: Castelán e Galego (inclúe colaboracións en catalán)

- Periodicidade: Anual, aínda que desexan que fora de carácter trimestral.

- Prezo: Gratuíto- Observacións: Foron directores do periodico: Antonio Lorenzo (1952);


393


Fernando Neyra (1953); Manuel Casado Nieto; Francisco DapenaAlfonsín; Manuel Vázquez Fernández...Outras actividades culturais:- Representacións Teatrais, a cargo do Grupo de Teatro dirixido porFrancisco Femío.

- Curso de Linguaxe Xurídico.- Escola de Gaitas e Pandereteiras.- Conferencias e Actos musicais (a cargo de Grupos e Corais).- Día das Letras Galegas, cuxos actos se celebran na Universidade Pompeu

Fabra e no Centro Galego.Biblioteca (2000):- Nº de Volúme: máis de 10.000.- Nº de Subscricións a Revistas e diarios: Tódolos periódicos galegos, agásO Correo Galego.- O 2 de Novembro de 1978 ardeu a biblioteca, aínda que case se recupe-raron tódolos libros a finais de Decembro.


- Festas do Magosto, e dos Maios.- Cea de Irmandade (mes de Decembro).- Festa de Santiago Apóstolo


Non contan con equipos nin con instalacións deportivas.

OUTRAS ACTIVIDADES:

Información os galegos para temas burocráticos; sobre turismo en GALI-CIA, Camiño de Santiago, ..., conciben o Centro Galego de Barcelona comounha verdadeira embaixada de Galicia en Cataluña.


- D. Manuel Casado Nieto; Sr. Dapena; José Luís Vázquez Sotelo; Daniele Manuel Pérez Guerra; Manuel Vázquez; Ramiro López; todos elesexpresidentes do Centro.

- Mª Angeles Pérez Guerra e Olegario Sotelo Blanco.

394

FONTES:

Enquisa Asociacións Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por NemesioAmarelo (secretario do Centro) o 1 de xuño de 1999, e actualizados porél mesmo o 24 de maio do 2000. Arquivo Área de Hª América, Facultadede Humanidades – Universidade de Vigo.

Enquisa 1991. (29 de maio de 1991). Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Estatutos do Centro Galego de Barcelona. Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.


395



Presidente: Manuel Suárez Canitrot • Vicepresidente: Fernando AraujoLastra • Secretario: José Cruz Vázquez • Tesoureiro: Camilo DomínguezFernández • Interventor: José Cruz Vázquez • Vocais: José Lago Alonso;José Cruz Masip; Sixto Fernández González e Manuel López Fernández.

DIRECTIVA (1991):

Presidente: José A. Mariño Iglesias • Vicepresidente: José M. LópezRodríguez • Secretario: Antonio González Puga • Tesoureiro: ManuelCarracedo Quintas

DIRECTIVA (1998):

Presidente: José M. López Rodríguez • Vicepresidente: Manuel Pérez Pérez• Secretario: José A. Gallego Cos-Gayón • Tesoureiro: Manuel CarracedoQuintas • Vocais: Manuel Conde Mourelle; Amador Pérez del Río; EmilioCupeiro Rodríguez; Justo González Postigo; David Rivas Pousada; SantiagoEstrada Marín; Justo Santiago Fernández; Isolina Lois Castro e Sara VegaAnta.


- Data de concesión da personalidade xurídica: 23 de marzo de 1977- Data de aprobación dos primeiros estatutos: 23 de marzo de 1977



NÚMERO DE SOCIOS:

- 1984: 246 socios.

ENDEREZO

FUNDACIONAL: (1976):Rúa: Rambla de San Carlos, nº 20.Poboación: TarragonaPaís: España

(2000):Rúa: Rambla Nova, nº 34, 1º.Poboación: 43004 TarragonaPaís: EspañaTfno.: 977 22 16 88Fax: 977 22 16 88

CENTRO GALEGO DE TARRAGONA

396


- 1988: 169 socios.- 1991: 240 socios, dos que 210 son socios galegos.- 1998: 685 socios.


- 1998: 87%.


- Ano: 1998- Nº de Socios: 685.

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de Fundación: 350 ptas/mes.- 1988: 6.000 ptas/ano.- 1998: 500 ptas/mes.


O Acta Fundacional redactouse no Salón de Actos do edificio da XefaturaProvincial do Movimento de Tarragona, situado na praza Imperial Taraco.Asistiron 62 persoas, todas oriundas de Galicia e residentes na provincia deTarragona.


Queda excluído todo fin de lucro, e tódolos cargos da Xunta Directivaserán desempeñados de forma altruista, non podendo percibir ningún tipo deremuneración.

Os fines que se propón o Centro son:- Fomentar entre tódo-los galegos residentes en Tarragona e a súa provin-cia, o amor a Galicia practicando os costumes, tradicións, cultura e fol-clore.

- Desenrolar a compenetración e o coñecemento de tódalas ComunidadesEspañolas con Galicia e desta con aquelas.

- Celebrar conferencias, exposicións de toda índole e de tódalas provin-cias, especialmente de productos galegos e de artistas daquelaComunidade.


397


- Dar a coñecer o folclore galego celebrando festas, romarías, veladas eespectáculos con este fin.

- Prestar en cuanto sexa posible asistencia moral e material os socios e,con carácter excepcional a aqueles galegos transeuntes que estén nunhasituación precaria.

INSTALACIÓNS:

Actualmente atópase situado nunha zona privilexiada de Tarragona. Olocal social conta con biblioteca; Sala de lectura; salón para reunións; Bar concociña; servicios e administración.

Así mesmo dispón dun espacio con xardín, barbacoa e terraza, debaixo daque se acha instalada unha cociña para realizar comidas e merendas o airelibre, e para que os nenos poidan gozar de toda clase de xogos, etc.


Cursos de Idioma Galego: - Ano de inicio dos cursos: 1995- Nº de cursos realizados: 2- Periodicidade: Anual- Nº medio de alumnos por curso: 32Grupos Folclóricos: Grupo de baile, música e coral- Nome: BOLBORETAS (Grupo de Baile).- Ano de Fundación: 1988- Nome da Directora(1998): Silvia Santiago Alonso- Número de Compoñentes: 35- Nome: LEMBRANZAS (Grupo de Música).- Nome do Director (1998): Felipe Santiago Vasallo- Número de compoñentes: 10- Nome: VOCES CEIBES (Grupo Coral).- Nome da Directora (1998): Conchita Saune- Número de compoñentes: 28Outros grupos: En 1988 fundaron os grupos “Anduriñas” e o de gaita, con

12 e 6 compoñentes, respectivamente, baixo a dirección de Rodolfo GalánUcha. Participaban especialmente nas festas do Centro e nas actividadesbenéficas de Tarragona.

398

Publicacións: Circulares e folletos dirixidos os socios.Outras actividades culturais:- Cursos de Pintura, e traballos Artesanais impartidos por un profesor deBelas Artes.

- Manualidades de vidrio, cerámica, corte e confección.- Aprendizaxe da Cociña Galega.Biblioteca (1987):- Nº de Volúme: 975 volumes, con 400 escritos en galego.- Nº de Subscricións a Revistas e diarios: No centro están a disposición lossocios os periodicos galegos máis importantes como son o Faro de Vigo,La Voz de Galicia, El Progreso e La Región.

- Nº de Persoas que usan a Biblioteca con asiduidade: 50 persoas.


- Festividade de Reis con entrega de xoguetes os nenos.- Entroido: concursos de disfraces, cunha participación de 200 persoas.- Día de Santiago Apóstolo, celebrado cunha romaría e unha misa cam-pestre.

- Festa do Magosto, asisten 180 persoas.- Cea-Cotillón Fin de Ano.


Dispoñen dun equipo de fútbol sala, que participa nos Torneos cuadran-gulares que organizan o Concello de Tarragona, ou as Casas Rexionais.

Organizan un campionato de Chave.

OUTRAS ACTIVIDADES:

Prestan especial atención os problemas dos asociados, visitándoos en casode enfermidade e dándolles apoio moral en determinadas circunstancias.

Con frecuencia reciben a presencia na Sede Social de mozos galegos queveñen buscando traballo e que se atopan sen medios económicos incluso parao seu regreso.


D. FERNANDO ARAUJO LASTRA, socio Fundacional, formou parte daprimeira xunta directiva. Destaca po-la súa desinteresada labor e esforzo desen-rolado, po-lo que foi nomeado Presidente de Honra con carácter vitalicio.


399


Actualmente colabora impartindo charlas e conferencias no campo damedicina.

Destacar tamén a José Cruz Vázquez, de Ourense, fundador do Centro; eAntonio González Puga, ourensano e socio fundador, participante destacadonas Xuntas.

COMENTARIOS:

Por ser este Centro a única Asociación Galega que existe en toda aComarca do Tarragonés, presta unha importantísima colaboración no turismotanto emisor como receptor, facilitándolles os cataláns que veñen a interesar-se información sobre rutas turísticas, cultura, e gastronomía galegas.

Os galegos que visitan Tarragona acuden o Centro para tomar un Ribeiroe interesarse po-las mellores praias de Tarragona, campings e discotecas.

FONTES:


Enquisa 2000. Datos facilitados por José M. López Rodríguez (presidente) eManuel Carracedo Quintas (Tesoureiro); con data de 5 de marzo de 1998.Arquivo Área de Hª América, Facultade de Humanidades – Universidadede Vigo.

Enquisa 1991. Datos facilitados por Antonio González Puga (Secretario) eManuel Carracedo Quintas (Tesoureiro), con data de 21 de febreiro de1991. Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas ComunidadesGalegas, Santiago de Compostela.

Estatutos del Centro Gallego de Tarragona. Tarragona, 31 de maio de 1997.Memoria Para o Recoñecemento da Galeguidade (1 de decembro de 1987).

Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas,Santiago de Compostela.

400


Presidente: Herminia Corbacho • Secretario: Serafín Villanueva Bembibre• Tesoureiro: Mª Rosa Gómez Albar

DIRECTIVA (2000) :

Presidente: Rogelio Martínez Lodos • Vicepresidente: Juán José PereiraLópez • Secretario: Manuel Vázquez Osorio • Tesoureiro: Juán Ricardo DíazDíaz • Vicetesoureira: Mª Dolores Yanes Maseda • Relacións Públicas:Eugenio Cancelos Muiño • Cultura: Julio Vázquez Toural

DIRECTIVA (1987):

Presidente: Eusebio Méndez Toural • Vicepresidente: Juán Pereira Gómez •Secretaria: Mª Esperanza González González • Tesoureiro: Ramón OblancaFernández • Vicetesoureiro: José Manuel Otero Brañanova • Vocais: RosaBermúdez López; Begoña Vázquez Vales e Meritxell Vizoso San Segundo.

ANO DE FUNDACIÓN: 1978 (17 de Maio).

NÚMERO DE SOCIOS FUNDACIONAIS: 40.


NÚMERO DE SOCIOS:

- 1987: 175 socios, dos que 165 son galegos.

- 2000: 400.


ENDEREZO

FUNDACIONAL (1978): Rúa: Carretera Barcelona, 31.Cidade: SabadellPaís: España

(2000): Rúa: Fernando Poo, 34.Cidade: SabadellPaís: EspañaTfn: 93 726 88 92Fax: 93 726 88 92

CENTRO GALEGO NÓS DE SABADELL

401



- 1987: 98%.

- 2000: 76%.


- Ano: 1999

- Nº socios: 470

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 300 ptas Anuais.

- En 1987: 3.000 ptas/ano por familia.

- 2000: 3.500 ptas/ano por familia.


O Centro formouse a partires da preocupación dun grupo pequeno degalegos residentes en Sabadell. Non dispuxen de local, ata que comezaron afacer as reunións nun emprazado na carretera de Barcelona. En 1986 merca-ron un local en propiedade situado na rúa Fernando Poo, 34.


Segundo os Estatutos:

- Favorecer a relación entre os emigrantes galegos.

- Fomentar o sentido da identidade nacional galega.

- Facilitar a comunicación entre os galegos e os cataláns.

- Traballar pola normalización do idioma galego.

- Contribuír a difusión e desenvolvemento da cultura de Galicia en base a:

- Lingua.

- Música.

- Folclore.

- Gastronomía, festas e tradicións.

INSTALACIÓNS:

O Centro dispón na actualidade dun local social composto de:

- Planta Baixa: Bar e local social.

402

- Primeiro Andar: Con terraza, Biblioteca, Secretaría e Sala de Vídeo, T.V.

- Segundo Andar: Local para ensaios e zona de almacén.





- Periodicidade: Semanal



- Nome: Centro Galego NÓS (Grupo de Gaita e Danzas).

- Nome do director (1997):


- Baile: 18

- Coro: 6

- Música: 15

- Actuacións mais destacadas:

- Participan nas actividades da Comarca.

- En locais de anciáns de Sabadell.

- Festa maior de Sabadell; Festa Popular e Teatro en Terrassa, enCornellá, en Rubí e en Barberá del Vallés.

- En distintas Entidades e Casas Rexionais (Extremeña, Aragonesa;Andaluza ..).


- Saídas e viaxes culturais ao longo do ano.

- En 1987 contaban con Grupo de Teatro denominado “Grupo Nos”.

- Conferencias polo Día das Letras Galegas.

Biblioteca:





403



- Encontro de Gaiteiros: Cunha asistencia de 800 persoas e 12 grupos par-ticipantes de toda Cataluña.

- Festa da Sardiñada e Campionato de Tute: 350 persoas.

- Festa das Autonomías: 8000 persoas.

- Conmemoración do Aniversario da Entidade: Asistencia de 1500 persoas.

- Representación da Cultura Galega na Feira de Abril de Cataluña.

- Celebración do Entroido; Festa do Magosto.


- Actividades de Sendeirismo.

- Equipo de Futbito.


Angel Laxe, campión do mundo de Atletismo-Veteranos en 1000 Km,que ademais posue o record do mundo.

FONTES:

A galeguidade no mundo (1991), Madrid, Asociación Cultural de la Vieira, pp. 91.

Enquisa Asociacións Galegas no Exterior (2000). Datos aportados por ManuelVázquez Osorio (Secretario), Rogelio Martínez Lodos (Presidente),Eugenio Cancelos Muiño (Relacións Públicas) e Julio Vázquez Toural(Cultura). Con Data de 8 de Abril do 2000. Arquivo da Secretaría Xeralde Relacións Coas Comunidades Galegas no Exterior. Santiago deCompostela.

Estatutos Sociales del Centro Gallego NOS de Sabadell.1988. Arquivo SecretariaXeral Para as Relacións Coas Comunidades Galegas, Santiago deCompostela.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade do Centro Gallego NOS deSabadell.. (22 de Decembro de 1987), Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

404


Presidente: Ernesto Lagarón • Vicepresidente: José Souto • Vicepresidente2º: Eusebio Méndez • Secretario: Amador Rosas • Vicesecretaria: XoanaLara • Tesoureiro: Carmen Fernández • Vicetesoureiro: Benjamín Díaz •Vocais: Olegario Sotelo Blanco

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Ernesto Lagarón • Vicepresidente: Manuel Prados • Secretario:Manuel Do Barco • Tesoureiro: Antonio Rodríguez • Contador: ArsenioCastro.


- Data de concesión da personalidade xurídica: 22 de maio de 1990.

- Data de aprobación dos primeiros estatutos: 25 de febreiro de 1989.

NÚMERO DE SOCIEDADES FUNDACIONAIS: 7 sociedades

NÚMERO DE SOCIEDADES:

- 1994: 14 centros en toda Cataluña, o que supón arredor de 6.325 fami-lias, 24.975 galegos, dos que 20.480 son de orixe galega.

- 2000: 15 Sociedades.

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de Fundación: 25.000 ptas/ano.

- 2000: Actualmente non teñen cuotas mensuais nin anuais, xa que cadaSociedade ten que pagar unha cuota de entrada de 100.000 ptas.


ENDEREZO

FUNDACIONAL (1988):Rúa: Chapí, 18-20.Poboación: 08031 BarcelonaPaís: España

(2000):Rúa: Chapí, 18-20Poboación: 08031 BarcelonaPaís: EspañaTfno.: 93- 358 54 88Fax: 93 - 358 54 88

FEDERACIÓN DE ENTIDADES GALLEGAS EN CATALUÑA

405



Irmandade Galega O Noso Lar (Terrasa), “Saudade” Sociedad CulturalGalega (Barcelona), Asociación Cultural “Toxos e Xestas” (Barcelona),Irmandade A Nosa Galiza (Mollet), Asociación Cultural “Nos” (Sabadell),A.C.G. “Rosalia de Castro” (Cornellá) e Casa Galega de Font-Trobada(Barcelona), chegaron o acordo de constituírse en Coordinadora deEntidades Galegas de Barcelona, para organizar as “Letras Galegas 1988” e afesta de Santiago Apóstolo (Día da Patria Galega) de ese ano.

Ase mesmo comproménteronse a iniciar os trámites necesarios para a con-fección dos Estatutos, e legalizarse baixo a forma de Coordenadora ouFederación.

Neses momentos as súas intencións eras as de realizar todos aqueles actosque foran necesarios para dar testemuño da súa presencia, e recoller as inque-danzas dos galegos asentados en Cataluña.

Pretendian agrupar a tódalas asociacións Culturais Gallegas daComunidade Autónoma de Cataluña, que o solicitaran e foran admitidas polaxunta directiva da Federación.

A Federación constituíuse formalmnte no ano 1989, firmándose os esta-tutos da mesma no Centro Galego de Lleida, por parte de tódalas entidadesque a formaban naquel momento. Despois da firma e acordo dos estatutos, aentidade “O Penedo” primeiro, e o Centro Galego de Barcelona posterior-mente, decidiron desvincularse por diferentes razóns; aínda que estes últimosvolven a formar parte da Federación.

Dende 1990 a Federación está integrada por 14 centros, e actualmente(2000) o número é de 15 sociedades. O requisito indispensable para ser mem-bro da Federación e ter recoñecida a “Galeguidade” po-la Xunta de Galicia.

No ano 2000 a Federación está composta po-las seguintes entidades:

- Irmandade Galega O Noso Lar (Terrasa).

- “Saudade” Sociedad Cultural Galega (Barcelona).

- Asociación Cultural “Toxos e Xestas” (Barcelona).

- Irmandade A Nosa Galiza (Mollet).

- Asociación Cultural “Nos” (Sabadell).

- A.C.G. “Rosalia de Castro” (Cornellá).

406

- Casa Galega de Font-Trobada (Barcelona), actualmente Casa Galega deL´Hospitalet.

- Centro Gallego de Barcelona.- Centro Cultural “Airiños da Nosa Galicia” (Sta. Coloma de Gramanet).- Asociación Cultural Cova da Serpe (Barcelona).- Centro Gallego de Lleida.- Irmandade Galega de Rubí.- Irmandade Galega de Sallent.- Centro Galego de Tarragona.- Agrupación Cultural Agarimos (Llefia-Badalona).


- Agrupar as Asociacións Culturais Galegas asentadas en Cataluña.- Fomentar as relacións cordiais entre as mesmas.- Representalas colexiadamente ante os órganos públicos e privados.- Potenciar a organización de actos culturais e folclóricos conxuntos.- Promover a organización de estudios e congresos.- Coordinar actividades comúns e celebracións de carácter xeral.

INSTALACIÓNS:

A sé oficial atópase nos locais da Agrupación Galega Saudade (rúaChapí).


Publicacións: - Nome: VENTO DO LESTE- Ano de saída: 1993- Director: Ernesto Lagarón- Periodicidade: Anual- Números editados: 7.- Tirada: 4.500 exemplaresOutras actividades culturais:- Organizan Exposicións, conferencias, festivais, ..., en relación conGalicia e Cataluña.


407


- Promoción de productos galegos.

- Patrocinio dun premio literario polo Día das Letras Galegas.


- Organización e coordinación de actividades comúns para tódolos cen-tros galegos de Cataluña.

- Festas e comidas.


Organizan un trofeo de fútbol afeccionado para as entidades galegas.

OUTRAS ACTIVIDADES:

Colaboran en actividades de tipo benéfico-social (axudando aos galegosque o necesiten, por exemplo, pagándolle o billete de retorno a Galicia e acomida).

COMENTARIOS:

Artº 15. - “ La Junta Directiva estará compuesta, por lo menos de 5 miembros,no sobrepasando en ningún momento la mitad de miembros federados, y los cargosserán:Un Presidente, Un Secretario, ...

Los cargos se renovarán cada Dos Años, con una duración máxima de dosmandatos consecutivos si se presentan a la reeleción, no pudiendo volver a presen-tarse hasta que transcurran 2 años a ningún cargo de Junta Directiva. Y ningúncargo será remunerado”.

FONTES:

Enquisa Asociacións Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por ErnestoLagarón (presidente). Con data de 5 de maio do 2000. Arquivo Área deHª América, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Estatutos da Federación de Entidades Gallegas de Cataluña. En Lérida 25 defebreiro de 1989.

408


Presidente: Antonio Rodríguez • Vicepresidente: Julio Saco • Secretario:Carlos García • Tesoureiro: Manuel Fernández • Contador: Leandro Rey •Vocais: Alfredo Figueiras, Eulogio Fernández, José Luís López, ManuelPenela, Constantino Botana.Colaboradores: Amádeo Inxerto, Olga García.

DIRECTIVA (2000) :

Presidente: Antonio Rodríguez • Vicepresidente: Oscar Díaz • Secretario:Mª Xosé Fernández • Tesoureiro: Montse López • Director Grupo: ManuelGoyanes • Vocais: Eladio Fernández, Fernando García, Vanessa Martínez,Cristina Iyodo. • Colaboradores: Miguel González, Santiago Valcarcel, OlgaFernández, Carmiña Fernández, Mª Jesús Fernández.


- Data de concesión da personalidade xurídica: 15 outubro de 1983.


Destacan: Antonio Rodríguez Rodríguez; Eulogio Fernández Díaz; CarlosJ. García Ribas; Leandro Rey; Manuel Penela; Ramiro Fernández; José López;Eusebio Loureiro.


NÚMERO DE SOCIOS:

- 1983: 138


ENDEREZO

FUNDACIONAL (1982): Rúa: Conde Borrell nº 34Cidade: TerrasaPaís: España

(2000): Rúa: Conde Borrell nº 34Cidade: TerrasaPaís: EspañaTfn: 93 780 63 24Fax: 93 708 61 75

IRMANDADE GALEGA O NOSO LAR

409


- 1987: 100 socios, dos que 87 son galegos, e 2 descendentes directos degalegos. Os 11 restantes non son galegos.

- 2000: 240

PORCENTAXE DE SOCIOS GALEGOS (2000): 99 %



CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 2.500 ptas./ano- 1987: 3.000 ptas/ano.- 1997: 5.000 ptas/ano.- 2000: 10.000 ptas/ano.


A razón principal para a súa creación é atribuida ao cambio de réxime, noque o ciudadá sinte a necesidade de asociarse.

En 1979 empezouse a comentar a falla que facía unha irmandade, ondeatoparan acougo os galegos que residían en Terrasa.

Este desexo fíxose realidade os primeiros días de setembro de 1982, candoAntonio Rodríguez Rodríguez e Eulogio Fernández Díaz deciden dar os pri-meiros pasos, facendo unha xuntanza de 20 persoas no “Bar Hórreo” (propie-dade de Eulogio), na que se debateu o nome da Irmandade. Nunha xuntanzaposterior saíu elixido o nome proposto por Dna. Dolores Cutrin Regueira:Irmandade Galega O Noso Lar.

Despois de decidir a data de fundación (23 de outubro), fixeron unha cha-mada a tódolos galegos de Terrassa a través de Radio Terrasa; Diario deTerrassa e uns carteis de propaganda po-los establecementos.

Para celebrar a fundación da Irmandade (o 23 de outubro), organizaronunha conferencia sobre a emigración galega, impartida por Yolanda DíazGallego; e unha cea-irmandade no bar Hórreo. Os actos, que acolleron a 150persoas, serviron tamén para formar a primeira xunta directiva.


- Ser un servicio de Galicia en Cataluña, facilitando a comunicaciónentre galegos e cataláns.

410

- Manter as raíces.- Que os fillos se sintan tamén galegos.- Espalla-la cultura po-lo mundo adiante, promovendo a lingua galega efomentando o sentido de identidade nacional galega.

- Mellora-la imaxe dos galegos dos anos 50, 60 e 70 fora de Galicia.

INSTALACIÓNS:

Como local para a sede social escolleron unha vella casa, antiga fábrica,que foron acondicionando, ata que o 9 de abril de 1983 celebraron a inaugu-ración do bar do Centro, e catorce días despois fixeron a presentación do localsocial de “O Noso Lar”.

No 1º andar teñen o salón para socios (de 100 m2) e o Bar.O salón de actos, a Biblioteca, a sala de xuntas e o almacén atópanse no

2º andar, que xunto cunha terraza e un trasteiro completan as instalacións daIrmandade.


Cursos de Idioma Galego: - Ano de inicio dos cursos: 1998- Nº de cursos realizados: 1- Periodicidade: Anual- Nª medio de alumnos por curso: 32Grupos folclóricos: si- Nome: O NOSO LAR- Ano de fundación: 1982- Nome do director (2000): Manuel Goyanes - Número de compoñentes:- Baile: 16- Música: 17- Actuacións mais destacadas:Publicacións: - Nome: BOLETÍN O NOSO LAR- Ano de saída: 1983- Director: Antonio Rodríguez


411


- Periodicidade: Anual- Tirada: 5.000 exemplares.Outras actividades culturais:- Cursos de Baile Galego.- Grupo de Teatro.- Organizan o Mes das Letras Galegas.Biblioteca: - Nº de volumes: 1.500- Nº de subscricións a revistas e diarios: El Progreso; La Región; El Ideal.- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: 40, ademais variaspersoas non socias; tamén e utilizada po-la Universidade de Vella Terra.


- Festa de Galicia en Terrasa (2º domingo de maio), a que acoden arredorde 10.000 persoas.

- Semana Cultural en Outono.- Festival Rexional en Febreiro.


Contan cun equipo de fútbol.

FONTES:

Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por AntonioRodríguez Rodríguez, Presidente da Directiva da Irmandade Galega ONoso Lar; con data de 30 de maio do 2000. Arquivo Área de Hª América,Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Estatutos de la Asociación Cultural y Recreativa Irmandade Galega “O Noso Lar”de Terrassa.Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas ComunidadesGalegas, Santiago de Compostela.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade da Irmandade Galega “O NosoLar”. (28, decembro, 1987), Arquivo Secretaría Xeral para as Relaciónscoas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

412


Presidente: José Manuel Camiña Varela • Vicepresidente: Mariano VilasMartínez • Secretario: Miguel Castro • Tesoureiro: Manuel Rodríguez •Relación Públicas: José Souto

DIRECTIVA (1988):

Presidente: José Souto Otero • Vicepresidente: Alfonso Vales García •Secretario: Benito González Vidal • Tesoureiro: Francisco Rodríguez López• Vocais: Angel Pérez Martínez; Eduardo Terrados Infante; FernandoRodríguez López.

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Antonio Adán Amoedo • Vicepresidente: Ovidio Aira Carreira• Secretario: José Enrique Fernández Antón • Tesoureiro: Julia García •Delegado de Campo: Santiago Álvarez • Delegado de Coral: Isabel Ares •Vocais: Santiago Herrero; Juán Yañez; Eva Pazos; Mª Carmen Míguez; IsabelSouto.

ANO DE FUNDACIÓN: 1977 (setembro)

- Data de concesión da personalidade xurídica: 29 de xaneiro de 1979.- Data de aprobación dos primeiros estatutos: 28 de agosto de 1978.

NÚMERO DE SOCIOS FUNDACIONAIS: 50-60 familias.


NÚMERO DE SOCIOS:

- 1982: 114 familias afiliadas


ENDEREZO

FUNDACIONAL (1977):Rúa: Burgos, 30. 3º.Poboación: Mollet del Vallés(Barcelona).País: España

(dende 1978):Rúa: Castelao, 2.Poboación: 08100 Mollet del Vallés(Barcelona).País: EspañaTfno.: 93 - 570 66 80

IRMANDADE A NOSA GALIZA

413


- 1988: 98 socios, dos que 76 son galegos, e 22 non galegos.- 2000: 250-60 familias.


- 2000: 90%.


- Ano: 2000- Nº de Socios: 250-60 familias.

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de Fundación: 1000 ptas. a fondo perdido.- 1988: 2.400 ptas/ano.- 2000: 5.000 ptas/ano.


Foi a segunda entidade destas características que se fundou na cidade deBarcelona, despois do Centro Galego. O motivo desta iniciativa era que moi-tos dos socios do Centro Barcelonés eran da localidade de Mollet del Vallés,o que supuña que tiveran que desprazarse arredor de 40 Km.

A idea foi transmitida por Radio Miramar, onde traballa un locutor gale-go, Manuel Fendo, que remataria convertendose nuns dos promotores desta“Irmandade” do Vallés Oriental.

Fixeron unha Peña e decidiron fundar a Irmandade a Nosa Galiza, quecontou có apoio e a colaboración do Concello de Mollet, mediante a cesióndun local.


- Facilitar o contacto entre os galegos residentes no Vallés.- Celebración común de festas tradicionais.- Fomentar, estimular e crear seccións co obxectivo de propagar o coñece-mento da lingua, folclore e cultura galegas.

INSTALACIÓNS:

Contan cun local en propiedade do Concello, cedido de forma gratuíta,ten unha superficie de aproximadamente 400 m2, nos que se situan o bar esalas de ensaio.

414


Cursos de Idioma Galego: - Ano de inicio dos cursos: 1996 (cursos de iniciación e perfeccionamen-

to).- Nº medio de alumnos por curso: 10.Programas de Radio:- Nome: A NOSA GALIZA; e GALICIA NO VALLÉS.- Ano de Creación: 1986- Periodicidade: 1 HORA de duración- Nome do Director: Isabel Ares- Emisora: Radio Local.- Tamén fan cursos de galego po-la radio.Grupos Folclóricos: - Nome: IRMANDADE A NOSA GALIZA (Grupo Coral e de Baile).- Ano de Fundación: O Grupo de Baile foi fundado en 1977.O Grupo Coral existe dende marzo de 1990.- Nome do Director(2000): Grupo de Baile: Fernando Rodríguez; JuliaFouces. Grupo Coral: José Caxide.

- Número de Compoñentes (2000): O Grupo de Baile conta con máis de40 compoñentes, namentres que a Coral ten 22 persoas.

- Actuacións máis destacadas: Realizadas en París; Marsella; Alemaia;Suíza; Zaragoza; ...Publicacións: Contan cunha revista de publicidade na que se relatan as

actividades da Irmandade. Ten unha periodicidade anual.Outras actividades culturais:- Escola de Baile, de Gaitas e de música.- Conferencias e actos folclóricos.- Día das Letras Galegas.- Grupo de Teatro Galego, formada por xente graduada.- Grupo de xogos, para nenos, formado por actividades e talleres demanualidades, pintura, barro, bolillos, ...

- Xuntanza de corais galegas en Cataluña.


415



- Festa de Santiago Apóstolo.- Festa das nacionalidades e comunidades autónomas, durante a que sedan a coñecer os productos gastronómicos galegos; o folclore; ...


Escola de atletismo para nenos.

OUTRAS ACTIVIDADES:

Realización de festivais folclóricos para recadar fondos a beneficio dos paí-ses afectados por algunha traxedia natural, (por exemplo as inundacións enHonduras e Nicaragua).


- O colaborador Ramón Rey.- Os presidentes do Centro, dende 1977 ata a actualidade:

- José Manuel Camiña.- Constante Calvo.- José Souto.- Mariano Vilas.- Alfonso Vales.- Antonio Adán.

FONTES:


Enquisa 2000. Datos facilitados por Mariano Vilas (ex-presidente) e IsabelAres (Delegada do Coro). Con data de 24 de marzo do 2000. ArquivoÁrea de Hª América, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Estatutos da Asocicación Irmandade “A Nosa Galiza”. Mollet del Vallés, 28 deagosto de 1978.

Memoria para o Recoñecemento da Galeguidade.(10 de xaneiro de 1988).Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas,Santiago de Compostela.

416


Presidente: Casto González Gallego • Vicepresidente: Manuel GarcíaTemez • Secretario: Antonio Mena • Tesoureiro: José Sanmartín Rey •Vocais: Manuel Regueira Taboada; José Abellán Pérez; Juán CastiñeiraAguiar; Nuria Regueira Graña; Damián Cara García.

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Manuel García Temes • Vicepresidente: José San Martín Rey •Secretaria: Isabel Luaces García • Tesoureiro: José Abellán Pérez • Vocais:Flora Santiso; Juán Castiñeira; Manuel Regueira; Manuel Naveiro; CarmenGraña.


- Data de aprobación dos primeiros estatutos: 2 de outubro de 1981.



NÚMERO DE SOCIOS:

- 1987: 171 socios.- 1991: 220 socios.- 1998: 105 socios.- 2000: 270 socios.


- 1987: 100%.


ENDEREZO

ACTUAL (2000):Rúa: Monturiol, 18 Bajos.Poboación: 08191 RUBÍ - BarcelonaPaís: EspañaTfno: 93 697 20 01Fax: 93 697 20 01

IRMANDADE GALEGA DE RUBÍ

417


- 1991: 80 %.- 1998: 95%.

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de Fundación: 100 ptas/mes.- 1988: 4.000 ptas/ano.- 1998: 650 ptas/mes.- 2000: 8.000 ptas/ano; xubilados e parados non pagan.


Debido a existencia na localidade dun número considerable de familiasgalegas algunha delas consideraron a posibilidade de fundar un centro galego.

Despois de moitas vicisitudes, un 24 de maio de 1981, conciben aIrmandade nunha pequena torre da rúa Juán Ramón Jiménez. Logo deses ini-cios continúan unha labor paulatina e segura, ata asentarse na sé actual.Como actos máis destacados neses inicios foron a presencia da GerardoFernández Albor e a colaboración co hermanamento de Rubí con Celanova.

A evolución da Irmandade queda reflectida no número crecente de acti-vidades que desenrolan; a formación dun grupo de gaitas e de baile; dun equi-po de fútbol, e po-la edición do boletín informativo.


A natureza da entidade baséase na necesidade que os galegos residentesnesta vila, sentiron a cotio de falar no idioma da terra, desenrolaran os costu-mes e loitar po-lo engrandecemento de Galicia.

- Tratar de manter e difundir a cultura, costumes, folclore, lingua, gastro-nomía, etc.

- Segundo o artigo 3º dos estatutos “son fines de la Asociación:- Favorecer la relación entre los emigrantes gallegos.- Mantener y fomentar el sentido de la identidad nacional gallega.- Facilitar la comunicación entre los gallegos y los restantes habitantes deCataluña y sus respectivas culturas.- Mantener una conexión constante con la realidad de Galicia, informandoy aportando alternativas.- Contribuír al desarrollo y promoción de la cultura gallega en todos losaspectos.- Trabajar por la normalización del idioma gallego.

418

INSTALACIÓNS:

Dispoñen dun local duns 350 m2, en réxime de aluger.


Cursos de Idioma Galego: Non teñenGrupos Folclóricos: - Nome: IRMANDADE GALEGA DE RUBÍ (Grupo de Baile e deGaitas)

- Ano de Fundación: 1981- Nome do Director(2000): Mónica Regueiro- Número de Compoñentes:

- Música: 12- Baile: 20

- Actuacións máis destacadas: Desprazaronse co grupo de Gaitas e deDanzas a Benicarló, invitados po-lo concello para participar nas “Fallas”.

- Comentarios: Con motivo do XX Aniversario presentaron un CD gra-vado con pezas populares e coñecidas do cancioneiro tradicional galego:muiñeiras, pasodobres, xotas, polcas, etc.Publicacións: - Nome: O PARDAO (Boletín Informativo)- Ano de saída: 1988- Números Editados: 600.- Directores: Xunta Directiva (Secretaria e Tesoureiro).- Periodicidade: Mensual- Prezo: GratuítoOutras Publicacións:- Nome:IRMANDADE GALEGA DE RUBÍ-BOLETÍN INFORMATIVO.- Ano de Inicio: 1988- Periodicidade: Mensual.- Prezo: Gratuíto.- Idioma: Trilingüe con predominio do castelán- Número de exemplares editados: 170.


419


Outras actividades culturais:- Día das Letras Galegas.- Conferencias.- Representacións de obras de teatro en lingua galega para todo o pobo deRubí (1987).Biblioteca (1987):- Nº de Volúme: 461.


- Matanza do porco; Entroido; Magosto; Verbena de San Xoán; Festa doApóstolo; Día da Muller.

- Concurso de disfraces e de Debuxo.- Xogos de cartas (escoba, brisca, tute); Dominó e Xadrez.- Conmemoración do XX Aniversario da entidade. Os actos celébranron-se no Bosque de Can Oriol de Rubí o 6 e 7 de maio do 2000. Coa parti-cipación de un millar de persoas que disfrutaron coa música tradicionalgalega. O pregón de apertura foi realizado po-la alcaldesa de Rubí.Tamen houbo unha degustación de pratos típicos da terra.


Equipo de fútbol composto por 25 integrantes, que participan en campio-natos federados e de afeccionados.

OUTRAS ACTIVIDADES:

En 1986 a Irmandade levou a termo o hermanamento da Vila de Rubí eos concellos de Celanova e Allariz.

FONTES:


Enquisa Asociacións Galegas no Exterior (1998). Datos facilitados por CastoGonzález Gallego (Presidente) con data de 25 de febreiro de 1998; poste-riormente foron actualizados por Manuel García Temes (Presidente) o 24de maio do 2000. Arquivo Área de Hª América, Facultade deHumanidades – Universidade de Vigo.

Estatutos de la Asociación “Irmandade Galega de Rubí”. Rubí, 2 de outubro de 1981.

420

Memoria para o Recoñecemento da Galeguidade (23 de Decembro de 1987).Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas,Santiago de Compostela.

O Pardao. XX Aniversario da Irmandade Galega de Rubí. BoletínInformativo. Maio-Xuño do 2000.


421



Presidente: Carmen Ferreiro • Vicepresidente: Agustín Soneira •Secretario: Olga Barcala • Tesoureiro: J. Antonio Calviño

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Carmen Ferreiro • Vicepresidente: J. Antonio Calviño •Secretario: Silvia Malaga Carballo • Tesoureiro: Ramón León • Vocais:Benito Gómez; Elvira Vázquez Pérez; Dolores Álvarez Álvarez; José González;Concepción López; Julia Barcala Ribeiro; José Soneira García; Isais CarreteroEspinosa.


- Data de concesión da personalidade xurídica: 30 de novembro de 1988.- Data de aprobación dos primeiros estatutos: 30 de novembro de 1988.



NÚMERO DE SOCIOS:

- 1989: 103 socios, dos que 63 son galegos, e 9 descendentes directos degalegos.

- 1991: 107 socios, dos que 97 son galegos.- 2000: 98 socios.


- 2000: 75%.

ENDEREZO

FUNDACIONAL (1987):Rúa: San Bernardo, 13. “BarGalicia”Poboación: (08650) SallentPaís: España

(2000):Rúa: Torres Amat, 19 baixo.Poboación: (08650) Sallent.País: EspañaTfno.: 93 - 820 62 26Fax: 93 - 820 62 26

IRMANDADE GALEGA DE SALLENT

422



CUOTA DOS SOCIOS:

- 1989: Socio Activo - 3.000 ptas/ano. Socios Xubilados - 1.500 ptas/ano.- 2000: Socio Activo - 3.500 ptas/ano. Socios Xubilados ou pensionistas- 2.000 ptas/ano.


A finalidade era crear un centro para poder reunirse, debido a que Sallentatópase a 75 km. de Barcelona, e nesta zona da cunca mineira do Llobregat,había arredor de 400 familias galegas; circunstancias que posibilitaron e ani-maron a toma-la decisión de fundar un Centro Galego en Sallent.


De carácter cultural e recreativo, tratando de:- Favorecer as relacións entre os emigrantes galegos.- Manter e fomentar o sentido de identidade nos galegos.- Traballar po-la normalización da lingua galega.- Fomentar e promover a cultura galega en tódolos aspectos (art. 3).

“La asociación Cultural y Recreativa tendrá también como trabajo de grupo, elintercambio y conexión con todas las demás entidades culturales gallegas y de lasrestantes regiones españolas” (art. 4º).

INSTALACIÓNS:

Dende 1988 contan cun local alugado de 90 m2, no que teñen instaladoun Bar, con comedor; Sala de xuntas...


Cursos de Idioma Galego: Non teñen. Debido a que non hai xente sufi-ciente, pero teñen o desexo de face-los.

Programa de Radio: - Nome: MORRIÑA (antes chamábase “Galicia Sempre”).- Ano de Creación: 1991


423


- Periodicidade: Semanal (tódolos xoves de 20 a 23 horas, é un programaintegramente en Galego).

- Nome do Director: José Antonio Calviño Soneira e Carmen FerreiroSilva.Grupos Folclóricos: Tiveron dende 1989 a 1994.- Nome: Grupo de Baile IRMANDADE GALEGA - Ano de Fundación: 1989Publicacións: Editaban un boletín informativo polo aniversario do

Centro.Outras actividades culturais:- Conferencias (5 ou 6 o ano) sobre diferentes temas.- Días das Letras Galegas.- Colaboran nas festas do pobo (Festas Enramadas). Fan un pasarúas cósgrupos de danzas e gaitas doutras agrupacións e centros.Biblioteca (2000): - Nº de Volúme: Varios Centos- Nº de Subscricións a Revistas e diarios: La Región; Galicia No Mundo;e O Progreso.


- Bailes.- Comidas de confraternidade.- Magostos; Entroidos; ...


- 2 equipos de Fútbol-Sala: Medianos (10-14 anos); e Maiores (dende os15 anos).

OUTRAS ACTIVIDADES:

Colaboran en todo o que poden coas agrupacións de carácter benéfico deSallent (plataforma Pro-Sahara; Cáritas; Protección Civil Voluntaria; ... ).

COMENTARIOS:

“Se constituye en Sallent provincia de Barcelona la Asociación CulturalIRMANDADE GALEGA DE SALLENT, abierta tanto a lo emigrantes gallegos

424

en Cataluña como a cualquier persona interesada en la problemática de Galicia”(art. 1º).

FONTES:

Enquisa Asociacións Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por JoséAntonio Calviño Soneira (Vicepresidente), con data de 4 de abril do2000. Arquivo Área de Hª América, Facultade de Humanidades –Universidade de Vigo.

Enquisa 1991.(19 de febreiro de 1991). Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Estatutos de la Asociación Cultural y Recreativa IRMANDADE GALEGADE SALLENT. Barcelona, 30 de novembro de 1988.

Memoria para o Recoñecemento da Galeguidade. (19 de abril de 1989). ArquivoSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiagode Compostela.


425


ASOCIACIONS GALEGAS EN CATALUÑA





427

Asociacionismo Galego en España-Ceuta

DIRECTIVA FUNDACIONAL (1935): Presidente: Luís García Rodríguez • Vicepresidente: Gerardo SeijoMedal • Secretario: Jesús Veiga Amedo • Tesoureiro: Demetrio Pardode Andrade • Vocais: Servando López Quintana; Ramón VázquezFernández; Manuel Sanmartín Diz.

DIRECTIVA (2000): Presidente: Rafael Froján Alonso • Vicepresidente: Rogelio MartínezVázquez • Secretario: Rosa Rodríguez Morales • Vicesecretario: JoséLuís Ayer Paz • Tesoureiro: Ignacio Monteagudo Lafuente • Vocais:Juan Fariñas Iglesias; Manuel Taboada Pareja; Gonzalo Castro Castillo;Juan Antonio Rodríguez Morales; Rafael Martínez-Peñalver.



NÚMERO DE SOCIOS: - 2000: 200 socios.

CEUTA

ENDEREZO

(2000): Rúa: Plaza de Santiago s/nCidade: (11701) CeutaPaís: EspañaTfn: 956 – 51 68 63

CENTRO GALLEGO DE CEUTA

428


- 2000: 50%.

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 5 ptas.- 2000: 400 ptas/mes


A comezos de 1935 debido o numero crecente de funcionarios e militaresgalegos na cidade, fúndase o Lar Gallego de Ceuta.

Posteriormente en 1955 (27 de setembro), sendo Presidente D. JoséPontijas Fernández (Coronel de Artillería), trocou a súa denominaciónpasando a chamarse Centro Gallego de Ceuta.

O Centro experimentaba un aumento de socios considerable cando o pre-sidente era un militar de alta graduación que recomendaba os recrutas galegosasociarse.


- Xuntar e fomentar a Irmandade dos Galegos Residentes en Ceuta.- Fomentar actividades de carácter recreativo, social e cultural.- Celebración tódolos anos da Festa de Santiago Apóstolo.

INSTALACIÓNS:

Dende 1975-1976 contan cun local cedido polo Concello de Ceuta, noque dispoñen de salón comedor, bar e local social.

Na praza de Santiago (onde se asenta o local), cara a o ano 1975 coloca-ron un cruceiro levado dende Galicia.


Escasas, debido a que non teñen instalacións acondicionadas para elo.Teñen previsto realizar Charlas e Conferencias para un futuro inmediato.Biblioteca: Si, pero recentemente quedou anegada polas choivas, perden-

do todos os seus fondos.


- Festa de Santiago, na que participan grupos de Baile e Gaita Galegos.- Entroido (comida típica para os socios: Lacón con Grelos).


429

Asociacionismo Galego en España-Ceuta

COMENTARIOS:

Perderon os arquivos e a documentación polas inundacións antes mencio-nadas. Teñen previsto conseguir un local de maiores dimensións e reactivar asactividades do Centro.

FONTES:

Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por IgnacioMonteagudo Lafuente (Tesoureiro) o 10 de maio do 2000. Arquivo Áreade Hª América, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

431

Asociacionismo Galego en España-Extremadura


Presidente: Luís Vilela Camiño • Vicepresidente: Manuel Vilariño Castro • Secretario: Emilio Pazos • Tesoureiro: Domingo López Paradiñeiro• Vocal de Cultura: Mª Carmen Seijo Nieto; • Cultura: Fernando JoséGarcía Casas. • Relacións Publicas: José Ferreiro Ares

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Luís Vilela Camiño • Vicepresidente: Manuel VilariñoCastro • Secretario: Fernando Lolo Soto • Tesoureiro: Domingo LópezParadiñeiro • Vocal de Cultura: Mª Carmen Seijo Nieto; • Cultura:Fernando José García Casas. • Relacións Publicas: José Ferreiro Ares •Contador: Nicanor Lamagrande Merino • Vocal de Xestión e apoio:Carlos Domínguez Alonso.

ANO DE FUNDACIÓN: 1998 (26 de abril).

EXTREMADURA

ENDEREZO

FUNDACIONAL (1998): Rúa: Plaza de Portugal, nº 14, 1º.Cidade: (06080) Badajoz.País: España.

(2000):Rúa: Plaza de Portugal, nº 14, 1º.Apartado de Correos 86.Cidade: (06080) BadajozPaís: EspañaTfn: 924 – 26 20 14Fax: 924 – 23 20 01

CASA DE GALICIA DE BADAJOZ

432



NÚMERO DE SOCIOS:



- 2000: 90%.

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 2000 ptas/mes; tamén acordaron neste primeiromomento que cada socio puxera 10.000 ptas. o contado, ou en 2 meses.

- 2000: 2000 ptas/mes.


A xestación da Casa de Galicia tivo lugar gracias a unhas reunións sema-nais que un pequeno grupo de galegos mantiña en establecementos galegos dacidade (“La Toja” e “Rías Baixas”).

Nestas xuntanzas elaboraron un censo de galegos residentes na cidade(115 aproximadamente), para ver a posibilidade de crear unha sociedadegalega na cidade.

Finalmente, decidiron crear unha Comisión para a redacción dunsEstatutos. Convocaron unha “Asemblea General Constituyente” a que acudironunhas 70 persoas, entre galegos e familiares. Nesta Asemblea aprobáronse osEstatutos, establecéronse as cuotas mensuais, e comezaron a súa andaina con35 socios fundadores.


Sobre todo culturais: Divulgar a cultura Galega en Badaxoz.

INSTALACIÓNS:

Unha casa de 2 andares situada na parte vella da cidade, que restauraroncando a alugaron.

Na planta baixa existe un Bar, que non é deles.No 1º andar teñen sala, salón, cociña e servicios.No 2º andar: salón con biblioteca, sala de xuntas, despacho secretaria, ser-

vicios e 2 terrazas.


433


ACTIVIDADES CULTURAIS: Cursos de Idioma Galego: Ata o de agora non realizaron ningún, pero

teñen solicitado cursos a Xunta de Galicia.Grupos folclóricos: non teñen, aínda que están tentando formar un grupo

de baile e gaita.Publicacións: - Nome: ARUMES- Ano de saída: Decembro de 1999- Director: Luís Vilela Camiño- Periodicidade: Anual- Números editados: 1 (nº 0).- Equipo de Redacción: Alberto González Rodríguez; Federico Pomar dela Iglesia; José Cid Conde; Emilio Pazos Maya; Rosa Mª GómezVaamonde.Outras actividades culturais:- Cursos de Gaita.- Días das Letras Galegas (conferencias).Biblioteca: Feita con doazóns das Deputacións Galegas, Xunta de Galicia

e particulares. - Nº de volumes: 600- Nº de subscricións a revistas e diarios: Reciben varios periódicos galegos.

ACTIVIDADES RECREATIVAS: - Semana de Gastronomía Galega.- Festa de San Xoán, na que poñen unha caseta con productos galegos.- Festa do Apóstolo Santiago (misa, comida, ...).- Festa do Magosto, cunha asistencia de 200 persoas.- Celebración periódica de xantares para os socios.

ACTIVIDADES DEPORTIVAS: Están en proceso de organizar as actividades deportivas que máis lle poi-

dan interesar a xente nova.

OUTRAS ACTIVIDADES: Teñen unha comisión de axuda aos galegos que se atopan na prisión pro-

vincial de Badajoz. Fanlle visitas periódicas e axúdanos no que poden (facili-tándolle periódicos, tabaco, ...).

Tamén lle facilitan o desprazamento a súa terra unha vez que saen do cárcere.

434

COMENTARIOS:

Fixeron entrega a cidade de Badajoz dun Cruceiro doado pola Xunta deGalicia.

FONTES:

ARUMES. Revista da Casa de Galicia de Badajoz. Nº 0. Decembro 1999.Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por

Fernando Lolo Soto (Secretario da Xunta Directiva da Casa de Galicia enBadaxoz). 13 de abril do 2000. Arquivo Área de Hª América, Facultadede Humanidades – Universidade de Vigo.


435


DIRECTIVA FUNDACIONAL (1984): Presidente: José María Caeiro Veiga • Vicepresidente: José Manuel VázquezGarcía • Secretario: Augusto Valcarce Quiroga • Vicesecretario: JesúsBuhigas Piñeiro • Tesoureiro: Emiliano Márquez Corbacho • Contador:Antonio Sánchez Pardo • Vocais: José González Novoa; Amparo GameroNoguera; José Antonio Ferreiro Barderas; Laureano Ingelmo Hierro; AlbertoJosé Ramos Arda e José Suárez Fumega.

ULTIMA DIRECTIVA (1993) : Presidente: José González Novoa

ANO DE FUNDACIÓN: 1984 (15 de setembro).

NÚMERO DE SOCIOS FUNDACIONAIS: 81 socios


MAIOR NÚMERO DE SOCIOS E ANO NO QUE SE CONSEGUIU: - Ano: 1984- Nº socios: 81 socios.

CUOTA DOS SOCIOS: - No ano de fundación: 300 ptas/mes (ata súa desaparición).

EVOLUCIÓN HISTÓRICA: Esta sociedade tivo unha vida curta e azarosa, foi morrendo pouco a

pouco, xa que as cuotas eran moi baixas (mantiveron sempre a mesma duran-te a súa existencia, 300 ptas/mes), e non tiñan local social, polo que os sociosforon deixando de pagar e dándose de baixa.

Para poder ser socio do Centro, era requisito indispensable haber nacidoen Galicia.

ENDEREZO

FUNDACIONAL (1984): Rúa: San Salvador,7Cidade: MéridaPaís: España

ÚLTIMO ENDEREZO (1993): Rúa: Praza del Rastro, 7Cidade: (06800) MéridaPaís: EspañaTfn: 924 – 31 59 02

CENTRO GALLEGO DE EXTREMADURA

436

Actualmente o Centro Gallego só existe sobre o papel, non teñen direc-tiva e non realizan ningunha actividade.

OBXECTIVOS E FINALIDADE DA ASOCIACIÓN: - Asociación de carácter cultural, benéfico, recreativo, e deportivo, queten por finalidade agrupar a os galegos residentes en Mérida.

- Promover todo tipo de actividades culturais encamiñadas a divulgaciónde temas relacionados con Galicia.

- Constituír unha biblioteca.- Axudar e apoiar en todo o posible os galegos residentes en Extremadura.- Colaborar con sociedades benéficas (Cruz Vermella, Asociación de Loitacontra o Cancro, ...).

- Fomentar o deporte entre os asociados.- Organizar actos “de esparcimiento y recreo” (comidas, excursións, xogos, etc.).

INSTALACIÓNS: Nunca tiveron local social.

ACTIVIDADES RECREATIVAS: Durante a Feira de Mérida montaban unha Caseta (có nome de Centro

Gallego), na que se ofrecian todo tipo de productos galegos (polbo, empana-da, sardiñas, ...), e nalgunhas edicións contaban coa presencia e actuacióndun grupo de Gaitas.

Nos primeiros tempos celebraban unha comida de irmandade de socios,polo día de Santiago Apóstolo.

FONTES:Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por José

González Novoa (Expresidente da Xunta Directiva do Centro Gallego).Con data 28 de Abril do 2000. Arquivo Área de Hª América, Facultadede Humanidades – Universidade de Vigo.

Estatutos do Centro Gallego de Extremadura. Mérida, 1984. Arquivo SecretaríaXeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiago deCompostela.



437

Asociacionismo Galego en España-Madrid

DIRECTIVA FUNDACIONAL: (Non tiñan cargos)

Enrique Santín Díaz • Perfecto Márquez • Carlos De Blas Armada •Francisco Fernández Dávila • Fernando Amarelo de Castro • AlfonsoBarrada • Gonzalo Cavo • Epifanio Tierno

DIRECTIVA (1998):

Promotor: Carlos De Blas Armada • Perfecto Márquez • FranciscoFernández Dávila • Enrique Santín • Epifanio Tierno • Pertegueiro:Fernando Amarelo De Castro

ANO DE FUNDACIÓN: 1968, Enxebre Orde da Vieira.

1989 (6 de abril), Asociación Cultural de la Vieira.- Data de concesión da personalidade xurídica: 8 de maio de 1989- Data de aprobación dos primeiros estatutos: 6 de abril de 1989

COMUNIDAD DE MADRID

ENDEREZO

(2000):Rúa: Torrelaguna, 123, 11º C.Poboación: 28043 MadridPaís: EspañaTfno.: 91 519 08 13

ASOCIACIÓN CULTURAL ENXEBRE ORDE DA VIEIRA

438



NÚMERO DE SOCIOS:

- 1991: 800 socios, dos que 700 son galegos e 100 descendentes directos.- 1998: 1.500 socios.


- 1998: 90 %.


Non é como eles mesmos destacan “una Asociación al uso”. Está dirixidapor un “Consello”, xa que rexeitan os cargos.

A súa orixe data do verán de 1967, con motivo dun encontro, na praia dePanxón (Vigo), organizado por un grupo de galegos residentes en Madrid,chamados por “Borobó” os “Madrigallegos”.

A finalidade inicial da Orden foi axuntar a os galegos afincados en Madride apoiar todo o relacionado con Galicia. Pretendían abrir un foro de encon-tro, o máis amplo posible, sen limitacións ideolóxicas de ningún tipo, parapotenciar o orgullo e solidarizarse coa terra.

De sempre renunciaron a un marco estatuario e a unha estructura formal,rexeitan de cuotas e doazóns, e o seu lema é “LEMBRANZA E AMISTADE”.


A Filosofía da Asociación é “A NOSA ORGANIZACIÓN NON TENDEFINICIÓN”. NON é un partido político. NON promociona. NON xestiona.NON é un grupo de Presión...: é unha irmandade de donantes de AFECTO EAMIZADE”.

Consideran que a Enxebre Orde da Vieira é un MOTIVO “para que ungrupo de personas, sin distinción de credo ni de categorías, unida por el lazo comúndel amor a GALICIA, a la tierra, las gentes y las cosas gallegas, se reunan cadaaño, en ambiente de humor festivo...”.

INSTALACIÓNS:


- Teñen editados máis de 30 libros que se distribúen de forma gratuíta eque chegan a tódolos centros galegos do mundo.


439


- Convocan concursos “Vieira de Humor”, literario e gráfico, dedicadoscada ano a un escritor galego. Desta iniciativa editouse o libro “Galicia yla Cultura del Humor”.

- Outorgou os trofeos anuais “Galeguidade” a unha persoa física, unha per-soa xurídica e a un medio de comunicación social.

- A Orden da Vieira outorga outra distinción denominada “Madrigallegosde Oro”, para destacar os membros da mesma que residen en Madrid eque teñen acadado un significado prestixio e relevancia social.

- Mediante (PROGRAMA), Promoción de Galicia en Madrid, contri-buén a promoción en Madrid de pintores, escultores, cine, etc, de proce-dencia galega, así como de productos tipicamente galegos.

- Organizan exposicións de pintores galegos en Madrid e presentaciónsliterarias.


Cada ano organizan o CAPÍTULO GENERAL ORDINARIO, que se vencelebrando en tempo de Entroido; é unha festa entrañable, de encontro fami-liar na Galicia Rural.


COMENTARIOS:

Con anterioridade, nos ano 1983 e 1989, esta asociación realizou un tra-ballo destas mesmas características “A Galeguidade no Mundo”, pero conescaso resultado debido, fundamentalmente, a pouca colaboración recibidapor a maior parte dos centros. De tódolos xeitos o libro “A GALEGUIDADENO MUNDO” editado po-la Enxebre Orde da VIEIRA, aporta informaciónde interese e que o noso grupo de traballo utilizou para completar e contrastardatos.

FONTES:

Galeguidade No Mundo (1991), Madrid, Asociación Cultural de la Vieira.Enquisa Asociacións Galegas no Exterior (1998). Datos facilitados por Carlos

De Blas Armada, con data de 6 de abril de 1998. Arquivo Área de HªAmérica, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Enquisa 1991. 13 de marzo de 1991. Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

http:// www.aegama.com/p/c/Orden Vieira3.htm

440


Presidente: Dora Quiroga • Vicepresidente: Vicente Torres • Secretario:Sira Rodríguez • Tesoureiro: Vicente Vázquez • Vocais: Laureano Vázquez;Mari Carmén Franco; Milagros Folgueira.

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Sira Rodríguez • Vicepresidente: Amando Gutiérrez Ginzo •Secretario: Alejandro Flores Sanmartín • Tesoureiro: Paulino • Vocal deXuventude: Laura Martínez • Vocais: Laureano Vázquez; Pablo Bóveda; JoséRodríguez Botana; Carmen María Domínguez.




NÚMERO DE SOCIOS:


CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 6.000 ptas/ano.- 2000: 6.000 ptas/ano.


A Asociación Galega “Corredor de Henares” é unha sociedade rexistrada,recoñecida e apoiada po-la Xunta de Galicia, as Deputacións Galegas; CaixaGalicia; a Comunidade Autónoma de Madrid, e o Concello de Alcalá deHenares.


ENDEREZO

(2000):Apartado 1.272Cidade: (28800) Alcalá de Henares - MadridPaís: EspañaTfn: 670 588 667

ASOCIACIÓN GALEGA “CORREDOR DE HENARES”

441



Organizar actos culturais, gastronómicos, recreativos, de ocio e conviven-cia.

Ten como finalidade principal dar a coñecer a cultura galega na súa zonade influencia.

INSTALACIÓNS:

Non teñen, as reunións realízanse nunha cafetería tódolos xoves.Actualmente están pendentes de que o Concello lles ceda un local.


Cursos de Idioma Galego: - Ano de inicio dos cursos: 1998- Nº de cursos realizados: 2- Periodicidade: anual- Nª medio de alumnos por curso: 16 – 18- A Universidade de Alcalá cede un aula, namentres que a Xunta envíaunha profesora de outubro a decembro, con obtención de Título Oficial.

- As Clases de Perfeccionamento de Galego realízanse nun aula cedidapo-lo Instituto Cardenal Cisneros de Alcalá de Henares. Serve comopreparación para o título de galego da Escuela Oficial de Idiomas deMadrid.Grupos folclóricos: - Nome: VAGALUME- Profesor de Gaita: Juán Brandón- Profesora de Muiñeira: Marisa Martínez- Ensaian nun local cedido po-lo Concello os sábados de 12 a 14 h.- Número de compoñentes:

- Baile: 7- Música: 15 de Gaita.

Publicacións: - Nome: FOLLAS VOANDEIRAS (Boletín Informativo para os socios).- Ano de saída: 1997- Idioma: Galego- Periodicidade: mensual

442

Outras actividades culturais:- Día das Letras Galegas, con actuación do grupo Vagalume e grupos dou-tras casas rexionais de Alcalá; conferencias; Romaría a Barbatona (festada Virgen de La Salud).

- Visitas Culturais- Clases de Galego; Gaita e Muiñeira- Durante a presentación da Revista Follas Voandeiras (en galego) houbounha charla coloquio de Vicente Fernández sobre as Relacións históricasentre Galicia e Alcalá.Biblioteca: - Nº de volumes: Conta cun grande número de libros doados por diversasentidades (Xunta de Galicia; Caixa Galicia; Fundación Conde Fenosa;...).


- Festa do Magosto; de San Xoán; do Entroido...- Elixen durante as Feiras e Festas de Alcalá de Henares a unha “MissXeitosa”.

- En xullo celebran a festa de Santiago Apóstolo.- Durante o mes de Agosto con motivo da Feira de Alcalá, o concellocédelles unha caseta para a venda de productos galegos.

- Campionatos de Mus e Tute, para tódolos asociados e simpatizantes.


Subvencionan un equipo de fútbol, o que lle regalaron unhas camisetasque leva o nome da sociedade.

OUTRAS ACTIVIDADES:

Participaron no Bazar organizado po-la Hermandad del Rocío.


- Dora Quiroga e Vicente Torres (xa falecido) son Presidentes de Honrada Asociación.

FONTES:

Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por SiraRodríguez (Presidenta), con data de 12 de abril do 2000. Arquivo Área deHª América, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.


443



Presidente: Jaime Álvarez Sánchez • María Luísa González Blas • AdolfoFariñas Balaseiro • Antonio Alcalde Pérez • Andres Méndez Saavedra •Vicente Ameneiros Carballo

DIRECTIVA (1999):

Presidente: Ana María Romero García • Vicepresidente: Concepción ReyPombo • Secretario: Demilio López Martínez • Tesoureiro: AscensiónPoveda Arias • Vicetesoureiro: Carlos Rico Fernández • Vocais: AngelBarcia Rodríguez; Alfonso Cebrián Rivero; Juán Carlos Tender Pérez; RamónGarcía Villares; Pablo José Santomé Insua.

DIRECTIVA (2000):

Presidente: José Luís Serena Romero • Vicepresidente: Ana María RomeroGarcía • Secretario: Emilio López Martínez • Tesoureiro: Sofía CurrásPurrua • Vocais: Pablo Santomé Insua; Angel Barcia Rodríguez; Carlos Rico;Samuel Rico.


NÚMERO DE SOCIOS FUNDACIONAIS: 6 (Jaime Álvarez Sánchez, María LuísaGonzález Blas, Adolfo Fariñas Balaseiro, Antonio Alcalde Pérez, Andres MéndezSaavedra e Vicente Ameneiros Carballo).


NÚMERO DE SOCIOS:

- 1989: 40 familias

ENDEREZO

FUNDACIONAL: (1988): Rúa: Las Navas, 31Cidade: FuenlabradaPaís: España

(2000): Rúa: Avenida de los Andes,22-bajoposterior,Cidade: 28930 FuenlabradaPaís: EspañaTfn: 91 606 53 63Fax: 91 615 25 61

CASA GALLEGA DE FUENLABRADA

444

- 1999: 63 familias- 2000: 68


CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 500 pts / mes- 1999: 500 pts /mes


Nas festas de patronais de Fuenlabrada, no ano 1988, un grupo de galegosresidentes na cidade puxeron unha caseta con productos galegos. E aí mesmofalaron da posibilidade de crear unha asociación e solicitar do concello unlugar para reunirse, e realizaron súas actividades... O promotor da idea foiJaime Álvarez, que sería o primeiro presidente da asociación


Realización de actividades culturais, recreativas, artísticas e deportivas.- Crear un espacio de convivencia entre os galegos e as xentes do resto deEspaña en Fuenlabrada para o mellor entendemento das peculiaridadesgalegas. (ART.6º)

- Fomentar e difundir a cultura de Galicia “como forma peculiar de vida”.

INSTALACIÓNS:

Local cedido gratuitamente polo Concello de Fuenlabrada, no que dispo-ñen de sala (con pequena biblioteca), bar, e unha oficina pequeniña para usoproprio. Non pagan alugamento.


Grupos folclóricos: - Nome: CORO DE LA CASA GALLEGA DE FUENLABRADA- Ano de fundación: 2000- Número de compoñentes: 14Outros grupos folclóricos:- Contan cun GRUPO DE GAITAS e teñen en proceso de creación unGRUPO DE BAILEOutras actividades culturais:- Venres: clases de traballos manuais


445


- Sábados Clases de gaita (Teñen un grupo de gaitas en formación, con 9membros). Tamén dan clases de baile galego

- O día das letras galegas organizan diversos actos conmemorativos: con-curso de poesía, concurso de gastronomía galega, torneo fútbol sala,exposición de manualidades, campionatos de mus, ofrenda floral aCastelao, actuación de grupos folclóricos galegos, comida de irmandadepara os socios...)

- Grupo de gaitas (están empezando, 9 0 10 membros.- Conferencias- Contan cun grupo de teatro de afeccionadosBiblioteca: - Nº de volumes: 300 - Nº de subscricións a revistas e diarios: varias- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: case ninguén


Festas patronais, Cabalgata de Reis, Festa matanza popular (na finca doCentro Gallego de Madrid, asistiron máis de mil persoas, con magosto, gruposde baile, porco asado...), Festa de san Xoán (fogueira e queimada popular),Entroido, Día do encontro coas tres casas rexionais da localidade (galega,estremeña e andaluza) para dar a coñecer as costumes, tradicións, folclore egastronomía de cada unha delas. Excursións de tipo cultural y turístico (catroo longo do ano) Campionatos de tute.... Acoden a actos de outras casas. Nasfestas patronais de Fuenlabrada poñen unha caseta con productos galegos.

Día da Patria Galega (misa, ofrenda e festa popular galega): invitan a par-ticipar a tódolos veciños do municipio.


Contan con un equipos de fútbol sala (dende 1995) e outro de baloncesto(dende 1996) que participan en competicións locais.

OUTRAS ACTIVIDADES:

Queren apadriñar dos nenos do terceiro mundo


Tódolos socios

COMENTARIOS:

446

Datos facilitados pola presidenta da asociación: Ana María Romero (25,maio, 1999)

FONTES:

Enquisa Asociacións Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por AnaMaría Romero García (Presidenta) con data do 25 de maio de 1999, eactualizada por Ana María Romero (Vicepresidenta), con data do 31 demaio do 2000. Arquivo Área de Hª América, Facultade de Humanidades– Universidade de Vigo.

Enquisa 1991 (26 de febreiro de 1991). Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Estatutos de la Casa Gallega de Fuenlabrada. 16 de xuño de 1987. ArquivoSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiagode Compostela.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade da Casa Gallega de Fuenlabrada.(7, abril,1989), Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.


447



Presidente: José Rodríguez RodríguezO resto de la Directiva estaba constituída polos mesmos que forman a do2000, ainda que ocupaban diferentes cargos.

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Miguel Romay Graña • Vicepresidente: Manuel Couso Blanco• Vicepresidente 2º: Alfredo Pérez Benito • Secretario: Guillermo EresConstela • Tesoureiro: José Blanco Blanco • Vocais: José RodríguezRodríguez; Jacinto Pérez García.




NÚMERO DE SOCIOS:



- 2000: 99%.



ENDEREZO

ENDEREZO FUNDACIONAL: Nontiñan.

(2000), (Oficina do Presidente): Rúa: Gastambide, 61, 5º, 4.Cidade: (28015) Madrid.País: EspañaTfn: 91 – 543 43 55Fax: 91 – 544 74 36

CENTRO GALLEGO DE LA SIERRA DE MADRID (COLMENAR DE ARROYO)

448

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 1.000 ptas/mes.- 2000: 1.000 ptas/mes.


Un grupo de galegos (máis de 30) que se xuntaban a xogar os bolos enColmenar de Arroyo decidiron aglutinarse e fundar a asociación.


Promoción da cultura galega en Colmenar de Arroyo en tódalas súas face-tas (culturais, deportivas, ...).

INSTALACIÓNS:

Teñen o local na cidade de Madrid, xa que Colmenar de Arroyo é un pobode veraneo, po-lo que as actividades realízanse durante os fins de semana,debido a que a maioría dos socios viven en Madrid.

En Colmenar posúen un finca pechada de 8.000 m2, na que están facendounha casiña que será a futura sé do Centro. Tamén están tentando conseguirque o Concello lles ceda un local.


Publicacións: Publican unhas notas informativas cada 3 meses entre os asociados.Outras actividades culturais:- Concertos de Gaita.- No Día das Letras Galegas fan conferencias, recitais de poesía, ...- Conferencias conmemorando o Día de Santiago.Biblioteca: - Situada na Casa da Cultura del Pueblo de Colmenar, na que contan con

máis de 200 volumes enviados po-la Xunta.


- Día de Santiago: realizan romarías galegas, con misa, actuacións de ban-das galegas, ...

- Levan Bandas Galegas para actuar nas Festas de Colmenar.- Teñen unha tenda de promoción e venda de productos galegos.


449



- Xogo de Bolos, no que fan 2 concursos o ano (en febreiro e xullo).- Fútbol.

OUTRAS ACTIVIDADES:

Contribuíron a arranxar a igrexa de Colmenar, ademais de homenaxear aoPadre Silva e outros galegos destacados.


Miguel Romay Graña: foi tamén fundador do Centro Galego de Móstolese do Centro Gallego del Noroeste de Madrid.

COMENTARIOS:

Admiten preferentemente a galegos, fillos ou netos de galegos, pero estánpensando en amplia-lo número, xa que hai moitas persoas de Colmenar quequeren entrar a formar parte da asociación.

FONTES:

Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por MiguelRomay Graña o 13 de abril do 2000. Arquivo Área de Hª América,Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

450


Presidente: José Rodríguez Carracido • Secretario: Francisco Vázquez

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Fernando De Castro López-Villarino • Vicepresidente: JoséManuel Otero Lastres • Vicepresidente 2º: José Manuel Pérez Vázquez •Secretario: Javier Rivera y Sar • Sección de Actos: Pilar Guillén Carmona• Tesoureiro: Pedro Fernández Martínez • Interventor: Juán Ordoñez Buela• Vocal Presidente de Coordinación de Actividades e RelaciónsInstitucionais: María Lage Prieto • Vocal Pte. Comisión Asesoría Jurídica:Gregorio Mingot Ascençao • Vocal Pte. Comisión Infraestructuras:Melquiades Álvarez González • Vocal Pte. Comisión Educación e Cultura:Manuel Lombao Lombao • Vocal Pte. Comisión Asociación: AnicetoCharro Salgado • Asesor de Obras: Angel Pérez Mareiro • AsesoraActividades Varias: Delia Vergara Rodríguez

DIRECTIVA (1998):

Presidente: Xosé Cimadevila Covelo • Vicepresidente: Xaime AlfonsínCastrelos • Secretario: Marcial Bernadal Esperon • Tesoureiro: Xosé LoisAntelo Alaman


- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 8 de maio de 1893- Regulamento Aprobado en Xunta Xeral Extraordinaria: 17 de maio de1893

- Inscrición no Goberno Civil: 23 de xullo de 1893


ENDEREZO

FUNDACIONAL: (1892): Rúa: Carrera de San GerónimoCidade: MadridPaís: España

(2000): Rúa: Carretas, 14, 3ª planta.Cidade: (28012) MadridPaís: EspañaTfn: 91 – 531 87 48 e 532 30 01Fax: 91 – 521 57 71e-mail: [email protected]

CENTRO GALLEGO DE MADRID

451


NÚMERO DE SOCIOS:

- 1997: 926 socios, dos que 510 son galegos.- 2000: 700 familias, das que 400 aproximadamente son galegas.


- 1997: 55´2 % .- 2000: 65 %.


- Ano: de 1960 – 1970.- Nº socios: 3.700

CUOTA DOS SOCIOS:

- 2000: 1.000 ptas/mes ata o 9 de abril1.500 ptas/mes


As orixes deste Centro remóntanse as seguintes asociacións:- COFRADÍA DE NATURAIS Y ORIGINARIOS DE GALICIA, queen 1741, dirixía como Consiliario D. Bartolomé Rajoy Losada, ilustreavogado, que chegou a ser un dos Arcebispos máis famosos deCompostela, foi o promotor da construcción do Palacio de Raxoi.

- GALICIA CULTURAL, que en 1870 presidía o escritor e compositorD. Teodoro Vesteiro Torres.

Aínda que a acta fundacional firmouse en novembro de 1892, foi en 1893cando celebrou no Teatro de la Comedia o acto público de presentación doCentro Gallego de Madrid, acto que presidiu D. Manuel Becerra, Ministro daCoroa, acompañado po-lo Dr. Rodríguez Carracido, Rector da UniversidadeCentral. José Rodríguez Carracido foi o primeiro presidente do Centro, queen pouco tempo, foi substituido por Alfredo Vicetto. Outro personaxe ilustreneste acto de presentación era o poeta Manuel Curros Enríquez, que redactoua oda titulada “Na apertura do Centro Galego de Madrid”.

INSTALACIÓNS:

Dende a súa fundación a sé social estivo instalada na rúa San Quintín, narúa Preciados e na rúa De La Bolsa. A partires do ano 1952 aséntanse na rúaCarretas, onde teñen un local de 1000 m2 , formado por salón de actos concapacidade para 150 persoas; 3 aulas de clases; 1 biblioteca; sala de xadrez;

452

sala para xogos de salón; cafetería; restaurante; despachos; sala de TV eVídeo...

As instalacións foron remodeladas po-lo arquitecto galego Fernando deCastro.

Contan tamén cunha Finca Rústica en Navalcarnero mercada en dúasfases (entre 1973 e 1976), que ocupa unha superficie de máis de 60.000 m2.Alí realízanse festas e romarias, está dotada de servicios, pero necesita serarranxada.


Cursos de Idioma Galego: - Ano de inicio dos cursos: Entre 1975 – 1980.- Nº de cursos realizados: De Iniciación e Perfeccionamento.Grupos folclóricos: - Nome: ROSALÍA DE CASTRO- Ano de Fundación: 1923- Primeiro Director: Reveriano Soutullo- Observacións: Este grupo integrouse no Centro Gallego en 1953.Actualmente está desvinculado do Centro.

—————-- Nome: Grupo de BANDA DE GAITAS E DE BAILE- Nome do director (2000): Darío López Nogueira- Número de compoñentes: 40Publicacións: - Nome: MUNDO GALLEGO- Ano de saída: 1960

—————-- Nome: GALICIA EN MADRID- Ano de saída: 1 de xullo de 1983- Fundador: Manuel Mourelle Lema- Periodicidade: Bimestral- Idioma: Predominio do Castelán- Observacións: “A revista ten dúas épocas. Unha primeira entre 1982 e1983, que comprende os 5 primeiros números e unha segunda iniciada en


453


xullo de 1983. Na segunda época hai un cambio de formato e de editor. Épublicada polo Grupo Cultural Galicia en Madrid (GRUGALMA) e presen-ta continuos cambios de imprenta, prezo, etc.”

—————-- Nome: BOLETÍN CENTRO GALLEGO DE MADRID- Programa de actividades, exposicións, ...Outras actividades culturais:- Clases de Gaita e de Bailes Rexionais, que contan con máis de 100 alumnos.- Clases de Ioga- Conferencias; Presentacións de Libros; Exposicións.- Grupo de Teatro que representa obras de galegos- Realizan unha Semana Cultural para conmemora-lo Día das LetrasGalegas.Biblioteca: - Nº de volumes: 30.000- Nº de subscricións a revistas e diarios:- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade:


- Festas, Romarías; Entroido; Festa da Matanza; ...- Xogos de Mesa.- Día de Galicia en Madrid, no mes de xullo, no que organizan un Festival

de Bandas de Gaitas.- Excursións e viaxes.- Hai constancia, que en 1904 durante a presidencia de Eduardo Vicenti,

o Centro facía cursos de debuxo, idiomas, confección e contabilidade.


OUTRAS ACTIVIDADES:

- Atenden e ofrecen axuda a calquera galego que o necesita.- Colaboran cunha mesa na Loita contra o Cancro.


Marques de González Besada, Marques de Figueroa, Condesa de PardoBazan, Ramon Suárez Picallo, Manuel Fraga Iribarne, Manuel Castro Gil,

454

Camilo José Cela, Dionisio Gamallo Fierros, Santiago Álvarez Gómez,Feliciano Barrera Fernández, Pio Cabanillas, Constantino Lobo Montero...

FONTES:

Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por JoséPérez Vázquez (Vicepresidente), con data de 13 de abril do 2000. ArquivoÁrea de Hª América, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Repertorio da Prensa Galega da Emigración (1998), Arquivo da EmigraciónGalega, Consello de Cultura Galega.


455


DIRECTIVA FUNDACIONAL (1997): Presidente: José Busto Mejía • Vicepresidente: Antonio Rocha •Secretaria: Marisol Fernández Trigo • Tesoureiro: Julio Fernández • Vocais:José Miguel Cereijo; Francisco Manteiga; Hortensia Díaz; Yolanda Fernández.

DIRECTIVA (2000): Presidente: José Busto Mejía • Vicepresidente: Jesús García Vidal •Secretaria: Marisol Fernández Trigo • Tesoureiro: Telmo Vázquez Rivera •Vocais: José Miguel Cereijo Cereijo; Joséfina Rodríguez Devesa; YolandaFernández Gómez; Julio García Parada; Hortensia Díaz Blanco; AngelinesDoval Pato, José Alonso Rodríguez.



PORCENTAXE DE SOCIOS GALEGOS NO 1º ANO: 98 %.

NÚMERO DE SOCIOS: - 1997: 190 familias asociadas.- 2000: 380 familias asociadas.

PORCENTAXE DE SOCIOS GALEGOS: - 1997: 98 %.- 2000: 70 %.

MAIOR NÚMERO DE SOCIOS E ANO NO QUE SE CONSEGUIU: - Ano: 2000- Nº socios: 380 familias.

ENDEREZO

FUNDACIONAL: Non tiveron séata o ano 2000, reuníanse ondepodían, restaurantes, locais cedidospo-lo presidente, ...

(2000): Rúa: Cervantes, 7.Cidade: (28931) Móstoles – Madrid.País: EspañaTfn: 91 – 614 35 94

CENTRO GALLEGO DE MÓSTOLES

456

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 500 ptas/mes.- 2000: 750 ptas/mes.


Unha importante colonia de galegos (arredor de 3.000 galegos residentes)foise asentando nesta cidade, ata que na primavera de 1997, un grupo deentusiastas, decidiron crear o Centro Gallego, elexindo como presidente oempresario José Busto Mejía.

Creouse por iniciativa de persoas que desexaban dispor dun medio deinterrelación, para desenrolar e potenciar a cultura, os costumes e as tradi-cións galegas. Tamén como necesidade de convivencia entre as familias gale-gas asentadas na cidade de Móstoles e arredores.

O primeiro problema estaba na necesidade de contar cun local onde poderreunirse, que se solucionou coa realización de xestións para mercar a sé noano 1997, obxectivo alcanzado no ano 2000.


- Cultural e Recreativo. - Difundi-la cultura galega.- Unir as raíces, que as tradicións non se perdan e que os fillos se mante-ñan vinculados a Galicia.

- Que os socios participen e colaboren nas actividades con entusiasmo.

INSTALACIÓNS:

As primeiras reunións facíanse en locais cedidos de forma voluntaria po-lo Presidente, ata que no 2000 adquiriron en propiedade un local de 130 m2, no que desenrolan diversas actividades de baile, gaita, ...

A súa vez teñen contiguo o Centro, o Mesón Gallego, aínda que é unhadependencia alugada e de xestión independente, está sometido as directricesdo Centro Gallego. Nel preténdese ofrecer a mellor gastronomía galega, conproductos traídos directamente de Galicia. Destaca en especialidades como o“Pulpo a la Gallega”, Lacón con Grelos, pementos de Padrón, mariscos e pes-cados.


Cursos de Idioma Galego: - Ano de inicio dos cursos: 1999


457


- Nº de cursos realizados: 1 (Curso de Iniciación).- Periodicidade: Anual- Nª medio de alumnos por curso: 28Grupos folclóricos: - Nome: PENEIRA (Grupo de Baile).- Ano de fundación: 1998 (marzo).- Nome do director (2000): Marisol Hernández Gallego- Número de compoñentes:

- Baile: 26—————-

- Nome: PENEIRA (Grupo de Gaitas).- Ano de Fundación: 1998- Nome do director (2000): José Carracedo- Número de compoñentes: 35

—————-- Nome: CORO ANDURIÑA- Ano de fundación: 1999.- Nome da directora (2000): Lorena Dapena.- Número de compoñentes: 28.Publicacións: Están traballando en iso.Outras actividades culturais:- Clases de Baile e Gaita.- Encontros e Actos con outras Casas Rexionais, onde fan exposicións deproductos galegos e actuacións de grupos folclóricos.

- Conferencias no Día das Letras Galegas.- Proxecto de Ciclo de Coloquios.- Encaixe de bolillos.Biblioteca: - Nº de volumes: 120-130 volumes.- Nº de subscricións a revistas e diarios: Ningunha, por cuestións económicas.


- Organizan viaxes culturais a Galicia.

458

- Realizan unha Romaría “estilo gallego” durante a festa de San Antonio.- Conmemoran a Festa de Santiago; o Magosto; a Matanza do Porco; etc.


En maio do 2000 fixeron un equipo de fútbol.

OUTRAS ACTIVIDADES:

Tratan de axudar a socios e paisanos con problemas, ofrecéndolle asesoríaxurídica.

FONTES:

Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por MarisolFernández, con data de 5 de abril do 2000. Arquivo Área de Hª América,Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.


459



Presidenta: Pilar López Noche • Vicepresidente: Miguel Romay •Secretario: Camilo Peña Casal • Tesoureiro: José Luís Solleiro • Vocais:María Nieto, José Antonio Pita, Mariluz Lago, José Pombo e Francisco Trillo.

DIRECTIVA (2000) :

Presidenta: Pilar López Noche • Vicepresidente: Miguel Romay •Secretario: Manuel Estévez • Tesoureiro: José Luís Solleiro • Vocais: MaríaNieto, José Antonio Pita, Mariluz Lago, José Pombo e Francisco Trillo.




NÚMERO DE SOCIOS: 289




CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 1000 pts/mes- 1997: 1000 pts/mes

ENDEREZO

FUNDACIONAL (1997): Rúa: Hotel Galaico (Carretera de LaCoruña, km. 40)Cidade: Collado-VillalbaPaís: España

(2000): Rúa: Mataespesa, 4Cidade: 28400 Collado-VillalbaPaís: EspañaTfn: 91 - 851 03 04Fax: 91 - 851 30 03

CENTRO GALLEGO DEL NOROESTE DE MADRID

460


Fundado recentemente por un pequeno grupo de galegos residentes enCollado-Villalba “muy aficionados a la cultura y gastronomía gallega”. PilarLópez Noche, primeira e ate o de agora única presidente do Centro, ofreceuos salóns do hotel da súa propiedade para que serviran de sé social.


Favorecer as relacións entre os galegos residentes na zonaManter a identidade cultural galega

INSTALACIÓNS:

Comezaron reuníndose nos salóns do Hotel Galaico.Actualmente contan cunha finca con chalé cedida de maneira case gra-

tuíta por un socio (pagan un prezo simbólico), que conta con bar-restaurante,salón de actos (tamén usado para ensaios), biblioteca, oficina, cociña, baños...


Cursos de Idioma Galego: Non (aínda que queren organizalos a maiorbrevedade posible).

Grupos folclóricos: - Nome: CORAL DE LA SIERRA (Centro Gallego)- Ano de fundación: 1999- Número de compoñentes: 18-20Outras actividades culturais:- Charlas (tódolos meses)- Clases de baile rexional e de salón- Día das Letras Galegas (charlas, conferencias, actuacións da coral e

outros grupos de baile, concertos de violín...).- Clases de gaita.Biblioteca: Sí


- Ceas- Excursións a Galicia e resto de España- Traxectos a pé polo Camiño de Santiago- Degustacións de productos galegos


461


- Festa do Magosto, Entroido (concurso de disfraces, premios...), Festa deSan Xoán, Festa dos maios.

- Día do socio- Promoción da gastronomía galega

OUTRAS ACTIVIDADES:

Colaboran con centros da terceira idade de Collado-Villalba (impartencharlas, dan merendas...)

Fan xestións para enviar aos socios ao programa de vacacións en Galicia“Lembrar”.

FONTES:

Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por Dna.Pilar López Noche, presidenta do Centro Gallego del Noroeste de Madridcon data 13 de abril de 2000. Arquivo Área de Hª América, Facultade deHumanidades – Universidade de Vigo.

462


Presidente: Manuel Mourelle De Lema • Secretaria: María Beira Millán

DIRECTIVA (2000): Presidente: Manuel Mourelle De Lema • Secretaria: Estrella Arpón •Tesoureira: María Beira Millán

ANO DE FUNDACIÓN: 1983 (abril).

- Data de concesión da personalidade xurídica: 28 de abril de 1983.



NÚMERO DE SOCIOS:

- 1998: 100 socios.


- 1998: 75%.




ENDEREZO

FUNDACIONAL (1983): Rúa: Viriato, 57, baixo.Cidade: MadridPaís: España

(2000): Rúa: Avda. Gran Vía, 31, planta 8ª,of. 9.Cidade: MadridPaís: EspañaTfn: 91 – 523 00 57Fax: 91 – 523 00 57

GRUPO CULTURAL GALICIA EN MADRID (GRUGALMA).

463


CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 500 ptas/mes (provincias) e 1.000 ptas/mes (Madrid).- 1998: 1.000 ptas/mes (provincias) e 2.000 ptas/mes (Madrid).


Foi a segunda Asociación Galega de Madrid en constituírse (despois doCentro Gallego de Madrid). Basicamente os socios habían estado integradosno Centro Gallego durante o Réxime de Franco, pero coa chegada da demo-cracia viron conveniente crear este Grupo Cultural.


- Estudio da cultura galega dende Madrid.- Realizar publicacións dende o Grupo Cultural e difundi-las por Madrid.- Facer reunións Literarias.

INSTALACIÓNS:

Só a sé Social.


Publicacións: - Nome: REVISTA GALICIA EN MADRID- Da a coñecer as actividades culturais máis sobresaíntes en Madrid.- Ano de saída: 1982- Números Editados: 61- Director: Manuel Mourelle De Lema- Periodicidade: Cuadrimestral dende 1997, anteriormente era trimestral.Outras actividades culturais:- XORNADAS DE CULTURA GALLEGA . De carácter Anual, van po-la XIV edición. Editan os textos.

- Conferencias sobre temática monográfica.- “Premios Galicia en Madrid de Poesía y Artículos”. Convocatoria Anual,van po-la X edicion.

- Publicación de Libros.

464


- José Filgueira Valverde: Presidente de Honor.- Catedráticos e académicos de Madrid e Galicia.

COMENTARIOS:

En 1998 tiñan en proxecto a estructuración da Asociación como Centrode Estudios (con carácter de investigación humanística: nacional e galaica),primando este aspecto sobre o propiamente “asociativo”.

FONTES:

A galeguidade no mundo (1991), Madrid, Asociación Cultural de la Vieira, pp. 114.Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por Manuel

Mourelle De Lema, o 9 de outubro de 1998. Arquivo Área de HªAmérica, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.


465



Presidente: Pilar Camiñas • Secretario: J.A. Bendaña • Tesoureiro: JoséFormoso Caamaño • Vocais: Miguel Méndez Méndez; Samuel G.; MercedesFernández.

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Ovidio Cadenas Queipo • Secretario: Fernando GómezRodríguez • Tesoureiro: Francisco Lence Dopico • Vocais: Miguel MéndezMéndez; E. Cadenas Redondo; Ramón Gómez; Jaime Gómez Rodríguez; J.A.Bendaña.




NÚMERO DE SOCIOS:

- 2000: 670 socios.


- 2000: 70%



ENDEREZO

FUNDACIONAL (1989): Rúa: Paseo de la Chopera, 90.Cidade: Alcobendas (Madrid).País: España.

ENDEREZO ACTUAL (2000): Rúa: Cáceres y Soria (Casa de lasAsociaciones).Cidade: (28100) Alcobendas.Madrid.País: EspañaTfn: 91 – 651 56 46Fax: 91 – 651 56 46

XUNTANZA DE GALEGOS EN ALCOBENDAS

466

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 3.000 ptas/ano.- 2000: 4.000 ptas/ano.


Un grupo de amigos galegos residentes en Alcobendas, decidiron formaresta Asociación, o ver que había naquel entonces máis de 100 familias gale-gas.

Despois duns comezos difíciles, conseguiron asentarse en 1991, e 4 anosmáis tarde iniciaron un crecemento en tódolos sentidos que persiste actual-mente.


- Promover a Cultura Galega en tódalas súas formas e manifestacións (lín-gua, folclore, gastronomía, literatura, ...).

- Promover campañas de información e sensibilización da opinión públi-ca, respecto dos valores e orixinalidades da cultura galega.

- Manter unha conexión constante coa realidade de Galicia e integrar ossocios no ámbito da Galeguidade.

INSTALACIÓNS:

Local cedido po-lo Excmo. Concello de Alcobendas, con Oficina, local deensaios e Bar.


Grupos folclóricos: Dous.- Nome: XUNTANZA DE GALEGOS (Grupo de Baile e Gaitas).- Nome do director (2000): Juanjo Linares (Baile) e José Carracedo(Gaitas).

- Número de compoñentes:- Baile: 43- Música: 38

—————-- Nome: XOVES DA XUNTANZA (Grupo Folk).Publicacións: - Nome: XUNTANZA (Revista de la Xuntanza de Galegos en


467


Alcobendas).- Ano de saída: Abril 1998.- Números Editados: 2- Director: José Machado- Periodicidade: AnualOutras actividades culturais:- Conferencias.- Recitais Poéticos.- Teñen cursos de Gaita Galega (1 día a semana); de Baile Galego (2 díasa semana); Rondalla; Grupo Musico-vocal non profesional (3 días asemana); Coro galego (2 días o mes); manualidades de encaixes de boli-llos (2 días a semana).Biblioteca: Sí- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: 30


- Festa do Marisco, do Pulpo, San Xoán, Magosto, ...- Feira de San Isidro, con casetas e bailes rexionais.- Festival Celta.- Todas as festas e feiras son actos públicos onde a gran parte dos socios

participan e colaboran. Nelas pódese degustar viño do Ribeiro, empanada,lacón, queimada, ..., ademais da actuación dos grupos de baile e gaitasXuntanza.


Equipo de Fútbol (20 integrantes) e de fútbol-sala ( 9 integrantes).

OUTRAS ACTIVIDADES:

- Excursións a Segovia; O Rocío; Chantada; ...- Campionatos de Mus “Amigos de la Xuntanza”.

FONTES:

Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por OvidioCadenas Queipo e Fernando Gómez Rodríguez, con data do 15 de abril do2000. Arquivo Área de Hª América, Facultade de Humanidades –Universidade de Vigo.

468

ASOCIACIONS GALEGAS NA COMUNIDAD DE MADRID

Gráfico 39. Porcentaxe de Centros segundo décadas de fundac

ión





469

Asociacionismo Galego en España-Murcia

DIRECTIVA FUNDACIONAL (1964): Presidente: Manuel Peón Martínez

DIRECTIVA (1999): Presidente: José Pernas Paz • Vicepresidente: Antonio Pita Reyes •Secretario: José María Hernansaez de Dios • Tesoureiro: Angel VázquezRey • Vicetesoureiro: Vicente Rodríguez Martínez • Interventor:Antonio López Álvarez • Bibliotecario: Carlos López Piñeiro • Vocais:José María López Vázquez; José Viveiro Carpintero; Norberto GuillénAlbacete; José Luís Trillo Calvo; José Antonio Rodríguez Valado.


- Data de concesión da personalidade xurídica: 14 de marzo de 1966.- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 30 de outubro de 1965.- Estatutos reformados na Asemblea Extraordinaria do 28 denovembro de 1994.

MURCIA

ENDEREZO

FUNDACIONAL (1988): Rúa: Alejandro Seiquer, 7, 1º.Cidade: (30001) MurciaPaís: España

(1999): Rúa: Aurora, 4, Baixo.Cidade: (30008) MurciaPaís: EspañaTfn: 968 – 20 22 59

CENTRO GALLEGO DE MURCIA

470


Destacan a Angel Vázquez Rey, que dende a fundación do Centro desen-rola o cargo de Tesoureiro; e Armando Forcen, que foi o fundador da entida-de; César Bermudez De Castro; José Doval Amarelle; José Vázquez Casais.


NÚMERO DE SOCIOS:

- 1988: 72 socios, dos que 55 son galegos, e 17 son descendentes de galegos.- 1999: 46 socios.


- 1999: 85 %.


- Ano: 1974- Nº socios: 100 socios.

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 50 ptas/mes.- 1999: 500 ptas/mes.


Fúndase porque uns amigos galegos residentes en Murcia, se decidiron quedebían xuntarse. E coñecer o número dos galegos que vivían en Murcia.Posteriormente, este grupo dedicouse a captación de socios para o Centro.


Sociedade sen fins de lucro, con obxectivos socio-culturais e filantrópicoscon Galicia.

- Fomentar entre tódolos asociados o amor a Patria a través do amor aGalicia.

- Crear unha prolongación de Galicia en Murcia.- Facilitar os medios educativos deportivos e de recreo convenientes ossocios.

- Fomentar e patrocinar a celebración de exposicións de toda índole, espe-cialmente de productos galegos, e de artistas da terra.


471

Asociacionismo Galego en España-Murcia

- Desenrolar conferencias, especialmente aquelas que se refiran os valoresgalegos ou teñan relación con eles.

INSTALACIÓNS:

A primeira sé estaba situada en zona comercial, en réxime de aluger, ecunha superficie de 130 m2.

Na actualidade contan cun local alugado, (para o que precisan venderrifas de maneira asidua para sostelo), que conta cun restaurante e instalaciónsindependentes.


Cursos de Idioma Galego: - Ano de inicio dos cursos: 1995- Nº de cursos realizados: 3- Periodicidade: Anual- Nª medio de alumnos por curso: 70Grupos folclóricos: Teñen un Grupo de Gaitas.Outras actividades culturais:- Cursos de gaita e percusión.- Día das Letras Galegas.Biblioteca: - Nº de volumes: máis de 2000 volumes.


- Festa anual con comida para socios e familias. Conta cunha asistencia de60-70 persoas.

- Aniversario de Centro.


Tiveron campionatos de xadrez.

OUTRAS ACTIVIDADES:

En anos anteriores fixeron conferencias sobre temas cómo “Lo Gallego y loHispánico en la Expresión de Valle Inclán” , impartida por Dr. D. Manuel MuñozCortés, ano 1967.

Organizaron unha Romaría a la Fuensanta y El Valle.Concursos de Fotografías y exposición de Pinturas nos anos 70.

472


- Norberto Guillén Madriñán.- Angel Vázquez Rey, socio fundador, desempeñan durante 35 anos deTesoureiro.

- Armando Forcén Falcón, socio fundador.- José Antonio Vázquez Casais, socio fundador e Presidente de Honor.

FONTES:


Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por AngelVázquez (tesoureiro), con data de 15 de xuño do 2000. Arquivo Área deHª América, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Estatutos do Centro Gallego de Murcia. Aprobados en Asemblea GeneralExtraordinaria del 28 de Novembro de 1994. Arquivo Secretaría Xeral paraas Relacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade do Centro Gallego de Murcia. (4,marzo,1988), Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.


473

Asociacionismo Galego en España-Navarra

DIRECTIVA FUNDACIONAL (1963): Presidente: José Loureiro Moscoso • Vicepresidente: Manuel Silva Casal• Secretario: Antonio Cutrín Pinaque • Tesoureiro: Emilio ChaoRodríguez • Vocais: Francisco Mourelo Álvarez; José Pena Castro;Maximino Andión Vispo; Luís San Martín Pereiras.

DIRECTIVA (2000): Presidente: Jesús Lavandeira Díaz • Vicepresidente: Manuel SaavedraSánchez • Secretaria: Mª Dolores Quintela Louzao • Tesoureira:Cristina Fernández Díaz • Vocais: José Freire Fernández; Julio PegitoRegueiro; Manuel Romero Rodríguez, Manuel Vicente Rey; BegoñaGómez Hernández; Delio Gómez López; Lino Vázquez Manteiga eCarmen Ferro Castro.


- Data de concesión da personalidade xurídica: 24 de xullo de 1966.- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 1951.

NAVARRA

ENDEREZO

(2000): Rúa: San Fermín, 4 – Bajo.Cidade: PamplonaPaís: EspañaTfn: 948 – 22 93 11Fax: 948 – 22 40 89

LAR GALLEGO DE PAMPLONA

474



NÚMERO DE SOCIOS:

- 1988: 170 socios, dos que 168 son galegos, e 2 descendentes directos degalegos.

- 1991: 180 socios, dos que 177 son socios galegos e 2 descendentes direc-tos de galegos.

- 1994: 165 socios cabezas de familia.- 1998: 166 familias.- 2000: 144 familias.


- 1998: 95 %.



CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 25 ptas/mes.- 1976: 100 ptas/mes.- 1988: 2.400 ptas/ano.- 1991: 8.400 ptas/ano.- 1998: 600 ptas/mes os xubilados; e 700 ptas/mes os non xubilados.


No ano 1945 empezaron unhas reunións de algúns galegos en bares dacidade de Pamplona (“Torino” Plaza del Castillo; “Olimpia” Avda. SanIgnacio; “Riscal” Paulino Caballero), para tentar formar unha sociedade queos agrupara, que se constituira na Casa de Galicia e en canto fose posibledota-la de domicilio social.

Numerosas actividades conducen a fundación do Lar Gallego que se con-creta na Acta do 18 de xaneiro de 1951. Dende esa data ata o ano 1976 cele-braban o día de Santiago na capela dos PP. Redentoristas, finalizando cunhacomida de irmandade, e así continuaron ata o ano 1.976.


475


Dende ese ano, convocouse a tódolos galegos po-los medios de comunica-ción, prensa e radio, a unha asemblea xeral, na que se acordou mercar un localpor 3.500.000 ptas., facendo unha subida de cuotas a 100 ptas/mes, ata que noano 1979 as cuotas quedaron en 200 ptas.

En 1989 mercaron un baixo lindeiro de 212 m2 por 19 millóns de pesetas.


- Agrupara os galegos residentes en Navarra con fines culturais.- Estreitar as relacións entre as rexións de Navarra e Galicia.- Prestacións de mutuo apoio entre os asociados.- Facilitar en canto sexa posible, os medios educativos e de recreo para ossocios.

- Prestar asistencia moral e material os galegos necesitados, sexan ou nonsocios.

- Apoiar e promover cantas actividades se desenrolen en pro do coñece-mento e expansión dos costumes, arte e folclore galego.

INSTALACIÓNS:

Conta con:- Sala de Xuntas; Biblioteca; Oficinas; Sala de Xogos; Gran Salón deensaio para o Grupo de Danzas; cociña para socios con capacidade paraconfeccionar 200 comidas.

- Bar-Restaurante aberto o público en xeral con cociña independente dados socios.


Cursos de Idioma Galego: - Ano de inicio dos cursos: 1994- Periodicidade: anual- Nª medio de alumnos por curso: 30Grupos folclóricos: - Nome: OS FILLOS DE BREOGÁN- Ano de fundación: 18 de marzo de 1983 - Nome do director (1998): Emilio Estévez Álvarez- Número de compoñentes:

476


- Actuacións mais destacadas: No Día da Familia; na Festa das CasasRexionais; no Día do Navarro Ausente; ...

- Membros do Grupo de Danzas asisten a cursos de perfeccionamento debaile e gaita, e de construcción e afinación de pallóns e palletas.

—————- Nome: LUSQUE E FUSQUE (Grupo feminino de pandeiretas).- Ano de fundación: 1999.Publicacións: - Nome: LAR GALLEGO DE PAMPLONA (Programa de festas).- Programa das Festas de Santiago, no que se recollen datos, comentarios,que poñen de relevo a importancia da colectividade galega enPamplona.

- Ano de saída: 1981- Números Editados: 16- Director: Equipo Directivo.- Periodicidade: Conmemorando as Festas Patronais de SantiagoApóstolo.

- Principais colaboradores: Xunta de Galicia; Goberno de Navarra; eConcello de Pamplona (Promoción Ciudadana).

Outras publicacións: NOVAS D´O LAR, publicación de carácter cuadri-mestral, creada no ano 1993 e cunha tirada de 300 exemplares.

Outras actividades culturais:- Imparten cursos de Literatura e Lingua Galega no local de Lar Gallego,onde asisten estudiantes galegos que cursan estudios na Universidade deNavarra.

- Celebración do Días das Letras Galegas, con exposicións e venda delibros en lingua galega, conferencias, viaxes turísticos, exposicións filaté-licas, ...Biblioteca: - Nº de volumes: 1.300. Tamén dispoñen de vídeos e casetes sobreGalicia, ademais de revistas e publicacións sobre deporte, cultura e eco-nomía, e doutras casas rexionais.


477


ACTIVIDADES RECREATIVAS: - Realizan excursións o Mosteiro de Piedra; a praia de Fuenterrabía; etc.- Festa de Santiago Apóstolo, na que actúan distintos grupos de gaitas eorquestras, realízanse campionatos de brisca, tute, mus, dominó, fútbol,xogos infantís (pucheiros, carreiras de sacos, ...). Contan cunha presenciaaproximada de 2000 persoas, “según escrito del Excmo. y RVO. CardenalSuquía, nuestras fiestas de Santiago, tras las de San Fermín, son las mejores dePamplona”90

- Bailes de salón; celebran Noite Vella; Festas Gastronómicas; Reis e oEntroido.


Teñen un equipo de fútbol que en 1995 acadou o trofeo a Deportividade.O equipo “Lar Gallego” participa na Liga “Trofeos Boscos” (antigos alumnosSalesianos), atopándose clasificado na Segunda División “A” na temporada1996/1997.

OUTRAS ACTIVIDADES:

Visitas a centros benéficos, con actuación do Grupo Folclórico “Os Fillosde Breogán”, con entrega de regalos, lambetadas, algún producto típico deGalicia (empanada ou queixo de tetiña), ...


A colectividade galega pode ser considerada na súa maioría altamentecualificada, sobre todo na Medicina, na Ensinanza, no ámbito empresarial,etc, tendo moitos deles un papel moi destacado dentro da sociedade.

COMENTARIOS:

“ Los comentarios más frecuentes son siempre relativos a nuestra economía yaque estamos hipotecados con el Banco Pastor ... y esto nos impide en cierto modotener las instalaciones, mobiliario y medios audiovisuales en buenas condiciones.Sugerimos y pedimos a la Secretaría Xeral de la Xunta que siga apoyándonos almenos como hasta la fecha economicamente ya que estamos en la fase de amortiza-ción que nos impide desarrollar otras muchas actividades.”91

90 Recollido da Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (1997). Apartado 17Actividades Recreativas. Datos facilitados por Jesús Lavandeira e Lino Vázquez en 1997.Arquivo Área de Hª América, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

91 Ibidem.

478

FONTES:



Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (1998). Datos facilitados por JesúsLavandeira e Lino Vázquez en 1998. Actualizados posteriormente porLino Vázquez Manteiga o 30 de maio do 2000. Arquivo Área de HªAmérica, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Estatutos do Lar Gallego de Pamplona. Modificados na Asemblea de Socios o23 novembro de 1986. Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade do “Lar Gallego de Pamplona”, (10 de outubro de 1988). Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.


479

Asociacionismo Galego en España-País Vasco

DIRECTIVA FUNDACIONAL (4 de maio de 1952): Presidente: Raimundo Carballeira Miragaya • Vicepresidente:Guillermo Sardiña Lousa • Secretario: Luís Sotuela Losada •Vicesecretario: Jesús Expósito Regueiro • Tesoureiro: Ramón FernándezValle • Vicetesoureiro: Pedro D. González • Vocais: Cesareo BermejoMéndez; Amadeo C. Gareia; Andrés Rivera Pardiñas; Edelmiro GonzálezRodríguez; Angel Freire Cordeiro.

DIRECTIVA (1999): Presidente: Joaquín Ricardo Domínguez Afonso • Vicepresidente:Carlos Vilariño • Secretaria: Angela Salgado • Vicesecretario: DavidLópez • Tesoureiro: Angel Rodríguez • Vocais: Primo Luís; José Iglesias;Mª Pilar Rodríguez; Julio Vázquez Mosteiro; Pablo Cabro Vidal; AdelaGrijalbo; Daniel Méndez; Avelino Z.; Manuel Salgado.


- Data de concesión da personalidade xurídica: 16 de xaneiro de 1967.- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 1962

PAÍS VASCO

ENDEREZO

FUNDACIONAL (1952): Rúa: General Dávila, nº 7, baixo.Cidade: SestaoPaís: España.

(1999): Rúa: Cesar Villar y Villate, 5.Cidade: (48910) SestaoPaís: EspañaTfn: 94 - 496 47 78

AGRUPACIÓN HIJOS DE GALICIA – SESTAO.

480


Destacar a Cesáreo Bermejo Méndez (fundador socio nº19); Luís SotuelaLosada; Primitivo Balsa; Gumersindo Sánchez Seoane; Alfonso López;Manuel Fraga Trasancos.


NÚMERO DE SOCIOS:

- 1979: 270 socios.- 1991: 575 socios, dos que 490 son galegos e 40 descendentes directos degalegos.

- 1999: 420 socios.- 2000: alrededor de 500 socios.


- 1999: 90%.

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 5 ptas/mes.- 1979: 50 ptas/mes.- 1991: 1.200 ptas/ano.- 1994: 2.000 ptas/ano.- 1999: 4.000 ptas/ano.

EVOLUCIÓN HISTÓRICA: No ano 1951 debido o importante número de galegos que estaban a tra-

ballar en Bizkaia (non sempre nas mellores condicións, sobre todo a nivelsocial), uns cantos decidiron formar un Centro Galego e unirse. Os galegosresidentes en Sestao naqueles tempos eran traballadores non cualificados econ un poder adquisitivo moi reducido.

Esta circunstancia non impediu que o 4 de maio de 1952 se establecera demaneira oficial esta sociedade co nome de “Sociedad Cultural RecreativaAgrupación de Hijos de Galicia” sen contar con local social, tan so tiñanunha planta baixa para celebrar as reunións os domingos po-la mañá.

Nos inicios foi un lugar de encontro dos Galegos residentes na cidade.Tamén axudaban a atopar traballo, “aínda que foron anos de moito sacrificio echeos de dificultades”.


481


En 1955 chegaron a ter un local en aluguer e desde entón comezou odesenrolo das actividades culturais, recreativas e asistenciais.

A secretaría da Sociedade foi moito tempo a Oficina de colocación dospaisanos que chegaban a Sestao na procura de traballo; tamén en 1958, candoo problema da vivenda era máis acuciante, debido a dificultade en mercar oualugar un piso, fixeron un proxecto de construír 100 vivendas para os sociosmáis necesitados. Esta iniciativa (bautizada con nome de “Francisco LlaserasRoura”) foi adiante, en parte, po-la colaboración e axuda da Caixa de AforrosMunicipal de Bilbao, e fíxose realidade no ano 1963.

Pouco tempo despois o seguinte paso foi comezar as xestións para mercarun local que actualmente ocupa máis de 200 m2 .

OBXECTIVOS E FINALIDADE DA ASOCIACIÓN: É unha asociación de carácter non lucrativo, domiciliada en Sestao, cuxos

fins son esencialmente artísticos, instructivos, literarios, culturais, recreativose benéficos, encamiñados todos eles a facilitar e cultivar a confraternidadegalaico-vasca e a difusión do que é e representa Galicia en todas e cada unhadas súas manifestacións. (Art. 1º).

Cultural, Recreativo e sen ánimo de lucro.

INSTALACIÓNS: O primeiro local social estivo situado na rúa General Dávila, 7, po-lo que

pagaban unha renda de 25 ptas/mes. No ano 1955 trasladáronse a rúa Ramóny Cajal, 11; ata que en novembro de 1968 inauguraron o actual local.

É unha instalación que teñen en propiedade, contando cun salón de actos,unha sala de reunións, oficinas e un local de ensaio para o grupo de danzas egaitas. Todo esto ocupa unha superficie de 200 m2 .


Grupos folclóricos: - Nome: NOSA XENTE (Grupo de Danzas e Gaitas).- Nome do director (1999): Pablo Cabo Vidal- Número de compoñentes: 40 membros.

—————- Na década dos 60 tiveron unha Rondalla composta por nenos-fillos dossocios de 8 a 14 anos chamada “AGARIMOS”.Publicacións: Realizan un Boletín Publicitario para poder financiar as dis-

tintas festas.

482

Outras actividades culturais:- Clases de Danza e Gaita, subvencionadas po-la Xunta.- Semana Cultural no que se conmemora o Día das Letras Galegas conconcursos de poesía, literatura e debuxo, ademais de conferencias.Biblioteca: - Nº de volumes: 1.600- Nº de subscricións a revistas e diarios: reciben publicacións da Xunta eDiarios Galegos cada semana.

- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: aproximadamente 30.


- Celebran as Festas do Entroido; do Magosto; e de Fin de Ano.- Festa de Santiago Apóstolo: celebrada por 1ª vez en 1952, sendo a máis

sonada a pesares de ter que improvisar cun cuarteto de gaitas. A esta 1ª festaacoderon os galegos residentes en toda a provincia, e dende entón a Festa deSantiago en Sestao é a máis nomeada da zona de Bilbao, xa que por alí desfi-laron as millores orquestras galegas (que actuaban na Plaza de España da loca-lidade).


Tiveron un equipo de fútbol.


Os fundadores.

FONTES:

Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por Mª PilarRodríguez con data de 8 de xuño do 2000. Arquivo Área de Hª América,Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.



483



Presidente: Antonio Alonso • Vicepresidente: Abel García • Secretario:Alejandro Garrido • Tesoureiro: Ramón Alonso • Vocais: José González;Etelvino Silva; Benigno Fernández; Antonio Cid; Lisardo Barja; LeonardoMartínez; Josu Arrocha e Marcial Méndez.

DIRECTIVA (1999):

Presidente: Amilcar Dos Santos • Vicepresidente: Manuel Rodríguez •Secretaria: Marisol Colmenero • Tesoureiro: Alejandro Garrido •Contador: Antonio Cid Cid • Vocais: Aniceto Chimeno; Antonio Cid;Laura Nóvoa; José Ignacio Luque; María Cid; María Otero; Francisco LuísLorenzo; Manuel Novoa; Teresa Rodríguez; Leonardo Martínez; AurelioCabo; Abel García; Álvaro Espiga; Camilo Vázquez.


- Data de concesión da personalidade xurídica: 21 de maio de 1984.- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: febreiro de 1984.


Antonio Alonso Carrera; Ramón Alonso Carrera; Marcial Méndez Arias;José Gómez Sobrino; Josu Arcocha Martixa; Alejandro Garrido Lallama;Etelvino Silva Iglesias; Benigno Fernández Dieguez; Antonio Cid Rodríguez;Lisardo Marja Yañez; Abel García Moura e Leonardo Martínez Villamarín.


ENDEREZO

FUNDACIONAL ACTUAL (1999): Rúa: Pº de Urkizu, 11 – Bajo.Cidade: (20600) Eibar – Guipuzcoa.País: España.Tfn: 943 – 12 70 55 (Bar).943 - 20 67 37 (Oficina).Fax: 943 – 20 67 37.

CASA CULTURAL DE GALICIA DE EIBAR

484

NÚMERO DE SOCIOS:

- 1.987: 116 socios, dos que 101 son galegos, e 15 son descendentes direc-tos de galegos.

- 1.995: 140 socios.- 1.999: 140 socios.- 2.000: 246 socios.


- 1.999: 95%.


- Ano: 2.000- Nº socios: 246 socios.

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 500 ptas/mes.- 1987: 6000 ptas/ano.- 1999: 500 ptas/mes.


Animados po-lo vasco Josu Arcocha Martija, reuníronse o 28 de febreirode 1984 nunha planta baixa do edificio nº 11 do Paseo de Urquizun variosgalegos residentes en Eibar, co exclusivo obxectivo de fundar unha sociedadecultural galega.

O comprobar a extraordinaria acollida que tivo esa primeira reunión entódalas esferas sociais, alugaron e adecentaron o actual local que sirve comosede social.

O fronte deste grupo estaba Antonio Alonso, galego de Castrelo de Miño.“Un home capaz de face-las cousas máis difíciles e de converterse no primeiro pre-sidente, coordenando tódolos traballos de acondicionamento do local de reunión eencargándose do papeleo”.

En 1988, tiveron unha inundación que lles obrigou a volver comezar.


O obxectivo único é promover e difundir a cultura galega, obxectivo espe-cificado no artigo 3º dos Estatutos: “La Entidad tiene carácter cultural y


485


Folklórico, y su objeto fundamental es promover y difundir la cultura en general,muy particularmente la cultura gallega, y en consecuencia agrupar a todos los galle-gos amigos de la cultura y simpatizantes residentes en Eibar y sus alrededores, porlo tanto su campo de acción se circunscribe a la provincia de Guipuzcoa”.

INSTALACIÓNS:

Inaugurada o 20 de maio de 1984, coincidindo coa celebración do Día dasLetras Galegas.

Constan dun espacio dedicado a Bar público, con comedor, cociña e des-pensa.

Dispoñen dunha pequena biblioteca para os socios, así como dunha salapara usos múltiples, onde teñen unha pequena oficina.

En total, o local alugado consta de 200 m2 .


Cursos de Idioma Galego: - Ano de inicio dos cursos: 1997.- Nº de cursos realizados: 2- Periodicidade: Anual- Nª medio de alumnos por curso: 20.Programa de Radio: - Emisoras de Radio como Radio Estudio/COPE; Onda Cero Radio; e aTelevisión Local KTB, ofrecen ampla e detallada información das acti-vidades que realizan. A Televisión Local KTB, emite vídeos e películasde temas galegos, sempre que se lles facilita.Grupos folclóricos: - Nome: OS GALAICOS (Grupo de Danza e Gaita).- Nome do director (1999): Álvaro Espiga (Gaita) e María Otero (Danza).- Número de compoñentes:


- Actuacións mais destacadas: Actúan de 28 a 30 veces o ano, en diferen-tes localidades de Vizcaya, Guipuzcoa, Navarra, Asturias, etc. Por falta delocal proprio, ensaian venres e sábados as 11 da noite , no Frontón MunicipalOrbea, que lles cede o Concello de Eibar.

486

Publicacións: - Nome: Revista/ Programa “DÍA DAS LETRAS GALEGAS”.- Ano de saída: 1984.- Números Editados: 16.- Director: Xunta Directiva- Periodicidade: Anual.- Tirada: 1.200/1.300 exemplares.Outras actividades culturais:- Concurso de Debuxo Infantil.- Concurso de Disfraces .- Colaboración en tódolos actos programados po-lo Concello de Eíbar.- Excursións sociais.- Festa dos Magostos.Biblioteca (1999): - Nº de volumes: 2.500.- Nº de subscricións a revistas e diarios: Recepción diaria do DIARIOOFICIAL DE GALICIA (DOG). Así mesmo, reciben Faro de Vigo; ElProgreso; El Ideal Gallego; La Región; Galicia en el Mundo; La RegiónInternacional; así como periódicos vascos.


- Comidas de Exaltación e Irmandade Galega, entre socios e simpatizantes.- En combinación coa Casa de Cantabria e outras Entidades, excursiónsculturais a diversas poboacións.

- En colaboración coas pescaderías, BURGOA, HERMANOS AGIRRE,SINDA Y DOMÍNGUEZ, da Praza do Mercado, asado e distribución de70 kilos de sardiñas do Cantábrico e viños do Ribeiro.


- Teñen un equipo de fútbol (categoría Benxamín).- Realizan partidos de fútbol conmemorando o Día das Letras Galegas.- Torneos de Xadrez; Tirada de Chaves; Partidos de Pelota de Mao; ...

OUTRAS ACTIVIDADES:

Có grupo de Danzas e Gaitas “Os Galaicos”, asisten a residencia dePensionistas de Eibar e o Hospital Psiquiátrico de Mondragón, unha vez o ano.


487


Así mesmo, axudan a persoas transeuntes ou afincadas na comarca, quelles solicitan axuda; tanto económica como social (tratando de asesorarllesnaqueles problemas que lles relaten).


JOSU ARCOCHA MARTIJA (Socio de Honor). Antes de crearse aCasa de Galicia de Eibar, organizou durante 3 anos os actos do Día das LetrasGalegas. Ten no seu haber varios premios do Goberno Vasco en Teatro,Contos e outros traballos literarios.

COMENTARIOS:

Pertencen a Irmandade de Centros Galegos en Euskadi; a Federación deCasas Regionales en Guipúzcoa e a do País Vasco. Participan na organizacióndo Día de Galicia en Euskadi e das Casas Regionales en Guipúzcoa.

FONTES:

Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por AmilcarDos Santos (Presidente) e Marisol Colmenero (Secretaria), con data de29 de maio de 1999. Posteriormente, estes datos foron actualizados porAlejandro Garrido (Tesoureiro), o 1 de xuño do 2000. Arquivo Área deHª América, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Estatutos de La Casa Cultural D e Galicia de Eibar. Febreiro de 1984, Eibar (Guipuzcoa). Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades

Galegas, Santiago de Compostela.Memoria para o Recoñecemento da galeguidade da Casa Cultural de Galicia enEibar. (20, xaneiro,1988), Arquivo Secretaría Xeral para as Relaciónscoas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Menéndez, M; “Como Naceu a Casa de Galicia en Eibar”. ANDURIÑA, nº 6,diciembre 1987. Santiago de Compostela.

488

DIRECTIVA FUNDACIONAL (1978): Presidente: Miguel Valladares

DIRECTIVA (2000): Presidente: Celso Romero Moreiras • Vicepresidente: Manuel Astray Porto• Secretario: Julián López Ruíz • Tesoureiro: Francisco Iraola • RelaciónsPúblicas: Manuel Fernández Prieto • Vocais: Isidro Mella Lavandeira;Antoniano León; Dionisio Miguel.


- Data de concesión da personalidade xurídica: 27 de abril de 1979.- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 27 de abril de 1979.

NÚMERO DE SOCIOS FUNDACIONAIS: 30 – 32.


NÚMERO DE SOCIOS:

- 1988: 50 familias, das que 34 son galegas e 16 non galegas.- 1991: 47 familias.- 2000: 48 familias.


- 2000: 70%.


ENDEREZO

FUNDACIONAL (1978): Rúa: C.R. de Urasandi Bl. 12, nº 1,baixo.Cidade: (20870) Elgoibar(Guipuzkoa).País: España

(2000): É o mesmo enderezo, peromudou o nome da rúa):Rúa: Kalamua, 14, baixo.Cidade: (20870) Elgoibar.País: EspañaTfn: 943 – 74 10 03Fax: 943 – 74 10 03

CASA CULTURAL GALIZA DE ELGOIBAR

489


CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 3.000 ptas/mes. Durante un ano para poder mer-car o local.

- 1991: 12.000 ptas/ano.- 2000: 1.000 ptas/mes.


Fundado por un pequeno grupo de galegos que tiveron unha xuntanza noBar Estación. A primeira iniciativa non foi adiante “porque había que por moi-tos cartos”, ata que en 1977 conseguiron alugar un local.


- Promover a cultura Galega en Euskadi.- Conservar e promover a cultura galega a tódolos niveis (lingüístico, lite-rario, deportivos,...).

- Axudar os asociados ante calquera problema (social, cultural, xurídico,económico, etc.).

- Promover a unión de tódolos galegos e simpatizantes mediante distintasactividades.

INSTALACIÓNS:

A adquisición definitiva do local prodúxose en 1978, tras a obtención duncrédito a 15 anos. No local lévanse a cabo as actividades e contan con biblio-teca, cociña e oficina.


Grupos folclóricos: - Tiveron un grupo folclórico (Airiños Galegos) durante máis de 10 anose unha Tuna (Anduriñas).Publicacións: - Nome: LETRAS GALEGAS- Ano de saída: 1986- Números Editados: 14.- Director: Directiva- Periodicidade: AnualOutras actividades culturais:- Organizan conferencias.

490

- No Día das Letras Galegas celebran distintos actos (actuacións de gruposfolclóricos) e campionatos (chave, mus, tute).Biblioteca: - Nº de volumes: 500-600


- Celebran o entroido e o magosto.- Excursións.


Tiveron equipo de fútbol de afecionados que participaban en campionatoslocais e de praia.

OUTRAS ACTIVIDADES:

Colaboran con entidades benéficas, a Cruz Vermella, algún hospital eclubs de xubilados de Elgoibar.

COMENTARIOS:

En caso de desaparición da sociedade o local “vai para unha obra benéfi-ca”.

FONTES:

Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por ManuelFernández Prieto e Manuel Astray; con data de 13 de xuño do 2000.Arquivo Área de Hª América, Facultade de Humanidades – Universidadede Vigo.

Enquisa 1991 (10 de marzo de 1991). Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade da Casa Cultural de Galiza deElegoibar. (17, xaneiro,1988). Arquivo Secretaría Xeral para as Relaciónscoas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.


491


DIRECTIVA FUNDACIONAL (1926): Presidente: Cesáreo Rey Baltar • Vicepresidente: José María Fariña •Secretario: Antonio Díaz Cabo • Vicesecretario: Rufino Silván •Tesoureiro: Manuel Fontán • Vocais: Benjamín Belón; Luís Martínez; JoséVela; Bernardino Freijo; Jesús Fuentes e José G. Oubiña.

DIRECTIVA (1998):Presidente: José Mª Casal Barbeito • Vicepresidente: Luciano CasteloGonzález • Secretaria: Ana Pérez Barrio • Vicesecretaria: Elena GonzálezLiñares • Tesoureiro: Álvaro Del Río Otero • Vicetesoureira: NuriaCasquero Porto • Contador: Ceferino Pérez Pérez • Vicecontadora: PilarMeilán García • Vocais: Jesús Sierra Barrio; José R. Fernández Carballo;Manuel Barreiro Ferreira; Jaime Souto Capelet; Luís Prado Piñeiro; FelipeAlcalde Esteban; Antonio González Fernández; Guillermo Vázquez Parada.

DIRECTIVA (19 de marzo do 2000): Presidente: Manuel Barreiro Ferreira • Vicepresidente: Luciano CasteloGonzález • Vicepresidente 2º: José Domingo Aspilche Cortón • Secretario:José David Fidalgo Fidalgo • Vicesecretaria: Eva García Pereiro •Tesoureira: Ana María Pérez Barrio • Vicetesoureiro: Felipe AlcaldeEsteban • Contador: Jaime Souto Capelet • Vicecontador: AvelinoMouriño Cao • Vocais: José Fernández Carballo; Serafín Ferreiro Martínez;Jesús Sierra Barrio; José Manuel Penas Fociños; Luís Prado Piñeiro; JoséMosquera Castro; José Antonio Sánchez Vila; Sonia Sierra Rodríguez e MªAngeles Fernández Monge.

ANO DE FUNDACIÓN: 1926 (13 de xulio).



ENDEREZO

FUNDACIONAL (1926): Rúa: Praza Zabalburu, nº 4.Cidade: BilbaoPaís: España

(2000): Rúa: Pablo R. Picasso, 4.Cidade: (48012) BilbaoPaís: EspañaTfn: 94 – 443 67 92Fax: 94 – 410 11 76

CASA DE GALICIA DE BILBAO

492


NÚMERO DE SOCIOS:

- 1998: 907 socios.- 2000: 880 socios.


- 1998: 93%.


- Ano: 1953- Nº socios: 1.023.

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 1 pta/mes.- 1998: 5.000 ptas/ano.- 1999: 6.000 ptas/ano.- 2000: 7.000 ptas/ano.


Un grupo de galegos xuntanronse para lembrar a terra, e decidiron nunhareunión celebrada na Cafetería La Terraza o 6 de xuño de 1926 a fundaciónda Casa de Galicia en Bilbao, baixo a presidencia de Cayetano Baello.

Os lugares de reunión foron mudando co paso dos anos: de Zasalburu aErcilla, logo a Alameda de Recalde, máis tarde a Plaza Nueva, e de alí aJardines (dende 1938 a 1990). Dende o ano 90 residen na rúa Picasso.


Sociedade Recreativo-Cultural que pretende manter aceso o amor a terra;desenrolar a cultura Galega; integrar os Galegos en Euskadi sen esquecer oseidos natais; e promover a solidariedade.

INSTALACIÓNS:

Dende 1990 contan con:- Sé Social, na rúa Pablo Picasso, 4, cunha superficie total de 1.600 m2 ,no que contan cun restaurante de 250 m2 na planta alta da casa e abertoo público.


493


- Finca con Caserío na rúa Camino de Arraiz, 114 que abarca 13 hectáreas.Son instalacións en propiedade. Teñes en proxecto facer instalacións

deportivas; tamén tiveron un Bingo; ...O patrimonio da Casa de Galicia está cifrado en máis de 500 millóns de

pesetas.

ACTIVIDADES CULTURAIS: Cursos de Idioma Galego: - Ano de inicio dos cursos: 1995- Nº de cursos realizados: 2- Periodicidade: Anual- Nª medio de alumnos por curso: 40Programa de Radio: - Nome: EN RUTA- Ano de creación: 1997- Periodicidade: Semanal- Nome do director: Ceferino Pérez PérezGrupos folclóricos: - Nome: BANDA DE GAITAS “LUMIEIRA”.- Nome do director (1998): Ibón Díaz Labrador- Número de compoñentes:- Música: 32

—————- Nome: DANZAS TERRA NAI- Nome da directora (1998): Pilar Meilán García- Número de compoñentes:- Baile: 75

—————- Nome: CORO MIUDIÑO- Xa existen precedentes na Casa dun Coro. Foi po-lo ano 60 e que pordiversas vicisitudes desapareceu.

- Ano de fundación: marzo de 1991.- Nome do director (1998): Alberto Blázquez- Número de compoñentes:

- Coro: 37

494

—————- Nome: BALLET ASUBIO- Nome da directora (1998): Beatriz Doce Fernández- Número de compoñentes:- Baile: 18Publicacións: - Nome: O CURRUNCHO- Ano de saída: 1986- Números Editados: 51- Director: Jaime Souto Capelet- Idioma: Pasaron do Castelán o Galego.- Periodicidade: Semestral- Tirada: 2.000 exemplaresOutras publicacións: O CURRUNCHIÑO de carácter bimestral e dirixi-

do por Jaime Souto Capelet.Outras actividades culturais:- Grupo de Teatro “O PALLEIRO”, que fai representacións a miúdo.- Organización de Festivais Corais e Xuntas Literarias.- Outorgan tódolos anos os Premios Anduriña de Ouro e Prata.Biblioteca (1998):- Nº de volumes: 1.700 libros galegos.- Nº de subscricións a revistas e diarios:- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: ACTIVIDADES RECREATIVAS: - Festa de San Xoán no Lar D´Arraiz, no que se celebra tamén a fundaciónda Casa, a Festa de Reis; o Entroido e Noite Vella.

- Día de Santiago, patrón da Sociedade.- Magosto; Día de Galicia en Euskadi, actos que contan cunha asistenciamedia de 700 persoas.

- Celebración do Día das Letras Galegas e do Día de Galicia en Bilbao.- En xullo organizan unha Festa-degustación de productos Galegos.


- Taekwondo: contan con 30 participantes Federados e que participan entorneos por Euskadi.


495


- Aerobic: 32 participantes.- Fútbol: 23 participantes Federados que participan na Liga Regional deBizkaia. Equipo fundado no ano 1971 por un grupo de socios.

- Bolos “Modalidade de Valdeorras”, realizan Torneos con máis de 100participantes.

- Xogo da Chave.


Guillermo VÁZQUEZ PARADA, socio en activo dende o ano 1933 eDirectivo perpetuo.

Compoñentes das Comisións encargadas da Fundación da Sociedade:Presidente: D.Cayetano BaelloVicepresidente: D. José Domerq.Secretarios: D. Antonio Díaz e Rufino SilvánVocal: D. Jesús FuentesA data da 1ª xunta celebrada po-la comisión Fundadora foi o 5 de xuño

de 1926.

COMENTARIOS:

Debido os traslados da sé social perdéronse moitos datos, po-lo que prac-ticamente non teñen arquivos anteriores a 1951. Gracias aos Sr. VázquezParada puideron facilitar a información requirida na enquisa.

O seu obxectivo é recuperar a “memoria” dende 1926 a 1951.


135-137.“O Currunchiño”. Voceiro da Casa de Galicia en Bilbao. Arquivo Área de Hª

América, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (1998). Datos facilitados por Jaime

Souto Capelet o 30 de marzo de 1998; actualizados posteriormente porLuciano Castelo García o 31 de maio do 2000. Arquivo Área de HªAmérica, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

496

DIRECTIVA FUNDACIONAL (1969): Presidente: Fernando Penoucos • Vicepresidente: José Pazos Pintos •Secretario: Francisco Varela Turnes • Tesoureiro: Manuel Jimerans Cochón• Vocais: Agustín Morgade; Manuel Arenosa; Florentino Lema; José López;José Rosales; Jesús Fernández; José M. Malvido; Sebastián Costa e IsodoroRiveiro.

DIRECTIVA (1998): Presidente: Raúl Julias Lois • Vicepresidente: Manuel Somoza M. •Secretario: Maximino Regueira Martí • Tesoureiro: Luís Rodríguez Carro •Vocais: Juán Rios Dopazo; Alejandro Fernández S.; Javier Rosales Bea;Francisco Lecumberri Ene; Manuel Oliveira Boo; Jesús Camiña García;Francisco Area Sobreira e José Veiga Pérez.

DIRECTIVA (2000): Presidente: Raul Juliás Lois • Vicepresidente: Jesús Fernández Soliño •Vicesecretario: Maximino Regueira • Tesoureiro: Alejandro FernándezSoliño • Vocais: Juán Rios Dopazo; Javier Rosales Bea; Francisco LecumberriEne; Manuel Oliveira Boo; Jesús Camiña García; Francisco Area Sobreira eJosé Veiga Pérez.


- Data de concesión da personalidade xurídica: 2 de xuño de 1969.




ENDEREZO

FUNDACIONAL (1969): Rúa: Artabide, 22 Bajo.Cidade: Ondarroa (Bizkaia).País: España

(2000): Rúa: Artabide, 36 – Sótano, 2º.Cidade: (48700) Ondarroa(Bizkaia).País: EspañaTfn: 94 – 683 07 94

CASA DE GALICIA DE ONDARROA

497


NÚMERO DE SOCIOS:

- 1998: 34 familias.- 2000: 28/29 familias.


- 1998: 85%.



CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 250 ptas/mes.- 1998: 1.000 ptas/mes; os xubilados pagan 500 ptas/mes.- 2000: 1.000 ptas/mes.


En abril do ano 1969, un grupo de galegos residentes en Ondárroa, plan-texa o Concello o desexo e a ilusión que teñen por crear un centro recreati-vo-cultural para a numerosa colonia de galegos, maioritariamente traballado-res do mar, no sector do arrastre.

O paso seguinte foi nomear unha Comisión Xestora coa aprobación pro-visional do regulamento e o envío para a aprobación definitiva dos Estatutosante os Organismos pertinentes.

Nestes inicios destaca o apoio, a colaboración e a axuda do Concello deOndárroa.

A Sociedade Casa de Galicia de Ondárroa, xurde definitivamente enxuño de 1969, nun local alugado (de 120 m2 ) coa idea de reunir, orientar eaxudar a atopar traballo a xente que viña de Galicia, a maioría deles mariñei-ros.

Hai que ter en conta, que a colonia galega en Ondárroa foi moi nutridasobre todo desde os anos 1955-1965, calculándose que neses tempos poderíahaber unha poboación de uns 900 galegos (familia incluída).

Moitos destes galegos atopaban nesta sociedade a xente que lle prestabaaxuda, como por exemplo buscar unha pensión onde pasar as noites, garan-tindolle o pago mentres non atopaba traballo; etc.

498

Para acondicionar o local foi necesario pedir un crédito a un Banco de300.000 ptas, máis 500 ptas. a fondo perdido que aportou cada socio (apartede cuota mensual establecida).

En 1984 tiveron que deixar o local que tiñan alugado, po-lo que se vironna necesidade de mercar outro, desexo que finalmente puideron cumpli gra-cias as aportacións dos socios. A partir destas datas as cuotas mensuais queda-ron establecidas en 1000 ptas/mes.

A consecuencia desta “medida” foi que moitos socios deronse de baixa,po-lo que a sociedade quedou un pouco minguada, non só en número desocios sinon tamén en aportacións económicas.

Dende os anos 90, moitos galegos fóronse a traballar a outros pobos (prin-cipalmente a Galicia), debido en parte, a disminución da flota pesqueira enOndarroa.

OBXECTIVOS E FINALIDADE DA ASOCIACIÓN 92:

Articulo 2º. – “Los fines de esta Asociación son:- Desarrollo y divulgación de la cultura gallega (lengua y folclore) en hermana-miento con otras culturas y lenguas existentes en Ondárroa.- Prestaciòn en lo posible, de asistencia moral y material a los gallegos necesita-dos, sean socios o no.- Procurar la elevación del nivel cultural de todos los socios y familias, facilitán-doles medios educativos.- Celebrar bailes y otros recreos para los socios y sus familias”.

INSTALACIÓNS:

A primeira sede social estaba situada na rúa Artabide 22 baixo, en direc-ción a estrada de Lekeitio e por riba do porto. Estaba arrendado dende marzode 1969 a D. Salvador Aristondo Aguirre.

Dende 1984 teñen un local en propiedade (sito no mesmo porto), e queanteriormente fora unha Sala de Bingo.

Para a súa adquisición tiveron que “competir” cunha entidade de maiorsolvencia: La Agrupación de Exportadores o Mayoristas de Pescado Fresco.

A súa localización é no mesmo corazón do porto de Ondárroa, con 2 acce-sos: un po-lo porto, con entrada a través de caixa de escaleiras (2º andar); eoutro po-la rampla (acceso rodado) dende a rúa Artabide, estrada de Lekeitio.


92 Datos recollidos dos Estatutos da “Casa de Galicia” de Ondárroa. Fines que se propone:Artículo 2º. Arquivo Área de Hª América, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

499


Ten unha superficie útil de 183 m2 , cunha sala central única dividida endúas partes, unha destinada para bar, e outra para servicio dos socios.


Grupos folclóricos: - Nome: AIRIÑOS MARIÑEIROS (Grupo de Baile), e OS MARIÑEI-ROS (Grupo de Gaitas).

- Ano de fundación: 1983.- Non existen dende o ano 1999.- Nome do director (1998): Antonio Pesqueira Rapalo- Número de compoñentes:



A festa mais importante que celebran na Sociedade é o 25 de xullo“Santiago Apóstolo”, para a que sempre procuran contratar unha orquestragalega. Esta festa ofrécese a todo o pobo e o Concello para sufragar os gastosdalles unha subvención.

Tamén celebran a festa de fin de ano.


Contan cun equipo de fútbol de rapaces novos (entre 13 e 15 anos), queson fillos e netos de socios. Participan en torneos que se celebran en Ondarroaou noutras vilas próximas.

O adestrador destes 20 rapaces é o socio Francisco Lecumberri Eneriz.

FONTES:


Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (1998). Datos facilitados por MáximoRegueira (Vicesecretario) da Casa de Galicia de Ondarroa, con data de 26de febreiro de 1998. Actualizada po-lo mesmo Directivo o 1 de xuño do2000. Arquivo Área de Hª América, Facultade de Humanidades –Universidade de Vigo.

Estatutos da Casa de Galicia de Ondárroa. Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

500

DIRECTIVA FUNDACIONAL (1969):Presidente: Celso Cid Abadín

DIRECTIVA (1999): Presidente: Manuel R. García Soto • Vicepresidente: Jesús Quintela García• Secretario: Mª Jesús Ben Gómez • Vicesecretario: Benjamín MartínGordón • Tesoureiro: Luís López Castro • Contador: José Luís LópezAngulo • Bibliotecaria: Isabel López Angulo • Vocais: Antonio RocaAnido; José Fraga Mato; Alfonso Perille Dopico.

DIRECTIVA (2000):Presidente: Jesús Quintela García • Vicepresidente: Antonio Roca •Secretaria: Mª Jesús Ben Gómez • Vicesecretario: Javier Rodríguez López •Tesoureiro: Luís López Castro • Vicetesoureiro: José Luís López Angulo •Delegado de Cultura: Nieves López Pérez • Bibliotecaria. Isabel LópezAngulo • Vocais: Chelo Tallón López; Eladia Berala Otero e José FragaMato.

ANO DE FUNDACIÓN: 1969 (4 de outubro).- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 4 de outubro de 1969.

NÚMERO DE SOCIOS (Soio é socio o cabeza de familia, tendo dereito de usoda Sociedade os demais membros que convivan no fogar):

- 1983: 117 socios.- 1987: 122 socios, dos que 118 son galegos e 4 doutras rexións de España.- 1994: 156 socios.- 1995: 152 socios.


ENDEREZO

FUNDACIONAL (1969): Rúa: Doctor Fleming, 30 (BarClaudi).Cidade: SanturcePaís: España

(2000): Rúa: Gabriel Arestí, 6-8.Cidade: (48980) Santuce - VizcayaPaís: EspañaTfn: 94 - 462 83 62 – 483 74 18Fax: 94 - 483 74 18

CASA DE GALICIA EN SANTURCE

501


- 1998: 140 socios.- 2000: 142 socios.

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: “La cuota social para los socios de número y adheri-dos será de 60 pesetas mensuales,...” (artigo 11º).

- 1987: 1.500 ptas/ano.- 1998: 3.000 ptas/ano.- 2000: 3.000 ptas/ano.


As circunstancias que deron lugar a creación desta sociedade, derívansedo agrupamento de 12 persoas de orixe galego que habitualmente se atopabane se reunían no “Bar Claudi”, na rúa Doctor Fleming, 30, en Santurce.Sentiron a necesidade e o desexo de desenrolar a cultura, relacionarse e orga-nizarse nunha asociación.

Elixiron o primeiro presidente (Celso Cid Abadín) e foron sumándosenovos socios que acodían o Bar Claudí. Máis tarde o domicilio pasou a rúaCartero Germán, ata que en 1974, baixo a presidencia de Jesús MartínezPérez, mercaron un local en Gabriel Arestí, no centro de Santurce, a popularTxitxarra, Barrio Céntrico.

Despois dunhas reformas a sede quedou acondicionada para a celebraciónde actos culturais, actividades artísticas e artesanais.

Dado que a evolución e o progreso era constante, en 1990 sendo presiden-te José Mª Pérez Pereiro, a directiva tomou a decisión de mercar un localanexo denominado Viriato, que na actualidade é o Salón de Actos, aBiblioteca e os Servicios. Dous anos máis tarde vólvense a realizar obras deacondicionamento que afectan o comedor, a cociña, o bar, o salón de actos,ademais de modificar a decoración e o mobiliario.


Institución Cultural-Recreativa que ten por finalidade celebrar e honraras festas de Santiago Apóstolo; preservar os costumes, o folclore e a gastrono-mía galega.

Segúndo o artigo 1º dos estatutos os fins da entidade son “fomentar entretodos los asociados el amor a la patria a través del amor a Galicia, ..., facilitar encuanto sea posible, los medios educativos y de recreo, convenientes a los socios; ...;celebrar bailes, festivales y otros recreos para los socios y familias”.

502

INSTALACIÓNS: Salón de actos; escenario, cociña-comedor exclusivo para socios, servi-

cios, café-bar, ambigú, comedor general, oficina amoblada.

ACTIVIDADES CULTURAIS: Grupos folclóricos: - Nome: AIRIÑOS GALEGOS (Grupo de danzas e gaitas).- Ano de fundación: O primeiro que se formou foi o grupo de gaitas noano 1979, posteriormente no ano 1982 xurdiu o de Danzas.

- Nome do director/a (1987): Alfonso García (grupo de gaitas), e Mª delos Reyes Cabrera (grupo de danzas).

- Número de compoñentes (1987)entre gaiteiros e bailaríns era aproxima-damente de 59 membros.


- Actuacións mais destacadas: Normalmente é solicitada para actuar nasfestas dos barrios.Publicacións: publicaron un BOLETÍN INFORMATIVO dende 1987,

baixo a dirección de Luís Fandiño; e posteriormente en xaneiro de 1989 saíuunha REVISTA DE ACTIVIDADES. Tiveron tamén unha publicación cha-mada “NOVA ANDAINA” (Revista confeccionada por los jóvenes y editadapor la Casa de Galicia de Santurce). O número I editouse no ano 1989, arevista era de carácter gratuíto e semestral.

Outras actividades culturais:- Grupo de Teatro “MEIGUICE”.- Conferencias; exposicións; Semana Cultural das Letras Galegas; etc.Biblioteca: - Nº de volumes: 2.700 libros e 2 enciclopedias.- Nº de subscricións a revistas e diarios: reciben “El Correo Gallego”; “OCorreo Galego”; “El Ideal Gallego”; “El Progreso”; “La RegiónInternacional”; Galicia en el Mundo; “El Faro de Vigo”. Tamén de formaperiódica reciben publicacións editadas por centros galegos en Euskadi,ademais de “El Eco” ou “Allen”.

ACTIVIDADES RECREATIVAS: - Cursios de Traballos Manuais: ganchillo, punto, punto de cruz, bordado,cadros, ...

- Excursións varias; turismo; sendeirismo; micoloxía; etc.


503


- Día de Galicia en Euskadi ( 16, 17 e 18 de xuño do 2000), no que seinclúen actuacións de orquestras e de grupos de danzas galegos e vascos;cena popular galega; campionato de chave; queimada; recepción deautoridades e a entrega de premios “Anduriña de Ouro e Prata”.

OUTRAS ACTIVIDADES: As actividades sociais realizadas limítanse a celebración do día de Euskadi,

e as máis coñecidas (Reis, Entroido; Santiago Apóstolo;...), dentro das que seinclúen exposicións e degustación de productos típicos de Galicia.

Tamén se limitan a xestionar calquera necesidade administrativa dossocios: instancias, escritos, declaracións da renda, etc.

PERSOAS DESTACADAS DENTRO DA ASOCIACIÓN: - D. Celso Cid Abadín: socio fundador nº1 e presidente da Casa deGalicia.

- D. Gonzalo Prieto Pardo: socio que asumiu case tódolos postos directi-vos. Destacou po-lo seu incansable traballo e dedicación.

- D. Luís Fandiño Fraga: presidente varios anos, gran impulsor da culturae dedicación especial a enaltecer e prestixiar a Asociación.

- Dr. Antonio Barrio Frojan: presidente durante cuxo mandato se acada-ron os niveis máis altos na Entidade.

COMENTARIOS: A Casa de Galicia é membro da Irmandade de Centros Galegos en

Euskadi, e da Federación de Centros Rexionais de Barakaldo.


140-141.Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por Antonio

Roca (vicepresidente), con data de 31 de maio de 2000. Arquivo Área deHª América, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Estatutos da Casa Casa de Galicia de Santurce. 1989. Arquivo Secretaría Xeralpara as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade da Casa de Galicia de Santurce.15 de Decembro de 1987. Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.

504

DIRECTIVA FUNDACIONAL(1931):

Presidente: David López Rodríguez • Vicepresidente: José Rodil •Secretario: Antonio Núñez Montero • Tesoureiro: José Collazo Núñez •Vocais: Andrés Braña; Nemesio Colmenero; Gerardo Vázquez; BaltasarDapena; Feliz Díaz; José González Ramil; Andrés Díaz; Gumersindo Iglesias;Arturo Expósito; Ezequiel González; Juán Vázquez García.

DIRECTIVA (1998):

Presidente: José Antonio Vilaboa Barreiro • Vicepresidente: ManuelSánchez Carballide • Vicepresidente 2º: José Antonio Medrano •Secretario: Andrés Penas López • Tesoureiro: Daniel Júarez Júarez •Vicetesoureiro: Hector Gómez Vázquez • Interventor: Carlos CardesínCabada • Promotor e Organizador: Alfonso Nuñez García • Vocais: RogelioVázquez Iglesias; Juán Castro Botana; Servando Anidos Ramos; Genma JuarezPérez; Julio José Mato Del Río; Manuel Becerra Casal; Elena Rey Benito;Manuel Fernández Rodríguez.

DIRECTIVA (2000):

Presidente:Manuel Fernández Rodríguez • Vicepresidente: Manuel SánchezCarballudo • Secretaria: Genma Juarez Pérez • Vicesecretario: Julio Matodel Río • Tesoureiro: Manuel Becerra Casal • Vicetesoureiro: HéctorGómez Vázquez • Interventor: José Carlos Cardesín Cavada • Vocais:Andrés Espiño Brea; Rogelio Vázquez Iglesias; Joaquín Mato Frade; FranciscoSilva Couto; Helena Rey Benito; Servando Anidos Ramos; José AntonioVilaboa Barreiro; Jorge Barroso.


- Data de concesión da personalidade xurídica: 1980- Data de aprobación dos primeiros estatutos: 1931


ENDEREZO

FUNDACIONAL (1931)Rúa: San Martín, 42, baixo.Poboación: San SebastiánPaís: España

(2000)Rúa: Zabaleta, 28, baixo.Poboación: 20001 San SebastiánPaís: EspañaTfno.: 943 320333Fax: 943 320333

CASA DE GALICIA EN GUIPUZCOA

505



PORCENTAXE DE SOCIOS GALEGOS NO PRIMEIRO ANO: 100%.

NÚMERO DE SOCIOS:- 1991: 260 socios, dos que 250 son galegos e descendentes directos degalegos.

- 1998: 252 socios.- 2000: 256 socios.

PORCENTAXE DE SOCIOS GALEGOS:- 1998: 77%.

MAIOR NÚMERO DE SOCIOS E ANO NO QUE SE CONSEGUIU:- Ano: 1962- Nº de Socios: 1.100 socios.

CUOTA DOS SOCIOS:- 1991: 3.600 ptas/ano.- 1998: 4.800 ptas/ano.

EVOLUCIÓN HISTÓRICA:Fúndase o 25 de xullo de 1931 na rúa San Martín 42, gracias a iniciativa

de D. Alfonso Núñez García. O longo destes anos tiveronos seguintes domi-cilios:

- Plaza Sarriegui, 1.- Callepnares, 10.- C/ Trueba, 7.- C/ Trueba, 11.No ano 1981 mercaron a nova sede na rúa Zabaleta, que remataron de

pagar no ano 1997.O motivo de crear esta sociedade debeuse principalmente a necesidade

tamén a de axudar aos galegos que viñan a traballar a zona de San Sebastián,e ter un lugar onde poder ler os periódicos de Galicia, escoitar a gaita Galega,mentres se comen algúns dos pratos típicos (empanada, polbo,...).

Nesta primeira época era un lugar de acollida para o emigrante, onde selle aconsellaba e orientaba para atopar traballo, pensión ou vivenda.

Despois de máis de 65 anos, a Casa de Galicia síntese satisfeita de queunha rúa en San Sebastián leve o nome de “Avenida de Galicia”, de que un

506

parque da cidade se chame “Daniel Castelao”, e que un “cruceiro” de granitode Pontevedra adorne o barrio de Intxaurrondo.

Hoxe en día a Casa de Galicia de Donostia é un aula de cultura mais dacidade, xa que o grupo folclórico “Trisquele” encárgase de dar a coñecer o fol-clore galego en toda Guipuzkoa; a biblioteca sobre temas galegos está abertaa tódolos que a desexen consultar; o restaurante é “cita obligada para todaaquella persona que quiera profundizar en la gastronomía gallega”; etc.


A finalidade da Casa de Galicia na actualidade, é manter vivo o espíritugalego entre fillos e netos.

Outros obxectivos que ten o centro son:- Dar a coñecer no País Vasco a cultura, o folclore e gastronomía galega.- Organizar conferencias, editar unha revista, manter un grupo de Gaitase Danzas Galegas chamado “Trísquele” e de música Celta denominado“Estadea”.

- Organizar concursos de Gastronomía Galega.

INSTALACIÓNS:

O local social de 400 m2 conta con:- Bar-Restaurante aberto o público en xeral.- Biblioteca e salón de actos.A escola de Gaitas e o Grupo Folclórico están situados nun local situado

no Barrio de Intxaurrondo de 82 m2.


Cursos de Idioma Galego: - Ano de inicio dos cursos: 1990- Nº de cursos realizados: 3- Periodicidade: Cada 2 anos.- Nº medio de alumnos por curso: 30.Programa de Radio: - Nome: EL CAMINO DE SANTIAGO- Ano de Creación: 1993- Periodicidade: Fíxose con motivo do ano Xacobeo 1993.- Nome do Director: José Antonio Vilaboa


507


Grupos Folclóricos: Dous- Nome: TRISQUELE- Nome do Director(2000): Jesús Castro e Manuel Casais Aldrey.- Número de Compoñentes:- Música: 10.

- Baile: 52.- Coro: 6.

—————- Nome:ESTADEA.- Nome do director: Manuel Casais Aldrey.- Número de compoñentes: 19.Publicacións: - Nome: REVISTA ESTADEA (Revista de Gastronomía, Literatura, Artee Sociedade).

- Ano de saída: 1996- Números Editados: 3.- Director: José Antonio Vilaboa- Periodicidade: Semestral- Principais colaboradores: Casa de Galicia “Celso Emilio Ferreiro”, dePasai Antxo; Casa de Galicia, de San Sebastián; Cofradía de laQueimada Gipuzkoa.

Outras actividades culturais:- Conferencias sobre temas Galegos: Gastronomía Galega; LiteraturaGalega; Camiño de Santiago; ...

- Editan libros sobre “A Queimada e a Aguardente”, “Recetas con historiada Cociña Galega”; ...

- Gran capítulo anual da confraría da Queimada no País Vasco.- Festa das Letras Galegas.


Celebran múltiples festas: a dos Queixos Galegos; da Empanada; do Polbo;a do Pemento de Padrón; do Magosto e da Filloa.

Organizadas po-las persoas que traballan no grupo folclórico e outrossocios.

Estiman que o público asistente o longo de tódolo días é de 1500 a 2000 persoas.

508


Tiveron un equipo de fútbol, pero na actualidade non teñen ningún equi-po deportivo.

OUTRAS ACTIVIDADES:

Realizan festivais de apoio para recadar fondos ante algunha catástrofe detipo nacional, como por exemplo en novembro de 1997, con motivo dasinundacións de Extremadura.


- Xosé Estévez Rodríguez: Doctor en Historia po-la Universidade deDeusto, é o gran animador da cultura galega en San Sebastián.

- Manuel Casais Aldrey: Director do grupo folclórico.- Jesús Aldrey Piñeiro: Creador do Grupo Trísquele e presidente da Casade Galicia dende 1980 a 1986.

- Jesús Castro Frade: Organizador dos viaxes culturais da Casa de Galicia.- José Antonio Vilaboa: Medalla do mérito cidadán po-la Cidade de SanSebastián en 1997.

- José Cardesín Cabada: Organizador de actos culturais, folclóricos e gas-tronómicos da Casa de Galicia.

FONTES:

Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior. Datos aportados po-la xunta directivada Casa de Galicia, con data de 23 de febreiro de 1998; posteriormenteactualizadas por Xosé Carlos Cardesín o 3 de maio de 2000. Arquivo Áreade Hª América, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Estatutos da Casa de Galicia en Guipúzcoa (8 de xaneiro de 1978). ArquivoSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiagode Compostela.

“Estadea” (Revista de gastronomía, literatura, arte y sociedad). Nº 2 - AñoIII, marzo de 1998.

Enquisa 1991. Datos aportados por José Carlos Cardesín Cabada (presidente),Jesús Castro Frade (responsable do grupo folclórico) e José AntonioVilaboa Barreiro (delegado de cultura), en San Sebastián a día 1 de marzode 1991. Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas ComunidadesGalegas, Santiago de Compostela.


509


DIRECTIVA FUNDACIONAL(1990):Presidente: Xosé Antonio Vilaboa Barreiro

DIRECTIVA (1999):Presidente: José Antonio Vilaboa


- Data de concesión da personalidade xurídica: 18 de decembro de 1990- Data de aprobación dos primeiros estatutos: Outubro de 1990


PORCENTAXE DE SOCIOS GALEGOS NO PRIMEIRO ANO: 100 %.

NÚMERO DE SOCIOS:- 1999: 18 socios.

PORCENTAXE DE SOCIOS GALEGOS:- 1999: 100 %.

EVOLUCIÓN HISTÓRICA:Fundada en 1990, desenrolan as súas actividades ata que en decembro de

1999 foi disolta. Actualmente é un Bar-Restaurante.Tal como subliña José Vilaboa “la casa de Galicia, nace con una tremenda

ilusión para trabajar por la cultura gallega en el País Vasco, y trabajar por dar aconocer más y mejor nuestra propia identidad, sin negar nunca la cultura de estepueblo Vasco”.

ENDEREZO

FUNDACIONAL: Rúa: Hamarretxeta, 9 - Baixo.Poboación: Pasajes Ancho(Guipuzkoa).País: España

(2000):Rúa: Hamarretxeta Kalea, 9 - Baixo.Poboación: 20110 Pasajes Ancho(Guipuzkoa).País: EspañaTfno.: 943 52 62 58

CASA DE GALICIA “CELSO EMILIO FERREIRO” EN PASAJES

510

OBXECTIVOS E FINALIDADE DA ASOCIACIÓN:- Recreativos, culturais, deportivos, e benéficos.- Promover o coñecemento da Lingua, Cultura e Historia de Galicia.- Apoiar toda actividade a favor de Galicia e contribuír a un mellor coñe-cemento de Galicia entre o pobo vasco (ART. 2º).

ACTIVIDADES CULTURAIS:Publicacións: - Nome: ESTADEA- Ano de saída: 1998/1999.- Números editados: 2- Periodicidade: Anual.Outras actividades culturais:- Charlas e conferencias na casa de cultura.Biblioteca: sí, aínda que é pequena.- Nº de Subscricións a Revistas e diarios: subscritos ao periódico “La Vozde Galicia”, que recibían diariamente.

ACTIVIDADES RECREATIVAS:Festa Galega tódolos anos.

COMENTARIOS:Dende o seu ano de fundación a Casa de Galicia deuse de alta na

Irmandade de Centros Gallegos de Euskadi, na Federación de CasasRexionais de Guipúzcoa, e tamén na Confederación de Centros Reixionaisdo País Vasco.

FONTES:Enquisa Asociacións Galegas no Exterior (1999). Datos facilitados por D. José

Antonio Vilaboa. Arquivo Área de Hª América, Facultade deHumanidades – Universidade de Vigo.

Estatutos da Casa de Galicia en Pasajes. (Outubro de 1990). ArquivoSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiagode Compostela.


511



Vicepresidente: Manuel Fernández • Secretario: José Santos • Tesoureiro:José Vilas Mosquera • Vocais: Herminio Alonso; Segundo Gonzalo; JoséMéndez.

DIRECTIVA (1991):

Presidente: Celso Reboredo Mundin (Industrial) • Vicepresidente: ManuelPampín Vázquez (Industrial) • Secretario: Ramón Pampín Vázquez(Funcionario) • Tesoureiro: Manuel Carril Penas (Industrial)

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Ramón Pampín • Vicepresidente: Jesús Sánchez Varela •Vicepresidente 2º: Manuel Pampín • Secretaria: Mónica Calvo • RelaciónsPúblicas: José Luís M. • Cultura: Vicente Touzón • Censores de Contas:José Calvo e Manuel García • Responsable Campo: Emilio José Negro •Relacións Exteriores: José Casal • Vocais: Julio Rodríguez; MartinianoGalán; Pablo Reboredo.

PRESIDENTES DA ENTIDADE:

1º Presidente: José Pedreira Vergara • 2º Presidente: Manuel Monteagudo •3º Presidente: José Rivas • 4º Presidente: José Rodríguez Rascado • 5ºPresidente: Celso Reboredo • 6º Presidente: Ramón Pampín Vázquez


- Data de concesión da personalidade xurídica: 12 de xaneiro de 1966- Data de aprobación dos primeiros estatutos: 22 de setembro de 1955

ENDEREZO

FUNDACIONAL (1955):Rúa: Olabuibel, (Bar Americano).Poboación: VitoriaPaís: España

(2000): Rúa: Gernikako Arbola, 11.Poboación: 01011 VitoriaPaís: EspañaTfno.: 945 - 27 98 01Fax: 945 - 27 98 01

CENTRO GALLEGO DE ALAVA

512

NÚMERO DE SOCIOS:

- 1991: 130 socios, dos que 125 son galegos e 5 descendentes directos degalegos.

- 2000: 215 socios de pago, xa que nos Estatutos recóllese que xubiladose pensionistas non pagan.


- 2000: 98 %.


- Ano: 1989- Nº de Socios: 240 socios.

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de Fundación: 300 ptas/ano- 1988: 4.800 ptas/ano- 1991: 6.000 ptas/ano- 2000: 15.000 ptas/ano


Empezaron 6 ou 7 persoas, que pouco a pouco pasaron a 15-20, sendo oseguinte paso pedir permiso o Goberno Civil para constituír a sociedade.

Nos inicios a idea era axudar a xente que ía de Galicia a Vitoria, para quenon pasasen calamidades buscando traballo.


Fines culturais, artísticos, instructivos, literarios e benéficos, encamiñadosa facilitar e cultivar a confraternidade galaico-alavesa e a difusión do que é erepresenta Galicia en tódalas súas manifestacións.

O Centro proponse:- Celebrar concursos, certames literarios, artísticos, musicais e outros desimilar natureza, con temas ou asuntos que correspondan os fines sociais.

- Celebrar reunións, conferencias e festivais públicos e privados con igualfinalidade.

- Organizar en obsequio dos socios e para esparcimento e distracción, asfestas e actividades lúdicas proprios da sociedade.

Sociedade declarada de utilidade pública dende 1970.


513


INSTALACIÓNS:

- 1955: reuníanse no Bar América.- En 1963: o Bar “Centro Gallego” estaba na rúa Cuchillería.- No ano 1966 teñen sé propia situada na rúa Manuel Dia de Arceya.- Na actualidade (1999-2000), teñen un local en propiedade, que está for-mado por 2 andares que suman arredor de 1.200 m2. No 1º andar contancon 2 salas, unha para ensaios e outra destiñada a xogos e ximnasia demantemento; unha biblioteca e terraza. O restaurante-marisquería (enréxime de arrendamento) está no 2º andar, namentres que na plantabaixa está situado un salón multiusos de 230 m2.


Cursos de Idioma Galego:- Ano de inicio dos cursos: 2000- Nº de cursos realizados: 1Programa de Radio: Non teñenGrupos Folclóricos:- Nome: ARTE GALEGO- Ano de Fundación: 1987- Fundador: José González- Nome do Director(2000): Emilio José Negro- Número de Compoñentes: 34Publicacións:- Nome: GAIOLA- Ano de saída: 2000, presentado o Día das Letras Galegas.- Idioma: En Galego- Periodicidade: Semestral- Prezo: Gratuíto- Principais colaboradores: É unha obra de galegos en Vitoria.Outras Publicacións: Con motivo da Festa de Santiago publican o

BOLETÍN FESTAS DO APÓSTOLO.Outras actividades culturais:- Día das Letras Galegas, no que se realizan conferencias organizadas de formaconxunta coa universidade; ademais de exposición de libros e artesanía.

514

- Teñen grupos de Gaita e Baile, integrados por persoas que esperan ingre-sar no grupo Arte Galego.


- Festa de Santiago: realizan unha Procesión coa imaxe de Santiago;recepción de autoridades; comida de Irmandade, gratis para os socios;traen orquestras galegas, que actúan de forma conxunta con grupos dou-tras casas rexionais.

- Campionatos de Cartas, xogo da Chave...


- Teñen un Grupo de Montaña, que cada 15 días sae a percorrer a provin-cia de Álava, e en anos anteriores fixeron o Camiño de Santiago.

- Teñen un equipo de fútbol afeccionado, e teñen previsto no 2000 crearun equipo de fútbol 7.

OUTRAS ACTIVIDADES:

Nos anos 60 axudaban a atopar traballo os emigrantes que ían o Centrona sua percura; incluso na actualidade se segue facendo, pero en menor medi-da. Tamén axudan aos transeúntes galegos, facilitándolles comida, traballo eincluso a viaxe a Galicia.


- Tódolos Presidentes da Entidade.- Jesús Guridi; José Antonio González, creador do grupo ARTE GALEGO.

FONTES:Enquisa Asociacións Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por Ramón

Pampín (Presidente), con data do 2 de maio do 2000. Arquivo Área deHª América, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Enquisa 1991. Datos aportados por Ramón Pampín e Celso ReboredoMundin, con data de 21 de febreiro de 1991. Arquivo Secretaría Xeralpara as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Memoria para o Recoñecemento da Galeguidade. 20 de decembro de 1988.Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas,Santiago de Compostela.


515


DIRECTIVA FUNDACIONAL (1901) 93: Presidente: Ricardo Álvarez • Vicepresidente: José Quiroga • Secretario:Tomás Villamil. • Vicesecretario: Silverio Escobar • Vocais: SalustianoFerreiro; Benigno Veiga; Antonio Pichel; Ramón López; Gabriel Quintela;Antonio Coto; Antonio Quiroga; José López; Antonio López e LucasChantada.

DIRECTIVA (2000): Presidente: Julio González Álvarez • Vicepresidente: Manuel Rivas B. •Vicepresidente 2º: José Ramón Vilela Rey • Secretario: Darío ÁlvarezCaneda • Vicesecretario 1º: Roberto Becerra Varela • Vicesecretaria 2ª:Patricia S. Martínez • Delegado de Actividades Culturais: Hector RequejoSánchez • Tesoureiro: Joaquín Mejuto Miguelez • Vocais: Manuel VázquezCea; José Sánchez Regueiro; Miguel Angel Alonso García; José Pardo Varela;Manuel Rodríguez López; Antonio Rodríguez Otero; Manel ParradoFernández; María González Santos; Leire Costoya Fariñas; Dorinda SueiroMato; Aurora Fernández. Alonso; Sonia Blanco Garazo.



NÚMERO DE SOCIOS FUNDACIONAIS: 40-50 socios.


ENDEREZO

FUNDACIONAL (1901): Rúa: Calvo Sotelo, 17Cidade: BarakaldoPaís: España.

(2000): Rúa: Galiza, nº 3.Cidade: (48902) Barakaldo.País: España.Tfn: 944 – 903 429Fax: 944 – 850 390

CENTRO GALLEGO DE BIZKAIA EN BARAKALDO

93 Información recogida de un recorte de prensa: El Correo Español-El Pueblo Vasco;lunes 11 de Junio de 1984.

516

NÚMERO DE SOCIOS:

- 1905: 60 socios.- 1974: 602 socios.- 1991: 680 socios.- 2000: máis de 700 socios.


- 1991: 90%.- 2000: 95%.


- Ano: 1975- Nº socios: 1.200.

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación:A cuota de entrada para os asociados era de 2 ptase a cuota mensual de 1 pta.

- Na Xunta Xeral celebrada o 12 de xuño de 1902 tómase o acordo desubi-la cuota dos asociados en 0,50 ptas. ó mes.

- 1974: 25 ptas/mes.- 1987: 1.200 ptas/ano.- 1991: 2.000 ptas/ano.- 2000: 9.000 ptas/ano. Os maiores de 65 anos teñen unha cuota de 8.000ptas/ano, namentres que os socios que viven fora da provincia pagan2.500 ptas/ano.


O Centro Gallego de Vizcaya en Barakaldo fundouse o 24 de xullo de1901, coa finalidade de prestarse apoio mutuo entre os paisanos ausentes deGalicia e residentes na localidade.

A iniciativa xurde por unha xuntanza de amigos que nun bar da rúaArandi, (posteriormente General Sanjurjo) deciden instalar o primeiro cen-tro oficial na rúa Pormetxea. Posteriormente trasládanse a rúa Murrieta(anteriormente chamada Calvo Sotelo, 17), concretamente a parte traseirada rúa Arana, onde Modesto Amilibia era o dono dun bar.

Aínda que Manuel Fernández Llousas na revista O Xistral, nº 13, 1990,(páx.18) subliña textualmente:


517


“Tivo lugar o día 24 de xuño de 1901. O primeiro local social atopábase na rúados Mártires, s/n (en fronte do que hoxe é “Calzados Elías”). Máis adiante, tras-ladouse o local á rúa do Carmen, nº 44, 1º Drta.Na xuntanza da Directiva do 28 de febreiro de 1909 acordouse avisar as colo-

nias de emigrantes do traslado do local á rúa Arrandi, 1, 1º, propiedade deCresanto do Ocio. A renda a pagar polo Centro foi de 27,50 ptas., ...”.

O 25 de Xullo de 1962 foi inaugurado o actual Centro Gallego, situadoprecisamente no grupo de vivendas “Santiago Apóstol” (330 vivendas). Ainiciativa de consruír esto, xurdiu no ano 1955, motivado en parte, po-la che-gada de moitos emigrantes que vivían en pensións, e pouco a pouco, foronmercando os terreos para construír estes pisos. Para adquirir unha destasvivendas había que ser socio do centro Gallego.

OBXECTIVOS E FINALIDADE DA ASOCIACIÓN: O primeiro obxectivo era prestarse apoio mutuo entre os paisanos ausen-

tes de Galicia. Coa súa Caixa de Socorro tentaban palia-las necesidades dosenfermos e parados.

Lendo as actas daquela época, advírtese que os fundadores perseguen dousobxectivos fundamentais:

1º. – A formación dunha Caixa ou Sociedade de Socorro, para axudamutua entre os seus asociados.

2º. - Lograr unha Sociedade Recreativa.Co paso dos anos trocaron as ideas e as necesidades, po-lo que o Centro

Gallego considera que actualmente deben inclinarse por todo aquelo quedenote cultura e amor a terra galega, xa que as necesidades doutros anos sondiferentes as actuais o seren remediadas po-la Seguridade Social.

Fins que se propòn recollidos no Artigo 2º dos Estatutos:- Crear unha continuación de Galicia en Euskadi, irmandando agalegos/as e non galegos/as residentes na Comunidade Autónoma Vasca.

- Desenrolar a compenetración e o coñecemento de todas asNacionalidades e Comunidades Autónomas do Estado Español conGalicia de desta con aquelas, dando atención preferente ás relacións conEuskadi, por ser esta Comunidade Autónoma o seu ámbito territorial.

- Manter lazos culturais e sociais con Galicia, coas súas xentes, coa súa his-toria, coa súa cultura e co seu idioma, ...

INSTALACIÓNS: As características do CENTRO son:- Local en propiedade, cunha extensión de 800-1.000 m2 .

518

- Conta con Bar-Restaurante; comedor para 80 comensais; ambos estánarrendados a un particular.

- Teñen salón de xogos; salón de actos; biblioteca; sala de xuventude;cociña; oficinas e servicios.


Cursos de Idioma Galego: - Cursos que organiza a Xunta, nos que se concede unha titulación oficialde curso de Iniciación e Perfeccionamento da Lingua Galega.

- Ano de inicio dos cursos: Novembro de 1990.Grupos folclóricos: - Nome: Grupo de Baile e Gaitas DOCES LEMBRANZAS.- Ano de fundación: 1968 por D. Manuel Pérez Fernández, nado enParadela (Sarria) na provincia de Lugo.

- Nome do director (2000): José Sánchez Regueiro.- Número de compoñentes: 65 integrantes.- Actuacións mais destacadas: No Día de Galiza en Euskadi; Día de SanXoan en Algorta; en Peñascal; ...

- Nome: CORO O NOSO LAR.- Nome da Directora (2000): Aurora Fernández Alonso.- Número de membros: 20-25.Publicacións: - Nome: O XISTRAL- Ano de saída: 1988-1989.- Director: Xunta Directiva.- Periodicidade: O principio comezou a ser trimestral; máis tarde bianual(Xullo-Decembro); despois trianual (Día das Letras Galegas; Xullo e po-lo Magosto), e na actualidade é de carácter anual.

- Prezo: gratuíta.- Tirada: Levan editados 36 números.Outras publicacións: Editan un programa de Festas po-lo Día de Santiago

Apóstolo, En 1989 crearon a Area da Xente Nova que editaba o Boletín “ACATRAPOLA”, cunha tirada de 250 exemplares.


519


Outras actividades culturais:- XXXII CONCURSO DE CONTOS BREOGÁN. Premio dotado con150.000 ptas. As obras premiadas publicaranse na revista do Centro.

- Grupo de Teatro “OS MOINANTES” dirixido por Aurora FernándezAlonso. Fan representacións de obras galegas en galego.

- Día das LETRAS GALEGAS, no que se celebran conferencias, exposi-ciòns de libros, música, actuacións de grupos corais, ...

- Exposicións de pintura.Biblioteca: - Nº de volumes: 2.000- O 5 de xuño de 1904 mércanse os primeiros libros para o Centro: un dic-cionario de Lingua Castelá, un de Xeografía e un de Aritmética.

- Nº de subscricións a revistas e diarios: Reciben O Correo Galego; ElProgreso; e mercan A Nosa Terra.


- Festa do Magosto.- Día de Santiago Apóstolo, 25 de xullo.- Participación no Día de Galicia en Euskadi.


Dende os anos 70 teñen equipos de fútbol. Actualmente o C.F. CentroGallego conta con 3 equipos Federados (de Categoría Rexional; Xuvenil eCadete).

OUTRAS ACTIVIDADES:

Colabora con centros que necesitan axuda.


Entre os socios que destacan no historial do Centro significamos os seguintes:- Antonio López López: membro fundador e primeiro presidente.- Manuel Fernández Rodríguez: promotor da construcción de 33 vivendase actual local do centro galego.

- Manuel Pérez Fernández: fundador do grupo de danzas.

520

COMENTARIOS:

- O 8 de setembro de 1901 é nomeado o primeiro presidente Honorario napersoa de Eugenio Montero Rios.

- O 20 de setembro de 1902 faise a primeira subscrición a un periódicogalego para o Centro. Trátase do xornal “La Idea Moderna” de Lugo.

- O 8 de febreiro de 1908 no baixo da Sociedade (rúa do Carmen, 44, 1ºD.) fúndase a Cooperativa do Centro Galego.

FONTES:


Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por JoséRamón Vilela Rey (Vicepresidente) da Directiva do Centro Gallego deBizkaia en Barakaldo, con data de 18 de abril do 2000. Arquivo Área deHª América, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.


Estatutos do Centro Galego de Bizkaia en Barakaldo (C.G.B.B.). Aprobados o9 de marzo de 1989.Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade do Centro Gallego de Bizkaia enBarakaldo. (1 de decembro de 1987), Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Ibañez Carlos: “El Centro Gallego, desde principios de siglo en Baracaldo”. ElCorreo Español – El Pueblo Vasco. Lunes, 11 de junio de 1984.

O XISTRAL. Revista do Centro Galego de Bizkaia en Barakaldo. Arquivo Áreade Hª América, F


521


COMISIÓN XESTORA (3 de xuño de 1968):

Presidente: Alfonso González • Vicepresidente: Antonio ÁlvarezOutomuro • Secretario: Victoriano Caramés Mato • Vicesecretario: JoséFernández Fidalgo • Tesoureiro: Manuel Pérez Moure • Contador: ManuelCid Conde • Bibliotecario: Sergio Vázquez Álvarez • Vocais: Jesús GonzálezPérez; Castor Iglesias Álvarez; Eleuterio Quintas Fernández; JerónimoCaballero Vergel; Ricardo Losada Suárez.

DIRECTIVA FUNDACIONAL (23 de Xuño de 1969):

Presidente: José González Pereira • Vicepresidente: Antonio ÁlvarezOutomuro • Secretario: Elias Cid Rodicio • Vicesecretario: Emilio FuentesBallesteros • Tesoureiro: Jacinto Leira del Rio • Contador: Manuel CidConde • Bibliotecario: Abilio Lozano Argumanes • Vocais: BenignoDomínguez Rodicio; Eligio Vázquez Cortés; Luís Ojea Ojea; EzequielRodríguez Guerrero; Antonio Cid Fernández e Lino Fernández Conde.

DIRECTIVA ACTUAL (2000):

Presidente: José González Pereira • Vicepresidente: Antonio Cid Fernández• Secretaria: Laura Rivas Conde • Vicesecretario: José Luís Nóvoa Lage •Tesoureiro: Gonzalo Álvarez Álvarez • Contador: Manuel Bautis Quiñoy •Cultura e Biblioteca: Alberto Araujo Novoa e Dna. Lucia Fernández Blanco.• Vocais: José Carracedo Lorenzo; Antonio Rodríguez Montes.


- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 3 de xuño de 1968.


ENDEREZO

FUNDACIONAL: (2000): Rúa: San Isidro, s/n – Apartado 158.Cidade: (48260) Ermua (Vizcaya).País: EspañaTfn. e fax: 943 – 17 00 47

CENTRO GALLEGO DE ERMUA

522


NÚMERO DE SOCIOS:

- 1991: 65 familias, das que 58 son galegas.- 2000: 65 familias, das que 44 son galegas.



CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 25 ptas.- 1991: 6000 ptas/ano.- 2000: 500 ptas/mes.


O primeiro contacto que tiveron para a fundación do Centro foi o 19 demarzo de 1968, e o día 3 de xuño de 1968, as 16 horas no salón parroquial,reuense definitivamente para constituír a sociedade, elixir a comisión xestora,aprobar os estatutos e inscribir os socios.

Estas reunións facíanse no “Bar de Terito” xa que o principio non tiñanlocal proprio, po-lo que tiveron que alugar unha “lonja” na que se celebrabanbailes os sábados e domingos.

O local mercárono por obrigación, debido a que as rendas ían subindo, po-lo que no ano 1975 a xunta directiva aprobou mercar a “lonja” que ocupabandende os inicios. Este paso foi difícil debido aos poucos ingresos cos que con-taban, tan só a cuota dos socios e as ganancias do Bar Ambigú.


Artículo 2º. “Los fines de esta Asociación son:- Crear una prolongación de Galicia en Euskadi, hermanando a los Gallegos yno Gallegos residentes en la Comunidad Autónoma Vasca.- Mantener lazos culturales y sociales con galicia, sus gentes, su historia, su cultura...- Ofrecer un domicilio común a todos los asociados gallegos y simpatizantes enel que se desarrollarán las relaciones de fraternidad, cooperación y mutuoauxilio entre sus asociados”.


523


INSTALACIÓNS:

En 1967 alugaron e reformaron un local cuxas obras remataron en 1968.Foron bendicidas e inauguradas o 31 de decembro de 1968.

Actualmente conta cun piso en propiedade (de 500 m2) no que teñen unalmacén, biblioteca, bar, sala de xuntas, salón de actos e oficinas.


Grupos folclóricos: - Nome: GRUPO XOVEN DEL CENTRO GALLEGO- Ano de fundación: 1980- Nome do director (2000): Laura Rivas (Baile) e Luís Arias (Gaita).- Número de compoñentes: 65

—————- Nome: GRUPO “AIRIÑOS NOVOS”.Publicacións: Editan un libro conmemorando o Día das Letras Galegas.- Nome: XVI XORNADAS DAS LETRAS GALEGAS (Dedicadas aManuel Murguía).

- Ano de saída: 1984.- Director: Directiva do Centro Gallego de Ermua- Periodicidade: Anual- Tirada: 2000 exemplares.Outras actividades culturais:- XVI XORNADAS DAS LETRAS GALEGAS (Dedicadas a ManuelMurguía, do 29 de abril o 7 de maio de 2000). Organizadas po-lo CentroGallego de Ermua en colaboración co Concello. As actividades organi-zadas abranguen desde fútbol, xadrez, tenis de mesa, ..., actuacións deorquestras e corais (“pearl sound”, “pispillu”, etc.) ata a participación dedistintos centros (Castilla-León; Extremeño; e Castilla – La Mancha).Estas xornadas son parte integrante da cultura popular desta cidade.

- Co Centro colaboran a Coral Pispillu de Ermua; Arkaitz; Grupo LasMarismas; etc.

- Realizan de cando en vez exposicións e conferencias.Biblioteca (1992):- Nº de volumes: 258

524

- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: entre 50-60 aproxi-madamente.


- Magostos; cabalgata de Reis; concurso de pintura; etc.- En xullo realizan o Día de las Regiones, no que colaboran cos 5 centrosrexionais da localidade.


O equipo de fútbol do Centro Gallego de Ermua, foi fundado en 1980 po-los entonces responsables de deportes Abdón Correa e Gonzalo Álvarez. Nasúa larga traxectoria xa teñen conquisto diversos trofeos en Santander,Galicia, Aragón, Castela-León, ...

Tamén existe un equipo formado po-las Nais do Centro Gallego e unequipo de Solteiras.

Realizan campionatos de xadrez e tenis de mesa.

FONTES:

Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados polaDirectiva do Centro o 2 de maio de 2000. Arquivo Área de Hª América,Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Enquisa 1991. Febreiro de 1991. Arquivo Secretaría Xeral para as Relaciónscoas

Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.Estatutos do Centro Gallego de Ermua. Arquivo Secretaría Xeral para as

Relacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.Memoria para o Recoñecemento da galeguidade do Centro Gallego de Ermua (10de marzo de 1992). Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.


525


DIRECTIVA FUNDACIONAL (4 de maio de 1969):

Presidente: Román García Varela • Vicepresidente: Manuel BermúdezSuárez • Secretario: Angel García López • Tesoureiro: José Santiago Sixto• Vocais: Eduardo Pérez Ferrer; Luís Conde Rey; Miguel Penas Aguilera;Eduardo Sequeiros Selas; Benito Pazos Sacaluga; Antonio SomozaReimundez; Nicasio Fernández; Nicasio Carballo; José Díaz Mata; AndrésDíaz Mosquera; Francisco Moscoso Naveira; José Somoza Reimundez.

PRIMEIRA XUNTA DIRECTIVA (19 de outubro de 1969):

Presidente: Manuel Bermúdez Suárez • Vicepresidente: Luís Conde Rey. •Secretario: Eduardo Sequeiros Sela • Vicesecretario: José Díaz Mata •Contador: Francisco Moscoso Naveira • Vicecontador: Andrés DíazMosquera • Tesoureiro: Antonio Somoz Reimúndez • Vicetesoureiro:Antonio Meizoso Souto • Vocais: Manuel Cruz Arias; Manuel VázquezMosquera; Jesús Candal Louro; Manuel Espido Couceiro; José Rodríguez eAntonio Patiño Fandiño.

DIRECTIVA (1998):

Presidente: Víctor Valiño Arceo • Vicepresidente: Manuel CarnotaFernández • Secretario: Daniel A. De Otaola • Tesoureiro: José CarlosInchausti • Vocais: Manuel Suárez Sánchez; Santiago García Seijas;MªCarmen Fernández Bergantiños; Miguel Angel Patiño Vázquez; JaimeCernadas Vázquez; Orlando Fernández Sánchez; Antonio Ferreño Sánchez;José Ramón Veiga Parrado.

DIRECTIVA ACTUAL(2000):

Presidente: Manuel Espido Couceiro • Vicepresidente: Angel García •Secretario: Javier Angulo • Vicesecretario: Manuel Lorenzo • Tesoureiro:

ENDEREZO

ACTUAL (2000): Rúa: Ruperto Urquijo, 1.Cidade: (01400) LlodioPaís: EspañaTfn/fax: 94 – 672 10 00

CENTRO GALLEGO DE LLODIO

526

Ricardo López • Vicetesoureiro: Miguel Bermúdez • Vocais: José Seijas; JoséAmenedo; Manuel Suárez e Marisa Couso.

ANO DE FUNDACIÓN: 1969 (marzo).

- Data de concesión da personalidade xurídica: 28 de xullo de 1969.- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 28 de xullo de 1969.

NÚMERO DE SOCIOS FUNDACIONAIS: 223 socios


NÚMERO DE SOCIOS:


- 1991: 143 socios, dos que 121 son socios galegos.- 2000: 390 socios.


- 2000: 95%.


- Anos: 1997/98/99 e 2000.- Nº socios: 390 socios.

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 100 ptas/mes.- 1991: 2.400 ptas/ano.- 1998: 250 ptas/mes.- 2000: 3.000 ptas/ano.


Nos anos setenta, debido ao gran crecemento industrial desta zona, e deEuskadi en xeral, prodúcese unha grande afluencia de galegos a traballar nasindustrias que se crearon. De aí xurdiu, dentro dunha importante colonia degalegos, a inquedanza de formar unha asociación para reunirse e amosar osseus costumes.

Foi po-lo mes de marzo de 1969 cando tiveron lugar os primeiros contac-tos entre a colonia galega promovidos por D. Eduardo Pérez Ferrer, que con-


527


vocou unha xuntanza para o 23 de marzo as once da mañá no salón de sesiónsdo Concello.

Despois desta xuntanza celebrouse unha asemblea o día 4 de maio ondeelixiron a primeira xunta constituinte para a posta en marcha da sociedade.

A vez que se ían facendo os trámites legais de constitución da sociedade,fixéronse as xestións para mercar o local social, que se conseguiu finalmenteo 24 de xuño de 1969 coa firma dun documento privado con D. XuliánJauregui Salas onde se adquiriu o que é hoxe o Bar e máis o salón. O preciototal ascendeu a 975.000 ptas.

Esta compra foi avalada, mentres non se remataban de facer os trámites caCaixa de Aforros Municipal, con dúas letras aceptadas de 500.000 ptas a 30días e outra a 90 días por 475.000 ptas. po-los seguintes Señores:

D. Nicasio Carballo Santiso; Antonio Somoza Reimundez; José GarcíaFernández; Andrés Díaz Mosquera; Antonio Patiño Fandiño; José Díaz; LuísConde Rey; Eduardo Pérez Ferrer; Manuel Bermúdez Suárez.94

O Centro en 1971 contou cun grupo de Danzas, pero por problemas xera-cionais foi decaendo cara o ano 1976, sendo recomposto en varias etapas pos-teriores.

Sobre ese mesmo ano empezou a funcionar un Bingo dun xeito provisorio,rematando a primeiros de 1977. A abertura totalmente legalizada tivo lugarno 1979, pechándose en xaneiro de 1983.

Neste tempo foi a principal fonte de ingresos da sociedade, cos que poste-riormente se habilitaron os locais sociais da entidade.

A evolución ven marcada polo gran arraigo que tivo este centro nos pri-meiros anos da súa creación. Posteriormente os descendentes desta 1ª xera-ción de galegos, xa se senten vascos, polo que se produce un troco radical naforma de funcionar, sendo unha adaptación constante as novas formas de vidapara tratar de que o centro siga como sociedade galega.


O centro galego creouse co ánimo de aglutinar a tódolos galegos destacomarca, e ter así onde reunirse e poder conservar os aspectos máis importan-tes dos costumes.

94 Datos recollidos da revista Espalladoiro (Voceiro do Centro Galego de Llodio). Páx. 10;nº 16. Setembro de 1994.

528

Tamén tratan de integrar os galegos da 1ª xeración e xeracións posteriores.Conservar a cultura por riba de todo, e dar a mellor imaxe posible de

Galicia como embaixadores dela.“Los fines de esta asociación son:a) Mantener una prolongación de Galicia en Euskadi, hermanando a losGallegos y no Gallegos residentes en la Comunidad Autónoma Vasca.

b) Desarrollar el entendimiento y conocimiento de todas las Nacionalidades yregiones del Estado Español con Galicia y de ésta con aquellas, prestandoatención preferentemente a las relaciones con Euskadi, al ser ésta comunidadAutónoma su ámbito territorial.

c) Mantener lazos culturales y sociales con Galicia, sus gentes, su historia, sucultura y su idioma el Gallego, el cual será empleado en cualquier tipo decomunicación oral o escrita en la Asociación y en las Relaciones escritas conpersonas, Instituciones y Organismos del exterior, ... (Artículo 2).

INSTALACIÓNS:

Local en propiedade de 600 m2 , que consta de Bar; salón de actos; Sala deXogos; Sala de estar; Sala de xuntas e Secretaría; cociña social; sala múltiplepara diversas actividades (cursos, charlas, reunións, ...).


Grupos folclóricos: - Nome: Grupo Folclórico Centro Galego ESPALLADOIRO.- Ano de fundación: 1994- Nome do director (2000): Mª Carmen Fernández- Número de compoñentes:


- Observacións: En 1970 xa crearan un grupo de música e baile compostopor 4 músicos e 18 bailaríns que actuaban baixo a dirección de JoséRamón Rilo e José Rodríguez.Publicacións: - Nome: ESPALLADOIRO (Voceiro do Centro Galego de Llodio).- Ano de saída: 1990- Números Editados: 24


529


- Director: Víctor Valiño- Periodicidade: TrimestralOutras actividades culturais:- Día das Letras Galegas.- Festival Cultural dos Pobos: onde se reúnen tódolos centros rexionais deLlodio (que son 4), para facer un festival en común (gastronómico, fes-texos, actuacións de grupos folclóricos, ...).

- Día de Galicia en Euskadi.- Día de Galicia (Santiago Apóstolo).Biblioteca (1987): - Nº de volumes: 289- Nº de subscricións a revistas e diarios: 2- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: 10/15 persoas.


- Festas típicas galegas (Magosto, Entroido; San Xoán, ...).- Excursións, cunha asistencia de 150 persoas.- Xogos de mesa e autóctonos (chave, etc.).


Anteriormente existía un equipo de fútbol sala que contaba con 32 mem-bros, actualmente teñen pensado montar outro para o ano 2001.

OUTRAS ACTIVIDADES:

Actuacións folclóricas de carácter benéfico-social.Doazóns a transéuntes.Entrega dun cruceiro ao pobo de Llodio doado pola Xunta de Galicia

(1994)


- Xosé Estévez Rodríguez, gran divulgador da cultura Galega no Centro eprofesor de Historia na U.P.V.

- Socios que loitaron moitos anos na directiva para conseguir o que hoxeteñen:

530

- Folclore: José Rodríguez; José Ramón Rilo; Indalecio López.- Cultura: Víctor Valiño; Manuel Carnota; Isidro Barros.- General: Manuel Bermúdez; Eduardo Sequeiros; Benito Pazos; ManuelCruz; Francisco Moscoso; Julio Naveira; Angel García; Manuel Espido;Claudio Antonio Rodríguez; Manuel Suárez¸ Antonio Patiño; AntonioVales; Manuel Díaz Estrada; Andrés Díaz; Santiago García e JoséRamón Veiga.

FONTES:


Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (1998). Datos facilitados por VíctorValiño; Manuel Carnota; Orlando Fernández e Daniel A. De Otaola,membros da Directiva do Centro Gallego de Llodio o 20 de marzo de1998. Actualizado posteriormente por Manuel Espido (Presidente) o día 1de xuño do 2000. Arquivo Área de Hª América, Facultade deHumanidades – Universidade de Vigo.

Enquisa 1991 (12 de marzo de 1991), Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas

Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.Estatutos do Centro Gallego de Llodio. Arquivo Secretaría Xeral para as

Relacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.Memoria para o Recoñecemento da galeguidade do Centro Gallego de Llodio. (10,

decembro,1987), Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Régimen Interno del Centro Gallego de Llodio. Arquivo Área de Hª América,Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.


531



Presidente: Xosé Antonio Vilavoa Barreiro • Vicepresidente: Xesús CastroFrade • Secretario: Daniel Ibañez Baralegui • Tesoureiro: Manuel CasaisAldrey • Bibliotecario: Xosé Carlos Cardesín Cabada • Vocais: Juán CastroBotana; Daniel Juárez Juárez.

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Xosé Antonio Vilavoa Barreiro • Vicepresidente: Xesús CastroFrade • Secretario: Daniel Ibañez Baralegui • Tesoureiro: Manuel CasaisAldrey • Bibliotecario: Xosé Carlos Cardesín Cabada • Vocais: Juán CastroBotana; Daniel Juarez Juarez.


- Data de aprobación dos primeiros estatutos: 25 de xullo de 1992.


PORCENTAXE DE SOCIOS GALEGOS NO PRIMEIRO ANO: 100 %.

NÚMERO DE SOCIOS:

- 2000: 7 socios fundadores e 69 confrades (personalidades da política,cultura, gastronomía, ...).


Considéranse unha Asociación atípica. Durante unha cea na Casa deGalicia, o Sr. Vilavoa e unha ducia de galegos decidíronse a crear unha con-fraría, que na actualidade está formada por políticos como D. Manuel Fraga;o Sr. Ardanza; o Sr. Portomeñe; o Sr. Amarelo de Castro...; cociñeiros...; etc.

ENDEREZO

ACTUAL (2000):Rúa: Juán de Garay, nº 5, 1º.Poboación: 28008 San Sebastián.País: EspañaTfno.: 943 - 32 03 33

ENXEBRE E PEREGRINA CONFRARÍA DA QUEIMADA DO PAÍSVASCO - SAN SEBASTIÁN.

532


Asociación de tipo gastronómico que pretende difundi-la gastronomíaGalega. Tamén ten carácter recreativo, e cultural, tratando de promover:

- O coñecemento de Galicia, a súa lingua e cultura, a gastronomía, a his-toria, costumes e demais peculiaridades xenuínas.

- Dar a coñecer a Queimada, ensinar a preparala e promover concursos,festas e actos, tanto literarios como musicais que realcen os costumesxenuínos de Galicia.

- Promover e establecer nexos de unión entre os galegos afincados enEuskadi.

- Impulsar e favorecer o mutuo coñecemento, respecto, comprensión ecolaboración entre as Autonomías de Euskadi e Galicia.

- Apoiar toda actividade a prol de Galicia sempre que a súa finalidadesexa acorde co espírito desta Asociación. (ART. 2º).

INSTALACIÓNS:

Non teñen, usan as infraestructuras da Casa de Galicia de San Sebastián.


Fan un “Capítulo Anual”, o 1º domingo de decembro, onde nomean con-frades a 6 ou 7 persoas destacadas. Celebración na que destacan unha serie deactos:

- Desfile de Confrades.- Misa-ofrenda, con actuación do grupo de Gaitas.- Procesión vestidos de confrades.- Visita do alcalde de San Sebastián.- Investidura de confrades.- Actuación Coral e clausura do Capítulo.- Capítulo Gastronómico con productos galegos e Gran Queimada.

OUTRAS ACTIVIDADES:

Asisten a tódolos “capítulos” das outras confrarías.

COMENTARIOS:

Afiliados a Cofradia Gastronómica do País Vasco.


533


Cada socio ou simpatizante comprométese a ir a dúas comidas (mínimo)o ano, e así paga a cuota.

A Federación edita libros sobre temas gastronómicos, e colabora coa revis-ta da Federación.

Participan en viaxes e excursións organizadas po-la Federación.

FONTES:

Enquisa Asociacións Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por XoséCarlos Cardesín (bibliotecario), con data do 3 de maio do 2000. ArquivoÁrea de Hª América, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Estatutos de la Asociación “Pura y Peregrina Cofradía de la Queimada en el PaísVasco”. San Sebastián, 25 de xullo de 1992.

534

DIRECTIVA FUNDACIONAL (1979) :Presidente: Angel González • Vicepresidente: Lisardo Sobrino

SEGUNDA DIRECTIVA:Presidente: Lisardo Sobrino Murias • Vicepresidente: José Feijoo •Secretario: Luís Campo Martínez • Tesoureiro: Luís Pérez Vaz • Vocais:Antonio Sobrino Murias; José Carballo Fernández; José Rey Barreiros;Enrique Alfonso Nieves.

DIRECTIVA (2000): Presidente: Julen Egaña • Vicepresidente: Luís Campo • Secretario: JuánJosé Amenedo • Bodeguero: Segundo Feijoo


- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 27 de novembro de 1980



NÚMERO DE SOCIOS: - 2000: 50 familias.

PORCENTAXE DE SOCIOS GALEGOS: - 2000: 99%

CUOTA DOS SOCIOS: - No ano de fundación: 1.500 ptas/mes.- 2000: 1.500 ptas/mes.


ENDEREZO

(1979): Rúa: Polígono Azken – Portu,Bloque 28.Cidade: Zarauz (Guipuzcoa).País: España

(2000) : Rúa: Lampardo, 5, baixo.Cidade: (20800) Zarauz.País: EspañaTfn: 943 – 13 42 98Fax: 943 – 89 00 89

SOCIEDADE CULTURAL E RECREATIVA CARBALLEIRA (ZARAUZ)

535


EVOLUCIÓN HISTÓRICA: Un grupo de galegos que quedaban os venres para cenar, decidiron crear o

Centro e levalo adiante.

OBXECTIVOS E FINALIDADE DA ASOCIACIÓN: Sociedade de tipo recreativo e gastronómico.Segundo os Estatutos os fines son:- Proporcionar os socios un lugar de reunión e contar con medios de ins-trucción adecuados, como lectura de prensa, obras literarias, etc.

- Permitiranse toda clase de xogos que sexan lícitos, así como todo xénerode distraccións que non atenten contra a urbanidade, o decoro, educa-ción e respecto das propias persoas.

INSTALACIÓNS: Actualmente o local téñeno en propiedade, despois de mercar a metade

cando fixeron a inauguración e a outra parte fai 8 ou 10 anos. Conta con 2comedores, 1 cociña, servicios, 1 bodega, 1 oficina, etc.

ACTIVIDADES CULTURAIS: Grupos folclóricos: - Nome: GRUPO CARBALLEIRA- Ano de fundación: 1996- Número de compoñentes:


Outras actividades culturais:- Día das Letras Galegas, no que actúan os grupos folclóricos de Galicia eEuskadi.Biblioteca (2000): - Nº de volumes: moitos, enviados po-la Xunta de Galicia.

ACTIVIDADES RECREATIVAS: - 25 de xullo. Tódolos anos, o domingo anterior o 25 de xullo realizan aFesta da Sociedade, na que se recadan fondos para a sociedade.

- Merenda Campestre con comida galega. - Xogos de cartas, ...

536

OUTRAS ACTIVIDADES: Colaboran con algúns centros ou sociedades para recadar fondos con

carácter benéfico.

FONTES:Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por Juán José

Amenedo (secretario) da Directiva da Sociedade Cultural e RecreativaCarballeira, con data de 27 de abril do 2000. Arquivo Área de HªAmérica, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Estatutos da Sociedade Cultural e Recreativa Carballeria (27 de novembro de1980). Zarauz – Guipuzcoa. Arquivo Secretaría Xeral para as Relaciónscoas Comunidades Galegas. Santiago de Compostela


537



Presidente: Xosé Manuel Casal Barbeito • Vicepresidente: Pedro SanmartínGarcía • Secretario: Manuel Bermúdez Suárez • Tesoureiro: José RamónVillasante Pereiro • Contador: Antonio Alonso Carrera • RelaciónsPúblicas: Manuel Somoza Moares

DIRECTIVA (2000):

Presidente: Pilar Rodríguez Villar (Sestao) • Vicepresidente: LucianoCastelo González (Bilbao) • Secretario: Antonio Vilaboa Ferreira (SanSebastián) • Tesoureiro: Julio González Álvarez (Barakaldo) • RelaciónsPúblicas: Mª Sol Colmenero Vela (Eibar) • Contador: J. Miguel SobrinoFernández (Zarauz)


- Data de concesión da personalidade xurídica: 23 de xuño de 1986

NÚMERO DE SOCIOS FUNDACIONAIS: 12 (As sociedades galegas de Santurce;Sestao; Barakaldo; Bilbao; Ermua; Ondarroa; Llodio; Vitoria; Eibar; Elgoibar; Zarauz;San Sebastián).

NÚMERO DE SOCIOS:

- 2000: 12 (Santurce; Sestao; Barakaldo; Bilbao; Ermua; Ondarroa; Eibar;Elgoibar; Zarauz; San Sebastián; Llodio e Vitoria-Gasteiz).


Os presidentes de 12 centros galegos no País Vasco firmaron en 1985 osEstatutos da “Irmandade de Centros Galegos de Euskadi”, nun acto que tivo

ENDEREZO

FUNDACIONAL: (Sé Social da Casade Galicia en Bilbao): Rúa: Jardines, 7 – 2º.Cidade: (48005) BilbaoPaís: EspañaTfn: 94 – 415 22 72

(2000): Sé Social da Casa de Galiciaen BilbaoRúa: Pablo R. Picasso, 4.Cidade: (48012) BilbaoPaís: EspañaTfn: 94 – 443 67 92Fax: 94 – 410 11 76

IRMANDADE DE CENTROS GALEGOS DE EUSKADI

538

lugar na Casa de Galicia de Bilbao. Os trámites para a creación deste colectivocomezaron no mes de xuño.“Después del acto de firma de los estatutos, que se cerró con el canto del Himno

Gallego, actuó el grupo de danzas Terra Nai y el de música Pascual Veiga, perte-necientes ambos a la Casa de Galicia de Bilbao. Con posterioridad tuvo lugar unacomida a base de platos típicos de Galicia: empanada, cocido y queimada.”. La Vozde Galicia, 9 de decembro de 1985. Páx. 13.

OBXECTIVOS E FINALIDADE DA ASOCIACIÓN: - Creada para reunir tódalas entidades galegas para facer máis forza ante aXunta de Galicia e ter un vínculo forte entre elas.

- Dar a coñecer a cultura galega no País Vasco.- Ser unha pequena embaixada de Galicia. - Apoiar toda iniciativa a favor da creación de Sociedades Galegas, cuiasfinalidades sexan acordes co espírito desta Irmandade.

INSTALACIÓNS: A sé central atópase na Casa de Galicia de Bilbao.

ACTIVIDADES CULTURAIS: Día de Galicia no País Vasco: festa de carácter anual que serve para dar

a coñecer a cultura galega en Euskadi. Contan coa actuación de 10 grupos fol-clóricos; realizan campionatos de chave; queimada; pasarúas; unha romaríapopular galega; ... Durante esta celebración conceden os premios da“Anduriña de Ouro e Prata”.

ACTIVIDADES RECREATIVAS: - Degustación de productos galegos.- Exposición de cerámica, literatura, ...

FONTES:Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por Ceferino

Pérez Pérez e Luciano Castelo, con data de 31 de maio do 2000. ArquivoÁrea de Hª América, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

La Voz de Galicia, 9 de decembro de 1985. Páx. 13. Arquivo Área de HªAmérica, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.


539


ASOCIACIONS GALEGAS NO PAÍS VASCO





541

Asociacionismo Galego en España-Comunidad Valenciana


Presidente: Marcial González Arias José • María Casares Santana; JoséLuís Rodríguez Martínez; José Álvarez Teijeiro; César Rascado Rascado;José Antolín Álvarez Burgue; Manuel Domínguez Rodríguez; José MaríaGracia Ramírez; Jesús Reyes García; José Espiño Castro; Eloy IglesiasGonzález; Abel Carballido Presas; José Antonio Freijo Yáñez; BenignoIglesias Campo; Alejandro Jiménez.

DIRECTIVA (1990):

Presidente: Rafael Cerdeira Leiros • Vicepresidente: Gerardo OteroMauricio • Vicepresiente 2º: Alejandro Jimenez Jarero • Secretaria: MªPilar Amenedo Vilas • Vicesecretario: Felipe Santos Vázquez •Tesoureiro: José Álvarez Teijeiro • Vocais: Manuel DomínguezRodríguez; Felix Iglesias Martínez; Mª Victoria Díaz Graña.

LA RIOJA

ENDEREZO

FUNDACIONAL:(1987): Rúa: Gran Vía, 47,baixo.Cidade: Logroño.País: España.

(1991):Rúa: HermanosMoroy, nº 2, 1º.Cidade: (26001)LogroñoPaís: España

(2000): Rúa: Fundación, nº 7– b.Cidade: (26005)Logroño.País: España.Tfn: 941 – 22 80 95Fax: 941 – 22 80 95

CENTRO GALEGO DE LA RIOJA

542

DIRECTIVA (2000):

Presidente: José Álvarez Teijeiro • Vicepresidente: Javier Gómez Gómez •Vicepresidente 2º: Benito Vázquez Estévez • Secretario: Joaquín PresidenteFundador: Marcial González Arias • 2º Presidente do Centro: RafaelCerdeira Leirós. • 3º Presidente do Centro: José Álvarez Tejeiro • MaestraLorente • Vicesecretaria: Cristina Gómez Ubis • Tesoureiro: José LuísGonzález Álvarez • Vicetesoureira: Aurora Álvarez Burgué • Contador:Amancio Cayetano Expósito e Julio Gómez Vázquez. • Vocais: María MuiñoOrro, Mónica Espiño Pérez; Pilar Amenedo Vilas e Manuel DomínguezRodríguez.


- Data de concesión da personalidade xurídica: 16 de xuño de 1987- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 16 de xuño de 1987



NÚMERO DE SOCIOS:

- 1990: 80 familias galegas.- 1991: 85 familias.- 1999: 165 familias asociadas que representan 491 persoas.- 2000: 163 familias.


- 1999: 95 %.



CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 1000 ptas/mes.- 1990: 12.000 ptas/ano.- 1999: 1000 ptas/mes.


543



O Centro Gallego xurde coa idea de tentar ser un escaparate cultural deGalicia e reunir os galegos residentes en Logroño nun lugar común, para favo-recer o intercambio entre os galegos.

O primeiro paso foi buscar un local axeitado para manter as reunións. Unsbaixos de Gran Via, 47, foron dende 1987 o lugar de concentración habitual

Dende a súa fundación, o desenrolo foi lento pero próspero, tal como seindican na enquisa de 1991, sendo a partires da visita o centro do Sr. D.Amarelo De Castro, con motivo da celebración do Día de Galicia nas festasde San Mateo, onde acadaron un maior progreso e consolidación.


Casa Rexional Galega, sen ánimo de lucro, creada para dar acollida osgalegos e simpatizantes de Galicia, residentes en La Rioja. Quere ser expo-nente e nexo, a nivel popular, “de y entre la cultura gallega y riojana”.

- Agrupar a los galegos residentes en el territorio de la Comunidad Autónomade La Rioja, facilitándoles su comunicación y relación social.- Facilitar en lo posible toda prestación de mutuo auxilio entre los asociados ygallegos en general. Asimismo, facilitar los medios educativos y de recreo con-venientes a los socios y a los fines de la Sociedad.- Prestar toda posible asistencia moral y material a los gallegos que la precisen,sean éstos o no socios.- Apoyar y promocionar cuantas actividades se desarrollen en pro del conoci-miento de la literatura, lengua, costumbres, arte y folclore de Galicia. (ArtigoIII – Finalidad).

INSTALACIÓNS:

Local alugado dende 1994, de 215 m2, con cafetería, restaurante, salónsocial para actividades, bailes, música, etc.


Grupos folclóricos: - Nome: AXOUXELES (Grupo folclórico do Centro Galego integradopor un grupo de danzas e un grupo de Gaitas).

- Ano de fundación: 1993- Nome do director (1999): Cristina Gómez- Número de compoñentes:

544

- Baile: 24- Música: Conta con 3 gaiteiros e 2 tambores.

- Actuacións mais destacadas: O seu “bautismo escénico” foi o 12 de xuñode 1995 no Espolón de Logroño. Os primeiros integrantes deste grupoforon: Álvaro; Aurora; Flora; Idoia; Laura; Miguel A.; Mireia; MónicaE.; Mónica G.; Noelia e Nuria formaban o grupo de baile, namentres queo grupo musical estaba integrado por Modesto, Rafael, Rosa e Iván.

- Contan ademais cunha Coral integrada por 14 compoñentes.Publicacións: - Nome: NOVAS NOSAS (Mensaxeiro do Centro Galego de La Rioja).- Ano de saída: 1994- Numeros Editados: 29- Director: Xunta Directiva- Periodicidade: Trimestral- Tirada: 2.000 exemplares.Outras actividades culturais:- Día das Letras Galegas. Celébrase o sábado-domingo máis próximo o día17 de maio, con exposicións, charlas e un acto folclórico-cultural noAuditorio do Concello de Logroño.

- Cursos de Danzas e Gaitas.Biblioteca: - Nº de volumes: 1.200 - Nº de subscricións a revistas e diarios: La Voz de Galicia. Envíanlles gra-tuitamente La Región Internacional; Galicia No Mundo; EspañaExterior.


- Día de Galicia, celebrado na festividade de Santiago Apóstolo, o 25 dexullo. Organizan unha “cena xuntanza” no Centro Galego; unha “xiracampestre” po-los xardíns do Seminario del Sagrado Corazón; celebranunha misa en honor de Santiago Apóstolo; concurso de “Chave” para osmaiores e xogos-competicións para os máis novos.

- Festas de Carnaval “Entroido”: o Centro ten participado nas cabalgatascoa carroza “bolboreta” e con comparsa. No local social organizan unha


545


“Festa de disfraces” , “cena-xuntanza de Carnavales”, e a “laconada doEntroido” con “queimada”.

- Festas patronais: Festa de San Bernabé e a Vendimia.


Tiveron equipo de fútbol sala.

OUTRAS ACTIVIDADES:

- Actúan en centros benéficos e sociais (asilos de anciáns, centro deminusválidos, “Residencia San Agustín”, etc.).

- Colaboran ofrecendo información co Camiño de Santiago.


Destacar a labor do Presidente e da Xunta Directiva, ademais do “espíritucolectivo co centro galego”.

FONTES:

Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (1999). Datos facilitados por BenitoVázque e José Álvarez Teijeiro, con data do 10 de xuño de 1999. ArquivoÁrea de Hª América, Facultade de Humanidades – Universidade de Vigo.

Enquisa 1991 (26 de febreiro de 1991). Arquivo Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas, Santiago de Compostela.

Estatutos do Centro Galego de La Rioja. 16 de xuño de 1987. ArquivoSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiagode Compostela. Carpeta nº 232

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade do Centro Galego de La Rioja. (4,xuño,1990), Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.

547



Presidente: Joséfa Otero Castiñeira

DIRECTIVA (2000):

Presidente: José Luís Calle García • Vicepresidente: José María VilariñoPintos • Secretario: Alfonso Carballeda Quintillán • Tesoureiro: JoséFilgueira • Vocais: Julio León; Manuel Gutiérrez; Esther Otero; AnaHernández Otero; Felipe Gutiérrez.

ANO DE FUNDACIÓN: 1936 (11 de novembro). Refundido en 1993 (11 denovembro).

- Data de concesión da personalidade xurídica: 22 de decembro de 1993.

COMUNIDAD VALENCIANA

ENDEREZO

FUNDACIONAL (1936): Rúa: Sagrada Familia, 12. Cidade: CastellónPaís: España

(2000): Rúa: Pérez Dolr, nº 9, baixo.Cidade: (12003) CastellónPaís: EspañaTfn: 609 – 68 62 40Fax: 964 – 52 17 98

ASOCIACIÓN CULTURAL GALLEGA O ATURUXO – CASTELLÓN.

548

NÚMERO DE SOCIOS FUNDACIONAIS: 20-30.


NÚMERO DE SOCIOS:


- 2000: 108 – 110 familias.


- 2000: 50 %.


- Ano: 1998

- Nº socios: 150 familias

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 1.000 ptas.

- 1995: 12.000 ptas/ano.

- 2000: 1.000 ptas/mes.


Antes da Guerra Civil houbo un Centro Galego en Castellano, perodurante a contenda bélica, o presidente foi executado, po-lo que o Centrodesapareceu ata os ano 80, época na que houbo varios intentos de refundalo.

Finalmente no ano 1993 concretouse a súa refundición, despois dunhaxeira de xuntanzas e xestións encamiñadas á elo. O primeiro acto de carácteraberto foi a cea coa que se celebrou a festividade de Santiago. O día 11 denovembro de 1993 tivo lugar en Castellón o acto de constitución e mailadesignación da Comisión Xestora.


- Fomenta-la cultura Galega e divulga-la en Castellón.

- Manter e fomenta-la Galeguidade.

- Promover e difundir tódolos valores de Galicia, da súa arte, lingua e cul-tura, así como tradicións e costumes populares, fomentando o coñece-mento po-los demais pobos.


549


INSTALACIÓNS:

En 1998 mercan un pequeno local en propiedade, que actualmente teñenen hipoteca. Conta con bar, sala para actuación de baile e gaitas, biblioteca,e oficinas.


Cursos de Idioma Galego: - Ano de inicio dos cursos: 1999- Nº de cursos realizados: 1 (curso de iniciación).- Periodicidade: AnualGrupos folclóricos: - Nome: ATURUXOS NA CHAIRA (Grupo de Gaitas).- Ano de fundación: 1994-1995. Creado po-los alumnos da escola deGaita.

- Nome do director (2000): Ana Hernández- Número de compoñentes: 15 – 20 compoñentes.Outras actividades culturais:- Día das Letras Galegas: Charlas, conferencias sobre temas galegos.- Clases de Gaita e Baile.Biblioteca: - Nº de volumes: 1.000- Nº de subscricións a revistas e diarios: varios.


- Cenas gastronómicas.- Festa do Magosto (con sardiñada); festa de San Xoán; Entroido; Día deSantiago Apóstolo.

- Viaxes – Excursións.

OUTRAS ACTIVIDADES:

Participa de maneira ocasional en actividades benéficas.


Teñen 3 socios de Honra:- Joséfa Otero Castiñeiras (1ª Presidenta).

550

- Manuela Dacal.- Fernando Amarelo De Castro.

FONTES:

Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por AlfonsoCarballeda Quintillán (secretario), con data de 30 de maio do 2000.Arquivo Área de Hª América, Facultade de Humanidades – Universidadede Vigo.

Estatutos da Asociación Cultural Gallega O Aturuxo. 11 de novembro de 1993.Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas,Santiago de Compostela.


551


DIRECTIVA FUNDACIONAL (1977): Presidente: José Luís Iglesias Sequeiros • Vicepresidente: José Rego DíazPortas • Secretario: Jesús Alvaredo González • Vicesecretario: BenitoBouzada Campos • Tesoureiro: Manuel Francisco del Río • Vicetesoureiro:Esteban Medina Alonso • Secretario de Actas: Fernando Mallo Rodríguez •Interventor: Pablo Noguerol López • Bibliotecario: Javier Teijeiro Vidal •Vocais: Alfonso Iglesias Pena; Jaime González Conde; Cipriano MirandaMiranda e Teresa Culebras Pérez.

DIRECTIVA (2000): Presidente: Odilo Rial Cortizo • Vicepresidente: Pablo Noguerol López •Secretario: Mª Carmen Ramos Fernández • Sec. De Actas: Juán InsuaIglesias • Tesoureiro: David Pérez Conde • Interventor: Perfecto CarneroLameiras • Bibliotecaria: Rosa Gavila Santacreu • Vocais: José Reija Castroe Luís Ladredo Burdano.


- Data de concesión da personalidade xurídica: 27 de maio de 1977- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 2 de septembro de 1976



NÚMERO DE SOCIOS:

- 1987: 181 (169 galegos)- 1989: 180 - 2000: 125 familias.

ENDEREZO

FUNDACIONAL (1977): Rúa: Orense, 3.Cidade: AlicantePaís: España

(2000): Rúa: Jovellanos, 1Cidade: AlicantePaís: EspañaTfn: 96 – 526 32 22Fax: 96 – 526 45 02

CENTRO GALLEGO DE ALICANTE

552


- 1987: 93 %- 2000: 98%.

CUOTA DOS SOCIOS:

- No ano de fundación: 1000 ptas/trimestre.- 1987: 6.000 pts/ano- 1989: 6.000 pts/ano- 2000: 2000 ptas/trimestre.


Sobre a creación do Centro, na súa Acta Fundacional dise o seguinte: “Enla ciudad de Alicante, siendo las diecinueve treinta horas del día treinta de diciembrede mil novecientos setenta y seis, se reunieron en el local sito en la avda. del DrRamón y Cajal nº 6,..., los sepores D. Enrique Penedo Domínguez, D. JaimePintos y Vázquez Quirós y D. Ramón Montesinos Villegas, para estudiar el pro-yecto de estatutos redactados para la constitución, funcionamiento y actividades del“CENTRO GALLEGO DE ALICANTE”, fechados el día dos de septiembreproximo pasado. Examinado dicho proyecto de estututos fue aprobado por unani-midad y se formó una junta directiva provisional de gestión, quedando constituidaddel siguiente modo:Presidente: D. Enrique Penedo DomínguezVicepresidente: D. Jaime Pintos y Vázquez-QuirósSecretario General: D. Ramón Montesinos VillegasAínda que a Sociedade foi constituída e recoñecida como tal en 1977

debido a problemas relacionados coa adquisición e aluguer do local social,non empezou a funcionar realmente ata o mes de agosto de 1986, data na quemercaron o local no que actualmente están instalados. Dende ese ano pasoupor diferentes etapas, con altibaixos, consolidándose nos últimos catro oucinco anos, nos que manteñen un número de socios estable.


Segundo o art. 1º dos seus estatutos:- Crear unha prolongación de Galicia en Alicante. - Fomentar entre os socios e “amigos no gallegos el amor por nuestra tierra,sus costumbres, cultura, gastronomía...” (Enquisa 2000).


553


- Procurar elevar o nivel cultural dos socios e, na medida do posible, faci-litar axuda material e asistencia social aos galegos necesitados.

- Facer actividades culturais e recreativas (ART.1º)

INSTALACIÓNS:

Local social en propiedade, mercado en 1986, de aproximadamente 300m2, no que dispoñen dun amplo salón, un despacho, biblioteca, cociña e come-dor “con sus correspondientes servicios”. Dispoñen de TV, vídeo e instalación daplataforma dixital de televisión, Vía Digital, que lles permite ver a TVG.


Cursos de Idioma Galego: - Ano de inicio dos cursos: 1987 / 88 - Nº de cursos realizados: catro- Periodicidade: anual- Nª medio de alumnos por curso: 5Grupos folclóricos: Non teñen (aínda que en 1989 tentaron de organizar

un grupo folclórico de baile galego). En 1987 contaban cunha Coral formadapor 14 persoas (8 mulleres e 6 homes)

Publicacións: - Nome: REVISTA DO CENTRO GALEGO DE ALICANTE- Ano de saída: 1986- Idioma: Castelán- Periodicidade: Trimestral- Prezo: Gratuíto- Tirada: 1.500 exemplares- Principais colaboradores: Javier Carro Rosende, Matilde González deLlorta, Javier Teijeiro Vidal, Odilo Rial Cortizo...

- Observacións: Temos constancia de que se publicaba en 1987 e que dei-xou de editarse moi cedo. En 1989 tiñan en proxecto a elaboración dou-tra revista, con periodicidade bimensual, que se titularía A VIEIRA.Outras actividades culturais:- Conferencias- Día das Letras Galegas- Clases de gaita, percusión e instrumentos típicos galegos- Cursos de “bolillos” (dende 1998)

554

Biblioteca (2000): - Nº de volumes (1987): 212- Nº de volumes (2000): 1000- Nº de subscricións a revistas e diarios (1987): Recibían habitualmente“El Correo Gallego”; “El Faro de Vigo”; “El Progreso”; “El IdealGallego”; “La Región”; e “Información de Alicante”.

- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade (1987): 7 - Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade (2000): 10


Celebran as festas da cidade de Alicante, do Entroido, San Xoán,Santiago Apóstolo, Magosto... Cunha asistencia media de 70 90 persoas,sendo as máis concurridas as de Santiago e o Magosto.

Unha vez o mes organizan ceas de irmandade no local social.

ACTIVIDADES DEPORTIVAS: non teñen

En 1987 tiñan un equipo de fútbol sala con 18 compoñentes, que partici-paba en competicións locais.

Actualmente non realizan ningún tipo de actividade deportiva.


Entre os socios máis relevantes po-la súa contribución e colaboración,debemos destacar a Enrique Penedo Domínguez e José Luís Iglesias Sequeiros,naturais de Ourense e Presidentes de Honra.

COMENTARIOS:

Estatutos Redactados en Castelán

FONTES:


Enquisa Asociacións Galegas no Exterior (Datos facilitados por Odilo RíalCortizo e David Manuel Pérez Conde, presidente e secretario respectiva-mente do Centro Gallego de Alicante, o 25 de abril do 2000). ArquivoÁrea de Historia de América, Facultade de Humanidades, Universidadede Vigo.


555


Estatutos Sociales del Centro Gallego de Alicante (2 de setembro de 1976).Arquivo Secretaria Xeral Para as Relacións Coas Comunidades Galegas,Santiago de Compostela.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade do Centro Gallego de Alicante (17de Novembro de 1987), Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.

556

DIRECTIVA FUNDACIONAL (1964): Presidente: José Álvarez Rodríguez • Vicepresidente: Serafín VicenteRodríguez • Secretario: Jaime Serrano Pereda • Tesoureiro: FaustinoDomínguez Pérez

DIRECTIVA (2000): Presidente: José Manuel Pardo Cao • Vicepresidente: Genaro FragueiroEstévez • Secretario: Pacífico Arias Ferreiro • Tesoureiro: Benigno DoalloVicente • Interventor: Carlos Del Río • Viceinterventor: Simeón C. Noya• Bibliotecario: Ricardo X. Yermo • Cultura: Belarmino Oliveira González• Area Social: Fernando Souto Vales • Xuventude: Susana Picón Espino

ANO DE FUNDACIÓN: 1966 (21 de febreiro) 95.

- Data da aprobación dos primeiros Estatutos: 31 de agosto de 1975.




MAIOR NÚMERO DE SOCIOS E ANO NO QUE SE CONSEGUIU: - Ano: 2000- Nº socios: 194 familias que supón 800 persoas aproximadamente.


ENDEREZO

FUNDACIONAL: (1964):Rúa: Paseo de La AlamedaCidade: ValenciaPaís: España.

(2000): Rúa: Donoso Cortés, nº 8.Cidade: ValenciaPaís: España.Tfn: 96 – 334 11 89Fax: 96 – 333 81 13

CENTRO GALEGO DE VALENCIA

95 Datos recollidos dos Estatutos do Centro Gallego de Valencia (31 de agosto de 1975),Artigo 1º.

A Enquisa Asociacións Galegas no Exterior (2000), reflexa como data o 1 de xuño de 1964.

557


CUOTA DOS SOCIOS: - No ano de fundación: 1.200 ptas.- 2000: 1.200 ptas/ano.

EVOLUCIÓN HISTÓRICA: Creouse debido a cantidade de galegos que había en Valencia, a maioría

eran altos cargos da administración que impulsaron a fundación do CentroGallego o 1 de xuño de 1964, trala desaparición do “Lar Gallego”, primeiraentidade galega da cidade.

OBXECTIVOS E FINALIDADE DA ASOCIACIÓN: Entidade pùblica sin ánimo de lucro, cuxos obxectivos principais son:- Manter unhas boas relacións entre os asociados a entidade.- Desenrolar e fomentar as actividades tanto de carácter tanto deportivocomo cultural.

- Unir os galegos asentados fora da súa comunidade.- Facer reunións e actividades de carácter cultural.

INSTALACIÓNS: Local alugado dende os anos 70, cunha superficie de 1.000 m2 , no que

conta con:- Planta baixa dedicada a Bar-Restaurante; o soto está dedicado a almacén.- Entrechan: sala dedicada a actos culturais e de ocio.- 1º Andar: Dedicada a Biblioteca e oficinas (120 m2 ).


Cursos de Idioma Galego: Está previsto solicitar a Xunta de Galiciaaxuda para a realización destes cursos.

Grupos folclóricos: - Nome: SAUDADE (Grupo de Gaitas e Danzas).- Ano de fundación: 1985.- Nome do director (2000): Manuel Angel- Número de compoñentes:


Publicacións: Tiveron unha revista xa fai tempo.

558

Outras actividades culturais:- Conferencias e Tertulias Literarias.- Día das Letras Galegas, con conferencias, exposicións de libros, ...- Clases de Gaitas e Bailes de Salón.Biblioteca : - Nº de volumes: 3.000- Nº de subscricións a revistas e diarios: 5- Nº de persoas que usan a biblioteca con asiduidade: 30


Festas de Reis; Entroido; Festa do Mexillón; Sardiñadas; Noite de SanXoán; Santiago Apóstolo; Magosto; Festa Fin de Ano e Nadal.


- Teñen un equipo de xadrez- Fai anos tiveron un equipo de fútbol federado.

OUTRAS ACTIVIDADES:

Colabora con outras casas e centros rexionais.


109-110.Enquisa Asociaciòns Galegas no Exterior (2000). Datos facilitados por Genaro

Fragueiro Estévez e Pacífico Arias Ferreiro, con data de 6 de xuño do2000. Arquivo Área de Hª América, Facultade de Humanidades –Universidade de Vigo.

Estatutos do Centro Gallego de Valencia. 31 de agosto de 1975. ArquivoSecretaría Xeral para as Relacións coas Comunidades Galegas, Santiagode Compostela.

Memoria para o Recoñecemento da galeguidade do Centro Gallego de Valencia.(14, xaneiro,1988). Arquivo Secretaría Xeral para as Relacións coasComunidades Galegas, Santiago de Compostela.


559

OCEANÍA

561

AUSTRALIA


563

Asociacionismo Galego en Australia


Presidente: Manuel Vilariño (Director de compañía) • Vicepresidente:Gerardo Casas (Contratista) • Secretario: Abel Rubal (Axente estatal) •Tesoureiro: Eloy López Suárez (Director de compañía) • Vocais: María PazMéndez (Profesora); Angel Mourelle (Hosteleiro); Juan Nieto (Hosteleiro);María Felisa Núñez (ama de casa); Ramón Rey (Contratista) e Florián Rivero


Presidente: Manuel Vilariño (Director de compañía) • Vicepresidente:Gerardo Casas (Contratista) • Secretario: Ramón Rey (Contratista) •Tesoureiro: Juan Nieto (Hosteleiro)

DIRECTIVA (1995):

Presidente: Manuel Vilariño (Natural de A Coruña) • Vicepresidente: JesúsFernández (“ de Ourense) • Vicepresidente 2º: Adolfo Abal ( “ dePontevedra) • Secretario: Alberto Rodríguez ( “ de Ourense) • Tesoureiro:Jesús Estévez ( “ de Ourense) • Eladio Gondar ( “ de Pontevedra) • CarlosGargán ( “ de Italia) • Jorge Uno ( “ de Argentina)


- Data de concesión de personalidade xurídica: Outubro 1987

NÚMERO DE SOCIOS FUNDACIONAIS (1987): 100

NÚMERO DE SOCIOS:

- 1991: 430 (295 nacidos en Galicia e 40 descendentes directos de galegos)

PORCENTAXE DE SOCIOS GALEGOS: EN 1991: 77 %

- 1991: 77 %

ENDEREZO

FUNDACIONAL: Rúa: City Road,Victoria Park, Chippendale 2008Cidade: SydneyPaís: Australia

(1998):Rúa: Flavelle Street, 21, ConcordCidade: NSW 2137 SidneyPaís: AustraliaTfno: 00 61 2 9743 06 68

CENTRO GALLEGO DE SYDNEY LTD.

564

CUOTA DOS SOCIOS:

- 1987: 25 dólares australianos de entrada e unha cuota anual de 25 $- 1991: 25 $ australianos o ano.


A emigración galega a Australia é un fenómeno recente que afectou desdeos anos Sesenta (finais) a algúns sectores da poboación laboral especialmentea que respondía a un perfil de individuos mozos, solteiros e do sexo masculino.Os altos salarios e a variada oferta de traballo resultaron factores atraentespara certo número de emigrantes que neutralizaron o efecto negativo da dis-tancia. Minería, gandería, agricultura, pesca, actividades forestais, turismo econstrucción foron as actividades que absorberon á maior parte destes emi-grantes rapidamente integrados nun país enplena expansión económica perobaixo nivel de poboamento e, alomenos nestes anos, con considerábeis reti-cencias para admitir unha masiva achega de emigrantes non brancos. O únicocentro galego existente asentase en Sydney e é de constitución tardía en rela-ción aos principais fluxos migratorios.


- Promoción e desenrolo da cultura galega en Australia- Realización de actividades deportivas e recreativas INSTALACIÓNS:O local e alugado. Dispoñen de Despacho, Oficina, Sala de Reunións,

Salón de Actos, Biblioteca, Salón de Xogos, Bar, Restaurante e Almacén.


Grupos folclóricos: Teñen Grupo folclórico, Grupo de música e Coro Outras actividades culturais: - Charlas e conferencias.Biblioteca: Sí


Celebran bailes, comidas e festas rexionais.


Fútbol, Natación e Golf.Dispoñen de piscina, vestiarios e duchas.


565

Asociacionismo Galego en Australia

COMENTARIOS:

Estatutos redactados en inglés.FONTES:

Articles o Association of Centro Gallego Limited (1987), Arquivo da SecretaríaXeral para as Relacións coas Comunidades Galegas. Santiago deCompostela. Carpeta nº 241.

Enquisa 1991 (16 de abril) realizada pola Secretaría Xeral para as Relaciónscoas Comunidades Galegas da Xunta de Galicia. Arquivo da SecretaríaXeral para as Relacións coas Comunidades Galegas. Santiago deCompostela. Carpeta nº 241.

www.galiciauniversal.xunta.es: Galicia Universal. Comunidades Gallegas.Localización dos Centros Gallegos no Mundo. Secretaría Xeral para asRelacións coas Comunidades Galegas. Xunta de Galicia.

567

Tomo 2

ASOCIACIONISMO GALEGO EN EUROPA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

• Alemania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9Club Galicia de Bonn E.V. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11Grupo Cultural Galego de Colonia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15Club Cultural Español de Cuxhaven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18Centro Gallego Cultural de Frankfurt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21Asociación Cultural Galega de Hamburgo E.V. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23Centro Galego de Hannover E. V. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25Peña Galicia de Hanau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29Sociedad Cultural Gallega de Mannheim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31Peña Galega de Munich E.V. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33Centro Galego de Nürnberg E.V. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37Grupo Cultural Galego de Troisdorf E.V. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

• Andorra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43Asociación Cultural Casa de Galicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

• Bélgica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49Casa de Galicia de Amberes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51Centro Galego de Amberes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54Casa de Galicia de Bruselas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57Centro Galego de Bruxelas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

• Dinamarca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69Círculo Galaico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71

• Francia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73Centro Gallego de Marsella . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75A Nosa Casa de Galicia (París) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

• Holanda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85Centro Galego Semente Nova . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87Sociedad Cultural e Recreativa Lembranzas e Agarimos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88Asociación Cultural Galega “O Pote” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89Sociedadad Cultural Recreativa “Airiños da Terra” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91Sociedade Cultural Recreativa “O Lar Galego” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

ÍNDICE

Indice

568

• Reino Unido. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99Centro Gallego de Londres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101Peña Galega do Centro Español . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107

• Portugal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109Xuventude de Galiza – Centro Galego de Lisboa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111

• Suecia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119Irmandade Galega de Gotemburgo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121

• Rusia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125Peña Galega-Centro Español de Rusia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127

• Suíza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129Grupo Galego de Aarau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131Sociedade Galega Sementeira . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135Asociación Rosalía de Castro. Grupo de Gaitas y Danzas de Berna . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139Centro Galego de Berna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141Asociación Cultural Recreativa Galicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146Irmandade Galega na Suíza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149Sociedade “A Nosa Galiza” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154Centro Galego Val do Rhin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160Promoción da Cultura Galega . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164Centro Gallego Le Locle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168Centro Galego de Lucerna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171Asociación Galega “O Noso Lar” de Montreux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175Centro Galicia de Olten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177Centro Gallego de St. Gallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181Centro Gallego de Schaffhausen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186Centro Gallego de Sión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189Centro Gallego de Winterthur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191Centro Galego de Zug “A Nosa Terra” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195Centro Airiños Galegos de Zürich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200Promoción da Cultura Galega . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203Federación de Sociedades Galegas na Suíza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207

ASOCIACIONISMO GALEGO EN ESPAÑA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213Asociacionismo Galego en España . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215

• Andalucía . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219Casa de Galicia (Cadiz) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219

569

Indice

Casa de Galicia de Granada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223Casa de Galicia de Huelva . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226Casa de Galicia en Córdoba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229Centro Galego de Málaga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236Centro Gallego de Rota . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239Lar Gallego de Sevilla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241Federación de Centros Galegos en Andalucía . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247

• Aragón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251Centro Gallego de Zaragoza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251

• Asturias . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257Centro Gallego de Gijón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257Lar Gallego de Avilés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264

• Baleares . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271Centro Galego de Mallorca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271Centro Gallego de Menorca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276

• Canarias . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279Casa de Galicia de Las Palmas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279Centro Gallego de Santa Cruz de Tenerife . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286

• Cantabria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291Centro Gallego de Santander. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291

• Castilla la Mancha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297Casa Gallega de Castilla La Mancha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297

• Castilla-León . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301Casa de Galicia en León . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301Casa de Galicia de Valladolid. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305Casa Gallega de Zamora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311Centro Cultural Astur-Gallego de Astorga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314Centro Galego de Miranda de Ebro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316Asociación Centro Galicia en Ponferrada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321Centro Gallego de Burgos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326Centro Gallego de Salamanca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330Federación de Centros Gallegos de Castilla-Leon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335

Indice

570

• Cataluña . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339Agrupación Cultural Agarimos (Llefia-Badalona) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339Agrupación Cultural Gallega”Alborada”. La Llagosta (Barcelona) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343Agrupación Cultural Saudade . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347Asociación Amigos do Apostol e do Camiño de Santiago . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352Asociación Cultural Amigos da Gaita: Toxos e Xestas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356Asociación Cultural “Cova da Serpe” de Barcelona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360Asociación Cultural Gallega Rosalía de Castro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365Asociación O Penedo-Fogar Galego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370Casa Galega de Hospitalet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374Centro Galego de Lleida - Casa de Galicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379Centro Cultural Airiños da Nosa Galiza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384Centro Gallego de Barcelona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388Centro Galego de Tarragona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393Centro Galego Nós de Sabadell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398Federación de Entidades Gallegas en Cataluña . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402Irmandade Galega O Noso Lar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406Irmandade A Nosa Galiza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410Irmandade Galega de Rubí . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414Irmandade Galega de Sallent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419

• Ceuta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425Centro Gallego de Ceuta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425

• Extremadura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429Casa de Galicia de Badajoz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429Centro Gallego de Extremadura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433

• Madrid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435Asociación Cultural Enxebre Orde da Vieira . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435Asociación Galega “Corredor de Henares” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 438Casa Gallega de Fuenlabrada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441Centro Gallego de la Sierra de Madrid (Colmenar de Arroyo) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445Centro Gallego de Madrid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448Centro Gallego de Móstoles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453Centro Gallego del Noroeste de Madrid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457Grupo Cultural Galicia en Madrid (GRUGALMA). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460Xuntanza de Galegos en Alcobendas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 463

• Murcia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467Centro Gallego de Murcia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467

571

Indice

• Navarra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471Lar Gallego de Pamplona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471

• País Vasco . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477Agrupación Hijos de Galicia – Sestao. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477Casa Cultural de Galicia de Eibar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481Casa Cultural Galiza de Elgoibar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486Casa de Galicia de Bilbao . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489Casa de Galicia de Ondarroa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494Casa de Galicia en Santurce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498Casa de Galicia en Guipuzcoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502Casa de Galicia “Celso Emilio Ferreiro” en Pasajes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507Centro Gallego de Alava . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 509Centro Gallego de Bizkaia en Barakaldo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513Centro Gallego de Ermua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519Centro Gallego de Llodio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 523Enxebre e Peregrina Confraría da Queimadado País Vasco - San Sebastián. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 529Sociedade Cultural e Recreativa Carballeira (Zarauz) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 532Irmandade de Centros Galegos de Euskadi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535

• La Rioja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539Centro Galego de La Rioja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539

• Comunidad Valenciana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 545Asociación Cultural Gallega O Aturuxo – Castellón. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 545Centro Gallego de Alicante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549Centro Galego de Valencia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 554

ASOCIACIONISMO GALEGO EN OCEANÍA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 557

• Australia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 559Centro Gallego de Syney LTD. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 561

SECRETARÍA XERAL DE RELACIÓNSCOAS COMUNIDADES GALEGAS

Carlos Sixirei Paredes Asociacionismo Galego no...

Documents

Transcript of Carlos Sixirei Paredes Asociacionismo Galego no...