ADIMEN EMOZIONALA.

EZAGUTU ETA KUDEATU.

EMUN

EKAINAK 16

2

Adimen Emozionala 1

1. 9:00-9:15 Aurkezpena

2. 9:15-10:00 Adimen Emozionala

3. 10:00-11:00 Oinarrizko Emozioak

4. 11:00-11:15 Atsedena

5. 11:15-12:00 Emozioen dinamika

6. 12:00-13:00 Banakako eta taldekako lana

7. 13:00-14:00 Emozioen kudeaketa

AURKEZPENA

4

IZENAADJETIBO BATZER EZPERO DUGU GAURKO SAIOAZ

ZER DA ADIMEN EMOZIONALA?

Zer dakigu adimen emozionalaren inguruan?

Adimen emozionala: “Gure edo besteen sentimenduak ezagutarazteko dugun trebetasuna, motibatu eta gure emozioak ondo erabiltzen jakitea, gugan eta gure harremanetan.”

Daniel Goleman.

EMOZIONALTASUNA

Emozionaltasunaren fenomenoa(Ezaugarri deskriptibo jeneralak.)

Aurrez prestatzen gaitu ekintzarako

Gure jarduerei eragiten die

Posible edo ezinezkoa dena definitzen laguntzen digu.

Funtsezko da gizakion jokabidean

“Kutsakorra” da.

Egoera batetik bestera aldatzen da.

Denbora eta espazioarekin lotzen da.

Denok dugu errepertorio emozionala.

Emozionaltasun mota batzuk

Emozionaltasun positiboa - negatiboa

Emozionaltasuna – nola sentitzen zaren

Emozionaltasun sanoa – toxikoa

Garun neomamiferoa

Garun paleomamiferoa

Garun reptilikoa

Anatomi-fisiologikoa: Garun triuno-a

Pertzepzioaren portaera Normal-ZikloanGaruna

Gorputza

Neocortex

Paleomamífero

Narrastisistema limbikoa, impultsoak; emozioa (erakarpen, eraso, beldurra)

Zentzuen eta mugimenduen sistema (burrukatu edo ihes egin); senaren erreflexioa

Pentsamendu sinbolikoa; mintzaira, sentimendu nagusiak, auto-kontzientzia.

Ohiko prozesu emozionala Emozionaltasuna energia instintiboa da, gure errealitatea interpretatzeko moduan

oinarritzen da eta azaltzea aurkitzen du.

Ekintza produktibo batez espresatzen denean, organismoa deskargatu egiten da eta

lehengo egoera erlaxatura itzultzen da (fluxu normala).

Energia konpartitzen ez denean (norberaren baitan geratzen delako edo akzio bidez

kanporatzen ez delako) organismoak estres egoeran mantentzen da, bere funtzionamendua galaraziz. Estres hau kanporatu ez izanagatik, barnean geratzen bada

akzioen blokeoan eragin dezake, ondorio negatiboekin batera: disfuntzio fisiko eta mentalak (F.Kofman).

Gurpil zoroa

Kanpoko mundua: gertaera eta gertakizun erreparatzailea.

1. Ohartu: erreparatu eta zirrara.

2. Interpretatu: pentsamendua eta ebaluazioak.

3. Emozioa:

Pentsamenduek sorturiko eta interpretaturiko sentimenduak , era ez konsziente batean, ohartu gabe

4. Ekintza: emozionaltasunaren jarrera

Disfuntzioa: emozionala – razionala zirkuitu bakarra

Garuna

Gorputza

Narrasti

Jokabideohartzea

Zentzu eta mugimentuen sistema; Sena (borrokatu edo ihes egin); erreflexioa; erregulazioa.

Disfuntzioa: zirkuitulaburra “Baieztapen emozionala”

Emozionaltasunaren kudeaketa

MintzaEmozioak

Gorputza

Emozioen kudeaketaren oinarri teorikoa:Koherentziaren estruktura primarioa

Emozionaltasunaren kudeaketaoGure emozio ez-efektiboetan esku hartzea (edo beste modu batera

jokatzea) .

oBigarren mailako ikasketa prozesua da.

•Pertsonan eragiten da hau aldatzeko (ez ekintzetan)

Hunkigarritasun ez efektiboa.

Beste era efektibo batean.

oGaldera: Nola?, Zer egiten jakin behar da?

Kudeaketa desegokiaren ondorioakoEmozionaltasun gatazka

•Barneko tentsioa,ondorio posibleak:Gaitz fisiologikoak

Emozionaltasun gaitzak (inplosioa-eztanda)

Ondoeza (depresioak)

Ez beharrezko energia kontsumoa

o“Negatiboki nola gaudenaren “formazioa.

o“Asfixia” emozionala edo sentikortasun emozionala.

Gure fluxu emozionalean eragiteko gai izatea, aldatu ahal izateko guk burutu nahi ditugun ekintzak posible izan daitezen.

Zer da gaitasun emozionala?

Zer jakin behar da emozioak transformatzeko?

oAuto-estima eta emozionalidadea banatu.

oEmozionaltasun neutroa sortu.

oEmozionaltasun bat sortu non posible izango den ekintza efektibo bat

(emaitza honekin).

1. Nire emozioa entzun

o Gertatzen zaidan emozio negatiboari, esperientziari, ireki

o Horretarako egokia da:• “Atomatismoa” geratzea • Emozioa susmatu konstientiki (kontzientzia-testigu) • “Gertaera erreal” bezala onartu (zentsurarik gabe)

o Elementuak• Autoestimaren geldialdia edo frenoa arnasketa sakonetik.• Emozioaren pertzepzioari erreparatu, bere gorputzeko osagaiarekin.

(“kontzientzia - testigua”)• Epaiketarik gabeko onarpena, emozio korporalaren fenomenoa eta

interpretazioaren ondorioa, errealitate bezala.

Emozien kudeaketa

1. Nire emozioa “entzun”

o Ondorio positiboa

• Fisiologikoa: Lasaiketa edo distentsio.

• Emozionalak: Emozionaltasun propioa sortu.

• Berehalako Transformazio emozionalaren posibilitatea. Emozio egokiak sortu ekintza gustukoenei lotuaz.

Emozioen kudeaketa

2. Berrinterpretatu

o Mintzaira erabili, honetarako:

• Eskarmentuan oinarrituriko ezagutza emozioetan

ezarri.

• Ebaluatu: Emozio honetara eramaten gaituzten

egoerak aurreikustea.

• Eraginkorrak izan daitezken beste portaera batzuetara

jo.

Emozioen kudeaketa

3. Nire gorputza mugiarazi

o Postura eta mugimendu korporal egokiak

transformazio emozionala errazteko.

Emozioen kudeaketa

4. Emozionaltasun adierazpena

oEmozioak era egokian azaldu, gure balore eta helburuekin bat etorriaz.

•Oharrak:

Ez gara ari adierazpen inkontziente eta explosiboaz.

Ezta ere lehen adieraztea arazoak sortu ez daitezen

Esan nahi duguna zera da: gure emozioz kontziente izanda honen adierazpen arduratsu eta efektiboa egitea.

Emozioen kudeaketa

EMOZIOAK

Esperimentatzen dugun egoera afektibo emozionala, erreakzio subjektiboa ingurumenean aldaketa organikoekin lagunduta datorrena (fisiologikoak eta endokrinoak) jaiotzetik dator, esperientziak eragiten dio.

Gure organismoa inguruan ditugun egoeratara egokitzen duen funtzioa.

Bat-batean edo denbora luzean, etortzen den egoera, krisi forman

Las emociones

Sarritan negatiboak kontsideratzen diren emozioak, errealitatzean aukera bakarra izaten da aprobetsatu gabe uzti daitekeena. Beldurra eta minaren erreakzioaren aurrean, pertsonei umore hobeagoa izaten laguntzen die, beraz, bere identitatearekin konektatzen dira (autooconocimiento).

Gure bizitza emozionala uste dugun baino hobeagoa da. Emozioak erreakzio konplexuak dira eta bertan nahastuta daude:

- Pentsamendua - Akzioa - Gorputza

Emozioak seinale sistemak dira eta informazioaren iturria. Kontzientzia emozionala:- Ze emozio ematen diren identifikatu eta zergatia.- Emozioa eta pentsamenduaren loturak zeintzuk diren jakitea; egin

eta esaten ditugun gauzena tartea.- Emozioek duten ondorioak zeintzuk diren jakitea portaeraren

arabera eta ez onartzearen arabera, propio edo besteena.

28

Emozionaltasuna eta gorputza segun

Susana Bloch

LEHENMAILAKO SEI EMOZIONALITATE

GORPUTZAREKIN ZERIKUSIA DUTEN HIRU ASPEKTU

• Poztasuna• Amorrua• Tristura• Beldurra• Maitasuna• Goxotasuna

• Gorpuz osoko posturak• Aurpegiko gestuak• Arnasketaren patroia

29

Emozionalitatea eta hizkuntza• Juizioei esker emozioak ulertu eta ikusten ditugu.

Emozioaren mapa linguistikoa

• Emozioen aldaketarako tresnak dira elkarrizketak.

JUIZIOAK EMOZIOAK

30

Linguistikoki Berreraikitzea Baikortasuna: “Bizitzaz gauza positiboak eta negatiboak izan ditzakegu. Niri

gertatzen zaizkidan gauza gehienak positiboak dira eta badakit egoera honek horrela jarraituko duela”

Amorrua: “Egin duzunak min egin dit eta posibilitateak gutxitu dizkit. Egin duzunaren arduraduna zara orain hobeto niri entzutea”

Handinahia: “Niretzako egoera bikainak ikusten ditut egoera honetan eta prest nago ekintzak burutzea abantaila hartzeko.”

Erabakia: “Niretzako aukerak ikusten ditut eta prest nago akzioen ingurura mugitzeko oraintxe bertan.”

Beldurra: “ Egoera hau arriskutsua da niretzako. Honek min egin dezake eta aukerak kendu. Ez dut hemen egon behar.”

31

Bakea: “ Onartzen dut badaudela gauzak gustatzen ez zaizkidan arren ditudala aldatu ezin ditudala eta badaude ere egin nahiko nituzkenak eta posible ez direnak. Hala ere, bizitzari eskertzen diot daukadan guztia eta egin dezaketena.”

Hust egin: “ Zu ez zaudela nahi duzun tokian uste dut. Espero zenuen emaitza ez duzu lortu. Ez dakit zer egin dezakedan zu beste modu batean egoteko”

Esker on: “Egin duzunak nire aukerak haunditu ditu. Nire espektatibak gainditu dituzu eta ez zeuden behartuta hori egitea. Zurekin berdin jokatzea pentsatzen dut beti.”

Etsipen: Inork ezin duela egoera hau hobetu pentsatzen dut. Dena berdin zait. Berdin dio nik edo beste batzuk egiten duguna , denak berdin jarraituko du.”

32

Erresumina: “ Egin duzunak min egin dit. Hori ez da zuzena horren kargu zara. Hala ere ez da beharrezkoa erreklamatzea. Edozein momentuan egin duzunagatik ordainduko duzu.”

Begirunea: “ Onartzen dut ez duzula ni bezala gauzak egiten edo pentsatzen. Ezberdintasun horiek onartzen ditut. Beraiek ez dute gure lana ez gure bizitza oztopatuko.”

Nahastea: “Hau berria da niretzako. Ez dut ulertzen. Ez zait egoera honetan egotea gustatzen.”

Ez baikortasuna: “ Hau berria da niretzako. Oraindik ez dut ulertzen, Honen emaitzen zain nago.”

Harridura: “Hau berria da niretzako. Oraindik ez dut ulertzen. Baino niregan emaitza onak lortuko dituela espero dut. Izugarri gustatzen zait.”

Tristura: “ Bizitza guztirako galdu dut niretzako egokia zen gauza bat. Honek nire posibilitateak murrizten dizkit. Ez dago ezer egoera hau aldatzeko.”

33

Hantuste: “Guazak nolakoak diren ezagutzen dut. Guaza berririk ez dizudala erakutsiko argi izan. Zure laguntza gorde.”

Lotsa: “ Ez nuen hau egin behar. Nire identidade publikoan eragina izango du. Ez dut ulertzen nola egin nuen. Pentsatu behar izan nuen. Ez dut nahi inork jakitea.”

Errua: “ Ez nuen hau egin behar. Ez dut ulertzen nola egin nuen . Nolatan izan nintzen horren arduragabea?”

Ironia: “ Ezagutzen ez duzuna ezaguntzen duzula diozu… Zer egingo zenuke egoera honetan egongo bazina? Ze gogorra zaren!”

Harridura: “ Zure portaera beste guztien gainetik dago. Zuk egiten duzuna egingo banu zuk egiten duzun bezela egitea gustatuko litzaidake.”

EMOZIOEN DINAMIKAEmozioaren orekan elementu ezberdinek eragina dute, pentsamenduak,

sentimenduak eta jokabideak, izan ere, zirkulu baten parte dira eta horietako bat ikutzen denean besteetan eragiten da.

IkasketaNi naiz

Jokaldia Emozioa

Pentsatzeko modua

Zer prentsatzen duzu?

Zer egiten duzu?Zer sentitzen duzu?

+ R. Fisiologikoa

Egoera zehatz batek, erreakzio fisiko eta pentsamenduzko batengana abiatzen dizu.

EMOZIOA

JOKAERAEGOERA ZEHATZAK

Erreakzio fisiologikoa

Pentsamenduak

EMOZIOEN DINAMIKA

EMOZIOEN GARRANTZIA

Datu batzuk:1. Hiru pertsonatik baten depresioa jasaten dute.2. %60-%90-n artean dauden gaixotasunak gaur egun medikuei

kontsultatzen zaie eta kontsulta hauek emozioarengatik egiten dira.

Emozioak ondo ez kudeatzearen ondorioak: 5-gaitik biderkatzen dira gaixotasun kardiobaskularrak

izatearen posibilitateak. Tentsio muskularrari eragiten dio Momenturo mehatxaturik sentitzeak oroimenari eta ikasketei

eragiten die.

EMOZIOAK ZAINTZEA OSASUNA ZAINTZEA DA

37

EMOZIOAK ETA BERE KONTROLAK

“Emozioak ondo erabiltzen jakitea”, adimen emozionalaren parte da.

Ze emozio kontrolatu nahi ditugu? Emozio onak eta txarrak ba al daude? Nola kontrolatu daitezke emozioak?

Zer hasi naiteke egiten efektibitate handiagoa lortzeko emozionaltasunaren Kudeaketan?

GORPUTZA

HIZKUNTZA

EMOZIOAK

EMOZIOAK ETA BERE KONTROLAK

EMOZIOAK KONTROLATZEKO TEKNIKAK

Arnasketa sakona Lasaiketa muskularra Pentsamenduak geldiarazi Praktika mentala

ARNASKETA SAKONA

Teknika hau oso erraza da martxan jartzea eta oso erabilgarria da erlazioa fisiologikoak kontrolatzeko, emozio egoerei aurre egin haurretik lehen, bitartean eta ondoren.

Arnasa hartu sakon laurarte mentalki kontatu arte.

Arnasa mantendu laurarte mentalki kontatu arte.

Arnasa askatu zortzirarte mentalki kontatu arte.

Berriro errepikatu prozedura berdina.

LASAIKETA MUSKULARRA

Teknika hau ere egoeraren aurretik egin daiteke, bitartean eta gero, baina ondo egiteko aurretik egina izan behar duzu. Praktikatzeko jarraitu ondorengo pausoak:

Eser zaitez eroso.Begiak itxi.Zure gorputzeko muskulu guztiak poliki-poliki lasaitzen joan, hanketatik hasi eta ondoren gorputz guztira jo burura eta lepora iritsi arte.Muskulu guztiak erlaxaturik dituzunean, leku erlaxatu eta baketsu bat imajinatu. (Ad¡bidez: hondartzan etzanda zaudela…)Edozein lekuetan zaudela imajinatu guztiz erlaxaturik eta arduragabeturik zaudela.

PENTSAMENDUA GELDIALDIARAZI

Teknika hau ere egoeraren aurretik egin daiteke, bitartean eta gero.

Estrategia hau pentsamenduaren kontrolean du oinarria. Praktikan jartzeko ondorengo pausoak jarraitu behar dituzu:

Deseroso, urduri edo estresaturik sentitzen zarenean , edukitzen ari zaren pentsamenduengan arreta ipini eta negatiboak aurkitu (amorrua ematen dizuenetan, beste pertsona batzuengan duzun amorruan, etab)

Zuretzako esan “Nahikoa da!”

Pentsamendu horiek alde batera utzi eta egokiagoak aukeratu.

PENTSAMENDUA GELDIALDIARAZI

PENTSAMENDUNEGATIBIOAK

“Desastre bat naiz”

“Ez dut jasaten”

“Ez naiz gustura sentitzen”

“Dena gaizki irten behar da”

“Ez dut egoera hau ondo jasaten”

“Nahita egiten du”

PENTSAMENDU POSITIBOAK

“Kapaz naiz egoera honi aurre egiteko”

“Saiatuz gero pena mereziko du”

“Larritzeak ez ditu gauzak errazten”

“Hau ez da oso zaila izango”

“Zihur nahiz lortuko dudala”

“Seguraski ez da konturatu egiten dituen gauzak deseroso sentiarazten nautela”

PRAKTIKA MENTALA

Teknika hau gaizki sentitzen garen egoeren aurrean egiteko pentsatua dago.

Imajinatu egoera horretan zaudela (adibidez, zure nagusiari soldata igotzeko esaten) eta ondo egiten ari zara baina aldi berean zu guztiz seguru eta erlaxaturik sentitzen zara.

Mentalki praktikatu egin eta egin behar duzuna.

Hau behin eta berriz errepikatu, zugan segurtasuna eta

46

MILA ESKER!