zer egin zaborrarekin? horra hor dilema jardunian: fati gure koadrilako truckiea

danbolin2004/07 42. ALEA

1.- Umeen jolasak euskaraz jorratzen dituen aisialditaldea. 2.- Herriko plaza inklinatua. 3.- Goiko eta behe-ko auzoa. 4.- Sahara-rekin elkartasun taldea. 5.- Ingu-ruko gailur gorena. 6.- Herriko bertsolari ospetsua. 7.-Zestoako apaiz baten izena. 8.- Sanson..., Ekaingo erre-plikaren egilea. 9.- Esku artean duzun aldizkaria. 10.-Ibañarrietako boxeolaria. 11.- Bainuetxeko urak daudenparajeen izena. 12.- Plazan sua pizten den hilabetea.13.- Lasaoko errekaren izena. 14.- Aurten 15. urtemu-ga ospatu duen lokala. 15.- Olaldetik pasatzen denerrekaren izena. 16.- Juan Jose ..., "Maixua". 17.- Az-peitia aldera dagoen auzoa. 18.- Zestoako futbol taldebaten izen herrikoia. 19.- Inguruko mendigunea. 20.-Herriko armarrian agertzen diren hostoen kopurua.21.- Garai batean hileko azken ostegunetan egiten ze-na. 22.- Autoz gainezka dagoen plaza. 23.- Bailarakoegunkaria. 24.- Zestoan mediku lan egin zuen idazlefamatuaren abizena. 25.- Herritar asko joaten den hon-dartza. 26.- Bertso eskolaren izena. 27.- ...peria, aben-duan. 28.- Harrobi baten izena. 29.- Danbolineko atalbaten izena. 30.- Inguruko mendi baten izena. 31.- Au-zo "urtsua". 32.- Herri "azpiko" auzunea. 33.- Urteanbehin bizikletaz egiten den erlojupeko igoaldi aldapa-tsua. 34.- San Kristobal festak ospatzen diren auzoa.35.- Herriko iturri famatuenak. 36.- Txarangaren ize-na. 37.- Danbolineko atal baten izena. 38.- Zestoakoabesbatza baten izena. 39.- Santa ... festak, Arroagoian.40.- Udal liburutegiko arduradunaren izena. 41.- Lilijauregiaren azpian dagoen baserria. 42.- Zestoako auzo"hojalateroa". 43.- Lin Ton Taunen disko baten izena.44.- Gure bailara. 45.- Zestoako Gazte Asanblada. 46.-Zestoako Futbol Taldea. 47.- Herriko rock talde batenizena. 48.- Antenaz josita dagoen mendia. 49.- Askotan joaten garen hiria. 50.- Gaztetxeko txakurraren izena.

guru

tzegr

ama

S a h a r a t i k b u e l t a n . Ez dira urte asko, hemendik jendea Saharara joaten zelaentzuten nuenean, Saharara ez zirela joaten deskubritu nuela. Mendebaldeko Saharari buruz askoez nekien seinale (batere ez ez esateagatik). Kazetari lanak eman dit Aljeriako Tindufera bidaiatzeko aukera. Tindufeko kanpamentuetan daude100.000tik gora errefuxiatu saharar. Herri horri buruz nuen ezjakintasunak eta lanarekiko kon-promisoak eraginda, herriari buruzko edozein motatako informazioa irensteko prest ibili nintzenhara joan aurretik. Tindufeko kanpamentuak behin baino gehiagotan bisitatu dituen batek esan zi-

dan gutxiago irakurtzeko eta han deskubritzeko sa-hararrak. Ez nion kasurik egin eta bi liburu iraku-rrita eta hainbat pertsonarekin hitz eginda heldunintzen hara ekainaren 15ean. Tindufeko errefuxiatuen kanpamentuetan bi eguneta erdi igaro dituenak ezin esperientzia mardulakontatu! Ez ninduen hango paisajeak harritu, eztaberoak ere (35 gradu iluntzeko 21:30ean), etxebizi-tzek ere ez, eta ausartuko naiz esatera, ezta bizi bal-dintzek ere. Aurrez irakurria, ikusia nuen eta kon-tatu zidaten.Alik eta Abdatik harrapatu ninduten. Kazetari tro-pelaren 34 eta 38 urteko gidak ziren. Lehenak, Na-tur Zientziak ikasi zituen atzerrian eta bigarrenak,Arabiera Klasikoko ikasketak egin zituen. Alik ikas-ketak bukatu aurretik "etxera" itzultzea erabakizuen eta Marokok jasotako hormatzarrera hurbilduzen etsaiari tiroak botatzera. Abdati serioa, bedera-tzi-hamar urterekin atera zen Tindufetik, Aljerian,Libian eta Sirian ikasteko, eta hogei urte ondorenitzuli zen familiaren ondora. Hogei urte horietatik,egun denak batuta, hiru urte pasa zituen etxekoe-kin. Libian, Aljerian edo Sirian baldintza duinetan bizi-

tzearen ametsari uko egin diote Abdatik eta Alik, uko egin diote Natur Zientzietako edo ArabieraKlasikoko irakasle bikain izateari, agian uko egin diote maitemintzeari ere... eta behin-behinekoetxera itzuli dira. Aliren eta Abdatiren amets bakarra txikiak zirenean ezagutu zuten herrira itzultzea da, eta bitarte-an, dagoenari eta datorrenari eusteko indarra erakutsi dute.Badakit urrutikoa mirestea erraza dela. Baina Abdati eta Ali Libian edo Sirian imajinatzen ditut,unibertsitateko pasilloetan solasean, etxeko bainugelan dutxa freskoa hartzen... Ez nien galdetu nolagogoratzen duten txikitako herria, ez nien galdetu zer den beraientzat Herria.

a r g i t a r a t z a i l e a :Danbolin Zulo elkartea.

Kultur Etxea. Gurutze z/g. 20740 Zestoa (Gipuzkoa) Telefonoa: 943 14 71 23 e-mail: danbolin@topagunea.com

d a n b o l i n :Miguel Santamaría, Jone Bergara, Edurne Korta, Joxeba Larrañaga, Olaia Salegi, Manuel Arregi,

Urko Canseco, Nagore Telleria, Margari Eizagirre, Alazne Olaizola, Jon Artano, Onintza Iruretad i s e i n u a e t a m a k e t a z i o a :

Eneko Aristii n p r i m a t e g i a :

Gertu (Oñati).l e g e g o r d a i l u a :

SS-1108/2000I S S N : 1576-9429

Onintza I rure ta

d a n b o l i n E K E Z D U B E R E G A I N H A R T Z E N A L D I Z K A R I A N A D I E R A Z I T A K O E S A N E N E T A I R I T Z I E N E R A N T Z U K I Z U N A

3

enb idoa I .

“Y EN PAMPLONA POR SAN FERMIN. . .¡ ¡QUE TRABAJE LA GUARDIA C IVIL ! ! . . .”

Atzo (uztailaren 5ean) entzun nien gazte batzueiIruñean, bizi naizen etxetik burua makurtuta arratsal-deko errelebora joateko irten nintzenean.

Hala ere, egun berezia izan zen atzokoa gure tailerre-an. Jendea txuri-gorriz jantzita eta bat baino gehiago

"okertuta" etorri zirelako. Gainera lan ordu-tan garagardoa edaten eta beste droga klaseasko hartzen jarraitu zuten. Dena libre san-ferminetan.

Txupinazoa telebistaz ikusi nuen. Aurrenaplaza jendez lur-estalita, eta gazte batzuekikurrinekin sartzea lortu zutenean, udaletxe-ko plano itxiak bat bestearen atzetik. Horiikusita, Zestoako udaletxeaz akordatu nin-tzen. Lagun bat eta biok zerbeza bat edatengeunden Koiote atariko banko batean eserita,eguraldi ederrarekin, udaletxeko aurrealdearibegira. Fatxada herriaren metafora izan zite-keela konturatu nintzen: kolorea galdutakopintura azal zaharra erortzen ari zaio, itxurabaldarra emanaz eraikinari. Udaletxearen "za-harberritzea"rekin egin zuten astakeyak ereartikulu mardul batetarako emango luke.

Arrautzak bota zizkiotenek duintasun keinua izan zu-ten.Pabes berria estekikoki merkea iruditzen zait. Gris-gri-sa da, uniformea, tristea. Berria oso ondo dago Zumai-ko Erribera kalerako edo Guggenheim atarirako, bainagurean!?... 40 urte baino gehiagoko etxe guztiak pixka-naka erortzen, Alonderonekoa iaz bonbardeatu balutebezala, eta gu adokin aldatzen.

Laranjadi (goian bego) akaso ez zen Gipuzkoako ha-rribitxia izango, baina oraingo plaza baino zatarragoriketa erabilgarritasun gutxiagokorik! Zein burutan sartzenda, XXI. mendean, aurrez zeuden arbolen erdia alda-tzea!

Erraustegiarena azkeneko katebegia da. Espaloiak behar ez diren lekuan ipintzea edo be-har den lekuan argirik ez izatea ez da hil ala bizikoa. Baina herriaren oraina eta geroa ho-rrela saltzea barkaezina da. Horregatik nik ez diet barkatuko oraingo udal-agintariei kon-trako jarrera gogorra ez hartzea. Ez dutelako ez arrazoirik ez eskubide moralik gaurko etabiharko zestoarron bizimodua kolokan jartzeko.

Holaxe ba kontuak, ta izuarrizko ajiakin hauxe idatzi det zuentzat berriz lanea jun aurretik.Igual ziero nastuta eongo naiz baña, sanfermiñetan dana libre izatea, ta hoixe nahi nun komentau.Bueno, agur.

RR OO MM AA NN AA RR TT AA NN OO

Niri nudis-moa ondo irudi-tzen zait, bai-na…, ez dakit…,niri behintzat be-re tokia beharkolukeela eduki-tzea iruditzenzait. Adibidez,Bartzelonan be-zala, hondartzabat zatituta etaalde batean nu-distak eta beste-an besteak. Nu-dismoa ondo iru-ditzen zait, ezdaukat ezer kon-tra.

J. Ignazio Zunzunegi

39 urte

Ondo irudi-tzen zait. Ez zaitgaizki iruditzenhondartzara ba-koitzak nahi duenerara joatea. Jaso-tako heziketareneta bakoitzakduen mentalitate-aren arabera doa-la ere iruditzenzait, eta horrega-tik adineko zen-baitek ez ondoikustea errespeta-tzen dut.

Baina gauregun ondo irudi-tzen zait, eta gai-nera eguzkia onada osasunerakoeta aprobetxatuegin behar da. Etanik egingo nuke-en ala ez? Ba…,egoeraren arabe-ra: non, norekin,nola, …

Jo n e G o n z a l e z

44 urte

Z e r i r u d i t z e n z a i z u n u d i s m o a h o n d a r t z e t a n ?Z u k z e u k e g i n g o a l z e n u k e ?

I Z A R N A K Oa l b i s t e a k

Aizarnan izan berriakdira ordenagailuarenerabilpena mendera-tzeko ikastaroak,"Mendikoi" erakunde-ak Udala bitarteko delaantolatuta, hain zuzenere. Ikastaro honetan15 biztanlek hartu duteparte. Zernolako emai-tzak lortu dituzten ze-hatz ez badakigu ere,aurrera begira ordena-gailua gero eta gehiagoerabiliko dugun tresne-ria izanik, hauek era-biltzen ikastea ez dute-la kaltegarri izangoesan behar da. Komu-nikazio aurrerakoien

barruan lehendabiziko ikastaroa izan da Aizarnan, beste arlo batzuetakoak ere ongi etorriakizango dira.Bestalde, erakunde honek berak herri txikiak berpizteko duen plangintzaren barruan, Aizarnaribegira eginik duen txostena aurkeztu zuen herri elkartean. Txostenaren arabera badirudi Aizar-nak balore handiak dituela berpizteko garaian: ingurune egokia eta ondo zaindua, herriaren ko-kapen egokia, turismoarentzat egokia den antzinako eliza, ermitak, eta ostalaritzarako ere ba-dira toki egokiak.Baina auzo honek dituen hutsuneak ere ez dira gutxiago txosten honen arabera,gaur egungo biztanleari dagokionari begiratzen badiogu, zerbitzuen arloangehienbat beharbada. Dena den, txosten hau herri elkartearen bulegoan dagoinork irakurri edo aportazioren bat egin nahi balioke.Aizarnan bizitzen gelditu nahi duten gazteek, etxebizitzak eraikitzeko dituztenarazoak gainditzeko prest azaldu zen erakundea; herrian dagoen etxebizitzen es-kaera ikusi ondoren, Udalari azaldu eta herritarrei ekintza bideratzen laguntzeko.Etxebizitzen arazoa zuzentzeko ekimen hau nahiko atzerapenekin dator herrira,lehenago ere, gazte talde batek ahaleginak egin ondoren, arazoak gainditu ezinik,utzi egin baitzuten ekimena alde batera. Oraingoan, zinegotziaren arabera, badi-rudi gai honetan bustitzeko prest dagoela Udala.Aizarna berpizteko "Mendikoi" erakundeak txosten egoki bat osatu duela dirudi.Aizarnarren iritziak jaso eta gero, aurrera eramatea ez da izango erraza, baina bideak irekitzenhasteak ere ez duela gutxi balio azpimarratuz amaituko dugu.

Ondo irudi-tzen zait. Bakoi-tza libre da nahiduena egitekoeta, gustura sen-titzen bada horiegiten, ba… lis-to! Ondo irudi-tzen zait bakoi-tzak nahi duenaegitea edozeintokitan.

Igone Irure

32 urte

Gustatzenzaienentzako on-do iruditzen zait.Ni neu ez nintza-teke jarriko, "tipo"zatarra daukatela-ko, baina politaduenak, ba…, on-do iruditzen zait.

M. Karmen Odriozola

58 urte

Ondo irudi-tzen zait. Inorikalterik ez diolaegiten eta, bue-no…, beti diskre-zio pixka batekinegiten bada, edoeremu berezi ba-tzuk jarrita, ezdet ezer txarrikikusten.

Nik ez nukeegingo, lotsatie-gia naiz horreta-rako.

Joakin Alberdi

42 urte

5Oso polita

da ikusteko. Etanik jartzeko ara-zorik al dudan?Ez dakit zer esannahi duen jartze-ko horrek, bainajolasteko orain-dik sasoian gau-de. Gizasemeariemakumea go-rriantzian (larrugorritan) betigustatu izanzaio.

Antonio Irureta

64 urte

n u d i s m o a h o n d a r t z e t a n ?o a l z e n u k e ?

e nbidoa 2 . Ion Eg iguren

A

AZKEN ASTEETAKO GAI NAGUSI BILAKATU DA GURE ARTEAN ERRAUSTE-PLAN-TEN AUZIA. OLIDEN INGURUA PLANTA HORIETAKO BAT KOKATZEKO HAUTA-GAIEN ARTEAN EGOTEAK, GAINERA, ZESTOAKO UDALERRIKO HERRITARREI

GAIA HURBILETIK JARRAITZEKO BIDEA ETA BEHARRA ERAGIN DIE. DAGOENE-KO OLIDENGO AUKERA BAZTERTUTA GELDITU BADA ERE, BISTAKOA DA AU-ZIAK GAURKOTASUNIK EZ DUELA GALDU. ARE GEHIAGO, IRAILETIK AURRERA

ERE ZERESANA ETA ZER PENTSATUA EMATEN JARRAITUKO DU ERRAUSTE-PLANTEN GAIAK. HORRELA BADA, DANBOLINEKO ERREDAKZIOARI INTERESGARRIA IRUDITU

ZAIGU ORRIALDE HAUETAN ERRAUSKETAREN GAIA JORRATZEA, EZ HAATIK AGORTZEA,IZAN ERE ZIUR BAIKAUDE HURRENGO ALEETARAKO ERE GAI IZANGO DUGULA.

ZERGATIK ERRAUSTE-PLANTAREN KONTRA?ETA ZERGATIK ALDE?Gipuzkoako Foru Aldundiak San Markoseko Mankomunitateko zabor-tegiak 2006rako gainezka egingo duela kalkulatua du. Gipuzkoarrok ur-tero, batez beste, tona erdi bat zabor sortzen dugu, eta ez dirudi kopu-ruak behera egingo duenik. Egoera hori ikusita, Aldundiak hiri hondaki-nak gestionatzeko plan orokorra prestatu zuen. Plan horrek azaltzen duhiri hondakinak nola tratatu: hondakinen %36 birziklatu eta %4arekin

konposta egin. Europan hirihondakinen %40-50 birzikla-tzen dute eta tasa horietara hel-du nahi dute hemen ere. Kon-tua da gainerako %60arekin zeregin. Bi tratamendu aztertu di-ra. Bata, zabortegi mekaniko-biologikoak erabiltzea eta bes-tea, errauste-plantak erabiltzea.Lehenengoa albo batera utzidute; zaborra bizigabetzen dusistema horrek eta zabortegiakkutsatzailea izateari uzten ba-dio ere, zabor netoa ez da gu-txitzen eta zabortegiak etenga-

ZER EGIN ZABORRAREKIN? HORRA HOR DILEMA

GGAAIIAARREENN IINNGGUURRUUAANN

IIZZAANN DDIIRREENN HHAAIINNBBAATT

GGEERRTTAAEERRAA::

22000011eekkoo hhaassiieerraa..Foru Aldundiak HiriHondakinen GestiorakoPlana martxan jarri.22000022--0011--1111..Planaren berri emanMankomunitatean.22000022--0077--3300..Diputatuen kontseiluakplana onartu eta hele-giteentzat epea zabal-du.22000022--0077--1155..EAJ-EA-k gehiengozontzat eman plana, EHkontra agertu.22000033--1111--1111..Urnietan ezarri nahizen errauste-plantarenaurka Arnasa platafor-ma sortu.22000033--1111--2277..Gipuzkoa osoko azter-keta egitea onartu SanMarkos Mankomunita-teak.22000033--1122--1144..Errauste-plantarenaurkako manifestazio-an 4.000 lagun Urnie-tan.22000044--0022--0044..Gipuzkoan bi plantaegitea erabaki Foru Al-dundiak eta mankomu-nitateek.22000044--0044--1199..Bostehun medikukerrauste-plantarenaurkako manifestuakaleratu zuten.22000044--0066--0099..Prentsaren bidez jakinzen, Arroa aukeren ar-tean egon zitekeela.22000044--0066--1133..

1

2

7be betetzen jarraitu beharko luke. Errauste-plantak zabortegi txikia-goa behar duela azpimarratu dute Foru Aldundiko arduradunek etagainera, ez lirateke betiko, 15-20 urterako baizik.

Kutsatzailea da errauste-planta ala ez?Errauste-plantan zaborra erre, eta bolumenaren %90 ke bihurtzenda. Gelditzen den hondakinaren %10 horren %7 eskoria edo zepabihurtzen da. Eskoria hori Aldundiak errepideak eta hormigoia egi-teko berrerabili daitekeela dio. Errauste-planten kontrako platafor-metako kideek berriz, Alemanian zepa horiek duten arriskuagatikerabiltzera ez direla ausartzen diote. Dena dela, deskribatzeko faltazaigun %3 hori da arazo gehien sortzen duena. Errauts hori erretze-rakoan, substantzia arriskutsuak sortzen dira: azido kloridrikoa,fluoridrikoa, azido nitrikoa, nitrogeno oxidoa eta substantzia oso toxikoak (dioxinak). Aldundia-ren hitzetan, dioxina horiek emititu ere ez lirateke egingo, labean 700-800 gradura erreta, erabatdesegiten direlako. Dioxina horiek ihes egiten omen dute errautsa behar bezala erretzen ez bada,

Aizarnazabalen EskolaTxikien egunean eginzen bailarako lehenagerpena.22000044--0066--1177..Hitzaldia Arnasa.22000044--0066--1199..Donostian manifestaziojendetsua.22000044--0066--2211..Urola Kosta bizirik he-rri plataforma sortu.22000044--0066--2222..Premiazko plenoa kon-bokatzea eskatu zi-tzaion alkateari 200 si-nadurarekin.22000044--0066--2255..Lehenengo kontzentra-zioa plazan: "Erraus-kailurik ez, ez Arroan,ez inon".22000044--0066--2266..Manifestazioa Zestoan.22000044--0066--2288..Alkatea lanera zihoala,plenoa eskatu zitzaion.2.000 sinadura hartu-ta.22000044--0066--3300..Herri batzarra: politi-koen artetik Bagoaze-koak bakarrik agertuziren.22000044--0077--0022..Kontzentrazio zarata-tsua Zestoan.22000044--0077--0066..Hirigintzako bileran al-kateari presing-a eginplenoa deitzea lortuz.22000044--0077--0099..Kontzentrazioa euripe-an. Kamisetak atera zi-ren.22000044--0077--1144..Plenoa egin zen. Mo-zioa onartu ez bainairailerako erreferendu-ma agindu.

baina oraingo errauste-plantek 800 gradura iristen di-ren labeak omen dituzte dioxinak desagerrarazteko. Ezdaude ados bertsio horrekin plataformetako kideak.Ikerketa hori egin zuen zientifikoa auzitara eramanomen zuten datuak manipulatzeagatik. Dioxina kutsa-garri horiek ez birsortzeko modu bakarra 800-1.000gradutik –200 gradura bi segundo baino gutxiagoanjaistea da. Horrela egingo balitz ordea, ez legoke apro-betxamendu termikorik, ez litzateke energia termiko-rik sortuko. Gipuzkoako Foru Aldundiko arduradunenustez, errauste-planta modernoek dioxinak sortu bainogehiago suntsitu egiten dituzte. Errauste-plantek ezomen dute ingurumen arazorik sortzen, ingurumenarazoari aurre egin baizik. Ingurumen arazo larriagoasortzen omen du egunero botatzen dugun zabor pol-tsak. Plataformetako ordezkarien iritziz berriz, erraus-te-plantan sortzen den errautsa arriskutsuagoa da egu-neroko zabor poltsa baino. Bestalde, errauste-plantenaurkako plataformek ez dute planten kokaguneari bu-ruz eztabaidatu nahi, zaborra tratatzeko metodo horijartzen dute auzitan. Ba omen daude hain bortitzak ezdiren metodoak, izan ere errauste-plantak asmatu zire-netik aurrerapen teknologikoak izan baitira. Platafor-makoek argi daukate bidea: gizarteak kontsumo ardu-ratsuaren, konpostajearen eta birziklatzearen eta berre-rabiltzearen beharra barneratzea.Errauste-planten alde egin duen Aldundiak zein aurkaari diren taldeek (hemengoek zein atzerrikoek) bereniritziak zientifikoki frogatutako ikerketetan oinarritutadaudela diote.

3

4

...

ZESTOAKO MUGIMENDUAK

Gipuzkoako zaborren arazoari irtenbidea emateko, bi errauste-planta zabaldu nahi dira. Bata Gaintxurizketan (Hondarribia),baina bestea kokatzeko bederatzi aukera aurkeztu zituen Gipuz-koako Foru Aldundiak. Arroako Oliden ingurua zen aukera ho-rietako bat. Txostenak dioenez, nahiko egokia da. Aldundiarentxostenak kezka izugarria eragin zuen herrian eta, ondorioz,Urola-Kosta Bizirik plataforma eratu zen. Ekainaren hasieratik

makina bat jarduera eta mobilizazioantolatu dira eta errauste-planten aur-kako 3.000 sinaduratik gora lortu ziren.Ekainaren 22an, Osoko Bilkura deitzeaeskatu zitzaion alkateari, bi puntu az-tergai zirela: "Zestoako Udaleko Pleno-ari eta, bereziki, alkateari eskatzen dio-gu legearen aldetik egin dezala beharden guztia Zestoako udalerrian ez erai-kitzeko errauste-plantarik." Horren ha-ritik, baita ere, eskatzen zitzaion, "Ezzezala onartu inolako errauste-planta-rik ez Arroan ez inon". Uztailaren 14anegin zen Osoko Bilkura, baina platafor-maren mozioa ez zen onartu (Bagoaztaldea bakarrik azaldu zen alde). Halaere, erreferenduma egitea erabaki zeneta, bestalde, Zestoako Alkateak kon-promisoa hartu zuen mankomunitateetako lehendakariekin eta alkatee-kin, uztailaren 19an, egin beharreko batzarrean errauste-plantaren alde-ko botorik ez emateko.

Ikuspegi kontrajarriakBatzuen eta besteek jarrerak oso polarizatuak daudela ezin ukatu. Gaiak gatazka gordinaren itxu-ra hartu du, inondik ere. Aldekoek zein kontrakoek arrazoi sendoak dituztela dirudi eta, ondo-rioz, zaila izango da konponbiderik aurkitzea. Jarrerak argitze aldera-edo, mahaigaineratzen direnargudioetako batzuk, azalduko ditugu. Beste batzuk, orokorragoak, lehen adierazi ditugun argu-

dioen ildotik doaz.Gaiari buruzko informazioa aipatzen da alde batetik. Uda-lak informaziorik ez diela eman herritarrei, diote platafor-makoek eta Bagoaz udal taldekoek. Alkatearen esanetan,berriz, gaia ez da berria. 2001etik datorren gaia omen daeta Urolako Mankomunitatean eman omen zen planarenberri. Zestoako Udaleko bi udal ordezkarik hartzen omenzuten parte bilera haietan. 2002ko uztailaren 15ean egini-ko bileran erabaki omen zuen mankomunitateak, gehien-

goz, Foru Aldundiaren planarekin bat egitea. Bilera hartan Zestoako bi ordezkariak planaren aur-ka azaldu omen ziren, baina Gorka Unanueren iritziz herritarrek zein beste udal alderdietako zi-negotziek ez zuten informazio askorik jaso.Beste eztabaida hondakinak tratatzeko dauden alternatiben inguruan sortzen da. Errauste-plantenaldekoek milaka adibide aipatzen dituzte, Europa eta mundu osokoak. Aurkakoek diote, berriz,orain arte errauste-plantak egon diren herrialdeetan kentzen hasi direla.

Ateak zabalikGaiak zeresan handia emango du oraindik. Izan ere, zalantza-ate asko gelditzen baitira irekita.Arroa orain baztertuta gelditu arren, etorkizunean, hirugarren baten beharra izanez gero ez al daberriro kokagune aparta bilakatuko? Udako oporrek eragiten duten ezinbesteko etenaren ondo-ren, Urola Bizirik Plataformak ez du lan makala izango sua bizirik iraunarazten. Zestoan errefe-renduma egitea erabaki zen, baina kokagunea beste herri batean izatea erabaki ondoren, beharbezala bideratzeak ere sortuko du hainbat buruhauste.

5

6

11Ekainaren 26ko mani-festazio jendetsua 22Kontzentrazio zarata-tzua33Uztailaren 14ko plenoa44Lehenengo kontzentra-zioa55Gaztetxearen karroza66Sinadura bilketa

...

ARROA GOIKOsantio-santa anakUrtero bezala, ostiral gauetan, gazte koadrilabat bildu ohi gara Arroa Goiko jaiak antola-tzera; garai bateko -edo iazko- pasadizoenoroitzapenek zipriztindu ohi dute, ordea, os-tiral horietako jarduna: "herri afarian ehuneta piko gintuan, baina dantza-bikote lehia-ketan jendeak parte hartzeko nahikoa lan; sa-gardo-lehiaketan sekulako giroa sortu huan,

baina irabazleari premioa pilota-partiden au-rretik ematea komeni dek; aurten Joseba Os-tolazak ezingo omen din herri kirol saioraetorri, baina haren tokian neska harri-jaso-tzaile bizkaitar bat etorriko omen den; umeenegunean aurten ere ba omen zetorren Gorriti;eta goizeko seiak eta erdietako karroza? Bai,bai, aurten ere egitekotan...".

Bai, bai, goizeko seiak eta erdietako karroza.Beste hainbat herritan, "San Pelaiotan", nahizAizarnako Amabirjinetan baserriz baserri oi-lasko biltzea egin ohi den bezala, ArroaGoian bada beste usadio bat: soinuz eta ate-raldi xelebrez lagundurik baserriz baserri ibi-li ohi den karroza. Santio egunetik Santa Anabitarteko gauean, goizeko seiak eta erdiak al-dera, ostroz, sastrakez eta landare ezberdinezatondutako traktore batean, gaupasa egitealortu duten gazteek Arroa Erreka osoa zehar-katzen dute. Ibilbide horretan esku soinua

eta panderoa (edo bestelako edozein musika,gaur egun) izan ohi dute aldean eta arroarrei"egun onak" emateko makina bat suziri edoitxafero jaurtitzen dituzte. Baserritarrek txako-lin, sagardo edo basoerdie-kin egin ohi diete ongi etorriberoa, eta ibilbideak amaie-ra Arroa Goiko plazan izanohi du, hamaiketako bateginez.

Usadio hau ez da, ordea,atzo goizekoa; Kaxiano, Li-zartzako itsua bera ere, gaz-te zelarik, ez omen zen atze-ra begira gelditzen: goizekoseiak eta erdietako karrozanparte hartzen omen zuen, baita soinua etzan-da jo behar bazuen ere.

Garbi dago, bada, ohitura edo usadio horiekurtez urte jarrai dezaten azpi-azpitik lan isilaegin beharra dagoela; ez da nahikoa "karro-zan erten behar dugu" esatea. Karroza aldezaurretik prestatu egin behar da, edo hobeto,prestatzeko ilusioa izan behar da; ez da nahi-koa "herri txikitako festak ez lirateke galdubehar" esatea. Azken batean, guztion ilusiozeta gogoz lortu behar dugu usadio eta pasa-dizoen oroitzapenak gu guztiongan eta ondo-rengoengan irautea; oroitzapenak zubi erebadirelako, herri baten historiaren zubi sotileta ikusezinak.

Ondo pasatuArroa GoikoSantio-SantaAnak!

AA RRRROOAA GGOOIIKKOO HHEERRRRIIKKOO JJAAIIEENN BBAATTZZOORRDDEEAA..

9

...ISTORIOAREN HASIE-RA: BAZEN BEHIN...

Ez zen katxondeomakala izan Koio-

tenean Beñatek "ka-rreratako kotxetako eki-po batian, Formula-1aren aurrekokategorian" hasteko

lan elkarrizketa izan zuela zabaldu zenean. Afalosteko kafe bila Beñat taber-nara sartu zenerako, denak jakinaren gainean ziren. Baten batek komentatuzion ea lan elkarrizketan automobilismoan zuen eskarmentuaz galdetu otezioten. Beste batek, Beñaten abileziaren jakitun, kristoren esperientzia zuelabota zuen; PleiSteixonarekin Fittipaldik baino gehiago "triunfatu" zuela.

"Kasualitate hutsez" lortu zuen Beñatek lanpostua. "Langabezian nengoaneta INEMetik deitu ninduten. INEMekoek beraiek ere ez zekiten oso ondo

ze lan klase zen eta neroni etorri ninduan zer zen ikustera". Lan elkarrizketa

egin ondoren, Beñatekez omen zuen espe-rantza handirik. Kon-tuak kontu lanerakoaukeratu egin zuten,eta nola ingurukooknahiko emozionatutaikusten genuen berezeregin berrian, lanto-kira bisita egiteko bai-mena eskatu genion.

LEHENDABIZIKO

BISITA AZKOITIRA

Asteazken sargoribatez hurbildu ga-

ra Azkoitiko irteerandagoen Ugarte indus-trigunera. Hortxe duEpsilon Euskadi talde-ak koartel jenerala, 68eta 69 pabiloietan. BiOpel, Audia, Renaultaeta Suzuki motorra.Atariko aparkalekuanez da asko antzemanNissanek babesten

duela World Series txapelketa.

Barrutik dena zuria-zuria, garbi-garbia eta handia. Diafanoa. Hori

da sartzean izan dugun inpresioa. Le-ku hau "Centro de Alto Rendimientoen Tecnologia Automovilística" izate-ko proiektuak bazterra jotzen badu,erraz jarri ahal izango lukete hemenarte galeria, edo diskoteka modernoaAzpeitian irekitzear diren INOXikonpetentzia egiteko.

Beñaten bila alferrik genbiltzala,ezustean harrapatu gaitu goitik

behera zuriz jantzita hurbildu zaigunneska batek. Eider da bera, harreranegoten den gazte azpeitiarra. Irriba-rre egin du zuriz jantzi beharra agin-dua ote duen galdetu diogunean. Be-rari ez omen diote horrelakorik esa-ten. Berari igual ez, baina Beñatekkontatuta dakigu gainontzeko langi-leek derrigor eraman behar izatendutela bata zuria. Eta itxuroso joanbehar izaten dute lanera, bizarra on-

EPSILON EUSKADIKOAK PILOTU BILA ARI DIRA. ANDER

VILARIÑOK UTZI EGIN DU, ORAIN BI KOTXE DITUZTE; ETA

GIDARI BAKARRA, RAVIER FRANTSESA. ABUZTUAREN 8AN

WORLD SERIESETAKO HURRENGO LASTERKETA IZANGO DA

LAUSITZEN, ALEMANIAN. BEÑAT ETXEBERRIA ZESTOARRA

HAN IZANGO DA EPSILON EUSKADIKO IBILGAILU BAT

GIDATZEN. GALTZAK BETE LAN IZAN ZUEN GIDARIAREN

LEKUAN SARTZEN ARGAZKIAK EGITEKO. IZAN ERE BEÑAT

MUTIL EDERRA DA ETA ESERLEKUA BERRIZ ESTU-ESTUA.DENA DELA, LIBRE GERATU DEN MONOPLAZA EZ DA

BEÑATEK GIDATUKO DUEN IBILGAILUA, BERA EZ DELAKO

PILOTUA, TRUCKIEA BAIZIK, KAMIOI TXOFERRA.

gure koadrilako truckiea

gaizki eginez gero, azkenemaitzan eragina izan zeza-kek. Horregatik erne ibili be-harra ziok! Gasolinaz etapneumatikoez adibidez, gu(bi kamioilariak) arduratzengaituk. Horrelakoetan hama-bost ordu lanean jardundaere gustura egoten nauk.Harrapatu egiten hau lan tal-dean sortzen den giroak".Beñatek ‘bere’ kamioia ikus-tera eraman gaitu eta hanbeste kamioilaria aurkeztudigu, Mendaroko Edu. Edukurte mordoska darama ka-mioi handiak txofertzen etalan berriaren berezitasunakaipatzean, orain putetxeetanezin izaten dela geratu esandigu barrez.

Beñatek aitortu digu ezduela "Schumacherrek

adina" irabazten, baina ez duela kexatzeko arrazoi-rik.

Epsilon Euskadi taldean frantses dezente ari da la-nean, australiar bat ere bai eta gu izan garenean

Londrestik propio arazo bat konpontzera etorritakomekaniko bat ere ezagutu dugu. Beñatek prototipoe-kin lanean dabilen ingeniari taldea aurkeztu digu.Lapurdiko Getarian sortua da Tomas eta Zarautzenjarri dio etxea taldeak, oso gustura dago. Paradoxamundiala, Formula-1eko atarian dagoen lantegira

autobusez joaten zen Beñat hasieran.Eta auto-stop eginez gero. Azkenal-dian Aiatik datorren lankide batek, Es-tebanek, jasotzen du goizero "ArocenaHotelaren parean". Beñati argazkiakateratzear geundela Santiagok agindudigu uzteko lan hori beste baterako,kotxe biak desmontatuta daudelako.

Bisitaren ostean hondartzara joangara Beñat eta biok.

BIGARREN BISITA AZKOITIRA

Beñat pozak txoratzen dago azkenlan eguneko, azken lan minututan

harrapatu dugulako. Santiagok agin-dutakoa baino ordubete beranduago azaldu gara etabera joana da dagoeneko. ‘Nagusia’ inguruan ez iza-teak pitzar bat laineztuta, Beñat konbentzitu dugumontatuta dagoen Dallara Nissanaren bolantean jardadin. ‘Pizti’ horrek 310 km/orduko abiadura harra-pa dezake eta 6000 euro xahutzen ditu pneumatiko-tan, esnatzen duten bakoitzean. Beñatek funanbulis-ta errusiarra ematen zuen autoan sartzeko ahalegi-nean. Prepeziozko argazki erreportajea burutzekoberak lasterketetara eramaten duen kamioian ereerretratua atera diogu.

do kenduta eta piercingik gabe. Pabi-lioiaren alde batetik bestera begira-tuta, kotxearen inguruan ari direnteknikariei aurpegiak baino ez zaiz-kie ikusten. Orbanik gabeko batazuriak jantzita, mimetismo bikainalortzen dute inguruarekin.

Eiderrek eraman gaitu, Azkoitianbehintzat, taldeko buru egiten

duen gizonarengana, Santiago Gar-ciarengana. "Diziplina zalea eta osozorrotza" dela esan digute, eta "zi-kinkeriak bere onetik ateratzen"duela. Garciak bulegoko atean zaineduki gaitu hamar minutuan. Sartueta berehala konturatu gara arrazoidutela, oso gizon serioa da Santiago.Argi eta garbi esplikatu digu beraie-na "epe luzerako egitasmoa" delaeta auto lasterketena proiektuaren"zati bat baino ez dela". Udazkene-an "ingeniaritza ikasleek automozio-an ikerketak egiteko" antolatu dituz-ten masterrak abian izango direla.Ibilian erakutsi dizkigu bulegoak,tailerrak, sukaldea, aldagelak, bilte-gia... guztira 1.500 metro koadro.Garciak harrotasunez esan digu"Formula-1eko eskuderien oso an-tzekoa" dela beraien egoitza. Dato-rren urtean beste bi kotxe izango di-tuztela kontatzen ari zaiguneanazaldu da Beñat, rotaflexa esku ba-tean, irribarretsu hortzguztiak erakutsiz. Be-rak hartu du orduan ci-cerone lana.

Epsilon Euskadin lanegitearen "puntazo-

ak" zein diren azaldudizkigu: "karreretarajoatea, kanpoko jendeaezagutzea, beste hiz-kuntzetan aritzea... al-de horretatik oso abe-rasgarria duk. Orain ar-te, Belgikan Zolderren,Madrilen Jaraman,Frantzian Magny Coursen eta Valen-tzian izan gaituk. Urrian Txinara jo-atekoak gintuan baina azkeneanbertan behera geratu duk". Lanarenifrentzua berriz lasterketetako pre-sioa omen da, egun horietan manga-zioarekin bukatzen dute: "lana beltzegiten diagu! Batera eta bestera ibil-tzen gaituk egun guztian eta zerbait

JON ARTANO

11

S a h a r a t i k p i x k a b a t g e r t u a g o . Wadna taldeakantolatuta, Sahararen aldeko eguna egin zen Zestoan.Udaletxe azpia jaima bihurturik, bertako ohiturak etahemengoak uztartu zituzten. Tea eta txokolatea dastatzeaz gain, hainbat jolas ere egin zuten. Sa-harako haurrekin batera, Ukrainako haurrak ere bertan izan ziren.

U z t a i l a r e n 1 6 a z g e r o z t i k b i p r e s o g e h i a g o d i t u g u h e r r i a n . Julen Eziagirre Fresnesespetxean aurkitzen da eta Marian Aramendi berriz Fleury Merogisen. Bi kartzelak Paris ondoandaude. Biei ‘ETAren logistika’taldeko kide izatea leporatu diete. Marian eta Julen Frantziako poliziak atxilotu zituen Bordeletik gertu. Beraien 19 hilabeteko semeLur haiekin zegoen atxilotu zituzten unean. Polizia iturrien arabera, errepide kontrol batean ezziren gelditu eta inguruko baso batean atxilotu zituzten. Iturri berberen arabera Marian Aramen-dik Espainian hainbat sumario ditu irekita. 1991. urtean alde egin zuen Zestoatik. Gero Bordelenatxilotu zuten eta libre utzi, baldintzapeko askatasunean. Ondoren Mexikora egin zuen ihes, etaorain dela bi urte inguru itzuli zen Frantziara.. Marian Mexikon zen garaian joan zen Julen berta-ra.Uztailaren 16ko gauerdian izan zuten atxiloketen berri senideek. Irratiz jakin zuen Marianen ai-tak Marsellan atxilotu zituztela. Segituan Julenen senideei deitu zien eta elkarrekin zer egin zeza-keten hitz egin zuten. Azkenean bertara joatea erabaki zuten eta goizaldeko 2:00ak inguruanarropa batzuk hartuta hara abiatu ziren. Bidean, Bordele inguruan atxilotu zituztela entzun zu-ten irratian eta goizeko 7etarako Bordeleko polizia etxean ziren. Han ezer ez zien argitu eta Sain-tesen atxilotu zituztenez, bertara abiatu ziren. Hara iritsita bertako komisaldegian zeudela esan

zien. Batez ere haurraren egoerarekin zeuden kezkatuta seni-deak, haurra non zegoen ez baitzien esaten. Batera eta besteraibili ondoren, Sainteseko zentro batean zegoela jakin ahal izanzuten eta hara iritsita haurraren amonari une batez haurraikusten utzi zioten; baina hurrengo egunera arte ezin izan zu-ten haurra jaso, epaileak gurasoen baimena behar zuela eta. Bi-tartean, Julen eta Marianen berririk ere ezin izan zuten lortu,abokatuaren esanetan igandera arte ez zuten jakingo ez nonzeuden eta ez zer gertatuko zen beraiekin ere. Kezka horrekin,arratsaldeko13:00ak inguruan abiatu ziren herrira Lur biloba-rekin.Zestoan bitartean hainbat batzar eta mobilizazio egin zirenegoeraren berri eman eta atxiloketengatik protesta egiteko.Igandean jakin ahal izan zenez, Marian eta Juleni larunbatean

hartu zien deklarazioa Laurence Le Vert epaileaketa biak espetxeratzeko agindua eman zuen.laster. Handik gutxira, analisi franko egin ondo-ren, 1792an, Onura Publikoko Aitorpena jaso zu-ten urek. Laster hasi zen jendea ur haiek erabil-tzen; hasieran, estalpe kaskar baten azpian jarriomen zen iturria eta txalupatan joaten omen zirenurzaleak Zubiaurretik haraino. Baina laster kon-turatu ziren jabeak gero eta jende gehiago joatenzela hara urak hartzera. Horrela bada, 1804an ha-si ziren bainuetxea eraikitzen (guk Kasadebañosizenarekin ezagutzen duguna). Eraikuntzak hone-lako itxura zuen hasierako urte haietan: portadaelegantea gero Sarrerako Hotela izango zen le-kuan; handik bainuetxera platanoak, ezkiak, sa-hatsak... hiru kaletan banaturik. Arboladi horren ezkerretara, harrizko zu-tabe ilara bikaina, jendearen babeserako.

danbolinzulo

Karmenak Arroabean1.- Galduta zegoen danborrada berreskuratu eta hirugarren urtez atera dira aurtendanbor-joleak. Urte askoan jarrai dezatela!2.-Laiotz taldeak alaitu zuen Karmen egunean danborrada ondorena. Neska etamutil, guztiak dantzara!3.-Bihurri eta Mugerza aizkolariek eta Zelai eta Landarbide harri-jasotzaileak jendemordoxka bildu zuten Joxe Migelen plazan eta baita ondorengo Txo-rixo eta ardo probaketak ere.4.-Gau erdian kultur etxeko leiho ondora altxatzen da ikurriña. Sirenahotsen artean noren burua agertuko eta Kabestanirena! Garai bateanume mordoa atzetik zuela Zestoan ikusten genuen bartzelonarra,Arroan ibiltzen da aspaldian. 5.- Trikitilariek alaitutako bazkaloste ede-rrean harrapatu genituen herriko jubila-tuak apain-apain jantzita.

A U R T E N T O U R R E R A PIRINIOETARA JOAN DIREN HERRIKO

ZALEEK, GURE TXIRRINDULARIEN KIROL EMAITZAK AHAZTEKO

EDO, BESTE HARREMAN SAKONAGOAK JORRATZEA ERABAKI DUTE

NONBAIT. LUIS AZKUEK UZTAILAREN 16AN LA MONGIEN ATE-RATAKO ARGAZKIAN SUMA LITEKE, AGIAN, ETORKIZUNEKO TXI-RRINDULARITZA GAIETAN ZER ESAN FRANKO EMANGO DUEN HA-RRENEI HASIERA EMAN ZIETELA GURE HERRIKO ZENBAIT LAGUN

PRESTUK. JEAN MARIE LEBLANC TOURREKO PATROI NAGUSIA ERA POZIK AGERI DA GETA-RIAKO ETXANIZ TXAKOLINA DASTATUZ.

31

ka l e / b a l e

K A L E . UDALETXEKO BAKE EPAITEGIKO INPRIMAKI

ASKO GAZTELERA HUTSEZ OMEN DAUDE, ADIN TXIKIKOAK IPARRALDERA GU-RASORIK GABE PASATZEKO BETE BEHAR IZATEN DUTENA

ESATE BATERAKO. BADA GARAIA EUSKARAZ ERE EGOTEKO.

B A L E . 28 ERAGILEK ESKURATU DUTE

BAI EUSKARARI ZIURTAGIRIA. ZENBAITEK LEHEN ALDIZ

JASO DUTE ETA BESTE BATZUK MAILA HOBETU DUTE. BE-JONDEIELA!

5

4

3

2

1

HASTEKO, FATI IZENAREN JATORRIAZ GALDETU GE-NION...Pertsona txistoso bat izan behar zuen Fati delako ho-rrek, ingelesa uste det. Eta antzekotasunagatik edo,lagunartean ezizen hori jarri zioten gure anaia zaha-rrari, Juanitori. Gero Don Enrike medikuak neri Fatipequeño esaten zidan eta, anaia hil zanean ni gelditunintzan Fati izenarekin; eta orain semeari ere haladeitzen diote. KIROL KONTUEZ HITZ EGITEKO ELKARTU GINENEZ, KI-ROLEZ KIROL HALAKO KRONIKA MODUKO BAT ESKATU

GENION FATIRI, PELOTA KONTUEKIN HASITA...Hamabost urterekin lehenbiziko aldiz praka zuriak jantzi, eta partidu askojokatu izan ditut, gehienak Zumaian eta Zestoan.

Profesionaletan debutatzeko aukera ere izan nuen;hogeita hiru urterekin, soldadutzatik etorri berria.Empresas Unidasek debutatzeko partidua ipini zidanSanpedrotan Zumaian. Garai hartan partidu askojokatzen nituen, eta eskuko minez nenbilen; horre-gatik, partidu hari ezezkoa eman behar izan nion.Halaxe beharko zuen; gehiago ez zidaten deitu.Afizionatuetan jokatzen jarraitu nuen. Geroago be-teranoetan Zestoan eta Iraetan ibili izan naiz. SALTAKA ERE MAKINA BAT KILOMETRO EGINA DUGU

GURE GIZONA, 42 KILOMETRO PASATXOKO BENETA-KO MARATOIREN BAT ERE BAI TARTEAN...Bai, halaxe da hori. Korrika serio samar beranduhasi nintzan. Iñaki Iruretarekin elkartu eta harksartu zidan korrikarako grina, ia berrogei urte ni-tuela. 1978ko udazkenean, Donostiako lehenengomaratoian koadrilla polita atera ginan Zestoatik.Larri baina amaitu egin nuen.

JardunianFati, era guztietako kirolak praktikatudituen polikirolaria

JESUS GOIKOETXEA BERGARA FATI, 66 URTE, GELDIRIK EGOTEN ORAINDIK

IKASI EZ DUEN LAGUNA, ASKI EZAGUNA GURE HERRIAN HAINBAT KIROL

PRAKTIKATU IZAN DUELAKO. BOST URTE DIRA LANETIK ERRETIROA HARTU

ZUELA, BAINA KIROLETIK ERRETIRATZEKO ASMORIK EZ DU ORAINDIK. LEHEN-GO ARRATSALDE BATEAN ELKARTU GINEN BERE BIZITZAKO ZENBAIT ATAL ETA

PASADIZOREN BERRI JAKITEKO, KIROLAREN JIRAN, BE-TIERE. MUSIKARI FAMILIA BATEKO KIDE IZAN ARREN,MUSIKAK SEKULA EZ DU ERAKARRI, HORTIK OSO

APARTE IBILI IZAN DA. BAINA KIROLAREKIN GOZATU

EGITEN DU FATIK, SUFRITUTA IZANDA ERE.

Baditut bi kirol

estimatu bete-betean

praktikatzeko:jan eta

diskutitu..."

Zarauzko plaierotan

"

51

Handik hilabete batzuetara, 1979ko otsailean Azpeitiko lehen maratoierdia ere egin nuen. Belen Azpeitia korrikalari ospetsua izandakoare-kin batera egin nuen ibilbide gehiena. Oso oroimen polita daukat pro-ba hartaz. Gero hortik aparte Zestoakoan ere parte hartu izan dethainbat urtetan.Dena dela aurretik, gaztetan, Santangrazira apustubat egin nuen Joxe Artanorekin, Ixpixioren zapate-gitik ateratako dema baten ondorioz.BIZIKLETA ERE EZIN AIPATU GABE UTZI, ORAINDIK

UTZI EZ DUEN KIROLA... Kirol hori ere Iñaki Iruretak sartutakoa da. Irureta,Izeta, Ijurko, Anardi zaharra... ibiltzen ginan bizi-kletan. Nik bizikletarik ez nuen eta Azpeitian Uiti-nean astebururako alkilatuta hartzen nuen. "Fede-ratu gabekoen" kategorian, baina karrera ofiziale-tan hartzen genuen parte; Sebastian Elorzarekinere korritu izan genuen. Zarautzen, Orion eta he-men inguruan ibiltzen ginan, 16-18 urterekin.Besteek utzi egin zuten eta Iñaki eta biok jarraitugenuen geure kontura, geroago Mendia elkartu zi-tzaigun.

Azken urte hauetan ere dezente ibil-tzen naiz zikloturistekin. Federazioarenbabesean egiten diren challengeak egitensaiatzen naiz, ahal diren gehienak. FUTBOLEAN HAINBAT SAIO EGINDAKOA,ARGAZKI BAT BAINO GEHIAGO IKUSI DI-TUGU DANBOLINEN ARTXIBOAN...Jubeniletan Artano, Korta eta hirurokjoan ginan Azpeitiko Lagun Onak tal-dera probatzera. Kortari deitu zioten le-hendabizi, eta Deban jokatzen ari zalaizugarrizko kolpea hartu zuen buruan,eta gaizki egon zan. Hantxe bukatu zi-ren gure futbolari izateko asmoak. Ga-rai hartan beste era batera ikusten zirengauzak eta ezbehar haren ondorenetxean presio haundia izan genuen.Bestela, neri futbola izugarri gustatzenzait. Nere gustoz, txirrindularitza etabiak dira praktikatzeko gehiena erakarriizan nautenak. Izan ere gaztetan motzanintzan, lotsatia; maila horretan orduanoraingo laurdena izan banintz...Dena dela, gero plaierotan asko ibilinintzan Zarautzen, Zumaian eta De-ban. Zumaian hantxe eman zidaten ki-rolari nabarmenduaren saria.BIZI GAREN LEKUAN BIZITA, HERRI KI-ROLAK ERE EZIN UTZI PROBATU GABE...Bai, hor ere probatutakoak gera. Ikus-ten ari ginan apustu baten aitzakian,sortutako idi-proba apustu bat eginnuen: hamar plaza baietz ordu erdian.Ederra egin nuen orduan ere. Apustuhori egin eta kubritze aldera neure bu-ruaren kontra jokatu nituen bi mila pe-zeta. Jendea enteratu zanean kontuakeskatzen hasi zitzaizkidan, baina nikgarbi jarri nien fin joango nintzala. Jo-katu, eta ordu erdian egin beharreko la-nak hemezortzi minutuan egin geni-tuen Baxkardo eta biok itzai ginala...

Hori izan zen nere proba-saio serioa. Gero beste saiorenbat edo, zaharren egunen batean..., baina erakustaldi mo-duan.Eta gero aizkoran, mundu honetako mar-karik haundiena nik daukat. Apustua eginnuen ordu eta erdian hiru kana-erdiko

ebaki baietz. Serio joan zanapustua, egurrak Ataundikekarrita... Ordu eta erdianebaki beharrekoak ordu erdizazpitik ebaki nituen, pentsa... ..."

1979ko Santainesak.Atzean Txikito Iraeta

MENDIAN IBILTZEKO AFIZOA ERE BETI IZAN

OMEN DU...Gaztetan mendian dezente ibiltzen ginan:Iñaki Irureta, Erramun Legoia... Eta Iñakire-kin elkartu ezkero jakinekoa, saltaka hasibehar... Orain berriz, desgastea daukat etamendian ibiltzeko lagun txarra da hori...KIROLARI LANGINTZA EZ BADA ERE, HERRI

KIROLETAKO ARTEKARI EDO KORREDORE IBI-LITAKOA...Orain ere zerbait ibiltzen naiz, baina gutxi.Xabier Iriondok esanda hasi nintzan, dirupixka bat ateratze aldera; seme-alaben ikas-ketak eta ordaintzeko... batik bat idi-deme-tan: Aian, Deban, Berrizen, Abadiñon...ZERGATIK HAINBESTE KIROLETAN PARTE

HARTZEKO EDO DENA PROBATZEKO GRINA HORI?Lagunarteko bultzadaz hasi nintzan ni kirola prakti-katzen, Iñaki Iruretaren eraginez, bereziki.ETA GAUR EGUN ERE EZIN EGON KIROLIK GABE...Bizikletan astean bitan edo ibiltzen naiz; mendianere bai, ehizan, arrantzuan... Baina desgastearekinegokiena bizikleta da, mendian estropozuak etakolpeak gehiago dira eta erosoena bizikletan ibil-tzea daukat.KIROLAK BA OTE DU SATISFAZIOREN BAT...Kirolean sufritu, asko sufritzen da, baina satisfaziohaundiak jaso ditut, sufritzen ere nolabait gozatuegiten da. Sufritu ondoren lortutako helburuak, igo-tako aldapak... hori gauza ederra da. Lagunak ereegiten dira. Animuak ere asko ematen dizkidate...HAINBESTE IBILITA EZBEHARREN BAT EDO IZANGO

ZEN BA...Gauza haundirik ez. Zerbait aipatzekotan bizikle-tan nindoala Ormaiztegi aldean erori eta astebeteingresatuta pasa nuen, buruan kolpea hartuta, ko-norterik gabe... Handik pixkatera nerekin batera os-pitalean egon zen zumarragatar bat gasolindegiangelditu eta hala esan omen zion Joxe Uztapideri:"Bizikletan erori eta buruan kolpea hartuta Zuma-rragako ospitalean egon zen hura, honezkero hilko zen ezta?" "Baizera, hor dabil orain ere bizikletan..." Alu zikina, hori esan egin beharda, e...NOIZ ARTE KIROLARI?Ahal den arte segi aurrera. Kaderak eta izo-rratzen hasi dira... Bizikletan errazago da etahauspoz ongi nabil eta oraindik behintzat ezdet erretiratzeko asmorik.BUKATU BAINO LEHEN, EZ GENITUEN AIPATU

GABE UTZI NAHI SOZIEDADEKO TERTULIAK;IZAN ERE, BUILA DEZENTE ENTZUTEN OMEN

DU JENDEAK...Beno, bai, lagunartean hala esaten didate: "Hiheu ez haiz batere kabreatzen, eta beste guz-tiak kabrearazten dituk".Orain arte aipatu ditugun horiek guztiak uz-ten ditudanean, baditut bi kirol estimatu be-te-betean praktikatzeko: jan eta diskutitu...

Horrelaxe amaitu genuen Fatiren ki-rolgintzaren errepasoa, hainbat gau-za aipatu genituen, beste hainbesteaipatu gabe geldituko ziren, besteakbeste ehiza, tiro-platoa, arrantzua...Zekorketa edo bezerradaren bateko

argazkiak ere ikusi ditugu egun hauetan... Tartean baomen du probatzeko gelditu zaion kirolen bat ere, eskiaeta arrauna esate baterako.Horrenbestez, Fatiren ibileren berriekin Danbolinen ira-kurleek zertaz hitz egina izan dezatela nahiko genuke. Fa-tik merezi du hainbeste eta. Hemen agertutakoen konturabeste diskusio eta buila batzuk sortzen badira, hainbathobe.

...

M anuel Arreg i

Fati eta Belen Azpeitia. Lehen Maratoi-erdia(Azpeitia 1979-II-25)

Zikloturisten lasterketaZestoa (2004-IV-25)

71

"" NN II NN EE UU NN EE RR EE

BB UU RR UU ,, NN II NN EE UU

NN EE RR EE BB UU RR UU ..UU RR OO LL AA --KK OO SS TT AA KK OO

AA RR BB AA SS OO EE NN

II MM AA GG II NN AA RR II OO AA ""

Duela zazpi urte abianjarritako proiektuarenondorio da liburua.1997ko apirilean, Za-rauzko Salbatore Mitxe-lena Ikastolako zazpineska, Josu Txapartegiirakaslearekin, Granadaerrekako bailaran murgil-

du ziren, "zazpi baserri, zazpi bizitza, zazpi al-txor arakatu eta Urola-Kostako arbasoen imagi-narioa ezagutzeko". Errota Txiki, Olalde (Goi-kola), Bekola, Aristizabal, Zorrontza,Bengoetxe eta Auspandegi aukeratu zituzteneuren azterketa egiteko. Bengoetxekoenak izanezik, beste gainontzekoen ohiturak, ametsak,sinesteak... jaso dira argitalpen txukun horre-tan. Ohiturak, natura, gaixotasunak, historia,jolasak eta kantak, janaria, erlijioa, lana, festak,gauza harrigarriak eta beste makina bat gaiizan dira hizpide azterketan.Sustatzaileak pozik geratu dira egindako lana-rekin "bultzaka datozen belaunaldientzat hone-lako testigantzak garaiz jaso izan ditugulako,bestela galduta geldituko zirenak ziur aski".Lan hori egin zutenetik zazpi urte pasa dira,baina, dagoeneko, elkarrizketatutako bi amonahil dira. Gordeta eduki dute lana, argitara ema-teko aukeraren zain. Orain, Zarauzko eta Orio-ko ikastolek 2004ko Kilometroak antolatu dituz-tela-eta, ahalegina aurkezteko momentu egokiadela pentsatu dute.Granada errekan eta haren inguruan duela hiru-rogei/ehun bat urte bizi zen jendea antzinakousadio eta ohituretan sustraitua zegoen, natura-ri eta urte sasoiari erabat lotua. Baserriak seni-de askokoak ziren, lagun askok osatutako fa-miliak, alegia. Haur ugari, aiton-amonak, base-

rrian bizitzen gelditu ziren osaba-izebak, mo-rroiak... mundu txiki bat osatzen zuen garaihartako baserri bakoitzak. Bizimodu gogorradarie jasotako testigantza guztiei: inguru guz-tiak lokatzez lepo –orduan lokatzetan joatenzan–, gauean iluntasuna eta isiltasuna. Lana go-gor egin behar, emakumeak gizonezkoak beza-laxe soroan, eta diruz oso justuan. Irratirik ez,telebistarik ez, egunkaririk ez, trena bai, nahizeta hartzeko gaueko hamabietan irten beharetxetik. Elizaren eragina erabatekoa zen garaihartan, festa guztiak erlijiosoak ziren eta osomaitatuak, gaztetan batez ere. Errespetu ikara-garria "petxuko" gaixotasunei: tifusari, gripeari,pulmoniari... Garai hartako "erremedio" askojaso dira liburuan, guretzat gaur egun sorginke-riak asko eta asko. Eta beste makina bat gauzaberezi ere bildu dira. Bat apartatzea ez da bate-re erraza, hainbeste pasadizo eder daude-eta,baina Antonio Iriondok, Bekolak, kontatutakobatek atentzio berezia eman zidan. Zein konta-tzeko era ederra! Hitz gutxitan, behar beha-rrezkoa bakarrik kontatuz, erritmoaren sekre-tua primeran erabiliz...: Ez dezutela Pastorizue-lako konturik aitu? Pastorizuela zan, omen zan,Altzolako artzaia (...) Saaberrin jaiotakua, bainaIzuelan bizi izan zan. Izuela dago Granada bainogoragoxio, han bizi izan zan, omen zan, urte asko-tan. Ta hori bertsolaria izango zan eta hizketan osoegokia izan behar zun. Azpeitira ferira zihoala, oi-nez –orduan danak ibiltzen ziren ta ordun berriz areta gehiago garai haietan ibiliko ziran– ta Pastor horinola zetorren ta "kaixo Pastorizuela", esan omenzioten lanean ari ziranak eta "egun on jainkuak di-zuela". Txapelak txortena izaten du goian eta txor-tenik gabe txapela [eta esaten omen zioten]: "txape-la ere modakua, txapela ere modakua", "alperrikzeukalako kendu ziot hortik gorakua". "Gaitako alzaude, gaitako?", "hau baino ederragua bazeukatjaitako". Pastor horrek historia asko dauzka.Ohitura eta tradizioan oinarritutako liburua da;inolaz ere ez, ordea, revival nostalgiko bat, ezhorixe: urteetan izan denarekiko maitasuna etaaldatzeko borondatea sumatzen baitira, biakbatera, Granada errekako aiton-amonen adie-razpenetan.

Z e r I r a k u r r i

FERNANDO ARZALLUS

uz TTAAIILLAA

23 OOSSTTIIRRAALLAA

22:00etan KulturEtxean, Lakrikun antzerkitaldea: “Agorafogobiatuta”.• Gurutze Jubilatu elkarte-ak irteera antolatu du Ipa-rraldera, Donibane Lohitzu-ne, Sara, Zugarramurdi...ikusiko dituzte.

25 IIGGAANNDDEEAA

Santioak Santa En-grazin.

santio - Santanak

AA RRRROOAAGGOOIIAANN

24 LLAARRUUNNBBAATTAA

Santio bezpera.Iluntzeko 20:30ean, Txupi-nazoa. 21:00etan, herri afa-ria. 23:30ean, erromeria goi-zalderarte Lotxo taldeak alai-turik. Goizeko 1:30ean dantza bikote lehiaketa. Saria: bilagunentzako afaria.

25 IIGGAANNDDEEAA

Santio Eguna. 11:30ean Meza Nagusia. OndorenZestoako Arkupe txaranga. Jarraian sagardo lehiaketa. Par-taideak: Olaberri, Azketa, Igartza-haundi, Etxeberri, Zelai-kua, Azketaerrota eta Haitza. 13:00ean, eskupilota parti-duak eskuz binaka. Gazteak: Iribar anaiak, Kixkurra -Arangurenen aurka. Helduak: Lopetegi-Ertxin,Astiazaran-Felixen aurka. Arratsaldeko 16:00etan parapen-te txapelketa finala. Arratsaldeko 19:30ean "Karmelo Ma-trakaren" omenez herri kirol saioa. Haizkoran: Agite etaMendizabal, Arria eta Aierberen aurka. Harri-jasotzen: Mi-ren Urkiola. Gaueko 22:45etan erromeria Etxabe Anaiaktaldearekin. Goizaldeko 2:30ean Imanol DJ "Pajarito". Goi-zeko 06:30ean herritarren karroza.

26 AASSTTEELLEEHHEENNAA

11:30ean Meza Nagusia. Ondoren Itxaropena dan-tza taldea. Jarraian edadetuentzako eta karrozan parte har-tzen dutenentzako hamaiketakoa. Arratsaldeko 19:30eanOskar "Errementeri" eta Mikelaren arteko norgehiagoka,lokotx biltzen, txinga eruten eta harri-jasotzen. Jarraian he-rritarren arteko herri kirolak: txinga, sokatira, trontza,haizkora, lokotx-biltzea, txirrindulari froga, zaku-lasterke-

ta... Gaueko 22:45etan Izereta Alabier trikitilariak

27 AASSTTEEAARRTTEEAA

Arratsaldeko17:00etan ume jolasak etajarraian guztientzako txo-kolatada. 19:00etan Gorritieta bere abereak. Gaueko22:30ean jaiei amaieraemateko erromeria Jaioneeta Jon trikitilariekin.

ab UUZZTTUUAA

06 OOSSTTIIRRAALLAA

22:00etan udaletxeazpian, KEIKE taldea. On-darrutarrak dira eta biga-rren saria lortu zuten Eus-kadi Gazteako maketalehiaketan, 2003an. Taldehorren ezaugarririk bere-ziena ahotsa da –kantariaemakumezkoa da–, indarhandiko taldea da eta es-kenatokian eroso ibiltzendakiena; emanaldia hasieta jendea berehala erakar-tzen du.

10 AASSTTEEAARRTTEEAA

San Lorenteko jaiak.

15 IIGGAANNDDEEAA

Amabirjinak Aizarnan.

20 OOSSTTIIRRAALLAA

22:00etan zinea izarpean: “Emil eta detekti-beak”. Emil, 12 urteko mutikoa eta bere gurasoakoso zorte txarrekoak dira. Amak Kanadara alde egi-ten du eta lanetik botatzen dute. Lan eskaintza batdela eta, oso pozik dago baina kotxe istripua izan etagidatzeko agiria eta osasuna galduko ditu.

27 OOSSTTIIRRAALLAA

22:00etan udaletxe azpian, Doctor Deslai tal-dea. Iparralde eta hegoaldetik datozen musikariak,Euskal Herriko reggae talde garrantzitsuenen sor-tzaile izandakoak ditugu: King Mafrundi, AddisAbeba...

irAAIILLAA

04 LLAARRUUNNBBAATTAA

22:00 plazan uda amaierako kontzertua.

05 IIGGAANNDDEEAA

Zaharren eguna. Amabirjinak irailaren 4tik11ra.

a g e n -d a

BEJONDEIELA!

Herriko 28eragilek BaiEuskarari Ziurtagiriajaso dute

Euskarak denon konpromisoabehar du

9EEGGUUZZKKIIPPEEAANN ZZAAUUDDEENNEEAANNEguerdiko 12etatik arratsaldeko 3etarababesle maila handiagoa erabili edoeguzkia saihetsi.Gorputzeko hainbat atal babestea ga-rrantzitsua da, adibidez: ezpainak, be-giak, ilea...Mugitu zaitez eguzkipean zauden bitar-tean (etzanda, eserita, tente...).Likido asko edan deshidratatzeriknahi ez baduzu.Eguzki babeslea 2-3 orduroeman, babeslearen ezaugarriakagortzen joaten baitira.

E g u z k i a h a r t z e r a ko a n k o n t u a nh a r t u b e h a r d i r e n a h o l k u a k :

EEGGUUZZKKIIPPEEAANN JJAARRRRII BBAAIINNOO LLEEHHEENNZure azalari dagokion eguzki babesleaondo aukeratu. Botikan galdetu zein denzuretzat egokiena.Babeslea azal lehorrean uniformeki etaugari eman.Babeslea 20 minutu lehenago emateagarrantzi handikoa da. Azala garbi izan, makilaje edo kosmeti-korik gabe.Hasieran denbora gutxi egon eguzkitaneta pixkanaka luzatu eguzkitan egingoduzun denbora tartea.Alkoholdun produktuak (perfumeak,kolonia...) saihetsi; orban ilunak azaldubaitaitezke.

1porrusalda MM II GG UU EE LL SS AA NN TT AA MM AA RR ÍÍ AA ..

E g u z k i - s i s t e m a k o e l e m e n t u g a r r a n t z i t s u e n a d a . O b j e k t u h a n d i e n a i z a t e a z g a i n g u r e s i s t e m a k o m a s a r e n % 9 8 d a u k a . B e r e b a r n e a n 1 . 3 0 0 . 0 0 0 L u r p l a n e t a s a r t z e n d i r a g u t x i g o r a b e h e r a . I k u s g a i d u g u n k a n p o g e r u z a k f o t o s f e r a d u i z e n a e t a 6 . 0 0 0 º C - k o t e n p e -r a t u r a d a u k a .E g u z k i - e n e r g i a b a r n e a l d e a n s o r t z e n d a ; h e m e n g o t e n p e r a t u r a1 5 . 0 0 0 . 0 0 0 º C - k o a d a .E g u z k i a k 4 . 6 0 0 m i l i o i u r t e d a r a m a t z a a k t i b o .B e s t e 5 . 0 0 0 m i l i o i u r t e z l a n e a n i r a u t e k o e r r e g a i a b a d u .

BB ii dd aa ii aa ee tt aa hh ee gg aa ll dd ii mm ee rr kk ee aa kk ll oo rr tt zz ee kk ooww ee bb gg uu nn ee aa kk ::w w w . e d r e a m s . e s

w w w . r u m b o . e s

w w w . v i a j a r . c o m

w w w . m u c h o v i a j e . c o m

Z e r d a . . . T u n i n g - a ?S e r i e a n e g i n d a k o a u t o m o b i l a o i n a r r i t z a t h a r t u t a ,n o r b e r a r e n g u s t u r a m o l d a t z e k o e g i t e n z a i z k i o na l d a k e t a e t a h o b e k u n t z a t e k n i k o e d o t a e s t e t i k o a kd i r a . O r o k o r r e a n e r a l d a k e t a k o s o i k u s g a r r i a k d i r a ,j a t o r r i z k o a u t o a z e i n d e n e zj a k i t e r a i n o k o a k . I n g e l e s e zt u n i n g h i t z a k d o i k u n t z a ke g i t e a , d o i t z e a e s a n n a h i d u .

1144..335577 liburu daudeerbilgarri udal liburutegian

Negu hotza, uda beroaUztaileko borronbonbon, ez beti goxo baina onAbuztua dena festa, poltsari ondo kostaAbuztuko arratsean, hotza sudur ertzean.

EEGGUUZZKKIIAA HHAARRTTUU OONNDDOORREENNGaldutako ur guztia berreskuratzekoeta kolorea ez galtzeko: dutxa bat har-tu, likidoak edan eta hidratatze-ko produktuak era-bili (aftersun de-lakoa)