Arrasate Bizirik 14

Bizirik!ARRASATE

08 Alde zaharra oinezkoentzat 06 Protagonista Mariasun Pagoaga

04 Azoka berritua Herriak eginda herriarentzat

12 Unión Cerrajera Arrasatearren zaindari eta garapen iturri

Automobilik gabekoerdigunea

ARRASATEKO MERKATARITZA ETA ZERbITZuEn ALDIZKARIA • 14. zenbakia • 2012ko martxoa

2 Arrasate bizirik! • 2012ko martxoa

2012ko martxoa • Arrasate bizirik! 3

Aurtengo Arrasate Bizirik aldiz-kariaren lehen zenbakia duzu hau, 14.a. Urteko lehen ekitaldi nagusia otsailean ospatutako

Merkemerkauaren zazpigarren edizioa izan da. 2011ko ildo beretik, aurten ere, saltokiak kalera atera dira, kale giroa animatuz eta, ondorioz, Arrasateri bizi-tasuna emanez. Ibai-Artek joan den urteko bidea jarraitzeko asmoa du, hots, herritarrengandik ahalik eta gertuen egotea eta herriak behar duen balio gehi-garria eskaintzea. Dagoeneko, hasiak gara Ibai-Arte txartelaren promozioekin, mar-txoan zehar diru-baleak zozketatuz.

Ez da ahaztu behar, krisia dela-eta, ez dela urte onenetarikoa izango ez herritarrentzat, ezta merkatarientzat ere. Hala ere, Arrasateko merkatari eta zer-bitzuen elkarteak bere esfortzu guztia jarriko du egoerari aurre egiteko. Horre-tarako, merkatarientzako ikastaro des-berdinak eta herritarren parte hartzea bultzatuko duen ekitaldi ugari antolatu-ko ditu, horien artean: Ibai-Arte txarte-laren promozioak, Merkemerkaua, Mer-kataritza Berdearen Astea, Gabonetako kanpaina… eta beste hainbat ekintza.

Dena dela, aurretik urte gogor bat izan arren, gure ekintzekin aurre egingo diogu eta kale eta auzoak dinamizatzen saiatuko gara.

El ejemplar número 14 de Arrasate Bizirik que tienes entre manos es el primer número de 2012. La primera gran actividad que hemos

organizado ha sido la séptima edición del Merkemerkaua en febrero. Así como en 2011, los comercios han vuelto a salir a la calle, animando el ambiente del muni-cipio y dando vida a Arrasate. Ibai-Arte tiene intención de seguir en la misma línea, es decir, estando más cerca de los arrasatearras y dando valor añadido al pueblo. Por otro lado, ya estamos en marcha con las promociones de la tarje-ta Ibai-Arte, sorteando vales-dinero durantes el mes de marzo.

No hay que olvidar que, debido a la crisis, éste no es el mejor año para los ciudadanos ni tampoco para los comer-ciantes. Sin embargo, la asociación de comercios y servicios de Arrasate se esfor-zará todo lo posible para afrontar dicha situación. Se organizarán jornadas orien-tadas a los comerciantes y actividades para los ciudadanos, tales como: promo-ciones de la tarjeta Ibai-Arte, Merkemer-kaua, Semana Verde del Comercio, Cam-paña de Navidad… y otras actividades.

A este duro año que tenemos por delante, le plantaremos cara con nuestras actividades e intentaremos dinamizar nuestras calles y barrios.

Ekintzekin aurre eginPlantar cara con actividades a 2012

Erakusleihoa

04 Azoka berritua Herriak eginda herriarentzat

06 Protagonista Mariasun Pagoaga

07 Elkartea Arrasate Zientzia elkartea

08 Peatonalizar el casco viejo Un centro urbano sin automóviles

10 Gurea ezagutzen Udalatxeko gurutzea

11 Motzean • Breves

12 Unión Cerrajera Arrasatearren zindari eta garapen iturri

14 Udaletik Desde el Ayuntamiento

Gure iritzia

Argitaratzailea: Ibai-Arte175 p.k. • 20500 Arrasate (Gipuzkoa)Tel.: 943 79 30 90 • www.ibaiarte.com

Egilea: Arteman komunikazioaArgazkiak: Arteman komunikazioa / Josetxo AranzabalAle kopurua: 9.000Lege gordailua: SS-1726-2008

Este año también organizaremos jornadas orientadas a los comer-ciantes y actividades para los ciudadanos

Aurten ere merkatarientzat ikastaro desberdinak eta herritarrentzat ekitaldi ugari antolatuko ditugu

Gabino Yarza / Ibai-Arteko presidentea


AZOKABERRITUA

Azoka berritua

Herriak eginda herriarentzat

Bagara garapen sozialaren alde lanean dabilen mugimendu irekia da eta bere barruko kontsumoaren humanizazioaren inguruko taldean landu zen azoka biziberritzea. Uda-lari planteatu zioten ideia eta bien artean egin dute bidea azokaren gaineko parte-hartze prozesua mar-txan jartzeko.

Herritarren eta eragileen iritziak, ideiak eta ekarpenak eskuratzeko Gureztatu prozesua landu eta par-te-hartze saio irekiak egin dituzte. Lau hilabeteko epea izango dute lan-taldeek ekarpenak eta bestela-koak batu eta komunean ipintzeko. Bultzatzaileen asmoa da ekaina-uz-taila aldera dinamika bukatu eta lan-taldeen ondorioak batzea.

Azoka berriaren ezaugarriakParte-hartze prozesuan eztabai-datzeko azoka berriak izan behar-ko lituzkeen lau ezaugarri plan-teatu dituzte: elikadura, produktu eraldatuak, aisialdi esparrua eta kultura ekintzak.1. Oinarrizko elikadura produktuen artean, baserrikoak, eta harakin, arraindun, kontserba eta bestela-ko produktuak izan daitezke. 2. Produktu eraldatuen artean, berriz, bigarren eskukoak, birzikla-pena lantzen dutenak, artisautza-

Arrasateko oraingo azoka plazari buelta eman eta hobetu guran, herritarren eta herriko eragi-leen atea jo du Bagara Herrigintzan elkarteak, Arrasateko Udalarekin bat eginda. Hala, Gurezta-tu izeneko ekimena jarri dute martxan, guztien artean Arrasateko oraingo azoka birpentsatzeko helburuarekin.

koak eta beste aurreikusi dituzte. 3. Aisialdi esparruari dagokionez, gurasoek umeekin jolasteko leku bat, andre-gizonek musean egite-ko, xakean jarduteko... 4. Kultura ekintzei begiratuta, azoka plazan kultura ikuskizunak, tailerrak eta antzekoak lantzeko plazatxoa bideratzea.

Lau ezaugarriok abiapuntu hartuta, eztabaidatuko dute azo-karen etorkizunari buruz.

Ibai-Arte ere, aldeIbai-Artek adierazi du bat egiten duela azoka berritzeko asmoarekin. Elkartearen ustez, “oso garrantzi-tsua da Arrasateko azoka indarrean eta bizirik” egotea; “azoka aktibo badago eta jende askok bertara jotzen badu, herriak bizi handiagoa izango du, hori da behar duguna”.

Udalari dagokionez, par-te-hartze prozesuarekin herrian funtzionamendu desberdina lortu nahi dute, “herritarrak inplika dai-

Asmoa da ekaina-uztaila aldera dinamika bukatu eta lan-taldeen ondorioak batzea


AZOKABERRITUA

tezen gehiago Udaleko kontuetan”. Parte-hartzea bultzatzen ari dira dagoeneko zenbait arlotan: Hiri-gintza sailean, adibidez. Hori dela-eta, azokaren inguruko pro-zesuan parte hartzera animatzen ditu arrasatearrak.

Udalak ere arrasatearren “bizi kalitatean eragingo duen” azoka- gunea eraiki nahi du, premia hauei erantzungo diena: herriko merka-taritza indartu; elikadura osasun-tsua bermatu; hurbileko nekaza-ritza sustatu; herritarren arteko sare eta harremanak indartu; eta kontsumo ohitura iraunkorrei eta solidarioei bide eman.

Adibide praktikoaEtorkizuneko azoka nolakoa izan daitekeen erakusteko azoka bere-zia egin zuten Seber Altube plazan otsailaren 11n. Hala, hileroko baserritarren azokari izaera indar-tsuago eta biziagoa eman zioten herriko talde gehiago gonbidatuz.

La asociación Bagara Herrigintzan, con la aprobación del Ayuntamiento, ha puesto en marcha una iniciati-va de participación ciudadana llamada Gureztatu, con el objetivo de repensar y mejorar la plaza del merca-do de Arrasate. Han realizado sesiones de participación abiertas a todos los arrasatearras para conseguir opiniones y aportaciones de diferentes colectivos, en torno a cuatro ideas: alimentación, productos transfor-mados, ocio y actividades culturales. Bagara desea terminar la iniciativa en junio-julio y presentar entonces todas las conclusiones.

ReINVeNtAR LA PLAzA deL MeRCAdo

Udalak parte-hartze prozesuekin lortu

nahi du herritarrak gehiago inplikatzea

erreAzoka berrituan mota askotako protagonista eta produktuek lekua izatea nahi dute.


'80 egunean' filmean Maiteren papera egiteagatik ezagun egin da Mariasun Pagoaga arrasatearra. Ez da gutxiagorako, hamaika sari jaso baititu filmak nazioartean. Fagorren aurre-erretiroa hartu eta Doke antzerki taldean eman zituen lehen pausoak aktore moduan. Gazteagoa zenean zinegotzi lanetan ere ibili zen udalean.

“Oso esperientzia polita bizi izan dut

zineari esker”

Nola hasi zinen antzerkian?Goikobaluren 10. urteurrena ospatu behar zutela-eta Arrasateko histo-riaren inguruan antzezlan bat egi-teko jendea behar zuten eta prest agertu nintzen. 20 bat lagun elkar-tu ginen eta handik sortu zen gero Doke antzerki taldea. Zerbait egite-ko gogoa eta ilusioa jartzen ditugu, baina horren guztiaren atzean daude ezinbesteko bi pertsona: Jose-mari Velez de Mendizabal idazlea gidoiak egiten eta Itziar Rekalde zuzendaria. Urtero emanaldi bat egiten dugu Amaia antzokian.

Hortik pantaila handira egin zenuen salto, '80 egunean' fil-marekin.Oso pozik nago, filmak aukera eman baitit jakiteko noraino naizen gai gauzak egiteko. Ez zitzaidan sekula burutik pasa ere egin film bat egitea.

Antzerkiko zuzendariak deitu zigun esanez casting bat egitera joan behar genuela Pasaiara; taldeko lau kide joan ginen. Deitu zidatenean ea prest nengoen filmean parte hartzeko baietz esan nien. Hasieran beldurra izan nuen zinearen mun-duan sartzeko, baina guztia alde-rantziz gertatu da. Lagunak egin ditut eta oso ondo hartu gaituzte. Oso esperientzia polita izan da. Fil-mak 28 bat sari jaso ditu eta modu birtualean munduari buelta eman diogu, ez 80 egunean, baina konti-nente guztietan egon da filma eta oso harrera ona izan du.

Fagorren komunikazioan aritu zinen lanean. Ez da erraza izango nazioartean lanean ari den enpre-sa batean euskara bultzatzea.Kooperatibek eta Fagorrek betida-nik eduki dute euskararekiko ardu-

ra. 30 urte nituela jende asko zegoen Fagorren euskaraz ez zekiena eta eskatu ziguten ea egin-go genuen ahalegin bat euskara irakasteko. Etxeko euskara daukat nik, baina Fagorren euskara irakas-ten jardun nuen, 'Jalgi hadi' izene-ko programarekin. Geroztik sartu da adibidez Emun, eta beste maila bat dago irakasteko eta gauza denak euskaraz egiteko.

Arrasateko Udalean zinegotzi ere izan zinen. Udalean lanean ibil-tzearen gauzarik onena eta txa-rrena? Onena da herriko arazoen berri jakitea eta horri konponbide bat emateko lan egitea. Txarrena, berriz, pertsonen arteko ezinikusiak sortzen direla. Niretzat gogorrena zen ordura arte agurtzen nuen pertsona batek udalean sartu eta

gero ez agurtzea. Bakoitzak bere iritziak baldin badauzka defendi ditzala mahai baten gainean, bai-na jende arteko harremana txartu gabe. Udalean geunden gure ideiak defenditzeko; zoritxarrez, ez genuen aukerarik eduki gehiegi egiteko.

Nola ikusten duzu gaur egun Arrasate?Gaur egun oso ondo ikusten dut Arrasate eta pozik nago orain dagoen egoerarekin. Denon artean lan egin behar dugu herria aurrera ateratzeko.

NuNCA eS tARde PARA LA INteRPRetACIóN

Mariasun Pagoaga es conocida por su papel protagonista en la película '80 egunean' dirigida por Jon Garaño y Jose Mari Goe-naga. La película ha recorrido todo el mundo y ha sido galar-donada con más de 20 premios en festivales internacionales. Pagoaga, prejubilada de Fagor, dio sus primeros pasos de actriz en el grupo de teatro doke. Hace unos 30 años, fue concejal en el Ayuntamiento de Arrasate.

Protagonista

Etxeko euskara daukat nik, baina Fagorren euskara irakas-ten jardun nuen

Mariasun PagoagaAktorea


LeHeNIK etA BeHIN, GuRe oNdAReAz JABetu

Arrasate zientzia elkartea osatzen duten kideak arrazoi nagusi batek batzen ditu: herriko historian jasotako ondarea galtzen ez uztea. Hor-tik abiatuta, ondarearen inbentarioa egin nahi dute eta hori herritarrei zabaltzea. denbora oso gutxi daramate, baina dagoeneko hainbat erakunderekin harremanetan daude eta herriko zenbait elementu babesteko lanean ari dira. Interesatuek webgune honetara jo dezake-te: arrasatezientziaelkartea.blogspot.com.

Elkartea

Arrasate Zientzia Elkartea se ha dado a conocer en enero del presente, retomando de esta manera el trabajo realizado por otros arrasatearras en la década de los 90. Esta asociación formada por gente inquieta con el fin de recuperar y conservar el patrimonio de Arrasate está abierta a todas las personas interesadas.

El nuevo Plan General de Ordena-ción Urbana de Arrasate, expuesto recientemente en Kulturate, ha sido el detonante de la revitalización de Arrasate Zientzia Elkartea. Varias personas de Arrasate con diferentes inquietudes coincidían haciendo labores de investigación y docu-mentación en la sala que alberga el archivo de publicaciones y tra-bajos locales de Kulturate. “El Plan General nos inquietó y nos unió con el mismo objetivo, porque prevé la eliminación de elementos de impor-tancia de Arrasate. Por ello, nos reunimos con el objetivo de preser-var y dar a conocer el patrimonio local”, nos contó Arantza Otaduy, una de las caras visibles de la aso-ciación. Para ello, decidieron reflo-tar la asociación Arrasate Zientzia Elkartea que en la década de los 90 hizo un trabajo encomiable.

Cinco personas de muy dife-rente perfil pusieron la asociación en marcha y, además, invitaron a la población de Arrasate a acudir a la exposición sobre el Plan Gene-ral y presentar alegaciones al mismo.

Provocar debate en ArrasateLa asociación cuenta ya con 15 miembros y va creciendo; y la actividad no cesa: hasta la fecha ya se han reunido con represen-tantes municipales y forales para dotar a las faldas de Udalatx y a la cueva Lezetxiki de una protec-ción especial, así como para con-servar el molino de Barrenatxo, el

caserío Solozar y la Escuela de Aprendices, entre otros.

Adelantan que la acogida por parte de las instituciones ha sido buena, y que son varias las asocia-ciones de conservación de patri-monio que se han puesto en contacto para desarrollar proyec-tos en común. Asimismo, han provocado gran debate en Arrasa-te, lo que les parece altamente positivo. “Nuestro objetivo princi-pal es descubrir qué elementos de valor tenemos y darlos a conocer, ya que el desconocimiento ha pro-piciado su desaparición”.

Inventario del patrimonioLa primera tarea consiste en ela-borar un inventario que incluya todos aquellos valores históricos, artísticos, patrimoniales y etnográ-ficos a conservar. Incluyen tanto edificios, áreas determinadas, naturaleza, así como costumbres de la localidad. “Queremos contar con la gente mayor, que nos cuen-ten cosas que ya hemos olvidado”. Los interesados pueden consultar el blog http://arrasatezientziael-kartea.blogspot.com.

A su vez, Arrasate Zientzia Elkartea recalca que aunque en Arrasate no haya a día de hoy tantos monumentos, la historia de la localidad se remonta muy lejos y su importancia no tiene parangón: “Los hallazgos de Lezetxiki y la importancia de la industria del acero son solo dos ejemplos de su importancia”, aseguran.

“Nuestro objetivo principal es descubrir qué elementos de valor tenemos y darlos a conocer, ya que el desconocimiento ha propiciado su desaparición”

Reconocer el ninguneado pero abundante patrimonio

> ARRASATE ZIENTZIA ELKARTEA

Varios de los miembros de la asociación en su presentación pública.


Un centro urbano sin automóviles

El Consistorio ha dado un paso más en el proceso de peatonalización del casco viejo, objetivo en el que lleva inmerso varios años. Este nuevo avance ha veni-do impulsado por la inclusión de la recién acondicionada calle Mitarte, que une por la parte de arriba el paseo Arrasate y la calle Gazteluondo. De hecho, se ha pensado cerrar el paso a los vehículos

antes de este punto y conseguir que la totalidad del casco viejo sea peatonal. Para ello, se instalarán pivotes en las entradas de ambas calles y, al igual que el resto del casco, solo serán abiertos en horario de carga y descarga.

Se permitirá acceder a aquellos que tengan garaje en dichas calles, así como a los que tengan que realizar alguna tarea de mantenimiento en la Ikastola. Para ello, se repartirán mandos a dis-tancia.

El horario general de entrada y trán-sito en el Casco Viejo para los automo-viles será el siguiente: las mañanas de lunes a viernes entre 09:15 y 12:00 (mañanas de sábados y festivos, cerrado). Y también los martes entre 19:30 y 21:00. Además, algunas zonas concretas con-

"Se instalarán pivotes en todas las entradas del casco viejo

y solo serán abiertos en horario de carga y descarga"

Peatonalizar el casco viejo

El grupo de gobierno del Consistorio de Arrasate decidió en febrero reordenar la zona peatonal del casco viejo. De esta manera, prevé cerrar de forma general el paso de los vehículos a la totalidad de las calles que lo forman. Ibai-Arte propone complementar la medida con un refuerzo en el plan de aparcamiento en el entorno próximo.

tarán con otros horarios especiales: el circuito comprendido entre Gazteluondo y Olarte (zona de arriba) podrá ser tran-sitado las mañanas de lunes a viernes entre 9:15 y 12:00; y las tardes de lunes, martes, miércoles y domingo entre 19:30 y 21:00. Finalmente, el circuito compren-dido entre San Frantzisko y Olarte, así como la calle Zerkaosteta, serán transi-tables entre lunes y sábado de 07:30 a 12:00. Y se abrirá las tardes de los mar-tes entre 19:30 y 21:00.

Por lo tanto, no se podrá estacionar en las siguientes calles fuera de los horarios establecidos: Iturriotz, Erdiko, Ferrerias, Maalako Errabala, San Fran-tzisko, Zerkaosteta y Mitarte, excep-tuando los aparcamientos señalizados en Gazteluondo y Olarte.

pEATOnAlIZAREl CASCO VIEJO

err La nueva calle Mitarte también está incluida en el proyecto de peatonalización del casco viejo.


Otsailean udal taldeak erabaki zuen Arrasateko erdigunea berrantolatzea eta berau oinezkoentzat izan dadin pauso berri bat ematea. Hala, Gazteluondo eta Arrasate Pasealekua lotzen dituen berregokitutako Mitarte kaletik abiatuta, erabat mugatuko dute autoak erdiguneko edozein kaleetara sartu ahal izatea. Ibilgailuekin erdigunera sartu ahal izateko ordutegi oso zehatzak izango dira, batez ere goizetan. Ibai-Arte elkarteak ontzat hartu du ekimena, baina Udalari eskatu dio erdigunea inguratzen duten kaleetako batean errotazio-ko aparkatze-sistema baliatzeko.

eRdIGuNeA oINezKoeNtzAt"Ibai-Arte sugiere complementar la medida fijando una OTA blanda en zonas que rodean el

casco viejo"

Aparcamiento rotatorio en horas puntaEsta medida, que será puesta próxima-mente en vigor, cuenta con partidarios y detractores. Ibai-Arte estima “positivo” este paso en favor de la peatonalización completa del casco viejo: “Un casco vie-jo ocupado únicamente por peatones cobra vida por todos sus poros”.

Ibai-Arte, aún considerando positiva la medida, sugiere complementarla con otras como colocar un sistema de tele-control en Maala para la entrada y sali-da de vehículos, así como fijar una OTA blanda en alguna de las zonas que rodean el casco: “El parking público suele estar completo entre las 18:30 y las 20:30, las horas de más afluencia comercial,. Con-vendría plantear un intervalo de tiempo de aparcamiento rotatorio para esas horas en un punto próximo, tal como el parking de El Ferial, por ejemplo”.

1. Gauza positiboa da. Kalean auto gabe ibiltzea oso ondo dago. Izan ere, nik erdigunean garajea daukat; aldiz, erdigunean bizi eta non aparkatu ez duenak agian ez du gauza bera esango.

2. Bai, OTA bigunak edo errotazioko aparkatze sistemak ideia ona diru-di. Izan ere, erdigune aldera dato-rren orok tarte batean aparkatze-ko aukera izan beharko luke.

1. Lo ideal es controlar el tráfico interno sin que afecte a los vecinos, pero es muy complicado. Creo que hay mejores opciones como ins-talar rádares que impiden circular a más de 30 km/h.

2. Deberían abrir el parking munici-pal que está cerrado. Sugiero habilitar aparcamientos gratuitos o baratos para que nos acostum-bremos a aparcar lejos de casa.

1. Ez nago ados. Zergak ordaintzen ditut, Gazteluondon bizi naiz eta ez dut garajerik. Sinadurak jaso geni-tuen Udalak itxita daukan parkin-garekin erdigunekooi konponbidea emateko, baina ez du erantzun.

2. Ez da konponbidea, baina errota-zioko aparkatze sistemari ondo deritzot, kasu batzuetan lagundu dezake; batez ere auzoetatik edo lanetik erdigunera datozenentzat.

1. Oso ondo iruditzen zait. Erdigunea oinezkoentzat berreskuratzeko ordua da, aspalditik kale guztiak autoen jabego dira-eta. Gainera, urte gutxi barru gasolina agortu egingo da.

2. Epe motzeko konponbide gisa balio dezake, bada zerbait. Hala ere, nire ustez auzoetatik-eta erdigunera joateko komeni da oinez edo garraio publikoa erabilita joatea.

1. Zer deritzozu erdigunea oinezkoendako bihurtzeko Udalaren ekimen berria?2. Erdigunearen kanpoan ordu jakin batzuetan errotazioko aparkatze-sistema egokitzearen alde egongo zinateke?

Maria Letona Julio García Eugenio Etxebarria Iago Cascon

HERRITARREN AHOTIK

erreHan detallado unos nuevos horarios para labores de carga y descarga.


Gurea ezagutzen

Udalatxen gaur egun dauden gurutzeak duela 41 urte jarri zituen herritar talde batek Besaide mendi elkartearen laguntzaz. 1971ko urriaren 12an igo zituzten gurutzeak tontorrera eta, gaur egun galduta egon arren, 25 urtez egun horretan ospatu izan zen Udalatx Eguna.

Udalatxeko gurutzea> Herriko mendizaletasunaren ikur

“Gurutze handia-ren kokalekua aukeratu zen Por-taloitik ikusi ahal izateko”

“40-50 laguneko talde batek igo zuen gurutzea eta 40 metroko tirakaden ostean erreleboa hartzen zuten”

Udalatx gurutzerik ez zuen inguru-ko mendi bakarra zela ikusirik, bertan gurutzea jartzeko eskaera egin zion herritar talde batek Besai-de mendi elkarteari. Gobernadore Zibilari eskaera formala egin behar zitzaion horretarako eta mendi elkartearen bidez egin zuten.

Hala, 1971ko urriaren 12an jarri zituzten bi gurutzeak Udalatxen. Gurutzetariko bat Angel Baltzategi erregetxo zenaren omenez jarri zuten. erregetxo mendizale amo-rratua zen eta benetan gustuko zuen Udalatx. Tontorrera igotzen zen bakoitzean esaten zuen ingu-ruan gurutzerik ez zeukan mendi bakarra zela. Horregatik, bera hil zenean, lagunek erabaki zuten Uda-latxen gurutzea jarri behar zutela ahalik eta agudoen. Haren omenez

tik ikusi ahal izateko.Gurutzeak jarri osteko lehen

urteurrenean sekulako jendetza batu zen Udalatxen; garai hartako egunkariek zioten 2.000-5.000 pertsona artean igo zirela Udala-txera. 25 urtez ospatu zuten egun hori, ohitura galdu zen arte.

Alecopetik irtenda

Udalatxeko gurutzeak jartzeko 1971ko urriaren 12an 14:00etan irten ziren Alecopetik, eta gurutze handi-ko oinarri luzea motokarroan igo zuten Udalara. Handik gora, berriz, 40-50 laguneko talde batek igo zuen gurutzea eta 40 metroko tirakada egin ostean erreleboa hartzen zuen hurrengo taldeak, goraino igo arte. 17:30erako zutik zen gurutze handia.

jarritakoa da, beraz, gurutze txikia. Gurutze handia, bestalde, hildako mendizaleen oroigarria da.

Portaloitik ikus zedin

Arrasatearron artean hedatuta dagoen ustea da Udalatxen mapa Elorrioren lurretan dagoela, eta horregatik jarri zela gurutze handia beherago, Arrasateko lurretan. Bai-na hori uste okerra da, mapa jar-tzeko Elorriokoei baimena eskatu zieten, baina mugan jarri zutelako; hala, Udalatxeko tontorra Arrasate ere bada. Gurutze handiaren koka-lekua aukeratzerako orduan, berriz, arrazoia sinplea da: gurutzea ton-torrean jarriz gero Portaloitik ez zen ikusten. Horregatik aukeratu zen gaur egun dagoen tokia, Arrasate-

Argazkia:www.guregipuzkoa.netArgazkia:"Las cruces de Udalaitz.

12 de Octubre 1971" liburutik hartua

udalatxen dagoen gurutze handia bur-din galbanizatuzkoa da eta 250 kg-ko pisua dauka. 40-50 bat arrasatearrek igo zuten hiru ordu eta erdi inguruan mendiaren tontorreraino. Gurutzeak 12,5 metroko altuera eta 3,5 metroko zabalera ditu.

12,5 metro


Motzean • Breves

Harreman Tonbola Elkartasun Egunean

> ELKARTASUNA

Aurten ere Arrasateko Harreman Gobernuz Kanpoko Erakundeak Elkartasun Eguna antolatu du maiatzaren 5erako. Egun horretan elkartasunezko ekitaldi ugari egingo dira eta garrantzitsuena Ibai-Ar-teren Tonbola izango da. Urtero moduan, elkarteko bazkide guztiek opariak emango dituzte egunean bertako tonbolan zozketatzeko. Tonbolan jasotako diru guztia Bombayko (India) Ankur umezurzte-gira bideratuko da. 2011n, esaterako, 3.920 euro bidali zituzten Indiara.

2012ko udazken-neguko merkealdi azoka otsailaren 25ean ospatu zen. 36 saltokik hartu zuten parte, saltoki aurrean, Herriko Plazan edo Biteri plazan jarritako postuetan produktuak prezio murriztuan eskainiz eta herriari bizitasuna emanez. Ibai-Arteren balorazioa oso positiboa da helburuak bete zirelako. Aurreko edizioan baino salmenta gehiago izan ziren eta publiko-bezero asko. Gainera, Sanbamaña Batukadak eta Buruhandi eta Kilikien Konpartsak kaleak girotu zituzten.

2012ko otsaileko Merkemerkaua

> MERKEMERKAUA

Ibai-Arteko batzar orokorra> ELKARTEA

Ibai-Artek, Arrasateko Merkatari eta Zerbitzuen Elkarteak, urtero-ko ohiturari jarraituz martxoan Ohiko Batzar Orokorra ospatu zuen. Batzarra martxoaren 20an izan zen, 20:30ean, Txalaparta elkartean. Batzar orokorrean aurreko ekitaldiko ekintzen memoria eta kontuak onartzekoak ziren. Eta, horrekin batera, 2012rako prestatutako ekintza plan berria eta Ibai-Arte elkartearen batzorde berria aur-keztea zuten helburu.

Un año más las promociones de la Tarjeta Ibai-Arte tan bien recibidas por los clientes siguen adelante. Para comenzar el año, durante el mes de marzo se sortearán 6.000€ en vales-dinero en las compras superiores a 20€ realizadas con la tarjeta. Estos vales-dinero se canjearán en el mismo establecimiento en el que se hayan adquirido. En los próximos meses Ibai-Arte seguirá con sus promociones de tarjeta, es decir, con descuentos, regalos, sorteos, etc.

Promociones de la Tarjeta Ibai-Arte

> PROMOCIONES

erre Iazko batzar orokorreko argazkia.


UnIÓn CERRAJERA Arrasatearren zaindari eta garapen iturri

Arrasateko historia

1905ean Vergarajauregui, Resusta y Cía eta La Cerrajera Guipuzcoana S.A. batu eta Unión Cerrajera de Mondragón (UCEM) enpresa sortu zuten. Sarrail-gintzaren alorrean Estatuko enpresarik handiena bihurtu zen, baina garran-tzia handia eman zion bere langileak batez ere eta bere ingurunea zaintzeari.

1916an, UCEMek Cooperativa de Consumos de Unión Cerrajera eli-kagai denda kooperatiba sortu zuen. Kapitalaren %20 UCEMek jarri zuen eta gainontzekoa baz-kideek. Kooperatibaren irabaziak bazkide bakoitzak saltokian egin-dako kontsumoaren proportzioan banatzen ziren. Familia bakoitzak koaderno bat zeukan eta han apuntatzen zituen hartutako pro-duktuak. Gero, hamabostaldian, soldata kobratzerakoan, zorra kitatuz. Praktika horrek 1941era arte iraun zuen, kooperatiba Eko-nomato bihurtu zen arte.

Pentsioak eta aseguruaGizarte Asegurantza ez zen 1944ra arte zabaldu. Hori baino askoz lehenago UCEMek, 1911n, Regla-mentación de jubilación y socorro abiarazi zuen. Horri esker, adinez nagusiegiak izanagatik lana uzten

Aprendiz Eskola 1964an.

Cerrajerako langileak fabrikatik irtetzen 1920. urte inguruan.

Iturria: "ama" Cerrajera.


uNIóN CeRRAJeRA, MotoR de deSARRoLLo

La empresa unión Cerrajera de Mondragón, creada en 1905, siempre se preocupó de cuidar a sus traba-jadores y de traer mejoras a la población de Arrasate. en 1916 creó la Cooperativa de Consumos de mismo nombre para abastecer a sus trabajadores de productos de consumo antes de los pagos quince-nales; en 1933 formó Hermandad de trabajadores de la unión Cerrajera (HetRuC) para cuidar de los trabajadores heridos y de sus familias. también debemos a la unión Cerrajera la existencia en el pasado del tren Vasco-Navarro, ya que éste fue uno de sus máximos valedores. Fue, también, promotor de vivien-das, iglesias y colegios, así como de la única piscina de la comarca. Viteri y otros también fueron muy relevantes, pero la Cerrajera también tuvo mucho que ver en la impronta de los vecinos de Arrasate.

zuten gizonei bizi artean eguneko pezeta bateko pentsioa bermatzen zien, eta emakumeei pezeta erdiko pentsioa. Gerora, 1933an, UCEMek Hermandad de Trabajadores de la Unión Cerrajera (HETRUC) sortu zuen. Honen helburua zen gaixo-tutako langileei eta hildako langi-leen senitartekoei laguntza eskain-tzea. HETRUC sortu eta hilabetera 660 bazkide zituen eta UCEMek Buic auto bat jarri zuen gaixo eta zaurituak ospitalera eramateko (gerora anbulantzia ere jarri zuen). 1938an UCEMek dibidenduen %5 HETRUCera bideratu zuen.

Trenaren funtsezko bultzatzaile 1881ean Gasteizko Herran anaiak Araba eta Gipuzkoa lotuko zituen trenbidea egiteko txostena pres-tatzen hasi ziren, baina finantzazio arazoek behin eta berriro zapuztu zuten ahalegina. UCEMek interes

handia zuen produktuak mugitzea merketuko zion garraioa eratzeko. Horregatik, 1906an erabaki zuen hamar urtetan urtero 10.000 peze-tarekin trenbideko lanak lagun-tzea; eta 1912an trenbidearen zati baten kostua bere gain hartu zuen. Horregatik, ez zen harritzekoa izan merkantzia-trenak UCEMen lan-tegi barruetara sartzea zama-lanak zuzenean egiteko.

Bizitza-kalitateaUCEMeko agintariek formazio tek-nikoa bermatzearen beharra ikusi zuten, eta arrazoi horregatik Aprendiz Eskola zabaldu zuten 1939an. Beste arrazoi bat zen Viteri eskolaren liberalismoa ez zutela hain gustuko. Etxebizitzei dagokionez, 50eko hamarkadan 122 etxebizitza eraiki zituzten; eta 60koan 150. Gainera, Zigarrolako

San Isidro eliza eta Bergarako Labe Garaiak auzoko eskola, biak, UCEMek finantzatu zituen.

Azkenik, UCEMeri esker, Arra-sateko gizon eta gazte askok ige-ri egiten ikasi ahal izan zuten, 1948an eskualdeko lehen igerile-kua eraiki zuten-eta. Horren alboan UCEAren futbol zelaia, jauntxoen-dako tenis zelaia eta hainbat lorategi zeuden erabilgarri.

1933an enpresak HETRUC sortu zuen, gaixoei eta langileen senitartekoei laguntza eskaintzeko

1916an, UCEMek Cooperativa de Con-sumos denda zabaldu zuen, langileek solda-ta kobratu aurretik elikagaiak eskuratzeko

Unión Cerrajerako igerilekua.

Vasco-Navarro trenaren inaugurazioa 1919ko irailaren 3an.


Udaletik • Desde el Ayuntamiento

Aurten ere Arrasateko Udalak Ibai-Arte Arrasateko merkatari eta zerbitzu elkarteari babesa emango dio eta diruz lagunduko du bere ekintza plana gauzatu ahal dezan.

Herriaren eta herritarren alde2009tik gaur egunera arte Ibai-Artek eta Arrasateko Udalak duten elkarlaneko akordioa merkatarien elkarteak urtero gauzatzen duen ekintza planean oinarritzen da. Eta ekintza plan horren helburu nagu-siak dira hiriburuetako eta merkataritza gune handien lehiakortasu-nari aurre egitea eta herriaren eta herritarren alde egitea.

Hainbat ekimenHorretarako, elkartetik dagoeneko klasiko bihurtu diren hainbat eki-men abiarazten dituzte urtero, 2012an ere egingo dituztela iragarri dutenak: saltzaileei eta bezeroei, biei, onura egiten dien Merkemerkaua azokaren bi edizio, elkarteak bazkideei eta herritarrei informazioa helarazten baliatzen dituen Arrasate Bizirik aldizkaria, herriko etxe-bizitza guztietan banatzen dena, eta elkartearen webgunea, bizimo-du eta kontsumo jasangarriaren aldeko kontzientzia piztu nahi duen Merkataritza Berdearen Astea eta Gabonetako giroarekin eta promo-zioekin lotutako Gabonetako kanpaina eta bezeroak saritzeko sortu-tako Ibai-Arte txartela, besteak beste.

Horrez gain, badira urtean Arrasaten egiten diren bestelako ekintza jendetsuak eta horietan Ibai-Artek zuzenean esku hartzen du: Ardo Bira edo Pintxo Poteoa, Harreman Tonbola, Ardo eta Gaz-ta Eguna, Erakusleiho lehiaketa, Baserritarren azoka eta Debagoie-neko Pintxo Txapelketa, esaterako.

Merkataritza Dinamizatzeko BulegoaEta badaude alderdi horietatik kanpo dauden bestelako ekimenak ere. Horien artean nabarmendu beharra dago Debagoiena osoari zerbitzua eskaintzen dion Merkataritza Dinamizatzeko Bulegoa, Mankomuni-tatean kokatuta dagoena. Ibai-Artek kontratatzen du eta Jaurlaritza-ren laguntzaz zein bailarako lau merkatari elkarteen ekarpenaz finantzatzen da. Horren bitartez, merkataritzan aritzen direnei eta jendaurrean zerbitzuak eskaintzen dituztenei aholkularitza eta pres-takuntza eskaintzen dizkiete.

Udalaren eta Ibai-Arteren artean merkataritza eta herrigintza lantzeko urteroko akordioa sinatu dute

> ELKARLANA

Ekintza planaren helburua da merkataritza gune handiei aurre egin eta herritarren alde egitea

Arrasate Bizirik 14

Documents

Transcript of Arrasate Bizirik 14